Chúng con kính chào Thầy!

(00:02) Trưởng lão: Hôm nay Thầy dạy! Thầy về, Thầy kiểm kỳ này chặt chịa hơn, cố gắng tập. Cái mục đích tu tập của chúng ta nó có cái giai đoạn cơ bản nhất mà chúng ta phải nhiếp tâm và an trú tâm cho được trong ba mươi phút, và cũng trong ba mươi phút đó nhiếp tâm và an trú tâm hoàn toàn không có hôn trầm thùy miên. Cái nhiếp tâm mà vọng tưởng đó, thì nó không có khó, mà an trú tâm thì nó khó hơn. Và nhiếp tâm mà cho hết hôn trầm thùy miên thì cái điều này còn khó hơn nữa, nhớ hôn trầm thùy miên là rất khó chứ không phải dễ. Nếu chúng ta nhiếp tâm, mà an trú tâm mà còn hôn trầm thùy miên thì không thể tu Tứ Niệm Xứ được, vô Tứ Niệm Xứ không nổi.

Cho nên Thầy dạy rất căn bản là phải tập cho kỹ! Tập cho kỹ, tập vừa sức mình không được tập quá sức mà bị hôn trầm thùy miên thì không làm sao mà tiến tới được, tu tập tới được, rất là khó. Cho nên phải nhớ kỹ, tập rồi rút tỉa qua kinh nghiệm bản thân của mình, thay vì tập một phút, rút tỉa từ một phút mà đạt được cái chất lượng nhiếp tâm rồi mới dần tăng lên. Rồi coi trong khoảng thời gian nhiếp tâm đó mà có hôn trầm thùy miên trong suốt một ngày đêm, coi thời nào hôn trầm thùy miên nhiều, ít, rồi từ đó mới phân chia ra cách thức để mà đánh phá hôn trầm thùy miên.

Chứ không thể mà chỉ nghĩ rằng nhiếp tâm an trú tâm thôi, rồi hôn trầm thùy miên thì lần lượt nó hết, không phải đâu! Hôn trầm thùy miên nó không thể hết một cách rất là đơn giản như vậy được. Cho nên, càng tu cao hơn thì hôn trầm thùy miên càng đánh nhiều hơn.

Còn các thầy mà mới tu mà gặp hôn trầm thùy miên, tức là mình phải biết đó là mình chưa đủ cái lực! Chưa đủ cái lực siêng năng, tinh tấn cho nên mình có cái dạng lười biếng. Vì vậy mà hễ ngồi lại thì nó buồn ngủ, ngồi lại nó buồn ngủ, đó là cái dạng lười biếng chứ không phải là bệnh hôn trầm thùy miên.

(02:17) Bệnh hôn trầm thùy miên là người làm nhiều, tu tập nhiều, tư duy quán xét nhiều mệt mỏi nó dễ bị hôn trầm thùy miên. Cho nên do đó chúng ta phải biết hôn trầm thùy miên ở dạng nào, còn cái người lười biếng cũng là hôn trầm thùy miên, nhưng mà dạng lười biếng khác. Nó không có hao sức gì hết mà ngồi lại thì cứ gục tới, gục lui là mấy người đó lười biếng, cho nên trong khi mà tu tập, chúng ta nên lưu ý tất cả những cái trạng thái của hôn trầm thùy miên.

Nay về đây thì Thầy muốn nhắc nhở, là người nào nhiếp tâm được và bắt đầu an trú, mà an trú thì phải biết cách an trú cho chắc bảo đảm. Mà khi muốn an trú cho chắc chắn bảo đảm thì phải phá hôn trầm thùy miên, phá hôn trầm thùy miên thì chúng ta có pháp Thân Hành Niệm; pháp Chánh Niệm Tỉnh Giác đi mười bước ngồi xuống hít thở năm hơi thở, đó là những cái pháp phá hôn trầm thùy miên.

Có thể nói rằng chúng ta đi suốt bốn thời, nghĩa là hôn trầm thùy miên không phải đợi có dạng hôn trầm thùy miên rồi mới phá nó. Ở đây chưa có hôn trầm thùy miên nhưng chúng ta biết chúng ta còn hôn trầm thùy miên, thì trong khi đó chúng ta sẽ đi kinh hành trước khi bị hôn trầm thùy miên, chúng ta mới bảo đảm. Bởi vì còn có hôn trầm thùy miên ra vô cũng như người tu nhiếp tâm mà có vọng tưởng ra vô thì tu hoài cũng có vọng tưởng ra vô, đừng nghĩ rằng tu sẽ hết, không hết.

Nghĩa là mục đích của chúng ta tu làm chủ, mà không làm chủ được cái vọng niệm ở trong đầu chúng ta, mà không làm chủ được cái hôn trầm thùy miên thì khó mà làm chủ được cái gì cả.

(04:11) Nhưng trước khi muốn làm chủ được vọng tưởng, muốn làm chủ được hôn trầm thùy miên thì chúng ta phải giữ gìn giới luật nghiêm chỉnh. Ăn thì phải ngày một bữa, ngủ thì phải giữ gìn giờ giấc, giờ giấc đúng không có thay đổi, lúc thì giờ này lúc thì giờ khác, ăn ngủ không được phi thời. Độc cư là tránh nói chuyện, coi như là người ta nói tịnh khẩu chứ sự thật ra chúng ta không có tịnh khẩu, mà chúng ta tránh nói chuyện. Bởi vì nói chuyện là chúng ta không có phòng hộ được ý căn, khẩu căn của chúng ta, chúng ta nói chuyện là nó làm cho tâm chúng ta động. Mà khi nói chuyện thì nó thích, nó vui, nhưng nó lại làm cho tâm chúng ta sanh ra nhiều vọng, cho nên chúng ta không phòng hộ mắt tai mũi miệng thân ý của chúng ta. Bởi vì phòng hộ mắt tai mũi miệng thân ý là không nói chuyện.

Cho nên vì vậy mà cố gắng, khi mà tu tập với cái thời gian mà quyết liệt trong cái giai đoạn này thì theo Thầy thiết nghĩ chúng ta tu không lâu, không lâu!. Bởi vì Thầy sẽ hướng dẫn, không lâu, thì quý thầy phải cố gắng giữ gìn độc cư đừng nói chuyện. Nghĩa là chúng ta đến lớp là chúng ta đến lớp, khi mà học tập thì chúng ta đưa cái bài vở ra góp ý của chúng ta, sự hiểu biết chúng ta trong cái bài chúng ta.

Thí dụ như cái bài: “Người tạo dựng niềm tin”, thì nói về đại ý, coi chừng chúng ta thấy, không biết đại ý chúng ta sẽ nói cái gì? Sự thật ở đây thì cái đại ý của bài này thì nói Đức Tùy Thuận! Đức Tùy Thuận chấp nhận mọi sự thay đổi của thầy Kaplan, phải không? Các con thấy rõ ràng mà! Bởi vì thầy khuyên một lời khuyên trong khi thầy bị đuổi ra khỏi trường. Thầy vui vẻ, thầy chấp nhận, thầy bước ra khỏi trường, thầy không kêu ca. Mà trong lúc đó học sinh và phụ huynh học sinh chống đối không có cho thầy đi.

(06:23) Thì chúng ta thấy cái đại ý bài rất tuyệt vời, cái Đức Tùy Thuận chấp nhận mọi cái sự thay đổi. Bởi vì thấy được, không biết thầy giáo này họ có học nhân quả hay không mà đã biết chấp nhận, đã biết tùy thuận chấp nhận sự thay đổi nhưng không bị lôi cuốn trong ác pháp. Đó! Tức là thầy đi đến trường khác thầy dạy mà thầy không bỏ cái sự sáng tạo của thầy, sáng tạo để truyền đạt cái tư tưởng của mình cho học viên. Thầy chấp nhận rời khỏi ngôi trường đó mà để đến chỗ khác thì chúng ta thấy cái Đức Tùy Thuận chấp nhận mọi sự thay đổi của thầy Kaplan rất tuyệt vời, phải không? Mấy con thấy rõ ràng, đó là đại ý của bài. Còn cái sự mà truyền đạt của thầy thì nó là phụ thôi mấy con, phụ thôi, không phải là chính, mà chính là cái chỗ mà thầy vui vẻ chấp nhận ra đi khỏi trường trong khi học sinh rất là quý mến, phụ huynh học sinh cũng là rất mến trọng một vị thầy dạy rất hay.

Đó thì chúng ta thấy cái nào chính, cái nào phụ? Bởi vì cái đại ý là cái chính của nó! Thầy muốn nói như vậy để thấy rằng “Chúng ta phải học hiểu và suy luận với nhau trong lớp học” để làm gì? Để triển khai cái tri kiến giải thoát, nhằm cái mục đích triển khai đó để xả cái tâm của mình, ly dục ly ác pháp. Nhờ có ly dục ly ác pháp trên cái tri kiến giải thoát của chúng ta, cho nên chúng ta nhiếp tâm và an trú không bị ức chế tâm. Còn nếu mà chúng ta không có xả tâm, tức là không dùng cái tri kiến của mình hiểu biết giới luật đức hạnh xả tâm, mà nhiếp tâm trong hơi thở hoặc là trong bước đi của chúng ta thì chúng ta bị ức chế tâm.

(08:08) Cho nên luôn luôn chúng ta nhiếp tâm an trú thì chúng ta kèm với cái tâm, kèm với cái tri kiến xả tâm ly dục ly ác pháp của chúng ta thì nó sẽ ổn định mà chúng ta không bị ức chế, không bị rơi vào tưởng. Nhớ kỹ những điều Thầy dạy, nhưng tập nhiếp tâm cũng rất là khó chứ không phải dễ, cho nên chúng ta có pháp Như Lý Tác Ý, cho nên có pháp Như Lý Tác Ý thì có người hiện bây giờ người ta tu tập có một phút, nhưng mà từ phút này người ta nối liền với phút khác bằng pháp Như Lý Tác Ý, cho nên người ta nhiếp tâm không khó khăn.

Nhưng đến an trú khó hơn, bởi vì pháp Như Lý Tác Ý ở trên pháp an trú thì nó lại không được tác ý liên tục. Tác ý một lần, rồi thí dụ như mình tu hơi thở, mình tác ý một lần, rồi mình xả ra. Tiếp tục trong năm lần, năm hơi thở rồi mới tác ý một lần. Rồi sau đó tác ý một lần, rồi hít thở mười lần. Rồi sau đó tác ý một lần, hít thở hai mươi lần. Lần lượt sau đó tác ý một lần, hít thở một trăm lần. Cho nên pháp tác ý nó không có kèm theo khi chúng ta an trú, nhờ đó nó mới có trạng thái an trú, chứ nếu tác ý mãi thì không thể an trú được.

Chúng ta hiểu cho rõ cách thức, cho nên nhiếp tâm thì nó không khó là tại vì chúng ta nhờ pháp Như Lý Tác Ý. Chúng ta không để chỗ nhiếp tâm chúng ta bị lặng, ý thức bị lặng đi! Cho nên nó có phương pháp. Nhưng khi để an trú thì chúng ta lại dừng cái pháp tác ý thưa lần, thưa lần. Cho nên khi mà thưa lần đó, thì nếu mà chúng ta đã nhiếp tâm không vọng tưởng thì khi mà thưa lần cái pháp tác ý đó, thì hôn trầm thùy miên sẽ đánh vào, cho nên rất khó.

(10:09) Vì vậy mà trước khi mà chúng ta muốn an trú trên cái tư thế ngồi thì chúng ta phải an trú trên tư thế đi, để chúng ta phá sạch hôn trầm thùy miên, xong rồi chúng ta mới ngồi lại. Bây giờ không có bóng dáng hôn trầm thùy miên xen vào trong tâm của chúng ta, bởi vì thời gian chúng ta an trú trên bước đi kinh hành, cho nên vì vậy mà hôn trầm thùy miên không có. Cho nên phải siêng năng, người làm biếng thì không tu tập nổi, Thầy nói người làm biếng thì tu tập không nổi pháp này. Bởi vì đi, thí dụ sáng tôi cũng đi kinh hành, rồi buổi chiều tôi cũng phải đi kinh hành, rồi tối tôi cũng phải đi kinh hành, khuya tôi…​

Bởi vì đi như vậy thì mới không có hôn trầm thùy miên, hôn trầm thùy miên đánh rất nhanh nếu chúng ta không cảnh giác. Khi chúng ta ngồi hít thở, chỉ trong vòng năm mười hơi thở mà khi mà nó đã an trú được rồi thì coi chừng nó sẽ đến, nó đến nó mất tiêu. Nó! Đó là hôn trầm thùy miên mà Thầy báo cho biết cái khó khăn. Do đó nếu mà có hôn trầm thùy miên xen ra, xen vô thì chúng ta tu dậm chân tại chỗ không bao giờ hết hôn trầm thùy miên. Nghĩa là tu không có thấy cái dạng hôn trầm thùy miên xen vào ở trong tâm của chúng ta, trong thân của chúng ta thì chúng ta mới chiến thắng được chúng, chúng mới không có. Tại sao chúng ta tu mà nó không có hôn trầm thùy miên, thì thân tâm chúng ta sẽ quen và không có hôn trầm thùy miên nữa. Còn nếu có xẹt ra, xẹt vô thì không bao giờ hết hôn trầm thùy miên. Nghĩa là sáng, trưa, chiều, tối lúc nào chúng ta tu hoàn toàn trên pháp Thân Hành Niệm, an trú trên bước đi của chúng ta trên pháp Thân Hành Niệm. Và cuối cùng hoàn toàn trong một tháng, hai tháng, thậm chí sáu tháng, hoàn toàn chúng ta thấy rằng hôn trầm thùy miên không có nữa.

Chúng ta giờ muốn ngủ nó cũng không muốn ngủ nữa, nhưng chúng ta dùng pháp Như Lý Tác Ý. Ngủ (hay) không ngủ, đều đến giờ ngủ thì chúng ta tác ý “Giờ này là giờ ngủ, thân tâm phải nằm yên lặng ngủ”, nó không ngủ kệ, nhưng mà cứ tác ý cho nó ngủ. Muốn cho nó ngủ dễ dàng theo cái lệnh của mình, ăn ngủ phải làm chủ mà. Cho nên chúng ta tác ý và đồng thời chúng ta nương vào hơi thở, nhẹ nhàng thở, chỉ trong chốc lát thì nó sẽ ngủ. Nghĩa là thở ngủ bằng, chớ không phải thở nhiếp tâm trong hơi thở, thở ngủ khác. Khi mà thở ngủ, chúng ta tác ý: “Thân tâm phải ngủ”. Lúc bấy giờ chúng ta thở nhẹ nhàng, rồi từ từ chúng ta thở nhẹ nữa, nhẹ nữa, lần lượt hơi thở mất. Rồi chúng ta sẽ đi vào sự yên giấc một cách ngon lành, không bao giờ có mộng tưởng, không bao giờ khó ngủ. Chúng ta phải tập làm chủ ngủ.

(13:10) Nhưng khi chúng ta nó có những cái giai đoạn mà Thầy nói một cái người mà tu tập không còn hôn trầm thùy miên thì nó có 1 cái trạng thái khác, chứ không phải trạng thái bình thường như chúng ta. Thầy báo trước! Khi chúng ta vào được trạng thái mà không hôn trầm thùy miên, thì chúng ta rất tỉnh chứ không phải mê, rất tỉnh, sáng suốt vô cùng! Tai nghe âm thanh, mắt vẫn thấy sáng suốt mọi vật xung quanh chúng ta, không chỗ nào mờ mịt cả.

Và một trạng thái dường như thân chúng ta nhẹ nhàng, làm như thân chúng ta có phủ một tấm choàng. Như ai phủ tấm choàng mà rất tỉnh táo, nó làm cho chúng ta thấy nằng nặng rất là thích. Cơ thể chúng ta cảm giác như nằng nặng, đó là một cảm giác tưởng nhưng mà tưởng do cái tỉnh thức của chúng ta mà nó hiện ra. Trong đó lúc bấy giờ không hôn trầm, cũng không vọng tưởng, nhưng nó không có xảy ra những cái trạng thái tưởng, như Pháp tưởng, như Sắc tưởng.

(14:15) Nhưng có cái cảm giác nặng như ai choàng lên thân chúng ta có 1 tấm y nhẹ nhàng, có một tấm y phủ nhẹ nhàng, một trạng thái rất tỉnh táo! Đó là lúc bấy giờ không có hôn trầm thùy miên nào đánh vào chỗ đó được hết. Nó làm như cái thân của chúng ta nó bất động khi mà bị choàng cái chiếc áo đó lên, thì nó cảm nhận như là bất động, nó không rung động chút nào cả. Thời gian rất ngắn đối với cái trạng thái này, thí dụ hai tiếng đồng hồ qua nhanh như chớp, chúng ta xả ra rất nhanh, nghĩa là nhìn lại đồng hồ hai tiếng rất nhanh.

Thầy nói như vậy, trong khi đi mà chúng ta cảm nhận được cái trạng thái đang đi, nghĩa là nó là cái trạng thái Bất Động Tâm chứ không phải là Bất Động Thân. Thân cứ bước đi, nhưng cảm giác tâm nó không hề hấn một cái chút nào động ở trong đó cả, đó là nó đã vào trạng thái không hôn trầm thùy miên. Thầy nhắc trước! Chớ không phải là hết hôn trầm thùy miên là nó bình thường như chúng ta, cái trạng thái như chúng ta bây giờ nó có sự thay đổi.

Nhưng đó là theo cái cảm nhận của Thầy khi cái đặc tướng của mình, khi mà nó đã bất động như vậy, thì nó không còn hôn trầm thùy miên. Thì ở trạng thái đó, nhưng các con khi mà nó bất động thì các con tùy theo đặc tướng của mấy con, thì mấy con có cảm giác gì thì hãy ghi nhận, báo lại cho Thầy.

(15:46) Cho nên trong giai đoạn, ở đây huynh đệ chúng ta, quý sư, quý thầy, người nào tu đến giai đoạn an trú thì chuẩn bị phá hôn trầm thùy miên, nghĩa là quan trọng nhất là phải phá cho được hôn trầm thùy miên. Còn người nào nhiếp tâm, đang nhiếp tâm từ một phút đến năm phút, cho đến ba mươi phút thì phải cố gắng thực hiện không niệm vọng tưởng xen vào, xen ra. Chứ còn mà xen vào, xen ra thì coi như cũng không thành tựu.

Nghĩa là khả năng mình tu một phút thì tu một phút, hoàn toàn không có niệm vọng tưởng. Rồi buổi sáng, buổi chiều, buổi tối, buổi khuya đều hoàn toàn là không có niệm vọng tưởng thì tu một phút. Sau thời gian tập một tuần lễ thì chúng ta tăng lên hai phút. Không được tăng nhiều, tăng lên hai phút mà thôi. Rồi tu tập một tuần lễ nữa, tăng lên ba phút. Cứ lần lượt tăng lên, cứ một tuần, tập một tuần cho thuần, cho nhuần nhuyễn rồi tăng dần lên. Tăng cho đến khi ba mươi phút mà không có niệm vọng tưởng nào hết, rồi tập một tuần ko thấy, tập một tuần kế không thấy, chừng đó xin phép Thầy cho an trú.

Và bắt đầu an trú thì phải an trú trên thân hành, trên Thân Hành Niệm, tức là an trú trên bước đi. Cho nên Thầy hôm rày, Thầy để cho mấy con an trú trên chỗ ngồi, để mấy con thấy chỗ ngồi rất nguy hiểm, khi an trú dễ hôn trầm thùy miên đánh vào. Các con lưu ý, người nào bị hôn trầm thùy miên là cái dạng luôn luôn là ở trên cái sự ngồi, nó dễ đánh hơn. Còn cái người đi pháp Thân Hành Niệm, đi Chánh Niệm Tỉnh Giác, những người mà tu tập đi kinh hành thì ít có bị hôn trầm. Trừ ra mấy con đã bị hôn trầm rồi, tức là bị buồn ngủ bị hôn trầm rồi, rồi mới đi kinh hành, mới dụng pháp đi kinh hành thì lúc bấy giờ đi ngã qua ngả lại, ngả tới ngả lui là tại vì đang bị buồn ngủ. Còn người ta không bị buồn ngủ, người ta đi làm sao người ta ngả tới, ngả lui? Phải lưu ý. Mà đã bị hôn trầm thùy miên rồi thì coi như thất bại rồi.

(18:15) Cho nên trước khi mà có hôn trầm thùy miên chúng ta đã đi, bởi vì giai đoạn an trú là cái giai đoạn dễ bị hôn trầm thùy miên, có người thì buổi tối buổi khuya không có, mà sáng này coi chừng, giờ này đây coi chừng tập là hôn trầm thùy miên tới tấn công. Cho nên Thầy nhắc nhở phải tu pháp Thân Hành Niệm, phải tu Chánh Niệm Tỉnh Giác, phải tu pháp rèn luyện nghị lực. Những cái phương pháp đó, là những phương pháp đi kinh hành đó, nghĩa là tới cái giai đoạn an trú là phải tập như vậy. Đó Thầy nhắc như vậy để nhớ rõ trong cái việc tu tập của mình.

(19:02) Còn về vấn đề đuổi bệnh thì không phải, đuổi bệnh là phải có nhiếp tâm và an trú được tâm thì đuổi bệnh nó rất dễ. Còn bây giờ chúng ta đuổi bệnh bằng cái niềm tin của chúng ta, bằng Tín Lực của chúng ta hơn, chúng ta không sợ, tức là niềm tin của chúng ta đối với Phật pháp. Mình đã tu rồi mà còn sợ bệnh là gì? Thì cứ dùng phương pháp tác ý mà đuổi. Mặc dù chúng ta chưa nhiếp tâm được, chưa an trú được! Nhưng chúng ta vẫn thấy rằng cái niềm tin của chúng ta đối với Phật pháp sẽ đẩy lui được bệnh này. Do đó chúng ta dùng cánh tay hoặc dùng hơi thở: “Thân bệnh này phải theo hơi thở mà ra”, rồi hít vô, thở ra. Như vậy đó là cái cách thức để nhiếp tâm đuổi bệnh, tuy rằng nhiếp tâm chưa trọn vẹn nhưng vẫn dùng pháp tác ý đuổi hết. Thì chúng ta thấy cái bệnh trong thân của chúng ta nó cũng làm giảm đi! Giảm đi, rồi nhiều khi nó hết. Do cái lòng tin của mình hàng ngày siêng năng, tinh tấn đuổi bệnh thì bệnh sẽ hết.

(20:10) Cho nên phải, khi mà huynh đệ có thân bệnh thì phải tập như vậy thôi, để cho chúng ta yên tâm, yên trí, không lo lắng về cái bệnh của chúng ta nữa. Chứ cứ ngồi đó mà tu tập mà cứ lo mình bệnh như thế này, thế khác thì tâm bị phân tán, do đó sự nhiếp tâm chúng ta rất khó khăn. Nhớ những lời Thầy dạy.

Riêng Phước Tồn thì con hãy tu tập nhiếp tâm và tập đi kinh hành trên bước đi để phá hôn trầm thùy miên. Bởi vì tuổi trẻ dễ bị hôn trầm thùy miên, cho nên phải cố gắng, cố gắng tập đi kinh hành. Coi những cái pháp đi kinh hành nào mà nó phù hợp với cái đặc tướng của mình với thân của mình, để rồi mình thực hiện vừa nhiếp tâm mà cũng vừa là phá hôn trầm thùy miên. Nghĩa là khi hiện giờ mà mình thấy hôn trầm thùy miên mà nhiều đối với mình thì không nên ngồi mà nên đi kinh hành. Theo Thầy thiết nghĩ mấy con nên tập đi kinh hành càng nhiều càng tốt, bởi vì mục đích chúng ta phải quét sạch vọng tưởng, phải quét sạch hôn trầm. Đó là hai cái điều mà cần thiết cho cơ bản bắt đầu vào tu cho những người nhiếp tâm và an trú. Do đó thì đi kinh hành là quan trọng nhất, còn ngồi lại tu tập thì rất khó khăn vì bị hôn trầm thùy miên. Cho nên con phải cố gắng khắc phục cho được! Khắc phục cho được.

(21:52) Và đồng thời Thầy sẽ trả lời về cái phần, như hỏi về cái đại ý của cái bài Người tạo dựng niềm tin”, như hồi nãy Thầy đã trả lời. Đó là cái phần của cái bài học và cái bài làm của cô giáo “Ý nghĩ cao đẹp”. Thì cái đoạn mười, xin Thầy gạch đít những cái đoạn như “Cô giáo vui lòng ngồi vào vị trí của cha mẹ, của cái người học trò của mình để làm cái lễ cưới cho học trò” Thầy gạch đít ngay chỗ đó. “Cô không từ chối, cô mang chiếc vòng đá cũ, đã bị rơi mất mấy hạt và xịt chai nước hoa của mẹ cất đi”. Đó thì coi như là mình gạch đít mấy cái chỗ đó để nói rằng cái đó là cái Đức Từ Mẫu Hiếu Sinh, thay thế người mẹ, cái gia đình cha mẹ, thì cái đoạn này đó là Đức Từ Mẫu Hiếu Sinh, cái lòng thương của một cô giáo đối với người học trò của mình. Thầy gạch đít mấy cái chỗ đó, bởi vì cái chỗ này Thầy quên gạch đít, cho nên vì vậy mà mấy con không biết gạch ở chỗ nào, thì do đó mấy con gạch đít ở chỗ đó.

Cái đại ý bài này là nói về cái Đức Hiếu Sinh của một cô giáo đối với một người học trò của mình, Đức Hiếu Sinh chớ không có gì hết.

Sư Phước Tồn: Thưa Thầy! Trong lớp chúng con có đụng vào giáo Đức Hiếu Sinh.

Trưởng lão: Đó là cái Đức Hiếu Sinh của cô giáo, thấy cái cậu học trò này. Mặc dù là cô, đầu tiên vào đó thì cô biết rằng cô nói cô thương hết học trò, nhưng mà vì cái người học trò này nó quá tệ, cho nên cô đặt hết cái tình thương của cô vào để mà giúp cho học trò này, để mà trở thành người sau này. Cho nên cái cậu học trò này biết ơn cô.

(24:09) Nói chớ thực sự ra thì, cũng như trong cái đám học trò của Thầy bây giờ ngồi trước mặt Thầy. Cái người nào mà dở nhất thì ít ra là Thầy cũng phải chăm sóc họ mấy con, để họ làm sao tu tập được. Còn cái người giỏi nhất, học được, tu tập tốt thì Thầy mừng. Còn cái người dở nhất không phải Thầy bỏ đâu mấy con, mà Thầy lo lắng. Bởi vì họ cũng là một con người, cũng quyết bỏ hết đi tu, mà không lẽ nào Thầy bỏ.

Thì cô giáo này, tuy nói cô thấy rằng coi như là cô chỉ lo cho một cậu bé này hết như vậy mà còn bao nhiêu người khác không lo, không phải. Nếu mà tất cả các học trò của cô đều y như chú này thì chắc là cô giáo này cũng phải thương xót như vậy hết. Nhưng vẫn thấy mình chỉ chăm chú vào cái cậu bé này thôi mà còn mấy người kia, thì bởi vì mấy người kia khá thông minh hơn thì đâu có luôn lúc nào mà chăm sóc hết đâu. Cho nên phải thấy được cái câu nói này, nhưng mà cô vẫn thấy mình nói dối, mấy con. Bởi vì có lo hết đâu, có lo chú này như vậy thôi, còn bao nhiêu không lo, nhưng mà thực sự trong tâm cô thật sự cô thương, nếu mà mọi người đều là dở như chú này hết thì chắc chắn là cô giáo phải thương, phải không mấy con?

Phải hiểu sự thật là tình của một vị thầy, của một người thầy thì bao giờ người ta cũng thương học trò. Chứ không phải thấy thằng này đẹp trai thương, mà thấy thằng khác không đẹp trai thì không thương, thì không phải vậy. Hay thấy thằng học trò này giỏi thì thương, không phải vậy. Thấy người giỏi thì mừng, học trò mà giỏi thì mừng, nhưng học trò dở phải tìm cách nâng nó lên. Trong khi mà hồi Thầy còn nhỏ Thầy đi học, thì ông thầy giáo mà dạy lớp Ba, hồi đó thì Thầy lớn rồi. Bởi vì Thầy học chữ Nho ở trong chùa, tám tuổi vô chùa học, ở trong chùa hồi đó đâu có dạy cho mình tiếng Việt, cho nên dạy học chữ Nho học kinh rồi học chữ Nho thôi. Biết chữ Nho rất giỏi mà chữ Việt không biết.

(26:03) Do đó khi đó Thầy mười sáu tuổi rồi, ở trong chùa mười sáu tuổi rồi, thì lúc bấy giờ Thầy mới đưa một đứa em của Thầy đi ra trường học. Thì thấy người ta học chữ Việt, mình không biết tiếng Việt, cho nên mới hỏi ông thầy giáo: “Em có thể còn đi học được không?”, ông thầy giáo nói “Được”. Do đó khi mà đưa đứa em mình ghi tên vào để đi học thì ông thầy giáo nói: “Bây giờ em mà vào lớp 1 mà ngồi, mấy đứa kia nó chút chút không, em ngồi vậy không có được, coi không có được, thôi bây giờ đó em đến nhà thầy, thầy sẽ giúp đỡ”.

Ông thầy giáo rất tốt, cho nên Thầy cứ ngày chủ nhật nào Thầy cũng đến nhà ông, ông dạy Thầy suốt một buổi. Không lấy một đồng bạc, không lấy tiền gì hết, sau đó thì ông nói “Bây giờ đó thầy sẽ gửi em vào lớp Nhì”, tức là lớp Bốn bây giờ đó mấy con, học Tiểu học, hồi đó học Tiểu học. Mà học suốt cái thời gian ông là sáu tháng, từ học ráp chữ, rồi làm toán, học toán cho đến sáu tháng thì ông nói “Bây giờ bước sang qua năm tới thì thầy sẽ gửi em vào học được lớp Bốn, chứ còn lớp Ba thì học trò còn nhỏ lắm, lớp Bốn thì nó cũng lớn lớn một chút rồi”.

Thì do đó mà Thầy nhờ ông thầy đó mà cuối cùng Thầy bắt đầu học được tiếng Việt, rồi Thầy tiếp tục trên con đường học của Thầy cho đến khi Thầy thi Tú Tài, rồi Thầy lên Vạn Hạnh Thầy học. Đó mấy con thấy, Thầy là một người siêng năng học lắm, cố gắng học, học hành lo lắng lắm, cho nên lớn tuổi nhưng mà vẫn ham học, cho nên không có…​ Cha mẹ thì đứa con nào học được học mà học không được thì thôi, bởi vì nông dân mà.

(28:02) Cho nên vì vậy trong chùa cũng vậy, đứa nào học được thì trong chùa cho học, mà đứa nào không học được thì thôi, chứ cũng không ép không có bắt buộc. Nhưng mà Thầy là người ham học, cho nên khi học được là Thầy đi học hoài, học cho đến khi mà cuối cùng Thầy đi ra, Thầy đi dạy học. Đó thì mấy con thấy bây giờ mấy con cũng vậy, cũng phải giống Thầy, tu, học làm sao cho đạt được. Cho nên Thầy đọc lại những bài viết của mấy con trong những cái bài viết về đạo đức.

Mấy con siêng năng, Thầy thấy mấy con viết rất nhiều, Thầy biết mấy con là những người siêng năng, Thầy rất mừng mấy con. Chớ mấy con mà viết ít quá Thầy nói “Mấy đứa học trò này lười biếng”, chắc Thầy hết muốn dạy. Nhưng mà thấy mấy con siêng năng lắm, bài làm mấy con đầy đủ cho nên Thầy phê vào đó “Bài làm đầy đủ”.

Đó! Cho nên vì vậy mà mấy con cố gắng, rồi về vấn đề tu tập nữa nó khó, gian nan lắm mấy con, chứ không phải dễ. Thắng được vọng tưởng cũng không phải dễ, mà thắng được hôn trầm kể như mình phải chết đi sống lại đó mấy con, chớ không phải đâu. Mấy con phải siêng năng phải rèn luyện, cũng như Thầy hồi nhỏ học chữ Nho rồi đến khi mà học chữ Việt. Thức khuya dậy sớm, không ai bảo mình, tại vì mình ham học, mình phải thức khuya dậy sớmc cho nên không còn ham ngủ, thậm chí như không còn ham ăn nữa mấy con. Học đến, Thầy nói hễ cái môn học nào mà Thầy kém là cái môn học đó Thầy rèn luyện học tập.

Hồi mà Thầy học tiếng Pháp, hồi cái thời của Thầy học tiếng Pháp, Thầy đọc lestuya, Thầy đọc rất dở không có đúng giọng. Cho nên vì vậy mà thức đêm, thức khuya Thầy học, cho đến ông thầy ở trong chùa, ông thầy mà trụ trì ông nói “Mày học điên, học khùng, gì mà học dữ vậy?”.

Đọc lắp bắp suốt đêm, đọc cho sáng hôm sau mà tới cái giờ mà đọc cái bài Lestuya, đọc cho đúng, đọc cho hay thì chừng đó được bảy điểm, tám điểm mới thôi. Thì lúc bấy giờ Thầy đến lớp mà đọc bài thì Thầy đạt được từ tám điểm, từ bảy điểm, tám điểm, chứ không dưới cái số điểm đó.

(30:11) Thì mấy con thấy cái sự học của Thầy, khi nào môn học nào kém là học chết học sống thôi. Mà nếu mà dở nữa thì đến ông thầy dạy mình cái môn đó, xin thầy chỉ dạy cách thức như thế nào làm cho được. Cho nên vì vậy hôm nay Thầy nói kinh nghiệm của Thầy, để mấy con thấy rằng cái gì mấy con làm không được thì mấy con mau viết giấy hỏi Thầy, và trực tiếp với Thầy. Thầy sẵn sàng giúp mấy con vì cái tâm tha thiết mà tu học của mấy con thì không làm sao Thầy bỏ mấy con. Thầy quyết định là giúp mấy con học cho được về Giới Luật Đức Hạnh, giúp mấy con Thiền Định cho được, làm chủ sự sống chết cho được.

Thầy biết trong cuộc đời Thầy tu tập là do cái ý chí kiên cường của mình mà Thầy làm nên sự nghiệp của sự giải thoát này. Chứ nếu mà Thầy là con người mà không có ý chí kiên cường thì chắc giữa đường bỏ. Cái học cũng vậy mà cái tu cũng vậy mấy con, tu học không cần ăn, không cần uống, không cần ngủ, tu đến mức độ như vậy mà học cũng vậy. Cho nên cái sự tu học phải hết sức, chớ còn nếu mà không thì chúng ta cũng chỉ cầm chừng mà thôi, không thể nào mà vượt qua những cái khó khăn. Cho nên ở đây mấy con ráng, mỗi lần mà mấy con gặp khó khăn, nhớ cái gương hạnh của Thầy, nhớ cái gương hạnh của Thầy mấy con ráng mà vượt qua.

Thầy không biết đức Phật ngày xưa gặp những khó khăn đó, thì Thầy tin rằng đức Phật cũng vượt qua những cái khó khăn của thân tâm mình và chính Thầy gặp nhiều khó khăn quá, không biết người ta được phước như thế nào thì nó dễ dàng, chứ riêng Thầy thì nó không có được cái phước đó. Thầy không phải thần đồng, cho nên phải học nhiều, chứ còn học ít thì không được. Người ta thậm chí nói Thầy là con người học gạo, Thầy đồng ý, học phải như mình cơm với gạo mới sống được, chứ còn không cơm gạo thì không sống. Thầy lấy sự học làm sự sống của mình, cho nên nói học gạo là phải.

(32:15) Cho nên vì vậy mà hôm nay Thầy thấy, Thầy làm được những cái việc phi thường là mình làm chủ được thân tâm, và cái trình độ kiến thức của mình được như thế này đều do công lao của mình hết sức. Chứ không phải một người mà không học thì không thể nào làm được, một người không tu thì không thể làm chủ được, vì vậy mà mấy con có cái gương sáng. Một mai mà Thầy mất rồi thì cái gương đó mấy con chỉ còn cái hình ảnh lờ mờ mà thôi, trong trí, chứ không thể. Cũng như hiện giờ, chúng ta nhìn lại cái gương đức Phật sáu năm khổ hạnh, chúng ta cũng lờ mờ không biết cái sự khổ hạnh đó như thế nào, chứ Thầy biết cái sự khổ hạnh của đức Phật, tại vì Thầy có khổ, Thầy tu Thầy có gặp khổ, cho nên Thầy biết cái sự khổ ghê gớm lắm.

Nếu một người còn muốn sống thì chắc chắn không tu nổi, chỉ gan ruột liều chết thì mới có tu tập được. Nói vậy không có nghĩa là làm cho mấy con thấy mình không đủ khả năng. Trước mặt Thầy các con đều là những người có đủ sức làm chủ, các con là những người có đủ phước duyên trực tiếp với Thầy có kinh nghiệm dạy mấy con. Mà là một vị Thầy rất thương yêu mấy con, để giúp đỡ mấy con đi trên con đường này đến nơi, đến chốn cuối cùng, cho nên mấy con hãy cố gắng mấy con.