XX. LỊCH SỬ ĐỨC PHẬT SIKHĪ

VĪSATIMO SIKHIBUDDHAVAṂSO

***

[21]

Vipassissa aparena  - sambuddho dipaduttamo

sikhivhayo nāma jino  - asamo appaṭipuggalo. (1)

Sau (đức Phật) Vipassī, có bậc Toàn Giác, vị Tối Thượng Nhân, đấng Chiến Thắng tên gọi Sikhī là bậc không ai sánh bằng, không người đối thủ.

Mārasenaṃ pamadditvā  - patto sambodhimuttamaṃ

dhammacakkaṃ pavattesi  - anukampāya pāṇinaṃ. (2)

Sau khi trừ diệt binh đội của Ma Vương và đạt đến quả vị Toàn Giác tối thượng, vị ấy đã chuyển vận bánh xe Chánh Pháp vì lòng thương xót chúng sanh.

Dhammacakkaṃ pavattente  - sikhimhi jinapuṅgave

koṭisatasahassānaṃ  - paṭhamābhisamayo ahu. (3)

Trong khi đấng Chiến Thắng hàng đầu Sikhī đang chuyển vận bánh xe Chánh Pháp, đã có sự lãnh hội lần thứ nhất là của một trăm ngàn koṭi.

Aparampi dhammaṃ desente  - gaṇaseṭṭhe naruttame

navutikoṭisahassānaṃ  - dutiyābhisamayo ahu. (4)

Cũng vào lúc khác, trong khi đấng Tối Thượng Nhân, bậc đứng đầu tập thể, đang thuyết giảng Chánh Pháp, đã có sự lãnh hội lần thứ nhì là của chín mươi ngàn koṭi.

Yamakapāṭihāriyaṃ  - dassayante sadevake

asītikoṭisahassānaṃ  - tatiyābhisamayo ahu. (5)

Trong khi thị hiện song thông đến loài người luôn cả chư thiên, đã có sự lãnh hội lần thứ ba là của tám mươi ngàn koṭi.

Sannipātā tayo āsuṃ  - sikhissāpi mahesino

khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ  - santacittāna tādinaṃ. (6)

Bậc Đại Ẩn Sĩ Sikhī đã có ba lần tụ hội gồm các vị Lậu Tận không còn ô nhiễm có tâm thanh tịnh như thế ấy.

Bhikkhusatasahassānaṃ  - paṭhamo āsi samāgamo

asītibhikkhusahassānaṃ  - dutiyo āsi samāgamo. (7)

Cuộc hội tụ thứ nhất là của một trăm ngàn vị tỳ khưu. Cuộc hội tụ thứ nhì là của tám chục ngàn vị tỳ khưu.

Sattatibhikkhusahassānaṃ  - tatiyo āsi samāgamo

anupalitto padumaṃva  - toyamhi sampavaḍḍhitaṃ. (8)

Cuộc hội tụ thứ ba của bảy chục ngàn vị tỳ khưu là không bị lấm nhơ, tương tợ như đóa hoa sen không bị vấy bùn dầu sanh trưởng ở trong nước.

Ahantena samayena  - arindamo nāma khattiyo

sambuddhappamukhaṃ saṅghaṃ  - annapānena tappayiṃ. (9)

Vào lúc bấy giờ, ta là vị sát-đế-lỵ tên Arindama. Ta đã thỏa mãn hội chúng (tỳ khưu) có đấng Toàn Giác đứng đầu với cơm ăn nước uống.

Bahudussavaraṃ datvā  - dussakoṭiṃ anappakaṃ

alaṅkataṃ hatthiyānaṃ  - sambuddhassa adāsahaṃ. (10)

Sau khi cúng dường nhiều vải vóc quý giá không dưới mười triệu tấm vải, ta đã dâng đến đấng Toàn Giác con voi đã được trang hoàng làm phương tiện di chuyển.

Hatthiyānaṃ nimminitvā  - kappiyaṃ upanāmayiṃ

pūrayiṃ mānasaṃ mayhaṃ  - niccaṃ daḷhamupaṭṭhitaṃ. (11)

Ta đã tạo lập ra phương tiện di chuyển là voi và đã được biết rằng là điều được phép. Ta đã làm tròn đủ tâm ý đã được phát nguyện trường kỳ và bền vững của ta.

Sopi maṃ buddho byākāsi  - sikhī lokagganāyako

ekatiṃse ito kappe  - ayaṃ buddho bhavissati. (12)

Đức Phật ấy, đấng Lãnh Đạo cao quý của thế gian, cũng đã chú nguyện cho ta rằng: “Trong ba mươi mốt kiếp tính từ thời điểm này, người này sẽ trở thành vị Phật.

Ahu kapilavhayā rammā - nikkhamitvā tathāgato (13a)

padhānaṃ padahitvāna  - katvā dukkarakārikaṃ.

Sau khi rời khỏi (thành phố) xinh đẹp tên là Kapila, đức Như Lai ra sức nỗ lực và thực hiện hành động khó thực hành được (khổ hạnh).

Ajapālarukkhamūlasmiṃ - nisīditvā tathāgato

tattha pāyāsaṃ paggayha - nerañjaramupehiti.

Sau khi ngồi xuống ở cội cây của những người chăn dê, đức Như Lai nhận lấy món cơm sữa ở tại nơi ấy rồi đi đến Nerañjarā (Ni-liên-thiền).

Nerañjarāya tīramhi - pāyāsaṃ adi so jino

paṭiyattavaramaggena - bodhimūlamhi ehiti.

Ở tại bờ sông Nerañjarā, đấng Chiến Thắng ấy hưởng dụng món cơm sữa rồi đi đến cội cây Bồ Đề bằng đạo lộ cao quý đã được dọn sẵn.

Tato padakhiṇaṃ katvā - bodhimaṇḍaṃ anuttaraṃ

assattharukkhamūlamhi  - bujjhissati mahāyaso.

Kế đó, sau khi nhiễu quanh khuôn viên của cội Bồ Đề tối thắng, vị có danh tiếng vĩ đại sẽ được giác ngộ ở tại cội cây Assattha.

Imassa janikā mātā  - māyā nāma bhavissati

pitā suddhodano nāma  - ayaṃ hessati gotamo.

Người mẹ sanh ra vị này sẽ có tên là Māyā. Người cha tên là Suddhodana. Vị này sẽ là Gotama.

Anāsavā vītarāgā - santacittā samāhitā

kolito upatisso ca  - aggā hessanti sāvakā

ānando nāmupaṭṭhāko  - upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.

Kolita và Upatissa không còn lậu hoặc, tham ái đã lìa, có tâm an tịnh và định tĩnh sẽ là (hai vị) Thinh Văn hàng đầu. Vị thị giả tên là Ānanda sẽ phục vụ đấng Chiến Thắng này.

Khemā uppalavaṇṇā ca  - aggā hessanti sāvikā

anāsavā vītarāgā - santacittā samāhitā.

Khemā và Uppalavaṇṇā sẽ là (hai vị) nữ Thinh Văn hàng đầu, không còn lậu hoặc, tham ái đã lìa, có tâm an tịnh và định tĩnh.

Bodhi tassa bhagavato  - assatthoti pavuccati.

citto ca hatthāḷavako  - aggā hessantupaṭṭhakā.

Cội cây Bồ Đề của đức Thế Tôn ấy được gọi tên là ‘Assattha.’ Citta và Haṭṭhāḷavaka sẽ là (hai) thí chủ hộ độ hàng đầu.

Nandamātā ca uttarā  - aggā hessantupaṭṭhikā

āyu vassasataṃ tassa  - gotamassa yasassino.

Nandamātā và Uttarā sẽ là (hai) nữ thí chủ hộ độ hàng đầu. Tuổi thọ (vào thời) của vị Gotama có danh tiếng ấy là một trăm năm.”

Idaṃ sutvāna vacanaṃ  - asamassa mahesino

āmoditā naramarū  - buddhavījaṅkuro ayaṃ.

Sau khi nghe được lời nói này của bậc Đại Ẩn Sĩ không ai sánh bằng, chư thiên và nhân loại mừng rỡ (nghĩ rằng): “Vị này là chủng tử mầm mống của chư Phật.”

Ukkuṭṭhisaddā vattanti  - apphoṭenti hasanti ca

katañjalī namassanti  - dasasahassī sadevakā.

Mười ngàn thế giới luôn cả chư thiên thốt lên những tiếng reo hò, vỗ tay, nở nụ cười, chắp tay cúi lạy (nói rằng):

Yadimassa lokanāthassa  - virajjhissāma sāsanaṃ

anāgatamhi addhāne  - hessāma sammukhā imaṃ.

“Nếu chúng tôi thất bại với lời giáo huấn của đấng Lãnh Đạo Thế Gian này thì chúng tôi sẽ đối diện vị kia trong tương lai xa vời.

Yathā manussā nadiṃ tarantā  - paṭititthaṃ virajjhiya

heṭṭhā titthaṃ gahetvāna - uttaranti mahānadiṃ.

Giống như những người đang băng ngang giòng sông không đạt được bến bờ đối diện, họ vượt qua giòng sông rộng lớn sau khi đạt được bến bờ ở bên dưới.

Evameva mayaṃ sabbe - yadi muñcāmimaṃ jinaṃ

anāgatamhi addhāne - hessāma sammukhā imaṃ. (13b)

Tương tợ y như thế, nếu tất cả chúng tôi lỡ dịp với đấng Chiến Thắng này thì chúng tôi sẽ đối diện vị kia trong tương lai xa vời.”

Tassāpi vacanaṃ sutvā  - bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ

uttariṃ vattamadhiṭṭhāsiṃ  - dasapāramipūriyā. (14)

Nghe được lời nói của vị ấy, ta đã tăng thêm niềm tín tâm. Ta đã quyết định sự thực hành tối thắng để làm tròn đủ sự toàn hảo về mười pháp.

Nagaraṃ aruṇavatī nāma  - aruṇo nāma khattiyo

pabhāvatī nāma janikā  - sikhissa ca mahesino. (15)

Thành phố có tên là Aruṇavatī, vị vua dòng sát-đế-lỵ tên là Aruṇa, người mẹ của bậc Đại Ẩn Sĩ Sikhī tên là Pabhāvatī.

Sattavassasahassāni  - agāraṃ ajjhāvasi so

suvaḍḍhako giri nārīvāhano  - tayo pasādamuttamā. (16)

Vị ấy đã sống đời sống gia đình trong bảy ngàn năm. Có ba tòa lâu đài tuyệt vời là Suvaḍḍhaka, Giri, và Nārīvāhana.

Catuvīsasahassāni  - nāriyo samalaṅkatā

sabbakāmā nāma sā nārī  - atulo nāma atrajo. (17)

Có hai mươi bốn ngàn phụ nữ được trang điểm. Nữ nhân ấy (người vợ) tên là Sabbakāmā. Con trai tên là Atula.

Nimitte caturo disvā  - hatthiyānena nikkhami

aṭṭhamāsaṃ padhānacāraṃ  - acari purisuttamo. (18)

Sau khi nhìn thấy bốn điều báo hiệu, đấng Chiến Thắng đã ra đi bằng phương tiện voi và đã thực hành hạnh nỗ lực tám tháng.

Brahmunā yācito santo  - sikhī lokagganāyako

vattacakko mahāvīro  - migadāye naruttamo. (19)

Được đấng Phạm Thiên thỉnh cầu, vị Lãnh Đạo cao quý của thế gian, đấng Đại Hùng, bậc Tối Thượng Nhân Sikhī có bánh xe (Chánh Pháp) đã được chuyển vận ở tại vườn nai.

Abhibhū sambhavo nāma  - ahesuṃ aggasāvakā

khemaṅkaro nāmupaṭṭhāko  - sikhissa ca mahesino. (20)

Abhibhū và Sambhava đã là (hai vị) Thinh Văn hàng đầu. Vị thị giả của bậc Đại Ẩn Sĩ Sikhī tên là Khemaṅkara.

Makhilā ca padumā ca  - ahesuṃ aggasāvikā

bodhi tassa bhagavato  - puṇḍarīkoti vuccati. (21)

Makhilā và Padumā đã là (hai vị) nữ Thinh Văn hàng đầu. Cội cây Bồ Đề của đức Thế Tôn ấy được gọi là “Puṇḍarīka.”[8]

Sirivaḍḍho ca nando ca  - ahesuṃ aggupaṭṭhakā

cittā ceva sucittā ca  - ahesuṃ aggupaṭṭhikā. (22)

Sirivaḍḍha và Nanda đã là (hai) thí chủ hộ độ hàng đầu. Cittā và luôn cả Sucittā đã là (hai) nữ thí chủ hộ độ hàng đầu.

Uccattanena so buddho  - sattatihatthamuggato

kañcanagghikasaṅkāso  - dvattiṃsavaralakkhaṇo. (23)

Đức Phật ấy có chiều cao bảy mươi cánh tay (35 mét), với ba mươi hai tướng trạng cao quý tương tợ như cột trụ bằng vàng có gắn tràng hoa.

Tassāpi byāmappabhā kāyā  - niccharanti nirantaraṃ

disodisaṃ niccharanti  - tīṇi yojanāni so pabhā. (24)

Ánh sáng hào quang phát ra không gián đoạn từ cơ thể của vị ấy. Hào quang ấy phát ra khắp các phương xa ba do-tuần.

Sattativassasahassāni  - āyu tassa mahesino

tāvatā tiṭṭhamāno so  - tāresi janataṃ bahuṃ. (25)

Tuổi thọ của bậc Đại Ẩn Sĩ ấy là bảy chục ngàn năm. Trong khi tồn tại đến chừng ấy, vị ấy đã giúp cho nhiều chúng sanh vượt qua.

Dhammameghaṃ vassitvāna -   - temayitvā sadevake

khemataṃ pāpayitvāna  - nibbuto so sasāvako. (26)

Sau khi đổ cơn mưa đám mây Chánh Pháp và làm cho chúng sanh luôn cả chư thiên được thấm nhuần, vị ấy sau khi đạt đến bản thể an tịnh đã Niết Bàn cùng với các vị Thinh Văn.

Anubyañjanasampannaṃ  - dvattiṃsavaralakkhaṇaṃ

sabbaṃ samantarahitaṃ  - nanu rittā sabbasaṅkhārāti. (27)

Ba mươi hai tướng trạng cao quý đã đạt được cùng với các tướng phụ, tất cả đều hoàn toàn biết mất, phải chăng tất cả các hành là trống không?

Sikhī munivaro buddho  - assārāmamhi nibbuto

tattheva tassa thūpavaro  - tīṇi yojanamuggatoti. (28)

Đức Phật Sikhī, đấng Hiền Triết cao quý, đã Niết Bàn tại tu viện Assa. Ngôi bảo tháp cao quý dành cho vị ấy đã được dựng lên cao ba do-tuần ở ngay tại nơi ấy.

 Sikhibuddhavaṃso vīsatimo.

Lịch sử đức Phật Sikhī là phần thứ hai mươi.

--ooOoo--