Nghi thức thờ cúng
Nghi thức thờ cúng ông bà, tổ tiên, cha mẹ trong những ngày giỗ, ngày lễ lớn trong năm của chùa Am
Trong thời đức Phật còn tại thế mọi người được sự truyền thừa của tổ tiên cho rằng có 33 cõi Trời, mỗi cõi Trời có tên tuổi hẳn hoi như: Cõi Trời “Quang Âm Thiên, Sơ Thiền Thiên, Nhị Thiền Thiên, Tam thiền Thiên, Tứ Thiền Thiên, Đâu Suất Thiên, v.v… Trong kinh Trường Bộ tập I có một bài kinh tựa đề “Pháp Môn Căn Bản” đức Phật dạy: “Ba mươi ba cõi Trời là cõi tưởng (Ba mươi ba cõi Trời là tưởng tri chứ không phải liễu tri), tức là ba mươi ba cõi Trời không có thật chỉ do người ta tưởng tượng ra.
Theo như lời đức Phật dạy thì thế giới siêu hình không có mà đã không có thì làm sao có linh hồn, mà đã không có linh hồn thì việc cúng tế là việc làm sai. Cho nên, làm cổ bàn linh đình để cúng tế vong linh ông bà tổ tiên là một việc làm không sáng suốt. Nhất là phật tử khi đến ngày giỗ, ngày Tết cần phải tránh làm những mâm cao cỗ đầy để cúng tế ông bà tổ tiên. Đó là đi ngược lại lời dạy của đức Phật.
Quý vị đừng bảo rằng: “Xưa bày nay làm”. Chúng ta là những người sống trong thời đại khoa học có trình độ học thức, có trình độ văn hoá đạo đức mà còn làm theo những điều mù quáng, lạc hậu của tổ tiên chúng ta sao? Đâu phải những gì của ông bà tổ tiên để lại là đúng hết sao? Ông bà tổ tiên để lại một nền tư tưởng văn hóa, nhưng có những cái đúng, nhưng cũng có những cái sai. Những cái đúng thì chúng ta chấp nhận, nhưng những cái sai phản khoa học thì mạnh dạn dẹp bỏ, để đỡ hao tốn công sức và tiền của. Như quý vị biết trong những ngày giỗ, ngày Tết người ta đốt không biết bao nhiêu giấy tiền vàng mã, quần áo, kho đụng, nhà cửa xe cộ, v.v… toàn bằng giấy. Tính ra hằng năm người ta có thể tiêu phí về việc đốt tiền vàng mã có trên tiền tỷ.
Nếu đạo Phật không có thế giới siêu hình, thì tại sao hiện giờ trong các chùa quý thầy lại dạy phật tử cúng tế cầu siêu, cầu an đốt tiền vàng mã, v.v…? Quý vị đừng hỏi tại sao mà phải hiểu rằng: Đây là một TÔN GIÁO MÊ TÍN lấy tên là Phật giáo, chứ Phật giáo chân chánh đúng nghĩa không có dạy những điều mê tín, lạc hậu như vậy.
Việc cúng bái ông bà tổ tiên trong ngày giỗ, ngày Tết là một việc làm có ý nghĩa có tình cảm đạo lý, có đạo đức văn hoá hẳn hoi. Nhưng cúng bái như thế nào đúng và cúng bái như thế nào sai? Cúng bái như trên là sai (mê tín, lạc hậu, mù quáng).
Khi đến ngày tư, ngày Tết, ngày giỗ chạp thì con cháu đều tề tựu tập trung về nơi nhà thờ tổ tiên của dòng họ.
Nơi đó, trên bàn thờ đặt một bức ảnh của người đã chết trong ngày giỗ ngay giữa, kế đó chưn một dĩa trái cây, thắp hai ngọn đèn cháy sáng (đèn gì cũng được) Không nên thắp hương, nếu có thắp hương để tượng trưng cho lòng biết ơn của con cháu thì mỗi người chỉ nên thắp một cây hương mà thôi. Không nên dọn thực phẩm cơm nước rượu chè và những món ăn uống khác lên bàn thờ.
Đến giờ tưởng niệm con cháu đều tề tựu trước bàn thờ, sau khi đảnh lễ xong mỗi người đều an vị vào chỗ ngồi thì người trưởng tộc thuật lại những công lao để con cháu tưởng nhớ đến công ơn của những người đã mất đối với gia đình dòng họ và xã hội đất nước.
Sau khi nghe xong sự tích công lao của ông bà thì mọi người trở về phòng ăn đều thọ bữa cơm đơn sơ đạm bạc không thịt cá chỉ có thực phẩm thực vật của mọi người trong dòng họ mang đến.
Đây là sự cúng bái tổ tiên ông bà trong ngày tư ngày Tết ngày giỗ chạp đúng ý nghĩa tình cảm lễ nghĩa cung kính tôn trọng có văn hóa có đạo đức.