(00:05) Trưởng lão: Cho nên hôm nay Thầy xin nhắc lại để cho mấy con hiểu, muốn tu thì phải thưa hỏi cặn kẽ cách thức tu như thế nào đúng, như thế nào sai. Bởi vì Đạo Phật không phải là đạo nhiếp tâm để rồi diệt ý thức, làm cho chúng ta ngồi giống như con cóc, nó không phải vậy. Không phải làm cho chúng ta tu hành theo cái kiểu theo Thiền Đông Độ mà chúng ta đã thấy.

Mà Đạo Phật triển khai tri kiến của chúng ta làm cho chúng ta hiểu biết một cách rộng rãi, làm cho chúng ta giải thoát. Cho nên, trong con đường tu tập của Đạo Phật là con đường của trí tuệ. Thầy từng nhắc là phải triển khai tri kiến. Mà muốn triển khai tri kiến đó, chúng ta thường có những tâm niệm, tâm niệm thiện có, tâm niệm ác có. Chúng ta triển khai để tìm hiểu cái thiện này nó đem lại lợi ích cho mình, cho người hay hoặc là chỉ có cho một mình mình hay chỉ cho một mình người khác.

Cái thiện của Đạo Phật là nền đạo đức làm cho chúng ta sống một đời sống đạo đức không làm khổ mình khổ người. Còn nếu còn làm khổ người khác, khổ mình là không phải thiện của Đạo Phật. Cho nên trong cái sự tu tập các con nhớ kỹ: Một lời nói, một cái nhìn, một hành động của chúng ta làm cho người khác buồn phiền là chúng ta đã thiếu đạo đức. Chúng ta phải tự sửa mình, tự răn mình để cho mình trở thành một con người có đạo đức, chứ không phải “Ờ! tui vậy đó!”, “Lúc nào người ta cũng thua tui!”…​ (không nghe rõ). Đừng có nghĩ người ta thua mình. Ở trên đời này, con người không có con người nào thua người nào hết, dù là mình có học thức cao đi nữa thì cái sự học thức của mình chẳng qua là tri kiến của mình mà thôi, chứ đừng nghĩ là “tui hay hơn, tui giỏi hơn”.

(02:48) Cũng như mấy con đã được tu theo Thầy, mấy con đừng nghĩ mấy con giỏi, mấy con hay. Không phải đâu! Người ta cũng sẽ tu được như mấy con vậy, mấy con giải thoát thì người ta cũng giải thoát như vậy. Cho nên, chúng ta không tu tập theo cái kiểu hơn ai hết, mà chúng ta tư duy suy nghĩ ngay từ tâm của chúng ta, có sự thấy giải thoát hay là không? Có làm khổ mình, khổ người hay là không? Đó mới chính là chỗ tu tập của chúng ta.

Cho nên con đường tu của Đạo Phật là con đường rất dễ, không có khó khăn. Tu bằng sự hiểu biết, tu bằng tri kiến giải thoát của chúng ta. Nhưng chúng ta cần phải có chánh kiến. Bởi vì trong Bát Chánh Đạo, lớp Chánh Kiến là lớp chính, vậy mà chúng ta không học cái chánh kiến mà chỉ thấy tà kiến thì làm sao chúng ta hết đau khổ được. Cho nên chánh kiến mấy con phải học như thế nào?

Thấy đống lửa thì mấy con thấy chánh kiến như thế nào? Thấy nó ấm, thấy đốt lên nó tốt quá! Sự thật ra mấy con đốt như vậy mấy con có biết bao nhiêu côn trùng nó đang ăn cái cây đó, nó đang bị chết không? Các con đâu hiểu được!? Mấy con tìm hiểu coi, phải có không? Do đó, mấy con đừng có làm cái điều đó. Trước khi đốt hay làm một điều gì đó, mấy con tìm cách, dùng một cái rựa, cái dao hay một vật gì đó chẻ ra để cho những con vật nó vừa ra khỏi cái cây đó rồi mới đốt. Những hành động làm như vậy giúp cho mấy con như thế nào mấy con? Giúp cho mấy con có tính cẩn thận, đức hạnh cẩn thận rất cần thiết cho con người mấy con. Mấy con thất bại trong cuộc sống của mấy con là do thiếu cẩn thận, mấy con làm bừa làm đại.

(05:13) Sự thật ra, mấy con làm, mấy con cẩn thận từng cái hành động của mấy con, từng cái việc làm mấy con, mấy con tư duy suy nghĩ kỹ lưỡng để mấy con làm. Không làm khổ chúng sanh, không làm khổ mình, không làm khổ người là một đức hạnh tuyệt vời. Cho nên hôm nay Thầy dạy mấy con, Đạo Phật là đạo đức của con người. Chúng ta chỉ cần học đạo đức trong lớp Chánh Kiến.

Tiếc vì, Thầy dự định cất cái trường có tám lớp. Lớp Chánh Kiến là cái lớp đầu tiên để triển khai cái tri kiến hiểu biết của các con, để giúp cho các con nhìn mọi chuyện xảy ra xung quanh các con mà các con giải thoát là cái lớp đó. Các con không làm khổ loài vật, các con không làm khổ người khác và chính các con cũng không làm khổ các con, đó là lớp Chánh Kiến. Bởi vì có Chánh Kiến thì các con đâu làm khổ ai. Bây giờ nói Chánh Kiến, mấy con nói chứ sự thật ra hiểu qua danh từ chữ nghĩa của nó, nhưng mấy con làm sao hiểu rõ về ý nghĩa để hành động từ chánh kiến được.

Ví dụ, đưa tay ra như vậy, mấy con biết đó là chánh kiến hay tà kiến? Nếu thiếu cẩn thận là mấy con tà kiến đó, mà nếu mấy con có cẩn thận thì mấy con sẽ không tà kiến mà chánh kiến.

Bởi vì cái lớp Chánh kiến rất cần mà tuổi Thầy thì lớn, mà người để đứng dạy cái Lớp Chánh Kiến lại chưa có người. Rất tiếc!

Tám lớp học của Đạo Phật từ Chánh Kiến cho tới Chánh Định, mà không được dạy từng lớp một cho đến lớp cuối cùng của nó, làm sao mấy con hiểu được mấy con, làm sao mấy con sống được cho đúng những cái điều mà đức Phật đã dạy chúng ta.

(07:46) Đức Phật chết đi, để lại cho chúng ta một gia tài quá quý mấy con. Không có gì quý hơn là những lời Phật dạy để đem lại sự giải thoát cho chúng ta, đem lại cho chúng ta không còn đau khổ nữa mấy con.

Thầy mong rằng, sức khỏe Thầy càng ngày càng khỏe hơn để rồi lần lượt những lớp học sẽ được mở ra. Trong số các con đây, Thầy sẽ chọn trình độ kiến thức mấy con hiểu tương đương nhau cho vào lớp Chánh Kiến. Từ cái lớp Chánh Kiến đó, mấy con đã học qua rồi mới cho qua cái lớp Chánh Tư Duy. Đó nó đi từng lớp vậy, thử hỏi làm sao mấy con còn làm đau khổ mình được?

Nhưng tiếc vì quá chậm, và đồng thời trước kia không thể làm nhanh được. Tuổi còn trẻ, còn khỏe, về lớp học thì Nhà nước bảo cần phải xin phép đàng hoàng chứ không xin phép thì không cho, mà phải dạy theo chương trình giáo dục của Nhà nước. Mà chương trình giáo dục của Nhà nước, mấy con thấy, nội cái đạo đức dạy cho các em còn thiếu xa quá, mấy con. Lẽ ra các em học những lớp học từ mẫu giáo cho đến tiểu học. Trẻ em mà được học đạo đức của Đạo Phật, đứa nào có đạo đức đều là những đứa con ngoan, tốt. Làm cho gia đình hạnh phúc, xã hội sống rất là an vui. Nhưng người ta đâu hiểu được!

(10:09) Cho nên, Thầy nghĩ rằng Thầy sẽ viết bộ sách Đạo Đức Nhân Bản - Nhân Quả, thầy sẽ gửi ngay cho bộ giáo dục để người ta chuyên môn nghiên cứu, người ta viết cho các em qua những cuốn sách. Nhưng bây giờ làm sao làm được, vì tuổi cao sức yếu rồi, đầu óc thì còn sáng suốt nhưng sức khỏe ngồi lại để mà viết thì không còn nữa. Ngày xưa một ngày Thầy có thể viết một ngày cuốn sách cả mấy trăm trang, năm sáu trăm trang; còn bây giờ mỗi ngày cỡ chừng hai trang, mỗi trang chỉ năm, mười dòng là hết sức. Sức khỏe nó kém như vậy đó. Cho nên, còn bao nhiêu điều mà Thầy viết cho người Việt Nam của chúng ta mà chưa làm được. Thầy rất tiếc!

Cho nên, Thầy mong sao có một người thừa kế, Thầy đang chọn người thừa kế mấy con. Người thừa kế của Thầy không phải lấy cái tài học để chứng minh, vừa đức hạnh mà vừa tài học. Có trình độ như vậy mới là người thừa kế của Thầy.

Các con thấy, cuộc đời Thầy không bao giờ làm cho một con vật đau khổ, tức là đức hạnh của Thầy như vậy đó. Và những sách vở Thầy viết thường đem lại lợi ích cho mọi người, cho tất cả chúng sanh. Vì vậy mà Thầy thấy, tuổi già sức yếu cũng là một điều không lợi ích cho xã hội mấy con. Quá tiếc! Nhưng biết làm sao hơn, mong sao trong các con sẽ có những người sẽ nối tiếp bàn tay giống thầy, làm công việc kế tiếp.

(12:27) Sách vở, nó không khó! Nhưng làm sao xây dựng được cái bộ óc đạo đức của mình để cầm cây viết của mình, viết ra những đạo đức, cái đó là cái quan trọng.

Nói đạo đức thì ai nói cũng được, nhưng dạy người hành động đạo đức thì không biết hành động nào là đạo đức, hành động nào dạy cho người lớn, hành động nào dạy cho trẻ em. Thì mấy con biết đạo đức coi vậy chứ nó phải có từng cấp độ, chứ không phải đụng đâu dạy đó. Trẻ em phải học đạo đức như thế nào? Và dạy cách thức như thế nào? Còn người lớn dạy như thế nào?

Thí dụ như, trẻ em các con dạy tập cho làm quen cái hành động đạo đức thì đứa nào nó sống nó cũng có đạo đức, còn con lý thuyết suông cho nó đọc vanh vách chứ nó không có làm được chút nào hết. Như mấy con hiểu, nội bấy nhiêu đó không thì mình đã thấy rồi. Ở trường thầy cô giáo dạy giáo dục công dân cũng là đạo đức, nhưng mà các con có thấy cái đạo đức đó được truyền dạy qua cái hành động sống của chúng không, hoặc là cái bài học để trả bài cho có, lấy điểm mà thôi. Rất đau lòng mấy con!

Có nhiều cái ví dụ để chúng ta đưa ra cho các em nhớ những ví dụ đó là những hình ảnh đó là đạo đức:

Đâu phải riêng con người mới đạo đức, mà đối với con vật thì mình sống như thế nào cũng phải có đạo đức chớ!? Cho nên, từng con vật nhỏ đến con vật lớn đều sống có đạo đức thì thử hỏi con người mình không đạo đức với con người sao? Mấy con đặt câu hỏi thì mấy con thấy rất rõ.

(15:18) Cho nên hôm nay Thầy nói đơn sơ thôi và đồng thời chúng ta cùng nhau đóng góp, mỗi người đều viết thì may ra thì khi mà viết xong những tác phẩm đạo đức như vậy, mấy con chưa vừa ý thì mấy con cứ gởi đến Thầy, Thầy sẽ chịu khó Thầy đọc lại. Những cái khuyết điểm, Thầy sẽ gạch những câu chưa đúng, chỉ giúp những ý kiến cho mấy con làm cho đúng hơn, đẹp hơn, hành động tốt hơn. Mấy con viết đạo đức nó thiếu những hành động gì, hành động gì Thầy sẽ gạch ở dưới cái chỗ con muốn nói, để chỉ rõ cho con đây là thiếu hành động đạo đức. Ngôn từ thì có đủ đó, nhưng mà hành động thì chưa có. Làm như vậy thì sẽ trợ giúp cho mấy con càng ngày càng có những người có đạo đức một cách cụ thể rõ ràng hơn.

Đến đây Thầy xin chấm dứt, mấy con có hỏi gì nữa thì Thầy sẽ trả lời cho các con vì vấn đề tu hành nó có nhiều cái khó khăn chứ không phải dễ. Sợ tu sai thì mấy con tu mà những cái gì khó khăn thì cứ hỏi, chỗ nào cần trả lời riêng thì Thầy không trả lời ngay bây giờ, mà trả lời chung Thầy sẽ trả lời ngay bây giờ cho mấy con. Bởi vì cái chung là cái của mọi người đang bị vướng mắc; còn cái riêng là cái đặc biệt của người đó mà thôi, nếu mà trả lời chung thì mấy con sẽ nghe bắt chước với nhau như vậy thì mấy con đã tu sai cái đặc tướng của mình mất đi, thành ra kết quả nó không có.

Vì vậy, mấy con có hỏi thầy cái gì thì cứ hỏi, có hỏi thì cứ hỏi mấy con, còn không thì chúng ta sẽ nghỉ.

(17:59) Mấy con nhớ, mấy con hỏi là những cái mà mấy con đang sống, đang thực hiện tu tập, bởi vì các con có hành động ở trên những việc làm đó, có nói, có sống trên những việc làm đó thì mấy con hỏi nó mới có lợi ích; nếu không thì không có lợi ích gì. Hỏi để chơi thì thôi không nên hỏi, mà hỏi để chúng ta càng ngày càng trở thành một người có đạo đức tốt hơn và tốt hơn nữa thì mấy con cứ hỏi đi mấy con.

Tu thì chưa có tới nơi tới chốn, nhưng mà kiến giải giữ lắm, cho nên thành ra hỏi tào lao không trúng, hỏi là thầy biết liền à, chưa tu tới đó mà hỏi tới đó rồi thì như vậy là tào lao không trúng, phải sửa lại mình có kinh nghiệm tu chỗ nào thì hỏi nha. Chỗ này đừng có hỏi hơn cái mình tu, mà hỏi hơn cái mình tu coi chừng nó sai, mà thầy biết. Bởi vì đối với thầy một người nói không tu mà nói tôi tu thế này thế khác thầy biết nói dối. Thầy biết nhưng mà thầy không nói ra, nhưng mà thầy biết. Nào là mình muốn nói mình tu như thế này thế khác thật ngon, nhưng mà sự thật ra mình nói dối, nó lòi cái nói dối của mình, thành ra mắc phải những cái lỗi, lỗi mà tầm thường nhưng mà sự thật mà không tầm thường.

(20:41) Ngày xưa đức phật dạy La-hầu-la là đứa con trai của mình, khi mà mình nói dối, nói một lời không thật, cũng như nước rửa chân không dùng gì được hết, chỉ có đổ mà thôi. Thì các con biết rằng cái nói dối quan trọng lắm chứ không phải không đâu! Cho nên cái mình nói là phải chính bản thân mình hành động, mình sống, mình làm cái đó thì mình nói ra, còn không phải chính mình thì cái người nghe người ta cũng biết. Thành ra mình sẽ lọt vào cái nói dối, nó làm cho mình trở thành một cái người không tốt, cũng như nước rửa chân chỉ còn nước đem đổ thôi chứ không xài cái gì được nữa hết. Rồi bắt đầu bây giờ mấy con hỏi Thầy.