Chúng con thành kính tri ân đức Trưởng lão Thích Thông Lạc, bậc Thầy tôn kính đã làm chủ sanh, già, bệnh, chết; người dựng lại Chánh pháp của đức Phật, thắp sáng ngọn đèn đạo đức nhân bản - nhân quả, sống không làm khổ mình, khổ người và khổ chúng sanh cho nhân loại trên hành tinh này.

Chúng con nguyện làm theo lời dạy của Người, sống một đời sống đạo đức nhân bản - nhân quả, biết thương yêu và tha thứ, biết nhẫn nhục tùy thuận bằng lòng để không làm khổ mình – khổ người và khổ các loài chúng sanh.

Chúng con cùng ước nguyện thực hiện đời sống ly dục, ly bất thiện pháp; sanh thiện tăng trưởng thiện pháp như lời Thầy dạy cho đến ngày giải thoát hoàn toàn khỏi các lậu hoặc.

Chúng con thành kính khắc ghi,

NHÓM ĐÁNH MÁY

 

Kính thưa quý Thầy, quý Sư cô, cùng toàn thể quý Phật tử!

Chúng con là nhóm thực hiện việc đánh máy bộ Giáo án đường lối tu tập đạo Phật do đức Trưởng lão Thích Thông Lạc giảng dạy cho quý tu sinh tại Tu viện Chơn Như năm 1997.

Chúng con thật hoan hỷ khi có đầy đủ phước báu được nghe những lời giảng dạy của đức Trưởng lão trong bộ Giáo án. Từ chỗ nhận thức được tầm quan trọng của những lời dạy của Thầy trong bộ Giáo án - bộ Giáo án này được xem như kim chỉ nam, là đường lối, là lý pháp và hành pháp của Đạo Phật Thích Ca - đã có một cư sĩ phát nguyện đánh máy lại toàn bộ 61 cuốn băng này. Từ đó, nhiều cư sĩ cũng thấy lợi ích thiết thực cho mình và cho nhiều người nếu như có bản đánh máy ra đời nên đã phát nguyện chung tay chia nhau công việc cùng thực hiện.

Đến nay, sau gần hai tháng cùng đánh máy, chúng con đã có kết quả ban đầu và chúng con tập hợp lại các băng mà Thầy dạy cho người cư sĩ tu tập giai đoạn 1, gồm 16 băng (từ băng số 01 đến băng 16).

Thực ra, dầu chúng con đã hết sức cố gắng nhưng cũng không sao tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được sự bổ khuyết, góp ý từ quý Thầy, quý Sư cô, cùng quý Phật tử để lần tái bản sau được hoàn chỉnh hơn.

Chúng con xin nguyện sống theo đạo đức nhân bản – nhân quả mà Thầy đã dạy, hướng đến ly dục – ly ác pháp để giải thoát thân tâm khỏi các lậu hoặc đem đến hạnh phúc cho mình, cho người và muôn loài chúng sanh.

Chúng con ước nguyện người người, nơi nơi đều hướng về Giáo pháp của đức Phật Thích Ca để thấy lối thoát, để thấy đường đi, để thắp lên ngọn đèn giải thoát cho chính mỗi người, để luôn thanh thản, an lạc.

Kính ghi,

NHÓM ĐÁNH MÁY

(BBT:CĐ,14A,B00:06:24)(BBT:BN,13,B00:49:40)

Bây giờ Thầy tiếp tục buổi giảng này bằng những các pháp để nhắc nhở cái tâm của Thầy như thế nào sau các buổi học tập, tu tập những cái pháp mà Thầy đã giảng trạch.

Này các thầy, Thầy dạy giáo án này là nhằm phục hồi giáo pháp chơn chính của đạo Phật, có đầy đủ lý pháp và hành pháp để giúp cho mọi người tự thắp đuốc lên mà đi, không còn lạc đường lạc lối, nếu họ tự có quyết tâm tìm đường giải thoát khổ đau và chấm dứt luân hồi. Ở đây Thầy dạy cái pháp này nhằm để cho chúng ta thấy được con đường đi, thấy được cách hành trì để cho chúng ta chấm dứt đau khổ, chấm dứt luân hồi. Ở đây các thầy đừng nghĩ rằng Thầy thuyết giảng giáo án này là để thu hút các đệ tử của người khác, là khiến cho họ trở về quy y với Thầy. Quý thầy chớ hiểu như vậy. Bổn sư của quý thầy thì quý thầy hãy giữ nguyên vị bổn sư ấy cho quý thầy. Không khéo rồi quý thầy nghe Thầy thuyết giảng rồi ở đâu cũng ùn ùn tới xin thầy quy y hết. Thầy không có mơ ước điều đó đâu. Mà Thầy chỉ mong vị bổn sư mà quý thầy nương vào theo Phật pháp mà tu hành thì bây giờ các vị thầy đó vẫn là những vị thầy của quý thầy chứ đừng có lấy Thầy mà làm thầy. Mà Thầy chỉ đem cái giáo án để cho quý thầy biết được đường đi, tu cho đúng mà thôi. Chớ đừng có bỏ họ, nghĩ họ là như thế này thế khác. Điều đó là điều sai quấy.

Vì vậy mà hôm nay Thầy mới nhắc nhở điều này để cho quý thầy thấy hiểu. Ở đây Thầy cứ theo lời Phật dạy trong kinh mà can ngăn, vứt bỏ chứ Thầy không có ý bài bác người này, bài bác người kia. Cho nên cái bài này Thầy muốn nhắc để cho quý thầy hiểu cái lòng của Thầy như thế nào trên con đường xây dựng giáo án này.

Quý thầy cũng đừng nghĩ rằng Thầy giảng giáo án này là để quý thầy từ bỏ những kinh sách của quý thầy. Quý thầy chớ hiểu như vậy, quý thầy hãy giữ nguyên kinh sách của quý thầy. Nghĩa là quý thầy học kinh sách nào,họcđạo nào thì quý thầy cứ giữ nó chứ quý thầy đừng có bỏ. Nghĩa là quý thầy thấy đường lối giáo án mà Thầy dạy theo đạo Phật đã dạy có lợi ích cho quý thầy thì quý thầy cứ tập luyện cho nó có lợi ích, có giải thoát cho quý thầy thôi. Chứ quý thầy đừng có ném kinh sách này là không đúng, sai; quăng, đốt đó là cái sai; cái đó là cái làm không đúng.

Cho nên ở đây Thầy nhắc nhở quý thầy. Bây giờ các thầy có cả một tủ kinh sách của các tôn giáo khác các thầy cũng không được ném. Cho nên các thầy đừng có xem nó là thường, mà các thầy có cái gì thì cứ để nguyên nó, đừng có phê phán nó bằng cách này, bằng cách khác là quý thầy đã sai. Các thầy chỉ biết giáo án Thầy đã nêu ra đây để giúp cho quý thầy, để các thầy đi trên con đường thiện, để giải thoát cho quý thầy được cái nhân ác, để giúp các thầy hưởng được phước báu, giải thoát. Chứ không phải các thầy coi thầy mình không ra gì, coi kinh sách mình đang học không ra gì thì cái điều đó là điều không đúng.

Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy giảng giáo án này là muốn cho quý thầy từ bỏ gia đình, sống không gia đình; từ bỏ tài sản lớn tài sản nhỏ, từ bỏ bà con quyến thuộc lớn quyến thuộc nhỏ để xuất gia tu hành. Quý thầy chớ có hiểu như vậy, tất cả những cái gì của quý thầy thì quý thầy hãy giữ nguyên như vậy, nghĩa là tình cảm thương yêu gì quý thầy cứ giữ nguyên như vậy. Rồi quý thầy cứ tu tập đến chừng nào đó nó ly thì nó ly.Chứ quý thầy đừng có nghe Thầy nói, bảo như vậy rồi quý thầy tìm mọi cách cách ly gia đình mình bằng cách này cách kia. Bởi vì Thầy hiểu tâm trạng của quý thầy là tâm trạng không có hiểu rõ, không có thông minh. Mà ở đây Thầy nhằm khai triển ra để thấy cái pháp đúng để cho chúng ta thực hiện con đường giải thoát, chứ không phải nghe như vậy rồi về nạt nộ vợ con tụi bây là báo này kia nọ, nhà cửa tài sản là oan gia tội báo nó làm cho tao dính mắc thì cái đó là cái sai. Phải hiểu tất cả những cái đó là cái sai, chúng ta đừng có vội vàng, chúng ta hãy thực hiện những pháp này, rồi chúng ta trau dồi lần lượt rồi tự nó nó thấy cái đúng cái sai, chứ đừng có về mà vội vàng xua đuổi hoặc bằng cách khác, thì điều đó là điều sai.

Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy giảng giáo án này là dạy quý thầy từ bỏ các phong tục tập quán, tụng kinh, cúng bái, cầu siêu cầu an, mê tín coi sao bói quẻ, coi ngày tốt xấu hoặc bỏ phế tất cả các nghề nghiệp, quý thầy đừng có hiểu như vậy mà hãy giữ nguyên như cũ. Nghĩa là quý thầy cứ hoàn toàn giữ nguyên như nó, đừng có chê bai nó. Hầu hết quý thầy nghe rồi mượn cái chỗ giáo án của Thầy mới chỉ trích người này cúng bái cầu siêu đều là bậy, coi sao bói quẻ đều là sai, hay coi ngày tốt xấu đều là bậy. Đừng có nói cái điều đó, chúng ta đừng có nói cái điều đó mà chúng ta hãy tu. Chúng ta biết đó là những pháp ác, đem đến cho chúng ta khổ đau thì chúng ta không làm nó mà thôi. Quý thầy cứ nghĩ quý thầy bây giờ quý thầy làm cái nghề gì đó mà quý thầy giết hại chúng sanh, làm đau khổ chúng sanh thì quý thầy không làm chứ không phải quý thầy bác, đừng có nói. Ai người ta có nghiệp nấy, người ta làm. Còn mình nói là coi chừng mình bị phạm đó. Đó là cái chỗ thầy cảnh giác, khi mà nghe Thầy giảng rồi quý thầy dễ lầm lạc lắm.

Cũng như nghe Thầy dạy tu Tứ vô lượng tâm, tâm từ tâm bi của mình mà hốt cơm cho chó ăn, hốt cơm cho kiến ăn thì điều đó là điều sai. Cơm của đàn na thí chủ người ta làm bằng mồ hôi nước mắt, còn con vật thì nó là nghiệp báo của nó. Tại sao chúng ta lại hốt mồ hôi nước mắt của người khác trong khi chúng ta đang ăn nhờ của người khác. Chúng ta vô lượng tâm từ, đó là từ sai, từ không trí tuệ. Các thầy đừng hiểu một cách bây giờ chùa mình không có chó mà Phật có nuôi chó bao giờ, thế mà gặp con chó nào cũng đem cơm cho ăn, cái chùa chúng ta bây giờ một bầy chó vô ở. Bởi vì chỗ đó có ăn nó phải đến chứ gì. Thầy thấy mấy cái thất nào có bỏ cơm cho chó ăn thì cái thất đó chó lảng vảng hoài, còn cái thất nào không cho chó ăn thì cái thất đó không có chó lảng vảng. Mình quyến rũ người ta, mình tạo cho người ta cái nghiệp nợ. Mình ăn cơm của đàn na thí chủ, mình biết mình trả được cái nợ này chưa. Cái nợ này rất lớn, tu hành chưa xong thì cái nợ này biết ngàn đời trả cho hết. Thế mà bây giờ lại lấy lòng từ, lòng từ của mình phải từ mồ hôi nước mắt mình làm ra cho thì mới gọi là lòng từ chứ. Còn cái này lấy của người ta cho người khác. Mình mượn hình thức của tu hành để lấy của người ta mình cho người khác ăn. Thì như vậy mình có từ không. Người ta làm bằng mồ hôi nước mắt người ta dành ra. Đó là những cái hiểu sai, cái lầm lạc.

Cho nên cái bài này để Thầy vạch ra cho các thầy thấy sai lệch của các thầy. Khi nghe nói đến từ bi hỷ xả thì các thầy tưởng làm như vậy là đúng. Không đúng đâu, phải đúng như thế nào mới đúng. Cho nên nghe giáo án của Phật nói như vậy, phải trắng bạch như vỏ ốc về chúng ta làm cách này cách khác, làm cho gia đình tan nát, khổ sở. Có nhiều người đã hiểu qua lời dạy của Thầy về làm đau khổ gia đình hết mà không thấy sự giải thoát, mà thấy địa ngục trước mắt. Đó là những cái hiểu lầm lạc lời Thầy dạy. Nếu mà Thầy không có lời cảnh giác này thì chắc chắn là đạo Phật đưa đến khổ đau cho thế gian này chứ chưa phải là hạnh phúc cho ai hết.

Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy giảng giáo án này là muốn cho quý thầy từ bỏ gia đình, Thầy nhắc lại cái đoạn đó. Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy giảng giáo án này để quý thầy từ bỏ các phong tục. Nghĩa là Tết nhứt, mùng năm, cúng bái giỗ quảy này kia thì kiểu này về bác sạch hết, không ai cúng bái hết. Thì cái đó là cái sai, cái không đúng. Cho nên chúng ta phải giữ nguyên như cũ. Ai làm gì làm, ta biết cái đó là pháp ác thì chúng ta không làm. Bây giờ trong nhà mình đến ngày cúng bái, người ta giết heo giết bò thì người ta giết mặc ta, không có được cản. Mình đừng nên giết, đừng nên ăn thịt là đúng; là mình biết đó là pháp ác. Chứ mình chưa có đủ sức độ ai hết, đừng có học ở đây mình đem ra mình nói người này, nói người kia, nói đó là làm ác này kia. Cái đó là cái phong tục người ta đã quen rồi, để cho người ta làm. Cho nên có nhiều người hỏi Thầy, bây giờ con là người nội trợ ở trong nhà bếp, ngày tư ngày Tết mà trong nhà còn ăn thịt chúng sanh thì phải làm thịt này kia, phải làm thực phẩm từ chúng sanh như vậy thì con biết ăn chay thì con làm sao. Hỏi một cách Thầy nói rất là ngu ngơ thiệt, hổng biết gì hết. Nghĩa là mình phải làm cho mọi người vui ở trong gia đình của mình. Bây giờ mọi người ta đang ở trong cái phong tục như vậy, người ta quen như vậy. Thì mình là cái người dâu con trong nhà mình phải làm cho người ta vừa lòng. Thì mình làm cho mọi người vui lòng, cái tâm của mình mình biết như vậy mình đừng có ăn thịt chúng sanh. Mình biết như vậy mình đừng có mua con gà sống mình về cắt cổ, mình hãy mua con gà chết người ta làm sẵn. Mình phải khéo léo linh động để bớt đi bàn tay đẫm máu của mình. Và mình biết trong thiện pháp cũng từ từ tập chứ không lẽ bây giờ đùng một cái mình không làm gì hết. Ví dụ giờ nấu chay đậu hũ đi; nhà người ta mọi người không bằng lòng thì mình làm chuyện đó sao được. Đó là cái tu chứ không phải cái là thành Phật liền. Nghe cái như là mình thành Phật rồi, từ bi dữ lắm rồi. Bao nhiêu kiến cũng đổ cho ăn, cho ăn xong nó cắn mình gần chết. Đó là quá ngu, Phật gì mà ngu quá ngu.

Quý thầy đừng nghĩ rằng Thầy giảng giáo án này là Thầy dạy quý thầy bỏ chùa to, tháp lớn, bỏ giáo hội, bỏ phế sự giảng dạy kinh sách, bỏ phế các pháp yết ma, bỏ phế các pháp thiền định mà quý thầy đang tu tập. Quý thầy đừng có nghĩ như vậy mà hãy giữ nguyên tất cả. Nghĩa là mình thấy, mình xét thấy các pháp thiền này nó không đúng thì mình tu chứ không được bỏ, mình bỏ là mình bài bác. Nghĩa là mình thấy không đúng thì mình tu còn ai chưa hiểu thì người ta tu gì người ta tu không được nói một lời nói nào. Nói anh tu như vậy là sai thì cái đó không phải là Phật, cái đó là bài bác người ta, tức là có sự tranh luận chống trái nhau.

Cho nên ở đây Thầy cảnh giác vấn đề này, qua bài pháp này để cho quý thầy hiểu được tâm trạng của Thầy không muốn có sự chống trái nhau ở trên con đường tu tập theo đạo Phật, dù là giáo pháp của ai cũng đều quý trọng hết. Họ có đi tới được hay không đi tới được mình không động chạm. Chứ không phải mình thấy tu tập giới luật mình được rồi bắt đầu mình chê rề họ. Đó là cái sai, là cái pháp ác chứ không phải là pháp đúng đâu. Ai làm gì thì mặc người ta, chúng ta làm sao cố gắng làm cho tâm chúng ta giải thoát được trong pháp thiện, đem lại an vui hạnh phúc cho chúng ta trước, rồi sau chúng ta làm gương hạnh sống để người ta thấy đúng để người ta theo. Chứ không phải bảo người ta, dạy người ta bằng cái miệng lưỡi mà người ta theo đâu.

Quý thầy đừng nghĩ rằng Thầy giảng giáo án này là muốn quý thầy từ bỏ những gì mà các Tổ đã truyền thừa, Tổ Tổ truyền nhau. Quý Thầy đừng nghĩ như vậy. Tất cả những gì mà các Tổ đã truyền cho quý thầy, quý thầy hãy giữ nguyên như cũ. Nghĩa là ông thầy đó dạy mình cúng bái, tụng niệm, kệ ngâm hoặc gì đó bây giờ cũng làm y như vậy hết. Nhưng mình thấy cái điều đó nó không đem đến thiện pháp thì mình lần lần mình tự sửa lấy mình. Rồi mình dần dần tu tập cho mình đi vào con đường thiện pháp mà đức Phật đã nêu ra. Chớ không nói thầy Tổ mình làm cái đó sai, cái đó trật, cái đó là mê tín; không được nói cái điều đó. Đó là cái ý của Thầy muốn giảng cái bài này là như vậy đó.

Quý thầy đừng nghĩ rằng Thầy giảng giáo án này là Thầy muốn quý thầy từ bỏ nghề thầy thuốc trị bệnh, làm việc từ thiện, bố thí, v.v.. quý thầy chớ nghĩ như vậy. Tất cả những gì làm lợi ích cho mọi người, cho xã hội thì quý thầy hãy giữ nguyên. Nghĩa là quý thầy biết được những các pháp ác để quý thầy tu tập cái tâm của mình, trau dồi cái tâm thương yêu của mình. Còn những việc làm kia thì quý thầy hãy giữ nguyên mà làm chứ đừng lấy cái đó mà quý thầy bỏ, quý thầy xiên qua một góc độ nào đó. Thì cái ðó không phải là cái ý của Thầy giảng giáo án này đâu.

Quý thầy cũng đừng nghĩ Thầy giảng giáo án này là muốn cho quý thầy không viết kinh, soạn sách, dịch kinh, viết sách. Quý thầy chớ có nghĩ như vậy.Tất cả những điều mà quý thầy đã làm có tính cách phổ biến mọi đường lối tu tập thì quý thầy cứ giữ nguyên. Nghĩa là mọi đường lối đó đều có thể là tốt chứ không xấu đâu, nó không giúp ích cho người ta cái này thì nó cũng giúp ích cho người ta cái khác. Cho nên cứ giữ nguyên mà làm nhưng quý thầy cứ sửa những cái điều không tốt, điều ác trong tâm của mình, điều hành động ác, hành động không tốt trong tâm của mình để sửa dần theo cái giáo án của Phật để quý thầy được giải thoát.

Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy giảng giáo án này là chống trái, bài bác quý thầy phá giới, phạm giới mà tất cả những gì quý thầy đang sống quý thầy cứ giữ nguyên. Nghĩa là đừng có nghĩ rằng Thầy dạy giáo án này ra là chống trái với những thầy phá giới đâu, không phải đâu. Nghĩa là quý thầy đó làm những gì thì mặc quý thầy, cứ giữ nguyên chứ không phải bắt buộc quý thầy đó phải giữ gìn, ngày ăn sống ngày một bữa giống như Thầy, hoặc ngủ ít, hoặc độc cư, hoặc là nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng ai hết. Thầy không bắt buộc họ, tất cả giáo án này là không bắt buộc người nào hết. Miễn là cái người đó nhận ra cái pháp ác, cái pháp thiện. Pháp ác thì họ dứt, mà pháp thiện thì họ tăng trưởng, thì họ hưởng được sự giải thoát. Có như vậy thôi, giáo án này ra đời là nhằm mục đích như vậy. Ai thấy được cứ thực hiện, ai thấy không được thì thôi. Chứ không được cái chỗ giáo án này mà bài bác người ta đúng hay sai, điều đó là không được.

Quý thầy cũng đừng hiểu Thầy dạy giáo án này là bắt buộc quý thầy phải tu theo Giới – Định – Tuệ của đức Phật, mà bây giờ quý thầy đã tu theo giới định tuệ nào thì quý thầy cứ giữ nguyên. Nghĩa là mình tu theo giới định tuệ nào, của kinh điển nào thì mình cứ giữ nguyên. Còn mình thấy được Giới – Định – Tuệ của đức Phật đúng thì mình cố gắng mình khắc phục dần dần theo đó. Còn những giới định tuệ nào mà không đúng, nó có ác pháp trong đó, có những cái phi thời trong đó thì chúng ta lần lần chúng ta dứt. Chứ chúng ta không nói nó là đúng nó là sai. Chúng ta từ từ chúng ta dứt chứ không phải là chúng ta dứt được đâu. Giờ có quý thầy cũng nói tu Giới – Định – Tuệ nhưng mà một ngày ăn hai ba bữa thì đó là phi thời, mà mình không nói là phi thời mà mình biết là Giới – Định – Tuệ của Phật dạy ngày ăn một bữa mới không phi thời thì mình biết đó dần dần mình sửa. Bởi vì mình còn đang ăn ngày ba bữa nên mình sửa lần cho mình ăn ngày một bữa. Đó là đi vào thiện pháp không phi thời nữa. Còn quý thầy người ta chưa hiểu biết hoặc người ta hiểu biết mà người ta sống khắc phục chưa được thì mình không được nói, không được phê bình họ, không được nói giới định tuệ đó là giới định tuệ sai. Giới định tuệ đó là của Đại thừa chứ không phải giới định tuệ của Tiểu thừa. Mình đừng có nói điều đó, nói điều đó là điều không tốt.

Này quý thầy, Thầy giảng giáo án này là chỉ quý thầy biết nó những pháp bất thiện. Nghĩa là dạy cho biết đó là những pháp bất thiện mà chưa được từ bỏ, làm cấu uế đưa đến tái sanh luân hồi, đem lại khổ đau, đưa lại quả khổ, đem lại già chết trong tương lai. Thầy dạy giáo án này mục đích của nó là cho quý thầy biết pháp nào là bất thiện, pháp nào là thiện. Và pháp bất thiện mà quý thầy chưa từ bỏ thì quý thầy hãy cố gắng từ bỏ vì pháp bất thiện đó nó làm cho cấu uế, đưa đến tái sanh luân hồi, làm khổ đau, đưa lại quả khổ, đem lại già chết ở trong tương lai của chúng ta. Nghĩa là giáo án Thầy dạy để quý thầy biết pháp thiện, pháp bất thiện để cho quý thầy tu tập dứt bỏ nó chứ không phải đem ra để quý thầy thấy cái sai cái đúng của thế gian. Phải hiểu như vậy mới biết được cái tâm trạng của thầy khi giảng giáo án này. Tại sao từ xưa Thầy không giảng giáo án này. Là tại vì Thầy thấy nó chưa có đủ duyên, đồng thời Thầy nói ra thì sợ người ta không hiểu mình. Thầy giảng ra thì nói Thầy có ý chống báng các pháp này của mọi Phật pháp trên thế gian.

Thầy giảng giáo án này có những pháp thiện mà quý thầy chưa được trau dồi như Thầy giảng giáo án Tứ vô lượng tâm thì trau dồi tâm từ tâm bi tâm hỷ tâm xả. Thì quý thầy chưa bao giờ được trau dồi, bây giờ Thầy giảng cách thức để cho quý thầy biết, để trau dồi tâm mình để nó đi vào thiện pháp. Đó là mục đích của Thầy là như vậy.

Thầy giảng giáo án này, có những thiện pháp mà quý thầy chưa được trau dồi để thanh tịnh, không làm cấu uế, chấm dứt tái sanh luân hồi, hết sự đau khổ, đưa đến quả lành, không già bệnh chết.Thì mục đích của thầy giảng giáo án này để quý thầy trau dồi để thân tâm mình thanh tịnh, để không còn cấu uế, không còn ô nhiễm nữa chấm dứt sự tái sanh luân hồi đau khổ, đưa đến những quả lành và thoát khỏi già bệnh chết. Đó là mục đích của giáo án chứ không phải mục đích như hồi nãy nói ở trên cho nên các thầy đừng hiểu như những cái ở trên đó là sai. Những pháp ấy Thầy đã giảng dạy trong giáo án để cho quý thầy thực hành theo đúng lời giảng dạy của Thầy, thời các pháp cấu uế, bất tịnh, bất thiện pháp của quý thầy chưa được diệt trừ, các pháp thiện thanh tịnh được tăng trưởng và quý thầy sẽ tự chứng biết, chứng ngộ và đạt đến an trú ngay trong hiện tại, trí tuệ cụ túc viên mãn, chấm dứt sanh tử luân hồi, làm chủ sự sống chết. Đó là những cái pháp mà Thầy giảng trong giáo án này là để quý thầy chứng nghiệm được sự tu tập của quý thầy và quý thầy sẽ được an trú ngay trong hiện tại của sự giải thoát đó. Nơi quý thầy, quý thầy sẽ chứng minh cụ thể cho sự giải thoát đó. Chớ không phải nói một cách mà không có trạng thái đó, không có sự giải thoát đó gọi là vô sở đắc đó đâu, nó có sự an lạc, có sự giải thoát thật sự, có tâm thiện thực sự, có lòng thương yêu thật sự để chứng nghiệm qua cái sự tu tập của quý thầy, qua sự trau dồi của quý thầy. Bằng cách là quý thầy siêng năng tu tập ngay trong hiện tại, ngay trong khi tu tập đã có sự chứng nghiệm đó rồi. Thì như vậy quý thầy mới tin giáo án mà thầy vạch ra nó có kết quả thực sự như vậy, đem lại hạnh phúc cho con người thật sự như vậy thì quý thầy mới tin.

Đến đây, qua phần này thì quý thầy đã thấy rằng Thầy đã dạy giáo án này là ý như vậy. Chứ không phải để cho quý thầy hiểu rồi không có cảnh giác, không có răn nhắc quý thầy thì quý thầy không hiểu, để cho quý thầy lấy cái chỗ này để quý thầy bài bác chống đối người ta, hoặc thế này thế khác thì điều đó là pháp ác chứ không phải pháp thiện nữa.

Các thầy nhớ kỹ như vậy, các thầy nói đúng chứ không phải sai, nhưng mà người ta đứng trong góc độ người ta hiểu thì người ta thấy quý thầy là những người ác pháp chứ không phải người thiện pháp đâu. Bởi vì nói cho người ta tức tối, người ta giận dữ. Người ta còn kiến chấp, người ta còn lầm chấp, còn ôm chặt cho nên người ta đau khổ, người ta tức tối, người ta giận dữ, người ta tranh luận với quý thầy. Thì lúc đó quý thầy tự đem cái thiện pháp mà biến cái thiện pháp trở thành ác pháp với mọi người. Thì điều quý thầy nói là quý thầy đã làm sai không đúng lời dạy của Thầy.

Cho nên khi mà nghe được lời dạy của Thầy rồi thì quý thầy phải âm thầm mà nỗ lực tu hành, không được đem cái giáo án này mà dạy người khác. Tại sao vậy? Chỉ khi nào có những người, người ta có quyết tâm tu để tìm giải thoát thì chúng ta thấy họ có sự tha thiết, sống đúng cái hạnh của người quyết tu. Người ta muốn xả bỏ thì mình cho người ta đọc, hoặc người ta nghe. Còn những người ta sống phi thời, sống theo dục lạc thế gian thì đem sách này ra người ta tìm mọi cách chống đối, người ta bị tội lỗi với Phật pháp. Vì Phật đã dạy chứ đâu phải của Thầy, Thầy chỉ là người khai triển lại những lời của Phật chứ không phải pháp này là của Thầy. Thầy đâu phải là đức giáo chủ của đạo Phật mà Thầy có giáo pháp, triết, đường lối của đạo Phật đâu, Thầy chỉ khai triển lại cái đường của đức Phật mà để cho người ta lầm chấp, người ta đang say mê ở trong dục lạc thế gian thì tức là người ta phải có sự tranh luận, sự bài bác cái pháp này, tức là người ta bài bác cái pháp của Phật. Và vì vậy làm cho người ta tội lỗi hơn, và người ta sẽ trôi lăn trong lục đạo sáu nẻo, biết khi nào người ta gặp Phật pháp.

Cho nên chúng ta phải biết thương người, biết thương người là biết ngăn ngừa tội lỗi của họ. Cũng như mình biết ngăn ngừa tội lỗi của thằng ăn cắp thì mình để cái xe, cái vật dụng gì mình phải cảnh giác. Vì cảnh giác cho nên thằng ăn cắp nó không lấy được nên nó không tội lỗi. Cũng như mình biết thương người thì mình phải cảnh giác đừng để cho những cái pháp rơi vào những người mà đang sống trong dục lạc. Vì đang sống trong dục lạc họ phải có những lý luận để che đậy những điều đó, do đó họ thành ra phỉ báng Phật pháp. Mà phỉ báng Phật pháp thì họ tội vô lượng. Cho nên vì vậy mà họ bị đọa địa ngục cho biết đến kiếp nào mà họ gặp Phật pháp.

Cho nên vì một cái duyên không tốt thì đời đời kiếp kiếp họ không gặp được Phật pháp. Được thân đã khó, được gặp Phật pháp còn khó hơn. Thế mà hôm nay chúng ta vô tình đã làm cho họ rơi vào cái vô lượng kiếp mà không gặp Phật pháp thì đó là cái tội quá tội. Chúng ta phải biết thương người. Cho nên vì thế mà khi học được giáo án này rồi thì quý thầy cẩn thận mà truyền pháp chứ không phải đụng đâu phô ra hết hoặc là đăng trên báo chí, hoặc in thành sách bán ở các hiệu sách, điều đó không phải.

Pháp này là pháp quý giá, pháp này đem đến cho mọi con người được giải thoát, sống được an vui, được thương yêu nhau, đùm bọc lấy nhau trong mọi hình thức. Pháp này phải được xem là cái pháp quý nhất trong đời sống của nhân loại, của con người. Vì thế pháp này được đem bố thí, được đem làm tài liệu học tập cho những con người biết tìm đường giải thoát. Và cái pháp này không được bán, cái pháp này luôn luôn được trao đến một người quyết tìm con đường giải thoát. Còn những người không quyết tìm con đường giải thoát, chạy theo dục lạc thế gian, ham thích dục lạc thế gian thì những người đó chưa đủ duyên, chúng ta chưa nên trao. Chờ khi nào họ chạy theo dục lạc thế gian, đâm đầu vào cái khổ; chừng nào họ thấy đời là khổ thật, họ than thở đời là không có gì là hạnh phúc thì chúng ta mới đem cho họ xem, đưa cho họ biết để cho họ thức tỉnh. Còn họ đang say trên đống tiền, trên danh lợi, trên sắc dục thì thôi chúng ta khoan đã, hãy dừng lại đối với những người này. Cho nên muốn trao pháp phải trao cho người có đủ duyên. Trao cho những người không đủ duyên thì họ càng làm thêm tội ác.

Đó là những lời cảnh giác, những lời khuyên của Thầy đối với quý thầy. Cho nên Thầy không muốn dùng cái pháp này để tạo cái danh của mình, mà chỉ dùng cái pháp này để làm lợi ích cho chúng sanh. Cho nên đâu cần phổ biến cho rộng rãi, đâu cần quảng bá cho nó rộng lớn. Rộng lớn bao nhiêu mà có bao nhiêu người tu được. Thà là âm thầm xem xét xem người nào đủ duyên, vì đủ duyên thì đâu họ cũng có gặp, còn không đủ duyên thì dù bày bán giữa chợ họ cũng không thèm mua. Cho nên ở đây chúng ta sống trong pháp nhân duyên của Phật thì chúng ta đã hiểu rõ, và sống trong pháp nhân quả của Phật thì cũng đã rành. Cho nên chúng ta ngồi đây mà chờ người có đủ duyên thì mới đem pháp trao chớ không phải đem đi bán pháp để độ người. Độ người kiểu đó là độ danh, độ lợi chứ không phải độ người. Cho nên khi quý thầy khi trở về quê hương của mình mà có đủ duyên in được sách này thì cần phải trịnh trọng. Người nào có tâm thành đến để đảnh lễ pháp ta mới bố thí cho họ. Người nào không đảnh lễ dù có bỏ hàng triệu bạc cũng không cho, hàng tỷ bạc cũng chẳng cho chứ nói gì năm ngàn, mười ngàn thì pháp bảo của Phật coi quá rẻ. Đó là những lời nói nhắc nhở quý thầy và cũng là những lời nói sau cùng khi Thầy trao cái giáo án này ra./.(BBT:BN,13,B00:74:40)(BBT:CĐ,14A,E00:31:23)

BĂNG SỐ 1: SƠ LƯỢC GIÁO ÁN

(BBT:CĐ,01A,B00:00:00)(BBT:BN,01,B00:00:00) Bây giờ bắt đầu chúng ta sẽ học, nhưng mà trước khi học cái giáo án này thì chúng ta niệm hồng danh đức Phật, bởi vì đây là con đường đức Phật vạch cho chúng ta đi. Vậy xin quý thầy chắp tay lên đồng niệm NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT.

NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT (3 lần)

Bây giờ Thầy đọc sơ lược cái Giáo án tu tập của đạo Phật.

Một người có đủ duyên được đọc kinh sách của đạo Phật thấy được chân lý của đạo rất thực tế và cụ thể, hướng dẫn con người tu tập thoát khỏi kiếp sống trầm luân khổ đau bằng sức tự lực của chính mình, nhứt là làm chủ được sự SỐNG - CHẾT theo ý muốn và còn chấm dứt được sự tái sanh luân hồi. Vì thế khi bắt đầu đến với đạo Phật, để trở thành người đệ tử của Phật chân chính quý vị phải từ bỏ 6 nghề nghiệp sanh sống.

Bây giờ Thầy sẽ giảng cái đoạn này cho quý thầy thấy rằng, khi một người mà chưa biết Phật pháp gì hết thì có đủ một cái duyên nào đó thì vị này được đọc một cuốn kinh Phật như Thầy thường nghe các Phật tử có nói: Con từ hồi nào tới giờ chẳng biết Phật pháp gì hết, một hôm con được người bạn trao cho cuốn kinh Thủ Lăng Nghiêm. Rồi con đọc cuốn kinh Thủ Lăng Nghiêm, con thấy Đạo Phật sao mà hay quá tuyệt, cho nên từ đó con hướng tâm đến đạo Phật. Rồi con được đi nghe thuyết giảng hoặc là mua thêm những loại kinh sách cần thiết, con tham cứu và nghiên cứu, từ đó con rất thích thú đạo Phật. Đó là những người có cái duyên may được đọc một cuốn kinh như kinh Thủ Lăng Nghiêm, kinh Kim Cang, kinh Pháp Hoa, như toàn bộ giáo lý A Hàm hoặc là kinh Nikaya.

Thì tất cả những người mà có duyên được đọc kinh sách của Phật thì người ta có cái tâm hướng đến đạo Phật. Nếu mà những người mà chưa có duyên được đọc kinh sách đạo Phật thì họ chưa hiểu đạo Phật như thế nào, vì vậy mà giáo đầu vào cái sơ lược của giáo án này thì Thầy đã ghi nhận khi mà có đủ cái duyên thì chúng ta mới đến được đạo Phật, mà không có đủ duyên thì chúng ta không có đọc kinh sách Phật. Cho nên chúng ta không có biết đạo Phật như thế nào.

Vì thế mà khi có đọc kinh sách Phật, thì thứ nhất là cái người mà muốn đi vào con đường chân chánh của đạo Phật thì người ta phải nghĩ đến đời người nó khổ và làm sao mà thoát khỏi cái cảnh khổ đó. Cho nên, mà bằng cái sức tự lực của mình, nghĩa là thoát khỏi cảnh khổ của con người mà bằng cái sức tựlực của mình chứ không bằng tha lực của người khác.Cho nên nhiều khi chúng ta đọc những kinh sách, nhưng mà những loại kinh sách nó đọc đến chúng ta thấy phải nhờ cậy đến một cái tha lực để mà hộ trợ cho chúng ta con đường mà để đến được cái sự giải thoát. Thì trái lại khi mà nghiên cứu đọc nhiều kinh sách của Phật thì chúng ta thấy hầu hết đạo Phật là đạo tự lực cứu chính mình chứ không phải là tha lực. Một phần nhỏ có một số bản kinh nhỏ thì nó nói về tha lực thôi. Nhưng chúng ta không nói đến. Bởi vì cái tha lực nó trợ giúp cho người mới tu, còn cái người tu lâu thì nó phải tự lực. Cho nên dù sao thì kinh sách tha lực nó rất ít trong kinh sách tự lực.

Vì vậy mà hôm nay khi chúng ta đến với đạo Phật, thì đức Phật dạy cái đầu tiên của chúng ta là phải bỏ 6 cái nghề nghiệp mà chúng ta đang sinh sống, nghĩa là chúng ta bỏ, đổi cái nghề khác, không có nên làm 6 cái nghề này. Vậy 6 cái nghề này là nghề gì? Mà đức Phật phải nói khi đến với đạo Phật thì không nên hành 6 nghề này. Có bản kinh thì đức Phật nói có 5 cái nghề không nên làm. Nhưng mà Thầy thấy 6 cái nghề này nó tạm đủ. Có chỗ thì đức Phật có nói có cái nghề bán thuốc độc, thì không nên bán thuốc độc, nhưng Thầy thấy cái chỗ mà những người mà tu theo đạo Phật thì chắc chắn không ai là bán thuốc độc. Cho nên Thầy chọn lấy 6 cái nghề nó phù hợp với cái tâm Từ Bi của đạo Phật. Sáu nghề đó Thầy sẽ đọc cho quý vị nghe:

1. Không làm nghề săn bắn

Nghĩa là cái người muốn đến với đạo Phật thì không được làm nghề săn bắn như đi vào rừng săn bắn nai, hươu, khỉ hoặc chồn, cheo, chim chóc. Thì không được làm nghề đó - nghĩa là không làm cái nghề săn bắn thú vật và chim muông.

2. Không được làm nghề chài lưới

Tức là không được làm nghề mà bắt cá. Dù là đi câu, dù là đặt rọ hoặc là chài lưới ở ngoài sông ngoài biển. Thì cái nghề đó coi như là phải đổi nghề khác, không được làm nghề đó.

3. Không được làm nghề buôn thịt sống

Ở trong một chỗ Phật nói có 5 cái nghề, đức Phật nói không được làm, không được buôn bán thịt chứ không nói thịt sống. Nhưng mà có chỗ thì nói thịt sống, chỗ thì nói thịt chín. Thì tất cả những chỗ này theo Thầy nghĩ rằng có khi đức Phật nói có 5 cái nghề thì trong ấy có không bán thịt sống và thịt chín. Còn ở đây muốn ghi cho rõ ràng, vì bán thịt sống nó khác mà bán thịt chín nó khác, bởi vì thịt chín họ nấu thành thực phẩm mà thịt sống thì nó còn để nguyên. Cho nên khi một người mà đến với đạo Phật thì phải đổi cái nghề mà buôn bán thịt sống này.

Rồi cái số 4 thì không được làm nghề buôn bán thịt chín.

Tức là nấu thành phở, cháo lòng, hủ tíu rồi đó. Đó là thịt chín.

5. Không được làm nghề buôn bán rượu

Không được làm nghề buôn bán rượu vì bán rượu làm cho người ta nghiện ngập, say sưa, rồi người ta không còn cái trí thông minh cho nên họ có thể chửi mắng hàng xóm, làng xóm hoặc là chửi vợ, mắng con hoặc là làm cái cảnh bịnh tật, say sưa nằm ngoài đường, ngủ sương, ngủ tuyết. Do vì vậy đó mà đức Phật cấm không có làm cái nghề bán rượu, vì mình bán rượu là đem đến cái chỗ say sưa cho người khác.

6. Không được làm nghề buôn bán người

Tức là mãi nô đó, bán nô lệ đó. Thì trong thời đức Phật chắc chắn là cái nghề này chắc có chứ không phải không, cho nên đức Phật cũng có cấm không bán. Nhưng chúng ta thấy cái nghề buôn bán người nó có nhiều mặt, thí dụ như người ta thấy như những người mà đi bán thân để mà nuôi sống hàng ngày thì cũng là bán người đó. Thì tất cả những nghề nghiệp đó như vậy, mà theo Thầy nghĩ khi đến với đạo Phật thì chúng ta phải thanh tịnh thân tâm của mình, chứ không nên làm những cái nghề đó mà buôn bán thân người như vậy, rồi bán nô lệ và chuyện mãi dâm thì không nên làm những cái nghề đó. Cho nên tất cả những nghề đó chúng ta đổi qua những nghề khác mà làm, vì vậy nó thanh tịnh, trong sạch hơn.

Thì cái phần mà 6 cái nghề này thì trong giáo án Thầy có ghi chú thêm là cái phần này để cho chúng ta thấy rõ là cái chỗ bán thịt chín, để chúng ta thấy chỗ đức Phật trong bài kinh Jivaka, đức Phật có nói đến cái đoạn này mà Thầy thấy rất là sâu sắc. Trong kinh đức Phật dạy, khi thọ dụng thực phẩm động vật phải không thấy, không nghe, không nghi. Nghĩa là đức Phật nói khi một tu sĩ, một người mà ăn thịt động vật thì cái thịt động vật đó thì phải không thấy, không nghe, và không nghi mà tâm còn phải dùng lòng từ bi biến mãn khắp mười phương đối với tất cả chúng sanh. Nghĩa là lúc bấy giờ ăn một thực phẩm nào đó thì tâm của chúng ta phải có sự thương yêu đối với chúng sanh khắp cùng trong mười phương.

Thì quý thầy nghĩ khi chúng ta ăn một miếng ăn mà nếu có sự đau khổ trong đó thì có từ bi ở đâu mà biến mãn khắp mười phương được? Cho nên ý này rất là tuyệt vời ở trong ăn chay mà trên cái sự ăn chay nữa. Ăn chay, ăn trong miếng ăn của chúng ta nó phải có tâm từ bi. Vậy thì trong thực phẩm của chúng ta ăn, nó không có thịt động vật ở trong đó, nó toàn là hoa quả, trái cây hoặc là những món ăn mà không có sự đau khổ trong đó. Nhưng chúng ta vẫn phải biến mãn cái tâm từ bi của chúng ta đối với những người làm ra thực phẩm đó, chứ không riêng gì cái thực phẩm động vật. Đó thì hôm nay giải thích chỗ này chúng ta mới thấy ý nghĩ của đạo Phật rất là tuyệt vời khi chúng ta ăn miếng ăn là chúng ta đã nghĩ đến công lao của người đàn na thí chủ trước tiên, mặc dù món ăn đó là món ăn chay, không có sự giết hại chúng sanh. Còn cái món ăn đó mà có sự giết hại chúng sanh thì nó nằm ở trong 3 cái điều kiện mà Phật đã đặt: không thấy, không nghe và không nghi.

Cho nên bắt đầu mà đi vào trong con đường của đạo Phật thì chúng ta thấy không được làm cái 6 nghề, thì chúng ta thấy quả là chúng ta muốn đến với đạo Phật là chúng ta phải từ giã những nghề mà gọi là không phải là CHÁNH NGHIỆP, nó thuộc về tà nghiệp cho nên nó có sự đau khổ ở trong đó, nó có sự chết chóc, nó có sự giết hại. Mà giới luật của Phật thì quý thầy thấy, giới thứ nhất tức là không sát sanh, không giết hại chúng sanh, không vui theo với người giết hại. Cho nên ở đây chúng ta phải thực hiện cái tâm từ bi mà đức Phật đã ghi nhận ở trong chỗ này. Vì vậy mà khi muốn đến với đạo Phật thì chúng ta phải đến với thực hiện với lòng từ bi của mình, là từ giã không làm 6 cái nghề mà thầy đã kể ở trên.

Đây là giai đoạn thứ nhất ở trong bước đường tu tập, nghĩa là người muốn tu tập theo đạo Phật, muốn hướng đến đạo Phật thì chúng ta phải từ giã 6 nghề, phải đổi 6 nghề đó, không còn hành 6 cái nghề đó nữa. Thì như vậy là chúng ta phải có một sự suy tư rất kỹ, nhiều khi chúng ta làm cái nghề đó mà chúng ta không thấy rằng trong cái nghề đó tạo nên cái sự đau khổ, rồi nuôi cái thân của chúng ta như ở trong Bát Chánh Đạo, thì như quý thầy đã thấy, nuôi Chánh mạng của chúng ta bằng những cái đau khổ, mặc dù là chúng ta ăn chay, chúng ta không ăn thịt chúng sanh, ăn thịt động vật, nhưng chúng ta làm cái nghề nó không tốt, chúng ta vẫn nuôi cái thân mạng của mình nó chưa phải là chân chánh đâu, không phải là chánh mạng đâu. Cũng như bi giờ chúng ta làm cái nghề ăn trộm đi, chúng ta lấy của của người ta, rồi chúng ta mới bán cái của đó đi, chúng ta lấy tiền đi, rồi chúng ta mới lấy tiền đó mua gạo, mua thóc, mua thực phẩm rồi chúng ta mới sống. Thì như vậy chúng ta lấy từ cái chỗ mà tham lam trộm cắp đó mà đem lại bằng thực phẩm để nuôi thân mình thì như vậy mình có nuôi chánh mạng mình không? Đó là tà mạng chứ không phải chánh mạng. Vì thế, mà khi đến với đạo Phật thì chúng ta phải nuôi thân mình bằng những nghề chơn chính, bằng những hành động chơn chính chứ không phải bằng hành động mà không chơn chính được.

 Đó là giai đoạn thứ nhất của bước đường tu tập theo đạo Phật. Nó chưa phải là cái người xuất gia, mà đây là cái người cư sĩ muốn đến với đạo Phật, muốn hiểu đạo Phật bằng một tự lực cứu mình như ở trên mà Thầy đã nói. Thì bây giờ chúng ta phải chuyển những nghề nghiệp cho lương thiện, cái nghề cho chơn chánh, Chánh nghiệp chứ không phải ở trong những cái tà nghiệp, ở trong nghề nghiệp mà có sự đau khổ, sự chết chóc ở trong đó thì đạo Phật không chấp nhận cho những người đó trở thành những người đệ tử của mình.

Mặc dù đức Phật không nói ra điều này nhưng những người còn hành những nghề đó mà còn không có thực hiện được thì dù có đi theo con đường đức Phật, đi tu cho đến mức thiền định nào đi nữa thì vẫn xem những người này vẫn là tu theo cái đường lối thiền của ngoại đạo, của tà đạo, của tôn giáo ngoại đạo chứ không phải là chân chính của đạo Phật. Vì cái cơ bản lúc đầu là phải thực hiện từ cái tâm từ bi, mà 6 cái nghề này chúng ta thấy từ chiếc áo cư sĩ phải hành nghề mà sống, thế mà chúng ta hành nghề không lương thiện, không lương thiện ở đây có nghĩa là hành nghề giết hại làm đau khổ chúng sanh, đem đến những tai họa cho chúng sanh. Ví dụ như cái nghề bán rượu, cái nghề có thể đem lại tai họa, cái sự đau khổ cho người khác, khi một người say rượu họ không có từ một cái gì mà họ không làm. Cho nên cái nghề này thì tức là không được làm. Cả 6 nghề này thì chúng ta thấy là người theo đạo Phật thì không nên làm. Đó là giai đoạn thứ nhất mà chúng ta muốn bước chân vào đạo Phật thì chúng ta phải từ giã những cái nghề này.

Bởi vì giáo án của Phật phải đi từ chỗ mà chúng ta làm được. Cũng như bây giờ chúng ta đang làm cái nghề chài lưới mà chúng ta thấy rằng mình muốn hướng đến con đường của đạo Phật thì mình phải thay đổi cái nghề đi bắt cá này đi, thì bằng cách chúng ta đổi cái nghề đó ra nghề thợ mộc, được không? Được. Còn bây giờ cái người đó họ đang buôn bán thịt nè, thì bây giờ họ đổi cái nghề đó họ đi buôn bán hoa quả được không? Được. Họ buôn bán hàng vải được, có sao đâu. Đức Phật đâu có cấm họ làm cái nghề để họ sống, nhưng mà cái nghề nó không phải là cái nghề đau khổ, cái nghề tạo nên những cái sự đau khổ cho chúng sanh. Mà cái sự đau khổ cho chúng sanh tức là mình tạo nên cái nghiệp ác, do đó thì mình cũng phải thọ lấy những sự đau khổ đó. Cho nên vừa tránh đau khổ cho chúng sanh mà cũng vừa tránh sự đau khổ cho chính bản thân của mình. Vì vậy ngay từ bước đầu, cái phương pháp tu tập đầu tiên tức là phương pháp đổi nghề. 

Các thầy có thấy cái chuyện đó dễ làm không? Đâu có khó làm, mình thấy cái chuyện nghề nghiệp đó không làm được thì mình chuyển sang cái nghề khác, thì chuyện ấy nó quá dễ, đâu có gì mà phải khó. Cho nên đạo Phật mới thực tế và cụ thể chứ không phải chúng ta chỉ vô chùa rồi tụng kinh, niệm Phật, rồi hằng ngày ngồi thiền, niệm chú, cái đó có phải là tu đâu. Chính chúng ta đổi nghề là chúng ta đã tu rồi đó. Cái hành động đó là hành động tu.

Cũng như mấy ngày hôm nay quý thầy đến đây quý thầy thấy nè, từ đến cái giờ ăn của chúng ta đó, mà chúng ta đứng tuần tự để rồi chúng ta chào nhau, rồi tuần tự chúng ta đi lần lượt mà mỗi người đều đến cái xô cơm để mà khất thực từng bát cơm để đến giờ chúng ta ăn cơm. Trong cái thời gian đó có thể 30 phút hoặc 1 giờ, nhưng chúng ta sẽ thấy rằng chúng ta tu hành được những gì? Chúng ta sẽ tu được hạnh nhẫn nhục. Nếu một người ở ngoài đời họ bước lên mâm cơm là họ lo họ ăn rồi chứ họ đâu có nghĩ đứng như vậy được. Còn chúng ta thì vẫn thản nhiên trong khi chúng ta ăn ngày có một bữa, mà giờ đó chúng ta vẫn thản nhiên đứng một cách tự tại. Chúng ta lần lượt chứ không tranh giành nhau, thì ở ngoài đời khi số lượng đông đảo như vậy thì trước cái ăn, trước cái mặc của họ, họ giành giật, họ chen lấn nhau. Như bây giờ chúng ta đi lên xe chúng ta cũng vẫn chen lấn với nhau bằng cách này, bằng cách khác. Cho nên chúng ta tu tập ngay từ những cái điều kiện chúng ta tập như vậy đó. Đó là chúng ta đã tu theo đạo Phật rồi đó.

Qua những hành động ở đây mà chúng ta tu tập, chúng ta thấy rất rõ vừa tập được nhẫn nhục, vừa tập được cái sự tuần tự của hành động chúng ta trước giờ ăn mà chúng ta không có gì vội vàng. Còn không tâm của chúng ta lúc nào cũng có cái sự vội vàng đó. Ra bến xe mà thấy cái xe đến thì chúng ta ào ào giành nhau mà chạy lên. Không lẽ cái xe đó bỏ chúng ta sao mà chúng ta lật đật vậy? Tuần tự mà chúng ta đến chứ, nó rước chúng ta thì nó có ăn tiền chứ phải đâu nó cho chúng ta, thế mà tại sao chúng ta lại lật đật lên trước, chen với nhau. Như vậy là chúng ta chưa có cái kiên nhẫn của một người tu tập. Cho nên ở đây chúng ta từng tập luyện như vậy, gọi là trên bước đường tu tập của chúng ta để làm cho chúng ta có những sức kiên nhẫn của nó.

Thì cái việc làm đầu tiên của giáo án này, bài học mà đầu tiên để tu tập thì chúng ta phải nhớ rõ ràng là chúng ta thay đổi nghề nghiệp, làm cho nghề nghiệp của chúng ta được trong sạch, thanh tịnh, không có đau khổ, không có chết chóc ở trong đó. Đó là cái bước đường tu tập đầu tiên.

Khi đã thay đổi nghề nghiệp ác bằng những nghề nghiệp lương thiện, quý vị phải đặt trọn niềm tin ở đức Phật, ở Pháp của đức Phật, ở chư Thánh Tăng đệ tử của đức Phật và ở Giới luật của đức Phật. Nghĩa là đến giai đoạn thứ 2 này, nếu mà chúng ta không tin đạo Phật, không tin Phật thì làm sao mà chúng ta thay đổi nghề nghiệp - do đó chúng ta đã có tin. Nhưng niềm tin đó nó chưa sâu. Vì vậy chúng ta phải tin ở Phật như thế nào, ở Pháp của Phật như thế nào, ở chư Thánh Tăng như thế nào và ở Giới luật của Phật như thế nào?

Muốn niềm tin đó được bền bỉ và lâu dài thì kết quả giải thoát ở thân tâm phải được thành tựu cụ thể trong mỗi bước tu tập, mỗi pháp môn tu tập.Nghĩa là cái bước đầu tiên mà chúng ta đổi nghề nghiệp thì chúng ta thấy được tâm hồn giải thoát chỗ nào? Nếu thấy được giải thoát thì chúng ta mới có tin ở Phật được, mới có tin ở Pháp của Phật, mới có tin ở các vị đệ tử Phật, mới có tin ở Giới luật của Phật được. Bởi vì khi đổi nghề nghiệp thì bàn tay chúng ta không còn vấy máu nữa, khi đổi nghề nghiệp chúng ta không còn thấy sự lăn lộn đau khổ của chúng sanh nữa và khi đổi nghề nghiệp chúng ta không thấy những người say rượu ở ngoài đường mà chửi vợ, mắng con hoặc chửi làng chửi xóm. Khi thay đổi nghề nghiệp thì chúng ta thấy tâm của chúng ta thanh thản và từ đó chúng ta biết thương yêu mọi người hơn, biết thương yêu chúng sanh hơn.

Do cái chỗ mà chúng ta thấy cái giai đoạn đầu tiên mà chúng ta tu tập đổi nghề nghiệp, chúng ta đã thấy được cái tâm hồn của chúng ta sau một thời gian thay nghề đổi nghiệp thì chúng ta vẫn thấy cuộc sống mình vẫn bình thýờng, không đến đỗi mà sa sút và đồng thời còn có thể thấy càng ngày càng phát triển hơn nữa. Không phải như còn hồi đi còn chài lưới, đi bắt cá, nhiều khi, khi còn làm nghề chài lưới ở ngoài sông, ngoài biển thì trong gia đình khi thấy trận bão, hay mưa gió là lo lắng cho người thân của mình đang làm những cái nghề không biết chết nay chết mai. Do cái sự đau khổ, do cái sự lo lắng của người thân của mình đó, cho nên chúng ta xét thấy từ cái ngày đổi nghề gia đình không còn khổ đau nữa. Mỗi lần đi biển mà thấy trời chuyển mưa giông bão thì người trong gia đình kể như người thân của mình mất mạng ở dưới biển. Đó là cái nỗi khổ tâm nhất của những người làm nghề giết hại chúng sanh.

Vì cái sự tu tập của giai đoạn đầu tiên mà cái người chịu nghiệm xét thấy thì khi mà đổi nghề chúng ta thấy nó có những cái điều may mắn đến cho chúng ta nhiều hơn vì đó là thiện pháp. Còn khi mà sống ở trong những cái nghề như vậy, ác pháp như vậy thì cái người đó có nhiều sự kiện xảy ra cho gia đình của họ mà họ không để ý, nhưng khi bước đến đạo Phật mà thay đổi nghề thì họ thấy có gì thanh thản hơn, có những cái gì giải thoát hơn trong cái đời sống của họ, cả gia đình họ chứ không phải riêng bản thân của họ. Cho nên ngay từ cái bắt đầu mà thay đổi nghề nghiệp, người ta vẫn tìm thấy được một sự giải thoát ở trong đó.

Như vậy thì quý vị thấy bước vào đạo Phật thì chúng ta thấy có một sự giải thoát thật sự chứ không phải chờ 5 năm, 10 năm, 2 chục năm tôi mới thấy được cái sự giải thoát đó. Cho nên vì có kết quả đó làm cho người ta tin tưởng ở đạo Phật. Nếu không có kết quả thì chắc chắn là không bao giờ mà ai tin tưởng. Chẳng hạn là như quý thầy bây giờ, ngồi thiền mà suốt cả 5 năm 10 năm mà cứ ngồi đó hết vọng tưởng rồi, mà ngồi đó từ 1 giờ cho đến 2 giờ cho đến 4, 5 giờ mà không thấy tiến tới nữa thì quý thầy có thối tâm không? Quý thầy chỉ an ủi mình, chắc có lẽ là mình tu chưa có đúng thôi, mình ráng nữa ráng nữa, ráng quá 10 năm nhìn lại cũng chưa thấy đến đâu hết. Rồi mình lại ráng nữa, 2 chục năm nhìn lại, sao mỗi lần có ai động đến tâm là dễ tham, sân, si phiền não vậy? Tu hoài mà sao không hết? Ngồi thiền thì 7, 8 tiếng đồng hồ thì ngồi được, nhưng mà hơn nữa thì không được, không thể nào mà một ngày hai ngày được. Tại sao vậy? Tâm thì có lúc hết vọng tưởng, có lúc thì không hết vọng tưởng? Tại sao nó lu bù vậy? 

Cho nên vì cái không kết quả đó làm cho tâm chúng ta thối chuyển hoặc là chúng ta dậm chân tại chỗ. Nhưng chúng ta đã lỡ tu mà bây giờ bỏ thì cũng tiếc mà lấy thì cũng không được, tới thì cũng khó mà lui thì cũng khó, làm cho một người tu sĩ lưỡng nan ở trên bước đường tu tập. Còn đạo Phật đến thì ngay đó có sự giải thoát liền, chiêm nghiệm liền được sự giải thoát đó. Thì cho nên cái bước đầu tiên mà chúng ta đã thấy tu tập đó, chúng ta thấy rõ ràng là chúng ta có sự giải thoát. Nếu một người đổi nghề nghiệp, và khi một năm mà thay đổi nghề nghiệp người đó thấy cả gia đình có hạnh phúc, có an vui hơn trong khi còn làm những nghề nghiệp ác.Thầy tin rằng trong cái luật nhân quả sẽ chứng nghiệm được điều này rất rõ ràng. Dù người đó vô tình nhưng cái luật nhân quả vẫn đem đến cái phước báu cho những người vô tình đó. 

Muốn thành tựu được lòng tin, tịnh tín sâu sắc ấy quý vị phải suy nghĩ và so đo giữa cuộc đời và đạo. Đây, đến đây là cái chỗ mà chúng ta phải so sánh giữa cuộc sống của đời và cái cuộc sống của đạo. Bởi vì trong đạo có cuộc sống của đạo chứ không phải nói chúng ta có pháp môn tu không đâu, mà cái sống của đạo nó khác với cái sống của đời. Cho nên chúng ta đem những cái hành động sống của quý Thầy, của những bậc tu hành so sánh với cuộc sống của đời thử coi, để lên trên cái bàn cân thử coi bên nào khổ mà bên nào thoát khổ? 

Chúng ta so sánh như vậy chúng ta mới có một cái tâm mà quyết tâm đi vào con đường của đạo mới được, còn nếu không so sánh mà chúng ta bồng bột nông nổi mà vào đạo coi chừng chúng ta sẽ vấp ngã giữa đường, mà đạo thì chẳng ra đạo, mà đời thì chẳng ra đời đó. Chúng ta đem so sánh, chúng ta thấy như thế nào? Chúng ta bây giờ so sánh cái đời sống của mình đang ở trong gia đình thì thấy như thế nào đây? Đời sống trong gia đình đầy rẫy những triền phược, đường đời thì đầy những bụi bặm ô trược và biết bao dây mơ rễ má trói buộc, biết bao nhiêu vật chất và duyên sự lôi cuốn, cám dỗ, biết bao những chông gai hố thẳm của ác pháp đang chờ đón. Đó là chúng ta so sánh rồi chúng ta suy nghiệm có phải vậy không?

Một khi chúng ta mới lớn lên, chưa lập gia đình này, chúng ta thấy còn vui chơi ăn học thôi chứ còn không có lo nghĩ gì hết. Cha mẹ làm thì hằng ngày cho con ăn học chứ mình không có phải nghĩ làm cho có cơm ăn áo mặc gì hết. Áo rách thì ba cho con may áo, còn đói thì mẹ cho con ăn cơm. Cứ vậy thôi chứ chưa biết nghĩ lo gì hết, ăn với chơi với đi học thôi chứ không biết gì hết. Nhưng mà đến khi mà lớn lên một chút thì ham muốn cái này, cái kia thì bắt đầu tìm cái nghề nghiệp làm hoặc là xin tiền cha mẹ sắm cái này cái kia, nhưng mà cũng chưa biết khổ đâu. Trong đó có những cái khổ là đi đánh lộn, đánh lạo rồi uống rượu say sưa với bè bạn nhau hoặc là chạy xe rồi bị xe đụng gãy chân, gãy tay thì lúc bấy giờ thì mới thấy được cái khổ. Nhưng mà cái khổ của tuổi trẻ chưa phải thấy khổ đâu. Cho đến khi mà lập gia đình, chừng đó mới thấy được cái khổ của nó, rồi sanh ra một vài đứa con mới thấy cái khổ của nó, rồi tất cả những cái lo toan khi mà cha mẹ chết rồi không còn giúp đỡ cho tiền bạc hoặc là cái cuộc sống, thì tự mình phải lo lấy cái cuộc sống của mình thì bao cái cuộc sống ở trên vai của mình mình gánh nặng đó, thì mình thấy cuộc đời quá khổ. Rồi vợ con đâu phải là nó luôn luôn lúc nào nó cũng ngọt ngào với mình đâu, nó cũng phải có những cái tư tưởng của nó, nó cũng phải có cái lối sống của nó. Cho nên cái lối sống của mình với lối sống nó đâu phải hợp nhau được, cho nên cả hai người là nó có những cái khác biệt nhau. Từ cái khác biệt đó, ở trong nhà nó hay có những sự lục đục, rầy rà hay hoặc là trái ý nhau, nó làm cho mình chướng ngại đủ mọi điều chớ đâu có phải mà sung sướng được.

Cho nên so sánh mới thấy được những sự triền phược, trói buộc đó, những dây mơ rễ má đó. Chẳng hạn bây giờ có hai vợ chồng, rồi bây giờ lỡ có một người chết thì thử hỏi rằng có khổ đau không? Khổ đau. Rồi hai người ngồi lại trong một mâm cơm ăn, nói chuyện đâu ở ngoài không à, mà rồi rốt cuộc lại gây lộn nhau thì thử hỏi trong lúc đó có vui sướng gì không? Đâu có vui sướng gì. Rồi bây giờ làm không tiền không bạc mà ham muốn cái này cái kia thì vợ chồng rầy rà nhau, cãi cọ nhau, người thì này, kẻ thì khác. Thì quý thầy nghĩ coi cuộc đời có khổ không? Rất khổ, đủ mọi điều khổ. Thế mà người ta đâu có thấy được cái nỗi khổ đó, mà người ta chỉ thấy cái lạc của nó mà thôi. Người ta thấy đôi vợ chồng ngồi ở trên xe hơi hoặc là xe honda, người ta thấy như vậy là hạnh phúc. Nhưng trong cái hình dáng đó, cái khổ đau của họ ai biết trong tâm lòng.

Một người nghèo nói tôi không có cơm ăn áo mặc tôi khổ, nhưng cái người giàu nói tôi có tiền bạc mà tôi còn khổ hơn nữa, tối tôi ngủ không yên sợ trộm sợ cướp. Thì đó là cuộc đời rẫy đầy những sự đau khổ, mọi thứ. Ở gần nhau con gà con vịt qua lại, con chó con heo qua lại là đã gây gổ, đã là làm khổ cho nhau rồi. Rồi con cái chơi giỡn nhau thì cũng là đủ mọi cách sinh chuyện nhau, làm cho cái đời sống bất an luôn luôn là bất an. Đời sống ở ngoài đời quý thầy thấy rất là bất an, không có lúc nào mà gọi là an ổn. Do cái sự so sánh đó chúng ta mới nhìn lại đời sống của người xuất gia như thế nào? 

Ở trong giáo án ghi lại: ngược lại, đời sống xuất gia phóng khoáng như hư không, không có một vật gì trói buộc, không có một đối tượng vật chất, một hoàn cảnh nào cám dỗ được họ. Bởi vậy, thật khó cho một người sống ở trong gia đình có thể sống theo Phạm Hạnh hoàn toàn đầy đủ, hoàn toàn thanh tịnh, trắng bạch như vỏ ốc.

Đó là cái sự so sánh để chúng ta thấy một cái đời sống của người xuất gia và một cái đời sống của một người ở ngoài thế gian. Hai cái đời sống này, một cái đời sống giải thoát hoàn toàn, chúng ta không còn một vật dụng gì hết cho nên chúng ta ngủ rất yên, không sợ trộm cắp và cũng không sợ hư hao bởi có gì đâu mà hư hao, nhà không có mà gia đình cũng không có cho nên đâu sợ vợ đói, con đói. Cho nęn chúng ta thanh thản, an vui hoŕn toŕn hạnh phúc, tâm hồn chúng ta trắng bạch như vỏ ốc không có còn bị hoen ố một chút gì trong những ác pháp. Đó là phần so sánh để chúng ta bước vào một giai đoạn tu tập thứ 2.

Vậy ta nên cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà sa, xuất gia từ bỏ nhà cửa, của cải tài sản, sự nghiệp, sống không gia đình. Suy nghĩ như vậy sau một thời gian quý vị quyết tâm đoạn dứt. Từ bỏ tài sản nhỏ, tài sản lớn, từ bỏ bà con quyến thuộc nhỏ, bà con quyến thuộc lớn. Thật sự cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà sa và xuất gia từ bỏ nhà cửa, của cải tài sản sự nghiệp, sống không gia đình, đây là giai đoạn thứ 2 trên đường tu tập. 

Nghĩa là khi chúng ta so sánh rồi chúng ta mới thật sự cạo đầu, thật sự đắp áo cà sa chỉ nhận ba y một bát. Đây là giai đoạn thứ hai, giai đoạn này nghe thì nó có dễ nhưng nó khó vô cùng. Nếu một người có gia đình như các cư sĩ trong cái hoàn cảnh trước mặt thầy đây, bây giờ từ bỏ gia đình mà đi làm cái chuyện này có dễ không? Chúng ta muốn đó, nhưng vợ con ta có muốn không? Đó là cái khó, rồi chúng ta có bỏ được sự, cái bổn phận của chúng ta đã sinh con còn nhỏ dại chúng ta bỏ được không? Điều đó quá khó không phải chuyện dễ đâu. Một người mà làm được điều này như một bầy cá mà trong một cái lưới, mà chỉ có con cá nào giỏi nhất là vọt ra khỏi cái lưới. Sự thật ra khó mà có thể vọt ra khỏi lưới. Thầy thấy hầu như một trăm một vạn cái lưới cá của người chài lưới họ kéo lên ít có con cá nào nhảy ra cái lưới của họ. Cho nên khi chúng ta bị những cái lưới của gia đình, của đời sống, của vật chất mà bao vây rồi Thầy thấy khó mà có thể rãy ra được. Mà rãy ra được thì muôn ngàn con cá chỉ có được một con cá mà thôi.

Đây, ở đây Thầy xét lại Thầy thấy Minh Tông là một người có vợ, có con, con cái còn nhỏ còn đi học chứ chưa phải lớn lao, có mẹ già đang bệnh đau, nhưng rất mạnh dạn trong một cái giai đoạn quyết tâm tu hành từ đó vượt ra khỏi cái mạng lưới này để mà thực hiện con đường giải thoát cứu mình và có thể cứu người. Một người cư sĩ như Minh Tông không phải ai cũng làm được hết, cho nên ở đây hầu hết là quý vị có theo Thầy, những người cư sĩ có theo Thầy đi nữa chẳng qua chỉ để nghe mà vui chơi chứ thật sự đi tìm sự giải thoát thật sự là phải cạo bỏ râu tóc, xuất gia, cái đời sống thay đổi hoàn toàn cắt đứt những dây mơ, rễ má tình cảm của chúng ta đối với gia đình. Thì lúc bấy giờ chúng ta mới thực hiện được con đường thiền định của đạo Phật, mới làm chủ được sự sống chết, mới tịnh chỉ được các hành trong thân chúng ta chứ không phải đơn giản.

Các thầy cứ nghĩ rằng các hành đang hoạt động trong thân chúng ta, tim đập, gan phèo phổi nè, thần kinh đang hoạt động như thế này, hơi thở đang ra vô tự động nè. Mà chúng ta thật sự muốn điều khiển làm sao cho ngưng được, không phải là một cái chuyện dễ. Nếu tâm của quý vị chưa thanh tịnh, còn thương, còn ghét, còn giận, còn hờn, còn ham vật chất, không cắt bỏ được cái đời sống của thế gian thì chắc chắn quý thầy không làm được cái chuyện vĩ đại này được. Chắc chắn như vậy, không thể nào hơn được. Cho nên giáo lý của đức Phật, giáo án mà đức Phật đã vạch cho chúng ta thấy một con đường đi rất rõ ràng.

Cho nên chúng ta bắt đầu thay đổi nghề nghiệp, chúng ta đã thấy có sự giải thoát. Nếu từ đó chúng ta đi vào con đường thiện, lấy nhân quả làm cái nòng cốt cho con đường tu tập của người cư sĩ mà thực hiện trong các nghề nghiệp thanh tịnh, tốt đẹp này, thiện nghiệp này, và tuần tự đó chúng ta lập những hạnh bố thí, cúng dường hoặc là tập những hạnh nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng trong mỗi đối tượng, mỗi hoàn cảnh thì chắc chắn là quý vị sống trong gia đình của quý vị vẫn hạnh phúc, vẫn an vui, vẫn đem lại một hạnh phúc hẳn hòi rõ ràng. Còn tiến tới để mà so sánh giữa đạo và đời để bắt đầu chuyển mình qua một cuộc sống mới thì chắc chắn quý vị khó mà đi đến cái giai đoạn thứ 2 này.

Đây là cái giai đoạn mà so sánh để chúng ta trở thành một người tu sĩ chứ không phải còn là một người cư sĩ. Nếu quý vị không thực hiện được đời sống của một tu sĩ thì chắc chắn con đường thiền định mà của đạo Phật đã vạch ra cho quý vị đi, thì quý vị khó mà thực hiện được. Đó là sự xác định thật sự của Thầy. 

Cho nên khi tuần tự mà khi mà so sánh như vậy rồi, thì quý vị nghe trong cái giáo án này đức Phật đã dạy: suy nghĩ như vậy sau một thời gian quý vị mới quyết tâm đoạn dứt. Bắt đầu mới từ bỏ tài sản nhỏ, nghĩa là mình lần lượt mình phải sắp xếp đó, mà đức Phật gọi là từ bỏ cái tài sản nhỏ đó. Rồi lần lượt mới từ bỏ tài sản lớn, nghĩa là lần lượt mình sắp xếp đâu đó này kia nọ cho vén khéo rồi mới cạo bỏ râu tóc được. Rồi lần lượt mới từ bỏ bà con quyến thuộc nhỏ, nghĩa là cắt đứt những tình cảm của chúng ta đối với những người bạn bè này kia xa xa đó, gọi là nhỏ đó. Rồi bắt đầu tuần tự mới cắt đứt những bà con quyến thuộc lớn, tức là những người như cha mẹ, rồi vợ con… lần lượt cũng phải cắt đứt những cái đó luôn, đó là đức Phật gọi là bà con quyến thuộc lớn đó. Còn bà con quyến thuộc nhỏ là anh em, chú bác này kia xa xa gần gần, dòng họ đó, là bà con quyến thuộc nhỏ. Còn bà con quyến thuộc lớn là cha mẹ sinh mình ra đó, vợ con của mình đó, đó là bà con quyến thuộc lớn đó. Lần lượt phải bỏ tuần tự. Còn tài sản nhỏ, tài sản lớn thì quý vị phải hiểu rằng, tài sản mà nhỏ là những của cải tiền bạc rất nhiều, đó là những cái tài sản nhỏ. Còn tài sản lớn, đó là những cái cuối cùng mà quý vị quét sạch ra đó, mà quý vị còn ba y một bát đó. Đó là những cái mà nó dính mắc nhất cho đời sống của quý vị đó là cái ăn chứ không phải cái gì khác. Bởi vì vốn chúng ta có cái tài sản lớn, tài sản nhỏ đều là để phục vụ cho cuộc sống của chúng ta mà thôi. Cho nên từ đó đến cái tài sản lớn nhất là tài sản hàng ngày mà chúng ta có một bữa ăn ngon lành, có một bữa ăn tốt đẹp đó. Đó là cái mà chúng ta khó có thể bỏ lắm. Cho nên đến khi mà thành một người tu sĩ, đối với cái ăn người ta không còn có ham thích nữa cho nên người ta bỏ sạch những tài sản lớn tài sản nhỏ đó.

Khi mà sắp xếp được, khi mà giải quyết được mọi cái thì lúc bấy giờ chúng ta mới đi qua được một cái giai đoạn thứ 2 của giáo án, của phương án tu tập này. Quý vị thấy trong hiện giờ, nghe Thầy thuyết giảng tới đây quý vị thấy mình có thực hiện được không, à quý vị có thực hiện được không, nghĩa là quý vị có bỏ được, có cắt đứt được cái điều này không?

Cho nên cái giai đoạn này mà trong thập nhị nhân duyên, 12 duyên đó, thì đức Phật có giảng nhị duyên cho chúng ta trong 12 duyên này: sanh đã tận thì phạm hạnh mới xong. Sanh tức là có cái duyên sanh thì mới có cái duyên ưu bi sầu khổ bệnh chết, nếu không có sanh thì nó sẽ không có ưu bi sầu khổ. Cho nên khi mà chúng ta đoạn duyên sanh thì ưu bi sầu khổ bệnh chết nó không có. Cho nên trong thập nhị nhân duyên thì 2 cái duyên cuối cùng này, mà đức Phật ngay từ bắt đầu người tu ấy, tức là phải đoạn dứt duyên sanh. Ở đây chúng ta phải xét cho đúng cái duyên sanh, sanh ở đây là sanh y. Y là nương tựa, sanh là sanh sống chứ không phải là sanh đẻ, không phải là đản sanh như người ta giải thích. Người mà giải thích như vậy là không hiểu. Chữ sanh ở đây là sanh y, là nhà cửa, của cải, tài sản, anh em ruột thịt, dòng họ... Cho nên khi mà cái người xuất gia mà tu thì sanh đã tận, nghĩa là đoạn tận, đoạn dứt nó đi thì phạm hạnh, cái con đường tu của đạo Phật nó mới đạt được. Mà nếu mà chúng ta không đoạn tận, còn thương, còn ghét, ngồi đây tu mà nhớ nhà, nhớ cửa, nhớ cha, nhớ mẹ, ... thì chắc chắn là cái người đó không bao giờ đi đến con đường của đạo Phật.

Quý vị có hai bàn tay, một bàn tay đời và một bàn tay đạo. Tay nào quý vị cũng muốn nắm hết thì quý vị không có thể nào mà nắm gọn hết được cái con đường tu của quý vị đâu. Quý vị phải bỏ cái tay đời của quý vị đi, rồi dùng cái tay đời đó rồi quý vị ôm chặt được cái tay đạo thì quý vị mới thực hiện được. Cho nên cái đạo Phật chỉ dạy chúng ta rất rõ ràng, xác định cho chúng ta rất rõ ràng: một người mà còn nắm hai tay là không thể nào thực hiện con đường của đạo giải thoát, chỉ tu tập trong thiện pháp mà thôi chứ không thể nào đi đến sâu sắc được. Cho nên nhìn chung, chúng ta thấy hầu hết một số tu sĩ của chúng ta hiện giờ mà đi đến sâu của đạo Phật, để thực hiện được con đường thiền định của đạo Phật là cái Định Vô lậu thì không ai mà vô lậu được. Và cái định mà để làm chủ được thân tâm, sự sống chết như định Hiện tại an lạc trú thì chưa ai mà nhập được 1 tháng, 2 tháng, 1 năm, 2 năm, 3 năm không ăn không uống được. Và cái định làm chủ được sự sống chết, muốn chết hồi nào, muốn sống hồi nào thì chưa có một người nào mà làm được. Do cái chỗ mà chúng ta tu hành mà còn bắt hai tay, đời không muốn bỏ mà đạo lại muốn thêm.

Vì vậy, mà cái giai đoạn thứ 2 của giáo án này chúng ta mới thấy đức Phật vạch rất rõ, suy nghĩ rất rõ chớ không phải nói đơn thuần, nói sơ sơ mà thực hiện được. Cho nên nhiều người cư sĩ vẫn ham tu theo Phật, vẫn ngồi thiền, vẫn nỗ lực tu mà không dám bỏ vợ con, không dám cắt lìa cái tài sản, không dám bỏ một đồng bạc của mình ra nữa, luôn lúc nào cũng phải lo làm ra tiền ra bạc hết. Thì thử hỏi họ tu tập như vậy họ tới chỗ nào, hay là ngồi cho có hình thức? Ngày nào, đêm nào cũng thức chong lên mà ngồi thiền, mà thiền đó nó đi về đâu? Tâm thì không rời đồng bạc, tâm thì không rời vợ, rời con thì thử hỏi họ làm sao họ đạt được những gì? Đó là thấy giáo án của đức Phật chưa?

Đầu tiên là phải rời nghề nghiệp để đi vào con đường thiện pháp, sống cho đúng cái sống của người cư sĩ, chứ chưa phải là người tu sĩ thật sự, đây là mới người cư sĩ mà thôi. Đến cái giai đoạn thứ hai, so sánh để chúng ta bước qua cái giai đoạn thứ 2 này, nó rất là ngặt nghèo, phải đoạn dứt cho được, mà đoạn dứt được thì ưu - bi - sầu - khổ - sanh - tử nó mới chấm dứt. Bởi vì duyên sanh đoạn thì ưu - bi - sầu - khổ và bệnh - tử nó mới đoạn. Đó là nhị duyên chúng ta thấy rất rõ ràng. 

Bởi vậy khi mà giải thích, giảng về cái giáo án này thì quý thầy suy nghĩ cho kỹ mình còn bắt hai tay hay là không? Nếu mà còn bắt hai tay thì hãy chặt cái tay kia đi, đừng có nắm nó nữa, hãy xả cái đời xuống đi. Chọn lấy đạo là đạo mà đời là đời, chết là chết trong đạo, chết là chết trên bồ đoàn chứ không thể chết dưới cái tình cảm của gia đình, của vợ của con mà hãy chết ở trên đạo. Cho nên, chúng ta thà chết ở trên đạo chứ không thể nào chết ở trong gia đình của chúng ta, chết trong tình cảm của con người.

Cho nên chúng ta bỏ hết, bỏ hết, dẹp hết mới có thể đi vào con đường của đạo Phật được. Xả hết, từ bỏ, viễn ly, xa lìa tất cả những gì gọi là cuộc sống của thế gian. Chúng ta chấp nhận đời sống của chúng ta chỉ có một cái nghề chơn chính đó là nghề đi xin. Chúng ta không còn làm ra đồng bạc, không có đi ra cày ruộng, không có đi trồng rau, trồng cải để mà ăn. Đói thì chúng ta xin, ai có cho cái gì chúng ta ăn cái nấy, mà không cho thì chúng ta chịu đói chứ không bao giờ chúng ta hành cái nghề gì.

Vì hành động sống của đức Phật ngày xưa quý thầy có thấy đức Phật đi ra trồng rau không? Giờ này đức Phật đi xin về rồi ăn thôi chứ không có bao giờ làm một cái gì hết. Ở trong khu rừng mà không trồng một cái cây có trái mà ăn nữa. Thầy chưa từng nghe đức Phật trồng cây xoài để có trái xoài, Thầy cũng chưa từng nghe trồng một cây thơm có trái thơm mà ăn. Mà tất cả đệ tử của đức Phật trong thời đức Phật, Thầy cũng chưa từng. Nhưng Thầy có nghe rằng khi đến chỗ nào đó thì ông Xá Lợi Phất dọn dẹp rất là sạch sẽ để chư tăng đến và khi rời khỏi khu vực mà đang ở thì ông Xá Lợi Phất dọn dẹp rất sạch sẽ để rồi để lại một cái khu rất là vệ sinh sạch sẽ, chứ không có bừa bãi. Thầy chỉ nghe trong kinh nói như vậy, chứ Thầy không nghe nói rằng để lại một cái vườn xoài, để lại một cái vườn rau, để lại một cái sở ruộng ở đó(BBT:CĐ,01A,E00:46:21),(BBT:CĐ,01B,B00:00:00)không bao giờ có cái điều đó. Cho nên chúng ta tu hành theo đạo Phật, chúng ta phải lấy cái nghề đi xin ăn. Tất cả áo quần mà chúng ta đang mặc, y áo mà chúng ta đang mặc cái nào mà còn vá được chúng ta hãy tiết kiệm vá tận cùng mà mặc, không được phí bỏ. Mặc dù thời đại của chúng ta…

Nãy giờ Thầy đã giảng về cái phần thứ 2, là cái giai đoạn để cắt, đoạn dứt cái đời sống thế gian, để chuyển qua đời sống xuất gia tu tập. Quý vị hãy suy nghĩ cho kỹ, nếu đến với đạo Phật không phải đến với hình thức, đến với cái hình thức của bộ áo, đến với hình thức ngày ngồi thiền hay niệm Phật hay tụng kinh. Đạo Phật đến với thực tế của tìm con đường giải thoát, chớ không phải đến cầu an, cũng không phải đi tìm đến cuộc sống cho nó đầy đủ vật chất hơn nữa. Đến với đạo Phật thì quý vị, quý thầy phải suy nghĩ rất kỹ là chúng ta phải thực hiện làm chủ được sự sống chết và chấm dứt sự tái sanh luân hồi. Mục đích đó là mục đích của đạo Phật, để đem con người thoát khỏi sự đau khổ của chính bản thân họ. Đến với đạo Phật thì quý vị phải suy tư cái giai đoạn thứ 2 này rất là kỹ lưỡng. Đời là mình phải làm sao cho xứng đáng đời, lợi ích cho mọi người, lợi ích cho mình. Mà đạo thì phải hoàn toàn đoạn lìa đời, không được ngồi đây mà còn lo đời. Cho nên đối với Phật tử chỉ là những cái duyên để mà chúng ta độ họ tu hành mà thôi. Chớ đừng có đem họ trở thành những sự trói buộc của chúng ta. Nhiều khi chúng ta làm một vị trụ trì ở một ngôi chùa nào đó, hầu hết chúng ta không bị gia đình trói buộc mà bị Phật tử trói buộc. Họ cúng dường chúng ta cái này, cái nọ, cái kia, họ muốn sai chúng ta làm cái gì chúng ta cũng phải vâng lời làm hết. Đó là chúng ta đã lìa khỏi cuộc sống của đời mà chúng ta bị đời sai trong cái việc đạo của chúng ta. Cho nên chúng ta phải lìa khỏi những cái sai lệch này để mà chúng ta thực hiện được sự giải thoát chính bản thân của chúng ta. Chúng ta cứu chúng ta cho được.

Vả lại, cái giai đoạn này chúng ta còn phải suy nghĩ cái tâm đời chúng ta còn mang theo ở trong cái tâm đạo chứ chưa phải sạch, do đó cái bản ngã chúng ta vẫn còn, khi chúng ta mới hiểu được một chút nào đó, chúng ta vội đem ra giảng dạy cho người khác, điều đó là cái tâm đời của chúng ta đó. Cái tâm danh của chúng ta. Cho nên quý vị cũng nhớ rằng khi đoạn dứt cái đời là đoạn dứt cái tâm danh của mình, cái tâm lợi. Cho nên, do vì vậy khi nào chúng ta tu hành thành đạt giải thoát làm chủ thật sự, biết rõ rằng mình đã giải thoát hoàn toàn, tâm không còn lậu hoặc, thiền định làm chủ được sống chết lúc nào là chúng ta tự tại trong lúc đó. Bấy giờ chúng ta mới có đủ khả năng đi ra dạy đạo, dạy cho người tu hành, mà nhiều khi chúng ta còn ẩn bóng, chúng ta còn không muốn dạy ai nữa, vì đâu phải dạy người ta tu hành là dễ.

Còn quý thầy, quý vị vừa học được 5, 3 chữ, hiểu được một vài khía cạnh nho nhỏ vội đem ra trong khi mình chưa thực hành được gì hết, mình giảng cho người này hiểu, người kia hiểu, tỏ ra đó là cái hành động danh của mình, tỏ ra đó là cái bản ngã của mình chứ chưa phải là sự thực tu, thực chứng giải thoát cho chính mình. Cho nên chúng ta phải hiểu khi bước qua cái giai đoạn đạo thì coi chừng đời nó xen vào đó mà nó mượn đạo để cầu danh, cầu lợi ở trong đó. Hầu hết một số quý thầy đã bị vấp ngã trên cái giai đoạn này. Chúng ta cứ ngỡ rằng đó là đạo nhưng thật ra đó là đời chứ không phải đạo, qua cái danh hiệu đạo.

Đó là giai đoạn thứ 2 mà quý vị cần phải suy nghĩ và xét cho kỹ rồi từ đó chúng ta buông hết không còn để ở trong tâm một cái gì chúng ta dính mắc nữa. Xưa đức Thế Tôn, Ngài từ giã ngai vàng, của báu, vợ đẹp, con xinh đi vào trong rừng núi mà tu tập, 6 năm khổ hạnh. Quý thầy có thấy Ngài cắt đứt toàn bộ không còn một cái tài sản nhỏ, tài sản lớn nào hết. Còn chúng ta có nhiều người nghĩ như thế này: bây giờ mình làm cho có một ít tiền rồi mình để dành, rồi chừng đó mỗi tháng mình cứ bỏ ra một chỉ, mình ngồi mình tu khỏe re. Như ông Phật mà nghĩ như vậy thì chắc chắn không bao giờ ông khổ hạnh hết. Ngày ăn có bảy hạt mè, sống thì rờ da bụng thì đụng xương sống, rờ xương sống thì đụng da bụng, tiết thực đến mức độ, khổ hạnh đến mức độ mà đi không nổi, đứng không nổi, chỉ còn nằm không. Tu tập như vậy người ta mới thấy được, người ta mới lìa được những dục lạc của thế gian, bởi vì những dục lạc của thế gian quá đầy đủ, quá nhiều và thời đại của chúng ta nó còn nhiều vật để mà cám dỗ chúng ta.

Cho nên chúng ta là một người tu hành, chúng ta phải sáng suốt, phải nhận định ở giai đoạn thứ hai này là cái giai đoạn đoạn trừ cái tâm đời của chúng ta, cái tâm danh của chúng ta, cái tâm lợi của chúng ta. Phải đoạn dứt. Không phải đoạn dứt cái danh lợi của đời không, mà chúng ta phải đoạn dứt những danh lợi mà chúng ta mang cái tên là đạo đó, nó còn mang tính đời của nó đó.

Vì vậy mà khi mà quyết tâm tu hành rồi thì hãy sáng suốt suy nghĩ cho rõ. Phỏng chừng như quý vị bây giờ chết đi thì vợ con quý vị ai lo đây? Tại sao quý vị không bỏ được để mà quý vị đi vào thẳng con đường đạo? Khi quý vị đi thẳng vào con đường đạo thì vợ con phải tự sống như quý vị đã chết. Có cắt đứt được như vậy thì đó là cái giai đoạn thứ 2 của quý vị mới thực hiện được con đường của đạo. Nếu giai đoạn thứ 2 mà quý vị chưa thực hiện được thì quý vị nên về tập lại cái cuộc sống giai đoạn thứ nhất thực hiện nhân quả, làm đầy đủ bộn phận của một người, một con người cư sĩ, đối với vợ con cha mẹ phải hiếu hạnh, vợ con phải có sự trung thành với nhau, chớ đừng có làm những điều tồi tệ để gây sự đau khổ cho gia đình. Làm hết bổn phận, phải nuôi con cái lớn khôn có đầy đủ nghề nghiệp. Như vậy là cũng xứng đáng là đệ tử cư sĩ của đạo Phật rồi. Cho nên Thầy chưa nói đến giai đoạn thứ 3, là vì giai đoạn thứ 3 nó còn nhiều cái khó khăn, không phải dễ.

Bây giờ thầy sẽ tiếp tục ở giai đoạn thứ ba. Khi đã quyết tâm cắt ái, xuất gia như vậy, cắt ái là đoạn lìa những thương, ghét của chúng ta đối với gia đình, đối với tài sản đó. Quý vị phải siêng năng học tập Giới luật. Nghĩa là bấy giờ cạo tóc rồi đó, thì tất cả những Giới luật của Phật là phải học trước, chứ không được học Kinh. Quý vị nhớ kỹ, học Kinh quý vị không thấy được cái phạm hạnh của quý vị, không thấy được những oai nghi tế hạnh của quý vị đâu. Cho nên quý vị phải học Luật. Cho nên khi mà xuất gia trong Kinh luật cũng dạy phải 5 năm mà học luật, rồi sau 5 năm đó mới học Thiền. Quý vị hiểu điều đó! Không có giới luật nào mà quý vị không thuộc, quý vị phải thường hằng cố gắng, sống đúng Giới luật, không cho phạm phải một lỗi nhỏ, sống đúng nếp sống oai nghi tế hạnh của người tu sĩ đạo Phật. Nghĩa là bắt đầu vào cái giai đoạn thứ 3 thì quý vị phải đoạn dứt cái tâm đời của quý vị, cái cuộc sống đời của quý vị, mà quý vị phải siêng năng học tập Giới luật, thuộc tất cả những cái hành động, cái oai nghi tế hạnh trong Giới luật, quý vị phải cố gắng giữ gìn, không cho phạm những lỗi nhỏ ở trong Giới luật.

Muốn sống đúng nếp sống của người tu sĩ đạo Phật, quý vị phải tu tập 4 pháp hạnh đầu tiên. Đây, nếu mà muốn sống đúng cái nếp sống của người tu sĩ của đạo Phật thì quý vị phải tu 4 cái pháp hạnh đầu tiên đó là Tứ Bất Hoại Tịnh(BBT:CĐ,01B,E00:10:03). Khi thực hiện tu tập Tứ Bất Hoại Tịnh quý vị phải tu tập từ bỏ sát sanh, tránh xa sát sanh, từ bỏ trượng gậy, kiếm đao, bỏ những loại vũ khí giết hại chúng sanh. Đó là giai đoạn tu tập Tứ Bất Hoại Tịnh. Nhưng mà muốn tu tập Tứ Bất Hoại Tịnh thì quý vị phải tu tập những giới đầu tiên của quý vị tức là từ bỏ sát sanh, tránh xa sát sanh. Đó là cái giới đầu tiên của quý vị. Nhưng ở đoạn trên là chúng ta đã học những giới đó rồi thì bây giờ ở đoạn dưới mà tu Tứ Bất Hoại Tịnh thì bắt đầu chúng ta phải từ bỏ sát sanh, tránh xa sự sát sanh. Thì cái này sẽ được Thầy giảng dạy từ bỏ sát sanh như thế nào mà tránh xa sát sanh như thế nào. Nhưng trước khi giảng dạy cái này thì Thầy sẽ giảng dạy Tứ Bất Hoại Tịnh. Hôm nay thì đã hết giờ, ngày thứ 5 tới chúng ta sẽ tiếp tục giáo án này (BBT:BN,01,E00:56:50)…

(BBT:CĐ,01B,B00:10:04)Nhưng trước khi học, tu Tứ Bất Hoại Tịnh Thầy sẽ giảng cho quý vị oai nghi tế hạnh của người xuất gia theo lộ trình thứ 2 của đạo Phật.

Sau khi quý vị đã xuất gia, cạo bỏ râu tóc, khoác áo cà sa, sống không gia đình, không nhà cửa. Đây là một lối sống đối với người thế gian thì được xem là rất mới mẻ và còn lạ lùng, sống không giống lối sống của mọi người trên thế gian này. Mà muốn sống được như vậy thì người xuất gia phải sống chế ngự thân mình, chế ngự lời nói của mình, chế ngự ý nghĩ của mình. Luôn luôn phải bằng lòng với nhu cầu tối thiểu về ăn uống, y áo, thuốc thang, sàng tọa. Vui theo nếp sống trong sự an tịnh. Thường sống cô đơn, trầm lặng, sống một mình, không bạn bè thân thuộc, không Phật tử thân thương. Sống với mục đích chủ động thân tâm. Bất động trước mọi hoàn cảnh, mọi đối tượng, mọi sự việc và mọi nhân duyên đều chủ động.

Đây là cái người mà muốn đi vào lộ trình thứ 2, xuất gia của đạo Phật thì đương nhiên là phải có một lối sống, không phải sống như lối sống khi còn ở thế gian được, mà phải dứt bỏ hết của cải tài sản, lòng thương yêu, và dứt hết không còn có gì gọi là mang theo trong thân tâm của mình. Nghĩa là bỏ sạch, bỏ thật sạch và còn phải sống một đời sống cô đơn, trầm lặng; sống không còn thân hữu bạn bè, không còn thích vui chơi, nói chuyện; không còn thích ăn uống, không còn thích cái này cái nọ kia nữa và cũng không còn sợ hãi phải có Phật tử thân thuộc để lo cho mình miếng ăn, áo mặc. Mà chỉ cần phải sống, sống với một mình trước hoàn cảnh nào, trước sự việc nào, trước đói khát, trước bệnh tật đều luôn luôn chế ngự, giữ gìn thân mình, ý mình, lời nói mình, không để cho dao động trước mọi hoàn cảnh, mọi sự việc xảy ra.

Bước qua cái lộ trình xuất gia, người tu sĩ phải dứt bỏ những gì chưa dứt bỏ. Vậy dứt bỏ những gì? Muốn dứt bỏ người tu sĩ phải sống chế ngự với sự chế ngự của giới bổn Patimokkha. Nghĩa là người tu sĩ, người mà bước qua cái lộ trình của người tu sĩ theo đạo Phật thì phải lấy giới luật của Phật làm cuộc sống của mình. Cho nên hằng ngày phải chế ngự tâm mình, phải chế ngự thân mình, phải chế ngự lời nói của mình, phải đúng ở trong giới bổn Ba la mộc xoa đề hay là Patimokkha. Luôn luôn phải đầy đủ oai nghi chánh hạnh, phải thấy nguy hiểm trong những lỗi nhỏ nhặt, phải nhận ra được sự nguy hiểm khi mà chúng ta phạm phải những cái lỗi nhỏ nhặt ở trong giới bổn, ở trong những oai nghi thiếu sót làm chúng ta không xứng đáng là một vị tu sĩ, thì chúng ta nên cẩn thận và cảnh giác cho nó rõ ràng. Vì có cẩn thận, ý tứ từng hành động thân - khẩu - ý của mình do vì vậy mà mình mới giữ gìn giới hạnh, mới chế ngự cái thân khẩu ý của mình mới trọn vẹn trong giới bổn Ba la mộc xoa đề. Còn nếu mà mình không có chế ngự, không có giữ gìn thân khẩu ý của mình thì những cái lỗi nhỏ, oai nghi tế hạnh nhỏ thì mình sẽ bị phạm, mà bị phạm thì nó sẽ làm cho mình xấu hổ, làm cho mình luôn luôn có sự sợ hãi trong chúng tăng, trong những vị tu hành. 

Bước qua lộ trình xuất gia, người tu sĩ phải dứt bỏ những gì chưa dứt bỏ. Muốn dứt bỏ, người tu sĩ phải biết sống chế ngự với sự chế ngự của giới bổn Ba la mộc xoa đề hay còn gọi là Patimokkha. Luôn luôn phải sống đầy đủ oai nghi chánh hạnh của người tu sĩ. Phải thấy rõ sự nguy hiểm trong những lỗi nhỏ nhặt của giới bổn. Phải luôn luôn thọ trì học tập, trau dồi, tu tập trong giới học. Thân nghiệp, ngữ nghiệp luôn luôn phải nhờ giới hạnh trau dồi, rèn luyện, tu tập. Hằng ngày sinh hoạt trong mọi cuộc sống luôn luôn được trong sạch là nhờ giữ gìn, trau dồi, tu tập giới hạnh trọn vẹn đầy đủ. Lúc nào người tu sĩ cũng luôn luôn phòng hộ 6 căn, giữ gìn mắt tai mũi miệng thân ý của mình. Vì lúc bấy giờ mình biết mắt tai mũi miệng thân ý của mình mới bước vào lộ trình xuất gia tu hành thì còn rất yếu, dễ bị dính mắc 6 trần, dễ bị say đắm lôi cuốn 6 trần, nhất là cái đời sống giới hạnh và giới đức của đức Phật làm cho cuộc sống mới mẻ và khắc khổ đối với con người mới vào tu. Vì vậy mà 6 căn tiếp xúc 6 trần dễ sanh sự bất mãn, sự thối chí của người mới tu, cho nên phải cố gắng mà phòng hộ 6 căn mắt tai mũi miệng thân ý của mình đừng cho duyên 6 trần sẽ sanh ra 6 thức và sanh nhiều cái lý luận để đưa đến chỗ bỏ đạo, xa thầy và trở về cuộc sống thế tục.

Muốn được như vậy thì người tu sĩ phòng hộ 6 căn giống như một người lính gác cổng thành, luôn luôn phải tỉnh táo biết kẻ ra người vào, kẻ nào tốt, người nào xấu, kẻ nào gian, kẻ nào thật, phải luôn luôn đề cao cảnh giác ý tứ từng chút một. Đó là bổn phận, trách nhiệm của một người lính gác cổng thành. Thì đối với người tu sĩ mới vào đạo Phật xuất gia, mới đi vào lộ trình của người người tu theo đạo Phật cũng giống như người lính gác cổng thành vậy. Phải luôn luôn ý tứ và cảnh giác từng chút vì đó là bổn phận của người tu sĩ khi muốn tìm cầu sự giải thoát thì phải cảnh giác tâm mình giống như người lính vậy. Lúc nào thiếu một sự cảnh giác thì bị các trần, các pháp trần xâm chiếm tâm, tức là tâm chiếm thành, những kẻ gian ác lừa bịp sẽ dối trá, sẽ gạt gẫm. Đó là bổn phận và trách nhiệm của người tu sĩ, cần phải cảnh giác tâm mình giống như người lính vậy. Lúc nào thiếu cảnh giác là tâm bị xâm chiếm, nhờ có sự cảnh giác tâm mới được yên ổn; nhờ có sự cảnh giác tâm mới được bảo vệ và giữ gìn, được an ổn không bị dính mắc các trần cũng như người lính đã giữ trật tự an ninh trong thành.

Đã cảnh giác canh phòng như vậy mà còn phải biết thiểu dục tri túc, tức là phải biết ít muốn mà biết đủ, chớ không phải nói rằng cảnh giác canh phòng như vậy là đủ mà còn phải giữ gìn sự ít muốn, ít ham muốn biết đủ của mình. Cái gì có thì mình sống cái đấy, không được đòi hỏi thêm nhiều hơn, đó là bổn phận và trách nhiệm của người tu sĩ mới bước đầu vào đạo Phật, là phải sống hiểu biết như vậy, không có đòi hỏi hơn vì lúc bấy giờ khi chưa bước chân vào đạo Phật là sống đầy đủ những vật chất, những sự ham muốn theo dục lạc thế gian. Nhưng khi đã bước chân vào đây rồi thì phải hiểu rằng đời sống hôm nay không phải đời sống của ngày mai, đời sống của hôm nay là đời sống đạo, không phải là đời sống của thế tục. Vì vậy tất cả những gì phải bỏ xuống là bỏ xuống sạch. Vì mục đích cao cả, vì mục đích lớn lao của cuộc sống đầy đau khổ và sinh tử luân hồi, muốn ra khỏi nó thì phải sống như thế này thì mới ra khỏi được. Còn muốn trôi lăn trong 6 nẻo luân hồi, sống đời sống đau khổ và sinh tử luân hồi thì cứ tiếp tục sống theo dục lạc thế gian như mọi người trên hành tinh này vậy, thì không bao giờ có ngày giải thoát được, thì không bao giờ có ngày chấm dứt được luân hồi. Vì chính tâm ham muốn dục lạc thế gian là tâm sanh tử luân hồi không thể nào làm sao tránh khỏi. Biết được vậy, hiểu được vậy thì người tu sĩ phải thấy trách nhiệm đầu tiên của mình xuất gia theo đạo Phật là mục đích phải chấm dứt sinh tử luân hồi, làm chủ sự sống chết. Người tu sĩ xuất gia cần phải biết dứt trừ như đã dạy ở trên, tức là phải dứt trừ sự sát sanh, tránh xa sự sát sanh, phải từ bỏ những vật dụng giết hại chúng sanh như gươm, đao, dao, mác, kiếm, cung, tên, trượng, gậy, kích, mâu, côn, chùy, thương, súng, đạn, bom, mìn, lựu đạn, chất nổ...Phải biết xấu hổ và sợ hãi khi lỡ tay làm đau khổ và đoản mạng chúng sanh, phải biết luôn luôn tu tập trau dồi lòng từ, thương xót tất cả chúng sanh, làm cho chúng sanh được an vui; nghĩ đến hạnh phúc của chúng sanh, của tất cả loài hữu tình, phải làm sao cho chúng được an lạc thảnh thơi, như vậy đó là giới hạnh của vị tu sĩ đầu tiên bước vào lộ trình xuất gia của đạo Phật. 

Kế đến, người tu sĩ dứt bỏ lấy của không cho, chỉ lấy những của được cho, chỉ mong những của được cho. Tự sống thiểu dục tri túc, biết đủ, ít muốn, trong sạch, thanh tịnh, không có trộm cướp, không có lấy của không cho, dù cây kim sợi chỉ, những vật nhỏ nhất cũng không được lấy. Như vậy người tu sĩ phải hiểu đó là giới hạnh của người mới bắt đầu xuất gia trong giới luật của đạo Phật. 

Kế tiếp, người tu sĩ phải dứt bỏ nói láo, tránh xa nói láo, nói những lời chân thật, y chỉ trên sự thật mà nói, nói chắc chắn, nói đúng tin cậy, không nói lường gạt ai, không nói phản lại lời nói của mình, phản lại lời nói của đời sống, của mọi người. Như vậy là giới hạnh của người tu sĩ đầu tiên trong giới luật mới bước vào lộ trình xuất gia của đạo Phật.

Kế tiếp, người tu sĩ phải dứt bỏ nói hai lưỡi, tránh xa nói hai lưỡi, nghe điều gì chỗ này không được đến chỗ kia nói để sanh chia rẽ ở những người này, nghe điều gì ở chỗ kia không đi đến chỗ này nói để sanh chia rẽ ở những người kia. Như vậy vị tu sĩ sống hòa hợp với những kẻ ly gián, khuyến khích những kẻ hòa hợp, hoan hỷ vui mừng trong sự hòa hợp, thoải mái trong sự hòa hợp, vui mừng trong sự hòa hợp, nói những lời đưa đến hòa hợp. Như vậy là giới hạnh đầu tiên của người tu sĩ trong giới luật của lộ trình xuất gia đạo Phật. 

Kế tiếp, người tu sĩ dứt bỏ lời nói độc ác, tránh xa lời nói độc ác, vị ấy nói những lời nói không có lỗi lầm, đẹp tai, dễ thương, thông cảm với mọi người, lời nói tao nhã, nhẹ nhàng, êm ái, làm đẹp lòng nhiều người. Như vậy là giới hạnh đầu tiên của người tu sĩ mới xuất gia trong giới luật của lộ trình xuất gia đạo Phật.

Kế tiếp, người tu sĩ cần phải dứt bỏ lời nói phù phiếm, tránh xa lời nói phù phiếm, nói đúng thời, nói những lời chân thật, nói những lời có ý nghĩa, nói những lời về chánh pháp, nói những lời về giới luật nghi, nói những lời hợp thời, hợp lý có mạch lạc, có hệ thống, có lợi ích cho mọi người. Như vậy là giới hạnh đầu tiên của người tu sĩ trong giới luật của lộ trình xuất gia đạo Phật. 

Kế đến, người tu sĩ phải dứt bỏ ăn uống phi thời, ngày dùng một bữa, không ăn ban đêm, dứt bỏ ăn uống phi thời, dứt bỏ ăn uống lặt vặt; dứt bỏ đi xem múa, hát, nhạc, diễn kịch; dứt bỏ trang sức làm đẹp, làm sang; dứt bỏ nằm giường cao rộng lớn; dứt bỏ nhận vàng bạc, tiền bạc của người cư sĩ cúng dường; dứt bỏ cất giữ tiền, bạc, của báu; dứt bỏ nhận thịt sống, dứt bỏ nhận thịt chín. Như vậy là giới hạnh của người tu sĩ đầu tiên trong giới luật của lộ trình xuất gia đạo Phật.

 Đây là giới hạnh của những người tu sĩ mới bước đầu vào lộ trình xuất gia đầu tiên theo đạo Phật.

Những giới hạnh này người tu sĩ cần phải nhớ kỹ và ghi nhớ không được để vi phạm những lỗi lầm này. Người mới tu cần phải ghi nhớ mãi mãi những điều này, không được vi phạm. Có vi phạm nhỏ phải xấu hổ, phải hằng răn sám hối, phải hằng sửa sai không được kéo dài, không được tiếp tục phạm nữa. Có như vậy mới xứng đáng là người bước đầu vào đạo Phật.

Và người tu sĩ mới bước đầu vào đạo Phật cần phải hiểu thêm, cần phải tu tập thêm theo những bài kệ dưới đây để dứt trừ những điều ác, mà tăng trưởng các điều lành. 

Quý thầy hãy nghe những lời dạy này để mà cố gắng cho cái giai đoạn mới bước đầu vào đạo Phật: 

Hãy mau mau làm điều lành,

Thường ngăn tâm làm điều ác.

Hai cái câu kệ đầu thì khi mà chúng ta mới bắt đầu chúng ta vào đạo Phật, đi vào cái lộ trình thứ hai trở thành một vị Tỳ kheo tu hành thì tất cả những cái điều lành thì chúng ta đều là thực hiện làm tất cả những điều lành. Còn những cái điều ác thì luôn luôn ngăn chặn cái tâm của mình làm cái điều ác, điều ác lớn điều ác nhỏ gì thì chúng ta phải ngăn chặn nó lại. Đây là 4 cái câu kệ kế:

Nếu người làm điều ác

Chớ tiếp tục làm ác

Đừng ước muốn điều ác

Chứa ác chịu khổ đau

Ở đây, thì Phật dạy bảo khi mới bắt đầu vào tu, người mới bắt đầu vào tu thì tâm chúng ta còn quen đi ở trong đời sống thế tục cho nên nó có những pháp ác còn đang lẫn lộn ở trong tâm hồn của chúng ta. Cho nên đức Phật dạy: Nếu người còn đang ở trong các pháp ác, chớ nên tiếp tục các pháp ác, dứt nó ra đi và đừng có muốn, ước ao muốn, như bây giờ mình ham muốn cái này kia, ham muốn ăn cái này kia, ham ăn rồi đó, hoặc là còn tham sân si, thì đó là các pháp ác đó. Cho nên đừng có ước muốn các điều ác, vì chứa ác thì cuộc đời chúng ta sẽ gặp nhiều cái sự đau khổ. Mặc dù là hiện giờ chúng ta là những người tu nhưng còn có gặp những cái khó khăn chứ không phải là không có những cái khó khăn. Muốn cho được an ổn, yên ổn tu hành thì chúng ta phải nỗ lực dứt các điều ác.Đừng có ước muốn nữa, đừng có ham muốn nữa vì tất cả những ham muốn đó nó sẽ đem đến những sự khổ đau, mà là những khổ đau đó toàn là những sự ác đem đến cho chúng ta.

Nếu người làm điều thiện

Tiếp tục làm thiện thêm

Lòng ước muốn điều thiện

Chứa thiện được an lạc

Nếu mà chúng ta bước qua giai đoạn, vào lộ trình tu tập của đạo Phật, bắt đầu mới vào tu thì chúng ta luôn luôn ước muốn làm cái điều lành, tiếp tục làm điều lành ước muốn làm điều lành và chất chứa những điều lành đó. Thì con đường tu của chúng ta được an lạc, không còn khó khăn nữa. 

Còn trái lại chúng ta có những cái tâm niệm chứa những cái ác, coi như là nghi ngờ Thầy tổ của mình, nghi ngờ bằng cách này bằng cách kia. Trước khi mà chúng ta muốn đến với vị Thầy đó thì ít ra chúng ta cũng phải chọn lấy có đủ niềm tin hay không, không đủ niềm tin khi đến đó mà khi mình nhận người ta làm thầy mình rồi mình đâm ra nghi cái này nghi cái kia, đứng núi này trông núi nọ, rồi dùng những lời lẽ phỉ báng thầy mình, chê bai thầy mình bằng cách này bằng cách khác thì đó là mình đã chứa những điều ác trong tâm của mình. Và chứa những điều ác trong tâm của mình như vậy á, là tự mình đã đem lại cái sự bất an, đem lại cái sự muôn đời chẳng bao giờ tìm được con đường giải thoát. 

Một khi biết Thầy mình, mình đến xin vị đó làm thầy mình, mà mình biết thầy mình chưa có đạt đến mức giới luật cũng như thiền định cao siêu thì mình vẫn là quý trọng thầy mình, đừng có dùng cái lời lẽ phỉ báng thầy mình bằng cách này bằng cách khác đối với một vị thầy đã đưa dắt mình lúc đầu. Ơn không có mà trả oán, những cái hạng người đệ tử như vậy thì suốt đời của họ tu hành cũng chẳng ra gì.Vì đó là những điều mà họ đã chứa trong tâm họ toàn là những điều ác. 

Người ác thấy là lành

Khi ác nghiệp chưa đủ

Đến khi đã chín muồi

Người ác mới thấy khổ.

Nghĩa là bây giờ chúng ta nói cái này, nói cái kia thì cái nghiệp ác nó chưa có đến với chúng ta đâu. Nhưng mà khi nó đến đủ rồi thì chúng ta mới thấy rõ cái khổ đó là do cái hành động ác của mình, cái hành động mà do cái tâm không tốt của mình.

Người hiền đang sống khổ

Khi thiện nghiệp chưa đến

Nay thiện nghiệp chín muồi

Người lành được an vui.

Nghĩa là hiện bây giờ chúng ta đang làm lành, nhưng mà cuộc sống chúng ta đang gặp những cái khó khăn, là do nhân quả của đời trước mà mình hôm nay mình chịu lấy. Khi mà cái thiện nghiệp hiện giờ mình đã làm, nó chưa có đến đâu, một ngày nào đó nó sẽ đem đến cho mình. Mà nó đem đến cho mình chín muồi rồi thì cái người làm điều lành đó sẽ được an vui và an vui mãi mãi trong cuộc sống của họ. Họ sẽ không có thiếu thốn một cái gì cả.

Bài kệ kế:

Chớ khinh chê điều ác

Cho rằng chưa đến mình

Như nước nhỏ từng giọt

Rồi bình cũng đầy tràn

Người ngu chứa đầy ác

Do chất chứa dần dần

Nghĩa là hiện giờ chúng ta coi chuyện ác nhỏ chẳng ra cái gì hết, mình chê mình nói người này thế này thế khác, hoặc mình làm đau khổ người khác, mình coi nó không có gì. Nhưng mà nó sẽ là những giọt nước mà nhỏ lần lần nó sẽ đầy cái bình của chúng ta. Cho rằng nó chẳng có hại gì mình được hết, nhưng mà cuối cùng nó đầy đủ rồi thì cái bình kia nó vẫn phải tràn đầy. Và khi tràn đầy thì chúng ta sẽ thọ lấy những quả khổ, mà không ngờ trước những cái quả khổ do từng giọt nước ác nhỏ, tuy nhỏ nhưng mà lâu ngày nó sẽ đầy cái bình. Tuy giọt nước nó mềm nhưng nó có thể xoi mòn được đá cứng và cái giọt nước ác cũng vậy, nó có thể giết hại đời sống của chúng ta toàn là gặp những đau khổ.

Chớ khinh chê điều thiện nhỏ

Cho rằng chưa đến mình

Như nước nhỏ từng giọt

Rồi bình cũng tràn đầy

Người trí chứa đầy thiện

Do chất chứa dần dần

Cái người mà trí thì luôn luôn mỗi việc thiện nhỏ chúng ta đều cố gắng làm, giống như từng giọt nước nhỏ đến ngày nào đó, một bình nước đầy, chúng ta mặc sức mà dùng, đời sống chúng ta được an vui và hạnh phúc.

Đây là những điều mà phải nói rằng trên bước đường tu hành theo đạo Phật thì phải nói rằng cái giai đoạn mà đầu tiên mà bước qua lộ trình thứ 2 này, trở thành một vị tu sĩ của đạo Phật. Thì chúng ta phải nhớ những bài kệ này, là những cái hành động mà đầu tiên chúng ta phải dứt trừ những cái điều ác.

Những cái điều ác mà nó đưa đến cho đời sống của chúng ta, nó có nhiều cái quả khổ, mặc dù chúng ta tu hành nhưng phải gặp nhiều cái quả khổ. Chúng ta cố gắng mà dứt trừ nó thì may ra chúng ta sẽ được an vui trong cuộc đời tu hành của chính mình.

Bởi vì hằng ngày trên cái đường tu tập của chúng ta, chúng ta hãy tích lũy từng chút cái việc làm lành. Thấy một con vật mà bị trôi trên một vũng nước, đang sắp chết đuối trên vũng nước nhỏ chúng ta mau mau cứu chúng, thì đó là một việc làm lành nhỏ của chúng ta. Thấy một miểng chai, hoặc là một cây đinh, hoặc là một cây gai nằm, hoặc cái miểng chai nằm ở trên đường mà người qua kẻ lại thì do đó chúng ta nên nhặt cái vật đó đi, không khéo thì người vô ý họ sẽ đạp phải, sẽ gây đau khổ cho thân người đó. Do đó chúng ta muốn tránh sự đau khổ cho mọi người thì chúng ta nên lượm cái vật đó đi, đó là một cái việc làm lành nhỏ.

Cũng như chúng ta đi, chúng ta nhìn xuống chân, mà chúng ta tránh đi, đừng có để đạp con kiến hoặc là côn trùng dưới chân, tránh cái sự chết hoặc là sự gãy chân đau khổ của chúng chính cũng là một điều lành nhỏ mà chúng ta hằng ngày chúng ta gặp phải. Thấy một con vật đang đói khát, trong khi đang quằn quại trên cái sự đau khổ của cơn đói hoặc là cơn bệnh của chúng, thì chúng ta ngồi mà chúng ta nhìn rồi chúng ta khởi một cái tâm thương yêu, mong rằng sự đau khổ của chúng sanh này sẽ giảm đi, sẽ bớt đi. Sự ước mong, sự ước muốn của chúng ta nó cũng được cảm thông với cái sự đau khổ của chúng sanh.

Đó là những việc làm lành nhỏ mà góp nhặt từng chút để tạo nên cái lành lớn. Nếu chúng ta không làm được những điều nhỏ này thì khó có thể dứt trừ được những điều ác. Hằng ngày chúng ta ngồi lại thấy 2 con vật đang cắn lộn nhau, đang giành nhau cái vật thực gì đó mà cắn nhau, chúng ta vội vàng can ngăn chúng ra, đừng để chúng đánh nhau, thì đó cũng là một việc lành nhỏ.

Hằng ngày chúng ta có những điều vô tình làm đau khổ chúng sanh, khi chúng ta đang ngồi ăn thấy một con kiến hay một con vật gì, rớt ở trên mình chúng ta, bị nó cắn làm cho chúng ta ngứa hoặc đau, chúng ta sau khi bị đau ngứa không có ý tứ, không nghĩ đến thương chúng cho nên chúng ta lấy tay vò đi, chà đi làm cho con vật bị chết đi, đó là chúng ta làm một điều ác nhỏ.

Cũng như chúng ta ngồi chơi có một con muỗi đáp trên mặt chúng ta hút máu, chúng ta bắt đầu nghe ngứa ở tại chỗ đó thì chúng ta phải ý tứ, trên mặt chúng ta có chỗ ngứa chắc lẽ có một con vật, con muỗi hay con gì cắn chúng ta, hãy từ từ nhẹ tay để cho con vật đó không chết, đó là một việc làm thiện nhỏ.

Hằng ngày còn biết bao nhiêu việc nhỏ, như chúng ta đổ một cái xô nước nóng, chúng ta nhìn trước sau coi dưới đất chúng ta đổ có chúng sanh không, nếu không có chúng ta sẽ đổ, và đổ nước nóng xuống đất mà không có chúng sanh thì không có chết hại chúng sanh, đó là một việc làm thiện của chúng ta.

Chúng ta nắm một cái cây mà chúng ta ném, cái cây rớt rủi ro trúng một con vật nhỏ như một con cuốn chiếu, hoặc là một con trùng, hoặc một con kiến, nó cũng làm cho con vật đau khổ. Tốt hơn, chúng ta đừng vô tình ném một cái cây, một khúc cây mà rớt để làm cho đau khổ chúng sanh. Chúng ta hãy để nhẹ nhàng khúc cây vào cái nơi vị trí của chúng, thì thứ nhất là oai nghi tế hạnh của chúng ta rất là nhẹ nhàng, rất là có oai nghi, và thứ hai là không làm đau khổ chúng sinh. 

Đó là những việc làm thiện nhỏ mà chúng ta phải nhặt nhạnh từng chút, từng ngày để tạo cho chúng ta có những cái điều lành lớn sau này.

Và đối với cái hành động ác hằng ngày mà hành động nhỏ chúng ta cũng cần lưu ý, và đối với cái hành động thiện nhỏ hằng ngày chúng ta cũng cần lưu ý để mà trau dồi thân tâm của mình trong những oai nghi, tế hạnh của người tu sĩ mới bắt đầu tu tập giới hạnh của Phật, thực hiện cái đời sống hằng ngày oai nghi tế hạnh đầy đủ, nhẹ nhàng, để giúp đỡ tất cả chúng sanh không vì mình mà đau khổ. 

Đây là những điều căn bản đầu tiên giới hạnh của người tu sĩ mới bước qua lộ trình xuất gia cần phải thông hiểu rõ ràng để không có lỗi lầm, để không phạm phải. Nhưng bấy nhiêu đây chưa đủ để đi suốt cái quãng đường xuất gia tu hành, đi đến chấm dứt sanh tử luân hồi được mà còn phải tu tập nhiều hơn nữa, và phải tu tập nhiều hơn nữa.

Người tu sĩ Phật giáo mới bước đầu vào đạo cần phải sống độc cư, sống trầm lặng, sống một mình, còn phải tu tập Chánh niệm tỉnh giác định, Định vô lậu, Định sáng suốt... Cho nên chúng ta không bước vào lộ trình của người tu sĩ thì thôi, mà đã bước vào cái lộ trình của người tu sĩ thì thứ nhất là chúng ta phải thấy hạnh độc cư rất là quan trọng đối với người tu sĩ, bởi vì cuộc sống ngoài đời chúng ta rất thích là ham vui, nói chuyện này, chuyện kia, cười cợt, nói diễu, nói đùa, nói móc, nói máy, nói mỉa mai người này, người nọ, người kia...để cho mình thỏa thích cái tâm vui, cái tâm cô đơn của mình. Nhưng khi mà bước vào cái nẻo xuất gia tu hành rồi thì chúng ta phải thấy những cái mà sống như vậy nó không đúng là cái hạnh của người tu sĩ. Mà phải sống đúng cái hạnh người tu sĩ là phải sống độc cư, sống một mình, sống không nói chuyện với ai, luôn luôn phải ưa thích trầm lặng, phải sống cuộc sống trầm lặng, phải luôn sống cho mình, phải luôn sống để tâm mình hợp nhất đừng bị phân tán các ngoại cảnh, các đối tượng, các hoàn cảnh.

Vì vậy mà chúng ta thường xuyên phải tu tập cái Chánh niệm tỉnh giác định và cái Định vô lậu và phải sống hằng ngày trong cái Định sáng suốt.

Và hằng ngày, muốn sống trong cái Định sáng suốt thì cái người tu sĩ mới bắt đầu qua lộ trình thứ 2, cái lộ trình của người xuất gia đó, thì phải tu tập ở trong cái Chánh niệm tỉnh thức. Mà cái Chánh niệm tỉnh thức thì lấy sự đi kinh hŕnh, lấy việc làm hằng ngày của ḿnh trong lao tác, trong cái lao động đó mà tập trung tâm của mình ở nơi cái hành động để biết cái hành động của mình đang ý tứ làm những công việc cho tỉnh táo, cho sáng suốt và thường phải dùng pháp hướng nhắc cái tâm của mình. Thí dụ như mình đang lặt rau hoặc đang nấu cơm, thì đang lặt rau nói “tôi biết tôi đang lặt rau", và khi lặt rau xong rồi đến giai đoạn nấu cơm thì "tôi biết tôi đang nấu cơm", thỉnh thoảng mình lại nhắc "tôi biết tôi đang nấu cơm". Tập cho cái sức tỉnh thức của mình ở trong cái hành động đó để cho nó luôn luôn nó tỉnh thức, nó không có một niệm vọng tưởng xen vào và cũng không có niệm vô ký quên đi cái hành động của chúng ta.

Đó là cái phần tu Chánh niệm tỉnh thức, thì cái phần đó nó giúp cho chúng ta được ý tứ trong hành động để mà giữ gìn giới hạnh cho nó đừng có vi phạm, đừng có mà phạm phải. Và kế tiếp thì chúng ta phải tu cái Định vô lậu, và cái Định vô lậu thì chúng ta phải thường xuyên đặt cái niệm ở trước mắt của chúng ta, bây giờ chúng ta vẫn là người mới rời khỏi gia đình, tình cảm chúng ta nó còn dính dấp đối với những người thân cho nên mình đặt cái niệm nhân quả đối với người thân như cha mẹ, vợ con, anh em... Thì chúng ta nhìn nó và quán xét cái nhân quả. Nếu không có nhân quả thì làm gì ngày nay chúng ta trở thành con cái hoặc là trở thành cha mẹ của mình. Nếu không có nhân quả thì làm sao những người này họ trở thành vợ con mình được. Có nhân quả một là mình nợ họ, hai là họ nợ mình. Do chỗ đó chúng ta quán xét suy tư, từ đó mới dứt được tình thương yêu một cách rất là vô minh không có sáng suốt. Làm cho cái tâm của chúng ta càng ngày càng lìa xa cái tình thương yêu nhỏ mọn, nó không rộng lớn như cái tâm từ bi của Phật dạy.

Muốn được vậy thì hằng ngày chúng ta đặt cái niệm lòng thương yêu của chúng ta đối với gia đình, đối với những người thân, chúng ta phải quán xét nó bằng đường lối của Nhân quả. Bằng những cái nợ, hoặc là mình nợ họ, hoặc là họ nợ mình. Cho nên đây là một sự vay trả, một sự đòi hỏi để trả nợ với nhau trong hiện kiếp này, mà cái đời kiếp kia là con nợ với nhau mình nợ họ, họ nợ mình. Do như vậy chúng ta mới dứt được những cái điều thương (BBT:CĐ,01B,E00:46:12)… 

(BBT:CĐ,02B,B00:00:00)

(BBT:CĐ,02B,E00:37:06)

(BBT:CĐ,02B,B00:37:07)Xưa Phật thuyết pháp 49 năm, hơn 300 hội, không lường diệu nghĩa nhưng không ngoài Giới Định Huệ. Vì có giữ Giới tâm mới Định, tâm có Định mới phát sinh trí Huệ.Như thế, Giới là căn bản thành Phật, tác Tổ. Nghĩa là, Giới là căn bản để làm cho chúng ta thành được Phật và làm được Tổ sau này. Giới có công năng như chiếc bè báu đưa người qua biển khổ. Ở đây người ta ví dụ Giới luật như là chiếc bè mà đưa chúng ta qua biển khổ(BBT:BN,01,E01:33:39). (BBT:BN,02,00:00:21)Nhưng theo Thầy thiết nghĩ, ở đây cái Giới luật là hàng rào đầu tiên để ngăn, làm cho chúng ta không vượt qua hàng rào của Giới này để cho chúng ta không phạm phải những cái ác pháp. Đó là phải hiểu cái giai đoạn đầu. Và giai đoạn kế là chúng ta đã đắc được Giới, đã thành tựu được Giới, đã chứng lý được Giới thì đó là công năng như chiếc bè báu đưa người qua biển khổ.

Giới là cửa ngõ vào Niết bàn, tức là người nào muốn vào cảnh giới được giải thoát hoàn toàn thì phải lấy Giới, phải đi ngang qua cửa ngõ Giới. Mà cái người nào muốn vào được cảnh giới được giải thoát hoàn toàn mà không đi ngang qua cửa ngõ Giới thì không bao giờ mà vào được cảnh giới Niết bàn. Cho nên ở đây ví nó Giới là cửa ngõ vào Niết bàn. Cho nên quý vị đến với đạo Phật là đi tìm sự giải thoát chớ không phải đi tìm danh, tìm lợi trong đó. Mà tìm giải thoát tức là Niết bàn. Mà muốn tìm giải thoát dù muốn dù không quý vị vẫn phải đi vào cửa ngõ này. Nếu quý vị không đi vào cửa ngõ này thì quý vị sẽ không đi vào Niết bàn được, dù là quý vị có lý luận, có những cái cao siêu hơn, lý luận siêu việt hơn nhưng quý vị không đi vào cửa ngõ này thì chắc chắn là quý vị không được giải thoát, không có Niết bàn trong tâm của quý vị được.

Vì Giới là biệt giải thoát, nghĩa là riêng ta giữ một giới nào cũng được giải thoát cả. Khi chúng ta đến với Giới dù chúng ta tu tập hay là lấy một cái Giới đó mà chúng ta giữ gìn thân và tâm của mình không cho phạm vào giới đó thì chúng ta được giải thoát ngay liền chứ không phải đợi đến thời gian nào cả. Cho nên Giới đem lại sự giải thoát cho quý vị, rất là cụ thể, hơn tất cả. Thí dụ như bây giờ quý vị giữ gìn cái giới sát sanh, quý vị không có giết hại chúng sanh thì ngay đó quý vị thấy tâm hồn của mình không có làm đau khổ người khác nên quý vị không sợ sự đau khổ nơi chính bản thân của quý vị. Đó là một sự giải thoát thật sự và cụ thể.

Giới luật còn là Đạo pháp còn. Giới luật mà còn hiện tiền thì đạo Phật sẽ còn, mà Giới luật mất, nghĩa là nhìn chung tu sĩ mà phạm giới thì đương nhiên chúng ta xem như là đạo Phật mất. Chứ không phải thấy sắc áo của những tu sĩ còn mà cho rằng đạo Phật còn đâu, mà đạo Phật đã mất rồi. Còn mỗi vị tu sĩ đều giữ gìn giới luật nghiêm túc thì đạo Phật hưng thịnh, đạo Phật còn mãi với thế gian. Còn nếu tu sĩ mà chỉ còn 1, 2 người tu sĩ giữ gìn giới thì đạo Phật còn duy trì chứ chưa có phát triển cao được. Ngày nào chư tăng còn Bố tát tụng giới là đạo Pháp còn thịnh, cho nên mỗi tháng 2 kỳ Bố tát là ngày rằm và 30, nếu tháng thiếu thì 29 để nhắc lại giới mình đã lãnh thọ.

Thường xuyên trong hàng tu sĩ phải tụng giới, nhưng hầu hết là người ta tụng để mà tụng chứ sống thì người ta không sống. Do tụng giới mà không sống thì không đúng, mà tụng giới là để nhắc nhở chúng ta mà thôi, chứ không phải tụng giới để mà có hình thức tụng. Hầu hết giờ chúng ta nhìn lại, tụng giới thì có mà phạm giới thì không có ai nghĩ đến cái chỗ phạm giới, mà họ chỉ nghĩ đến đời sống thế gian cho nên toàn bộ giới tụng là có tụng chứ không sống đúng Giới luật của Đức Phật. Vì tụng giới là để kiểm điểm lại nửa tháng vừa qua mình có phạm phải một điều nào hay không? Để làm gì? Để xin ăn năn sám hối cho thanh tịnh.

Lẽ ra thì chiều 14 và 29 phải sám hối trước một vị tỳ kheo thượng thủ, tức là một vị tỳ kheo đắc giới thanh tịnh, thì mỗi vị đều phải đến với 1 vị tỳ kheo giới luật thanh tịnh và đắc giới đó mình phải xin phát lồ sám hối với vị đó trước, rồi sau đó thì tới ngày rằm, ngày 30 tụng giới thì mới đúng nghĩa. Còn ngày rằm và ngày 30 mà tụng giới là để nhắc nhở mình mà thôi. Còn sám hối là vị nào thấy mình trong nửa tháng có bị lầm lỗi với phạm một lỗi nhỏ nào đó, thì ngày 14 và ngày 29 chứ không phải là mình phạm lỗi rồi mình chạy lại mình xin sám hối liền đâu. Mình để suốt trong cái thời gian phạm lỗi đó mình ăn năn, mình suy tư, mình quán xét để cho mình cố gắng, mình khắc phục để không cho phạm cái lỗi đó nữa. Và đến ngày 14, ngày 29 mỗi tháng mình sẽ đến cái vị giới luật thanh tịnh, mình quỳ xuống, mình phát lồ, tức là mình khai ra những cái lỗi của mình cho vị ấy nghe, rồi mình xin với vị đó, mình hứa khả mình sẽ cố gắng khắc phục không cho phạm phải lỗi ấy nữa. Thì vị tỳ kheo mà giới luật thanh tịnh này hoan hỷ chấp nhận và hứa khả cho mình được sám hối ăn năn cái lỗi đó. Và vị khuyên mình những lời khuyên giúp cho mình càng ngày càng tiến tu hơn, càng giữ gìn giới luật nghiêm túc hơn. Những vị tỳ kheo giới luật thanh tịnh này có đầy đủ uy lực của họ trong giới luật cho nên lời khuyên của họ làm chúng ta không bao giờ còn phạm phải cái lỗi đó nữa. Còn nếu mà không được bậc tỳ kheo thanh tịnh giới như vậy thì chúng ta khó mà khắc phục được những lỗi nhỏ trong giới luật của Phật.

Ngày xưa người ta tụng giới bằng chữ Tàu, tức là tiếng Hán đó, vì lúc bấy giờ tu sĩ của chúng ta thời trước thì họ giỏi tiếng Hán. Còn bây giờ mà đọc tụng bằng tiếng Hán thì tu sĩ của chúng ta không có hiểu, do vì vậy mà các bậc tiền bối của chúng ta, tức là các bậc hòa thượng của chúng ta cũng hiểu biết chỗ đó cho nên họ dịch ra tiếng Việt để khi tụng chúng ta hiểu ngay liền cái nghĩa. Mà không còn phải ngồi đó mà không hiểu, thì tức là nghe tụng giới mà không hiểu thì chúng ta sẽ ngủ gục đi. Khi mà ngồi nghe giới không có nghĩa là ngồi đó mà nhiếp tâm ở trong thiền định, hoặc là nhiếp tâm ở trong câu niệm Phật, mà phải nghe, nghe và hiểu rất rõ những giới luật của Phật để xem coi mình có phạm cái tội nào trong giới luật đó. Chớ không phải ngồi khi mà nghe người ta đọc giới mà mình ngồi đó mình nghe với cái tâm nhiếp không cho nó ra khỏi hơi thở, cũng không cho tâm hiểu biết cái gì mà giới luật hết, luôn luôn hoặc là niệm Phật, hoặc là lần chuỗi thì cái điều đó là điều sai, không đúng. Vì trong giờ tụng giới để mà chúng ta nghe từng giới coi chúng ta có phạm phải những lỗi nào, và đồng thời càng nghe nhiều giới chúng ta mới thấm nhuần được cái giới luật của Phật.

Vì sao Phật chế Giới?(BBT:CĐ,02B,E00:46:38)

1.(BBT:CĐ,02A,B00:00:00) Vì các Thánh Tăng sợ về sau chư tăng sanh tội lỗi.

Nghĩa là trong thời của đức Phật, có một thời tất cả chư Tăng không có phạm Giới. Sau này thì chư Tăng phạm Giới do đó Phật mới chế Giới. Mà nếu không có Giới thì không có sự kềm thúc cho nên họ dễ bị phạm giới. 

2. Vì các Tỳ kheo bị phạm tội nên Phật tùy cơ mà chế Giới.

Mỗi khi muốn kiết một Giới nào, trước hết Ngài quở trách người phạm giới rằng: Việc ông làm là quấy, không phải oai nghi, không phải sa môn, không phải tịnh hạnh, không phải hạnh tùy thuận, ông không nên làm như thế. Từ nay về sau các Tỳ kheo kiết giới gồm đủ 10 nghĩa như sau. Nghĩa là cái sự kiết giới đó nó giúp cho giáo đoàn như thế nào thì nó có 10 điều kiện của nó như thế này:

          1. là chỉnh đốn chư Tăng.

          2. khiến cho chư Tăng hoan hỷ.

          3. khiến cho chư Tăng an lạc.

          4. khiến cho người chưa tin sanh lòng tin ở Giới.

          5. người đã tin khiến cho tăng trưởng lòng tin hơn thêm.

6. điều phục người khó điều phục.

Nghĩa là lấy giới mà điều phục người, tức là cái người mà hay còn phạm giới, tâm còn phóng dật, lăng xăng theo dục lạc thế gian, khi mà được kiết giới thì điều phục được họ, họ bỏ những cái tâm phóng dật đó.

          7. người biết xấu hổ được an lạc.

Nghĩa là giúp cho cái người chưa biết xấu hổ, chưa biết tàm quý đó, chưa biết sợ hãi lỗi nhỏ họ sẽ biết sợ hãi và biết xấu hổ. Cho nên từ đó họ sẽ được an lạc.

          8. đoạn nghiệp hữu lậu đời hiện tại

Nghĩa là cái người biết giữ gìn giới luật là họ đã đoạn dứt được cái nghiệp hữu lậu ngay trong cuộc sống của họ hiện tại. Nghĩa là cái người giữ gìn giới luật thì trong hiện tại họ không tạo ra lậu hoặc mới. Cho nên họ sống được yên ổn, được thanh tịnh. 

          9. đoạn nghiệp hữu lậu đời vị lai

Nghĩa là cái người giữ gìn giới luật nghiêm túc không bị vi phạm, thì cái lậu hoặc của đời vị lai, tức là đời kế tới không còn có nữa. Gọi là đoạn dứt cái nghiệp hữu lậu đó.

          10. khiến chánh pháp được cửu trụ

Nếu mà 10 điều này mà người tu sĩ giữ gìn trọn vẹn thì Phật pháp sẽ mãi mãi trường tồn, cửu trụ, không có bao giờ mà mất.

Giới tướng của Tỳ kheo có 250 điều, Tỳ kheo ni có 348 điều. Bắt đầu từ vườn Lộc Uyển cho đến cuối cùng nơi Hạc Thọ, Phật đã từ kim khẩu, tức là cái miệng của Phật nói ra, trong trạng thái tịch tĩnh, thấy xa ba đời, cùng vô biên hữu tình xoay quay 3 cõi, với lòng từ bi vô lượng, Ngài đã xây dựng nền tảng giáo pháp rất kiên cố. Nghĩa là Ngài đặt ra 250 giới, 348 giới, là nền tảng Giới luật rất kiên cố cho tu sĩ của chúng ta đời sau. Dù trải qua bao thời gian vô cùng, không gian vô tận, Giới pháp này vẫn có giá trị tối thượng và dẫn đầu cho các hành giả tiến bước vững chắc trên giác lộ giải thoát. Đó là các nhân duyên. (...)

Bây giờ phần mà kiết giới Baladi 

Quý vị nhớ ghi kỹ đây là cái phần mà đức Phật đã kiết cái giới. Bắt đầu cái giới thứ nhất, quý vị nhớ cái giới thứ nhất, giới thứ nhất là giới hạnh bất tịnh.

Nghĩa là cái hành động làm cho không thanh tịnh. Vậy thì cái hành động làm cho không thanh tịnh này như thế nào? Đây Phật sẽ giải thích cho chúng ta thấy, và cái trường hợp nó xảy ra như thế nào mà Đức Phật chế cái giới này. Vì sao Phật kiết giới này? Vì khi Phật thành đạo, giáo hóa trong 12 năm đầu chúng tăng đều thanh tịnh. Nghĩa là 12 năm đầu đức Phật không có kiết giới, là vì những người tu trong 12 năm đầu đó là những người rất là thanh tịnh, họ không phạm những lỗi lầm, họ luôn luôn dùng thánh phòng hộ 6 căn của họ. Mắt họ, mũi họ, tai họ, tất cả 6 cái căn đó họ đều phòng hộ rất là nghiêm túc. Cho nên họ không phạm phải một cái lỗi nào cả. Vì vậy mà Phật không chế giới. Cho nên Phật cùng vô sự tăng. Đến năm thứ 13 trở đi, các pháp hữu lậu, phiền não lậu hoặc sanh khởi dần dần nơi chúng tăng nên Ngài mới tùy theo chỗ vi phạm mà kiết giới. Bởi vì 12 năm đầu là tất cả những bậc tu hành trong rừng trong núi, họ xả bỏ cái tâm thế gian của họ, họ xả thật sạch, không phải như chúng ta vừa tu mà đời thì chưa chịu bỏ, mà đạo thì muốn tu thêm. Cho nên chúng ta xét thấy qua đến năm thứ 13 đó thì người ta thấy đạo Phật rất là vi diệu, cho nên người ta có theo đạo Phật tu rất nhiều trong năm thứ 13. Do sự tu tập quá nhiều này, cho nên có những người chưa có hiểu biết sâu sắc, chưa có bỏ sạch cuộc đời, cho nên đời vẫn còn mà đạo thì muốn thêm. Vì vậy mà họ bị phạm phải những lỗi lầm, sai phạm làm mất thân tâm thanh tịnh. Do cái chỗ đó mà Phật mới kiết giới.

Ngài Anan bạch hỏi: Tại sao 12 năm đầu Phật không kiết giới, đến năm thứ 13 Ngài mới kiết giới?

Phật bảo: 12 năm đầu Ta không kiết giới, vì chúng tăng còn thanh tịnh, ví như cái áo còn lành lẽ. Nhưng qua năm thứ 13 trở đi Ta mới kiết giới là vì chúng tăng vọng động, thường sanh tội lỗi ví như cái áo bị rách cần phải vá cho lành.

Không phải chư Tăng theo đức Phật một thời gian tu tập rồi nó sanh vọng động, không phải đâu. Cái lý do, cái chỗ mà người viết bài này chắc có lẽ là chưa hiểu. Theo Thầy hiểu là vì sau 13 năm đó, là cái số tu sĩ mà xa lìa tâm thế gian thì nó không còn nữa. Bởi vì các bậc đó người ta đã quy tụ với đức Phật người ta tu, cho nên người ta được thanh tịnh tâm, từ đó người ta tu nhanh chóng, người ta nhập định rất dễ dàng. Sau 13 năm này thì người ta thấy đạo Phật phát triển, ai cũng tôn trọng, tôn kính đạo Phật cho nên có một số người ham tu theo đạo Phật nhưng họ không ý thức được do cái chỗ tu tập đó họ chưa có lìa bỏ cái giai đoạn thứ nhất như Thầy đã thấy trong giáo án. Vì thế mà Phật ghi cái giáo án này rất kỹ lưỡng, rất là rõ ràng qua những bài kinh mà Thầy thấy tuyệt diệu. 

Có hiểu được như vậy chúng ta mới thấy 13 năm sau này có một số người theo Phật tu hành mà đời thì chưa bỏ, mà đạo thì muốn thêm, cho nên nó mới có những sự xảy ra phạm Giới. Vì vậy mà bắt đầu Phật mới chế giới. Khi bấy giờ có ông Tu Đề Na, con ông trưởng giả Hảo Tâm xuất gia, bà mẹ muốn cho có cháu nối dòng, bảo ông Tu Đề Na trở về với vợ 3 hôm. Ông Tu Đề Na không dám cãi lời mẹ, trở về nhà, làm như lời mẹ dạy. Khi đó lại có người con ông Bạc Xà, dục tâm bồng bột lén về nhà ở với vợ. Các tỳ kheo hay biết bạch Phật. Phật kêu cả 2 đến quở trách nói rằng: thà để nam căn vào miệng rắn độc mà chết chớ không nên phạm bất tịnh hạnh như vậy. Người nào theo đạo giải thoát của Ta phải luôn luôn nghĩ dục như là xương khô, nghĩa là cái xương khô mà con chó gặm, nước miếng nó chảy ra mà nó cho đó là ngon, chớ không có cái gì là ngon cả. Nếu có tỳ kheo nào không giữ tịnh hạnh nữa được ta cho xả giới về nhà, chừng nào muốn xuất gia tu tịnh hạnh ta sẽ cho thọ giới lại.

Đó là lời đức Phật dạy 2 tỳ kheo phạm giới. Một người thì do cái tâm còn dục mà về nhà lén ở với vợ con, một người thì do mẹ ép bảo là phải sinh con nối dòng rồi mới được đi tu. Thì 2 người đều không được đức Phật chấp nhận, đều cho sai hết. Chớ không phải do cái chỗ cho rằng bà mẹ bắt buộc mà cho cái chỗ đó đúng. Cho nên trong giới luật này, những câu chuyện như vậy chúng ta cần phải hiểu cho rõ, để chúng ta biết được cái chỗ chúng ta có làm chủ hay không?

Một vị thì không làm chủ trở về làm cái hạnh bất tịnh. Còn một người thì có cái sức làm chủ, nhưng vì không dám cãi lời mẹ, gọi là hiếu hạnh để nối dõi tông đường của mình, đối với đạo Phật thì điều đó là điều sai. Nhưng đối với một tôn giáo khác thì đó là hiếu hạnh, nhưng đối với đạo Phật thì đó không phải là hiếu hạnh. Cho nên ở đây Phật mới quở hai vị đó, chứ mà nếu vị kia mà đã hiếu hạnh mà đức Phật cho đúng thì chắc chắn là không quở. Nhưng đằng này Phật quở hai vị cả hết.

Trong giới này có câu: cho đến cùng súc sanh, có nhân duyên như thế này: khi bấy giờ có các tỳ kheo khất thực đi ngang qua cụm rừng, gặp một con khỉ cái to, nó ra dáng khiêu chọc. Tỳ kheo nhận biết rằng trước chắc có 1 tỳ kheo nào chung cùng giao thông với nó. Nên các thầy tỳ kheo về bạch Phật, Phật cho họp chúng và kiết giới này. Cho nên trong luật Phật cấm tỳ kheo không được ở chung nhau trong 1 nhà, ở chung với 1 người nữ, không hạn già hay là bé nhỏ, hay là một con súc cái, 1 con vật cái. Nghĩa là một vị tu sĩ không được ở chung một người nam với một người nam, cũng như một người nữ với một người nam, cũng như không có phân biệt người đó già tôi còn nhỏ hay người đó còn bé mà tôi là già thì không được, Đức Phật cấm. Bởi vì già vẫn còn bất tịnh hạnh, mà trẻ cũng bất tịnh hạnh. Và ở chung với một con súc vật cái nó cũng khởi sanh tâm dâm dục. Cho nên Đức Phật cấm không được ở chung với con vật cái, không được ở chung với người nữ, không được ở chung với người già nữ, không được ở chung với người gái bé nhỏ nữ. Đó là giới luật của đức Phật cấm như vậy, vì nó có những trường hợp xảy ra mà chúng tỳ kheo đã trình cho Phật, do đó Phật mới chế cái giới như vậy.

Tỳ kheo ở chỗ vắng một mình cũng dễ phạm giới. Trong khi chúng ta thường thường là những vị tỳ kheo ngày xưa hay ở trong rừng núi, những chỗ thanh vắng một mình mà nhất là ở chỗ thanh vắng một mình mà không có một vài vị cùng ở với nhau thì chúng ta dễ phạm giới này lắm. Cho nên đối với một tỳ kheo tăng cũng như một tỳ kheo ni, nói chung là một vị tu sĩ nữ và một vị tu sĩ nam đều là phải có ở chung nhau nhưng không được ở chung nhau trong một nhà. Mà ở riêng ra, ở chung nhau ít ra cũng có từ 2 người chứ không thể nào ở một mình. Vì ở một mình dễ phạm phải giới dâm này. 

Xưa có một vị tỳ kheo tu trong núi, lúc ngồi nhập định, ma hiện một người nữ đẹp đến gần bên tỳ kheo ấy, tỳ kheo liền xuất định đứng dậy, người nữ dang ra đi, nàng đi mau dần thì tỳ kheo cũng đi mau dần, nàng chạy tỳ kheo cũng chạy theo. Người nữ hóa ra con ngựa cái nằm chết, tỳ kheo ấy không ngăn lòng dục, bị phạm giới. Cho nên tu ở chỗ vắng cần phải 2 người nhắc bảo nhau mới được.

Cho nên đời sống của quý vị, giới luật mà được đặt ra, thì quý vị phải hiểu rằng cái người cất thất ở một mình dễ dàng tu hành chứ thật ra rất là nguy hiểm. Vì ở một mình tu hành thì mình khó mà có thể ngăn ngừa được cái phạm giới bất tịnh hạnh này. Nhưng tu hai người cũng chưa chắc, còn có khi còn phạm giới. Như xưa có 2 vị tỳ kheo tu trong núi, 1 vị nằm ngủ trưa, một vị ra ngoài rừng. Một vị ngủ trưa vì ngủ mê, tiều nữ lén làm bậy, tiều nữ tức là người nữ đi chặt đốn củi. Vị ra ngoài về thấy liền đuổi đi, tiều nữ hoảng chạy mà bị rơi xuống hố mà chết. Ngài Upali cứ theo luật mà kết tội, một vị phạm giới dâm, một vị phạm giới sát. Ở đây câu chuyện này ở trong kinh Duy Ma Cật, cho nên câu chuyện này nói như vậy. Theo đúng lẽ thì chúng ta thấy nó không hợp, không đúng, nhưng mà trong kinh giới lại đem cái câu chuyện này ra cho nên buộc lòng Thầy phải giải thích để cho quý thầy hiểu. Khi một vị mà nằm ngủ trưa mà một người tiều nữ đến lén làm cái việc bất tịnh hạnh đó thì chắc chắn là cái ông này phải thức chứ không thể ngủ. Và cái tâm của người tu sĩ này vẫn còn đắm trong cái dục lạc của cái dâm này chứ không phải không. Cho nên 2 người này mới làm bậy. Vì vậy vị đi ra rừng (như đi kinh hành) về mới gặp thấy thì cô này cô hoảng sợ cô chạy đi, vì quá sợ mà rớt hố mà chết. Thì theo cái luật sát sanh thì đâu phải cái vị tu sĩ ở ngoài rừng kia mà đuổi theo cái vị này. Nhưng mà vị này là hoảng sợ chạy và cái vị kia là phải phạm vào cái tội dâm và đồng lõa với tiều nữ đó chứ không phải không đồng lõa. Vì nếu mà ngủ mê làm sao dâm dục được. Cho nên phải có một sự đồng tình ở trong đó mới có làm bậy. Nhưng mà khi làm bậy thì cái vị này, vị đi về, thấy, thì cái cô tiều nữ này phải sợ mà chạy, chạy mà rớt chứ không lý nào mà cái vị tu sĩ này lại đuổi theo cái tiều nữ này, thì cái điều đó là không đúng. Là vì thấy giữa hai người này, cái người tu sĩ này họ vẫn thấy hai người phạm chứ không phải một người. Đó là một cái điều mà trong kinh viết câu chuyện này, theo Thầy thiết nghĩ nó không là một sự thật, chỉ là câu chuyện tưởng tượng nghĩ ra mà thôi. Cho nên ở đây chúng ta phải lấy một cái gì bằng sự thật nói ra, thì cái giới dâm này nếu một người không phạm dâm thì không ai làm gì mình được hết, dù là mình chết thì không ai mà vô tình mà bắt mình làm cái chuyện đó được.

Tại sao tỳ kheo để giới dâm ban đầu còn sa di để giới bất sát trước hết? Chúng ta thấy sa di thập giới, thì giới bất sát là trước hết mà giới dâm thì sau chứ không trước. Mà tại sao khi học về giới của tỳ kheo thì giới dâm lại trước. Ở đây, cái sự giải thích rất là đúng. Tỳ kheo vì tuổi vọng tâm thường phát khởi, tức là tỳ kheo phải 20 tuổi mới thọ giới tỳ kheo, cho nên cái tuổi đó thường là tuổi vọng tâm thường phát khởi, nên cái giới dâm là phải đứng đầu. Còn sa di thì tuổi trẻ ưa thích sát sanh, hay bắt bướm bắt chim, hay giết sâu giết bọ, giết kiến, cho nên giới sát phải để cho tuổi sa di.

Thấy như vậy là chúng ta biết Phật có một cái tâm lý mà chế giới rất cụ thể và rõ ràng chớ không phải như câu chuyện ở trong kinh Duy Ma Cật, mơ hồ, một cách rất là mơ hồ. Một tiều nữ đến hiếp dâm một vị tu sĩ đang ngủ mà vị tu sĩ không biết à? Điều đó là điều không thể nói được. Do tư duy của chúng ta thì chúng ta thấy những câu chuyện như vậy là câu chuyện không đúng sự thật. Còn ở đây Phật chế giới tỳ kheo, giới dâm thì đi đầu, mà cái giới cho sa di là giới sát đi đầu thì chúng ta thấy rất hợp tâm lý của từng người một, như vậy là chúng ta biết Phật có một hiểu biết về tâm lý con người rất là sâu sắc, đó là đúng sự thật.

Vì sao không được ở chung? Vì tỳ kheo phạm giới dâm như người thế tục nên không được ở chung, bị dứt bỏ ngoài bể Phật pháp. Nghĩa là cái người mà phạm cái giới đó rồi thì đương nhiên là phải bị đứt đầu, bị bỏ ra ngoài không có cho tu học nữa được. 

Nếu chúng sinh trong 6 đường tâm không dâm thì không theo sinh tử nối nhau. Nếu chúng ta mà tâm không ham dâm thì chắc chắn là sinh tử chúng ta đoạn dứt. Mà vì cái tâm dâm dục đó là con đường sanh tử của con người, của loài chúng sanh. Người tu chánh định muốn ra khỏi trần lao nếu tâm dâm không chừa thì trần lao không thể ra khỏi được. “Dâm tâm bất trừ trần bất khả xuất”. Dù có nhiều trí tuệ thiền định hiện tiền nếu không đoạn dâm quyết lạc đường ma. Thế nên người tu hành muốn chứng thành đạo quả mà không đoạn trừ tâm dâm thì như người lấy cát, sạn mà nấu cơm thì làm sao mà thành cơm được. Dù ra công nấu một trăm năm nấu cũng không thành cơm, cát sạn cũng hoàn cát sạn, vì nhân nào quả nấy. Trong kinh Lăng Nghiêm Phật dạy ông Anan: “ Xuất gia giã huyễn đoạn trừ dâm dục, tất sử trừ dâm cơ, thân tâm câu đoạn, đoạn tánh diệt vô, bồ đề diệt khả hy kí”. Nghĩa là người xuất gia phải nguyện đoạn trừ dâm dục ắt phải trừ duyên dâm, thân tâm đều dứt cho đến tánh biết dứt tâm ấy cũng không còn thì quả Phật mới có thể trông mong được.

Thân tâm câu đoạn là sao? Ví như 2 ông già nằm chung 1 giường, không ai chạm ai và cũng không ai động tâm cả. Giới này có đủ 4 duyên mới thành tội.

   1. Chơn thật tỳ kheo (theo giới pháp mà đã được đắc thì mới được gọi là chơn thật tỳ kheo).

   2. Tình cảm đôi bên còn nguyên vẹn, người và súc sanh còn chưa hư nát.

Nghĩa là cái người tuổi trẻ mà chưa có bất tịnh lần nào đối với người nữ, nó còn nguyên vẹn, thì sự tu hành nó mới tốt. Còn nó chưa nguyên vẹn thì phải cố gắng đừng phạm phải nữa thì nó mới tốt.

  3. Để vào nữ căn quá đầu sợi lông.

  4. Tâm biết thọ vui như đói gặp thức ăn, như khát gặp nước uống. Trái lại thì như ăn phẩn nhơ, như tắm sắt nóng áp vào mình…

Ở đây 4 cái duyên này nếu mà chúng ta phạm phải một cái. Ví như bây giờ chơn thật tỳ kheo, mà chúng ta chưa phải là chơn thật tỳ kheo thì coi chừng chúng ta sẽ phạm phải cái giới này. Tình cảm đôi bên còn nguyên vẹn, nghĩa là chúng ta chưa có cái gì hết mà chúng ta để cho nó phạm phải thì chúng ta không thể thoát khỏi cái tội Ba la di. Để vào nữ căn quá đầu sợi lông sợi, nghĩa là chúng ta thấy cái cọng lông rất là nhỏ thế mà chúng ta để nam căn vào nữ căn mà chỉ quá cái sợi lông thì chúng ta cũng phạm giới này rồi chứ chưa phải là cái gì. Tâm mà thích thú ở trong cái sự giao hợp đó thì người đó phạm phải giới Ba la di rồi. Nghĩa là nói về cái hành động thì không quá cái đầu sợi lông, mà nói về tâm thì không được vui theo cái dục lạc của cái dâm dục đó thì mới không có phạm tội Ba la di.

Cho nên tâm mà chơn thật mà đắc giới thì không phạm phải cái tội này thì nó không phạm tội Ba la di. Còn tình cảm đôi bên giữ trọn nguyên vẹn thì không phạm cái tội Ba la di. Mà không trọn vẹn trong tình cảm, mới bắt đầu trẻ tuổi cũng như một người mới bước đầu vào đạo tu hành phải giữ trọn vẹn cho bước đường tu hành của mình. Tâm phải nguyên vẹn, khi bắt đầu vào đạo thì không được còn phạm phải cái lỗi đó nữa. Mà nếu còn phạm phải cái lỗi đó thì đương nhiên được xem là phạm vào cái tội Ba la di. Mà cái tội Ba la di là cái tội không thể cứu chữa được vì con đường của đạo Phật là con đường diệt dục. Diệt cái tâm dâm dục chứ không phải là tà dâm đâu. Bởi vì một người tu sĩ mà còn có tâm dâm dục là còn tái sanh luân hồi. Vì con đường sanh tử là con đường dâm dục chứ không phải con đường nào xa lạ. Cho nên người tu sĩ theo đạo Phật rất cẩn thận ở trên con đường dâm dục này. Phải tránh xa, phải lìa nó. 

Cho nên, do đó mà ông Anan hỏi Phật: chúng con là những tu sĩ trẻ tuổi đối với giới nữ chúng con phải làm sao? 

Thì ông Phật dạy, bảo: đừng gặp.

Quý thầy nhớ: đừng gặp. Nếu mà gặp thì chúng ta nó sẽ có sự cám dỗ chúng ta.

Cho nên trong kinh Tăng Chi, Phật nói: Ta không thấy một pháp nào cám dỗ và lôi cuốn hấp dẫn mạnh bằng cái sắc của người nữ, bằng cái âm thanh, bằng cái tiếng nói, bằng cái miệng cười của người nữ. Nó hấp dẫn, nó lôi cuốn chúng ta rất mạnh. Không có pháp nào mà mạnh hơn.

Cho nên ông Anan hỏi Phật, Phật nói đừng gặp thì ông Anan hỏi thêm Phật. Lỡ gặp rồi thì làm sao?

Phật nói: đừng nhìn.

Lỡ mình đã gặp thì đừng có nhìn nó.

Ông Anan nói: lỡ nhìn thì làm sao?

Phật nói: đừng nói.

Đừng nói chuyện với nó.

Ông Anan nói: lỡ nói chuyện thì làm sao?

Đức Phật nói:Hãy quán nó như là mẹ, là chị, như là những người thân ruột thịt của mình.

Thì vua Ba Tư Nặc nói: như quý thầy thì quán như vậy được, còn chúng con là cư sỹ chúng con có mẹ, có chị, có em chúng con quán làm sao như vậy được. Họ là những người xa lạ.

Cho nên đức Phật nói: quán bất tịnh.

Thì quý thầy phải hiểu rằng cái không gặp nó quý nhất cho quý thầy, chứ cái quý thầy quán mẹ chị em và bất tịnh đó là trễ quá rồi. Bệnh quý vị đã trầm kha rồi, không thể cứu chữa được. 

Vậy thì không gặp thì quý vị có nên sống độc cư ở chỗ nào không? 

Cho nên quý vị phải sống độc cư.

Vì vậy mà Thầy ở đây có giới luật nòng cốt của Tu viện là sống độc cư. Không cho quý vị đi tới đi lui, không cho quý vị nói chuyện để cho quý vị tránh xa những điều kiện mà quý vị có thể gặp.

Ở đây Tu viện quá là hẹp cho nên Thầy không có những cơ sở riêng tư được, chứ lẽ ra thì Thầy phải thành lập những cơ sở riêng tư. Để làm gì? Để nam theo nam, mà nữ theo nữ.

Vì những hình ảnh của người nữ dễ cám dỗ tâm của quý vị. Mặc dù một người già dù 80 tuổi cái tâm đó vẫn còn chứ không phải nói tui già rồi tui hết. Nó vẫn còn như một người tuổi trẻ. Cơ thể họ có thể suy yếu chớ còn cái tâm họ không suy yếu. Thầy xác định như vậy là qua nhiều kinh nghiệm của kinh sách đã nói đến cái tâm dục của người dù họ già đến mức tuổi nào họ vẫn còn dâm dục.

Nếu người phạm mà có lòng tin giới, sợ hãi, không che dấu, buồn rơi huyết lệ. Nghĩa là người phạm vào giới đó mà buồn khổ mà rơi đến máu, nước mắt mà như máu đó thì cái người này có thể ăn năn, có thể chừa cái lỗi Ba la di này được. Còn cái người mà không thấy buồn khổ, không thấy gì hết, mà che dấu thì cái người này hoàn toàn là phải ra khỏi tăng đoàn, ra khỏi giáo đoàn chứ không thể ở chung chỗ chư Tăng thanh tịnh mà tu hành được.

Cái người mà biết buồn khổ rơi huyết lệ như vậy đó thì có thể trong đại chúng, mới có thể cho vị ấy 3 phen cầu khẩn ai sám (tức là buồn khổ mà sám hối, tha thiết mà sám hối, khóc thương mà sám hối) tăng bạch tứ Yết Ma thì mới có tu tập lại được.

Ở trong các pháp Yết Ma khi cho một người phạm giới này biết ăn năn sám hối chừa bỏ như vậy thì nó phải có 35 việc mà người đó phải chấp nhận:

1. Người đó dù là tu sĩ cho đến suốt đời họ, họ không được trao giới cụ túc cho ai hết.

Nghĩa là họ là một người tu sĩ như quý thầy, bây giờ được nghe Thầy mà nói giới, mà quý thầy không hiểu biết quý thầy phạm là quý thầy tội, là quý thầy chịu. Bởi vì quý thầy đến đây là quý thầy quyết tìm con đường giải thoát. Cho nên Thầy mới đem giới này ra mà Thầy giảng cho quý vị, mặc dù quý vị còn chiếc áo người cư sỹ nhưng quý vị đã quyết tìm đến đây để học đạo. Cho nên Thầy đem những giới luật của Phật ra là làm cho quý vị thanh tịnh thân tâm, để cho quý vị không có phạm phải. Mà nếu quý vị thấy rằng mình không thể thanh tịnh thân tâm mình được thì không nên dự nghe những buổi thuyết giảng này. Tại sao vậy? Tại vì mình chưa phải là người quyết tâm đi con đường của đạo giải thoát. Còn mình quyết tâm đi con đường đạo giải thoát thì ngay giới này là giới hoàn toàn là phải cấm bặt, không có được cho vi phạm. Cho nên quý vị mới được nghe giới này và được giữ gìn giới này. Còn nếu không thì quý vị nghe mà quý vị không làm thì đương nhiên là quý vị phải chịu tội lỗi, quý vị đọa địa ngục. Sau này quý vị trôi lăn mãi trong con đường sanh tử luân hồi và không bao giờ gặp lại Chánh Pháp để tu tập. Bởi vì một người hiểu giới luật mà phạm giới luật là tội nặng hơn. Còn một người không hiểu giới luật mà phạm thì người đó coi như không tội.

2. Không được cho người y chỉ.

Nghĩa là không được cho người nào xin theo mình mà tu tập, không được cho người đó y chỉ theo mình được. Nghĩa là có người đến xin mình làm đệ tử, làm học trò mình. Mà mình là người đã phạm giới, mà đã xin chư tăng cho mình để giữ trọn. Thì người tu sĩ đã phạm giới đó sau này không còn y chỉ cho người nào được hết.

3. Không được nuôi sa di.

Nghĩa là không được nuôi những người tuổi trẻ vào tu.

4. Không được giáo giới tỳ kheo ni.

Nghĩa là không được đem giới luật thuyết giảng cho tỳ kheo ni. Bởi vì thành tích của mình, mình nói ra người ta không tin mặc dù mình sám hối, mình sửa mình, mình thanh tịnh rồi nhưng mà mình vẫn còn cái tỳ vết đó cho nên mình không đủ uy tín, lòng tin của người khác. Cho nên mình giáo giới ra là không được. Tức là người được cho ở lại tu sửa mà ăn năn sám hối thì người đó không được đem giới luật hay giáo pháp Phật mà dạy cho người khác, chỉ có lo tu sửa mình mà thôi.

5. Nếu được sai rồi cũng không được dạy.

Nếu được có người sai bởi thấy mình có khả năng giảng thuyết hay hoặc là nói giới giỏi thì ở trong Tăng nếu có người sai mình đi giáo giới, dạy người ta thì mình cũng từ chối ngay liền, không được dạy nữa. Chứ không phải là không được sai.

6. Không được vì Tăng thuyết giới.

Người tu sĩ phạm giới đó bây giờ ăn năn sám hối rồi, trải qua 5 năm 10 năm 20 năm nhưng họ không được thuyết giới cho Tăng.

7. Không được vấn đáp tỳ ni trong tăng.

Nghĩa là không được hỏi giới luật ở trong chúng tăng.

8. Không được làm người tri sự của Tăng.

9. Không được làm người đoán sự của Tăng.

Nghĩa là mọi việc ở trong Tăng đoàn dự định cái này cái kia thì người này không được có ý kiến gì trong Tăng đoàn hết.

10. Không được làm người sứ mạng cho Tăng.

Nghĩa là mình không được sai đi làm thay mặt cho vị Tăng này, vị tăng kia.

11. Không được vào tụ lạc sớm và về tối.

Nghĩa là người tu sĩ này đúng giờ thì đi xin, mà không đúng giờ thì không được đi ngồi lê ngồi la mà nói chuyện với người này người kia thì không được. Mà xin rồi thì về chớ không được mà về tối.

12. Nên gần gũi các tỳ kheo giới luật thanh tịnh.

Cái vị tu sĩ này mà phạm giới này thì luôn luôn sống sát bên cạnh các vị tỳ kheo giới luật thanh tịnh.

13. Không nên gần gũi bạch y.

Tức là người tu sĩ phạm giới này không được gần gũi cư sỹ.

14. Nên thuận theo pháp tỳ kheo.

Nghĩa là luôn luôn thuận theo giới luật của Phật, của các tỳ kheo.

15. Không được nói chuyện của người đời.

Nghĩa là người tu sĩ phạm giới này không được đem chuyện người đời mà nói với người này người kia, tức là chuyện phiếm đó.

16. Không được trong chúng tụng luật.

Người này không được cầm luật mà tụng.

17. Không được phạm lại giới này.

Nghĩa là người này hoàn toàn không được phạm lại giới dâm này nữa.

18. Không được phạm các tội khác.

Nghĩa là tất cả các tội khác không được vi phạm nữa.

19. Không được ngăn chúng tăng Yết Ma.

Nghĩa là khi chúng tăng hợp nhau làm pháp Yết Ma, thì người này có ý kiến như vầy như vầy thì không được mà ngăn chúng tăng. Người ta làm gì thì mình hoàn toàn không có ý kiến gì hết. 

20. Không được chê người làm Yết Ma.

Nghĩa là người làm Yết Ma đó có sai, có trật thì mình cũng không được chê là người đó sai.

21. Không được thọ sự trải tọa cụ cho tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình không được trải tọa cụ một vị chơn tu.

22. Không được nhận nước rửa tay chân nơi tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là một vị tỳ kheo thanh tịnh rửa tay chân rồi, rối mình mới nhận nước đó để rửa tay thì không được.

23. Không được nhận nước uống nơi tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là người tỳ kheo thanh tịnh uống xong rồi, nó còn thừa lại thì người kia không được uống nước đó nữa.

24. Không được để tỳ kheo thanh tịnh lau giày guốc.

Nghĩa là cái vị tỳ kheo thanh tịnh giới, mặc dù mình lớn tuổi, mình già nhưng mình có phạm phải lỗi đó, xưa kia mình có phạm phải lỗi đó. Bây giờ có một vị tân tỳ kheo họ mới đến nhưng mà người ta giới luật thanh tịnh, người ta không biết người ta lau giày guốc cho mình, người ta thấy mình già ở trong chúng do đó người ta làm cái công việc đó. Thì ngay đó là mình ngăn không để cho tân tỳ kheo mà chưa bị phạm giới đó lau giày guốc cho mình thì không được.

25. Không được nhận sự thoa chà nơi thân của một tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình là người già yếu, mình có bệnh đau, mình nhờ người khác cạo gió hoặc chà bóp cho nó bớt đau thì không được nhờ vị tỳ kheo dù vị đó mới vào nhưng mà người ta chưa phạm giới thì mình không được nhờ người đó xoa bóp cho mình.

26. Không được thọ lễ bái của tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình mặc dù là trưởng lão, mình già cả, nhưng mà vị tỳ kheo thanh tịnh mới vào đó thì mình không có để cho vị đó lễ bái mình.

27. Không được nhận sự đưa đón của tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình có đi đâu thì mình đi một mình chứ không để các vị tân tỳ kheo nhỏ tuổi đó đưa đón mình hoặc thế này thế khác. Tức là nói chung, vị tỳ kheo này khi phạm giới như vậy không có thị giả, không có người hầu hạ, luôn luôn phải sống một mình. 

28. Không được nhận sự xá chào của tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình luôn luôn từ chối tất cả sự xá chào của người khác khi mình là người phạm tội. Mặc dù mình phạm tội cách đây 2 chục năm hoặc là 3 chục năm.

29. Không được để tỳ kheo thanh tịnh cầm y mình.

Nghĩa là cái y của mình mình mặc chớ bây giờ có 1 con kiến hay một con gì đó, mình đang vắt cái y của mình như thế này bỗng dưng có con kiến thì mình tháo ra mình nhờ cái vị tỳ kheo kia cầm cái y hộ mình thì không được. Mình để chỗ nào thì tự để chứ không nhờ vị tỳ kheo thanh tịnh cầm y của mình.

30. Không được nhận sự bưng bát của tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình không để bình bát cho một vị tỳ kheo trẻ tuổi thanh tịnh bưng dùm mình.

31. Không được làm pháp cử tội, làm pháp tự tứ, nói tội của tỳ kheo thanh tịnh.

Nghĩa là mình không có quyền kê tội của người nào. Mình là người có tội rồi, bây giờ dù là những vị tỳ kheo đó có tội mình cũng không được kê cái tội họ ra, nói cái tội họ ra. Để cho những người khác người ta thanh tịnh hơn, người ta tu trước mà thanh tịnh người ta kê, chứ mình không được quyền kê tội người ta ra.

32. Không được làm chứng cho người.

Nghĩa là người mà mà phạm giới này rồi thì mình không được làm chứng cho ai hết. Nghĩa là mình đã phạm rồi thì mình không có những quyền hạn ở trong tăng đoàn đó nữa. Mình chỉ còn được ở lại để mình tu để mình được giải thoát mà thôi.

33. Không được ngăn tỳ kheo thanh tịnh thuyết giới.

Nghĩa là khi một vị tỳ kheo thanh tịnh thuyết giới, mặc dù là người đó có thuyết sai đi nữa mình cũng không được quyền mà ngăn họ. Để cho những người khác người ta hiểu biết người ta ngăn chứ mình không được ngăn nữa.

34. Không được ngăn tỳ kheo thanh tịnh tự tứ.

Nghĩa là mình không có ngăn người khác làm lễ tự tứ.

35. Không được cùng tỳ kheo thanh tịnh cãi lẫy.

Đối với mình thì không được cãi lẫy ai hết.

Nếu tái phạm thì bị tẩn xuất ra khỏi nơi chúng tăng thanh tịnh, bị đuổi vĩnh viễn. 

Nếu mà mình còn phạm phải 35 điều này, 35 sự việc này thì người đó bị tẩn xuất ra khỏi tăng đoàn. Cho nên thấy trong 35 điều này một người mà phạm phải lỗi về dâm dục rồi thì Thầy thấy ở trong chúng tăng không còn có cái gì đối với vị tu sĩ nữa hết.

Cho nên ở đây khi mà đã quyết tâm hướng về con đường thứ 2, về lộ trình thứ 2 của đạo Phật rồi thì chúng ta phải coi như giới dâm là một giới rất là vĩ đại cho cuộc đời tu hành của chúng ta. Vì đó là chúng ta đã quyết chấm dứt con đường sanh tử. Và con đường sanh tử tức là ở trong cái đường dâm dục đó chứ không phải ngoài đó, ngoài cái con đường dâm dục đó mà đi tìm con đường sanh tử thì không bao giờ có. Vì cũng sanh từ nơi đó mà cũng vì chết từ nơi đó chớ không phải cái chỗ nào khác hết.

Nếu tỳ kheo ni đồng phạm cũng như vậy. Thức xoa, sa di, sa di ni đồng phạm mắc tội Đột kiết la và cũng bị diệt tẩn. Nghĩa là tội Bất Định, tội Đột kiết la thì cái tội đó người ta vẫn có thể xét qua phạm vào cái tội Ba la di, thì người ta sẽ vẫn có thể đuổi chứ không thể nào mà tha thứ được.

Trường hợp không phạm ban đầu chưa chế giới. Lúc mà đức Phật chưa chế giới thì không có gọi là phạm. Cho nên trường hợp này chúng ta nghĩ rằng cái người mà đã học giới mà phạm, đã nghe được cái giới mà Thầy giảng rồi mà còn phạm phải cái giới đó thì coi như là phạm giới Ba la di. Còn người chưa nghe, chưa có biết giới thì đương nhiên là không có phạm giới. Cho nên ban đầu chưa chế giới thì đương nhiên là không phạm. Mà đã chế giới rồi, sau này tỳ kheo đã được nghe, được hiểu biết giới đó rồi thì đương nhiên người nào mà phạm phải đều là bị phạm hết, còn trước đó chưa chế giới ra thì chúng ta có phạm vẫn chưa phải là tội, cũng chưa phải có tội.

Si cuồng tâm loạn, tâm không thọ lạc vì bị bức ép khốn khổ, ngủ mê không hay biết gì cả. 

Si cuồng tâm loạn là không phạm, là tại vì cái tâm điên khùng nó không còn sáng suốt không còn tỉnh táo nữa, như một người điên mà làm cái chuyện dâm dục thì người điên không có phạm.

Trong dâm dục đó mà tâm không thấy cảm giác thọ lạc thì người đó không phạm, còn có cảm giác thọ lạc thì người đó phải phạm.

Ngủ mê không biết thì không phạm, sự thật không có bao giờ có thể ngủ mê trong dâm dục được hết, cho nên cái này thì nó không đúng. Chỉ có chúng ta bị người ta bỏ thuốc mê thì chúng ta mới không hay biết. Còn vấn đề ngủ mê trên cái chuyện dâm dục mà không hay biết thì không thể nào xảy ra cái chuyện đó được.

Đó là cái không đúng, còn tất cả các cái khác thì có thể Thầy chấp nhận rằng đúng. Như ban đầu chưa chế giới thì không ai hiểu biết cái giới đó là phạm cho nên không có tội, còn chế giới ra rồi thì người nào phạm tức là người đó bị tội. Còn người điên khùng tâm loạn, họ không sáng suốt mà họ phạm vào cái dâm thì đó là không phạm. Còn cái tâm đang ở trong sự thọ lạc đó mà không cảm giác thọ lạc thì người đó không phạm, còn nếu có cảm giác thọ lạc trong đó thì người đó bị phạm. Còn cái sự ngủ mê thì không có cho nên ở đây bỏ cái chỗ ngủ mê.(BBT:CĐ,02A,E00:46:26)(BBT:BN,02,E00:54:48)

(BBT:CĐ,02A,B00:46:27)Đó là giới thứ nhất chúng ta đã học xong. Bây giờ chúng ta tìm hiểu thêm 10 điều quan trọng trong khi tu tập giới cụ túc.

1. Nhiếp thủ ư tăng:Nghĩa là những thiện nam, tín nữ trong thế gian có tâm tin Phật, đi xuất gia thọ giới cụ túc ở trong chánh pháp của đức Như Lai được gồm thu vào thành chúng thanh tịnh.

2. Linh tăng hoan hỷ:Nghĩa là ở trong pháp luật chân chánh tu phạm hạnh thanh tịnh khiến việc lành được tăng trưởng nên trong lòng thường vui mừng, hoan hỷ.

3. Linh tăng an lạc:Nghĩa là do vì sự vui mừng hoan hỷ nên mới được cái qủa vui thiền định tịch diệt, cũng nhờ tu phạm hạnh thanh tịnh mới trả được cái nợ áo cơm của đàn na thí chủ, tâm ta mới được an lạc, sung sướng, thanh thản.

4. Linh vị tín giải:Nghĩa là những người chưa được tin Phật, Pháp thấy chư Tăng tu phạm hạnh thanh tịnh mà sinh lòng tịnh tín nơi các vị Thánh tăng.

5. Vĩ tín giả linh tăng trưởng:Nghĩa là vì người đã sanh lòng tin phải khéo giữ cái niềm tin ấy cho được thêm nhiều.

6. Năm điều giả linh điều thuận:Nghĩa là có những người phạm giới, không biết xấu hổ nên dùng giới luật này mà (BBT:CĐ,02A,E00:48:04)...

(BBT:CĐ,03A,B00:00:00)

(BBT:CĐ,03A,E00:01:04)

(BBT:BN,02,B00:54:49)

Bắt đầu bây giờ quý thầy niệm hồng danh đức Phật

Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật (3 lần)

(BBT:CĐ,03A,B00:01:05)Hôm nay chúng ta tiếp tục học giáo án của đức Phật, giai đoạn 1 mà Thầy đã giảng cho người cư sĩ, họ bắt đầu là họ thay đổi 6 nghề nghiệp họ không có làm, nhưng rồi họ sẽ tu cái gì đây? Nếu mà chúng ta bắt qua cái giai đoạn hai, là giai đoạn của những bậc xuất gia, cắt ái ly gia? Vì vậy mà người cư sĩ họ chỉ biết thay đổi nghề nghiệp thôi sao, cho nên hôm nay Thầy phải giảng đủ để biết được vị trí tu tập của người cư sĩ ở chỗ nào. Thay đổi nghề nghiệp đó là một điều chánh nghiệp để đưa họ làm những điều thiện, còn sự tu tập để cho đời sống của họ được sự an vui, được hạnh phúc ở trong gia đình cũng như đối với mọi người xung quanh, đem lại an vui cho nhau. Thì như vậy, những bài pháp của Phật có dạy cho người cư sĩ tu rất là rõ ràng chứ không phải dạy riêng cho những người tu sĩ xuất gia mà không có pháp cho người cư sĩ tu. Từ giới luật của các vị xuất gia cho đến giới luật của người cư sĩ tại gia đức Phật dạy rõ ràng chứ không phải không có. Nếu giai đoạn 1 mà chúng ta chỉ lướt qua có thay đổi 6 nghề nghiệp mà không dạy cách thức tu thì sợ e chúng ta sẽ có sự thiếu khuyết.

Cho nên bắt đầu bây giờ chúng ta trở lại giai đoạn thứ nhất để dạy cho người cư sĩ tu tập. Như vậy là chúng ta đi từng bước một, từ người cư sĩ cho đến người tu sĩ phải tu như thế nào cho đúng cách, nếu không khéo thì người cư sĩ họ cũng không biết pháp của họ tu cho nên họ tu lầm lạc sang pháp của người xuất gia. Rồi người tu sĩ lại cũng không hiểu pháp nào là của mình tu, do đó lại tu nhầm lẫn qua pháp của người cư sĩ.

Cho nên ở đây Phật dạy có sự phân biệt rất rõ ràng, nhưng dù sao chúng ta cũng phải hiểu rằng từ chiếc áo của cư sĩ nó sẽ trở thành chiếc áo của tu sĩ, vì vậy mà các pháp của cư sĩ đã tu tập hoặc sẽ tu tập thì người tu sĩ chúng ta phải tu tập, tu tập hết không có pháp nào của Phật dạy tu tập mà không tu. Vì chúng ta cũng từ chiếc áo của người cư sĩ để bước vào người tu sĩ chớ không phải chúng ta là người tu sĩ ở trên trời rớt xuống làm người liền được. Cho nên từ đó các pháp từ thấp đến cao, từ dễ đến khó nó rất rõ ràng và cụ thể. 

Vì vậy mà bài pháp, giáo án hôm nay để giúp cho mọi người bắt đầu chúng ta tu từ chiếc áo cư sĩ chúng ta tu những pháp nào. Rồi đến giai đoạn của người tu sĩ thì chúng ta tiến tới những pháp nào sâu hơn, cao hơn. Để không khéo người cư sĩ họ không hiểu họ lại tu những pháp cao hơn, sâu hơn ví dụ như Bốn thiền. Thì không thể nào người cư sĩ thực hiện được pháp như Tứ thiền, tại sao vậy? Vì Phật nói tịnh chỉ các hành, mà Tứ thiền của Phật nhằm tịnh chỉ các hành ở trong nội thân của chúng ta. Mà cái người cư sĩ thì tâm, thân của họ nó chưa có được thanh tịnh. Vì có sự thanh tịnh Phật mới nói là tịnh, tịnh nó mới chỉ chứ không phải định chỉ. Tịnh là thanh tịnh, mà thanh tịnh ở đây chúng ta biết rằng cái pháp mà của người cư sĩ được tu nó mới làm cho tâm của họ thanh tịnh. Từ chỗ thanh tịnh đó họ mới ly trần, mới cắt ái ly gia, họ mới trở thành người tu sĩ, từ đó họ mới thực hiện được Bốn Thánh Định tức là từ Sơ thiền tới Tứ thiền. Chớ không phải Bốn thánh định này tu tập dễ dàng đâu, khi nào tâm chúng ta thanh tịnh, ngũ triền cái chúng ta đã đoạn dứt chúng ta mới thực hiện được Tứ thánh định.

Do vì vậy mà hiện giờ nghe nói đến tu thì người ta chuyên môn là ngồi thiền chứ người ta không biết là thứ thiền nào của người cư sĩ tu, thứ thiền nào của người tu sĩ tu. Phân biệt được rõ như vậy thì chúng ta mới thấy được giáo án của Phật đi từ thấp đến cao, từ dễ đến khó. 

Trên giai đoạn tu tập thứ 2 này quý vị cần phải tư duy nhiều hơn để thấy rõ đời sống…

Thầy xin nhắc lại giai đoạn tu tập thứ nhất của đạo Phật, người mới bắt đầu đến với đạo phải không hành 6 nghề và còn phải tu tập những gì?

Phật dạy có bốn điều người cư sĩ tại gia phải rõ:

1. Thông hiểu những gì phải thông hiểu

Nghĩa là người cư sĩ khi đến với đạo Phật trước tiên họ cần phải tìm hiểu những gì cần hiểu của đạo Phật, mà tìm hiểu đúng pháp họ đang tu của người cư sĩ, chứ nếu mà họ tìm hiểu pháp xuất gia của người tu sĩ thì họ tu nhầm ở trên đó họ tu chẳng có thành công, chẳng có kết quả gì hết. Cho nên ở đây Phật dạy thông hiểu những gì phải thông hiểu. Những gì mà đáng thông hiểu của họ chứ không thông hiểu hết được. Mà phải thông hiểu ở góc độ, những pháp môn của người cư sĩ chứ không phải thông hiểu pháp môn của người tu sĩ, chẳng hạn như bây giờ 250 giới của tỳ kheo thì người cư sĩ không nên thông hiểu 250 giới đó mà nên thông hiểu 5 giới của chính mình, đó là thông hiểu những gì phải thông hiểu. 

2. Trau dồi những gì phải trau dồi

Nghĩa là người cư sĩ khi đến với đạo Phật cái thứ nhất là phải thông hiểu những gì ở mức độ, vai trò của mình cần thông hiểu. Còn đến giai đoạn trau dồi thì những gì mình phải trau dồi thân tâm của mình như thế nào. Có những pháp để trau dồi, có những pháp phải thông hiểu, có những pháp phải trau dồi.

3. Dứt bỏ những gì phải dứt bỏ

Nghĩa là người cư sĩ khi đến với đạo Phật, đức Phật nói cái này phải bỏ là phải dứt bỏ chứ không có được còn dính dáng với nó. Cũng như người tu sĩ khi đến với đạo mà đức Phật đã dạy những pháp cần dứt bỏ thì hoàn toàn chúng ta cố gắng mà phải dứt bỏ, chớ đừng có mà không dứt bỏ nó thì không thể nào tiến tới con đường của đạo được. 

4. Tu tập những gì phải tu tập

Nghĩa là có những pháp để tu tập, có những pháp cần phải dứt bỏ, có những pháp cần phải trau dồi và có những pháp cần phải thông hiểu. 

Đó là bốn điều kiện khi chúng ta bước chân vào đạo Phật phải hiểu, nghĩa là trước tiên chúng ta phải thông hiểu sau đó chúng ta phải trau dồi thân tâm mình, rối kế đó chúng ta phải dứt bỏ những gì cần dứt bỏ, rồi đến những pháp môn mà hằng ngày cần phải tu tập. Thì đó là những điều chúng ta cần phải hiểu và thông rõ. Chứ nếu chúng ta không nắm vững được cái này chắc chắn chúng ta không biết đường lối đâu mà đi. 

Như vậy khi thay đổi nghề nghiệp đời sống quý vị mới sống thiện, nghĩa là thay đổi nghề nghiệp ác đó để sống những nghề nghiệp thiện hơn, cho nên đời sống của mình bây giờ mới là sống thiện. Vì vậy mà người cư sĩ cần phải tu tập những cái gì? 

Thứ nhất cần phải nghiên cứu tìm hiểu những lời của Phật dạy. Nghĩa là đầu tiên mà chúng ta, cũng như giai đoạn thứ nhất, ở chỗ này có 4 điều kiện mà chúng ta cần phải nắm cho vững, phải hiểu cho rõ. Thứ nhất, Phật dạy ở đây phải thông hiểu những gì cần thông hiểu. Vậy thì bây giờ chúng ta phải thông hiểu cái gì, đi tìm hiểu cái gì đây. Ở đây Phật dạy rất rõ là chúng ta phải tìm hiểu những cái gì. Tìm hiểu:

1. Tứ diệu đế

2. Thập nhị nhân duyên

3. Nghiệp

4. Thân ngũ uẩn

5. Tứ bất hoại tịnh

6. Tứ chánh cần

7. Tứ niệm xứ

8. Tứ thiền

9. Tứ như ý túc

10. Ngũ căn

11. Ngũ lực

12. Thất giác chi

13. Thập thiện

14. Nhân quả luân hồi

15. Tam minh[1]

16. Tứ vô lượng tâm

Đó là tất cả những cái pháp mà Phật dạy, người cư sĩ đến với đạo Phật cần thông hiểu những gì phải thông hiểu, tức là thông hiểu 16 pháp Phật đã nêu tên ra, lúc bấy giờ chúng ta sẽ đi tìm hiểu từng pháp đó như thế nào để chúng ta rõ ràng, coi có phải cái đó có hợp với mình không, có phải là ước vọng trên bước đường mình gửi thân tâm vào đó để tu hành không? 

Cho nên khi mà nghiên cứu thông suốt được rồi, thấy nó phù hợp với ước vọng, nguyện vọng của mình thì người cư sĩ đó mới tiếp tục trau dồi những gì mà mình đã tìm hiểu được trong những pháp trau dồi. Chứ không phải bây giờ tôi ngồi thiền, nhập định hoặc nghiên cứu như vậy rồi tôi tu Tứ thiền hoặc dùng Tứ như ý túc hoặc là tôi dùng những điều kiện cao siêu thì nó không đúng cách đâu. 

Cho nên ở đây khi mà được nghiên cứu kỹ như vậy rồi thì bắt đầu phải tu tập cái gì đây, phải trau dồi những cái gì đây?

Đó là những điều kiện nó phải phân minh, nó phải rõ ràng đường lối tu tập. Chứ nếu mà không không phân minh, không rõ ràng đường lối tu tập như vậy thì chắc chắn là chúng ta nhào vô chúng ta chẳng biết đường lối nào mà chúng ta tu. Cho nên ở đây hầu hết là Thầy thấy như thế này: khi quý thầy đến với Thầy thì hầu như là thiền à, ngồi thiền, người thì nhiếp hơi thở, người thì tri vọng, biết vọng liền buông, người thì công án, người thì niệm Phật, chứ không nghe người ta đi từng bước một của sự tu tập. Người ta chưa bỏ hết những gì mà người ta chưa có từ bỏ, từ giã mà người ta vội vàng tu những cái của những bậc ly trần xuất thế.Thì điều đó là cái sai của thời đại tu tập bây giờ rất nhiều. Người ta không thấy được qua đời sống phạm hạnh, qua đời sống chuyên tu thiền nó khác hơn là đời sống của cư sĩ đang bao nhiêu gia duyên, đang bao nhiêu sự việc trói buộc, ràng buộc phải làm cho hết bổn phận của người đời, của người cư sĩ. Thế mà vội vàng tu, nó không hiểu rõ được đường lối cách thức thì chúng ta tu mãi mà dậm chân tại chỗ, uổng phí, vừa mất thì giờ mà chẳng đi đến đâu. 

Hôm nay Thầy vạch một lối đi cho cụ thể và rõ ràng để cho quý thầy, quý cư sĩ tìm hiểu rất rõ ngọn nguồn để bước đi vững chắc không bị vấp ngã. Đây là những bài pháp mà đức Phật đã dạy cho các đệ tử của Người trong thời xa xưa mà đến bây giờ người tu hành đúng theo lời dạy này vẫn thấy hiệu quả giải thoát thân tâm rõ ràng.

Nghĩa là qua 16 bài pháp Thầy kể tên ở trên, đến bây giờ nếu chúng ta tu đúng chúng ta vẫn thấy được sự giải thoát thân tâm rõ ràng, làm chủ được sự sống chết và sanh tử luân hồi.

Qua kinh nghiệm bản thân của Thầy, những lời dạy này tu tập cụ thể có thứ lớp, có tầng bậc, sắp xếp có thứ tự rất khoa học từ dễ đến khó, từ mới tu cư sĩ cho đến người xuất gia tu sĩ đâu đâu rõ ràng. Người cư sĩ tại gia phải tu những pháp nào, người xuất gia tu sĩ phải tu những pháp nào, rõ ràng và rất minh bạch.

Theo như lời đức Phật đã dạy ở trên, ở giai đoạn đầu người cư sĩ phải thông hiểu những gì cần phải thông hiểu. Vậy phải thông hiểu cái gì đây?

Có rất nhiều điều trong đời sống cần phải hiểu và phải thông suốt nó. Nghĩa là quý vị cư sĩ khi vào đạo Phật, mặc dù chúng ta đang sống ở trong cuộc sống nhưng chúng ta chưa hiểu cuộc sống chúng ta như thế nào. Phải nói rằng chưa hiểu, không biết nó như thế nào mà mọi người đều ham mê mà điên cuồng chạy theo nó mà không bao giờ chịu buông nó ra. Đó là những điều mà chúng ta cần phải hiểu tại sao nó cuốn hút, nó lôi người ta dữ tợn như vậy, nó xâm chiếm người ta dữ vậy, nó sai bảo người ta dữ vậy? Để cho người ta ở trong cái khổ mà người ta không thấy cái khổ đó, người ta biết nhưng mà người ta không tránh được nó. 

Đầu tiên chúng ta tìm hiểu trong đời sống thế gian. Tại sao, nghĩa là bây giờ bắt đầu chúng ta mới suy nghĩ, nghĩa là chúng ta mới thông hiểu những cái gì đó, qua những bài pháp này của Phật dạy chúng ta mới thông hiểu đời sống của chúng ta, chúng ta so sánh đời sống của chúng ta nó như thế nào đây?

Tại sao có người yểu tử, có người trường thọ, đó là một cái tìm hiểu, bởi vì Phật dạy cái gì cần hiểu thì phải tìm hiểu cho nó thông. Vì vậy mà bây giờ chúng ta đặt ra những câu hỏi như thế này, tại sao có người yểu tử, có người trường thọ? Có người mới sanh ra là chết, có người được 12, 13 tuổi là chết, có người thì 3,40 tuổi chết mà tại sao có người 100 tuổi mới chết?

Tại sao nó lạ lùng vậy? Lẽ ra con người 100 tuổi thì nó đều 100 tuổi chứ, tại sao lại có người yểu tử mà có người trường thọ?

Đó là những cái chúng ta thấy ở trong cuộc sống của chúng ta, nhan nhản những điều kiện mà nêu ra đây cụ thể và rõ ràng. Vậy thì chúng ta phải tìm hiểu những điều này như thế nào?

Tại sao có người bệnh nhiều mà có người lại ít bệnh? Cái điều đó là điều thực, chứ không thể nào chúng ta chối cãi được ở trong xã hội này, loài người này. Tại sao có người sanh ra cho tới lúc già chết họ bệnh có tí xíu họ chết, còn có người sinh ra từ nhỏ họ bệnh liên miên bất tận, cái gì mà làm cho họ như vậy?

Đó chúng ta cần phải đặt ra để tìm hiểu cuộc đời chúng ta đang sống, trong cuộc sống của chúng ta.

Tại sao có người xấu, có người đẹp? Nghĩa là tại sao có người sanh ra tướng mạo phương phi, đẹp đẽ nhưng có người gù lưng tật nguyền rồi xấu xa mặt mày, mũi tẹt răng hô… đủ loại xấu. Như vậy thì nó có cái gì ở trong đó, tại sao con người sinh ra không đồng đều, lẽ ra đẹp thì phải đẹp hết, xấu thì phải xấu hết chớ, tại sao có người vầy người khác. Đó là những cái mà chúng ta cần phải tìm hiểu.

Tại sao có người có quyền thế nhỏ mà có người có quyền thế lớn? Ở trong xã hội chúng ta có người thì có quyền thế lớn mà có người thì có quyền thế nhỏ. Mà có người không có quyền thế gì hết, suốt cuộc đời đi làm đầy tớ người khác hoặc làm nô lệ cho người khác mà không có quyền hạn gì hết. Đó là những cái người cư sĩ cần phải tìm hiểu trong cuộc sống của mình.

Tại sao có người tài sản nhỏ, có tài sản nhỏ mà có người tài sản lớn? Tại sao có người sanh vào gia đình hạ liệt, có người lại sanh vào gia đình cao quý? Đó là những cái mà nhan nhản trước mắt của chúng ta không thể nào chối bỏ được điều đó.

Tại sao có người trí tuệ thông minh mà có người trí tuệ yếu kém, không thông minh?

Do duyên gì, nhân gì giữa con người với nhau lại có kẻ hạ liệt, người ưu tú như vậy?

Đó là những điều chúng ta đặt ra câu hỏi để chúng ta tìm hiểu, mà đây là tìm hiểu ra một sự thật. Chính đức Phật đã dạy chúng ta để so sánh và phân biệt được, để tìm ra nguyên nhân đó. Từ tìm ra nguyên nhân đó thì chúng ta mới biết con đường của đạo Phật để chúng ta giải quyết được những cái điều này nếu không thì chúng ta đâm ra hoang mang, nghi ngờ cuộc sống của chúng ta.

Nếu chúng ta đặt thành vấn đề: nếu chúng ta có một đấng vạn năng, một đức cha lành, một đức Phật toàn năng thì không lẽ những người đó sinh chúng ta ra mà lại đặt chúng ta có người xấu có người tốt sao? Đặt thành vấn đề quý vị là những người cư sĩ, khi quý vị sinh đứa con ra quý vị muốn đứa con của quý vị như thế nào? Đứa nào cũng phải tốt đẹp, thông minh chứ sao lại có đứa xấu, đứa tốt. Thì đặt vấn đề một đấng toàn năng mà họ sáng tạo ra loài người, thì họ cũng phải nghĩ rằng những con người mà họ sáng tạo ra tốt đẹp như nhau, tại sao lại như vậy?

Như vậy có phải có thượng đế hay không? Hay là không có thượng đế ở đây? Tại sao thượng đế sanh con người ra kẻ vầy người khác? Kẻ đau khổ nhiều người đau khổ ít?

Do vì vậy mà đạo Phật giảng bài này cho chúng ta hiểu do vì đâu mà có sự việc này.

Muốn hiểu rõ điều này thì chúng ta phải hiểu Nghiệp.

Bây giờ đức Phật đặt ra vấn đề Nghiệp, vậy Nghiệp là cái gì đây?

Đức Phật dạy nghiệp là chủ nhân của loài người. Nghĩa là nghiệp nó đẻ ra loài người đó. Nghiệp là người chủ muốn cho người đó tốt xấu nọ kia là do nghiệp, chớ không phải có người nào sanh chúng ta ra, do nghiệp mà sanh chúng ta ra.

Nghiệp thường sai khiến con người như thế này như thế khác, nó bảo gì thì con người phải làm theo chứ không có chống lại nó được.

Con người là thừa tự của nghiệp. Nghĩa là mình sinh ra đây là thừa tự của nghiệp của chính mình.

Nghiệp là thai tạng của con người, tức là nghiệp sanh ra con người đó.

Nghiệp là quyến thuộc, là điểm tựa, và nghiệp lại phân chia ưu liệt của loài người. Nghĩa là người tốt, người xấu nó phân chia ra đó. Nó sanh con người ra rồi nó phân chia con người ra. 

Vậy nghiệp từ đâu mà đến? Nó có phải là đấng vạn năng không? Đó là những điều mà chúng ta đặt ra để mà chúng ta hiểu, để mà chúng ta thấu rõ được đời sống con người, số mệnh của con người ở trong cuộc đời chúng ta, nó sanh ra từ cha mẹ là nghiệp. Thì như vậy chúng ta tìm hiểu cái nghiệp này như thế nào để cho nó đúng?

Vậy thì nghiệp là cái gì?

Thứ nhất chúng ta phải hiểu nó, nghiệp là một cái thói quen của chúng ta. Nghĩa là một người mới sinh ra họ chưa biết ghiền thuốc đâu, họ cũng chưa biết ghiền rượu đâu, nhưng mà lớn lên rồi gặp môi trường bạn bè hoặc người ở trong nhà buôn bán rượu này kia thì bắt đầu họ nếm thử chút chút. Ban đầu họ thấy đắng, cay, hôi, họ không có uống được nhưng rồi lần lần họ thấm nhuần, họ quen đi rồi trở thành ghiền đi. Mà trở thành ghiền là đó là nó đã trở thành cái nghiệp rồi.

Cho nên bây giờ cái người nghiện rượu nghe mùi rượu thì thấy như thế nào? Họ thích liền, họ không có từ giã được, họ không có ly nó ra được, mà họ sáp vô để họ uống một ly rượu. Có nhiều người mà đã ghiền rồi thì mỗi buổi sáng mà họ không có ly rượu thì họ thấy con người của họ nó khó chịu, nó ụa, nó ọe, nó làm những cái điều kiện như người bị bệnh vậy. Họ làm cho cái thân của họ quá khổ sở, cái tâm của họ chao động, không có tỉnh táo được nữa. Mà khi uống vào ly rượu họ thấy họ tỉnh táo và cái thân của họ bình thường trở lại. Nghe nó sảng khoái, nghe nó có hỷ lạc ở trong đó. Cho nên họ rất thích thú. Từ đó thói quen đó gọi là nghiệp. Cho nên cái thói quen đó mới dẫn chúng ta đi vào trong sinh tử luân hồi, cho nên gọi nghiệp là thai tạng đó.

Nghiệp là chủ nhân tức là nó sẽ sai chúng ta, nó sai, nó làm chủ chúng ta. Nó sai chúng ta làm cái gì chúng ta làm cái nấy. Bởi vì khi mà chúng ta quen cái đó rồi, khi mà cái thói quen đó khởi lên, nó muốn cái gì đó thì chúng ta không ngăn chặn được nó. Nên coi đó là cái nghiệp sai chúng ta làm cái điều đó.

Chẳng hạn bây giờ do cái tâm sắc dục của chúng ta, vì cũng là cái thân của chúng ta sinh ra nơi sắc dục nên nó mang cái thân nó cũng có những đòi hỏi sắc dục. Vì vậy mà khi chúng ta thấy người khác phái thì nó sinh ra cái tâm đó, rồi nó đòi hỏi hỷ lạc của sắc dục đó. Cái thân sinh ra từ đó nó đã có cái nghiệp đó rồi, thế mà chúng ta không ngăn chặn, chúng ta bước vào nghiệp, nó trở thành thói quen, nó nghiện ngập, xa cái đó không được. Cho nên từ đó đức Phật dạy cắt ly nó, đoạn dứt nó để chúng ta chấm dứt sự sanh tử luân hồi.

Như bài giảng Thầy vừa giảng xong về giới luật, mà giới bất tịnh thì chúng ta đã biết con đường sinh tử, nó không phải cái gì khác hơn là tâm dâm dục của chúng ta. Thì ở đây, chúng ta thấy cái tâm dâm dục đó chính là cái nghiệp, mà từ cha mẹ sinh mình ra cũng từ nơi cái nghiệp đó, cho nên ngay cả thân và tâm chúng ta được sinh ra cũng từ cái nghiệp đó, vì vậy mà chúng ta thừa tự cái nghiệp đó. Cho nên Phật nói con người thừa tự của nghiệp. Thì quý thầy thấy có đúng không?

Phật dạy: con người chúng ta là thừa tự của nghiệp, nghĩa là cha mẹ mình đã vì cái nghiệp dâm đó mà sinh mình ra, cho nên mình được sinh ra từ cái thân tâm của mình thì không phải là mình thừa tự cái nghiệp dâm đó sao. Do vì vậy đó mà chúng ta đi vào con đường tu hành của đạo Phật là chúng ta phải xa lìa nó, đoạn dứt nó, chấm dứt nó. Thì chúng ta đi ngược lại nó có khó chịu không? Nghĩa là chúng ta chống lại nó. Cho nên đức Phật dạy chúng ta như hồi nãy, Thầy nói có 4 điều kiện, cái gì thông hiểu thì chúng ta phải thông hiểu, cái gì trau dồi thì chúng ta phải trau dồi, cái gì dứt bỏ thì chúng ta phải dứt bỏ...

Bây giờ cái mà chúng ta đã hiểu được là cái nghiệp dẫn chúng ta đi ở trong sinh tử luân hồi, cái sự đau khổ. Bây giờ chúng ta biết rằng bản thân chúng ta, thân tâm chúng ta đang là thừa tự của cái nghiệp, vậy thì bây giờ cái nghiệp, cái đau khổ, cái nghiệp đưa dẫn người ta tới chỗ khổ mãi mãi đau khổ trong bốn cái khổ sanh - lão - bệnh - tử. Do cái nghiệp mà tạo ra, cho nên chúng ta đang thừa tự cái nghiệp vậy thì chúng ta phải đoạn dứt nó. Phải mạnh mẽ đừng có yếu kém, mà chúng ta yếu kém thì không thể nào dứt bỏ nó được. Cho nên Phật nói: có những pháp cần phải dứt bỏ thì phải dứt bỏ, chớ không thể nuôi dưỡng nó được, chớ không thể kéo lê thê theo mình được, mà phải dứt bỏ ngay liền, chấm dứt ngay liền.

Đó là những cái pháp gọi là nghiệp, thì chúng ta biết mình đang thừa tự những cái đó, thì mình không nhận cái thừa tự đó nữa, nghĩa là mình chấm dứt cái đó đi. Thì bắt đầu bây giờ mình đừng có, cái tâm mình khởi lên dâm dục thì mình dùng những pháp để tu tập. Cái pháp đó là gì? Cái tâm dâm dục mà mình dùng cái pháp để loại trừ thân tâm thừa tự nghiệp này, do đó mình phải quán bất tịnh. Mình phải xét thân tâm của mình nó như thế nào là thanh tịnh, như thế nào là không thanh tịnh. Từ đó mình sẽ thấy cái thân ghê gớm, mình sẽ thấy cái thân bất tịnh, nhơ bẩn, ô uế, uế trược từ đó chúng ta thấy không còn thừa tự sản nghiệp của cái nghiệp dâm dục này nữa.Tức là chúng ta sẽ chấm dứt sự sanh tử rồi đó.

Như vậy thì quý thầy thấy rõ ràng là những gì chúng ta cần dứt bỏ là chúng ta phải dứt bỏ. Nghĩa là chúng ta thấy cái đó nguy hiểm, đừng vì một chút dục lạc ở đó mà chúng ta kéo lê thê cái đời của mình, để luôn luôn mãi thừa tự nghiệp này, thừa tự những cái sanh tử này. Cho nên chúng ta biết thừa tự cái này là đem đến cho chúng ta sự khổ đau. Cho nên muốn chấm dứt cái nghiệp thì có những cái mà chúng ta phải đoạn dứt. Vì vậy chúng ta phải tu tập siêng năng, luyện tập những điều mà Phật đã dạy: quán thân bất tịnh để đoạn dứt được những cái nghiệp. Nếu không có quán bất tịnh thì khó mà đoạn dứt được nghiệp dâm. Cho nên từ đó mà chúng ta mới có những thai tạng của cái nghiệp sanh chúng ta ra.

Vậy thì chúng ta biết rằng cái nghiệp là cái thói quen, cái nghiệp là cái sự ô nhiễm làm cho chúng ta khó bỏ nó. Đó là những thói quen mà hằng ngày trong những hành động của chúng ta tạo ra nghiệp thiện, nghiệp ác, nghiệp ham muốn chứ không gì khác hơn hết. Nếu chúng ta hằng ngày chửi bới thiên hạ thì nó quen đi, thành ra lúc nào chúng ta cũng dễ dàng chửi bới người ta được hết. Còn ngày ngày chúng ta không mắng không chửi ai hết, ngày này qua ngày khác thì nó không thành cái nghiệp của chúng ta.

Cho nên ở đây Phật dạy chúng ta làm điều thiện thì không có chửi mắng ai, làm điều thiện thì không có trộm cắp của ai, làm điều thiện thì không bao giờ có những hành động tà dâm bất tịnh. Đó là những điều mà chúng ta phải hiểu và thông suốt, và biết từ bỏ, dứt bỏ nó. 

Nói như vậy chúng ta đã hiểu sơ qua về nghiệp, nếu mà giảng rộng thì giảng nghiệp đi trong luân hồi, nghiệp tái sanh thì nó còn phải rất nhiều thời gian mà giải thích để cho quý vị thấu suốt.

Tạm thời ở đây Thầy ngắn gọn, sau này có những việc chúng ta cần phải nghiên cứu về các nghiệp này nữa để chúng ta thông suốt tất cả các nghiệp trong thân chúng ta. Chúng ta biết rằng trong thân chúng ta có ba nơi hành nghiệp này, đó là thân của chúng ta, đó là miệng của chúng ta, đó là ý của chúng ta. Ba chỗ hành động này gọi là hành động nghiệp. Nghĩa là nghiệp cũ có rồi tạo nghiệp mới có. Do vì vậy mà chúng ta luôn luôn trôi lăn trong 6 nẻo luân hồi, do chỗ nghiệp này chứ không phải gì khác hơn hết.

Bây giờ quý thầy đã hiểu được nghiệp thì chúng ta sẽ biết được hồi nãy đặt ra những câu hỏi tại sao có người giàu người nghèo, người tốt người xấu, người bệnh nhiều, người bệnh ít, thì đây quý thầy sẽ thấy nghiệp nó sẽ dẫn vào thế giới cuộc sống của quý vị, quý thầy đang sống thì có sự sai khác nhau như vậy.

Đây quý thầy nghe kỹ, nhất là những người cư sĩ đang ở giai đoạn tu tập thứ nhất phải lắng nghe và chú ý cho kỹ. Nghĩa là các vị còn sống trong gia đình, còn vợ, còn con, còn cha mẹ, bạn bè thân thuộc, bà con xóm làng, không phải là người xuất gia đã bỏ tất cả, thì quý vị lắng nghe bài so sánh này để biết được cái nghiệp nó chi phối và phân chia ra con người có ưu liệt và có tốt xấu đó. Vì vậy quý vị phải lắng nghe cho kỹ để thực hiện được những gì mà chúng ta cần phải chấm dứt, phải đoạn dứt nó.

1. Nhân Quả Yểu Tử Và Trường Thọ

Khi một người đàn ông hay một người đàn bà tàn nhẫn giết hại chúng sanh, tay lấm đầy máu, tâm chuyên sát hại, đả thương, lòng không có chút từ bi biết thương xót loài vật, do nghiệp sát sanh ấy thành tựu. Nghĩa là ở đây Phật muốn nói cái nghiệp mà giết hại chúng sanh, đả thương làm cho chúng sanh chết chóc mà tâm lòng không thương xót chút nào đó, thì khi mà nó đã thành cái thói quen rồi, thói quen giết hại đó, cho nên ở đây Phật nói câu nói như thế này: do nghiệp sát sanh ấy thành tựu, tức là thành cái thói quen rồi, tức là thành cái nghiệp rồi. Lúc bấy giờ cái người đó sau kiếp sống này họ bỏ thân này đi, họ bị chết đi thì họ sẽ đi về đâu đây?

Họ sẽ vào cái cõi dữ, ác xứ, đọa xứ, địa ngục, sau một thời gian sống trong cảnh giới súc sanh, cảnh giới đau khổ của địa ngục, ở cảnh giới ác thú của những thú dữ đang giết chóc lẫn nhau…thì lúc bấy giờ trải qua nhiều đời nhiều kiếp họ mới được làm người. Con người họ sinh ra vì cái nhân của họ trước kia, vì cái nghiệp của họ thành tựu rồi thì con người họ sinh lên họ yểu tử. Nghĩa là có người mới vào trong bào thai chừng 1 tháng, 2 tháng là đã bị trôi thai. Có người vừa sanh ra là đã bị yểu tử, rồi có người sanh ra được ba, bốn tháng, có người sanh ra được 1, 2 tuổi, có người sanh ra được 11,12 tuổi rồi xe đụng hoặc là bệnh tật chết. Có người sanh ra được 20 tuổi chết, có người sanh ra được 50, 60 tuổi chết, có người thì được trường thọ 100 tuổi chết. Thì cái chết đó là do cái chỗ mà chúng ta đã sát hại chúng sanh, cho nên chúng ta bị yểu tử, cho nên tuổi những người yểu tử này họ không được trên 30 tuổi. Nghĩa là khoảng từ 30 trở lại là yểu tử, từ 30 đến 60 tuổi là trung thọ. Từ 60 trở lên là trường thọ. Cho nên có sự phân chia để thấy được sự yểu tử thì chúng ta biết dưới 30 tuổi là dạng yểu tử.

Nếu có người đàn ông hay người đàn bà từ bỏ sát sanh, tránh xa sát sanh, tay không bao giờ lấm máu chúng sanh, luôn có lòng từ bi thương xót đến hạnh phúc tất cả chúng sanh các loài hữu tình. Do nghiệp ấy thành tựu, nghĩa là thành nghiệp thiện không giết hại chúng sanh sau khi họ bỏ thân họ thì họ sinh vào cảnh giới thiện, cõi giới thiện. Nghĩa là cõi giới tốt không có ác pháp ở trong đó, hoặc là sanh vào cõi trời, sau cùng thì họ sinh làm người, tuổi họ được trường thọ từ trên 60 đến 100 tuổi. Con đường ấy đưa họ đến trường thọ. (BBT:BN,02,E01:33:28) (BBT:CĐ,03A,E00:37:49)

(BBT:CĐ,03A,B00:37:50)(BBT:BN,03,B00:00:00)Phật so sánh bài này để làm gì?

Để nhắn nhủ người cư sĩ chúng ta, tay chúng ta đừng lấm máu. Tâm chúng ta thường thương xót chúng sanh dù loài nhỏ nhất như côn trùng, sâu bọ cho đến những loài lớn nhất như sinh mạng con người, chúng ta đừng có đoản mạng, đừng giết hại chúng, đừng có làm đau khổ chúng, đừng giết chúng để cho chúng ta sanh làm người hoặc là ở cõi trời hoặc là cõi thiện nào đó chúng ta cũng hưởng được cái thân không có yểu tử, cái thân được yên ổn mà không có sự đau khổ trong đó.

Chúng ta đã hiểu như vậy thì chúng ta tu pháp nào đây?

Tức là ở đây Phật dạy chúng ta phải dứt bỏ, phải từ bỏ, nghĩa là dứt bỏ những gì phải dứt bỏ. Đó là chúng ta hiểu, hiểu tức là chúng ta thông rồi, mà chúng ta biết rằng cái hành động giết hại chúng sanh đó thì nó sẽ đưa đến chúng ta thọ mạng yểu tử. Cho nên chúng ta thấy điều đó là điều không tốt, và cái điều đó là làm cho chúng sinh đau khổ, khổ sở vì chính chúng ta bị ai đánh đập, bị người ta giết mình thì mình cũng đau đớn, mình khổ sở, mình cũng ham sống. Thì mình suy tư như vậy mình thông suốt, cho nên mình đi vào giai đoạn thứ 3 để mà chúng ta dứt bỏ những gì phải dứt bỏ, nghĩa là dứt bỏ không sát sanh nữa. Từ đây về sau chúng ta không sát sanh nữa, và cũng từ đây về sau chúng ta không ăn thịt chúng sanh nữa. Vì chúng ta ăn thịt chúng sanh thì chúng ta phải giết chúng sanh.Cho nên chúng ta biết được như vậy chúng ta đem hết lòng từ của chúng ta biến mãn khắp chúng sanh. Con kiến đi trên mặt đất chúng ta đi dè dặt không đạp, vì lỡ đạp chúng gãy giò, gãy chân chúng đau, chúng khổ cũng như chúng ta bị gãy giò, gãy chân cũng đau cũng khổ.

Cho nên từ suy nghĩ đó mà chúng ta thấy mọi vật mà hữu tình, mọi vật mà có sự hoạt động - gọi là động vật thì loài vật nào cũng có sự đau khổ, có sự nhức nhối cũng như chúng ta vậy. Cho nên chúng ta không bao giờ có thể làm đau khổ từ cái loài vật nhỏ cho đến loài vật lớn. Thậm chí như con muỗi, con mòng nó đi tìm máu của chúng ta để mà sống, vô tình nó đâu có ngờ rằng chúng ta sẽ mạnh tay mà đập chúng, giết chúng đi? Cho nên chúng ta khi tu hành chúng ta phải có mùng ngăn cách, chúng ta không bố thí máu cho chúng vì chúng ta biết rằng cơ thể chúng ta không thể nào thừa thãi mà bố thí cho chúng được. Cho nên chúng ta kiếm cách chúng ta ngăn cản chúng mà không giết hại chúng, để chúng đi tìm thực phẩm khác mà sống. Đó là cái điều chúng ta không nỡ tâm làm điều ác, lấm máu chúng trong bàn tay của chúng ta. Do vì vậy mà chúng ta phải thực hiện điều thứ 3 là dứt bỏ những gì cần dứt bỏ.

Đến đây quý thầy đã hiểu rõ sự dứt bỏ của chúng ta. Vậy thì chúng ta biết rồi thì chúng ta cố gắng dứt bỏ cái điều sát hại chúng sanh và cũng từ đây thì các vị cư sĩ cũng phải nỗ lực dứt bỏ không giết hại chúng sanh nữa, không làm đau khổ chúng sanh nữa và không ăn thịt chúng sanh nữa.

Điều đó là điều cần thiết,chúng ta không ăn chay nhưng vì lòng thương của chúng ta mà chúng ta không nỡ ăn thịt của chúng sanh chớ không phải chúng ta ăn chay. Bởi vậy, đức Phật không có dạy các tỳ kheo ăn chay mà đức Phật chỉ dạy các vị tỳ kheo ăn thịt động vật thì không thấy, không nghe, không nghi mới ăn, mà thấy, nghe, nghi thì không ăn. Đồng thời bài kinh đó Phật dạy tiếp, khi chúng ta ăn một thực phẩm thì tâm từ bi của chúng ta biến mãn khắp chúng sanh, mà tâm từ bi biến mãn khắp chúng sanh thì trong thực phẩm có sự chết chóc, có sự đau khổ trong đó thì chúng ta còn ăn được nữa không?

Cho nên Phật đâu cấm chúng ta ăn thịt. Nhưng chúng ta không ăn là tại vì tâm từ bi của chúng ta. Cho nên Thầy xét qua bài kinh Jivaka này, Thầy thấy rằng đức Phật dạy chúng ta ăn chay trên ăn chay chứ không phải là ăn chay như người ta đã nghĩ rằng mình ăn chay là mình làm những món chay mình ăn. Cho nên hầu hết có một số người nghĩ rằng mình ăn chay mình làm đùi gà này, mình làm sườn này, mình làm mắm chay này, mình làm miếng thịt heo chay này… đều là bằng bột, bằng đậu, bằng rau cải mà hình thức của nó là hình thức của loài vật. Thì như vậy, khi mà thấy những hình thức như vậy mà một người tu theo đạo Phật thì chắc chắn là người ta không ăn rồi. Nhưng cái người mà ăn chay thì họ nói trong này toàn đậu hũ không hà, không có gì hết, không phải là thịt cá đâu. Cho nên cái người ăn chay thì họ thấy là món này không có thịt cá cho nên họ ăn, mà họ không thấy cái hình dáng của đùi gà, của đầu gà, hoặc đầu vịt mà họ giả tạo họ làm ra. Thì như vậy, đối với đức Phật mà thấy như vậy là đức Phật không ăn, hình dáng đó là đau khổ, hình dáng chết chóc.

Đó chúng ta mới thấy được điều đức Phật dạy chúng ta ăn chay trên tâm từ bi chứ không phải dạy chúng ta ăn chay trên cái ăn chay đâu, mà dạy chúng ta siêu việt hơn. Thế mà có người lầm lạc lại đi ăn thịt chúng sanh mà lại gọi là đệ tử của Phật, đệ tử xuất gia của Phật.

2. Nhân Quả Bệnh Tật Và Khỏe Mạnh

Đây, bây giờ kế đến chúng ta sẽ đọc cái sự so sánh kế đến để chúng ta thấy được đức Phật dạy người cư sĩ như thế nào mà có người bệnh nhiều mà lại có người bệnh ít đây?

Nếu có người đàn ông hay đàn bà tánh hay đánh đập làm đau khổ chúng sanh bằng tay, bằng gạch, bằng gậy, bằng gộc, bằng roi, bằng đao kiếm. Nghĩa là ví dụ như mình có một đứa đầy tớ ở trong nhà, hoặc là con cái trong nhà của mình hoặc vợ con mình đi nữa, mình tức giận, mình đánh nó một bạt tai đi, đó là làm đau khổ nó đó. Con cái của mình, mình giận quá mình đá, mình đạp nó hay hoặc là những người tôi tớ ở trong nhà của mình nó làm những gì không vừa ý, lỡ tay làm vỡ một cái ly, một cái tách gì bể đó, rồi chúng ta vì tiếc của mà chúng ta không nương tay đánh, đạp, đá người tôi tớ trong nhà.

Đây là Thầy nói con người với con người, còn với con vật chúng ta đâu có thương xót gì đâu. Lúc tuổi trẻ, Thầy thấy mấy cháu trai cũng như cháu gái bắt dế, rồi bắt con vật này con vật kia để cho nó đá nhau, nó cắn nhau, như cá cũng vậy, làm cho chúng đau khổ, rồi dùng roi, dùng gậy mà đánh đập như con chó, con gà, con mèo. Thầy thấy nhiều khi nó vô tình nó ăn vụng chúng ta lại lấy roi, gậy đập phang nó, nhiều khi nó chết, nhiều khi nó bị gẫy chân, què cẳng, đau đớn mà chúng ta không thấy những điều đó.

Do cái hành động, cái tánh mà hay đánh đập làm đau khổ chúng sanh bằng tay bằng chân, bằng gạch, bằng đá, bằng roi, bằng đao kiếm như vậy, do cái nghiệp mà hay tạo sự đau đớn cho chúng sanh như vậy, thì người đó bỏ thân này rồi họ sanh vào nơi cõi dữ, ác thú. Do sanh vào cõi dữ, cõi ác thú đó (BBT:CĐ,03A,E00:46:35) thì trong địa ngục đó họ chịu đau khổ hành hạ cái thân của họ cho đến khi họ được sanh ra làm người, họ sanh ra làm người thì họ bệnh hoạn suốt đời họ, họ bệnh rất nhiều, chớ họ ít có khi mà được mạnh khỏe. Do vậy, chúng ta thấy có người bị bệnh liên miên bất tận mà không thấy hết, đó là những điều kiện là họ đã tạo những hành động làm đau khổ chúng sanh, trong đó có con người ở trong đó nữa.

Bằng ngược lại,(BBT:CĐ,03B,B00:00:23) không lúc nào chúng ta đánh đập làm đau khổ chúng sanh, cũng như mình đi mình tránh không đạp con kiến gẫy chân, gẫy giò thì đó là mình không có làm đau khổ chúng sanh.Vô tình mình cũng làm đau khổ chúng sanh. Nhiều khi chúng ta thấy những con cuốn chiếu nó bò, con vật nó rất hiền lành, chân cẳng nó nhiều, nó không cắn, nó không có làm cho mình đau khổ thế mà mình vô tình mình đi kinh hành mình đạp trên nó nghe cái rốp. Nhìn lại mình nhìn thấy nó quằn quại, nó đau đớn, trong người nó tiết ra một cái nước mình thấy như là máu ở trong người mình chảy ra, mình thấy mình rất là đau đớn thương xót.

Một cái người tu hành của mình vậy, nhưng cái người ngoài thế gian họ có thấy thương xót không?

Họ còn lấy cây, lấy gậy gộc đập cho nó chết nữa, con vật này dơ bẩn, con vật này thế này thế khác, họ còn đập cho nó chết nữa, chớ họ đâu có nghĩ như chúng ta nghĩ.

Cho nên cái tâm của họ do cái chỗ đó mà họ sanh ra làm người họ rất là nhiều bệnh tật. Cho nên xét qua người này sống trong thế gian này có nhiều bệnh tật cũng đều do cái chỗ hành động vô tình hoặc hữu ý đó, mà chúng ta làm đau khổ bằng tay, bằng chân đối với chúng sanh.

Như vậy thì khi được học bài này rồi chúng ta sẽ từ giã, tức là chúng ta sẽ từ bỏ, chúng ta sẽ dứt trừ hành động làm đau khổ chúng sanh.

Nghĩa là con cái trong nhà của mình có sai, có làm không đúng cái gì đó, mình cũng không nên lấy tay mình tát nó nữa. Cái hành động làm cho nó đau một chốc lát đó mà sau này mình sẽ bị bệnh hoạn thì nó lại càng đau biết bao nhiêu hơn. Đó, cho nên chúng ta tránh nghiệp khổ đau đó cho chính bản thân mình thì mình đừng làm khổ đau ai cả hết. Vợ con nó có làm điều gì sái quấy, do nhân quả để nó gặt lấy, mình cũng không vì đó mà mình lại đánh nó thì tạo cho chúng ta có cái nghiệp thân sau này phải chịu những bệnh hoạn khổ đau.

Ngược lại mà chúng ta thực hiện không đánh không đập, không làm đau khổ chúng sanh như vậy thì chúng ta không có bệnh hoạn, ít bệnh hoạn.

Đời chúng ta thì chắc chắn là chúng ta có nhiều sự kiện chúng ta đã làm đau khổ chúng sanh, chưa chắc chúng ta không có người nào là không làm đau khổ chúng sanh. Vì vậy mà chúng ta hiểu, đời trước chúng ta khi chưa biết Phật pháp, chắc chắn chúng ta phải có làm những điều gì đau khổ, cho nên hiện giờ thân chúng ta phải có những bệnh tật, không thể nào tránh khỏi. Do nhân quả nghiệp báo mà chúng ta phải vay trả, bây giờ chúng ta vui vẻ mà trả những bệnh tật chứ đừng nên buồn.

Có nhiều người cứ nghĩ rằng đời nay tôi làm lành, làm thiện, tôi đâu có làm gì ác đâu, tôi luôn luôn thương xót mọi người, tôi làm việc từ thiện bố thí mà sao thân tôi khổ như thế này?

Trong tuổi trẻ lúc nhỏ chúng ta chưa hiểu biết, nhiều khi chúng ta bắt 2 con kiến như vầy chúng ta ngắt chân, ngắt càng nó nữa. Nhiều khi chúng ta đi ra biển bắt mấy con còng, mấy con dã tràng, rồi chúng ta chơi chúng ta ngắt chân ngắt giò nó. Đó là những cái mà chúng ta làm nó đau khổ. Vô tình, nhưng mà bây giờ chúng ta thọ lấy những cái bệnh thì chúng ta trách ai đây?

Có phải do từ hành động chúng ta làm đau khổ chúng sanh mà bây giờ chúng ta phải thọ lấy những bệnh tật thì chúng ta làm sao than phiền trách ai?

Đó là nói về cái thân bệnh của chúng ta, bệnh nhiều bệnh ít là do cái nghiệp làm đau khổ chúng sanh mà trong bài kinh này Phật đã dạy rất rõ ràng.

Bây giờ chúng ta tiếp tục, chúng ta sẽ nghiên cứu và đi tới để hiểu những gì mà chúng ta cần phải dứt bỏ đây?

Rồi sau này chúng ta còn phải biết những pháp để tu tập, đây là những điều kiện cần phải hiểu để mà chúng ta dứt bỏ.

3. Nhân Quả Xấu Xí Và Xinh Đẹp

Nếu một người đàn ông hay một người đàn bà tánh hay phẫn nộ, nhiều phật ý, bị nói đến một chút thì bất bình, phẫn nộ, sân hận, chống đối, tỏ vẻ phẫn nộ, bất mãn. Đó là cái hành động mà tánh tình phẫn nộ đó, nghĩa là luôn luôn lúc nào cũng phật ý mình, ai nói ra cái gì cũng phật ý mình cho nên khi bị nói đến một chút thì sân ầm ầm lên, phẫn nộ lên, sân dữ tợn lên, rồi tỏ vẻ chống đối đủ mọi cách, thậm chí như còn đánh lộn với người khác nữa. Rồi nếu mà không thì bất mãn, không muốn ăn, không muốn ở trong nhà này nữa, đó là những điều kiện tỏ vẻ như vậy đó.

Do cái nghiệp đó thì người đó họ sẽ có những quả nào đây?

Đây đức Phật đưa ra để cho chúng ta thấy rất rõ ràng. Do nghiệp ấy đã thành tựu - tức là nghiệp nó đã thành rồi đó, thì khi thân này họ hoại, tức là họ chết, họ sinh vào cõi dữ, ác thú, địa ngục. Nghĩa là họ sanh vào cảnh giới khổ đau, khổ đau nhất mà đức Phật gọi là địa ngục. Rồi sau đó họ được sinh làm người, mà khi làm người thì mặt mày họ thô xấu.

Bây giờ mình thấy người nào mặt mày mà không đẹp đẽ, không có trang nghiêm, không có những tướng vẻ tốt thì đó là những người đã có những sân hận, những phẫn nộ dữ tợn cho nên họ mới có thân hình xấu, cái gương mặt xấu xí.

Đó thì hôm nay cái bài kinh này thì chúng ta nhìn ở trong chúng ta người nào mà có khuôn mặt xấu xí, có thân hình gù, thân hình tật nguyền, không được đẹp đẽ, tướng không được cao đẹp thì do đó họ có những cái phẫn nộ, những cái dữ tợn ở trong lòng của họ, có những sự bất mãn, bất bình, đối phó, chống lại đó là họ tạo cho họ có thân hình xấu xí. Họ tạo cho họ có gương mặt không đẹp đẽ, răng hô, mặt rỗ hoặc là trán vồ. Tất cả những thân, mặt của họ là do những hành động dữ tợn, phẫn nộ sinh ra.

Đây là con đường đưa đến để cho con người có một thân hình xấu xí.

Ngược lại, chúng ta có những điều gì chúng ta không phẫn nộ, không phật ý, lúc nào chúng ta cũng nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng thì lúc bấy giờ chúng ta sẽ sanh lên làm người có gương mặt đẹp đẽ, tướng hảo quang minh, không có còn xấu xí nữa. Đó là con đường đưa đến chúng ta có được thân người đẹp đẽ, tốt đẹp.

Qua bài kinh này chúng ta thấy sự phẫn nộ, sự sân hận của chúng ta có tốt không?Không tốt. Vậy từ đây về sau chúng ta phải nỗ lực, nhất là người cư sĩ chúng ta chung đụng trong gia đình quá nhiều, con cái, rồi vợ con, bè bạn, hàng xóm, người thân, cha mẹ… thì chúng ta thấy rằng phẫn nộ đem đến hậu quả cho chúng ta là những con người tật nguyền xấu xí, không có còn đẹp nữa. Cho nên chúng ta nỗ lực mà thực hiện đừng có phẫn nộ, đừng có sân hận, mà luôn lúc nào chúng ta cũng nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng trong mọi hoàn cảnh, mọi ý nghĩ của người khác, mọi tư tưởng của người khác. Thì như vậy chúng ta sẽ tự tạo cho mình sau này có thân hình rất là đẹp đẽ.

Đó là cái sự so sánh, bài pháp này là bài pháp để cho người cư sĩ tu, bởi vì tu trong các đối tượng của mình nó có sẵn sàng. Còn người tu sĩ giờ họ sống trong rừng, họ sống trong cảnh như mình đây làm sao có sân hận, có phẫn nộ đâu.

Cho nên trước khi chúng ta đi vào cảnh xuất gia rồi thì chúng ta đã thực hiện dứt trừ được cái sân hận, cái phẫn nộ này, thì như vậy chúng ta đã tạo được duyên tốt cho gia đình, cho chính bản thân mình không làm khổ mình, không làm khổ người.

4. Nhân Quả Quyền Thế, Uy Tín

Kế đến Phật dạy tiếp, nếu một người đàn ông hay một người đàn bà tâm tánh tật đố, ganh ghét đối với người khác, thấy người ta được quyền lợi, được sự tôn trọng, được sự tôn kính, cúng dường, đảnh lễ thì mình sanh ra ôm ấp trong lòng tật đố, ganh tỵ.

Đó cái lòng như vậy đó, luôn luôn ôm ấp trong lòng của mình, cũng như bây giờ Thầy thí dụ như quý thầy thấy trong huynh đệ có người tu được, mình thấy mình tu dở hơn họ, đâm ra mình tức tối hoặc thế nọ thế khác, thì cái sự tức tối đó cũng là do lòng ganh tỵ. Nhưng lòng ganh tỵ đó nó có 2 góc độ, một cái ganh ghét rồi tìm cách hại người khác – cái đó quá tệ, một cái mình thấy mình tu hành thua hoặc là mình học hành thua người ta cho nên mình ráng cố gắng mình học hành để cho bằng hoặc hơn chứ mình không chịu thua, thì cái ganh tỵ đó nó cũng có cái ganh tỵ, nhưng cái ganh tỵ đó tốt. Còn cái ganh tỵ kia là mình tìm cách dìm người ta, mình hại người ta, thấy người ta hơn mình mình không muốn họ hơn, mình đem ra nói xấu họ với người này người khác, làm cho người ta bị họ chê cười này kia nọ, mình đặt ra thế này thế khác vu khống họ bằng mọi cách thì mình sẽ tạo nên cái nghiệp đó như thế nào?

Ở đây Phật có vạch cho chúng ta thấy rõ, do nghiệp ấy đã thành đạt, tức là nó thành tựu được, cái nghiệp ấy trở thành nghiệp rồi, khi mà mình có những tâm tật đố ganh ghét như vậy nó đã thành cái nghiệp, lúc bấy giờ khi thân hoại mạng chung mình cũng sẽ sinh vào những cõi giới ác thú, nghĩa là sinh làm những con thú dữ, cõi giới dữ và sa xuống địa ngục để thọ lấy những quả khổ ganh tỵ đó. Nghĩa là mình ganh tỵ, lòng ganh tỵ đó mình làm ra những hành động: mình vu khống hoặc mình tạo thế này thế kia để người mình ganh tỵ thọ lấy những sự đau khổ rất nhiều, và những hành động ác đó thì mình phải gánh chịu ở trong cảnh địa ngục, bị người ta hành hạ, bị người ta cũng làm cho mình đau khổ đủ điều. Sau khi thọ lấy những quả khổ đó hết rồi thì mình sanh ra làm người, thì con người của mình nó không có quyền thế hoặc là có quyền thế rất nhỏ, không có quyền thế lớn. Nghĩa là người ta không tin tưởng mình nhiều, không có thế lực lớn để cho mình làm các công việc lớn được, mình hầu như là không có được quyền thế, mà có được thì có rất nhỏ, rất ít.

Đó là con đường đưa đến không có quyền thế.

Con đường mà mình ghen ghét, tật đố người khác nó tạo cho mình tu hành cũng chẳng ra gì, chẳng đi đến đâu hết. Cho nên vì vậy khi chúng ta hiểu biết được cái này do đó chúng ta không ganh tỵ ai hết, không nói xấu ai hết. Mình nói xấu người khác tức là có lòng ganh tỵ rồi, mình phải thấy cái điều này rất rõ. Cho nên mình thấy người đó mình không ưa mình nói người đó như thế này như thế kia thì cái đó là ganh tỵ. Chẳng hạn như bây giờ thấy ông thầy đó có một cái chùa tốt, thầy thì không có cho nên thầy ganh tỵ cái chùa tốt ông ta, thầy nói ông ta thế này thế khác, thì đó là lòng ganh tỵ của thầy.

Vì vậy mà cái uy thế của thầy, quyền thế của thầy lần lần nhỏ đi đến khi nó mất, nó không còn có nữa. Còn mình không nói ai, mình không có ganh tỵ ai hết thì càng ngày người ta xét thấy thì quyền thế của mình, lòng tin của mình đối với mọi người càng nhiều lên. Mà lòng tin của mình đối với mọi người càng nhiều lên thì mình nói ra lời nói có thế, có thần, người ta tin tưởng ngay liền, cho nên nó có cái lực.

Còn mình nói ganh tỵ, nói những điều mà mình chê bai người này, chê bai người kia đó là cái lòng ganh tỵ của mình. Thí dụ Thầy bây giờ dạy về pháp Giới - Định - Tuệ, có người dạy thiền Đông Độ, Thầy nói thiền Đông Độ không đúng, sai hoặc là thế này thế khác, thì đó là lòng ganh tỵ của Thầy.

Hoặc là Thầy nói thiền Công án sai hoặc Thầy nói Đại Thừa sai hoặc thầy nói niệm Phật sai thì đó là cái lòng ganh tỵ của Thầy.

Bởi vậy, chúng ta đặt thành vấn đề, bảo là sai thì đó là chúng ta đã cón tâm ganh tỵ, mà đã có tâm ganh tỵ thì lần lượt chúng ta sẽ mất quyền hạn và từ đó không ai còn tin tưởng chúng ta nữa.

Cho nên quý thầy thấy rõ ràng, những cuộn băng mà Thầy dạy cho chúng ở đây, hầu như là Thầy phá chấp của họ trong những đường lối tu không đúng đường lối Giới - Định -Tuệ, mà phá chấp như vậy quý thầy thấy cuộn băng nào Thầy cũng cấm không cho lưu hành, tại sao vậy?

Tại vì cho lưu hành như vậy tức là mình bài bác người ta, mà bài bác người ta tức là tâm ganh tỵ của mình, cho nên do đó những cuộn băng mà Thầy dạy cho chúng ở đây để người ta chuyên vào Giới – Định – Tuệ người ta tu hành, vì vậy mà người ta không còn lầm lạc cái đường khác nữa. Do vì vậy mới có những lời nói mạnh bạo, mà lời nói mạnh bạo thì nếu mà đem phổ biến lưu hành ra những lời nói này thì đương nhiên người ta sẽ xem thấy mình và chính để tỏ lòng mình là đang ganh tỵ.

Cho nên Thầy rất cấm bặt là không được lưu hành,thế mà lần lượt rồi các vị cũng lén để cho người này nghe, người kia nghe. Ở đây mục đích của Thầy là nhằm dạy chúng ở đây tu hành, chớ không phải đem ra cho người khác nghe, không được phổ biến những lời Thầy dạy.

Bởi vì trong thế gian này về Phật pháp thì có nhiều đường lối tu tập, mà nếu đứng ở góc độ mình chê người khác thì đó là người sai, người không đúng. Người ta tu được ở trong pháp nào của Phật nó cũng đem đến lợi ích cho họ. Họ lẽ nào tu theo pháp của Phật mà họ làm điều ác. Cho nên chúng ta thấy mỗi Pháp đều có điều lợi ích. Nhưng đi đến cái mức cuối cùng để đạt mục đích của đạo Phật, có tới đó hay không thì đó là tùy phước báu, cái duyên của họ ở trên Pháp môn đó. Còn chúng ta mà có đạt được mục đích cuối cùng đó thì cũng là phước duyên của chúng ta mà thôi, chứ không phải chúng ta hơn thua với họ, không phải chúng ta ganh tỵ với họ.

Ai có duyên với Pháp nào thì chúng ta tu Pháp ấy, mà Pháp ấy nó cũng có lợi ích dù ít dù nhiều nó cũng đem đến cho sự tu tập của chúng ta.

Vì thế mà trên bước đường tu tập, Thầy nhắc quý thầy khi chúng ta được học tu ở đây và giữ gìn được giới luật của mình nghiêm túc ở đây thì chúng ta không nên: thứ nhất là không nên khoe khoang; thứ hai là không nên lấy giới luật, thiền định của chúng ta đã làm được ở đây mà chê bai chỉ trích người ta tu không đúng. Cái điều đó là điều Thầy đại kỵ. Người tu sĩ đúng đắn của đạo Phật thì chúng ta phải biết lòng ganh tỵ, tật đố này là cái xấu, là cái tệ chớ không phải là cái tốt đẹp. Và nhân quả của nó sẽ làm người đó mất uy tín, không còn thế lực, không còn quyền lực nữa, mất đi. Vì vậy mà chúng ta là những người tu để thắp lại ngọn đèn của Phật pháp, để thắp sáng lại ngọn đuốc của Phật pháp thì chúng ta cần phải lưu ý về phần tu tập này. Tâm không được đố kỵ, không được ganh ghét một pháp nào trên thế gian này, dù pháp đó của tôn giáo nào cũng vậy.

Cho nên ngày xưa đức Phật rất là cấm kỵ, khi người ta hỏi để tu thì cùng cực lắm đức Phật mới đem ra giảng chớ không bao giờ muốn tranh luận và hý luận. Phật cấm các đệ tử của mình không được tranh luận, không được hý luận với ai, dù người ta có chê bai mình thế nào, mặc, mình biết rằng con đường mình tu là giải thoát, là đem đến sự hạnh phúc cho bản thân mình và cho những người xung quanh. Vì vậy mà mình không nên đố kỵ, không nên ganh ghét ai cả hết.

Ngược lại thì chúng ta không tật đố, không ganh ghét ai hết thì chúng ta sẽ có quyền thế lớn.

Đó thì quý thầy phải nghe lời Thầy dạy là mình không chê bai ai hết thì quyền thế, uy tín của mình càng ngày càng to lớn. Còn mình chê bai, rỉ tai nói người này, rỉ tai nói người kia thì cái quyền thế mình càng ngày bị mất đi, uy tín của mình càng ngày bị mất đi. Thí dụ như trong huynh đệ chúng ta có những người mà chúng ta không hòa hợp nhau được, rồi chúng ta đem ra nói thầy đó vầy vầy vầy thì tức là chúng ta đã tự hại quyền thế của mình, uy quyền của mình, mình đã tự làm mất vì điều mình nói ra người ta sẽ nghe mà người ta không phải tin mình ngay liền mà người ta còn suy nghiệm, không ai nghe mà người ta tin liền đâu.

Cho nên quý thầy cẩn thận, chúng ta không nên đem một người nào, huynh đệ chúng ta mà nói ra. Mà nói ra thì coi chừng chúng ta vì lòng ganh tỵ hoặc vì cái gì bất mãn, không ưa nhau rồi chúng ta nói ra, rồi chúng ta tự mình giết mình chứ không phải giết người đó đâu. Vì người đó còn quan sát, xét mình nói ra, người ta còn theo dõi coi người đó có đúng không, nếu mà thấy người đó không đúng như lời mình nói thì ngược lại nó sẽ giết mình, lời nói của mình sẽ tự giết mình chết đi, nó làm cho mình mất uy tín với mọi người. Làm cho mình không còn ai tin tưởng mình nữa hết.

Đó là một cái bài học để chúng ta hôm nay Thầy răn nhắc, những bài học mà hôm nay cái giáo án của đức Phật đã đem cái bài này để mà giảng dạy chúng ta, đó là chúng ta phải biết nó ngầm có cái ngã của chúng ta, tâm tật đố ganh ghét là cái ngã của chúng ta đồ sộ nó mới có những cái tâm tật đố ganh ghét này.

Vì vậy mà chúng ta phải thực hiện từ bỏ tâm này, luôn luôn lúc nào không bao giờ nói xấu ai hết. Nghĩa là ai làm nhân nào thì họ gặt quả nấy, chúng ta hoàn toàn không nói ai hết. Ai làm gì mặc họ, chẳng biết gì đến ai. Nếu chúng ta đem rỉ tai nói người đó vầy vầy, người kia vầy vầy là chính người đó là người xấu.

Cho nên chính thầy đã học Phật pháp, một người nào mà nói với Thầy người đó vầy, người kia vậy thì Thầy làm thinh chứ Thầy biết, Thầy đánh giá trị cái người nào rồi, chứ Thầy không đánh giá trị người bị nói xấu đâu mà Thầy đánh giá trị cái người đang nói cho Thầy biết.

Thầy nói như vậy là quý thầy biết rằng Thầy không phải là cái người còn ở trong tâm phàm phu, nghe lời những người khác. Chớ Thầy thấy là hầu hết có một số người không sáng suốt ở chỗ này, khi nghe người đó nói thì người đó liền tin lời liền.

Cho nên Thầy nói như thế này để cho quý thầy biết, biết bao nhiêu người mà họ nói với thầy Thanh Từ về Thầy, Thầy là như thế này, như thế khác. Nhưng thầy Thanh Từ có nghe không? Chắc chắn là Thầy không nghe đâu. Bởi vì một bậc tu hành như HT Thanh Từ, chắc chắn là HT Thanh Từ rất rất là sáng suốt. Vì những bài học này là Phật đã dạy, một người mà đem cái người khác nói xấu người kia cho mình nghe, hoặc là nói cái người đó với mình có những cái này cái kia, nói xấu mình thế này thế kia thì cái người được nghe đó họ có tin không? Nếu là một bậc tu thì họ không bao giờ tin đâu. Mà họ quay lại đặt câu hỏi người đang nói xấu đó là cái người xấu.

Vậy quý thầy phải hiểu, Thầy thì ở trong tâm niệm đó, cho nên Thầy nghĩ rằng HT Thanh Từ cũng là con người ở trong tâm niệm đó, không phải bậc chân tu mà người ta theo tâm trạng phàm phu, nói đâu nghe đó, tin đó đâu, không bao giờ tin.

Hôm nay Thầy nói để cho quý thầy rút tỉa những kinh nghiệm, nhiều khi Thầy thấy cái tâm quý thầy còn yếu đuối, rồi tâm nghĩ đến thương Thầy, vì mình theo Thầy mà người ta phỉ báng thầy mình cho nên mình bảo vệ bằng cách này bằng cách khác cũng sai không đúng.

Là tại sao? Tại vì cách bảo vệ vậy nó không đúng, người ta nói gì thì nói, mặc. Không bảo vệ gì hết, để cho người ta sẽ thấy được. Và người đệ tử của Thầy không lý luận, thầy tôi vầy vầy, thì cái đó cũng là cái sai. Người ta nói mèo khen mèo dài đuôi. Cũng như giờ quý thầy học Thầy, ra nói thầy tôi tu như vầy như vậy, khen Thầy như là ông Phật vậy đó. Thì người ta có tin không?

Người ta đâu có tin quý thầy, quý thầy là đệ tử của Thầy cho nên người ta không tin, người ta còn phải thấy thật, người ta còn phải chứng nghiệm thật. Mà chứng nghiệm thật bằng cái gì?

Bằng cái mà quý thầy huênh hoang khoe Thầy như vậy là người ta thấy: học trò của ông thầy đó như vậy, huyênh hoang ông thầy đó như vậy thì ông thầy đó cũng như vậy mà thôi.

Các thầy phải hiểu điều đó, cho nên một người trí người ta đánh giá trị ngược lại khi mình huyênh hoang khoe ông thầy mình. Còn trái lại người ta khen, người ta chê, mặc.

Rồi đây các người sẽ thấy, hiểu biết được. Do đó người ta thấy cái người đệ tử của Thầy trước lời người ta phỉ báng thầy mình vẫn âm thầm vui vẻ, không có buồn, không có tức giận gì hết thì biết rằng hạnh tu của những bậc này không phải thường.

Còn thấy người ta mạ nhục thầy mình, nói thầy mình như thế này như thế khác, mình sùng lên, thì kia ở thế gian họ cũng vậy, có hơn gì mình đâu.

Cho nên hôm nay những bài học này là bài học của những người cư sĩ để chúng ta biết, chúng ta giữ gìn. Nhất là những người cư sĩ thường tiếp xúc, còn chúng ta là những tu sĩ xuất gia chúng ta ít tiếp xúc đời, cho nên chúng ta không có cái khen chê đó.

Nhưng những người cư sĩ đến với Thầy rồi về sống trong gia đình, nhiều khi nghe người ta chạm đến Thầy mình là sùng tức lên liền. Do bài này là bài học của những người cư sĩ còn tại gia muốn bảo vệ thầy mình, chẳng bao giờ nói lời nói nào hết. Họ nói gì mặc, còn mọi người còn để phán xét chứ đâu phải nói ra rồi người ta tin theo cái lời ông đó đâu.

Cho nên quý thầy phải hiểu biết ở cái chỗ Thầy dạy ra là mỗi mỗi chúng ta đều phải thực hiện ở oai nghi tế hạnh, cái đức hạnh của chúng ta ở chỗ đó.

Nhân cái bài dạy người cư sĩ tu tập ở giai đoạn thứ nhất này thì quý thầy sẽ hiểu biết được cái chỗ trích dẫn ra những lời Phật dạy này nhằm mục đích để chúng ta sẽ thực hiện được đức hạnh của người cư sĩ là đệ tử của đức Phật.

5. Nhân Quả Giàu Và Nghèo

Nếu một người đàn ông hay một người đàn bà tâm lòng nhỏ mọn, ích kỷ, không bố thí, không san sẻ, nghĩa là người nhỏ mọn, ích kỷ không có bố thí, không có san sẻ, không có cúng dường, thí dụ luôn luôn lúc nào cũng 9 đồng kiếm thêm đồng nữa để được 10 đồng. Tiết kiệm không dám xài phí thì cái người đó là người không có bố thí, không có lòng rộng rãi thì người này họ chết đi, họ sanh làm người thì con người của họ nghèo khổ. Tài sản của họ không có, mà có đi nữa cũng chỉ có rất nhỏ.

Đó là hiện bây giờ chúng ta thấy trong xã hội có những người nghèo khổ, rách rưới lang thang không nhà không cửa hoặc là có chút ít tài sản đủ ăn qua ngày. Thì những người đó trước là có lòng ích kỷ, hẹp hòi không có biết bố thí san sẻ. Không phải chúng ta nghèo mà chúng ta không bố thí được. Do cái lòng chúng ta đâu có cần chúng ta phải nhiều tiền nhiều bạc. Thí dụ bây giờ chúng ta nghèo, chúng ta không có mà chúng ta thấy người đó nghèo hơn mình, khổ hơn mình hoặc là đang cơn đói, mình chỉ cần san sẻ cho họ một bát cơm, một đồng bạc nó quý hơn là người giàu bỏ ra một triệu bạc. Cái lòng của chúng ta, cái lòng mà người nghèo mà san sẻ, cái tâm mà biết san sẻ bố thí biết cúng dường nó sẽ làm người đó sống trong cảnh đầy đủ và giàu sang, có của cải tài sản lớn.

Cho nên khi mà chúng ta ích kỷ, bỏn xẻn, tiện tặn, không dám bỏ ra cho ai hết, để có bao nhiêu thì mình chi dụng cho mình, cho gia đình mình, thì ngay trong kiếp này họ chắt bóp từng đồng chứ chưa chắc là đã giàu được. Thế rồi kiếp tới họ, họ còn nghèo khổ hơn và tài sản chẳng có gì, có chăng cũng chỉ chút ít mà thôi, cho qua ngày trong cuộc sống của họ.

Phật dạy ở đây để chúng ta muốn được làm giàu, được có tiền nhiều là do có sự bố thí, sự san sẻ, giúp đỡ những người bất hạnh ở trong xã hội của chúng ta.

Do vì vậy mà con đường này, hành động này đưa đến cảnh nghèo khổ của con người.

Hành động ngược lại, mà bố thí, san sẻ, cúng dường. Hành động đó sẽ đưa chúng ta đến tài sản lớn, giàu sang, có tiền của đầy đủ không bao giờ thiếu ăn thiếu mặc.

So sánh được như vậy thì trong cảnh nghèo chúng ta vẫn bố thí.

Cho nên xưa có một bà già đi ăn xin, bà rất nghèo, trong buổi hôm đó bà đi xin mà không được gì hết. Nhưng ông Ca Diếp thấy bà già này cần phải độ bà. Mà bây giờ bà nghèo quá, suốt đời bà không biết bố thí cho ai hết, đi xin mà bà còn không đủ ăn mà, làm sao bố thí cho ai được. Cho nên ông Ca Diếp tìm mọi cách cứu bà này thoát ra cảnh nghèo đói. Cho nên ông đến xin bà: bà hãy bố thì cho tôi thì bà sẽ được giàu sang sung sướng, bà sẽ được đầy đủ hơn, bà hãy bố thí đi, có cái gì bà bố thí đi.

Bà nói: tôi xin hồi sáng đến giờ không được 1 đồng xu đồng điếu nào hết, làm gì tôi bố thí được ông. Tôi còn đói gần chết mà làm sao tôi cho ông được.

Thì ông Ca Diếp ông nài nỉ: bà hãy bố thí đi, bà hãy bố thí cái gì mà bà có trong người của bà, cái gì mà bà có trong lòng của bà thì bà hãy bố thí đi.

Bà nghe ông thầy này nài nỉ bà bố thí một cách rất tha thiết cho nên bà quỳ xuống nói: bây giờ bà chỉ có tấm lòng bố thí cho ông mà thôi, bà dâng 2 bàn tay lên đối với ông Ca Diếp.

Thì ông Ca Diếp nhận sự bố thí của bà với tấm lòng thành của bà chứ chẳng có đồng xu, đồng điếu nào hết, hoàn toàn chẳng có vật gì. Nhưng đêm hôm đó bà chết, thì bà được sanh lên cõi trời. Bây giờ bà đã được hưởng đầy đủ, cái ăn cái mặc gì cũng được đầy đủ.

Đó thì chúng ta thấy chỉ cái một cái lòng bố thí chỉ một chút như vậy với một bậc Alahan thì ngay đó phước báu rất là lớn, rất là vĩ đại, được sanh lên cõi trời liền tức khắc.

Qua một chuyện bố thí này thì chúng ta, người cư sĩ chúng ta cũng cần phải học, học để làm gì? Để chúng ta biết bố thí, để chúng ta biết san sẻ trước những cảnh khổ. Mình khổ còn có người khổ hơn. Mình còn có mái nhà còn người ta ngủ ngoài hè phố, người ta còn ngủ dưới gầm cầu. Mình còn sung sướng hơn. Do đó, mình hãy bố thí cho họ một nắm cơm, một đồng bạc, mặc dù mình đang trong cảnh rất là bức bách, nghèo khổ.

Mình hãy cúng dường cho những bậc chơn tu, giới đức thanh tịnh, thiền định sâu mầu thì công đức thành tâm cúng dường đó nó sẽ đưa chúng ta đến đầy đủ cơm ăn áo mặc hơn. Nhớ cái hạnh bố thí là cái điều rất tốt để giúp cho đời hiện tại cũng như mai sau, chúng ta mãi mãi đầy đủ cơm ăn áo mặc, không thiếu.

Đến đây chúng ta sẽ học thêm một bài nữa.

6. Nhân Quả Hạ Liệt Và Cao Quý

Nếu một người đàn ông hay một người đàn bà tính tình ngạo nghễ, kiêu mạn, không tôn kính những bậc đáng tôn kính, không biết nhường chỗ ngồi, nhường lối đi cho những người già yếu, bệnh tật.

Thì bây giờ chúng ta thấy cái tính tình ngạo nghễ, kiêu mạn là tính tình rất xấu. Nó sẽ đưa đến chỗ nhân quả nào đây?

Đây chúng ta sẽ thấy con đường này. Do nghiệp ấy thành tựu, tức là trở thành thói quen ngạo nghễ, kiêu mạn đó, sau khi thân hoại mạng chung người ấy được sanh về nơi ác thú, đọa xứ, trong cảnh khổ đau. Sau khi sanh lên làm người, sanh trong gia đình hạ liệt, ăn học không đến nơi đến chốn, thường làm những việc lao công cực khổ, bị người khác sai khiến, sai bảo. Đó là con đường đưa đến những gia đình hạ liệt, nghèo khổ.

Vậy thì nếu mà đời này mình ỷ mình có tiền có bạc, có quyền thế nọ kia, có học hành nọ kia mà mình kiêu mạn, coi người ta không ra gì. Ỷ mình tu hành tốt, mà người khác tu không ra gì. Mình có vẻ tự kiêu tự đại của mình, ngạo nghễ của mình, thì hành động, nhân quả này, nghiệp này sẽ đưa chúng ta sanh trong những gia đình hạ liệt. Làm chúng ta không đủ phương tiện đi học, hạ liệt làm sao chúng ta có tiền, gia đình hạ liệt làm sao có sự hiểu biết cho nên làm sao cho con mình đi học đầy đủ, làm sao có đủ duyên mà tu hành.

Cho nên tất cả những cái này là do tánh kiêu mạn, ngạo nghễ của chúng ta mà đưa chúng ta đi đến cái lối này. Làm cho cái đời của chúng ta kế tiếp nó sẽ là bước đường rất là đau khổ, không bằng ai hết trong xã hội.

Ngược lại, quý thầy thấy rất rõ, nếu mà chúng ta diệt tính kiêu mạn, ngạo nghễ, mặc dù chúng ta sống trong gia đình rất là giàu sang chúng ta không kiêu mạn ai hết, không khinh chê ai hết. Chúng ta học hành giỏi, chẳng kiêu mạn, chẳng ngạo nghễ hơn ai hết. Rồi chúng ta có làm những nghề nghiệp kinh tế dồi dào chúng ta cũng chẳng khinh chê ai hết, nghĩa là mình phải xét qua những nhân ác, nhân thiện, qua những hành động bố thí của người ta, do đó lúc nào mình cũng khiêm hạ, từ tốn, không có kiêu mạn, không có ngã mạn trước mọi người, mọi hoàn cảnh. Thì lúc bấy giờ chúng ta sẽ sanh vào ở trong những gia đình cao quý, giàu có.

Đó là con đường đưa đến gia đình cao quý, khi mà mở mắt chào đời thì chúng ta sinh trong gia đình có học thức, cao quý, có tiền bạc, có đầy đủ những quyền thế.

Đó là cái tánh ngã mạn, kiêu căng của chúng ta, mà Thầy thấy hầu hết chúng ta sanh ra là mọi người đều có tánh ngã mạn, kiêu căng đó, hoặc là ngầm hoặc là lộ ra cho mọi người thấy.

Thì tất cả những cái này là những cái đưa đến con đường hạ liệt hay cao quý. Cho nên những lời dạy của Thầy ở đây hầu như giúp cho quý cư sĩ phải thấy rõ được con đường tu tập của mình. Để cho mình dứt bỏ cái tâm ngạo mạn, cái tâm ngã mạn của mình đi. Đừng có xem thường ai hết, bởi vì ai cũng là một con người, thậm chí như một con vật mình cũng thấy nó bằng mình. Vì Phật đã nói tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, tức là đều có sự bình đẳng với nhau đó.

Cho nên vì vậy chúng ta đối xử với mọi người, người nghèo người khổ cũng như tất cả mọi người xấu tốt gì, tất cả đều là do nhân quả của họ, chúng ta hoàn toàn là không khinh chê người nào hết. Mà khinh chê thì tức là có ngã của chúng ta, mà có ngã thì coi chừng cái kiêu căng ngạo nghễ của chúng ta theo đó mà ra. Cho nên từ đó chúng ta phải thấy nghiệp của chúng ta, cái nhân nào nó sẽ chiêu cảm nghiệp nấy mà nó đưa chúng ta đi đến khổ sở.

Sau khi quý thầy đã nhận thấy nghiệp dẫn đi trong luân hồi, trong cảnh giới khổ vui, hạnh phúc hay bất hạnh, giàu sang tốt xấu đều do nghiệp dẫn đi.

Nghiệp là gì, nghiệp là những hành động thân khẩu ý của quý thầy tạo ra.Quý thầy thấy cái nghiệp từ đâu mà có, nó đi từ cái miệng của mình, cái thân của mình, cái ý của mình mà nó ra, mà nó tạo ra những cái mà Thầy đã nói ở trên, để tạo ra cho chúng ta chỗ hạnh phúc an vui hoặc là chỗ đau khổ, hoặc là chỗ trường thọ, chỗ yểu tử.

Đó là những điều mà chúng ta đã thấy, vì vậy mà chúng ta phải phòng hộ, giữ gìn mắt tai mũi miệng thân ý của mình rất là cẩn thận kỹ lưỡng. Cho nên Phật dạy chúng ta Thánh phòng hộ. Nghĩa là chúng ta phải phòng hộ đúng mực của nó. Luôn luôn lúc nào cũng dè dặt cẩn thận giữ gìn mắt, tai, mũi, miệng, thân, ý của mình, nhất là thân - khẩu - ý của chúng ta, ba nơi hành động của thân chúng ta để tạo thành nghiệp.(BBT:CĐ,03B,00:36:08)

(...)

Thập ác đem đến cho quý vị khổ đau, do đó quý vị phải học thập thiện, sống thập thiện. Đó bây giờ người cư sĩ phải tu tập cái gì, họ phải học cái gì đây?Họ phải học thập thiện tức là 10 điều lành, họ phải sống đúng trong 10 điều lành.

Quý vị đã nghe, đã biết cái nghiệp của mình rồi chứ gì. Những hành động mà tạo cho quý vị khổ đau, đưa quý vị đến khổ đau thế này thế khác mà kinh Phật đã dạy chúng ta như vậy, Thầy trích ra những điều thế này, Thầy giảng thêm để cho quý vị rất rõ về nghiệp nó từ đâu mà có, và bây giờ chúng ta đại khái, nó rất nhiều chứ nó không phải chỉ có những phần này không đâu. Bởi vì nếu mà được thầy giảng về nhân quả luân hồi, nói về nhân quả thì nó có những bài, cái hành động của quý vị làm cái gì thì nó sẽ có cái nghiệp đó đến với quý vị, có cái nhân quả của nó đến với quý vị.

Thì ở đây những bài này nói nghiệp nhưng thực ra đó là nhân quả đó, cái nhân quý vị làm cái gì thì cái quả quý vị phải thọ lấy cái đó. Như cái nhân của mình ngạo nghễ, kiêu mạn thì mình sẽ sanh được vào quả của mình là sinh vào nhà nghèo khổ, hạ liệt. Còn cái nhân của mình không có kiêu mạn, không có ngạo nghễ, không khi dễ ai hết thì cái nhân đó mình sẽ sinh được vào nhà quyền quý, cao quý.

Quý thầy thấy từ đó mà chúng ta suy ra nhân quả, mà nhân quả thì đó là nó tạo thành thói quen, mà thói quen đó gọi là Nghiệp.

Học Tập Thập Thiện

Thì chúng ta biết được con đường như vậy, thì chúng ta là những người cư sĩ, chúng ta phải tiến tới học thập thiện. Thập thiện tức là 10 điều lành. Mà 10 điều lành này là của người cư sĩ. Mà đức Phật nói 10 điều lành này là để tạo cho chúng ta một cái hướng sanh về cõi trời. Thập thiện tức là những vị trời đều là những người sống ở trong thập thiện hết, cho nên mới được sanh về cõi đó, cho nên trời là phải sống thập thiện.

Vì vậy mà người cư sĩ chúng ta còn tại gia, chúng ta chưa xuất gia thì chúng ta phải tu học, tập luyện và sống cho đúng thập thiện. Kế đến quý vị phải tu Tứ chánh cần. Nếu muốn thực hiện thập thiện cho đạt được thì pháp Tứ chánh cần quý vị phải tu tập. Quý vị phải thấy được đường lối của đạo Phật.

Nếu mà quý vị học hiểu được Thập thiện, mà quý vị không tu Tứ chánh cần á, thì quý vị chẳng hề mà thực hiện được Thập thiện. Tức là quý vị không sống được Thập thiện. Và quý vị phải giữ gìn Ngũ giới, lúc bấy giờ quý vị phải được người ta trao cho quý vị những cái giới để quý vị nghiêm chỉnh, thì cái hạnh phúc của gia đình quý vị sẽ mãi mãi, suốt đời không còn khổ đau, không còn phiền não nữa. Nghĩa là vợ nói chồng nghe, chồng nói vợ nghe, không bao giờ mà có sự rầy rà ở trong gia đình, con cái rất là hiếu thảo. Đó đến đây thì quý vị thấy rất rõ, khi mà quý vị học Thập thiện và sống được Thập thiện thì quý vị phải tu tập Tứ chánh cần. Mà phải tu tập Tứ chánh cần thì trong Tứ chánh cần quý vị thấy rằng: cái giai đoạn mà ở đây Phật dạy đó, cái giai đoạn mà Tứ chánh cần thì đức Phật dạy dứt bỏ những gì phải dứt bỏ. Thì cái giai đoạn thứ ba là rất cần thiết cho người cư sĩ, nghĩa là mình phải dứt bỏ.

Thì Tứ chánh cần như thế nào, Thầy giảng sơ, sau này Thầy sẽ giảng Thập Thiện này, Thầy sẽ giảng Tứ chánh cần để cho biết cách thức tu bởi vì đây là giai đoạn thứ nhất của người cư sĩ phải tu, nếu mà không biết pháp tu làm sao tu cho được.

Cho nên muốn tu Tứ chánh cần thì trong bài kinh Phật dạy nó rất đơn giản, nhưng mà giải ra thì nó không phải là đơn giản đâu, không đơn giản như quý vị hiểu đâu. Nghĩa là Tứ chánh cần Phật nói các pháp ác chưa sanh thì chúng ta không cho sanh, mà đã sanh thì cần phải đoạn dứt, từ bỏ liền, không có cho nó tăng trưởng. Các pháp thiện chưa sanh thì chúng ta cho nó sanh, khởi lên cho nó sanh, mà nó đã sanh thì chúng ta tăng trưởng. Đó là Tứ chánh cần, đơn giản chúng ta hiểu như vậy. Nhưng mà sau này thì Thầy sẽ giảng thêm cách thức chúng ta tu tập Tứ chánh cần. Bởi vì nói về thiền định thì gọi Tứ chánh cần là Định tư cụ, là cái dụng cụ để tu thiền định sau này, cho nên ngay từ người cư sĩ mà chúng ta tu tập Tứ chánh cần này là chúng ta chuẩn bị cho con đường tu thiền định của mình sau này chớ không phải gì khác hết.

Mà chính tu Tứ chánh cần này nó sẽ giúp cho chúng ta có một đời sống thập thiện, sống đời sống 10 điều lành. Mà đời sống 10 điều lành này làm cho đời sống quý vị, gia đình quý vị, bà con chòm xóm, làng xã, xã hội của quý vị rất là an vui và hạnh phúc.

Được học và hiểu Phật pháp đến đây sau những ngày áp dụng những bài học vào đời sống của quý vị, quý vị sẽ thấy kết quả an vui hạnh phúc chơn thật của đời sống con người. Nghĩa là lúc bấy giờ quý vị đến xin, lúc này quý vị đã áp dụng được bài học này rồi thì mới đến xin thọ Tam quy, Ngũ giới. Được một vị thầy đại diện cho ba ngôi Tam bảo truyền Tam quy, Ngũ giới cho mình. Còn nếu mình chưa được thì mình vô mình xin thọ Tam quy, Ngũ giới coi chừng mình phạm những lỗi rất lớn. Bởi vậy khi chuẩn bị cho một người cư sĩ thì nó phải đâu ra đó hẳn hòi rồi mới thọ Tam quy - Ngũ giới. Nhưng mà hiện tại bây giờ thì Thầy thấy người cư sĩ muốn đến xin thọ Tam quy - Ngũ giới thì họ nghiên cứu kinh sách một cách rất là bừa bãi… chứ chưa hiểu cách thức tu tập như thế nào.

Cho nên mình chưa có giữ gìn được những cái hạnh, cái đức của mình cho nghiêm chỉnh như một người đệ tử. Mình vô rồi bắt đầu từ đó mình mới tu tập sau. Nhiều khi mình tu tập cũng không thành ra một vấn đề gì nữa hết. Nghĩa là thọ Tam quy cho có Tam quy vậy chứ còn thiệt ra chưa có hẳn làm mình sống như Phật - Pháp - Tăng. Mình thọ Tam quy tức là mình nương theo 3 ngôi Tam Bảo, thế mà mình không có theo ba ngôi Tam bảo mình sống. Ông Phật sống như thế nào? Mình sống được như ông Phật chưa? Chưa.

Vậy mà mình thọ Tam quy là thọ làm sao? Còn thọ Ngũ giới thì có người khi thọ Ngũ giới thì nói con bị nghiền rượu thôi con xin để cái này tập tu lần lần lần lần chứ bây giờ con không dám hứa là con giữ gìn được cái giới đó đâu. Thầy thấy có nhiều người khi mà hỏi họ giới thứ 5 này có giữ được hay không, họ nói cái giới này con giữ chưa được vì con còn nghiền rượu. Để chừng nào con bỏ rồi con mới giữ được. Thôi bây giờ cái giới này để con từ từ sau rồi con giữ. Mà bây giờ 5 giới như vậy đó mà mình không chuẩn bị cho mình, đến đó mình còn hứa hẹn để cho mình tu từ từ thì chắc chắn là người này không bao giờ từ từ được hết và đồng thời họ cũng xem thường Tam quy - Ngũ giới của Phật là cái điều lành, là một pháp môn để đem lại đời sống cho người cư sĩ hạnh phúc và an vui trong gia đình của họ.

Những gì của Phật pháp đều là đem lại sự giải thoát, đem lại sự an vui, mà chúng ta đi đến với Phật pháp thọ Tam quy - Ngũ giới rồi, Thầy thấy mà gia đình Phật tử thọ Tam quy - Ngũ giới rồi, thầy thấy lộn xộn chứ chưa hẳn là có trật tự, có hạnh phúc ở trong đó. Cha vẫn rầy mắng con, không có tìm hiểu con mình như thế nào. Con thì cãi lẫy cha mẹ, muốn đi chơi là đi, muốn ngang dọc như thế nào cũng không cần thiết cha mẹ. Vợ con ở nhà thì rầy rà, giận hờn, canh chẳng ngon mà cơm chẳng lành, nó đủ thứ ở trong gia đình hết. Thế mà người nào cũng đến quy y Tam bảo - Ngũ giới. Người nào cũng có pháp danh này, pháp danh kia rẫy đầy. Thế mà cuối cùng thì cái giải thoát, đem lại đời sống cho họ thì không có. Cho nên Thầy thấy thiệt là quá đau khổ cho những người đệ tử của Phật trong giai đoạn này.

Nếu mà được học giáo án này mà chấp nhận cho một người cư sĩ vào đạo, chúng ta phải trang bị cho họ những pháp môn tu hành nào, những cái gì chúng ta phải dạy cho họ trước. Sau khi họ đã thấm nhuần được, bây giờ mới làm lễ cho họ thọ Tam quy - Ngũ giới thì chừng đó người cư sĩ đệ tử của Phật có phải là đem lại hạnh phúc cho gia đình họ, đem lại sự không đau khổ cho mọi người trong gia đình họ. Còn bây giờ chúng ta không có trang bị cho họ những gì theo giáo án này mà nếu trang bị cho họ đầy đủ rồi thì khi họ thọ Tam quy - Ngũ giới xong rồi, thì họ làm đệ tử Phật thì họ đã xứng đáng chưa? Rất xứng đáng. Họ đem lại hạnh phúc cho gia đình họ, sự an vui cho chòm xóm của họ, không bao giờ họ còn say sưa chửi bới chòm xóm, không bao giờ họ còn giận giữ một con chó, con gà của chòm xóm qua nhà họ mà họ làm thế này thế khác. Đó là những cái chúng ta phải trang bị những pháp môn, những sự thông hiểu, những hiểu biết cho người cư sĩ sắp sửa là đệ tử Phật. Khi họ thọ Tam quy - Ngũ giới thì họ là đệ tử Phật.

Đạo Phật không chấp nhận những người cư sĩ chuyên tâm:

Quý vị phải hiểu khi mình đã thọ Tam quy - Ngũ giới rồi mà mình còn những điều này thì đức Phật làm sao chấp nhận mình là đệ tử của Phật được:

1. Làm khổ người

Hở ra một chuyện gì mình mạ nhục mình đánh đập người ta, mình coi đầy tớ của mình không phải là con người nữa, lúc mình tức giận. Cho nên đó là cách thức mình làm khổ người.

2. Làm khổ mình

Mỗi mỗi chút nào cũng rầu lo, cũng tức giận ở trong người của mình, thì như vậy mình có xứng đáng là đệ tử của Phật không? Người đệ tử của Phật không bao giờ tức giận, luôn luôn lúc nào chúng ta cũng thấy sự phiền não tức giận của mình tức là mình đã tự làm khổ lấy mình rồi. Mình hãy xả bỏ cái đó đi. Thì cái người mình đã đã trang bị cho người cư sĩ sắp sửa trở thành người đệ tử của Phật chính thức thì họ không bao giờ họ làm khổ họ, mà không bao giờ họ làm khổ người.

Thì như vậy, một cái người thầy mà đại diện cho Phật Pháp, là một vị Tăng, là khi một người cư sĩ họ trở thành một (BBT:CĐ,03B,E00:47:35) đệ tử của Phật là mình (BBT:CĐ,04A,B00:00:17) phải trang bị cho họ đầy đủ những pháp môn, những điều kiện để đến khi họ trở thành một người đệ tử của Phật thì họ thấy rõ ràng đi vào đạo Phật có sự giải thoát cụ thể, có một đời sống rất là an vui hạnh phúc chứ không phải là như những gia đình chưa biết đến đạo Phật. Còn bây giờ chúng ta thấy bao nhiêu Phật tử đến với đạo Phật, là đệ tử cư sĩ đạo Phật, cúng dường thì có nhưng mà hạnh phúc của họ thì có không? Họ cúng mãi cúng mãi, bao nhiêu chùa tháp xây dựng lên vĩ đại mà cuối cùng gia đình họ Thầy thấy hoàn toàn là tan nát, rầy rà chửi mắng đủ điều chứ chưa phải là hạnh phúc trong đó.

3. Làm khổ người, làm khổ mình

Nghĩa là làm cho người ta khổ, làm cho mình khổ. Ví dụ bây giờ một đứa con mình sai thì mình không nên tức giận, la rầy, chửi mắng đứa con, mà phải nên ôn tồn, nhỏ nhẹ khuyên bảo với những lời nói nghiêm trang cộng với gương mặt nghiêm nghị. Mỗi lời nói của mình phải vạch ra cho nó thấy những hậu quả tai hại sẽ làm khổ bản thân chính nó, mà còn chính những điều này sẽ liên lụy làm khổ cha mẹ và anh em trong gia đình. Bắt đầu từ đây con phải chừa bỏ vì đó là một điều tai hại làm buồn khổ cho cả gia đình. Tuy bây giờ chưa có gì xảy ra, nhưng những hành động của con vui chơi với bạn bè vô ý thức, hậu quả sẽ xảy ra to lớn, khổ đau cho gia đình chúng ta. Con hãy suy nghĩ kỹ lại đi, đừng bê tha với những người bạn bè hư thân, rượu chè, bài bạc, đua xe gắn máy cùng những gái buôn hương bán phấn mất nết hư thân. Hãy tìm bạn tốt mà chơi con ạ. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. Con hãy nhớ lấy những câu tục ngữ này, còn nhỏ phải siêng năng học tập, sau này lớn lên mới trở thành người hữu dụng cho bản thân con và xã hội. Cha mẹ sẽ mất đi không thể sống mãi nuôi con. Con phải tự nuôi sống lấy, phải bảo bọc gia đình của con bằng chính bàn tay và khối óc của con.

Những lời dạy này đã không làm khổ người mà có những lời khuyên răn dạy bảo con đúng cách làm cha mẹ. Bởi vậy không chấp nhận làm khổ người. (BBT:BN,03,E00:55:40)(BBT:CĐ,04A,E00:03:03)

 

(BBT:CĐ,04A,B00:00:00)(BBT:BN,03,B00:55:41)

Bắt đầu quý thầy niệm hồng danh đức Phật.

Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật ( 3 lần)

Vừa rồi Thầy dạy đến đoạn mà (BBT:CĐ,04A,B00:03:14) đức Phật không chấp nhận những người cư sĩ chuyên tâm:

1. Làm khổ người.

2. Làm khổ mình.

3. Làm khổ người, làm khổ mình.

Và chấp nhận những cư sĩ không làm khổ mình, không làm khổ người. Những người cư sĩ này mới chính là đệ tử của đức Phật, còn những hàng cư sĩ kia chưa phải là những người cư sĩ chân chánh.

Những hàng cư sĩ chân chánh của đạo Phật cần phải được hằng ngày trau dồi Tứ vô lượng tâm.

1. Tâm từ được trau dồi sẽ diệt sân hận.

2. Tâm bi được trau dồi sẽ diệt tánh hung bạo.

3. Tâm hỷ được trau dồi sẽ diệt lòng ganh tỵ

4. Tâm xả được trau dồi sẽ diệt hận thù.

Tứ vô lượng tâm này là người cư sĩ sau khi tu tập thập thiện, là 10 điều lành, thì bước qua giai đoạn 2 của nó thì trau dồi tứ vô lượng tâm.Vì tứ vô lượng tâm tu tập nó là trau dồi cái tâm của mình: tâm từ, tâm bi, tâm hỷ, tâm xả để đối trị với tâm sân, tánh hung bạo, lòng ganh tỵ, lòng hận thù. Đó là những điều người cư sĩ cần phải trau dồi, tu tập nó.

Người cư sĩ theo đạo Phật phải ước nguyện trọn đời sống:

1. Thân hành thanh tịnh.

Nghĩa là người cư sĩ mà đã quyết tâm theo đạo Phật tu hành thì thứ nhất mình phải làm sao cho thân của mình được thanh tịnh. Mình phải hiểu như thế nào gọi là thân thanh tịnh.

2. Khẩu hành thanh tịnh.

Tức là mình phải hiểu làm sao cho lời nói, cho miệng của mình luôn luôn trong sạch thanh tịnh.

3. Ý hành thanh tịnh.

Nghĩa là làm sao cho tư tưởng suy tư của mình được thanh tịnh.

4. Sinh sống thanh tịnh.

Tức là cách thức làm ra tiền, ra của, ra vật dụng được trong sạch thanh tịnh, không có gian ác ở trong đó, không có xảo quyệt trong đó.

Đó là 4 cách mà người cư sĩ phải nguyện trọn đời của mình phải thực hiện 4 cách này thì mới làm cho thân tâm của mình được thanh tịnh và đời sống mới được giải thoát an vui.

Nếu người cư sĩ sống được như vậy từ đó mới chứng được tri kiến bồ đề. Nghĩa là cái người cư sĩ mà sống được 4 cái sự thanh tịnh này thì cũng từ trong 4 cái sự thanh tịnh này thì người cư sĩ đó sẽ có phát triển những tri kiến giải thoát của họ.

Người cư sĩ đến đây còn phải tiếp tục tu tập Tứ chánh cần để dứt bỏ toàn bộ những điều ác, lìa xa những điều ác, từ giã, từ khước những điều ác. Nhờ Tứ chánh cần mà người cư sĩ xa lìa tất cả những điều ác trong tâm, cũng như trong việc làm của mình.

Kế đến phải tu tập Thiền định. Thiền định của người cư sĩ phải như thế nào? Người cư sĩ phải tu Chánh niệm tỉnh giác định. Người cư sĩ phải tu một loại định nào nữa? Phải tu Vô lậu định. Đó là 2 loại định mà trong đời sống hằng ngày của người cư sĩ cần phải siêng năng, chuyên cần, nhiệt tâm tu tập 2 loại định này để đem lại một đời sống an vui và hạnh phúc, rất là hòa thuận trong gia đình cũng như là mọi người xung quanh trong xã hội.

Đến đây Thầy sẽ dạy tiếp vì trong giáo án này người cư sĩ bắt đầu phải tu tập, học hiểu 10 điều lành mà trong kinh Phật dạy là thập thiện.

Để tóm lại bài giảng kỳ rồi, để cho quý thầy thông hiểu Nghiệp. Đối với đạo Phật được xem Nghiệp là tạo hóa sinh ra loài người và chúng sanh. Nên nó thường sai khiến con người, vì thế con người là kẻ được thừa tự của Nghiệp. Đời đời kiếp kiếp của con người tiếp nối nhau trong 6 nẻo luân hồi đau khổ đều do chính nghiệp mà ra. Biết vậy, chúng ta cần phải chấm dứt nghiệp. Chấm dứt nghiệp là chấm dứt tái sanh luân hồi, sanh tử và đau khổ. Muốn chấm dứt nghiệp thì chúng ta cần phải xem Nghiệp đang hành xử ở chỗ nào?

Trên thân chúng ta có 3 nơi mà nghiệp đang hành xử, 3 trụ sở đó là đâu? Làthân, miệng, ý của chúng ta. Hằng ngày đêm nghiệp thường đến 3 nơi này làm việc liên tục, nó làm việc gì ở đây, nó đến 3 nơi này để chỉ đạo điều khiển con người và tất cả chúng sanh làm điều thiện, điều ác. Vậy điều thiện như thế nào và điều ác như thế nào?

Muốn biết được điều thiện và điều ác chúng ta cần phải tư duy, suy nghĩ. Con người sinh ra đời mang theo thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp. Nếu thân, khẩu, ý nghiệp thiện thì con người được hạnh phúc, ấm no, an vui, yên ổn. Bằng ngược lại thân miệng ý nghiệp ác thì phải thọ lấy bệnh tật, tai nạn, nghèo đói, phiền não, đau khổ, giận hờn, thương ghét, sầu muộn, sợ hãi .v.v…

Như thầy đã giảng trạch ở trên, nghiệp phân chia loài người và chúng sanh có tốt xấu, sang hèn, quyền thế, vua chúa, dân dã, quan quân, sỹ tốt, người nghèo, người giàu, người thông minh, người u tối, v.v..

Ước vọng của con người khi sinh ra đời đều mong được mạnh khỏe, an vui, sống lâu, hạnh phúc, ít bệnh, ít tật, nhiều may mắn. Nhưng mấy ai trên đời này được toại nguyện? Sự thật đời người từ khi sinh ra cho đến ngày đi về lòng đất chỉ một chuỗi dài thời gian chịu biết bao nhiêu gian khổ, lại còn bệnh tật, tai ương và chết! Thảm trạng của đời người là vậy nhưng mấy ai đã biết. Nếu không có đức Phật mở lối khai đường dẫn dắt cho chúng sanh thì biết chừng nào ra khỏi 6 nẻo luân hồi đau khổ này.

Vì chính vô minh mê mờ không hiểu, con người đã lầm chấp mọi việc trên thế gian này là thường hằng, thường còn. Cho thân tâm này là cái ngã của mình nên cố gắng bảo vệ nuôi dưỡng và phục vụ nó một cách điên khùng tạo nhiều điều ác độc. Thậm chí có người còn mơ mộng đi tìm thuốc trường sanh hoặc tu hành luyện đơn để được trường thọ sống lâu muôn đời. Nhưng xét cho cùng có mấy ai đã làm được. Chỉ vì vạn pháp trên thế gian này đều vô thường, nay còn mai mất, tan hợp như mây giữa trời. Vì vô minh không hiểu lý duyên hợp của vạn pháp nên không thấy nghiệp lực diễn biến trên lộ trình nhân quả kiếp này đến kiếp khác, liên tục không bao giờ dứt. Thân tâm này vừa tan hoại kế nối thân tâm khác như cây đuốc này vừa tắt nối tiếp cây đuốc khác, cứ mãi tiếp nối tiếp như vậy suốt thời gian vô tận mà không có một lộ trình thoát ra khỏi. Mỗi kiếp người sinh ra phải chịu biết bao quả báo đau khổ do chính hành động thân - miệng - ý của mình nhưng nào ai có biết. Cứ mải chạy theo danh lợi và vật chất thế gian, càng lúc càng tạo thêm nhiều điều ác độc, tội lỗi.

Người cư sĩ muốn chấm dứt hoàn cảnh khổ đau đời sống của mình, vượt thoát cảnh tù tội ở thế gian, những tai nạn hiểm nghèo, bệnh tật nan y, những xung đột, lòng tỵ hiềm ganh ghét, tánh ích kỷ nhỏ mọn hẹp hòi và tâm dối trá xảo quyệt, v.v.. thì trước tiên phải thông hiểu thập thiện tức là 10 điều lành Phật đã dạy, rồi sau lần lượt phải trau dồi thân tâm trong 10 điều lành này để dứt trừ 10 điều ác.

Thập thiện là con đường đưa con người đi đến hạnh phúc chân thật, giúp con người thoát ra khỏi tâm niệm thường tình thế gian. Thập thiện rèn luyện con người đạo đức nhân quả trở thành người tốt trong xã hội hiện nay và mai sau. Giúp tâm tánh con người không còn ác độc, xảo trá, gian dối, lừa bịp; khiến con người trở thành điềm đạm, khiêm tốn, giản dị, hiền lành, có đầy đủ nhân cách làm người, mà còn đủ sức nhẫn nại vượt qua bao cam go thử thách của cuộc đời.

Thập thiện chuyển cảnh khổ đau, đói rét, bất toại nguyện trở thành cảnh an vui, yên ấm hạnh phúc và tạo cảnh thuận duyên mãi mãi cho cuộc sống con người.

Thập thiện xây dựng cho chúng ta một cuộc sống đạo đức chân thật, luôn luôn mọi cá nhân làm gương tốt cho người khác.

Thập thiện biến kẻ hung ác sát nhân, trộm cướp, hãm hiếp trở thành những người trong sạch lương thiện, tâm hồn trong sạch, không còn lo lắng tù tội thế gian và 3 đường ác.

Thập thiện cải biến nghiệp ác thân - miệng - ý trở thành nghiệp thiện thanh tịnh không phạm phải lỗi lầm, lỗi ác.

Người cư sĩ không tu tập thiện, 3 nghiệp thân miệng ý tạo đầy đủ 10 điều ác đó là tạo nhân quả khổ đau cho kiếp sống hiện nay và đưa đến ngày mai. Địa ngục là con đường đau khổ nhất trong 6 nẻo luân hồi. Đâu phải đợi ngày mai mới chết sa địa ngục mà chính ngay trong cuộc sống hiện tại nếu ai đã làm đủ 10 điều ác chắc chắn phải chịu thọ một đời sống hoàn toàn đau khổ như trong địa ngục vậy. Quý thầy cứ xem có một kẻ nào ưa làm điều ác, sát sanh, trộm cướp, tà dâm, nói dối, nói lưỡi hai chiều, nói lời thêu dệt, nói lời hung ác, tham lam, sân hận và si mê có lúc nào người này được an vui đâu? Dù ở địa vị nào trong xã hội, bản thân và tâm hồn của họ vẫn đen tối và đau khổ bất tận. Phật dạy chúng ta tu thập thiện cốt là tạo đầy đủ phước báu để chuyển hóa cuộc sống của chúng ta hiện nay được an vui hạnh phúc và đời sau còn được thỏa mãn mọi nhu cầu trong cuộc sống dù sanh bất cứ nơi đâu.

Thập thiện có lợi ích, có thành quả lớn như vậy, ai là người đã đủ duyên được nghe, đọc thấy, hiểu biết và được tu tập đó là một phước báu lớn của kiếp làm con người. Vậy hôm nay chúng ta đã được biết thập thiện đừng để luống qua một đời đen tối và đau khổ. Được kho báu đạo đức làm người tốt mà không biết dùng kho báu đành để một đời nghèo khổ đạo đức, lang thang trong 6 nẻo luân hồi khổ đau bất tận. Như trên Thầy đã dạy người nào muốn thoát khỏi thân bệnh, tâm bệnh, tai nạn này hoặc tai nạn khác và cầu mong gia đình được an vui đầm ấm, con cái hiếu thảo, vợ chồng hòa thuận sống trong tình nghĩa yêu thương mặn nồng tràn đầy hạnh phúc thì hãy tu tập thập thiện.

Thập thiện là 10 điều lành do thân, miệng, ý hành động.

1. Thân có 3 nghiệp thiện, ngược lại là 3 nghiệp ác:

Không giết hại sanh

Không trộm cắp

Không tà dâm

2. Khẩu có 4 nghiệp thiện, bằng ngược lại là 4 nghiệp ác:

Không nói dối

Không nói thêu dệt

Không nói 2 chiều

Không nói lời hung ác

3. Ý có 3 nghiệp thiện, ngược lại là 3 nghiệp ác:

Không tham lam

Không sân hận

Không si mê

Bây giờ chúng ta trở lại giải thích từng phần của Thập thiện.

Bây giờ trở lại Thầy giải thích để hiểu biết về cái phần 1 là do thân của chúng ta. Bởi vì thân chúng ta có cái 3 hành động của nó, là cái hành động thứ nhất của nó là nó giết hại chúng sinh như tay chân của mình đánh đập hoặc làm đau khổ chúng sanh là hành động của thân.

Trên đường đi mà chúng ta vô tình đi không nhìn xuống đất thì chúng ta sẽ đạp phải những loài côn trùng, dế hoặc những loài vật nhỏ dưới mặt đất thì chúng ta cũng phạm vào tội vô tình mắc vào tột sát sanh, còn huống hồ là chúng ta cố ý bắt những con vật giết đi, rồi làm thịt để biến nó thành những thực phẩm nuôi cơ thể chúng ta, đó là những điều rất là ác. Cho nên cái thân của chúng ta có những hành động làm ác nhiều lắm.

Đó là cái hành động nó tạo thành cái nghiệp đau khổ, cái nghiệp giết chóc cho nên đạo Phật dạy chúng ta khi thọ thực thì tâm từ bi của chúng ta biến mãn khắp cùng chúng sanh, nghĩa là lòng thương yêu của chúng ta đối với chúng sanh. Khi miếng ăn là cái vật để nuôi thân chúng ta sống, thế mà trước khi ăn chúng ta đã thấy, nghe và nghi. Cái thấy, nghe và nghi đó giúp cho chúng ta trau dồi được tâm từ bi, tức là lòng thương yêu của chúng ta đối với muôn loài. Người đời không hiểu, họ ăn để sống, họ nghĩ để cho sức khỏe họ được đầy đủ, dồi dào nên họ không nghĩ đến sự đau khổ, sự chết chóc của chúng sanh trong sự ăn uống của họ.Vì thế thân họ hay làm những điều độc ác để biến chúng sanh thành những thực phẩm họ ăn, từ đó họ tạo cho họ có nhiều sự đau khổ diễn biến trong cuộc đời của họ do tâm ác độc này.

Cái thứ hai cũng do thân hành động của họ, đó là lấy của không cho, tức là trộm cắp. Người đời người ta muốn ở không mà ăn, muốn rảnh rang mà sướng, cho nên có nhiều người nghĩ rằng tham lam lấy của người nó thêm cho mình cái này nọ kia mà không mất sự lao động của mình. Vì thế mới có trộm cắp tham lam do thân chúng ta làm. Cũng như khi tâm chúng ta ham ăn một cái bánh, cái kẹo hoặc là một cái trái cây do vậy chúng ta không dừng được, không ngăn được, không xả bỏ được hành động thân mới lấy cái bánh, mới trộm trái cây mà ăn. Thì đó cũng thuộc về loại trộm cắp. Do thân hành động đó tạo cho chúng ta nghèo khổ và đói rách sau này.

Thân chúng ta còn hành động một điều nữa là tà dâm, đối với người cư sĩ thì Phật không cấm sinh lý con người, nhưng đừng có dan díu với người này người kia để tạo cho gia đình mình không yên ổn. Không có người nào mà vợ mình khi tà dâm với người khác mà không ghen. Ngược lại khi một người chồng của mình tà dâm với người khác mà người vợ không ghen. Mà nỗi ghen tuông là sự đau khổ có thể đi đến cái tai hại rất lớn là giết người.

Vì thế thân có 3 hành động người cư sĩ chúng ta cần phải lưu ý, mỗi hành động chúng ta làm ra do thân chúng ta phải hiểu, phải biết thương yêu chúng sanh, đừng làm đau khổ, đừng đánh đập đau khổ chúng sanh.

Như vừa rồi có một con vật, có một con chó ở xóm này, nó chỉ ăn 2 cái trứng gà của một người, người chủ mới bắt nó trói lại rồi treo lên, cứ khoảng độ 2, 3 giờ đồng hồ lại đánh cho con chó 1 chập và cứ như vậy mà suốt ngày hôm qua con chó mỗi lần bị đánh đập là kêu la đau khổ. Nhưng người đời người tưởng như vậy là người ta đã cái nư giận và làm cho con chó không phạm phải cái điều đó nữa.

Nhưng thiết nghĩ chúng ta nuôi dưỡng chúng, không cung cấp cho chúng đầy đủ, chúng đói khát mới đi ăn trộm ăn cắp để mà sống, thì lỗi của người chủ chứ không phải lỗi của con chó, thế mà người chủ lại hành hạ con chó rất đau khổ.

Cũng như chúng ta trong khi đang khi ngồi trong thất tu hành, nghe tiếng con ếch con nhái bị con rắn cắn, tiếng kêu cầu cứu rất đau khổ, chúng ta thản nhiên ngồi tu hành nhiếp tâm không lưu ý, nhưng đối với người tu sĩ đạo Phật không thể ngồi thiền trong 1 ngày mà thành đạo được, mà hãy thực hiện tâm từ bi khi có 1 chúng sinh kêu cứu, chúng ta vội tháo chân ra để làm động cho 2 con vật bỏ ra. Một con vật thoát khỏi sự đau khổ, sự chết chóc là chúng ta thấy an vui trong lòng hơn là chúng ta ngồi thiền trong 1 giờ hoặc 2 giờ.

Lòng thương xót chúng sanh chúng ta không nỡ nghe tiếng kêu cầu cứu của 1 con vật mà chúng ta vô tình, cũng như chúng ta nghe 2 con mèo cắn lộn nhau, chúng ta biết chúng là con vật không trí tuệ, không hiểu được Phật pháp cho nên thường tranh nhau ăn, hoặc là những điều gì chúng mới đánh lộn nhau gây thương tích đau khổ. Nghe 1 con vật khác không đủ sức chống cự, kêu cầu cứu mà chúng ta nỡ đành tâm để cho chúng đau khổ. Như vừa rồi Thầy và Minh Tông ngồi trong thất đang hỏi cách thức tu hành thì nghe một bầy chó cắn hiếp 1 con chó khác, tiếng kêu la của con chó kia làm Thầy không yên, Thầy vội chạy ra và đuổi bầy chó, cứu con chó đang bị chúng nỗ lực xé nhau mà giết con chó nọ.

Người tu sĩ chúng ta cần phải trau dồi lòng thương yêu của chúng ta trước muôn loài, bất kỳ trong giờ nào, phút nào, trước cái đau khổ, trước cái chết của một chúng sanh chúng ta đừng đành tâm mà vì công việc của mình mà để chúng bị đau khổ, bị giết hại.

Thân hành của chúng ta có 3 chỗ không giết hại mà còn nỗ lực giúp cho chúng sanh thoát khỏi cảnh khổ và chết chóc.

Thân hành thứ 2 của chúng ta là không tham lam, không lấy trộm, không lấy của không cho, nhất định dù một vật nhỏ nhất chúng ta cũng không lấy.

Thân hành thứ 3 đối với người cư sĩ thì chúng ta không nên dan díu với người ngoài làm cho gia đình tan nát, lòng trung nghĩa đối với nhau không còn nữa. Bởi vậy chúng ta là con người chúng ta phải tránh những điều, hành động theo cách này để tạo cho gia đình được đầm ấm, hạnh phúc an vui. Còn riêng đối với tu sĩ đã xuất gia thì hoàn toàn phải đoạn dứt tâm dâm dục. Như Thầy đã dạy, tâm dâm dục là con đường sinh tử của con người. Ở đây, chúng ta trong bài này, Thầy dạy cho người cư sĩ mới bước đến đạo Phật cho nên giữ gìn nghiêm túc tránh sự tà dâm để tạo cho gia đình mình một sự hòa thuận yên vui. Cần phải suy ngẫm cho kỹ điều này không khéo vì tâm sắc dục mà chúng ta tạo cảnh khổ cho bản thân mình và cho những người xung quanh mình.

Không giết hại chúng sanh, tại sao hành thập thiện con người thoát khỏi bệnh tật, tai nạn, giận hờn, phiền não, đau khổ và yểu tử?

Như trên thầy đã giảng, con người do nghiệp sinh ra mà cũng chính con người tạo ra nghiệp để rồi con người chịu lấy những hậu quả của nghiệp.(BBT:BN,03,E01:34:26)

Nếu nghiệp ác tạo ra thì họ phải chịu lấy những sự khổ đau tai ương hoạn nạn hoặc yểu tử chia lìa, bệnh và chết. Nếu Nghiệp thiện được tạo ra thì họ phải hưởng lấy những hạnh phúc an vui như câu hỏi đã nêu trên.

Thập thiện tạo ra nghiệp lành vì thế chúng ta cần phải tư duy suy nghĩ chín chắn, tại sao không giết hại chúng sinh? Điều quả quyết vạn vật sanh ra trong vũ trụ này không một loài vật nào không sợ chết, không sợ đau khổ và bệnh tật. Chẳng có sự vui mừng nào hơn sự vui mừng khỏi bị giết, khỏi bệnh tật, tai nạn. Người đời thường nói thà nghèo mạnh giỏi còn hơn giàu sang đau ốm. Câu tục ngữ dân tộc Việt Nam ta: “ Ăn được, ngủ được là tiên”. Ở đời không ân huệ nào lớn hơn ân huệ tha mạng chết. Loài vật sắp bị giết mà được tha thì nỗi lòng vui mừng không tả được. Hòa Thượng Thiện Hoa dạy: Như khi chúng ta thả một con chim sắp bị cắt cổ nhổ lông, một con cá sắp đem chặt kỳ đánh vảy. Chim được sống vui mừng bay nhảy, cũng như cá khỏi chết hớn hở lội bơi.Thế mới rõ thoát nạn giết hại chúng sanh nào không khấp khởi vui mừng. Nên chi không giết hại chúng sanh mà lại còn phóng sanh là nghiệp lành đứng đầu trong thập thiện. Suy bụng mình nghĩ loài vật chúng ta có nỡ lòng nào giết hại chúng sanh chăng? Chúng ta còn ham sống sợ chết lẽ đâu lại cướp sự sống của muôn loài. Đừng mượn câu: “Nhơn dưỡng vật, vật dưỡng nhơn” mà hiểu nghĩa cạn cợt để đôi tay của chúng ta vấy máu chúng sanh, để tâm hồn chúng ta ngày càng hung ác. Chúng sanh dẫy dụa trên thớt, dưới dao, tiếng kêu la thương đau quằn quại, nhìn lại chúng ta lăn lộn trên giường bệnh trong cơn bệnh ngặt nghèo, cơ thể rã rời đau đớn vô kể, tiếng kêu chẳng dứt. Xét cái đau của thân mình thương cái đau của chúng sanh chẳng khác nhau. Vậy mà chúng ta nỡ lòng nào ăn thịt chúng sanh, sát hại chúng sanh.

Khi đã hiểu thấu pháp môn thập thiện là pháp môn tạo ra nghiệp lành đưa chúng ta thoát cảnh lầm than của nghiệp ác. Cải tạo đời sống của chúng ta từng hành động biết yêu thương muôn loài vì thế chúng ta đâu còn nhẫn tâm làm đau khổ chúng sinh, giết hại chúng sinh và ăn thịt chúng sinh được nữa. Muốn không sát hại chúng sinh chúng ta hãy chế ngự và khắc phục tâm mình đừng chạy theo những thực phẩm ăn ngon khoái khẩu mà tạo tội lỗi ác độc máu đổ thịt rơi như núi như biển, mà chẳng lấp đầy lỗ miệng của chúng ta. Thấu hiểu sự đau khổ của muôn người, muôn vật như chính sự đau khổ trong thân tâm mình, thì chúng ta phải cố gắng từng phút từng giây tỉnh thức để tu tập và tránh khỏi vô tình giết hại chúng sanh. Vì sát sanh là cái nhân tạo ra nghiệp bệnh khổ, tử vong, tai nạn, bệnh tử. Nợ máu xương này phải đền bù dù trốn đâu cũng không khỏi.

Kinh thập thiện nghiệp đạo dạy: Nếu ai không giết hại chúng sanh, không làm đau khổ chúng sanh thì sẽ được 10 điều lợi ích:

1. Tất cả chúng sanh đều kính mến.

2. Lòng từ bi biến mãn khắp chúng sanh. (BBT:CĐ,04A,E00:44:50)

3. Trừ sạch thói quen giận hờn.(BBT:CĐ,04B,B00:00:00)

4. Thân thể thường được mạnh khỏe.

5. Tuổi thọ được lâu dài.

6. Thường được người lành giúp đỡ.

7. Ngủ ngon giấc không ác mộng.

8. Trừ được sự thù oán

9. Khỏi bị đọa vào 3 đường ác.

10. Sau khi chết được sanh vào cõi hạnh phúc an vui.

Quả thực kẻ nào biết sự đau khổ chúng sanh chính là sự đau khổ chính mình thì người ấy không bao giờ giết hại, làm đau khổ và ăn thịt chúng sanh nữa. Thân người ấy sẽ ít bệnh, ít tai nạn, sống trường thọ, ít khổ đau.

Pháp môn thập thiện là lộ trình đưa con người đến hạnh phúc chân thật của mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi xã hội. Nếu ai hằng ngày siêng năng tu tập trau dồi thập thiện thì ngay trong đời hiện tại thân thể được mạnh khỏe, tinh thần được thơi thới nhẹ nhàng an lạc, tâm hồn lúc nào cũng an vui, thanh thản. Người cư sĩ đệ tử Phật phải thực hiện tu tập và sống cho được đúng 10 điều lành này. Vì thập thiện là giáo pháp căn bản đạo đức nhân quả của người xuất gia cũng như người tại gia. Không thể bỏ qua, đừng xem nó tầm thường, nó xây dựng đạo đức cho mỗi người và cũng chính từ đó xã hội mới đi đến tốt đẹp thanh bình an lạc.

Muốn cầu đạo giải thoát ra khỏi nhà sanh tử thì phải hết sức thiết tha tu tập nhiệt tình, nhiệt tâm, trau dồi thân tâm sống đúng 10 điều lành này thì kết quả an vui hạnh phúc đến với quý vị ngay đây, tức thời.

Hai, hành động của thân kế tiếp là không trộm cắp.

Trộm cắp do lòng tham lam, làm ít mà muốn được nhiều, không làm mà có ăn, không đổ mồ hôi mà có của cải, tài sản. Hòa Thượng Thiện Hoa dạy: Người không gian tham trộm cắp là người yêu chuộng sự công bằng, thường trọng của kẻ khác như trọng của mình. Biết rằng tiền bạc là huyết mạch của con người nên ai ai cũng có tiền bạc mới có thể sắm ăn, sắm mặc, chỗ ở và tất cả nhu cầu cho cuộc sống. Ta thường thấy nhiều người bị trộm cắp của cải thất vọng đến đỗi phải quyên sinh, như vậy ai nỡ lòng nào trộm cắp cho đành. Vì của cải của mình mất mình cũng biết tiếc, biết buồn khổ rầu rĩ, thì của cải người mất, người cũng biết than, biết sầu khổ.

Vả lại chúng ta cũng phải hiểu, của phi nghĩa có giàu đâu, vào cửa trước ra cửa sau, tiêu hao như nước soi cát chảy, manh tâm giành giật cho lắm chết rồi cũng 2 bàn tay không. Người không trộm cắp cuộc sống luôn được an vui tinh thần không hồi hộp vì không sợ pháp luật, chẳng lo ngại ai thù oán. Trong nhà người này không trộm cắp của người kia thì mọi người đều sống hòa thuận, thương mến, còn ngược lại bất hòa, sống nghi kị với nhau khiến cho gia đình sống như trong địa ngục. Người này để ý người kia vì thế lòng thương yêu tổn giảm, không còn nữa.

Ngoài xã hội người này không lấy của người kia thì nhà nhà khỏi đóng cửa, ra đường người không lượm của rơi, giữa xã hội loài người đều là lương dân thì thế giới đâu còn chiến tranh tàn khốc. Trộm cắp là một tánh xấu đời đời kiếp kiếp phải chịu cảnh nghèo đói, tai ương, vì nhân trộm cắp quả nghèo đói. Do hiểu biết nghiệp tham lam trộm cắp thì đời đời nghèo cùng khốn khổ, biết như vậy chúng ta phải quyết tâm không bao giờ khởi ý trộm cắp tham lam của ai. Dù trái cà, trái bí, cây đinh, sợi kẽm, nói cho cùng từ bụi đậu phộng không nhổ cắp đến bụi măng tre cũng không hề cắt trộm. Vì không bao giờ muốn bị mất của thì há nào lại lấy của kẻ khác cho đành.

Kinh thập thiện dạy người không trộm cắp mà còn bố thí cho kẻ khác, giúp đỡ cho kẻ đang nghèo đói thì sẽ được 10 quả báo phước lành:

1. Tiền của dư giả, không bị vua quan giặc giã cướp mất, không bị nạt lụt trôi lửa cháy và con cái không phá tán.

2. Được nhiều người kính mến và tin cậy.

3. Không bị ai lừa dối, gạt gẫm.

4. Xa gần đều khen ngợi, lòng ngay thẳng từ thiện.

5. Luôn lòng được an ổn không sợ mất mát hư hao.

6. Tiếng lành đồn xa.

7. Ở chỗ đông người không lòng khiếp đảm.

8. Tiền của, tánh mạng, nhan sắc, sức khỏe luôn được đầy đủ.

9. Tâm thường sẵn lòng bố thí cho người bất hạnh.

10. Khi chết thường sinh vào cõi an lành hạnh phúc.

Đó là hành động không tham lam sẽ được 10 điều lành như vậy.

Cuộc đời người ta có nhiều góc độ tham lam, nhưng có người tham tốt mà có người tham xấu. Tham tốt như thế nào? Cố gắng làm ra cho nhiều tiền nhiều bạc đó là sự tham tốt, lấy mồ hôi nước mắt của mình đó là sự tham tốt. Còn có nhiều người tham xấu là lén trộm cắp của người khác về làm của cái của mình đó là lòng tham xấu.

Người tham tốt thì vất vả suốt đời quần quật lao động bằng tay chân hoặc bằng trí óc. Người tham xấu thì chờ lúc sơ hở của kẻ khác mà lấy trộm của người. Người tham xấu bằng trí thì suy tư bằng những thủ đoạn gian ác lấy trộm của người mà không bị pháp luật bắt tội trộm cắp. Cho nên đối với hành động tham lam, hành động trộm cắp này nhiều hình thức chứ không phải một hình thức. Nhưng tóm lại dù hình thức nào, dù có thiện thì vẫn là đem đến sự khổ đau cho bản thân của mình. Người tham làm ra của nhiều thì đày ải thân tâm của mình phải suy tư tính toán làm cách nào, rồi phải chạy đông chạy tây giao thiệp bằng cách này bằng cách khác để có được nhiều tiền nhiều của, vẫn là đau khổ.

Nhưng đời người sinh ra thì chúng ta biết làm sao hơn. Nhưng chúng ta chọn lấy cái tham bằng mồ hôi nước mắt của mình thì cái tham đó rất là quý. Còn cái tham mà không có mồ hôi nước mắt của mình, không có sự suy tư tính toán ở trong đó thì tham đó là tham xấu, chúng ta nên tránh.

Nhưng chúng ta nên nghĩ rằng có nhiều người tiền bạc rất nhiều mà vẫn còn tham tiền tham bạc, ngồi trên đống tiền cao như núi mà ăn chẳng yên, ngủ chẳng yên, thế mà người ta không thấy cái nỗi khổ đó. Mặc dù việc làm người ta rất là lương thiện, không có những manh tâm gian ác trong đó thế mà họ không dám buông xả để họ được 1 giờ một phút an vui tâm hồn của họ. Dù họ có cố gắng làm cho nhiều, tham cho nhiều, chất cho nhiều tiền bạc nhưng phỏng chừng chết đi họ có giữ được đồng nào, có đem theo được đồng nào.

Chúng ta có đủ phước tạo được tiền bạc nhiều chắc chắn chúng ta sẽ không xài hết được thì chúng ta nên nhớ xung quanh chúng ta có nhiều người bất hạnh đang nghèo đói không cơm ăn áo mặc vì họ là người đã tạo nhiều nghiệp ác. Do vậy chúng ta hãy bố thí cho họ, giúp cho họ. Sự giúp và bố thí này sẽ giúp cho đời sống chúng ta hiện tại và mai sau, sẽ chuyển hóa được nghiệp khổ của chúng ta.

Thầy đem một cái ví dụ, như vừa trong hiện tại Thầy có 1 người đệ tử. Đó là chú Chơn Tâm, chú từ một giáo viên cấp 2, tiền lương rất là túng thiếu không đủ cung cấp cho gia đình sống trong cuộc sống hiện giờ. Thế mà phước chú đến, chú chuyển nghề giáo viên thành nghề vàng bạc đá quý, chỉ trong vòng 2 năm chú đã có một số tiền rất lớn. Chú thường về đây để hỏi Thầy pháp tu hành, Thầy khuyên chú nên bố thí và làm những việc lành. Chú nghe lời Thầy, lúc nào chú cũng đến thăm những trại mồ côi, những trại cùi, trại dưỡng lão, những nơi nghèo đói thì chú thường đến để bố thí. Trên bước đường làm ăn nó không phải suôn sẻ luôn đâu. Vì thế chú gặp những tai nạn, do những tai nạn đó mà khi xảy ra thì chánh quyền người ta xét thấy cái người này làm có tiền sống giúp xã hội chứ không có lo lắng cho cá nhân mình. Cho nên từ cái tai nạn xảy ra đó Nhà nước không có bỏ tù chú và thấy chú là 1 người rất tốt. Nếu chú chỉ tích lũy sự có tiền của này chỉ riêng cho cá nhân mình chắc chắn chú sẽ không thoát được cái tù tội. Vì người ta xét thấy hành động làm ra tiền mà không phục vụ cho riêng cá nhân gia đình mình mà cả xã hội, người ta nghĩ người này làm ra tiền mà rất tốt.Vì thế mà Thầy thiết nghĩ ngồi trên đống vàng mà rất đau khổ. Trong 1 chuyến xe mà chú chở vàng, 100 ký, 5,3 chục ký lô vàng thì tâm rất hồi hộp lo sợ chứ không đơn giản như chúng ta không có tiền bạc. Sau này Thầy khuyên chú, chú nên nghỉ làm đi đừng nên làm nữa, có bao nhiêu tiền bố thí cho người chỉ dành dụm đủ sống mà thôi. Từ ngày đó chú nghe lời Thầy chú rất là an ổn không còn lo lắng, không còn sợ hãi nữa.

Nhưng tâm con người nó không phải đứng yên một chỗ, tiền bạc là cái sự cám dỗ rất lớn, làm chúng ta khó mà giữ tâm mình yên ổn như những bậc tu hành. Cho nên càng thấy sự làm ăn khá giả lên thì chúng ta nên càng dè dặt, coi vậy chứ nó chưa được yên ổn cho đời chúng ta đâu. Tại sao vậy? Đức Phật đã xác định tiền bạc châu báu là rắn độc. Khi trong tay chúng ta có nó, mặc dù nó không phải là tiền bạc phi nghĩa mà chính mồ hôi chúng ta, nhưng nghiệp quả khi có tiền bạc vẫn đem đến cho chúng ta nhiều tai nạn. Vì vậy ở đây Thầy nhắc các cư sĩ khi các con làm có tiền bạc nhớ đến những nỗi bất hạnh của người khác. Vì phước của mọi người cộng lại lớn hơn phước của chúng ta, vì chúng ta có 1 cá nhân không thể nào có đủ phước để thọ hưởng sự giàu sang đó. Cũng như một nhà vua khi ngài lãnh đạo trong một nước, ngài giàu sang, tiền bạc rất nhiều. Thế cái phước nhà vua đó được hưởng bao lâu? Nếu cái phước đó dài thì được 10 năm, 2 chục năm, nếu cái phước ngắn vị vua đó vừa lên ngôi trong 5, 3 hôm thì bị truất phế hoặc là bị giết. Thường chúng ta thấy phước của cá nhân rất nhỏ mà cái phước của mọi người rất lớn. Nếu vị vua lên nắm quyền giàu sang mà biết bố thí giúp cho dân nghèo thì nhà vua chắc chắn sẽ được ở ngai vàng bền lâu, còn nếu nhà vua lên chỉ hoang phí lo ăn chơi thì Thầy nghĩ trong lịch sử chứng minh điều đó rất rõ ràng, nhà vua đó ở ngôi không lâu. Cũng như 1 người giàu có mà có lòng từ thiện thì sự giàu có đó sẽ được giữ vững không phải trong một đời của họ mà cả đến đời con cái của họ.

Nếu sự giàu có đó mà chỉ một mình họ hưởng, làm ra đó thì phước báo của người đó nó sẽ tiêu mòn rất nhanh. Từ đó trong một đời người của họ chưa hưởng trọn mà của cải đã bị nước lửa, bị giặc giã cướp bóc làm cho họ trở thành 2 bàn tay trắng, nghèo đói như người khác. Vì thế không tham lam trộm cắp mà có đủ duyên, có đủ tài làm ra tiền ra bạc thì nhớ phước báo của mọi người là lớn, phước của mình là nhỏ vì vậy mình cố gắng san sẻ cho những người bất hạnh trong xã hội từ đó của cải tài sản của mình được bảo vệ yên ổn không hao mất.

Nhớ những lời này là những kinh nghiệm trong đời Thầy, Thầy đã từng dạy 1 người cư sĩ và thường nhắc nhở nhiều người nữa trên cuộc sống của nhiều người cư sĩ. Họ đã được an vui hạnh phúc, họ đã được sung sướng thoát được cảnh tù tội, thoát khỏi cảnh ghen ghét của người khác, đó là lòng bố thí của họ.

Bây giờ đến hành động thứ 3: không tà dâm.

Phàm con người sanh ra đều do dâm dục, nhưng dâm dục là con đường sanh tử luân hồi. Nó là ma chướng làm ngăn trở bước đường tu giải thoát. Phật dạy, lòng dâm không trừ thì không ra khỏi trần lao. Muốn giải thoát mà không đoạn lòng dâm dục thì dù tu muôn ngàn kiếp cũng không bao giờ giải thoát được.

Kinh thập thiện dạy người cư sĩ phải ngăn ngừa tà dâm chứ chưa phải tu rốt ráo của bậc xuất gia. Hành động thiện đối với vấn đề sinh lý không phải đoạn trừ, chỉ đừng tà dâm, tức là không chung chạ ngoại tình với người khác, nhờ vậy cuộc sống chung của gia đình mới được an vui hạnh phúc, gia đình đầm ấm, làm ăn phát đạt. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn. Sự dâm dục thái quá đưa con người đi đến chỗ bệnh tật nan y, thọ mạng không được lâu dài.

Kinh Thập thiện dạy người không tà dâm là người trung tính giữ gìn tiết hạnh được 4 điều lợi:

1. Sáu căn đều được vẹn toàn.

Nghĩa là người tà dâm thì 6 căn của họ khó được vẹn toàn, hoặc bị đui bị điếc hoặc là thân bị tật nguyền hoặc là mắt, tai, lưỡi. Tất cả những điều kiện họ giữ gìn được cái tâm mà đừng tà dâm thì họ sẽ giữ gìn 6 căn được trọn vẹn. Nhiều khi chúng ta có 6 căn mà lỡ 2 mắt đui thì đó là một điều bất hạnh cho chúng ta, lỡ 2 tai mà điếc thì đó là một điều bất hạnh cho chúng ta. Cho nên mỗi 6 căn chúng ta phải được trọn vẹn đầy đủ.

2. Đoạn trừ hết thảy phiền não uế nhiễm.

Người mà không có tà dâm thì họ dứt trừ tất cả những phiền não trong gia đình họ.

3. Ở đời được mọi người khen tiếng tốt.

4. Vợ con không ai dám xâm phạm.

(BBT:CĐ,04B,00:23:22) Bây giờ đến phần thứ 2 là do hành động miệng của mình,miệng mình có 4 hành động tạo nghiệp rồi từ chỗ nghiệp đó mà chúng ta đi vào trong cuộc sống hiện tại cũng như mai sau, khổ đau hay là hạnh phúc do nơi miệng của chúng ta.Cho nên người xưa nói “họa tùng khẩu nhập”, tai họa đều do nơi miệng chúng ta mà ra, vậy chúng ta phải cẩn thận trong lời nói của chúng ta.

Thứ nhất sống trong xã hội, nếu trong cuộc sống mà ai nói dối thì tự mình làm mất lòng tin của mọi người. Nghĩa là chúng ta gạt người ta, chúng ta nói láo người ta 1 lần người ta chưa biết chứ 2 lần thì người ta sẽ biết liền. Nói chung dù mình có khéo léo nói như thế nào thì sự thật vẫn là sự thật, ngày hôm nay người ta chưa biết nhưng ngày mai sự thật nó sẽ đưa đến người ta sẽ biết mình là người nói láo, người không thành thật cho nên người ta không bao giờ tin. Từ đó cái lòng tin của mình bị mất đi, cho nên mình có nói thật người ta cũng chẳng tin mình.

Nói dối là một điều tai hại cho sự chung sống trong gia đình mà mình nói láo, ví dụ như mình đi chơi mình nói mình đi làm thì vợ ở nhà tưởng mình đi làm thật nhưng mai mốt đổ bể ra thì rõ ràng là làm vợ con không tin mình được, chỉ một lần thôi cũng đủ không tin mình nữa. Cũng như như mình lãnh lương rồi mình dành ra một ít nào đó để cho mình tiêu phí mà mình không nói cho vợ con mình biết, mình nói đây là cái số lương của mình như vậy như vậy mình đưa cho vợ con mình để chi phí ở trong gia đình. Vợ con mình tin thật, nhưng một hôm bà ta đem cái áo của mình đi giặt thì móc trong túi ra thấy số tiền, bà ta nghi ngờ liền chồng mình không thật. Do cái sự nói không thật đó đã làm cho gia đình bắt đầu tan nát. Người ta không tin nhau nữa rồi thì có sự nghi kỵ nhau làm cho gia đình mình càng ngày càng đau khổ. Cho nên cái lời nói chúng ta mà nói dối thì chúng ta biết rằng sẽ đưa đến chúng ta những quả khổ sau này.

Do nói dối mọi người mất niềm tin với mình, cuộc sống xem như bị cô lập, người ta hết tin mình rồi cho nên mình nói gì ngoài mặt thì người ta làm ra tin nhưng sự thật người ta thằng này nói láo, người ta không bao giờ tin mình nữa. Không ai muốn thân cận với mình, người ta không có muốn gần gũi mình nữa. Hòa thượng Thiện Hoa dạy: người ta ở đời dù một việc nói chơi người ta cũng không nên nói dối vì lẽ nói dối quen miệng, người ta biết mặt, sau này nói thật cũng chẳng ai tin. Nhất là người học đạo thì không nên nói dối, nếu nói dối cứu khổ phò nguy cho người và vật thì ta còn không nói huống là nói dối hại người lợi mình thì càng không nên nói nữa.

Như Thầy đã nhớ một câu chuyện khi đức Phật ở trong rừng tu hành thì có 1 nhà vua đi săn bắn, ngài đuổi theo 1 con nai thì con nai chạy vào trong 1 cái nơi của đức Phật ngồi tu, nó chun vào trong cục đá đó nó núp, nó trốn. Thì nhà vua đuổi theo mới đến đây gặp đức Phật đang ngồi tu trên cục đá mới hỏi: ông có thấy con nai mà chạy ngang đây không? Nếu đức Phật nói không tức là vọng ngữ, mà nói thấy thì tức là nhà vua hỏi nó ở đâu, ông sẽ chỉ nó ở dưới hang cục đá của mình ngồi thì nhà vua sẽ giết con vật thì mình là tội sát sanh.

Nếu ở trong câu này như HT. Thiện Hoa dạy thì như thế này: Nếu nói dối mà cứu khổ phò nguy cho người và vật thì ta nên nói. Nhưng ở đây thì Thầy thấy qua hình ảnh của đức Phật, người tu hành thì không nên nói dù là cứu người cứu vật thì cũng không nên nói dối. Vì thế nhà vua hỏi đức Phật làm thinh. Lần thứ nhất đến lần thứ 3 thì nhà vua tức giận cho nên lấy gươm xẻo lỗ tai của cái người này và hỏi nữa thì đức Phật cũng không nói, nhà vua cắt lỗ mũi thì ông cũng không nói cho đến khi nhà vua tức quá chặt hai cánh tay ông thì ông cũng chẳng nói, cho đến khi nhà vua móc mắt ông ông cũng chẳng nói. Đó là chúng ta thấy giữ gìn cái hạnh không nói dối. Mặc dù là nói dối sẽ cứu được mình đó, nghĩa là thoát khỏi cảnh mà nhà vua giết mình đó thế mà ông vẫn thản nhiên giữ đúng cái hạnh không nói dối. Nghĩa là nói dối rất dễ dàng, con nai vừa chạy ngang đây mà nó chạy luôn đi rồi, không còn ở đây nữa. Thì nhà vua hãy chạy theo mà tìm giết nó đi, mà tìm bắn nó đi. Thì lẽ đương nhiên nhà vua phải đuổi theo chứ đâu có cắt tai móc mắt ông, rõ ràng nói dối một chút xíu mà mình không có đau khổ thế mà đức Phật thà chết, thà chịu đau khổ bằng sự hành hạ của nhà vua mà không phạm vào cái lỗi nói dối.

Do thế chúng ta mới thấy lời nói dối dù là 1 người tu sĩ mà nói dối khi người ta biết được thì giá trị của người tu sĩ không ra gì hết, cũng như chúng ta là những người cư sĩ đệ tử Phật đã biết Phật pháp rồi thì nói dối thì không nên cho dù nói dối có ích lợi cho mình cho người thì cũng không nên nói. Huống hồ là nói mà để làm lợi cho mình chắc chắn là không nói rồi.

Do qua cái hành động của đức Phật chúng ta cần phải học hỏi, cần phải theo gương đó mà giữ gìn cho trọn vẹn cái giới nói dối này, cho nên thà chết chúng ta không bao giờ phạm giới. Cũng như giới sát sanh hồi nãy, thì thà là chúng ta chết chứ không giết hại chúng sanh, đó là những quyết định của những người thực hiện theo con đường của đạo Phật để thực hiện được những nghiệp lành, từ những nghiệp lành đó đưa chúng ta đi đến cảnh giới không còn đau khổ nữa.

Kinh thập thiện nói người không nói dối được 8 điều lợi ích:

1. Được mọi người tin tưởng.

2. Lời nói ra được người người kính yêu.

3. Miệng thường thơm sạch.

Tức là miệng thường thanh tịnh đó.

4. Lời nói thường êm ái.

5. Luôn được an vui như ý nguyện.

6. Lời nói không buồn giận và luôn được vui vẻ.

7. Lời nói được mọi người vâng theo.

8. Trí tuệ thù thắng không ai hơn.

Đó là cái người không nói dối họ được 8 điều lợi ích như vậy. Và chúng ta cũng nhớ lấy gương của đức Phật làm cái gương là không bao giờ nói dối. Nhất là những người thân trong gia đình của mình đừng nên có 1 lời nói dối, vì nói dối làm mất niềm tin và từ đó trong gia đình bất an.

Người cư sĩ thì chúng ta sống còn chung đụng nhiều người, còn tiếp duyên nhiều người. Một người hay nói láo thì chúng ta không tin người đó.Và không tin người đó thì người đó dù có thất nghiệp, dù có trong cảnh đau khổ nào đó thì chúng ta cũng không giúp được, là tại sao? Là vì chúng ta nghĩ rằng người này hay nói láo là sẽ gạt mình trong khi họ, vợ con họ khổ sở, khốn khổ họ đến nói thật mà mình vẫn nghi rằng họ nói láo. Cho nên chúng ta vẫn thấy họ là người không giúp đỡ. Đó là những cái tai hại cho người nói láo. Vì vậy chúng ta cần phải biết, cần phải dè dặt không bao giờ nói sai sự thật, phải nói đúng sự thật, có thấy thì nói thấy, mà không thấy thì nói không thấy. Không nên nói 1 cách không đúng sự thật.

(BBT:BN,05,B00:04:41)

Bây giờ đến cái phần thứ 2 của cái miệng là không nói lời thêu dệt.

Người đời thường trau chuốt lời nói, đi buôn vật xấu nói tốt để bán cho được giá, gạt người mua về không xài được, đó là cái lời nói thêu dệt đó. Chỉ 1 chút lòng nhỏ mọn hờn ghen liền dùng lời nói thêu dệt để cho đôi bên thù hận có thể giết hại lẫn nhau làm tổn hại tánh mạng của người khác, đó là lời thêu dệt rất là tai hại, có thể giết người. Chỉ 1 chút lòng ganh tỵ thù vặt bèn dùng lời nói thêu dệt để lung lạc lòng người khác hoặc để quyến rũ hay gạt gẫm người khác làm tổn hại danh dự và tài sản cốt để đem lại cho mình được nhiều lợi lạc và còn được tiếng thơm, tiếng tốt cho mình.

Ngược lại, người không có lời nói thêu dệt dùng lời nói đúng đắn, chánh lý không gạt gẫm lừa bịp người, không làm tổn hại danh giá tài sản thậm chí cho đến tánh mạng. Thêu dệt tức là đặt điều nói xấu người khác, khiêu khích người khác khiến cho người phải buồn khổ có thể đi đến chỗ phải tự tử quyên sinh tánh mạng. Nghĩa là chuyện không có mà mình thêu dệt ra thành có chuyện, chuyện người ta không xấu mình nói người ta xấu, chuyện người ta xấu mình thêu dệt nói người ta tốt để được tình được nghĩa với người này người kia, điều đó là với lời nói đó chúng ta cần phải tránh.

Đem cái lời nói làm cho người ta giận hờn nhau, rồi đem cái lời nói làm cho người ta ưa nhau như những người làm môi giới. À, thấy chú này nó không được đến đằng gái khen chú này là tốt là học giỏi là này kia đủ thứ, là có đức hạnh đủ thứ. Nhưng sự thật chú này thì tham lam hút thuốc rượu chè bê bết thế mà cái ông làm mối thêu dệt nói chú này thế này thế khác cho tốt cho được lòng đằng gái. Rồi lại đến đằng trai thì nói cô này công dung ngôn hạnh như thế này thế khác, hiền đức đủ loại nhưng mà cô này thì chẳng ra gì hết, những cái tay mà có thể ăn chơi, mà có thể đủ cách ở trong thế gian này thế mà cũng được ca ngợi. Đó là những cái thêu dệt như vậy đó. Đã gạt người ta để làm cho người ta không biết, người ta tin theo người ta rước cô dâu đó về hay là người ta rước chú rể đó về. Chừng đùng 1 cái thì người ta hỡi ôi, mình lầm người. Đó là những lời thêu dệt chúng ta không nên. Cái tốt thì chúng ta nói tốt mà cái xấu thì chúng ta nói xấu. Không được thêu dệt tốt biến thành xấu mà xấu biến thành tốt. Điều đó là điều thêu dệt không được.

Kinh thập thiện dạy người không đặt điều nói xấu người khác có 3 điều lợi ích:

1. Được mọi người quý mến.

2. Thường đáp được những câu hỏi khó.

3. Có đầy đủ uy tín cao quý trong cuộc đời.

 

Sáu, không nói lật ngược.

Về cái hành động miệng của mình hay nói lật ngược trở lại, nói rồi rồi nói lại cái khác, vừa mới nói đó mà thấy cái điều đó có hại cho mình thì ngay đó thì mình lật ngược lại nói tôi không nói điều đó. Người đời có lắm kẻ nhiều mồm mép, vừa nói đó một lúc sau lại nói ngược lại, lấy quấy làm phải, lấy phải làm quấy.

Người ta nói: “cái lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, miệng không vành nó méo tứ tung”. Đúng vậy, những hạng người nói lật ngược là hạng người lưỡi không xương, là những người miệng không vành, hạng người này là hạng người nhiều chuyện, họ là người dụm ba dụm bẩy chuyên nói xấu người khác, đem chuyện người này nói ra, nói vào bêu xấu khiêu khích người khác gây phe nhóm tạo cảnh bất hòa, thù hận, và còn đem chuyện người này dèm pha với người kia, nhạo báng chê bai làm cho người khác tức giận hoặc xấu hổ, đau khổ.

Dùng môi mép đứng trung gian gây ác cảm đôi bên để đi đến kiện thưa. Người không nói lưỡi 2 chiều thì không có chuyện lôi thôi với mọi người, không bị người ta lôi ra làm chứng cớ, còn ngược lại những kẻ ấy đều gọi là người nhiều chuyện.

Người không nói lưỡi 2 chiều không làm phiền một ai hết, được thân bằng quyến thuộc, kẻ xa người gần đều kính mến, người không có lưỡi 2 chiều thường dùng lời êm ái an ủi, khuyên giải giúp cho mọi người hòa thuận thân yêu nhau, khiến cho mọi người đều vui vẻ an lòng. Người này đi đến đâu, ở đâu cũng được mọi người kính yêu, gặp việc khó bất hòa người này đứng ra thu xếp hòa giải một cách dễ dàng.

Người không nói lưỡi 2 chiều khiến gia đình sum họp an vui tình làng nghĩa xóm hòa thuận kính yêu nhau.

Kinh thập thiện dạy: Người không nói lưỡi 2 chiều được 5 điều bất hoại.

1. Nhơn bất hoại.

2. Sống trong gia đình sum họp.

3. Đức tin bất hoại.

4. Pháp hạnh bất hoại.

5. Thiện hữu tri thức bất hoại.

Nghĩa là nhơn bất hoại, nghĩa là đối với cái thân của mình thường được vui vẻ, được tốt lành, nó không làm cho mình hư hoại.

Hai,sống trong gia đình sum họp: nghĩa là cái người này sống trong gia đình nào, người nào cũng có sự hòa hợp sum họp bởi họ không là người nói lưỡi 2 chiều. Ở đâu thì họ cũng được sự hòa hợp, Ví dụ như quý thầy là những người sống trong tăng đoàn mà không nói lưỡi 2 chiều, tức là không dựa theo người này nói như thế này, dựa theo người kia nói như thế kia. Nói thì đúng sự thật, không thêu dệt ra, những người này thường sống hòa hợp trong mọi người.

Ba,đức tin bất hoại: ai cũng tin những người này, cho cái lòng tin không bị hoại diệt.

Bốn,pháp hạnh bất hoại: Cái hạnh của người tu này dù là người cư sĩ cũng không sợ bao giờ hoại diệt. Cái đức hạnh của họ không bao giờ bị hoại diệt.

Năm,thiện hữu tri thức bất hoại nghĩa là họ luôn luôn gặp nhiều bậc thiện hữu tri thức, những người tốt, không phải là những người xấu. Còn cái người mà nói 2 chiều này thì họ không bao giờ có những thiện hữu tri thức tốt.

Đó thì tất cả những 5 điều lợi ích này cho 1 người không nói lưỡi 2 chiều.

7. Không nói lời hung ác.

Lời nói hung ác là lời nói dữ, lời nói hung ác là lời vu khống người, người ta không có làm một cái chuyện bậy mà mình vu khống người ta làm chuyện bậy. Ví dụ như người đó không ăn cắp mà mình hô người ta ăn cắp, người đó không tà dâm mà mình hô người đó tà dâm, người đó không nói láo mà mình nói rằng người đó nói láo; mình vu khống người ta những cái mà người ta không có làm rồi mình nói phao phản người ta, chẳng hạn người ta không phản phúc mà mình nói người ta phản phúc.

Lời nói hung dữ còn là lời nói bươi móc lỗi xấu của người khác ra, đó là lời nói hung dữ, người ta làm điều xấu thì để người ta thọ lấy quả xấu của họ, thế rồi chúng ta bươi móc ra cho người này nghe, người kia biết để cho mọi người cười chê, biếng nhạo người đó tức là lời nói đó là lời nói hung dữ.

Lời nói hung dữ còn là những lời nói cộc cằn, thô lỗ như lời nói mắng nhiếc, mạ lị người, khinh chê người, làm cho người khác tức giận, khổ đau.

Người không nói lời nói hung ác, thường dùng lời nói khen ngợi, lời lẽ ôn tồn, trang nhã, hiền hòa, lời nói luôn luôn làm cho mọi người được an vui, yên ổn.

Kinh thập thiện dạy kẻ nào không nói lời hung dữ sẽ được 8 món công đức:

1. Nói đúng pháp.

2. Lời nói có ích lợi.

3. Lời nói đúng chân lý.

4. Lời nói khôn khéo.

5. Nói điều chi ai cũng vâng theo.

6. Lời nói được nhiều người tin.

7. Lời nói không ai chê.

8. Lời nói được yêu mến.

Đó là 8 điều lợi ích cho một người không có lời nói hung ác, không có lời nói dữ tợn. Người nói dữ tợn thường lưu xuất từ cái tâm sân hận của họ. Lời nói dữ tợn do từ tánh xấu của họ. Lời nói dữ tợn do từ cái...(BBT:CĐ,04B,E00:45:37)

(BBT:CĐ,05A,B00:00:00)

(Missing)

(BBT:CĐ,05A,00:34:54)

Người cư sĩ muốn chấm dứt hoàn cảnh khổ đau đời sống của mình, vượt thoát cảnh tù tội ở thế gian, những tai nạn hiểm nghèo, bệnh tật nan y, những xung đột, lòng tỵ hiềm ganh ghét, tánh ích kỷ nhỏ mọn hẹp hòi và tâm dối trá xảo quyệt, v.v..

(Missing)

Thập thiện có lợi ích, có thành quả lớn như vậy, ai là người đã đủ duyên được nghe, đọc thấy, hiểu biết và được tu tập đó là một phước báu lớn của kiếp làm con người. Vậy hôm nay chúng ta đã được biết thập thiện đừng để luống qua một đời đen tối và đau khổ. Được kho báu đạo đức làm người tốt mà không biết dùng kho báu đành để một đời nghèo khổ đạo đức (BBT:CĐ,05A,E00:44:56),(BBT:CĐ,05B,B00:00:21) lang thang trong 6 nẻo luân hồi khổ đau bất tận.

(Missing)

Người đời thường nói thà nghèo mạnh giỏi còn hơn giàu sang đau ốm. Câu tục ngữ dân tộc Việt Nam ta: “ Ăn được, ngủ được là tiên”(BBT:CĐ,05B,E00:44:20).

Không nói dối

(BBT:BN,05,B00:00:00)Bởi vì con nai nó đâu có chạy luôn. Nó chạy nó chun dưới cục đá dưới đít của ông. Cho nên nếu ông nói: Ờ có con nai nó chạy nó chui dưới đít của tui đây thì như vậy nhà vua lôi con nai ra, chắc chắn là cái tội sát sanh của mình thôi. Cho nên giữa hai cái giới này ông Phật không biết làm sao hết nên đành câm miệng mà thôi. Còn nếu HT Thiện Hoa dạy chúng ta kiểu này chắc là dạy nói láo rồi. À bây giờ vua đến hỏi:

- Có con nai chạy ngang đây không?

- Có, có, nó mới chạy đây, nó chạy luôn đây nè.

Thay vì nó chạy đường này, ông chỉ: Ờ, nó chạy đường này nè. Tui thấy nó chạy đây.

Do đó, chỉ bậy để ông vua đừng có giết con nai. “Do không giết hại con nai thì ông Phật đành nói láo” cho nên HT viết câu này Thầy thấy Thầy không chấp nhận. Bởi vì Phật dạy quá rõ. Các hành động của Phật quá rõ, thà chịu khổ mà không phạm vào các giới. Cho nên Phật nói thà chết chứ không phạm giới mà. Do cái giới mà nói láo này là không được. Vì vậy mà Đức Phật phải làm thinh, làm thinh nhà vua tức quá hỏi:

- Sao ông làm thinh?

Trời ơi, tức quá thì nhà vua mới rút gươm ra xẻo 2 lỗ tai ông, xẻo rồi đau quá ông cũng làm thinh luôn, rồi chặt 2 cánh tay ông cũng làm thinh, móc 2 con mắt ông cũng làm thinh luôn. Nhà vua đành phải đầu hàng mà đi thôi chứ không có làm sao được hết. Thì các con thấy, trong cái sự tu hành là người ta giữ giới đến mức mà người ta bị xẻo 2 lỗ tai để cho ông ta sợ đi ông ta nói, chặt 2 cánh tay ông ta cũng không nói nữa, móc 2 con mắt cho ông ta đui mà ông ta không nói. Mà nhà vua mà, có quyền sanh sát người ta. Chỗ nào nhà vua cũng giết được hết. Vì vậy, cơn tức của nhà vua đang dí con nai mà ông dấu. Tức là tức giận là phải tra ông này mới lòi ra nhưng cuối cùng ông Phật ông giữ giới cho đến chết, chết là chết chứ không nói gì nữa.

Đó các con thấy HT dạy một cái điều mà Thầy thấy không được. Cho nên vấn đề mà vọng ngữ, vấn đề nói láo là cả một vấn đề. Một khi chúng ta nói một cái sự không đúng rồi thì hối hận lương tâm dữ lắm, nó đau khổ dữ lắm chứ không phải không đâu. Cho nên đừng có tưởng tầm thường, một người tu hành chân chính người ta rất sợ việc nói láo, nói là nói thật không được nói láo.

Cho nên ở đây Thầy sửa lại như thế này: “Nếu nói dối cứu khổ phò nguy cho người và vật thì ta còn không nói, huống là nói dối hại người lợi mình thì còn không nên nói hơn nữa”, chứ Thầy không để câu nói như vậy, Thầy thấy nó không đúng trong cái đạo, dù là người cư sĩ cũng không được cách nói dối đó nữa, thà là chúng ta chết.

Kinh Thập Thiện dạy: Người không nói dối được 8 điều lợi ích:

1. Được mọi người tin tưởng.

2.Lời nói ra được người người kính yêu.

3. Miệng thường thơm sạch.

4.Lời nói thường êm ái.

5.Được an vui như ý nguyện.

6.Lời nói không buồn giận và vui vẻ.

7.Lời nói được mọi người vâng theo.

8.Trí tuệ thù thắng không ai hơn.

Đó là phần khẩu miệng của mình không nói dối đó.

Thấy cái gì thì nói thấy, mà không thấy thì nói không thấy. Chứ không phải không thấy nói thấy, mà thấy nói không thấy. Nói ngược trở lại như vậy là không được. Cái gì mình nghe thấy thì mình nói nghe thấy, mà nghe lờ mờ không rõ cũng không nói. Cho nên Thầy nói ở đời người tu hành theo Đạo Phật là không nói là tốt nhất, nói ra coi chừng lầm lạc. Cái miệng của chúng ta có 4 điều ác, điều này nó kẹt ở điều khác, nó khó. Cái thân chúng ta có 3, cái ý chúng ta có 3 mà cái miệng chúng ta nó nhiều quá cho nên chúng ta phải dè dặt cẩn thận, nó là cái chỗ đau khổ nhất cho con người ở đời, chứ không phải là vừa.

Bởi vậy học Thập Thiện rồi, chúng ta mới biết các nghiệp của miệng nó nặng lắm. Nó tới 4 chỗ lận. Có một mình nó mà chiếm hơn người ta hết, nó làm anh cả của người ta hơn hết trong này mà. Thành ra mình phải coi chừng cái miệng của mình, nó độc lắm chứ không phải không. Nói ra cái lời nói của mình có thể giết người mà, chứ không phải thường đâu. Cái lời nói còn hơn gươm đao. Vì vậy chúng ta phải cẩn thận lời nói. Muốn nói ra một cái gì phải suy nghĩ. Cho nên người xưa người ta nói: muốn nói một lời nói phải suy nghĩ 7 lần, người ta gọi là là đánh lưỡi 7 lần đó.

 

Nói lời thêu dệt

Người đời thường hay trau dồi, trau chuốt lời nói, đi buôn vật xấu nói tốt. Đây là cái hành động thứ 2 cái miệng của mình là lời nói thêu dệt. Bây giờ chúng ta học tới cái hành động thứ 2 của cái miệng là nói lời thêu dệt. Lời nói thêu dệt đó ở đây người đời thường hay trau dồi, trau chuốt các lời nói của mình. Đi buôn vật xấu thì nói tốt để bán cho được giá, gạt người mua về không xài được. Chỉ một chút lòng nhỏ mọn, hờn ghen, liền dùng lời nói thêu dệt để cho đôi bên thù hận có thể giết hại lẫn nhau, làm tổn hại tánh mạng của người khác. Chỉ một chút lòng ghanh tị, thù vặt, bèn dùng lời thêu dệt để lung lạc lòng người hoặc để quyến rũ hay gạt gẫm người khác làm tổn hại danh dự và tài sản người khác, cốt để đem lại lợi ích cho mình được nhiều lợi lạc và còn được tiếng thơm, tiếng tốt cho mình. Minh thêu dệt này nọ kia để đem lại những lợi lạc, cái của cải tài sản là một, rồi được tiếng tốt này kia cho mình. Đó là lời nói thêu dệt.

Ngược lại, người không nói lời thêu dệt, dùng lời đúng đắn, chánh lý, không gạt gẫm, không lừa bịp, không làm tổn hại danh giá tài sản thậm chí cho đến tánh mạng. Thêu dệt tức là đặt điều nói xấu người khác, khiến cho người khác buồn khổ, có thể đi đến tự tử, quyên sinh tánh mạng.

Vì thế Thập Thiện dạy người không đặt điều nói xấu người khác có điều lợi ích cho mình thì:

1.Được mọi người quý mến.

2.Thường đáp được những câu hỏi khó khăn.

3.Có đầy đủ uy tín cao quý trong cuộc đời.

Đó là những điều chúng ta không có nói thêu dệt, không có đặt điều ra. Thêu dệt làm cho nó có vẻ đẹp hơn hoặc là người đó không tốt mình nói tốt hoặc là người đó tốt mà mình nói cho người khác là người đó xấu. Mình đặt ra cái này, thêu dệt ra cái này cái kia để làm cho người ta nghi ngờ người này, người nọ, người kia. Đó là các lời thêu dệt.

Chẳng hạn bây giờ có ông mai, ông đến làm môi giới, đến bên gái thì nói cái thằng đó như thế này, thế khác mà nó thì uống rượu, hút sách, nó thì chơi bời, nó không biết nghề nghiệp gì hết mà lại đằng gái thì ca ngợi cái thằng con trai trên mây xanh, gọi là thêu dệt đó. Rồi đến đằng nam để làm mai cho đằng nam thì nói cô ta là vậy: công dung, ngôn hạnh đầy đủ, con người hiền đức này kia rõ ràng. Nhưng mà trời ơi, rước về nhà rồi một cái, họ trên trời ngồi rớt xuống! Thì do đó những cái lời nói của ông mai như vậy là thêu dệt làm mai mối. Rồi tất cả những cái điều mai mối như mua đất, mai mối làm cái này, mai mối làm cái kia đều là có sự thêu dệt trong đó hết, để cho người ta nghe người ta tin người ta mới đi mua, đi làm cái chuyện đó, đó là những cái môi giới. Thì những cái thêu dệt đó là lời nói thêu dệt. Chúng ta không nên làm những điều đó, mà hãy tránh.

Thực ra những cái điều mà nói xấu người khác, thêu dệt ra cái tốt - cái xấu cho người khác, nói người ta không có chuyện đó mà nói người ta làm cái này, làm cái kia, làm cái nọ tồi tệ để cho mọi người không hiểu tưởng người đó là người xấu để người ta tránh xa người đó, đó là những người thêu dệt, là những người mà không tốt. Vậy thì chúng ta hiểu biết được như vậy chúng ta cố gắng tránh, giữ gìn cái miệng của mình, đừng có nói những cái đặt điều ra mà nói xấu kẻ khác hoặc nói tốt người khác, người nào xấu thì nói xấu, tốt thì nói tốt, mà tốt xấu mặc họ chúng ta nói làm gì.

Theo Thầy thiết nghĩ xấu người ta làm ác thì nhân nó chịu, mà tốt người ta làm thiện thì người ta hưởng được cái phước quả, còn riêng mình mình nói người ta tốt xấu làm gì, mình khen cũng không khen, chê cũng không chê, điều đó là điều tốt của người tu theo Thập Thiện. Chứ không phải là đem cái chuyện của người ta tốt mình nói, rồi cái chuyện người ta xấu mình cũng nói. Thầy thấy cái chuyện xấu của họ mình không dấu, mà cũng không nói; mà cái chuyện tốt của người ta mình cũng không phô bày, mà cũng không nói ra.

Hầu hết như các con bây giờ Thầy nói như thế này, các con sẽ ca ngợi khen Thầy thế này thế khác, nhiều khi ca ngợi Thầy như ông Phật thì tức cũng là lời thêu dệt đó, không đúng đâu. Thầy cũng là bằng xương, bằng thịt cũng như mọi người nhưng qua cái nhìn của các con, các con có niềm tin ở Thầy, nhiều khi Thầy không có thần thông, các con nói Thầy quá thần thông, nào là phóng hào quang, đặt điều nói láo đó là thêu dệt đó. Thầy đem những cái ví dụ để các con thấy, bởi vậy Thầy thấy có những người mến Thầy, trọng Thầy rồi ca ngợi Thầy một cách không đúng đắn, cho nên trong kinh Phật có dạylà khen mà không đúng thì cái đó làm hại Phật, mà chê không đúng cũng không làm hại Phật được. Cái gì đúng là đúng, cái gì mà không đúng là không đúng. Cho nên mình có nói đi nữa thì người ta nói mèo khen mèo dài đuôi thôi, chứ cũng không có gì hết. Cho nên để cho người ta còn nghiệm xét, chẳng hạn Thầy tu hành đúng thì để người ta còn thấy. Các con nói mà nói Thầy tốt thế này, Thầy như thế này thế khác, điều đó chẳng bao giờ mà người ta tin ở các con. Các con có nói gì thì người ta cũng chẳng tin. Người ta còn thấy qua cái hạnh của Thầy, người ta còn thấy qua cái đức của Thầy. Cho nên vì vậy, ngay cả Thầy mà các con còn như vậy thì các con nói ờ cái chị này tốt, cái chị này tu như thế này, cái chị kia tu như thế kia... họ có tin không? Cũng như bây giờ Thầy nói Mật Hạnh tu vậy, Minh Tông tu vậy…các con có tin được không? Chưa chắc đã tin. Bán tín bán nghi. Chưa chắc. Rồi lần lượt các con sẽ thấy những người đó tu được cái gì, cái gì… À vị này giới hạnh nghiêm túc, giờ giấc nghiêm túc, tu hành đúng đắn, vị này nhập định được, hơi thở ngưng, cái gì lần lượt các con cũng thấy hết thì chừng đó các con mới tin, còn bây giờ Thầy nói cũng chẳng qua Thầy nói, Thầy nói đúng sự thật đó nhưng các con chưa tin đâu.

Cho nên cái thêu dệt các con muốn làm cho người ta tin chứ gì nhưng mà người ta có tin mình được không? Cho nên cái nói của mình có ích lợi gì thì nói. Cho nên chẳng nói gì hết để cho người ta còn thấy được vậy. Cũng như bây giờ các con nói các con tu được, thì cái đó là cái thêu dệt. Mình được, mình biết chắc mình được không, để cho một người khác nhìn thấy cái chỗ được của mình. Người ta thấy được tức là người ta biết chớ sao. Gì mà mình còn giận, còn hờn, còn phiền nào, còn ủ ê cái mặt như là éo xào …mà nói tui tu được là tu được cái chỗ nào đâu. Cho nên cái chúng ta chẳng nói được mà chúng ta được an vui, được thanh thản thì người ta sẽ thấy được cái an vui, thanh thản đó mà người ta biết mình. Cho nên mình nói ra có lợi ích gì. Vì vậy, những cái lời nói mà chúng ta chưa có chứng nghiệm được cho nên chúng ta không nói. Vì vậy không nói thêu dệt, không nói những lời nói đó.

Hôm nay Thầy nói hết để cho các con biết được cái chỗ chúng ta giữ gìn, cái khẩu hành thứ 2 này là không nói lời nói thêu dệt. Không khéo chúng ta tưởng mình nói như vậy là đúng, không có sai, nhưng mà cái nói như vậy không có hay lắm, nó không tốt đâu.

Về cái khẩu hành thứ 3

Là không nói lật ngược. Nói rồi không nói ngược trở lại. Là nói lật ngược đó. Người đời có lắm kẻ nhiều mồm mép, vừa nói đó một lúc sau nói lật ngược lại. Lấy quấy làm phải mà lấy phải làm quấy. Nghĩa là người ta lanh mồm, lẻo mép lắm, nói rồi cái lật ngược lại, tức là nói tui không nói đâu, hồi nãy ai nói chứ tui không nói đâu nhưng chính mình nói, ai cũng nghe hết nhưng mà dám nói như vậy đó, thì cái chuyện qua một hai ngày tưởng đâu người ta quên rồi, mình nói mình vẫn có cái sửa những cái lời của mình để biến những lời của mình không có nói như vậy. Thì tất cả những cái này là những lời nói lật ngược, nói ngược trở lại cái sự thật.

Hạng người này là hạng người nhiều chuyện, họ là kẻ tụm ba tụm bảy chuyên nói xấu người khác, đem chuyện người này nói ra, nói vào, biêu xấu khiêu khích người khác, gây phe, gây nhóm, tạo cảnh bất hòa, thù hận và còn đem chuyện người này dèm pha với người kia, nhạo báng người nọ, chê bai người khác, làm cho họ tức giận hoặc xấu hổ đau khổ, dùng môi mép đứng trung gian gây ác cảm đôi bên để đi đến kiện thưa.

Người không nói lưỡi hai chiều thì không có chuyện lôi thôi với mọi người, không bị người ta lôi ra làm chứng cớ, còn ngược lại những kẻ ấy đều gọi là người nhiều chuyện. Người không nói lưỡi hai chiều không làm phiền muộn ai hết, được thân bằng quyến thuộc, kẻ xa người gần đều kính mến.

Người không có lưỡi 2 chiều thường dùng lời êm ái, an ủi, khuyên dạy giúp cho mọi người được hòa thuận, thương yêu nhau khiến cho mọi người đều vui vẻ, an lòng. Người này đến đâu, ở đâu cũng được mọi người kính yêu, gặp việc khó bất hòa người này đứng ra thu xếp, hòa giải một cách dễ dàng.

Người không nói lưỡi hai chiều khiến gia đình sum họp an vui, tình làng nghĩa xóm hòa thuận kính yêu nhau.

Kinh Thập Thiện dạy: Người không nói lưỡi 2 chiều được 5 điều bất hoại:

1.Nhơn bất hoại.

2.Sống trong gia đình sum họp

3.Đức tin bất hoại.

4.Pháp hạnh bất hoại.

5.Thiện hữu tri thức bất hoại.

Nghĩa là như thế nào?

·      Nhơn bất hoại: tức là người mà không nói lưỡi hai chiều thì mọi cái tình người xung quanh của mình, nó luôn luôn giữ trọn, nó không làm cho hoại diệt. Còn mình mà cái người nói 2 chiều thì những tình người xung quanh mình nó sẽ không giữ trọn được, nó bị hoại diệt.

·      Sống trong gia đình sum họp: thì hiểu rồi.

·      Đức tin bất hoại: Nghĩa là cái người mà không nói lưỡi 2 chiều được mọi người cái lòng tin, không bao giờ hoại diệt cái lòng tin trong lòng của họ.

·      Pháp hạnh bất hoại: Cái hạnh của người mà không nói lưỡi 2 chiều thì cái pháp đây là nói tất cả những cái hành động của chính mình, của bản thân mình không có bị hoại diệt, luôn luôn giữ đúng cái pháp hạnh của nó, cho nên nó không bao giờ lật ngược cái gì hết. Thì cái người luôn luôn có những cái hạnh mà nó không bao giờ bị hoại diệt.

·      Và thiện hữu tri thức bất hoại: nghĩa là luôn luôn người này có những thiện hữu tri thức sống sát ở bên họ. Nghĩa là có những người rất là thân tình, có những người rất là thương mến họ, có những người rất tận tình với họ để giúp họ từ cái này đến cái kia, gọi là thiện hữu tri thức bất hoại.

7. Không nói lời hung ác

Cái hành động thứ 7 này là cái hành động của miệng là không nói lời hung ác. Đây là cái hành động cuối cùng của khẩu nghiệp chúng ta, của hành động miệng chúng ta. Lời nói hung ác là lời nói dữ, vu khống người khác, phao phản, bươi móc việc xấu của người khác. Lời nói cộc cằn, thô lỗ mắng nhiếc, mạ lụy người, làm cho người khác tức giận, khổ sở, đau đớn.

Người không nói lời nói hung ác thường dùng lời nói khen, khen ngợi, lời lẽ ôn tồn, trang nhã hiền hòa, lời nói luôn luôn làm cho mọi người được an vui, yên ổn. Thì cái lời nói mà không hung dữ là cái lời nói mà rất êm ái, còn cái người mà nói hung dữ thì lời nói to, nói rất lớn và những lời nói thô tục, những cái lời mắng nhiếc người, những cái lời nói vu khống người. Có những người nói lời nói vu khống thì nói nhỏ nhẹ lắm nhưng mà vu khống người ta đó cũng là lời nói ác đó, mà mình nói xấu người ta cũng thuộc diện là lời nói ác đó. Mình bươi móc chuyện xấu của họ cũng là lời nói ác đó. Mình phao người ta cái này cái kia đó cũng là lời nói ác đó. Chứ không phải là lời nói ác là mình chửi mắng, nạt nộ người ta là lời nói ác đâu.

Lời nói cộc cằn là lời nói ác, mà nạt nộ người ta cũng là lời nói ác nhưng phải biết là có nhiều lời nói mà chúng ta không có cộc cằn, không thô tục, nhưng mà chúng ta bươi móc cái chuyện xấu của người ta, chúng ta nói xấu người khác, chúng ta phao tin vu khống người ta, đó cũng thuộc diện lời nói ác. Nói mà làm cho người ta bị tù tội, bị chết, người ta không ăn trộm mà nói người ta ăn trộm, người ta không tà dâm mà mình nói người ta tà dâm, người ta không có giết người mà mình nói người ta giết người. Thì những cái lời nói đó là những lời nói ác. Mặc dù là cái lời nói đó rất nhẹ nhàng: “tui thấy cái người đó giết cái người kia” nhưng sự thật ra người đó không có giết, nhưng vì thù hận nhỏ trong lòng của mình, họ không nói lời to, họ chỉ vu khống, phao du người ta làm cái chuyện như vậy để cho người đó ở tù chơi. Đó là những lời nói ác.

Cho nên lời nói ác phải biết phân biệt như thế nào để mà chúng ta biết lời nói ác, chứ không khéo người ta cứ nghĩ rằng, có lời nạt nộ, chửi mắng hay mắng nhiếc người ta mới là lời hung ác thì nó không phải đâu. Hung ác có nghĩa là lời nói dữ, lời nói làm cho người ta khổ đau thì đó là lời nói hung ác.

Hiểu rõ như vậy thì chúng ta mới biết được mà cảnh giác, để mà không thốt ra cái lời nói đó, thì chúng ta mới giữ được cái hành của miệng mình. Còn nếu mình không hiểu thì mình sẽ tưởng là mình nói như vậy không phải là lời nói hung ác. Cho nên ở đây, Thầy giải thích cho nó rõ để cho các con học cho nó kỹ vì nó là cái căn bản đạo đức của Đạo Phật. Nó là 10 cái điều mà đạo đức của Đạo Phật mà chúng ta cần phải trau dồi, cần phải tu tập, cần phải dứt bỏ, đó là những điều mà chúng ta cần phải hết sức tu tập, nhiệt tâm tu tập, siêng năng tu tập, chứ không phải chỉ nói miệng suông được mà phải đem hết cái thân tâm của chúng ta thực nghiệm đúng 10 điều lành này.

Cho nên kinh Thập Thiện dạy: Kẻ nào không nói lời hung dữ sẽ được 8 món công đức:

1.Nói đúng pháp. Nghĩa là lời nói chúng ta luôn luôn bao giờ cũng không sai.

2.Lời nói có ích lợi.

3.Lời nói đúng chân lý.

4.Lời nói khôn khéo.

5.Nói điều gì ai cũng vâng theo.

Ở đây cái chỗ 4 là lời nói khôn khéo, có cái khôn khéo mà xảo trá, nhưng cái khôn khéo ở đây là nói lời nói không có dữ dằn, làm cho người khác nghe nó êm tai, thuận tai, làm cho người khác nghe lời nói mà người ta được vững bụng, không sợ hãi, yên tâm đó là lời nói khôn khéo. Nhiều khi chúng ta không khôn khéo, chúng ta nói nó cũng đúng như vậy, cũng như vậy mà không dùng lời nói khôn khéo làm cho người khác nghe người ta thấy đau khổ trong tâm, mà người khác đã đau khổ trong tâm thì lời nói đương nhiên được xem là lời nói không khôn khéo, đương nhiên được xem là lời nói hung ác.

Nghĩa là cái lời nói nào mà làm cho người ta đau khổ thì lời nói đó đều là lời hung ác hết, nó bao gồm cả lời nói dối, lời nói thêu dệt, lời nói lật ngược đều là thuộc về lời nói hung ác hết, chớ không phải riêng những lời nói này là lời nói hung ác đâu.

Cho nên phải hiểu ở đây, cái chỗ 4 lợi ích của lời nói thứ 4 này là lời nói khôn khéo đó là chúng ta phải biết sử dụng lời nói chúng ta như là chúng ta cầm một cái bào, một cái cưa để cưa cây hoặc một cái dụng cụ nào đó làm cái nghề gì đó, phải tinh xảo. Cái lời nói của chúng ta phải sử dụng như một ông thợ mà rành nghề sử dụng cái vật dụng của nghề đó. Cũng như một nông dân ông sử dụng cái cuốc của ông. Cũng như một người thợ cưa, thợ mộc họ sẽ sử dụng cái cưa, cái bào của họ. Cũng như cái người viết văn thì họ sử dụng cái ngòi bút, thì chúng ta là cái người mà tu theo Đạo Phật mà tới cái lời nói hung ác này đó thì chúng ta sử dụng cái lời nói khôn khéo của chúng ta để làm cho mọi người đều vui, thì điều đó chúng ta sử dụng phải khéo léo, phải thiện xảo, chứ không phải thiếu cái này mà được. 

Đến cái chỗ này thì chúng ta tập dần đi cái chỗ mà chúng ta không có nói lời hung dữ thì nó đưa đến cái chỗ mà chúng ta có những lời nói khéo léo. Từ đó nó phát sinh ra chúng ta có những lời nói rất là khéo léo.

5. Nói điều chi ai cũng vâng theo.

6. Lời nói được nhiều người tin.

7. Lời nói không bị ai chê.

8. Lời nói được yêu mến.

Đó là 8 cái điều mà chúng ta cần phải hiểu để mà giữ gìn 4 cái hành động của cái miệng mình.

Vậy tóm lại, 4 cái hành động của miệng mình thì khi mà học biết được 4 cái hành động thiện này, thì từ đây về sau chúng ta phải cố gắng mà thực hiện giữ gìn cái khẩu nghiệp.

Trước tiên chúng ta nên tập độc cư, nên giữ cái miệng của mình, mà thường Thầy nhắc các con là sống trầm lặng, sống trầm lặng, như vậy là mình sống ở trong cái tâm hồn trầm lặng của mình, mình ưa thích trầm lặng này, mình sống trầm lặng này, mình ca ngợi trầm lặng này, mình tìm cái nơi để mình được sống trầm lặng. Do những điều kiện đó mà trong kinh Phật đã dạy chúng ta, tức là dạy chúng ta giữ gìn khẩu nghiệp của chúng ta. Mà Phật dạy độc cư cũng nhằm mục đích là sống trầm lặng. Sống giữ gìn 4 cái điều lành của cái cái miệng chúng ta. Như vậy chứ không phải gì.

Sau một thời gian mà chúng ta tịnh khẩu, chúng ta không nói thì từng đó khi chúng ta mở miệng ra, cái miệng chúng ta nó không có lanh đâu, nó chậm chạp lắm, rồi từ đó chúng ta nói lời nào nó có sự suy nghĩ nó nói, nó nói rất chín chắn. Nhưng mà chúng ta nói riết rồi, nó nhanh nó bén nhạy rồi, cái đầu óc chúng ta chưa có nghĩ kịp nó đã nói trước rồi. Cái miệng chúng ta nó đi trước cái ý, chứ không phải nó đi sau cái ý. Cho nên chúng ta phải khéo léo để giữ gìn làm sao cho cái miệng chúng ta đi sau cái ý thì nó mới tốt. Còn nếu nó đi trước cái ý coi chừng nó phạm vào 4 cái điều ác của cái miệng chớ không phải là điều lành đâu.

Đó thì hôm nay Thầy tóm lược để thấy 4 cái điều của cái miệng, 4 cái hành động của cái miệng thì rất quan trọng cho cái cuộc đời mà tu tập theo Đạo Phật chứ không đơn giản đâu.

Về phần ý, chúng ta có 3 cái hành động của ý

Vậy thì cái hành động của ý. Đầu tiên đó là: Không tham muốn.

Con người bị cám dỗ 5 thứ dục lạc. Người ta mà có tâm tham là vì có đối tượng để cho nó tham, không có đối tượng nó lấy gì tham? Cho nên nó có 5 cái đối tượng của nó. Đó là 5 món dục lạc. Vậy thì 5 món dục lạc này là cái gì? À, tiền của, đó là một. Sắc đẹp của phụ nữ đó là hai đó. Danh vọng, tức là làm quan, làm vua hoặc là đỗ bằng này bằng kia, những cái danh vọng đó, hoặc là được tiếng người ta nói mình là những nhà bác học, hoặc là những danh y, hoặc là người ta ca ngợi mình là chơn tu. Tất cả những cái danh đó là danh vọng đó. Tất cả những cái này, ngay cái danh Đức Phật đã dạy chúng ta: Được danh, được lợi (tức là tiền bạc đó), rồi được sự cung kính thì chúng ta nên ẩn bóng đi, thì đó là bậc chân tu.

Do Phật nhắc như vậy tức là chúng ta xa lìa cái gì? À, tiền bạc, sự cúng dường đó. Rồi danh, danh vọng. Rồi sự cung kính. Đó là những cái mà bậc chân tu phải tránh nó. Thì ở đây nó cũng nằm trong cái ngũ dục lạc, cho nên từ cái chỗ này chúng ta mới thấy rõ được cái ý của Đạo Phật, đối tượng của con người bị cám dỗ đó là 5 thứ dục lạc này. Rồi đến ăn uống là một trong 5 cái dục lạc này. Rồi đến ngủ cũng là một trong 5 cái dục lạc này. Cho nên chúng ta đọc lại là: tiền của, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống và ngủ nghỉ. Đó là 5 cái đối tượng dục lạc, làm cho tâm của chúng ta khởi lên ham muốn.

Vì vậy mà cái hành động của ý chúng ta là cái chỗ ham muốn. Mà ham muốn, có những đối tượng làm cho nó ham muốn. Vậy thì trong thế gian, người đời không ai tránh khỏi 5 thứ này, nghĩa là sống trong cuộc sống thế gian thì người ta không mắc cái này thì người ta cũng mắc cái kia, người ta dính tâm tham của chúng ta, không bám cái này thì cũng bám cái kia. Không thể nào mà rời khỏi 5 cái thứ dục lạc này hết.

Vì vậy mà Đạo Phật chỉ cho chúng ta thấy được cái đối tượng của cái ý mà nó có cái hành động tham muốn của nó là phải có 5 thứ dục lạc. Nếu tham muốn, mong cầu, chạy theo nó, tức là chạy theo 5 cái dục lạc này, đạt được thì sanh tâm vui mừng, còn ngược lại thì trở nên buồn khổ, sầu não. Nghĩa là chúng ta đạt được 5 cái thứ dục lạc này, dù là một thứ đi nữa mà đạt được chúng ta cũng mừng nữa chứ chưa nói cả hết 5 thứ. Mà không được thì sanh ra buồn não, khổ sở. Nhiều người vì đạt không được những cái trong 5 cái dục lạc này họ sẽ sanh muốn đi tu theo Phật. Cái kiểu này thật ra họ tu như vậy đó, theo Thầy nghĩ chắc là họ thành ma chứ không thể nào mà giải thoát được hết.

Đòi hỏi dục lạc không được rồi bỏ đi tu thì cái kiểu đó không phải cái người mà thấy được cuộc đời là khổ, thấy được cuộc đời sinh ra là bao nhiêu cái thứ khổ dày đặc ở trong đầu của mình. Cho nên nếu mà vô tu thời gian sau đó mà được người ta cung cấp tiền bạc, rồi cúng dường, rồi xây chùa lớn cho mình thì bắt đầu cái anh này hết tu rồi vì anh vui rồi, anh đạt được cái mục đích là dục lạc rồi. Cho nên từ đó ông thầy bị dục lạc mất rồi. Cho nên vì vậy mà mình thất vọng, thất tình, rồi mình vào chùa mình tu, cuối cùng thì đến chùa ở một thời gian sau thì 5 cái thứ dục lạc này lần lượt nó đến, đến nó ve vãn, nó khêu gợi, từ đó anh đâu phải là người có tâm tu, xa lìa nó đâu. Tại vì anh đạt không được 5 cái đối tượng dục lạc này, vì vậy mà anh bị nó cám dỗ thì từ cái hình thức của một vị tu sĩ bị rơi vào trong cái này. Đó là những cái lạc lầm, cái không hiểu của Thập Thiện.

Mà khi một người hiểu biết, người ta mới thấy được 5 cái đối tượng này làm cho chúng ta rất là đau khổ, nó cám dỗ chúng ta rất là lớn, rất là mạnh. Lòng ham muốn của người đời khi được toại nguyện thì phải trải qua vô vàn cực khổ. Nghĩa là chúng ta nếu mà ở ngoài đời chúng ta muốn có tiền, chúng ta phải làm lụng hết sức mới có tiền. Nhiều khi chúng ta phải tính toán suy tư, phải làm kinh tế bằng cách này, bằng cách khác. Có nhiều khi chúng ta phải vào tù ra khám rồi chúng ta mới lập nên sự nghiệp chứ không phải là ít. Chúng ta phải khổ sở lắm thì cái sự nghiệp chúng ta mới có được chứ không phải dễ. Nhiều khi mà chúng ta thành lập được cái sự nghiệp rồi chúng ta ngồi ở trên đống vàng chưa chắc chúng ta đã yên. Ở đây Thầy nói như Tâm Như đã chứng kiến được ngồi trên đống vàng mà chưa yên đâu. Thầy là ngồi trên cái cục đá mà Thầy rất yên, bởi vì ăn trộm nó không lấy cục đá; còn người ta ngồi trên đống vàng nhiều khi bước ra một bước thấy mất mạng liền tức khắc, nó không yên cho nên tâm họ bất an, luôn luôn bất an.

Lòng tham muốn của người đời khi được toại nguyện thì phải trải qua vô vàn cực khổ nhưng hưởng thọ thì sự vui đó thì rất là nhanh chóng. Vì thế chúng ta cần phải suy tư cho kỹ càng. Đó là cái vấn đề tiền bạc đó.

Bây giờ tới sắc đẹp đây

Tham sắc đẹp thì phải tổn phí tiền bạc rất nhiều lại còn mất sức khỏe và hao tổn tinh thần.

Tham tiền bạc thì phải đọa đày thân mạng lao động vất vả, đầu óc suy tư, tính toán, kinh doanh để làm ra tiền, thân và tâm không bao giờ được an vui, ngơi nghỉ, ngồi trên đống tiền như ngồi trên đống lửa.

Tham danh vọng, quyền cao tước trọng thì phải vào luồn ra cuối nịnh bợ, ton hót hoặc đem lo hối lộ. Chẳng hạn Thầy học dở mà Thầy muốn đậu để muốn cho người ta nói Thầy đậu tú tài, Thầy đậu cử nhân thì giờ mình phải đem tiền đem bạc hoặc là quà biếu cho mấy ông thầy chấm thi, hoặc là coi ông thầy đó cho những bùa phép gì đó để rồi mình quay cho nó đậu. Tất cả những cái này đều là những cái phải luồn cúi, nịnh bợ bằng cách là bắt buộc mình làm như vậy để cho mình tạo được cái danh vọng đó. Đó là cái sai cái không đúng.

Tham ăn uống thì món ngon vật lạ thì lại mắc nhiều bệnh tật khó trị, ăn uống phải điều độ - ăn uống phi thời thức ăn sẽ thành độc dược.

Tham ngủ nghỉ thì trí tuệ tối tăm, mê muội, sanh biếng nhác thiếu ý chí chủ động, thiếu nghị lực, dần dần biến thành kẻ ăn bám vào người khác.

Người cư sĩ theo Đạo Phật thường hằng ngày khắc phục và chiến đấu chống lại lòng tham muốn của mình để không bị 5 thứ dục lạc này lôi cuốn. Nhờ thế mới có được đời sống tri túc, thiểu dục, đơn giản, thanh tao và an nhàn. Nhận được sự lợi ích cho đời sống con người khi đã lìa xa tâm ham muốn thì được thảnh thơi, vâng vui, an lạc, không còn khổ đau phiền não nữa. Phật dạy: Diệt tâm tham muốn là diệt đế. Diệt đế là Niết Bàn là trạng thái tâm hồn thanh thản. Chỉ cần không ham muốn là quý vị đã đạt được cảnh giới Niết Bàn. Chỉ có 1 chút thôi, chúng ta đừng ham muốn, đừng có ham thích những cái dục lạc đó thì ngay đó chúng ta đã có Niết Bàn rồi, có cần gì mà phải tu nhiều, chỉ có 1 chút tâm đừng ham muốn là đủ rồi.

Vậy thì quý vị có cần gì mà phải cực khổ ngồi thiền, nhập định làm chi cho nó mất công? Chỉ cần dẹp qua cái lòng ham muốn là đã được rồi. Nhưng nói như vậy đâu phải chuyện dễ. Nếu dễ như vậy thì ai cũng làm Phật, cũng nhập được Niết Bàn được hết rồi. Khó lắm, cái lòng ham muốn của chúng ta khó lắm, khó mà dứt được nó lắm.

Quý vị đừng hiểu rằng khi tâm ham muốn dứt thì cuộc sống sẽ trở thành tẻ nhạt. Có nhiều người họ nghĩ rằng khi còn ham muốn thì chúng ta còn thích thú, còn làm cái này còn làm cái kia, giờ hết ham muốn rồi bắt đầu đời sống của mình không còn cái gì nữa hết, thôi chắc chắn là ngồi đó mà chờ chết thôi chứ có ước muốn gì nữa đâu. Đó là cái hiểu lầm lạc của quý vị, nó trở thành tẻ nhạt, nó trở thành vô vị, không còn ý nghĩa gì trong cuộc sống. Còn ham muốn thì còn thấy hy vọng cái này cái kia cho nên mình đâm đầu mình chạy bên đây chạy bên kia mình tìm nó. Còn giờ hết ham muốn rồi còn tìm gì nữa đâu. Cho nên đời sống bây giờ nó tẻ nhạt, sao mà lạnh lẽo vô cùng, con người mà tâm không ham muốn nữa chắc chắn là tiêu chứ còn gì! Đó là cái hiểu mà đứng ở trên núi này mà hiểu cái núi kia, làm sao hiểu được!

Chúng ta muốn hiểu nó chúng ta phải đi vào xem nó như thế nào. Vì vậy Phật dạy ly dục thì được tâm thanh thản, giải thoát. Từ cái chỗ mà mình không còn ham muốn nữa, mình lìa xa cái lòng dục của mình, lòng tham lam đó thì cái tâm mình nó thanh thản, nó thanh thản tức là nó giải thoát, chứ đâu phải tẻ nhạt đâu. Do còn cái ham muốn mà không đạt được nó mới thấy tẻ nhạt, còn bây giờ người ta không ham muốn thì tức là nó thanh thản, cho nên nó đâu tẻ nhạt. Vì cái chỗ tẻ nhạt này do cái ham muốn mà không đạt được bây giờ bắt buộc mình ngồi đây mà không ham muốn, chứ trong tâm của mình một khối ham muốn ở trong đó. Cho nên nó mới thấy tẻ nhạt. Phải hiểu được cái lý như vậy còn nếu không ông Phật ông bảo mình ly dục mà hết dục rồi gọi là Niết Bàn. Thì trời ơi, cái Niết Bàn gì nghe nó buồn khổ, sao nó không ham muốn gì hết trong đó. Thì như vậy mình tu làm gì nữa. Cho nên từ đó mình mới thấy được cái mấu chốt của nó, là cái mầm của nó là ham muốn dục lạc mà không đạt được. Cho nên bây giờ ngồi đây cái tâm ham muốn cho nên mới thấy tẻ nhạt, nó mới thấy lạnh lẽo ở trong đó. Chứ còn cái người mà người ta không còn ham muốn thì người ta ly được nó rồi thì cái tâm hồn nó thanh thản, nó giải thoát, nó đâu có tẻ nhạt, nó đâu có buồn khổ.

Cho nên quý vị hiện giờ các con thấy như thế nào, cho các con độc cư, mà riết độc cư các con thấy buồn khổ đó là tẻ nhạt đó, là vì cái tâm ham muốn các con còn, chứ còn nếu cái tâm ham muốn, cái tâm tham nó hết rồi thì đâu còn cái chuyện mà nó tẻ nhạt nữa đâu! Cho nên các con sống độc cư thấy an lạc là vô cùng thì không bao giờ thích nó nữa. Còn bây giờ thấy nó tẻ nhạt quá, nó buồn quá, thôi đi ra nói chuyện chút cho nó vui, tức là các con sẽ không giữ được hạnh độc cư. Vì vậy mà cái hạnh độc cư rất là tuyệt vời làm cho tâm hồn chúng ta thanh thản giải thoát. Chính vì mà các con sống không được độc cư là cái tâm ham muốn các con còn, tham muốn nó còn đó. Các con hiểu chỗ đó mới thấy được cái chỗ mà Thầy dạy nó rất là thực tế, cụ thể. Cho nên hầu hết một số người tu hành về đây rất đông mà cuối cùng đến độc cư họ phải ra đi, ra đi còn lại được 2 người mà thôi. Thì đủ biết rằng tại cái tâm ham muốn của họ còn, cho nên họ thấy tẻ nhạt, cô đơn, buồn bã. Vì vậy mà họ không chịu nổi, họ phải rời đi.

Sống là sự trả nghiệp chớ không phải sự tham đắm, si mê về dục lạc. Ở đây, cái câu nói này các con phải hiểu, nó rất là đầy đủ ý nghĩa của nó. Bởi vì hầu như người ta lầm lạc, người ta tưởng cuộc sống này là phải tham đắm những cái dục lạc đó, 5 cái dục lạc đó. Nhưng cuộc sống là cuộc sống trả nghiệp, bởi vì cái nghiệp nó sinh ra chúng ta ra do đó, những quả đó phải sẵn sàng cho cái bản thân của chúng ta rồi vì vậy chúng ta phải trả nghiệp, thay vì vừa trả nghiệp vừa tạo nghiệp thì nó mới có cuộc sống vị lai. Nếu mà chúng ta trả cái nghiệp này mà chúng ta không tạo cái nghiệp mới thì làm sao có cuộc sống tương lai được. Cho nên qua cái bài kệ Nhất Dạ Hiền thì quý vị còn nhớ 2 câu đầu Thầy đã nói như thế nào không?

Quá khứ không truy tìm

Vị lai không ước vọng

Phải không! Nếu mà quý vị không có truy tìm cái quá khứ, không có ước vọng ở vị lai thì hiện tại quý vị sẽ sống như thế nào? Thanh thản! Còn nếu quý vị đi tìm cái quá khứ, rồi ước vọng ở tương lai thì như vậy quý vị còn có được an vui không? Như vậy là quý vị truy tìm ở quá khứ và ước vọng ở tương lai thì đó là tham đắm, si mê của dục lạc chứ đâu phải là người trả nghiệp?

Chúng ta biết chúng ta sinh ra là những người đang trả nghiệp chứ không phải chạy theo tham đắm của dục lạc. Chúng ta không hiểu được vậy, chúng ta chạy theo tham đắm dục lạc vì vậy mà chúng ta tạo những cái nghiệp mới, vừa là chịu trả những nghiệp cũ, và trái lại tạo thêm những nghiệp mới do cái sự không hiểu biết. Quý vị có hiểu được chỗ này quý vị mới thấy được con đường của Đạo Phật vạch ra chúng ta một cái lối để chúng ta biết rằng chúng ta phải diệt trừ tất cả nghiệp. Vì nghiệp là ông chủ mà sanh chúng ta ra, là chủ nhân sai khiến chúng ta.

Người đời lầm tưởng dục lạc là có thật, nghĩa là 5 cái món dục lạc hồi nãy Thầy có nói như trên thì người đời, người chưa hiểu Phật Pháp thì người ta thấy cái đó là cái thật. Mà chính bây giờ các con người nào cũng là biết 5 thứ dục lạc đó nó không thật nhưng mà cái không thật đó là quý vị mới ngộ được cái lý không thật của 5 món dục lạc cho nên các vị chưa chứng được cái lý của 5 món dục lạc này. Vì vậy mà các vị biết nó như vậy, hiểu nó như vậy nhưng mà vẫn thích ăn. Phải không? Vẫn thích ngủ. Đêm nào mà không ngủ là quý vị thấy nó khổ sở vô cùng tận. Đó, quý vị có hiểu được điều đó không? Cho nên tiền bạc tuy rằng bây giờ mình không có nhưng mà vẫn còn thích chứ đâu phải không thích. Rồi sắc đẹp, đâu phải không thích. Rồi danh, không phải không thích. Tất cả những cái này, 5 món dục lạc này đều biết nó là không thật nhưng rồi quý vị vẫn còn thích nó.

Nếu biết nó không thật thì quý vị muốn nó như thật, mà không thật này thì quý vị phải tu tập như thế nào? Nếu quý vị không tu mà quý vị cứ ngồi hít thở thì làm sao mà thấy nó như thật được? Cho nên quý vị hiện giờ biết nó không thật nhưng vẫn thấy nó thật. Cho nên luôn luôn dính mắc nó. Không thể nào mà chúng ta thoát khỏi nó được. Do vì vậy mà hằng ngày mà Thầy dạy quý vị cái Định vô lậu để làm gì? Để quý vị ngồi xếp bằng lại thân nó bất động, tâm nó yên lặng, từ đó quý vị đặt cái niệm ngũ dục lạc này: ăn, ngủ; thức ăn quý vị quán bất tịnh; ngủ nó sinh ra mê muội hôn trầm, quý vị đặt cái niệm trước mặt, từ đó cái tri kiến ở trong đầu của quý vị nó sẽ phóng ra, nó làm cho quý vị không còn dính mắc say mê nữa. Từ đó quý vị mới thấy rõ được cái sự giải thoát nơi tâm hồn của quý vị. Quý vị mới chứng được cái lý, cái lý không thật của nó, cái lý của 5 thứ dục lạc này nó không có thật mà quý vị lầm chấp nó cho nó là thật, cho nên quý vị mới có cái tâm tham đắm nó, si mê với nó.

Đó là quý muốn 5 cái dục lạc này nó không thật, nó không có thật quý vị phải đặt niệm nó ở trước mặt, quý vị dùng cái tri kiến giải thoát của quý vị, quý vị phải rõ có những tri kiến, cái tri kiến đầu tiên của quý vị là quý vị hiểu, quý vị ngộ là 5 cái dục lạc này nó không thật, quý vị biết đó là cái tri kiến của quý vị. Nhưng mà khi quý vị đặt cái niệm 5 cái thứ dục lạc này trước của quý vị, quý mới phóng ra cái sự hiểu biết, suy tư hiểu biết, quán xuyến sự hiểu biết đó thì 5 cái thứ dục lạc này nó sẽ trở thành không có thật. Do đó từ ngày này tu tập tới ngày khác tu tập cứ đặt cái niệm đó trước mắt, quán xuyến rồi xả bỏ tất cả những dục lạc này để không còn nó ham thích. Trong cái giờ mà nó buồn ngủ, tức là nó còn cái dục lạc đó chứ gì, nó ham ngủ này nó còn mệt mỏi, nó còn lừ đừ, nó còn muốn đi ngủ nè. Do đó quý vị thấy quý vị phải chiến đấu nó bằng cách là quý vị phải đi kinh hành, quý vị phải động thân, quý vị phải chiến thắng nó đừng cho nó ngủ trong cái giờ đó, nhất định là không cho. Từ đó quý vị mới chiến thắng được cái dục lạc này, từng cái dục lạc. Từ cái dục lạc ăn, nếu quý vị mà không quán nó bất tịnh thì cái món ăn đó quý vị thích là quý vị không bao giờ chứng nó cái lý như thật được, cho nên quý vị không thấy nó bất tịnh. Còn để món ăn trước mặt quý vị, rồi quý vị đặt cái niệm đó trước mặt quý vị, rồi quý vị quán bất tịnh cái thức ăn đó đi, lâu ngày một lần hai lần ba lần, một ngày hai ngày, một tháng, hai tháng tới một năm thì quý vị không còn muốn ăn nữa. Nghĩa là quý vị thấy thực phẩm ăn để mà sống chứ không còn thèm ăn, thèm uống gì nữa hết.

Đó như vậy là cái phương pháp mà đặt niệm trước mặt để mà tu cái Định vô lậu nó lợi ích cho quý vị như vậy. Làm cho cái tâm mà tham đắm ngũ dục lạc này nó không còn dính mắc nữa.

Không ngờ do si mê, tham đắm dục lạc nên tạo ra biết bao nghiệp ác.Do nghiệp ác mà chúng ta mới chịu biết bao sự khổ đau. Đó, từ cái chỗ mà chúng ta đắm đuối theo những cái dục lạc này mà chúng ta tạo ra những cái nghiệp ác. Muốn đạt được nó, nó phải có nhiều thứ ác ở trong đó, chứ phải khi không mà nó đạt được, do đó mà chúng ta lại tạo ra nhiều cái nghiệp mới, làm cho chúng ta đời đời kiếp kiếp nó tiếp diễn nhau ở trong cái nghiệp lực của nó chứ đâu có gì khác hơn để rồi chúng ta mãi mãi đau khổ triền miên bất tận, kiếp này đến kiếp khác.

Kinh Thập Thiện nghiệp đạo dạy: Kẻ nào không tham đắm dục lạc thế gian thì được 5 món công đức tự tại:

1. Ba nghiệp thân, khẩu, ý được tự tại. Về nhân các căn đầy đủ. Về nhân tức là 3 cái ý của mình được tự tại về cái thân của mình. Các căn đầy đủ, sáu cái căn chúng ta đầy đủ không hao mất.

2. Của cái được tự tại. Nghĩa là của cải chúng ta nó không có sự hao mất cái này, cái kia, cái nọ. Nó rất là tự tại.

3. Phước đức tự tại.

4. Ngôi vua tự tại. Nếu mà chúng ta làm vua thì nó rất tự tại, nó không còn lo giặc giã, nó không còn lo quan quân của mình ăn lo hối lộ làm những điều xằng bậy dân chúng đau khổ, toàn là những người quan trung thành, đều là thanh liêm, đều là vì dân, vì nước mà lo chứ không là ăn lo hối lộ. Có nhiều người làm vua mà ngồi ở trên ngai vàng mà quan cuả mình, xung quanh mình, làm việc với mình những ông quan này ăn no hối lộ làm cho dân khổ mà ở trên mình không hay biết cho nên ông vua đó đâu có tự tại không. Rồi làm vua mà giặc giã đánh ở biên cương chỗ này chỗ nọ chỗ kia thì ông vua đó có tự tại không? Không bao giờ tự tại được. Cho nên cái người mà giữ gìn được cái công cái tâm mà không có những tham muốn này, tránh xa được 5 món dục lạc này thì ông vua được cái phước báu là tự tại trên ngôi vua. Đó là cái thứ 4.

5. Được hưởng lợi gấp trăm lần.

Đó là về cái phần của cái ý mà chúng ta tu được cái tâm không tham muốn thì được như vậy.

9. Không sân hận

Cái tâm của chúng ta, cái ý của chúng ta dễ sân hận lắm. Tâm sân hận là tâm đau khổ, tâm hung, tâm dữ tợn. Tâm sân hận vốn không có, chỉ vì chúng ta lầm chắc thân tâm của mình là ngã thật từ đó mới luôn luôn bảo vệ, che chở, nếu ai chạm đến nó, tức là cái thân tâm của mình đó tức thì cơn sân nổi lên đùng đùng.

Cho nên ở đây quý vị thấy do cái chỗ nào mà có cái tâm sân của mình? Do cái chỗ lầm chấp cái ngã của chúng ta. Vậy thì cái thân của chúng ta là cái ngã của mình, tâm của chúng ta là cái ngã của mình, lầm chấp cái đó cho nên người ta đụng tới cái ngã, ngay đó mình giận lên liền. Cho nên vì vậy mà chúng ta tu cái Định vô lậu thì chúng ta đặt cái thân và cái tâm để quán cái thân của mình có cái ngã ở trong đó không? Nó vô ngã. Cho nên Phật dạy: Vô thường, khổ, không, vô ngã. Nó không có cái gì hoàn toàn, cái ngã cũng không có, nó vô thường. Cái thân này nay vậy mai khác. Cho nên khi mà đặt niệm như vậy chúng ta phá trị cái ngã, mà phá trị cái ngã thì còn cái gì mà chúng ta sân, cho nên chúng ta phá ngay cái gốc của nó đi thì cái sân của nó sẽ không có.

Còn bây giờ chúng ta cố gắng, ờ biết mọi pháp là vô thường này kia mà chúng ta không đặt niệm để tu tập cho nó thấm nhuần được như cái lý chơn thật của cái vô ngã đó thì lúc bấy giờ chúng ta có nói tất cả các pháp người ta chửi mình cũng là giả, cũng không thật, người ta mắng mình cũng là điều vô thường bằng cách này cách khác nhưng mà đó là cái lý để mà chúng ta hiểu, chúng ta ngộ, chưa phải là chúng ta thấm được cái lý chứng được cái lý đó.

Cho nên vì vậy chúng ta đặt cái niệm trước mặt của chúng ta, cái vô ngã trước mặt của chúng ta, đặt cái thân tâm chúng ta rồi chúng ta quán xét nó vô ngã. Nó vô như thế nào, nó không ngã như thế nào, cái tâm nó như thế nào, chúng ta 4 cái chỗ để mà chúng ta quán xét nó, để nó trở thành vô ngã. Từ đó cái tâm sân của chúng ta nó không bao giờ có nữa. Cho nên ở đây Thầy giảng ra nó, để cho chúng ta có một cái hành động tu tập để diệt trừ cái tâm sân của mình, để thực hiện được điều lành mà cái tâm không còn sân nữa. Chớ không phải nó không sân rồi mình nói, mình giảng suông mà không biết hành động tu thì như vậy mà không biết cái định nào để tu cho được cái tâm hết sân thì như vậy chúng ta chưa bao giờ hết sân.

Trước kia, Thầy dạy quý vị tùy thuận nhẫn nhục, tùy thuận bằng lòng trong mọi điều kiện, để cho quý vị sống trong cái cuộc đời... Tùy thuận bằng lòng mọi đối tượng, mọi hoàn cảnh để tâm sân, tâm phiền não của quý vị không có nhưng Thầy thấy qua cái sự thiếu sót đó làm cho quý vị chuyên tâm về cái thiền định hơi thở nhiều hơn mà cái định vô lậu không có. Chỉ có cái ngộ được cái lý của nó cho nên quý vị chỉ chịu đựng mà nhẫn nhục, chịu đựng mà tùy thuận, chịu đừng để mà bằng lòng. Mà cuối cùng thì xét thấy qua cái tu tập của quý vị Thầy biết có 1 sự thiếu khuyết ở trong đó cho nên nó mới giậm chân tại chỗ, vì vậy bây giờ quý vị sẽ theo ngay cái lời dạy của Đức phật đặt cái niệm trước mặt để mà quán cái thân vô ngã, cái tâm vô ngã, từ đó nó không có cái ngã thì cái tâm sân nó sẽ không có nữa.

Một niệm tâm sân khởi thì trăm ngàn tai họa đem đến, biết vậy hàng ngày chúng ta thường nhắc tâm: giận hờn là đau khổ, là bao nhiêu tai nạn xảy đến, giận hờn khiến gia đình bất an, không vui, vậy từ đây về sau tâm không được giận hờn, tâm phải như cục đất. Thì như vậy đây là cái phương pháp hướng tâm tu, tức là phương pháp ám thị. Kèm theo phương pháp ám thị, chúng ta phải đặt cái niệm vô ngã thì như vậy chúng ta mới hoàn thành được cái tâm không sân hận, không giận hờn nữa.

Đó thì quý vị phải áp dụng cả 2 phương pháp chứ không phải áp dụng có một phương pháp không thì nó không đủ đâu, không đủ sức mà chuyển nó đâu, vì bằng chứng là trải qua thời gian quý vị cũng dùng pháp hướng, quý vị ám thị rất nhiều mà nó chưa thành tựu được. Cho nên hôm nay quý vị đặt luôn cả cái thân, cái tâm nó vô ngã để quý vị quán xét, quán triệt, để thấm nhuần thấu suốt cái lý vô ngã của nó, để quý vị phá đi cái lậu hoặc của quý vị. Cộng lại các phương pháp tu tập vậy làm cho tâm sân của quý vị không còn có nữa. Hàng ngày phải nhớ câu này, nhắc đi nhắc lại nhiều lần cho thấm nhuần cho tận xương tủy, có như vậy tâm sân hận mới đoạn diệt.

Đó là Thầy đưa ra 2 cái pháp để quý vị tập luyện để cho cái tâm sân này nó hết.

Do dằn không được sự giận hờn nên từ việc nhỏ sẽ nở ra việc to lớn, từ đó biết bao nhiêu tai họa xảy đến không lường trước được. Tâm sân nó thường mang đến nhờ sự rắc rối và tạo ra vô vàn đau khổ. Nếu tâm sân không dằn được có khi gây ra án mạng tạo cảnh tù tội chung thân. Quý vị phải ý thức sân hận nó thường mang đến tai họa cho loài người, chính nó làm mất đi hạnh từ bi của người tu sĩ và lòng nhân ái của người thế gian. Thế thì cái tâm sân của quý vị nó diệt đi cái lòng từ bi của vị tu sĩ. Mà tâm sân của quý vị nó sẽ diệt đi cái lòng nhân ái của người cư sĩ. Vì vậy quý vị phải tìm mọi cách mà chấm dứt nó đi.

Trong tứ chánh cần Phật dạy: Các pháp ác chưa sanh, không cho sanh, đã sanh cần phải đoạn diệt, như vậy là cái tâm sân của mình tự nó đâu có đâu. Cho nên bây giờ đừng cho nó sân, mà đừng cho nó sân các vị phải sống như thế nào? Cho nên các vị phải sống độc cư, không có duyên để cho nó tạo ra cái cảnh sân đó, mà có duyên tức là cái tâm sân nó sẽ sanh ra. Còn quý vị chung đụng mãi với nhau thì tâm sân quý vị làm sao tránh khỏi.

Đó là những điều mà quý vị cần phải tu tập, cần phải sống cho đúng. Đoạn diệt các pháp ác là một điều khó khăn, phải có nghị lực, ý chí cương quyết. Như bây giờ tâm sân của quý vị nó bừng bừng nổi lên, bây giờ quý vị ngắt lìa nó, bảo quý vị đừng có sân liền, quý vị có làm nổi không? Nếu một người không có ý chí, không có nghị lực, chắc gì quý vị giữ được nó, đoạn dứt nó được. Cho nên nói khi mà pháp ác sanh lên thì ngay đó phải đoạn dứt nó liền. Bởi vị trong tứ chánh cần Phật dạy: Các pháp chưa sanh thì không cho sanh, đã sanh phải đoạn diệt nó liền. Đoạn diệt nó liền quả là khó khăn, nếu mà không có ý chí, không có nghị lực thì không thể nào đoạn diệt nó được, chúng ta hãy đem hết ý chí dũng mãnh để chiến thắng những cơn sân phát khởi ào như thác đổ.

Muốn làm chủ hoàn toàn tâm mình không để một phút giây sân hận khởi lên thì phải dùng tuệ tri, quán xét, đặt niệm trước mắt. Đó là Thầy nhắc lại cái chỗ tu cái Định vô lậu đó. Chúng ta phải rõ: thứ nhất chúng ta phải trau dồi tâm từ bi của mình; thứ 2 chúng ta phải quan sát thọ, tưởng, hành, thức, vô ngã, vô thường. Chúng ta phải đặt cái niệm sắc thọ tưởng hành thức. Sắc là cái thân của mình. Thọ là cái cảm giác. Cái tưởng là cái ngồi tưởng nhớ. Cái hành là cái hoạt động. Cái thức là cái biết của mình. Đặt nó để mà chúng ta quan sát, để chúng ta tu cái định vô lậu, phá cái ngã, cái chấp ngã của chúng ta. Chúng ta cho nó là thường còn, cho nó là có ngã thật cho nên nó mới có cái tâm sanh đó. Cho nên phải đặt cái niệm đó.

Cái thứ nhất là quý vị phải nhớ trau dồi cái tâm từ bi vì Phật dạy cái tâm từ bi nó sẽ đối trị cái tâm sân mà ở đây nó chưa đủ đâu, trau dồi từ bi chưa đủ đâu. Bởi vì chúng ta biết có cái ngã cho nên có trau dồi cái từ bi bao nhiêu đi nữa thì cái ngã nó vẫn nổi lên thì từ bi chúng ta sẽ mất. Cho nên chúng ta phải đặt cái niệm để chúng ta dùng cái Định vô lậu để chúng ta quét sạch cái chấp lầm của chúng ta về sắc thọ tưởng hành thức này. Do đó chúng ta quán vô ngã, vô thường khổ không thì tức là nó làm cho cái đối tượng đó không còn có nữa, tâm sân nó bị diệt đi nhờ thông hiểu. (BBT:BN,05,E00:55:30)

(File gốc số 5)

(BBT:CĐ,06A,B00:08:09)(BBT:BN,05,B00:55:31)Bởi vì cái giai đoạn đầu chúng ta vào đạo Phật chúng ta phải đi tìm hiểu cho rốt ráo, vậy bây giờ hiểu rồi, chúng ta trau dồi tức là chúng ta dùng Tứ vô lượng tâm, từ - bi - hỷ - xả mà chúng ta tu. Rồi bây giờ chúng ta dứt bỏ, chúng ta phải tu tập Tứ chánh cần là chúng ta dứt bỏ. Rồi chúng ta tu tập, chúng ta tu Định vô lậu, rồi Định chánh niệm tỉnh thức, đó chúng ta thấy tất cả các pháp chúng ta đều kê vào để mà chúng ta tu tập. Từ đó mà chúng ta mới quán các pháp bất tịnh, quán lý duyên hợp, quán vô ngã, vô thường, khổ … chúng ta quán tất cả các pháp.

Do sự tu tập đúng cách như vậy, chúng ta mới thực hiện được Thập Thiện chứ đâu phải Thập Thiện mà dễ dàng.Nó đâu có đơn giản như chúng ta nghĩ, học hiểu rồi chúng ta bỏ qua, rồi chúng ta bỏ qua thì Thập Thiện chẳng qua là đống sách rởm, đống kinh chứ không phải là nó có điều lành chân thật. Có đạo đức chân thật nơi tâm hồn của chúng ta thì tâm sân hận mới chấm dứt, cuộc sống mới được an vui, giải thoát. 

Kinh Thập Thiện đạo dạy: Kẻ nào làm chủ được tâm sân thì được 8 món công đức. Đây là 8 sự công đức của việc tu tập về tâm sân của mình:

1. Tâm không tổn não.

2. Tâm không giận hờn.

3. Tâm không tranh giành.

4. Tâm được hòa hợp.

5. Tâm được từ bi.

6. Tâm thường làm lợi ích và an vui, an ổn cho mình cho chúng sanh.

7. Thân tướng được trang nghiêm.

8.Có đức tánh nhu hòa và nhẫn nhục, khi chết đi được sanh vào cõi thiện.

Đó là 8 công đức mà người tu tâm này được thì đạt được 8 công đức đó.

10. Không si mê

Bây giờ đây là cái hành động cuối cùng của ý của chúng ta, đây tức là không si mê. Si mê là u mê, không hiểu rõ, không biết đúng sự thật, hiểu biết mà không đúng chân lý. Si mê là tà kiến.

Người không si mê là người phán đoán rành rẽ, nhận định một cách rõ ràng, không biện minh che đậy sự ngu si u tối và lầm lạc của mình. Cho nên cái người si mê không phải cái người đó không hiểu biết, cái người đó rất hiểu biết nhưng họ hiểu không rõ, không đúng, không đúng cái lý, họ hiểu qua một cái tâm tham đắm, dính mắc ngũ dục lạc. Họ rất là thông minh mà họ vẫn là u tối, bởi vì họ hiểu mà họ không làm cho cái tâm của họ được an vui, được yên ổn.

Người không si mê thì không có cố chấp, ngoan cố theo cái sự hiểu biết riêng tư chủ quan của mình. Cái người si mê họ ngoan cố, họ cố chấp, họ chấp chặt những cái sự hiểu biết của họ, cho nên ai mà động đến cái sự hiểu biết của họ thì họ tranh luận, họ lý luận đủ cách để họ bảo vệ cái sự hiểu biết của họ. Cho nên cái người mà thông minh, người mà không si mê thì người ta không bị cố chấp cái đó nên ít khi nào người ta tranh luận với kẻ khác. Người ta chịu nhịn thua người khác. Còn cái người mà si mê thì họ thích tranh luận. Không phải những người si mê là người không hiểu, họ hiểu họ mới tranh luận nhưng mà họ tranh luận theo kiểu kiến chấp của họ, cái sự ngoan cố của họ, cái sự cố chấp của họ chứ không phải là cái sự ngu si, ngu ngờ họ không biết.

Không si mê, không tin những tà thuyết, người mà không si mê thì những tà thuyết họ không bao giờ họ tin; không đúng chân lý, những tà kiến, mê tín dị đoan, không làm cho người này tin được. Cái người mà si mê những cái gì mà nó mù mờ, họ thấy những cái gì đặc biệt kỳ quái là họ tin theo chứ không có sáng suốt, cho nên đó là những người si mê.

Người không si mê là người có trí tuệ thông minh, thấu suốt lý nhân quả. Đây các con sẽ nghe cái chỗ mà người không si mê là cái người mà thông minh phải thấy ở chỗ nào, còn cái người thấy hoàn toàn ngoài vấn đề này thì người đó đều gọi là người si mê. Người không si mê là người có trí tuệ, thông minh, thấu suốt lý nhân quả luân hồi. Đó là cái thứ nhất. Cái thứ 2 là biết rõ thế giới này không có thế giới siêu hình. Biết rõ lý duyên hợp. Đó, phải biết rõ thập nhị nhân duyên, đó là lý duyên hợp, thế giới thành hoại, cái thế giới mà chúng ta thành hoại này nó do đâu mà thành và do đâu mà hoại, đó vì vậy mà chúng ta phải thấu suốt được cái nghiệp đó. Ở đây nói thế giới thành hoại là phải thấu suốt được nghiệp.

Người không si mê thấy biết và thấu suốt 4 chân lý của kiếp người, 4 chân lý của kiếp người là Tứ diệu đế; biết rõ nơi đến nơi đi của kiếp người, người ta ở đâu người ta đến đây, người ta về chỗ nào, thì cái người đó họ phải thấu rõ được cái điều đó, chứ họ không mơ hồ đặt câu hỏi không biết chúng ta từ đâu mà đến, chúng ta chết rồi chúng ta đi về đâu, thì cái đó còn mơ hồ. Cho nên đó là những người còn si mê, dù là một nhà bác học, dù là một người có bằng tiến sĩ nhưng họ vẫn đặt câu hỏi đó, họ chưa biết, do đó họ còn si mê chứ chưa phải là người không si mê.

Biết rõ con người là duyên hợp. Người không si mê là biết rõ con người là duyên hợp, các pháp trên thế gian này đều vô thường, vô ngã, khổ, đều là duyên hợp, đều là vô thường, vô ngã không có ngã, nó luôn luôn là cái khổ. Biết nhân nào, duyên nào sanh ra con người. Biết địa ngục, thiên đàng ở đâu. Biết các cõi trời, biết rõ ma phạm thiên vương, quỷ thần. Biết rõ con người có linh hồn hay không linh hồn. Biết Bát chánh đạo và các pháp tu hành giải thoát. Người biết rõ như vậy là người không si mê. Người không thấu rõ những điều này được xem là người si mê dù người đó có học thức cao, đậu bằng cấp thạc sĩ, tiến sĩ và những nhà bác học rộng rãi hiểu xa mà vẫn còn mù mờ không rõ những điều trên đây cũng được xem là vô minh, si mê.

Vì thế Đức Phật xác định người si mê có 4 cách. Nghĩa là trong bài kinh đức Phật xác định, Thầy sẽ đọc lại cái chỗ đức Phật xác định:

Một, “Có người đi Đông, đi Tây học hỏi cái này, cái nọ hiểu biết nhiều chuyện kim cổ, thời tiết, chính trị, văn học, khoa học, kiến trúc, hội họa, thi thơ…có thể gọi người này tri kiến hoàn toàn nhưng những sự hiểu biết này tâm họ luôn bất an đều được gọi là phi phạm hạnh, si mê hạng nhất”. Cái sự hiểu biết của họ được Phật xác định là người phi phạm hạnh, si mê hạng nhất. Chúng ta phục lăn Đức Phật ở chỗ này. Mặc dù những người này họ thông hiểu vậy, nhưng tâm họ vẫn bất an chứ chưa phải là được an, vì vậy Đức Phật gọi là thuộc loại si mê hạng nhất.

Đây là cái phần thứ 2, Phật gọi: “Y cứ vào kinh sách mà giảng nói ra hoặc những truyền thuyết, sự hiểu biết, sự giảng dạy, sự giảng nói này mà tâm họ vẫn bất an thì đây được gọi là phi phạm hạnh, si mê hạng nhì”. Trong kinh điển Phật chỉ cho chúng ta thấy, dù cho những người đó thuyết giảng mà tâm họ luôn bất an, còn chạy theo ngũ dục lạc thì người đó vẫn là người bất an.Vì chúng ta thấy họ thọ hưởng những cái dục lạc thế gian là biết rằng họ bất an chứ không phải họ an được mặc dù họ thuyết kinh rất hay, họ giảng rất hay nhưng họ vẫn sống trong dục lạc là biết tâm họ bất an thì đó là si mê phi phạm hạnh thứ nhì.

Ba,suy luận, lý luận, thuyết pháp theo nguyên tắc tự mình sáng tác mà tâm còn dính đầy danh sắc, tâm luôn bất an thì đây là phi phạm hạnh, si mê hạng 3. Đó thì chúng ta thấy Đức Phật xác định 3 cái hạng này. Còn cái hạng thứ 4 nữa, thuộc về loại si mê đó chứ không phải là hạng thông minh đâu, nhưng mà chúng ta nhìn thấy là hạng thông minh chứ không si mê chút nào hết, nhưng tại vì họ không hiểu cái lý giải thoát cho nên từ đó cái tâm họ bất an mà Đức Phật cho cái hiểu của họ chỉ là cái hiểu si mê chứ không phải là cái hiểu giải thoát.

Bốn,đần độn, ngu si. Đây tới cái người mà đần độn, nói ra không có hiểu, Đức Phật ghép cho họ vào cái loại si mê đó. Đần độn, ngu si tức là nói gì họ cũng không hiểu, hỏi cái này thì đáp cái kia, hỏi cái kia thì đáp cái nọ, họ không hiểu họ nói tầm bậy tầm bạ không trúng. Phật nói “trườn uốn như con lươn”, họ trườn qua bên đây, lách qua bên kia trả lời theo cái kiểu đó tức là cái hạng người mà không hiểu đó. Tâm người này thường bất an. Đó là hạng người phi phạm hạnh, si mê thứ 4.

Đó thì nắm đủ hết 4 hạng người này ở trong cái mà Đức Phật xếp trong hạng si mê, thì nó nằm trong cái ý si này thì nó nằm trong những cái điều kiện mà Phật vạch ra cho chúng ta biết rằng, chúng ta sẽ xét thấy những hạng si đó là cái tâm họ luôn luôn bất an, họ không có thấu hiểu. Như vậy là hiện bây giờ quý vị hoàn toàn đang có sự hiểu biết rất thấu suốt kinh sách mà tâm quý vị bất an đều được gọi là si chứ chưa được gọi là thông minh đâu. Đó bây giờ quý vị có ai mà xác định mình là người không si không? Chắc chắn là không có rồi đó. Vì vậy hôm nay Thầy dạy Thập Thiện mà quý vị xét qua các bài kinh của Phật xác định cho chúng ta ở điểm si. Chứ nhiều khi chúng ta chưa biết là ai si đâu, chưa biết như thế nào gọi là si đâu, bây giờ quý vị đã rõ rồi.

Bây giờ cũng hết giờ rồi, Thầy xin dừng tại đây, rồi sẽ tiếp tục kỳ tới chúng ta sẽ học tiếp theo cái phần này, nó rất nhiều để rồi cái phần mà kết luận cái Thập Thiện. Như vậy chúng ta học 2 ba lần rồi mà chưa hết Thập Thiện thì quý vị thấy cả cái giáo án mà Thầy trong 3 tháng không viết không biết nó có tròn hay không nhưng mà Thầy cố gắng cô đọng lại chừng nào tốt chừng nấy. Nhưng mà Thầy giảng như vậy Thầy tin rằng quý vị chắc có lẽ dễ hiểu, còn cô đọng lại không biết là nó có thể hiểu nổi không nhưng mà Thầy ráng như thế nào để cho quý vị hiểu cho rõ, mới học có Thập Thiện mà quý vị đã thấy được đã nhận được cái rõ của cuộc đời này qua những cái si mê, cái sân hận. Những cái pháp để mà tu, để diệt tham sân si của mình. Thì tất cả những cái này chúng ta đều đi lại đúng con đường của Đạo để chúng ta thực hiện từ bước đầu. Để rồi cái giáo án này ra đời thì quý vị là những người thực hành ngay từ bây giờ và tiếp tục kế tiếp sau này khi Thầy ẩn bóng không có mặt thì quý vị cứ theo đó. Mà con đường này Phật đã dạy đó là Thầy của quý vị, chứ không phải Thầy, Thầy chỉ là người có kinh nghiệm tu hành rồi góp nhặt lại những lời Phật dạy mà thành lập lại một cái con đường đi có thấp đến cao, có dễ đến khó, để cho quý vị đi được chứ Thầy không có cái gì của Thầy ở trong này, hoàn toàn Thầy không có. Thầy chỉ kết tập lại cho nó đúng từ thấp lên cao của nó thôi chứ hoàn toàn không có cái gì mới, toàn là của Phật dạy. Cho nên Thầy không có gì hết, Thầy chỉ có cái công để mà giúp cho quý vị biết con đường đi, đi cho đúng và từ đó quý vị sẽ đi trên con đường đó, nó sẽ tới đích giải thoát, chứ không có gì mà khó khăn hết.

Từ tới Thầy giảng thiền định, bốn cái thiền của Phật thì Thầy giảng cũng rất rõ, biết từng cái sai, cái đúng của mình để quý vị cảnh giác mà quý vị đi trên con đường đó, mà lúc bấy giờ không có Thầy quý vị vẫn đi được trên con đường đó mà không sai.

Đó thì hôm nay Thầy ra công, Thầy cố gắng mà Thầy thấy một số băng mà hằng ngày nó cứ như thế này thì chắc chắn chúng ta phải tốn một số băng cũng rất nhiều, vì cái Thầy giảng nó khác, mà cái viết ra thành cuốn sách thì nó khác, bởi vì giảng Thầy phải lặp đi lặp lại, nhắc đi nhắc lại rất nhiều, giảng rồi phải cô đọng lại và nhắc lại để cho chúng ta nhớ tới, nhớ lui. Những cái lời mà Thầy giảng mà ghi được trong băng, cái gì mà Thầy nhắc nhiều thì cái đó nó làm cho quý vị thấm nhuần chứ không phải là nó thừa đâu, nó không thừa đâu. Cho nên vì vậy khi mà viết ra thành sách thì những cái điều đó chúng ta phải gạch bỏ hết bởi vì lặp đi lặp lại thì sách nó không thể vậy được. Cho nên chúng ta phải viết cái nghĩa đó rồi thì đi tới cái nghĩa khác. Cho nên cái cuốn sách mà viết ra, cái giáo án này viết ra mà in thành sách thì tức là nó không có lặp đi lặp lại bằng những cái lời nói của Thầy ở trong băng đâu. Bởi vì Thầy nói ở trong băng tức là lặp đi lặp lại, làm cho quý vị thấm nhuần được cái đạo lý của nó, nhấn vào cái chỗ nào mà đúng, chỗ nào sai để cho quý vị tu tập cái đó nhiều, cái ít. Cái nào mà Thầy nhắc đi nhắc lại nhiều tức là cái chỗ đó quý vị phải tu tập nhiều, còn cái chỗ nào mà Thầy lướt qua là cái chỗ đó nó không cần thiết lắm để hiểu mà thôi.

Đó, quý vị nhớ những cái điều như vậy cho nên cái lời nói của Thầy ở trong băng rất là quan trọng chứ không phải thừa đâu. Những cái mà Thầy lặp đi lặp lại đó là cái để nhắc nhở cho quý vị tu hành nhiều cái chỗ đó, tập luyện nhiều cái chỗ đó hơn, chứ không nên coi thường những cái chỗ đó.

Đó là những cái Thầy trao lại những cái điều mà Thầy nói hôm nay là khi mà Thầy không còn gặp quý Thầy nữa, không còn gặp quý vị nữa thì quý vị còn nghe được cái lời mà nhắc đi nhắc lại rất nhiều, đó là một cái lời ông cha đã nói với các con phải lo làm ăn như vậy, như vậy thì mới sống được ở trong cõi thế gian này, mới tìm được con đường giải thoát, đó là quý vị phải nhớ.

Vì vậy hôm nay được những điều này thì quý vị phải nỗ lực thực hiện những gì Thầy nói, phải làm cho đúng đừng làm sai. Bởi vì không còn con đường nào mà có thể đạt được cái sự làm chủ sanh tử, chấm dứt luân hồi bằng cái con đường mà Thầy vạch ra cho quý vị đi. Nghĩa là từ trước đến giờ, hàng bao nhiêu năm chưa có thành lập được cái giáo án này. Mặc dù Thầy đã nói HT Thiện Hoa, ngài viết cái bộ Phật Học Phổ Thông, đó là cái giáo án đầu tiên của Phật giáo từ thấp đến cao để chúng ta biết rõ ràng, nhưng đây là giáo thuyết để chúng ta hiểu Phật giáo chứ không phải là cái giáo trình để chúng ta tu tập.

Còn Thầy viết cái giáo án này là giáo trình tu tập, ngay từ vô cái giáo trình đầu tiên thì một người cư sĩ đến với Đạo Phật thì phải thay đổi 6 cái nghề nghiệp liền, thì các vị thấy rõ ràng cái hành động chúng ta phải thay đổi tức là chúng ta tu đó, nó bước đầu vào hành động. Còn cái kia khi mà vào thì HT dạy cho chúng ta nghe, hiểu, biết cái lịch sử của Đức Phật, cho nên nó đâu có biến ra cái hành động của quý vị đâu. Rồi Tam quy, rồi Ngũ giới, chỉ nói như vậy thôi, chứ đâu biến ra cái hành động. Rồi dạy tới Thập Thiện, quý vị có thấy biến ra hành động được không? Đâu có dạy chúng ta áp dụng cái định vô lậu để tu Thập Thiện như thế nào, dạy Tứ vô lượng tâm thực thiện Thập Thiện như thế nào, trau dồi nó như thế nào, dạy Tứ chánh cần để đoạn dứt ác. Dạy tứ chánh cần thì HT dạy Tứ chánh cần, chứ đâu có nói áp dụng trong Thập Thiện, còn Thầy dạy rất rõ để cho quý vị biết áp dụng vào chỗ nào, chỗ nào ở trong 10 cái điều lành này. Vì 10 cái điều lành này là con đường cuối cùng giải thoát tham sân si. Vì ý của chúng ta mà diệt được tham sân si là 3 độc, mà 3 độc diệt được tức là chúng ta đã sống ở trong Niết Bàn rồi.

Cho nên nói đến Thập Thiện quá tầm thường nhưng xét qua 3 cái độc của tham sân si này, chúng ta thấy nó không tầm thường đâu, nó cả 1 vấn đề, bao nhiêu Thiền định của Phật nhắm vào chỗ này để giải quyết nó, để cho nó đi đến con đường giải thoát hoàn toàn. Cho nên những cuộn băng mà Thầy giảng cho quý vị mà được thu như thế này nó là một gia tài quý báu mà của Phật đã từng để lại mà từ xưa đến giờ nó là những bài kinh rải rác, nó không kết tập được cái thấp, cái cao, cái dễ, cái khó cho nên quý vị không biết cái đường nào mà quý vị vào.

Hôm nay Thầy đã chỉ cho quý vị biết cái đường vào, biết cách thức tu tập, như nãy giờ quý vị đã nghe rõ rồi chắc chắn quý vị sẽ biết được cái đường lối mà quý vị sẽ tập cái gì trước, cái gì sau. Đây mới có giai đoạn 1 thôi, còn giai đoạn 2, giai đoạn 3 rồi giai đoạn 4, lần lượt tất cả các giai đoạn tu tập đều được Thầy bố trí, bố cục một cách chặt chẽ, vừa hiểu mà vừa tu, vừa học, vừa tu, nó có cái thực hành, nó có cái sự trau dồi, nó có sự dứt bỏ ở trong đó nó rất rõ ràng mà Phật đã dạy trong những bài kinh Thầy thấy quá tuyệt vời.

Không có một tôn giáo nào mà nó thực tế và cụ thể như là giáo lý của Đạo Phật dạy chúng ta thực hiện từ thân tâm của chúng ta chứ không phải dạy chúng ta mênh mông ở ngoài, không phải dạy chúng ta mê tín cầu khẩn, cúng bái mà dạy chúng ta thực hiện ngay cái đau khổ trong thân tâm của chúng ta.

Cho nên ở đây trên con đường mà tu tập, Thầy thấy quý vị là những người có phước nhất ở trong cuộc đời này, được nghe những cái này mà do từ kinh nghiệm tu hành của Thầy nói ra mà không sai một mảy của Đức Phật ngày xưa đã dạy các đệ tử của Ngài. Cho nên không bao giờ chúng ta lầm lạc được, chúng ta có một cái bản đồ, có một cái lối đi, có một con đường tu tập thật sự rõ ràng bằng hành động của chúng ta, chúng ta làm chủ được cái sống chết và chúng ta chấm dứt được tái sanh luân hồi của mình, cụ thể rõ ràng không còn mơ hồ nữa, không còn lạc lầm nữa, Thầy xác định điều đó là điều thực. Đạo Phật thực, rất thực không có dối ai hết, không có gạt người, không nói như vậy mà không làm được, làm được nhưng mà phải tu tập cho đúng cách, chớ tu tập không đúng cách thì không đạt được. Thôi đến đây Thầy xin chấm dứt.

                                                      ***

SÁU NGHIỆP ÁC TỔN HAO CỦA CẢI VÀ PHÍ SỨC

Bây giờ các Thầy nghe tiếp theo. Lúc hồi nãy Thầy có giới thiệu 6 cái nghiệp ác làm tổn tài hao của và phí sức:

1. Là đam mê rượu chè

Vậy thì uống rượu, ở đây Phật nói có 6 cái lỗi chứ không phải nói đơn giản, khi một người mà uống rượu có 6 cái lỗi để đưa đến cái chỗ hao tài tốn của.

-        Vậy thì cái lỗi thứ nhất của nó là mất của. Nghĩa là cái người mà say rượu thì khi mà say rồi thì tiền bạc bỏ trong mình thì người ta lấy không có biết, hoặc là mình đi say sưa rồi làm rớt mất thì mình không có biết, cho nên gọi là say rượu mất của.

-        Hailà sanh bệnh, người mà say sưa thì cái thân nó dễ bệnh tật.

-        Balà hay gây gổ.

-        Bốn là tiếng xấu đồn xa.

-        Năm là dễ sanh nóng giận.

-        Sáu là trí tuệ mỗi ngày một giảm dần.

Người nào mải mê uống rượu thì sạt nghiệp, cửa nhà của họ mỗi ngày một tiêu tan. Đó là cái vấn đề uống rượu thì quý thầy thấy ở đây rõ ràng là khi mà mình đi uống rượu thì chắc chắn phải có mang tiền theo, thì khi mà say rượu rồi thì tiền bạc vứt mà không có cần thiết cho nên mất của mà không biết, và khi mà uống rượu nhiều thì cơ thể nó hay sanh bệnh tật. Đó là hiển nhiên mà không ai chối cãi được, khi Phật dạy thì chắc chắn phải đúng như vậy. Người say rượu thì hay gây gỗ. Chắc ở trong đời của chúng ta, chúng ta cũng thấy những người say rượu chứ không ai mà không gặp, thì cũng biết rằng cái điều mà Phật dạy không có sai chút nào hết. Thì người say rượu khi say sưa thì không còn biết dơ, biết sạch, không còn biết tốt xấu; giữa đường, ngoài hè phố, dưới mương rãnh, chỗ dơ bẩn họ đều có thể nằm ở trên đó được hết. Cho nên họ múa tay múa chân, họ la, họ hét, họ chửi mắng người này người kia thì lúc bấy giờ người đi qua, kẻ đi lại người ta thấy cái ông đó như vậy thì người ta nói người này nói với người kia, cho nên tiếng xấu đồn xa, đó là vậy.

Năm dễ sanh nóng giận. Cái người uống rượu thường mà các Thầy thấy rất rõ là cái tánh họ dễ nóng lắm, ai nói gì đó thì ngay đó muốn đánh người ta liền, không bao giờ họ có cái tâm nhẫn nhục được, cho nên họ rất dễ giận hờn.

Về phần trí tuệ, cái người mà uống rượu say sưa thì mỗi ngày chúng ta thấy họ u mê, họ không hiểu, nhiều khi nói mà họ không thông suốt, cũng như họ mải mê say rượu mình khuyên họ cái đúng để cho họ chừa bỏ nhưng họ không bao giờ còn nghe mình nữa. Khi cái người mà uống rượu say sưa, nó đã quen rồi thì khó mà dứt bỏ. Vì vậy mà họ không còn làm lụng để mà giàu sang như người khác, họ chẳng cẩn biết gì đối với cái gia đình của họ, của cải của họ lần lần tiêu hao.

Đó là 6 cái điều kiện mà một cái điều kiện thứ nhất mà chúng ta đã thấy rất rõ là nếu mà người cư sĩ va vấp vào cái sự uống rượu say sưa thì đó là đưa tới của cải tài sản của họ hao mòn.

2. Về phần cờ bạc

Cờ bạc có 6 lỗi chứ không phải nghe nói đơn giản cờ bạc là không có lỗi mà cờ bạc có 6 lỗi. Vậy 6 cái lỗi đó là gì?

1.Là tài sản hao mòn.

2.Hai là thắng thì bị người oán.

3.Người hiểu biết chê cười.

4.Mọi người không kính trọng.

5.Người tốt xa dần.

6.Sanh tâm trộm cắp.

Người nào mải mê cờ bạc thì sản nghiệp của họ mỗi ngày một sa sút. Đúng vậy! Thứ nhất là tài sản của họ hao mòn vì họ đâu có dễ thắng mọi người, lần lượt ngồi không, không làm cứ thích chơi, đánh bạc thì làm sao mà có thêm của cải được cho nên bao nhiêu của cải thì chỉ còn chặn đứng lại rồi bắt đầu hao mòn dần, riết rồi bán nhà, bán cửa vì cái tánh ham mê cờ bạc. Do như vậy mà tài sản lần lượt hao mòn cho đến khi kiệt quệ.

Hai, thắng thì bị người oán nghĩa là mình thắng mình được tiền thì người ta lại thù oán, có thể người ta phục rượu mình say để rồi người ta tìm cách giết mình hoặc là người ta hại mình bằng cách này, bằng cách khác. Do đó thắng thì bị người khác oán mình. Người mà đi bài bạc mà không có đi một mình mà khi thắng thì chắc chắn dễ bị giết chết hoặc bị ám hại nơi sòng bạc chứ không có đi về nhà được. Đó là những điều Đức Phật xác định trong bài pháp này Thầy thấy rất là đúng, không có sai chỗ nào hết.

Ba, người hiểu biết chê cười. Cái người mà hiểu biết, người ta thấy cái người ham mê cờ bạc là người ta thấy người tham lam không đúng cách, làm những việc không đúng cách cho nên họ chê cười những người đó.

Bốn, mọi người không kính trọng. Người mà đức hạnh, có hiểu biết không bao giờ kính trọng những người đó. Và đồng thời cái người mà ham mê cờ bạc thì những người bạn tốt, những người tốt ở trong xã hội, dần dần họ không chơi với những người đó. Rồi khi thua quá không còn tiền bạc, nhà cửa tiêu mòn nhưng cái tánh ham cờ bạc nó vẫn còn do đó mới sanh ra trộm cắp để đi bài bạc hoặc là trộm cắp để rồi mình sống nuôi sống mình, từ đó là bước đường cùng của cái người mà ham mê cờ bạc.

Do vậy mà cái người cư sĩ phải hiểu biết 6 cái điều tai hại khi chúng ta cờ bạc, nó đưa đến cái tội lỗi như vậy, cái xấu xa như vậy, cái đau khổ như vậy. Cho nên người cư sĩ cần phải tránh và bỏ cái tánh ham mê cờ bạc để đem lại cái sự an vui hạnh phúc và tài sản của mình không bị sa sút. Đó là cái điều thứ 2 mà Phật dạy cho người cư sĩ.

Cái điều thứ 3 là phóng đãng, có 6 lỗi:

1. Không tự giữ lấy thân

Là cái người phóng đãng tức là người đi du thí, du thực bằng cách này bằng cách khác, cho nên không giữ lấy cái thân của họ, nên họ có thể hao mòn hoặc là đau bệnh hoặc là ham vui, những cái vui quá rồi cái thân của họ tiều tụy, càng ngày càng suy giảm. Đó là cái thứ nhất.

2. Cái thứ 2 là không giữ gìn được của cải

Khi mà phóng đãng họ tuôn ra, họ xài phí, của cai bao nhiêu họ tuôn ra như nước cho nên họ không giữ gìn của cả của họ được.

3. Không bảo trợ được con cháu

Nghĩa là cái người phóng đã họ không bao giờ mà lo cho con, cho cháu họ, họ không bao giờ nghĩ đến con cháu họ, họ không giúp đỡ cho con cháu họ.

4. Cái người mà phóng đãng này họ thường hay sợ hãi, cái tâm họ thường hay sợ hãi

5. Những điều ác khổ sẽ ràng buộc xác thân họ,nghĩa là người phóng đãng khi mà vui chơi, khi mà mải mê với bạn bè (loại phóng đãng) thì họ bắt buộc thế này, bắt buộc thế kia, làm cho mình không còn thoát ra khỏi, cho nên thấy khổ mà vẫn đâm đầu vào cái khổ mà không thể nào ra khỏi cái sự ràng buộc đó

6.Thường sanh dối trá

Cái người phóng đãng này tâm họ luôn dối trá gạt người này, gạt người kia, nói qua nói lại không bao giờ nói sự thật được. Bởi vị cái tâm phóng đãng nó thì không thể nào mà nói thật được là vì họ mải mê theo sự vui chơi thích thú của họ, họ phóng dật ra ngoài, họ chạy theo cái sự đắm mê của ngũ dục lạc cho nên họ không còn nghĩ đến tài sản, nhà cửa của họ. Cho nên lần lượt của cải tài sản của họ một ngày một hao dần mòn. Đó là cái tâm phóng đãng, cái người phóng đãng, cho nên nó có 6 cái điều tội lỗi làm cho thân và của cải, con cháu, tâm thường sợ và luôn luôn thân xác họ bị gò bó xung quanh những điều ác, người ác làm cho họ không dứt ra được. Thường thường là họ hay dối trá, gạt người này, gạt người khác. Đó là cái người cư sĩ khi hiểu biết được cái sự phóng đãng là nguy hiểm như vậy là tai hại như vậy cho nên cố gắng mà giữ gìn đừng để tâm phóng đáng. Đừng có chạy theo những điều cám dỗ của dục lạc thế gian mà tạo cho sự nghiệp mình tiêu mòn.

4. Say mê kĩ nhạc, có 6 lỗi.

Tức là người mà hay ca hát thì có 6 lỗi đó là điều thứ 4. Vì vậy đó.

1. Ưa ca hát

Cái người say mê kĩ nhạc thì hay ca hát, bài ca này cho đến bài ca khác, ngâm, vịnh. Đó là cái sự ưa thích ca hát.

2. Thích khiêu vũ

Người mà ưa ca hát họ lại thích khiêu vũ.

3. Mê đàn địch

Tức là họ ưa ca hát thì họ phải thích đàn địch

4. Chuộng tiêu sáo

Hễ họ ca hát đàn địch khiêu vũ thì họ cũng thổi sáo, thổi tiêu. Cho nên họ cũng thích những điều sáo tiêu.

5. Là ưa đánh trống

Họ cũng ưa thích đánh trống.

6. Mê thổi kèn

Tất cả những điều kiện nhạc cụ mà để phát ra những âm thanh thì cái người mà say mê kỹ nhạc đương nhiên là họ phải thông suốt những cái điều này. Vì vậy mà khi thông suốt những điều này thì họ còn biết đặt tâm hồn của họ vào trong say mê của âm thanh, âm thanh và những điệu nhảy nhót, khiêu vũ chứ họ không có còn nghĩ đến cái sự sống của một người biết đạo, một cái người rất là sợ hãi về cái sự cám dỗ của sự ca hát, khiêu vũ vì đó nó có thể đưa đến chỗ sanh ra cái tâm theo người xưa nói không có cái đạo luân, nghĩa là người ta nói xướng ca vô loài, nghĩa là họ cho rằng những người mà ưa ca hát thì họ không giữ được cái đạo đức luân thường, nay thì người này, mai họ kết với người kia. Cho nên ở đây theo ngày xưa đúc kết điều đó.

Nhưng trái lại thì theo Thầy nghĩ Phật không nghĩ như vậy. Mà Phật muốn thấy rằng cái người mà ưa ca hát, khiêu vũ, đàn địch, tiêu sáo, đánh trống, thổi kèn thì những người này họ không làm ăn theo cái người mà an vui yên ổn mà bằng cách là họ đem những câu hát tình tứ gợi cho những người khác thương vay, khóc mướn, làm cho người khác do những tiếng tiêu, tiếng sầu đó mà làm cho người ta khổ đau, cho nên vừa làm mình thổn thức trong lòng của mình vừa tạo cho người ta thổn thức trong lòng của người ta. Do như vậy khi mà người cư sĩ đến với Đạo Phật thì Đức Phật muốn khuyên họ không nên làm những cái điều đó là vì mình nghe âm nhạc, mình nghe tiếng đàn, tiếng ca làm cho tâm hồn mình dào dạt, làm cho tâm hồn mình bất an chứ không được giải thoát, chứ không phải là xướng ca vô loài cũng như ngày xưa người ta đặt cho người ưa ca hát là không đàng hoàng, nay thì cặp người này, mai thì lấy người khác. Nó không đúng nhưng ở đây cái mục đích của Đạo Phật là không hiểu như vậy mà phải hiểu qua tiếng hát, tiếng ca, tiếng đàn, tiếng trống … nó làm cho tâm hồn chúng ta lúc vui, lúc buồn. Nó không giữ cho tâm hồn chúng ta được thanh thản, được giải thoát làm cho chúng ta say mê mà quên đi những công việc làm để sống bằng cách lương thiện chứ không phải vô lương thiện.

Đó là những cách mà ở đây Phật dạy để nhằm mục đích chúng ta tránh những cái điều làm cho mình dao động tâm và đau khổ cũng như người khác, cho nên chúng ta không nên say mê kỹ nhạc mà hãy giữ tâm của mình luôn luôn được thanh thản, được an ổn thì tốt nhất.

Hầu hết trong thế gian này nói về ca nhạc, khiêu vũ và tiêu sáo, đàn địch thì chắc chắn ai cũng mê thích vì họ cho đó là một môn giải trí, nhưng sự thật theo Thầy thiết nghĩ qua một bài nhạc nó làm cho người ta xúc động nhưng sự thật nó không phải như vậy. Một bài nhạc làm cho họ khích động họ có thể chết họ cũng không từ nan. Đó là những lời ca tiếng nhạc mà làm cho tâm hồn người ta có thể bất an theo điệu nhạc, theo lời ca, theo văn thơ. Cho nên Phật muốn cuộc sống của người cư sĩ cũng như người tu sĩ luôn luôn phải bình thản, phải vững vàng, phải bất động thì đó là một cuộc sống mới được an vui, còn lúc thì thương vay khóc mướn qua tiếng ca, tiếng nhạc như vậy là nó giả dối, nó không thật.

Người nào mải mê kỹ nhạc thì sản nghiệp, nhà cửa của họ ngày một sa sút. Thật sự ngày xưa như vậy nhưng người mà chuyên môn ca nhạc, khiêu vũ đàn địch tiêu sáo thì họ cũng lấy cái nghề mà làm sống thì cũng có khá giả chứ không phải như sự xác định mà nhà cửa họ suy sụp. Nhưng ở đây theo Thầy thiết nghĩ nó không phải sợ sạt nghiệp, của cải sa sút, suy mòn mà chỉ ngại cho tâm chúng ta thương vay khóc mướn theo giọng ca, tiếng hát mà thôi, làm cho tâm chúng ta bất an. Và cũng từ đó mà tâm hồn chúng ta luôn luôn dễ dao động không được tự chủ.

Điều thứ 5: Kết bạn với người ác,(BBT:CĐ,06A,E00:46:38) có 6 lỗi.

1.Dễ sanh khinh lờn.

2.Ưa chỗ thầm kính

3.Dụ người nhà khác.

4.Mưu đồ chiếm đoạt tài sản của người

5.Mưu đồ tài lợi về mình

6.Ưa phanh phui lỗi người

Đó là kết bạn với người ác thì cái tâm của chúng ta sẽ có 6 cái điều mà nó dễ sanh ra.

Thứ nhất,kết bạn với người ác thì họ làm những điều ác thì chúng ta sanh theo những điều ác đó,(BBT:CĐ,06B,B00:00:05) mà cái tâm của mình sẽ coi thường những điều ác, sanh ra những sự khinh lờn, không có sợ hãi mà chúng ta làm những cái điều tội lỗi mà chúng ta không sợ.

Ưa chỗ thầm kín nghĩa là chơi với người ác thì hay làm cái chuyện thầm kín, thầm lén, bằng cách này bằng cách khác để mà làm lợi cho mình. Hoặc là dụ người khác làm điều này điều kia như dụ người khác ăn trộm, dụ người khác đi làm cái chuyện tà hạnh, đó là dụ dỗ người khác. Hoặc là dụ người khác đi ăn cướp, đi giết người. Hoặc dụ người khác làm những chuyện sát sanh, giết con vật này hoặc con vật khác.

4. Mưu đồ chiếm đoạt tài sản của người, nghĩa là chơi với người ác thì luôn luôn lúc nào cũng nghĩ mưu cách này, mưu cách kia mà lấy của cải tài sản của người khác.

5. Là luôn luôn mưu đồ cái gì đem về cái lợi cho mình, tiền bạc và danh dự đều là có thủ đoạn, mưu cách để mà đem lại cho mình những cái lợi, cái danh đó. Cho nên chơi với người khác thì đủ mọi cách họ có thể tìm cái gì có lợi cho họ mà thôi.(BBT:BN,05,E01:34:01)(BBT:CĐ,06B,E00:01:30)

(File gốc số 6)

(BBT:CĐ,06B,B00:01:30)(BBT:BN,06,B00:00:00)Miễn là ai như thế nào thì họ cũng chẳng cần hoặc là hại người khác để tù tội mà đạt được của thì họ vẫn làm, đó là những hành động của người ác. Khi chúng ta chơi với người ác chắc chắn chúng ta phải làm theo những người đó.

6. Ưa phanh phui lỗi người

Nghĩa là chơi với người ác. Thường thường là người ác hay đem những cái chuyện xấu của người khác, chuyện lỗi của người khác mà nói ra cho người khác biết để làm cho người khác người ta khổ đau, đó là những người ác mới làm những điều đó. Cho nên đây là kết bạn với người ác chúng ta sẽ học lấy những điều mà rất xấu. Vì cái phần thứ 6 này đương nhiên là phanh phui lỗi người khác cho người khác biết, cho người khác cười chê người khác, do vì vậy đó mình thuộc về loại người ác, đó là những lỗi của những người ác.

Vì vậy chúng ta trong 6 cái điều này mà đức Phật đã dạy, chúng ta thấy mình có những điều gì nó không phải thì mình phải bỏ cái điều đó đi, đừng có nói cái lỗi của người khác cho người khác biết, đừng có phanh phui những cái xấu của người khác để cho người khác biết thì nó thuộc về 6 phần tội lỗi ở trong cái kết bạn với những người ác. Mà nếu chúng ta là những người không ác thì chắc chắn không phanh phui cái lỗi của kẻ khác cho người khác biết, không biêu xấu người khác thì chúng ta không thuộc loại người ác. Nếu mà chúng ta phanh phui những cái lỗi của người và nói xấu người thì đó chúng ta thuộc về loại người ác. Cũng như chúng ta không mưu đồ làm lợi cho mình mà hại người khác thì chúng ta không phải là người ác. Mà chúng ta mưu đồ làm lợi cho mình bằng cách hại người khác để đem lại cái lợi hoặc cái danh cho mình thì đó mình là người ác.

Dụ người làm điều chẳng phải, điều ác thì chính mình cũng là người ác.

Ưa ở chỗ thầm kín, bàn tính chuyện này chuyện kia hoặc là nói lén nhau điều này điều kia thì đó cũng là người ác. Ở đây Phật chỉ cho chúng ta thấy rõ người ác là người hay tìm cái chỗ thầm kín lén nói chuyện này lén nói chuyện kia, đều là thuộc loại người ác. Cho nên chúng ta biết như vậy khi mà chúng ta có nói chuyện với nhau thì đường đường phải nói chuyện ở nơi chánh đáng hẳn hoi đàng hoàng, vào nhà khách để nói chuyện. Nếu mà ưa nói chuyện chỗ thầm kín, chỗ lén lút thì đó là thuộc loại người ác.

Cho nên kết bạn với người ác thì có 6 cái điều để chúng ta thấy đó là những người ác.

Người mà sanh khinh chê người khác, coi rẻ người khác, khinh bỉ người khác thì đó cũng là thuộc loại người ác. Bởi vì ở đây kết bạn với người ác thì tâm chúng ta nó bắt chước theo, nó coi rẻ người khác, dù người đó hiện giờ họ thua mình gấp trăm, gấp ngàn lần nhưng mình không khinh lờn, mình không chê họ thì mình là người không ác.

Đó là những điều kiện, 6 cái điều kiện này để chứng minh chúng ta phạm phải một điều kiện thì tức là chúng ta phạm phải vào một cái người ác. Cho nên chúng ta biết được như vậy thì hãy cố gắng mà tránh những cái điều này vì đây là lời Phật dạy mà được Thầy ghi chép lại để hướng dẫn cho người cư sĩ cũng như nhắc nhở người tu sĩ. Vì đó là những hành động khi chúng ta không biết, cho nên chúng ta dễ lạc lầm. Vì vậy khi biết chúng ta hãy cố gắng mà khắc phục mình đừng để lạc lầm vào chỗ đó mà trở thành người ác.

6. Lười biếng có 6 lỗi

Một: Khi giàu không chịu làm việc.

Nghĩa là người lười biếng khi họ có tiền họ không làm việc, họ ăn cho hết của cải, tài sản chứ họ không làm việc, họ đi chơi chứ không có làm việc. Cho nên giàu có mà không chịu làm việc thì họ trở thành những người phóng đãng, kết bè, kết đảng với người ác, rồi rượu chè, rồi bài bạc. Từ cái chỗ lười biếng đó mà họ sanh ra những cái điều bất thiện, cái điều không tốt. Cho nên dù giàu chúng ta vẫn làm việc chứ không phải nói tui giàu tui không cần làm việc, ăn không hết thì cái đó là cái sai. Đó là thuộc về loại lười biếng.

Hai: Khi nghèo cũng không chịu làm việc.

Cho nên cái người nghèo mà không làm việc thì chúng ta cũng biết thuộc về loại lười biếng.

Ba: Khi lạnh cũng không chịu làm việc.

Khi thấy trời lạnh mình cũng không chịu làm việc, cứ co ro ngồi rúc ở trong nhà thì biết là loại lười biếng.

Bốn: Khi nóng cũng không chịu làm việc.

Bây giờ trời nắng nóng quá, thôi tui vô trong nhà ngồi chờ mát rồi tui hãy làm thì cái người đó cũng thuộc loại lười biếng.

Năm: Sáng sớm cũng không chịu làm việc.

Sáng sớm mình nói còn sương này kia làm việc rồi nó bệnh cảm, nó này kia thì do đó những người đó thuộc về loại lười biếng bằng cách lý luận đó.

Sáu: Chiều tối cũng không chịu làm việc.

Nếu mà chiều tối họ cho rằng tối rồi thôi nghỉ, không nên làm, để nghỉ ngày mai làm, họ luận bằng cách này bằng cách khác để buổi chiều đó họ không làm việc, vì vậy cũng thuộc về loại lười biếng.

Cho nên ở đây lười biếng có 6 cái hành động để mà chúng ta thấy cái người lười biếng:

Khi mà họ có của mà thấy họ cứ đi chơi không thì biết họ thuộc về loại lười biếng.

Khi mà họ nghèo mà thấy họ không chịu làm, tối ngày cứ co ro trong bếp, trong xó hoặc là đi chỗ này, chỗ kia chơi thì nghèo như vậy mà không chịu làm việc thì biết họ là loại lười biếng.

Khi trời lạnh mà không thấy họ làm việc là biết họ là người lười biếng.

Khi trời nóng không thấy họ làm việc cũng biết họ thuộc loại lười biếng.

Sáng sớm cũng không thấy họ làm việc thì biết họ là người lười biếng.

Chiều tối cũng không thấy họ làm việc thì biết họ là người lười biếng.

Cho nên 6 cái điều kiện này, 6 cái việc này chúng ta xét qua thì biết người đó là người lười biếng. Mà người lười biếng chúng ta có nên gần gũi những người đó không? Chắc chắn là chúng ta không nên gần gũi, vì gần gũi những người đó họ sẽ lôi cuốn chúng ta cũng trở thành những người lười biếng.

Như vậy chúng ta đã học được những cái điều cần phải học của một người cư sĩ. Chúng ta giữ gìn, cần phải giữ gìn những gì mà chúng ta đã học được ở đây: 6 cái nghiệp làm tổn hại tài của chúng ta, 6 cái điều kiện đưa chúng ta đến những người không tốt ở trong cái xã hội. Cho nên từ đó chúng ta cố gắng mà khắc phục để cho mình trở thành một người tốt ở trong gia đình cũng như một người công dân tốt ở trong một đất nước. Nếu mà chúng ta tránh được những điều này thì chắc chắn là phải có sự lợi lạc rất lớn cho chúng ta.

 

TRÁNH 4 HẠNG OAN GIA

Người cư sĩ, đệ tử Phật còn nên tránh 4 cái hạng oan gia. Nghĩa là đức Phật chỉ cho chúng ta biết để mà chúng ta tránh 4 cái loại oan gia mà nó có thể đưa đến cuộc đời chúng ta có những cái khổ đau. Bốn cái oan gia đó là như thế nào?

-     Một là hạng quý phục.

-     Hai là hạng mỹ ngôn.

-     Ba là hạng kính thuận.

-     Bốn là hạng ác hữu.

Bốn cái hạng người này là 4 cái hạng oan gia ở trong cuộc đời chúng ta. Cho nên chúng ta phải tránh 4 cái hạng người này.

Thật sự ra đức Phật dạy cho người cư sĩ chúng ta thấy rất là đầy đủ từ những cái gì nhỏ, rất là nhỏ nhặt ở trong cuộc sống của chúng ta, Ngài đều vạch ra cho chúng ta biết để mà chúng ta tránh, biết để chúng ta sửa mình, biết để đem lại một đời sống rất là hạnh phúc an vui. Chúng ta thấy ông Phật ông thông minh và ông sáng suốt, ông nhận ra từng chút để ông dạy cho chúng ta, thiệt là một trí tuệ vô cùng. Nhưng chúng ta được học cũng là một cái phước rất lớn. Nhiều khi chúng ta đọc qua hoặc là chúng ta chưa được nghe cho nên chúng ta không được hiểu được những lời dạy này. Một cuộc đời chúng ta sanh ra làm người rất khó mà được nghe Phật pháp dạy chúng ta từng cái cuộc sống như thế này thật là thấm thía, đối với Đạo Phật thật là khó mà hy hữu lắm chúng ta mới được trở thành những người đệ tử của Đức phật như ngày hôm nay. Bởi vậy đức Phật dạy chúng ta phải tránh 4 hạng oan gia, những người này, những hạng người này họ sẽ đem đến cho chúng ta những cái không hay cho cuộc sống của chúng ta.

Hạng quý phục có bốn.Nghĩa là đối với cái hạng mà quý phục có 4:

·      Một: Trước cho sau đoạt lại.

Cái hạng đó họ cho mình thì cho như vậy rồi họ tìm cách họ lấy lại.

·      Hai: cho ít mong trả nhiều.

Nghĩa là cho mình, ví dụ như đem cho mình cái vật gì đó thì họ có cái thâm ý của họ, là người này không bao giờ trả lại mình hoặc cho lại mình ít, cho nhiều hơn. Đó là thâm ý của người quý phục này.

·      Ba: Vì sợ nên làm thân.

Họ sợ mình cho nên họ làm thân với mình, chứ sự thật ra họ không muốn làm thân với mình. Vì lợi nên làm thân. Đó là họ làm thân mình để họ có những lợi lộc này kia nọ. Hoặc là lợi dụng mình bằng cách là tiền bạc hay của cải hay tài sản hoặc là mình giúp đỡ họ bằng cách gì đó, cho nên họ phục mình, họ làm như họ thân mình, chứ sự thật ra họ vì cái lợi, vì sợ. Cho nên những hạng người này thì chúng ta nên tránh(BBT:BN,06,E00:10:20). Họ không phải là người bạn mà họ là những người trước cho sau muốn lấy lại, cho ít thì mong phải trả nhiều, vì sợ mình nên mới làm thân với mình, nếu họ không sợ thì họ chẳng chơi với mình.

·      Vì lợi mà họ làm thân với mình, cho nên mình xét cái người nằm ở trong 4 cái hạng này thì mình không chơi những người đó mà ghép họ vào cái loại quý phục.

Quý phục có nghĩa là gì? Quý là sợ mà phục mình chứ không phải là không sợ mà phục mình, vì họ sợ mình có làm quan, làm vua có thể bắt họ bỏ tù thế này thế khác cho nên họ mới làm thân mình.

Ở đây Phật ghép 4 cái hạng người này để chúng ta thấy để chọn lấy những người bạn trong cuộc đời của chúng ta. Cái hạng người mà cho chúng ta rồi đoạt lại, cướp lại, sau này rồi cướp lại đoạt lại thì đó chúng ta không chơi với những hạng người này.

Những hạng người cho ít mà mong nhiều thì chúng ta không chơi với hạng người này.

Những hạng người mà sợ chúng ta mà làm thân với chúng ta thì hạng người này chúng ta không chơi.

Hạng người vì có lợi ích cho họ, có lợi cho họ bằng cách này bằng cách khác cho nên họ mới làm thân với mình thì những hạng người này chúng ta không chơi.

Cho nên ở đây đức Phật dạy chúng ta chọn những người bạn nào mà chúng ta chơi chứ không phải đụng ai chúng ta cũng chơi. Cho nên sau thời gian chúng ta thấy những hạng người thì chúng ta chơi với những người đó mà những loại này chúng ta ko nên chơi, chúng ta nên tránh xa.

Hạng mỹ ngôn có 4

Nghĩa là cái hạng mỹ ngôn, cái loại mà nói tiếng ngon tiếng ngọt này chia ra làm 4 hạng để chúng ta biết mà tránh mà không chơi những hạng này.

·      Một: Lành dữ đều chiều theo.

Chuyện tốt thì họ cũng nói đúng, chiều theo mình. Mà gặp chuyện dữ thì họ cũng nói theo mình. Ví dụ như trong khi đó mình làm việc từ thiện bố thí thì họ cũng nói thì ờ đó là tốt, khi mà mình đánh người ta hoặc là mình giết người ta thì họ nói anh làm cái đó cũng đúng, đó là lành giữ họ không can ngăn mình mà họ cứ xúi mình. Mình làm lành họ cũng nói tốt, mà mình làm giữ họ cũng nói tốt. Đó là cái hạng người mà nó chiều theo mình kiểu đó thì mình không chơi cái hạng người đó.

·      Hai: Gặp nạn thì lánh xa.

Khi mà mình có gặp tai nạn hay gì đó thì họ lánh xa mình, coi như họ không quen thân với mình nữa, họ sợ vạ lây thế này thế khác, cho nên mình có gặp tai nạn gì thì họ lánh xa, thì hạng này không nên chơi.

·      Ba: Có điều lành thì âm thầm ngăn đón.

Khi mà có những điều lành tức là cái điều đem lại cho họ cái lợi ích thì họ tìm cách họ ngăn đón không đem lại lợi ích đó cho mình. Ví dụ như có người đó họ khen tặng mình thì cái anh bạn này anh ngăn liền, anh nói: cái ông đó chưa hẳn đã tốt đâu, anh khen như vậy là không đúng; nhưng sự thật là người kia họ khen rất đúng là vì mình có những hành động tốt. Thí dụ như mình làm từ thiện thì có người khác nói: Ờ cái ông đó tốt quá thường hay giúp đỡ những người nghèo, trẻ mồ côi hay người bất hạnh trong xã hội thì cái ông này ông ngăn cái điều đó ra, ông nói: anh lầm rồi, cái người này họ làm như vậy là kinh doanh đó, chứ chưa phải là họ là người tốt thật đâu, đó là người mà họ có những tâm tánh như vậy thì mình không nên chới với người bạn đó.

·      Bốn: Khi thấy lâm nguy thì bài xích đả đảo.

Khi mình mà bị lâm nguy, bị kẹt cái gì đó thì họ a dua với người khác mà bài xích mình, nói xấu mình, đả đảo mình bằng cách này bằng cách khác. Cho nên những người mà như vậy thì mình không nên chơi thân với họ. Cho nên ở đây thuộc cái loại mà Phật ghép vào loại mỹ ngôn là những loại người như vậy.

Khi mà làm người cư sĩ, chúng ta phải có bạn bè, phải có những người mà chơi với nhau, vì vậy Phật dạy cho chúng ta ở đây để chúng ta chọn những người bạn tốt, những người bạn mà không hại chúng ta. Cho nên những người này là Phật ghép nó là 4 hạng, 4 cái hạng người oan gia, nó sẽ đưa chúng ta đến cuộc đời nhiều đau khổ mà chúng ta không thể được an vui.

Hạng kính thuận.

Có 4 việc mà chúng ta sẽ thấy đó là trước dối trá, sau dối trá, hiện tại dối trá, thấy có chút lỗi đã vội lánh xa. Nghĩa là cái người mà dối trá, trước mặt mình thì họ cũng nói láo nói này kia, sau lưng mình thì họ cũng đặt điều nói láo nói này kia, hiện tại họ cũng nói láo, trước sau và hiện tại thì họ cũng đều là nói dối hết. Những cái hạng mà nói dối này khi mà biết họ nói không thật thì những người mà nói không thật thì chúng ta không nên chơi với người đó. Vì họ có thể họ đặt điều, họ nói láo, họ vu oan giáo họa mình, mình không xấu mà họ đặt ra họ nói mình xấu. Ví dụ như bây giờ quý thầy là những người tu hành mà khi có một điều kiện gì thì gặp một phái nữ, thì quý vị nói chuyện hoặc có việc gì cần trao đổi nhau, thì người đó lấy cớ đó để mà nói xấu mình, nói mình mê cô ta, tu hành gì mà còn nói chuyện với người nữ, mà trong khi đó mình phải giao thiệp với những người này để cho họ giúp đỡ mình hoặc phụ mình làm những cái gì ví dụ nhờ họ cơm nước để cho mình cất nhà cất cửa hoặc làm cái gì khác thì họ lại nghi ngờ, họ lại đặt điều, họ nói mình không đúng cách thì đó là cũng thuộc loại bạn không tốt, dối trá, nói xấu mình.

Ví dụ như một người tốt thấy mình như vậy, thấy mình nói chuyện với cô ta như vậy thì người bạn tốt mà thấy như vậy sợ mình bị cám dỗ, bị sắc đẹp hoặc bị sắc dục mà cám dỗ thì mình đến mình trực tiếp, mình nói riêng với người bạn của mình: Tui thấy anh nói chuyện với cô ta, tui sợ anh có thể sa ngã không, anh phải giữ gìn tâm mình cho vững vàng, đừng có để như vậy. Đằng này không, thấy thì không nói mà lại đi nói với người khác để làm cho người bạn của mình trở thành xấu thì như vậy cho nên ở đây Phật nói trước cũng dối trá, sau thì cũng dối trá, hiện tại thì cũng dối trá, thấy có chút lỗi đã vội lánh xa. Nghĩa là thấy cái người đó có lầm lỗi một ít nhỏ đó thôi thì cho rằng cái người đó là không tốt với mình cho nên vội vàng tránh xa chứ không khuyên, không lơn gì hết thì cái đó là cái rất lỗi, rất tệ. Cho nên cái hạng người mà kính thuận cái kiểu này thì mình hoàn toàn là mình không chơi với hạng người này vì những người này là những người xấu chứ không phải là những người tốt.

Cho nên ở đây Phật ghép cái hạng người như vậy để chúng ta đừng có làm bạn, để chúng ta thấy được cái người đó là người không tốt.

Người mà dối trá như vậy đó là những người mà có thể làm cho mình mất cái niềm tin với mọi người, mặc dù là mình có lỗi, mình cố gắng mình sửa nhưng họ thêu dệt ra những cái lỗi đó, làm cho người khác nhìn mình với đôi mắt không tin tưởng, nhìn mình với đôi mắt coi rẻ rúng do những người bạn xấu làm cho mình rất là khổ sở trên cuộc đời của mình, thì những người bạn đó mình nên tránh xa mà không nên chơi với họ.

Hạng ác hữu.

Tức là cái hạng người mà ác có 4.

- Một: Khi uống rượu là bạn, nghĩa là vào trong một chỗ nào đó mà uống rượu với nhau đó là những người uống rượu cùng nhau. Phật ghép những người đó là những người bạn ác của mình. Hoặc là thấy mình mời vào uống rượu. Những người uống rượu mà mời mình để mình nhập bọn với họ, mình phải tránh xa cái người uống rượu này.

Những người ác hữu là những người bạn ác.

- Hai, là đánh bạc.Nếu mà mình thấy cái người đó đánh bạc thì mình tránh xa đừng có làm bạn với họ vì có làm bạn với họ thì mai mốt mình cũng trở thành những người đánh bạc, vì thế nào họ cũng cám dỗ mình, quyến rũ mình đi vào con đường này. Cho nên họ là những người bạn ác.

- Ba, dâm dục.Cái người mà hay đi vào cái nơi mà mua dâm, những nơi mà gái mại dâm rồi thì chúng ta không nên chơi gần những người này, những người này cũng thuộc về loại bạn ác, vì chơi những cái đó nó có những hành động không tốt mà còn hại sức khỏe cho mình nữa. Cho nên đừng có gần những người mà họ thích mua dâm, họ thích vào những nơi không tốt. Cho nên chúng ta không trong sạch thì không nên chơi với những người bạn này vì những người bạn này sẽ lôi cuốn chúng ta đi vào cái chỗ không lành, nó bất tịnh hạnh, nó không trong sạch cho nên không chơi loại bạn này.

- Bốn:Phật cũng dạy chúng ta không nên làm bạn những người ca hát và vũ múa vì những người mà ca hát vũ múa này lâu ngày nó cám dỗ bằng lời ca, điệu vũ, làm chúng ta cũng sẽ trở thành những loại ca kỹ, những người mà ca hát, cho nên Phật khuyên chúng ta đừng chơi với những bạn này vì sẽ rơi vào vòng thương vay, khóc mướn làm cho tâm hồn chúng ta bất an.

Do vậy chúng ta hãy tránh 4 cái loại người bạn này.

Những điều Phật dạy ở trên đây chúng ta thấy rất là thấm thía. Nếu mà một người cư sĩ, cũng như người tu sĩ mà chúng ta suy nghĩ cho kỹ, chúng ta nên tránh 4 cái hạng oan gia này để cho cuộc sống của chúng ta thanh thản và tiến bước trên con đường đạo để một ngày nào đó chúng ta thực hiện rốt ráo làm chủ cuộc sống, được giải thoát, chấm dứt được sinh tử luân hồi. Đó là cái điều mong muốn và cái ước vọng của mỗi người hướng đến Đạo Phật, mục tiêu mà chúng ta nhắm để chúng ta đi đến. Cho nên trước tiên chúng ta phải tránh 4 cái hạng bạn mà ở đây Phật nêu ra rất là rõ ràng. Bốn cái hạng bạn này thì nó lại chia ra 16 cái hạng người mà chúng ta cần phải cố gắng mà khắc phục mình để cho mình tránh xa những người mà không tốt sẽ cám dỗ và dẫn dắt mình vào con đường tội lỗi và con đường tạo nên những ác nghiệp mà mãi mãi trôi lăn trong 6 nẻo luân hồi mà không thể nào thoát ra được.

Ở đây đức Phật có ghi lại một bài kệ:

Quý phục gượng làm thân

Cái người đó, cái hạng mà quý phục thì họ gượng họ làm thân chứ họ ko thân với mình đâu.

Hạng mỹ ngôn cũng vậy.

Kính thuận thì dối trá.

Bạn ác thì gian ác.

Người trí thường biết rõ

Chỉ luận việc hơn thua

Gần ác không tình nghĩa

Nên mau xa lánh họ

Như tránh con đường hiểm.

Đó là đức Phật viết bài kệ ngắn gọn nhưng mà 2 câu kết của bài kệ này:

Nên mau xa lánh họ

Như tránh con đường hiểm.

Tức là con đường hiểm nghèo đó.

Thì như vậy chúng ta biết lời khuyên của đức Phật, chúng ta nên tránh những cái này, tránh những người bạn này để chúng ta được cái cuộc đời an ổn và yên vui, sống trong cuộc sống để thực hiện con đường đi của Đạo Phật. Còn nếu chúng ta không tránh những người bạn này thì chúng ta khó mà thực hiện được con đường chân chánh của Đạo.

 

BỐN HẠNG NGƯỜI ĐÁNG THÂN CẬN

Làm bạn có 4 hạng người đáng thân cận, nghĩa là chúng ta nên tìm những người nào đáng làm bạn. Ở đây Phật dạy cho chúng ta thấy rõ, nó có 4 hạng người chúng ta cần thân cận sống với họ, đó là 4 hạng người nào?

- Một: Hạng người thường ngăn mình làm điều quấy.

Cái người bạn nào nghe cái gì mình sai mình quấy thì họ ngăn chặn mình liền thì người đó là người bạn tốt của mình. Còn người nào mình làm cái gì họ cũng nịnh theo như đã nói ở trên: mình làm lành họ cũng xua theo, mình làm ác họ cũng xu theo họ không ngăn chặn gì hết thì đó là những người xấu chứ không phải là người tốt; còn cái hạng người mà mình làm một cái điều ác thì họ ngăn chặn, làm điều quấy thì họ ngăn chặn mình, làm cái điều lành thì họ khuyến khích mình mà làm điều ác thì họ ngăn chặn mình liền thì đó là những người bạn của mình, mình hãy thân cận với những người đó.

- Hai: Hạng người có lòng thương xót.

Mình chơi với những người mà biết thương người, biết đạo lý của con người, biết thương xót loài chúng sanh, biết sự đau khổ của loài chúng sanh thì chắc chắn những người đó họ là những người tốt chứ không phải là người xấu.

Còn những người mà giết hại chúng sanh, những hạng mà đồ tể giết chúng sanh mà bán thịt thì chúng ta đừng nên chơi những hạng đó, nó có thể giết chúng ta mà không lường trước được. Do những điều kiện này chúng ta chọn cái người mà có tâm từ bi biết thương mình thương người, không đánh lộn đánh lạo, không chửi mắng rủa người thì tức là người biết thương xót.

Còn người không thương xót thì chửi mắng người này, chửi mắng người kia hoặc đánh đập người này, đánh đập người kia hoặc là đánh đập những loài thú vật làm cho chúng đau khổ thì đó là chúng ta phải tránh xa những hạng đó, mà chúng ta hãy gần gũi những người có lòng từ bi biết thương người, biết thương chúng sanh.

- Ba: Hạng người biết làm lợi cho người,còn những người mà làm lợi cho mình, ích ký thì mình không nên chơi. Mà những người làm lợi người khác luôn luôn lúc nào thấy người khác gặp khổ hoặc là gặp tai nạn thì người này luôn luôn làm cho người kia thoát ra khỏi tai nạn, đó là làm lợi người, làm cho người ta được an vui, làm cho người ta được hạnh phúc, thì những người đó là những người bạn của mình nên gần gũi.

- Bốn: Hạng đồng sự.

Những người mà đồng cái việc làm với mình đó là những điều kiện mà chúng ta sẽ gần gũi với những người mà cùng nghề nghiệp, cùng làm, cùng ý cùng tư tưởng tất cả những người này là người bạn tốt của mình.

Kế đây đức Phật cũng có giải thích với chúng ta từng cái phần trong 4 hạng người tốt này để chúng ta ...

Hạng mà ngăn mình làm cái việc quấy, hạng bạn tốt này, họ thấy mình làm việc quấy mà họ ngăn mình thì qua việc làm của họ mình thấy những người có hành động này thì mình nên chơi với họ. Nó có 4 điều kiện mà mình chọn bạn mà mình chơi với họ. Nếu mà mình thấy người làm ác thì hay ngăn cản.

- Cái hành động thứ nhất:Thấy người nào mà làm cái điều ác mà cái người đó ngăn chặn: anh đừng có làm vậy.

Cũng như 2 đứa trẻ đều đi chơi với nhau, một đứa thì xách cây đuổi con tắc kè hoặc là con rắn mối đập thì thằng kia nói: mày đừng giết, đừng giết con vật tội nghiệp nó, nó không làm hại mày, thì tức là thằng bạn đó là thằng bạn tốt, nó ngăn mình không cho giết hại con vật thì những hành động chơi trẻ con mà có thằng tốt thằng xấu. Mà thằng tốt nó ngăn mình, còn thằng ác nó ùa với mình, nó chạy nó dí theo, nó bắn hoặc là nó đập cho chết một con vật thì đó là những người bạn ác chứ không phải là người không ác. Đây là Thầy nói những người trẻ con còn nhỏ mà có những đứa nó rất tốt như vậy, đó là những người tốt, chúng ta thấy hành động đó là chúng ta nên kết bạn với những người đó.

Cũng như thấy một người nào mà làm cái điều ác, đánh một con chó thì lúc bây giờ cái người đó ngăn: anh đừng có đánh con chó, anh đánh vậy tội nghiệp nó, con vật nó đâu có biết gì, nó lén nó ăn vụng vì nó đói quá anh đừng có đánh nó như vậy, hành hạ nó như vậy tội nghiệp. Thì cái người mà ngăn không cho cái người khác mà làm cái điều ác, làm cái sự đau khổ cho chúng sanh, đó là mình nên chọn lấy cái người đó mình làm bạn, mình chơi. Đó là một cái hành động để cho chúng ta thấy, để mà chúng ta chọn bạn.

Hoặc là chúng ta làm một điều gì đó mà cái người đó, ví dụ chúng ta vào trong quán uống rượu thì cái người đó bảo anh: uống rượu say sưa dần dần mất trí khôn, thân anh sẽ bệnh tật, người đó ngăn mình đừng có cho mình uống rượu, thì đó là người bạn lành, người bạn tốt.

Hoặc là một hôm nào đó trong gia đình của mình xảy ra cái sự xích mích, vợ chồng rầy rà, mình tức giận mình muốn đánh vợ mình thì ngay đó cái người bạn đến chơi nhà mình thấy như vậy cản ngăn: anh đừng đánh chị vì chị cũng không muốn như vậy đâu đó là sự kiện xảy ra như thế này thế khác, khuyên lơn người bạn của mình đừng có làm cái điều đó thì đó là những người mà mình nên chơi.

Còn có nhiều người bạn khi mà thấy bạn mình đánh vợ thì lại xúi thêm nữa: ờ chị đó chị làm vậy đó, chị cặp với người này người kia đó, anh đánh cho đã, anh đánh cho chừa cái tật đó đi thì cái người đó là người xấu mình nên tránh, vì họ xúi dục như vậy để làm cho gia đình mình càng ngày càng tan nát.

Ở đây cái hành động ngăn những điều ác, những điều làm cho người khác đau khổ thì những người mà ngăn như vậy thì đó là những người tốt của mình.

- Hai: Chỉ bày cho người những điều ngay thẳng.

Nghĩa là cái người mà thường hay chỉ cho mình những cái điều tốt, phải làm như vậy như vậy. Cũng như bây giờ Phật dạy cho chúng ta phải làm như vậy như vậy, đây là những điều ác: sát sanh là điều ác, trộm cắp là điều ác, tham sân si là điều ác. Do đó những người mà chỉ cho chúng ta những cái điều tốt, những cái điều mà không ác thì đó là những người mà chúng ta cần chơi.

- Ba: Có lòng thương.

Người bạn mà có lòng thương xót chúng sanh, cũng như thương người thì đó là những người mà mình cần chơi.

- Bốn: Chỉ bày cho con đường lớn.

Nghĩa là chỉ cho mình con người có cái tâm rộng lớn, có đạo đức. Bây giờ chỉ cho mình cách thức mình bố thí, mình cúng dường hoặc là mình làm những cái việc từ thiện thì những cái người đó họ chỉ con đường phước thiện, chỉ con đường lớn cho chính mình.

Theo Đạo Phật thì quý thầy thấy rất rõ là Ngài chỉ chúng ta từng chút để chúng ta chọn bạn tốt, chứ không nên chọn bạn xấu. Do từng chút như vậy Thầy thấy Đức Phật dạy rất kỹ lưỡng cho cuộc sống của chúng ta, như vậy chúng ta hãy cố gắng mà nhớ kỹ những cái điều này để mà chúng ta chọn lấy những người bạn tốt. Nhiều khi người ta nói hoa mỹ như mỹ ngôn, người ta nói hoa mỹ mình không ngờ là người đó tốt hay xấu nhưng khi mà sống gần rồi mình mới thấy những người đó có những cái không lọt vào những điều mà Phật đã ghi ở trong này, đã dạy ở trong này để chúng ta thấy được người tốt, người xấu ở trong xã hội vô cùng lộn xộn như thế này.

Cho nên những điều mà Phật dạy ở đây, chúng ta xét qua chúng ta biết được người tốt người xấu chứ không khéo chúng ta lầm lạc lắm.

Những hạng người này cứu giúp và làm lợi ích lớn cho chúng ta, cho chúng sanh. Thì bốn hạng người, bốn cái hành động này đã chỉ cho chúng ta biết rằng 4 hạng người tốt mà để chúng ta làm thân với họ thì luôn luôn lúc nào chúng ta chơi với họ chúng ta cũng sẽ làm lợi ích chọ xã hội, cho chính bản thân mình, cho lợi những người khác nữa. Thì chúng ta nên kết bạn với những người đó.

Kế nữa đức Phật dạy chúng ta kết bạn với những người từ mẫn.

Những người từ mẫn có 4 việc. Từ mẫn tức là lòng thương xót người. Nó có 4 việc, có 4 hành động mà chúng ta thấy được 4 cái hành động này.

- Một: Cái người bạn đó thấy cái người bạn mừng cho người bạn khác được làm cái lợi.Ví dụ như bây giờ mình trúng số thì cái người đó họ không phải làm vẻ vui mừng để mà xin tiền mình đâu mà cái người này mừng thật. Thấy anh này đang nghèo khổ mà bây giờ may mắn anh mua cái vé số mà anh trúng được thì gia đình anh đỡ biết bao nhiêu. Cho nên mình mừng, mình thấy người ta được lợi đó là những người bạn tốt. Hoặc là thấy người này làm ăn hôm nay khá giả được mình đến mình thăm thấy nhà cửa anh này khá lên, mình mừng cho anh ta. Thì đó là thấy người ta được lợi mình mừng.

Nhiều khi ngoài mặt mình làm vẻ mừng nhưng trong bụng thì mình ganh tỵ. Cái anh này, anh làm giàu hơn mình rồi, anh hơn mình rồi thì như vậy mình thua anh ta quá. Ngoài mặt thì mình làm mừng nhưng trong bụng chưa chắc đã là mừng thật. Đó là cái điều của người xấu. Còn cái người này mừng thật không có lòng ganh tỵ, không vì cái lợi, thấy người khác được lợi mà vì nịnh bợ mừng để rồi tìm cái lợi đó, chôm chỉa một ít nào đó đối với cái lợi của người khác thì cái đó cũng là bạn xấu. Còn này mừng thật là khi thấy người khác được lợi vui mừng cho người khác được lợi.

- Hai: Buồn khi thấy người gặp nạn.

Khi mình chọn người bạn mà tốt thì người này khi thấy người bạn mình bị nạn thì người này họ buồn khổ như chính bản thân họ bị nạn, cũng như chính người thân ở trong gia đình của mình vậy. Đó là những người bạn tốt mà mình nên thân cận và gần gũi

- Ba: Khen ngợi đức của người khác.

Nghĩa là thường thường mình khen ngợi, ca ngợi với những người khác là người đó có cái hạnh bố thí hoặc người đó bố thí hết tài sản của mình bây giờ đi tu, hoàn toàn không còn cái tài sản gì nữa hết, người này thật giữ đúng cái hạnh buông xả như Phật đã dạy, người này đáng được ca ngợi, đáng được khen vì họ dám xả của cải tài sản của họ.

Ví dụ như Thầy nói ở đây trong mọi người cư sĩ mà không có người nào dứt bỏ gia đình mình được như bằng Minh Tông, khi mẹ đang đau rồi khi vợ con nhỏ, còn đi học dứt bỏ để đi theo con đường tu của Đạo Phật, thật khó có người ở trên thế gian này làm được vì vậy cho nên chúng ta khen ngợi. Cũng như ngày xưa đức Phật vứt bỏ vợ đẹp, con xinh của cải tài sản của mình, ngai vàng ngôi báu mà vẫn dứt bỏ để mặc chiếc áo tu hành rất là nghèo khổ đi xin ăn từng bữa. Những việc mà làm được như vậy không phải là chuyện dễ của thế gian này. Những người mà dứt bỏ gia đình được để yên ổn ngồi trong thất tu cũng không phải là mọi người đều làm được như Minh Tông. Cho nên đó là những cái chúng ta khen ngợi rất đúng chứ không phải khen ngợi sai, không phải là khen ngợi nịnh bợ mà khen ngợi việc làm của người đó không thể có người khác làm được cho nên mình mới khen ngợi. Đó là khen ngợi đức của người khác, người ta làm được những điều đó.

Còn trái lại khi mà mình làm không được mà thấy người ta làm được thì mình lại ganh ghét, mình lại dèm pha bằng cách này: Ờ mẹ đau mà bỏ đi, như thế này thế khác là người bất hiếu, như vậy thật sự ra trong những người lý luận như vậy không thấy cái chỗ giải thoát là quan trọng. Nếu không chừng mẹ mình đau ở nhà, bà có chết mình cứu được không? Hoặc mình đau thế có được không? Hay cũng đứng nhìn ngó mà thôi? Hơn nữa mình đi tu được biết đâu chừng, sau khi giải thoát được, mình đi tìm mẹ mình sanh nơi đâu đó để độ người đền đáp trong một hiện kiếp người đã bố thí thân mạng cho chúng ta có thân này có phải là có lợi ích không? Còn bây giờ chúng ta cứ ôm cái gọi là cái hiếu, mà cái hiếu giả dối đó phỏng chúng ta có làm được điều gì chăng? Có lợi ích gì cho bà ta chăng? Hay chỉ đứng nhìn trước cơn đau của mẹ mình trên giường? Đó là những cái mà chúng ta khó mà làm được chứ không phải dễ.

- Bốn: Thấy người nói ác thì liên ngăn can.

Thấy người ta nói cái lời đó nó thô tục thì ngăn anh đừng nói tục tĩu như vậy, anh đừng nói hung ác như vậy, anh đừng chửi mắng như vậy, ngăn liền không ngại người đó oán ghét mình thì đó là những người ngăn những lời nói ác của mình thì mình hãy thân cận với những người này. Đó là đức Phật chỉ cho chúng ta thấy được, cho chúng ta biết chọn những người bạn có những hành động tốt như vậy. Còn ngược lại mà chúng ta lại dèm pha khi thấy người có những đức hạnh tốt, có những gương hạnh tốt thì mình tìm cách mình dèm pha người đó xuống để làm cho người khác người ta không hiểu người ta chê cười, người ta khinh bỉ cái người mà đang thực hiện những đức hạnh tốt. Vì vậy khi học đạo chúng ta phải học rất kỹ những cái điều này để chúng ta biết rõ mà chúng ta tránh, chúng ta không còn lầm lạc trên hành động ác, trở thành những người bạn ác của những người xung quanh chúng ta.

Hạng người ích lợi có 4 việc.

- Một: Là hộ vệ người, không phóng dật.

Nghĩa là giúp đỡ cho người mà không phóng dật.

Chẳng hạn bây giờ chúng ta vô trong Tu viện này tu hành, tâm giữ gìn không phóng dật thì lúc bấy giờ những người mà cư sĩ ở bên ngoài đem cơm gạo hay tiền bạc giúp chúng ta để chúng ta tu hành, đó là người hộ vệ làm cho chúng ta tu hành, đó là những người bạn tốt đó.

- Hộ vệ sự phóng dật của người khác để khỏi hao tài.Khi cái người đó phóng dật, chạy theo ngũ dục lạc, lúc bấy giờ nó sẽ hao tài tốn của, lúc bấy giờ cái người bạn tốt thì luôn luôn bảo vệ, hộ vệ trong sự khuyên lơn của người đó để cho người đó đừng chạy theo sự phóng dật đó mà hao tài tốn của. Ví dụ cái người đó họ mê uống rượu thì người này hộ vệ cái sự phóng dật của người mê uống rượu này bằng cách khuyên lơn họ đừng nên uống rượu, đừng nên làm cái điều ác, đừng nên nói, thì đó là những người hộ vệ cái sự phóng dật của kẻ khác làm cho người khác không phóng dật, đó là cái sự hộ vệ thì những người đó là những người tốt.

- Ba: Hộ vệ người khiến không sợ hãi.

Nghĩa là có cái người sợ hãi như bây giờ có một em bé đi ngang đường mà xe cộ chạy qua, nó sợ nó không dám đi thì mình đi lại nắm tay cháu bé dẫn qua đường làm cho nó ko sợ hãi. Nó thấy một con rắn nó sợ quá, nó la thì khi đó chúng ta đến an ủi nó và chúng ta đuổi con rắn đi để cho nó không sợ hãi. Đó là những điều mà chúng ta hộ vệ khiến cho những người không sợ hãi, những người đó là người bạn tốt của chúng ta. Như vậy thì chúng ta chọn lấy những người mà có điều kiện làm cho kẻ khác yên tâm mà không sợ hãi thì chúng ta chọn lấy những người đó làm những người bạn của mình.

- Bốn: Cân nhắc người lúc ở chỗ vắng.

Nghĩa là khi nào ở chỗ vắng mình cân nhắc hoặc chỗ đó sẽ trộm cướp hoặc chỗ đó sẽ bị nghi ngờ thế này thế khác hoặc người ta nghi mình ở chỗ vắng này để làm cái gì trộm cướp hoặc làm chính trị này kia, cho nên mình cân nhắc cái người bạn của mình mà cái người đó thường nhắc anh đừng có đến đó, chỗ đó nó thanh vắng thì có thể xảy ra tai nạn này tai nạn kia, sợ cho người bạn của mình bằng cách này cách khác thì đó là người bạn tốt. Cho nên cái người mà cân nhắc mình: Bây giờ anh đi trên con đường đó nó rất nguy hiểm, anh không nên đi ở chỗ đó mà anh nên đi phải mấy người chứ anh đừng có đi một mình, đó là những người cân nhắc đi ngang những chỗ vắng vẻ, truông vắng vẻ, núi rừng vắng vẻ mà lúc bấy giờ những người mà cân nhắc mình như vậy, lo lắng cho mình như vậy, đó là những người bạn tốt mà mình chọn lấy để mình kết bạn với họ.

Hạng đồng sự có 4 việc.

- Một: Vì người không tiếc thân mạng.

Nghĩa là gặp việc gì mà có thể liều chết mà cứu bạn mình được thì cái người đó là người tốt. Khi gặp tai nạn, ví dụ như bây giờ hai người đi ở trong rừng thì có 1 con hổ chạy ra để chực chụp người bạn mình thì cái người này họ tiến tới xông lên trước để họ chịu đựng, liều thân mạng để cứu bạn mình thì lúc bấy giờ người bạn là người tốt, chúng ta hãy chọn lấy những người bạn đó mà chúng ta chơi với họ. Khi mà gặp hữu sự, gặp tai nạn thì họ liều mình cứu mình, họ không để cho mình bị tai nạn bị hữu sự. Cũng như trong thời gian chiến tranh khi bom đạn nổ, có người họ nằm trên cái người thân của họ, họ lấy thân họ để che đạn cho người thân của họ thì đó là những người tốt cho nên chúng ta hãy chọn lấy những người đó mà chúng ta làm bạn

- Hai: Vì người không tiếc của báu.

Nghĩa là thấy người đó bị hoạn nạn mà cần phải có của cải tài sản để cứu nạn người đó thì tuôn ra hết để mà giúp đỡ cái người kia thoát nạn thì người đó là người bạn tốt của chúng ta.

- Ba: Giúp người khỏi sự sợ hãi.

Nghĩa là người đó đang lo sợ. Ví dụ như bây giờ trong một gia đình thì không còn tiền bạc mà vợ thì sắp sanh, người này quá lo sợ rồi không biết như thế nào, không biết tiền thuốc thang như thế nào, thế này thế nọ kia…Cái người mà biết được hoàn cảnh của người bạn của mình vậy họ sẵn sàng họ giúp người đừng lo lắng: Anh đừng lo lắng gì hết, tui sẽ lo lắng hết cho anh những phần này để cho gia đình anh được yên vui thì đó là những người tốt. Còn những người mà thấy những lo lắng như vậy bỏ qua, không giúp đỡ thì đó là người bạn xấu chúng ta không nên chơi.

- Bốn: Khuyên bảo người khi ở chỗ vắng.

Cái người đồng sự có 4 hành động, thì ở trên cái người ích lợi nó có sự cân nhắc ở chỗ vắng, thì đồng sự cũng có khuyên ở chỗ vắng. Bởi vì theo Thầy thiết nghĩ: Cái chỗ vắng nó thường hay nguy hiểm vô cùng, cho nên do như vậy mà muốn bảo vệ người bạn của mình thì mình nên tránh xa những chỗ vắng vẻ. Tránh xa cái chỗ vắng vẻ thì bảo vệ được sự sống của người bạn mình và người khuyên bảo như vậy là người bạn tốt của mình. Còn người bạn mà ko tốt thì mình làm gì làm họ chẳng khuyên bảo, mình đến cái chỗ nguy hiểm, cái chỗ vắng vẻ (BBT:CĐ,06B,E00:44:41)(BBT:CĐ,07A,B00:00:00) thì họ chẳng có khuyên bảo mình điều gì, xảy ra thì mình chịu, đó là những người bạn xấu.

Ở đây khi mà chọn bạn thì quý vị thấy rõ là Đức Phật đã vạch ra cho chúng ta thấy được người tốt và người xấu để mà chúng ta chọn, để chúng ta sống ở trong cuộc đời để đem lại sự an vui hạnh phúc của chính mình và chính người khác. Nhiều khi chúng ta không thấy được những hành động này rồi chúng ta chọn lầm bạn rồi từ đó nhiều khi nó đem đến chúng ta rất đau khổ.

Ví dụ như miệng lưỡi thôi, họ nói qua nói lại cũng đủ làm cho mình đau khổ chứ không phải là gì khác. Cho nên ở đây Phật dạy cho chúng ta biết để mà chúng ta cố chọn bạn tốt mà tránh bạn xấu để cuộc đời chúng tađược yên vui, hạnh phúc. Nếu lỡ có bạn xấu thì chúng ta phải chịu lấy mà thôi chứ biết làm sao được. Lỡ mà chúng ta chọn được bạn tốt thì chúng ta được an ổn trong cuộc sống của mình. Cho nên từ đó chúng ta phải cố gắng và suy tư tìm người bạn cho thật tốt trên bước đường tu tập, nó làm cho tâm chúng ta được an ổn mà yên ổn tu hành. Còn nếu mà gặp những người bạn xấu chúng ta không yên tâm ngồi lại nhiếp tâm thì bao nhiêu cái điều kiện nó làm cho tâm chúng ta dày vò trong tâm hồn, làm sao mà chúng ta tu được, rất là khó tu.

Như vậy thì các thầy nhớ kỹ trên con đường tu nó không đơn giản, tâm mà bất an, hoàn cảnh đưa đến bất an mà chúng ta không khắc phục được nó vì những người bạn xấu, vì những hoàn cảnh xấu đưa đến thì chúng ta sẽ khó mà tiến tu trên con đường đạo giải thoát này được. Vì vậy chúng ta phải cố gắng mà tìm đúng đối tượng, tìm đúng bạn, tìm đúng môi trường thuận tiện trên bước đường tu tập thì đạo Phật mới có thể thực hiện được.

NGƯỜI CƯ SĨ NÊN BIẾT RÕ SÁU PHƯƠNG

Người cư sĩ nên biết rõ sáu phương. Nghĩa là nếu mà không dạy cái này thì chúng ta thấy Đông, Tây, Nam, Bắc, Trên, Dưới thì không biết nó thuộc về cái gì, cái gì cho nên chúng ta phải rõ để chúng ta đối xử như thế nào cho đúng cách với phương hướng của nó.

Một là Phương Đông tượng trưng cho Cha Mẹ. Phương Đông nói lên là Cha Mẹ người sanh ra chúng ta là Phương Đông.

Hai là phương Nam tượng trưng cho sư trưởng.

Phương Nam tượng trưng cho Thầy của mình.

Ba là phương Tây, tượng trưng cho thê thiếp, tức là vợ con của mình.

Bốn là phương Bắc, tượng trưng cho bè bạn. Phương Bắc thì tượng trưng cho những người bạn của mình. Do vậy mà mình phải chọn ở phương Bắc tức là chọn những người bạn tốt thuộc về phương Bắc.

Năm là phương Dưới, tượng trưng cho tôi tớ những người mà làm công, những người mà mình sai làm việc trong nhà của mình.

Sáu là phương Trên, tượng trưng cho những người hiền đức. Nghĩa là phương trên tượng trưng cho trong cuộc đời chúng ta có những bậc tu hành, những bậc chân tu, những người hiền đức, những người đức hạnh thì đó là cái phương trên.

Cho nên ở đây 6 phương, chúng ta phải nhận ra cho đúng 6 cái phương này. Vậy mỗi cái phương, chúng ta phải làm sao cho đúng?

Ở đây Phật dạy chúng ta biết cách để chúng ta thực hiện cho đúng là cái giai đoạn của người cư sĩ, phải hiểu biết, hiểu biết để mà tu tập, hiểu biết để đem lại an vui, hạnh phúc cho chính gia đình mình, cho chính bản thân mình.

 

1. Quan hệ giữa cha mẹ và con cái

Người có hiếu có 5 điều kính thuận cha mẹ, đây là nói về phương Đông, thì phương Đông có 5 điều mà chúng ta cần phải nhớ để ghi, để chúng ta làm tròn bổn phận của một người con hiếu.

- Một: Cung phụng, hiếu dưỡng cha mẹ không để thiếu thốn. Nghĩa là khi cha mẹ mình còn sống thà là mình nhịn ăn, nhịn mặc để mình cung phụng những gì cha mẹ cần thiết như thực phẩm, đồ ăn hoặc là y áo hoặc là những gì cần thiết cha mẹ mình dùng thì mình cố gắng mà cung phụng những điều kiện cha mẹ, nhất là cha mẹ già yếu thì mình cần cung phụng đầy đủ để cha mẹ mình yên tâm không còn lo nghèo, lo đói, lo sợ bệnh tật hoặc là không thuốc thang. Đó là cái thứ nhất của người con đối với cha mẹ.

- Hai: Phàm làm điều gì, trước phải thưa cho cha mẹ biết.Khi mà mình còn cha mẹ, mình làm 1 điều gì thì mình cũng phải thưa với cha mẹ để cha mẹ biết để người không lo, biết là người đã lớn tuổi đã đi qua trong cuộc đời, người có những lời khuyên thì mình nghe cái lời khuyên đó đúng hay sai rồi mình cố gắng mà mình chấp hành những lời khuyên của cha mẹ mình. Chứ không phải mình nói mình lớn rồi mình muốn làm gì làm, ông bà chẳng biết gì hết, ông bà là nông dân không có hiểu gì hết, già rồi đâu có hiểu biết cái gì mà thưa hỏi thì khi mình làm thì hữu sự gì cha mẹ mình lo lắng, khổ sở lắm cho nên mình phải thưa hỏi, làm cho cha mẹ biết được yên tâm trên cái việc làm của mình. Đó là thứ 2.

- Thứ 3: Cha mẹ làm điều gì mình phải kính thuận, không được chống báng, không được chống lại.Ví dụ trong phòng cha mẹ mình muốn dời cái bàn này hoặc trong nhà muốn đặt cái ghế kia theo ý của ông bà thì ông bà thích như vậy mà cái ý mình không thích như vậy nhưng mình là người con hiếu thì không nên chống lại: Ba má đừng có đặt cái này, chỗ này nó thế này thế khác làm cho ông bà không vui thì cái đó mình không phải là đứa con kính thuận, mà mình kính thuận là mình không chống lại những việc làm của cha mẹ mình. Mình chỉ góp ý với ông bà mà thôi chứ không nên chống trái tùy theo ông bà muốn làm gì thì làm nhưng mình góp ý: Cái này con thấy như ba má định làm cái này con e nó thất bại ba má xét kỹ lại chứ con không có ý gì chống báng ba má hết. Đó là những điều mà kính thuận. Mình ko có nghịch lại cái ý của cha mẹ.

- Bốn: Không trái với việc làm của cha mẹ.Nghĩa là mình không làm một điều gì đụng chạm đến việc làm của cha mẹ mình hết. Ví dụ như ông cuốc đất làm vườn, cái khu vườn gì đó thì mình lại làm trái lại, mình không muốn như vậy, mình làm trái ý cha mẹ mình thì mình không nên làm cái điều cha mẹ mình buồn phiền trong lòng.

- Năm: Không ngăn cản việc lành của cha mẹ.Cha mẹ mà làm việc lành, ví dụ như cha mẹ nói: Ờ bữa nay tao đi chùa tao lạy Phật thì đừng có ngăn cản. Hoặc là hôm nay tao đi nghe thuyết pháp thì đừng có ngăn cản, hoặc là hôm nay tao đi mua ít cá phóng sanh thì đừng ngăn cản. Hôm nay là ngày ăn chay tao mua ít thực phẩm ăn chay tao về ăn thì cái đó đừng ngăn cản. Nhiều khi cha mẹ bây giờ già yếu rồi mà ăn chay chắc chắn là cha mẹ ko đủ sức khỏe đâu phải ăn thịt cá nó mới bồi dưỡng thì như vậy là mình thương cha mẹ chứ không phải không thương. Nhưng mình thương như vậy mà biết đó là cái việc lành mà mình ngăn cản như vậy thì không đúng, để cho cha mẹ mình giữ gìn được một ngày chay không phạm vào cái lỗi mà ăn thịt chúng sanh thì đó là một điều tốt.

Vì vậy chúng ta phải học lấy 5 cái điều hiếu hạnh này mà đối với cha mẹ của mình thì như vậy mới là đứa có hiếu.

Thì hôm nay quý Thầy được học qua một cái lời dạy của Phật có 5 cái điều hiếu hạnh mà chúng ta giữ gìn đúng thì nó sẽ đem đến cái an vui, hạnh phúc cho cha mẹ và chính bản thân của mình, làm cho con thì hiếu thảo, cha mẹ thì nồng nàn thương con, con mình rất có hiếu.

Ngược lại, con thì có 5 điều đối với cha mẹ như vậy thì ngược lại cha mẹ cũng phải có 4 điều đối xử với con mình. Cho nên Phật dạy rất kỹ. Người con đối với cha mẹ có 5 điều mà cha mẹ chăm sóc con thì có 4 điều. Rõ ràng Phật dạy rất là kỹ. Không phải nói là cha mẹ mình như vậy, 5 điều mình rất là cung kính, mình như vậy là hiếu mà cha mẹ lại không có bổn phận của cha mẹ đối với đứa con thì đó cũng là cái sai. Cho nên cha mẹ phải có bổn phận chăm sóc đứa con mình như thế nào? Thì phật ở đây nói có 4 điều mà làm cha mẹ phải thực hiện 4 cái điều này là làm tròn bổn phận của cha mẹ đối với đứa con. Vậy 4 điều đó là gì?!

- Một: ngăn con không cho nghe và làm điều ác, nghĩa là ngăn cản con mình đừng có làm điều ác. Thì như chúng đã học thập thiện rồi thì chúng ta biết rằng 10 cái điều ác và 10 cái điều lành. Vậy thì nếu mà con mình làm những điều lành thì trong 10 cái điều lành thì mình chấp nhận mình luôn luôn sung sướng mà con mình nó làm những cái điều ác thì 10 cái điều ác thì mình ngăn chặn liền không cho con nó làm cái điều ác, tức là bổn phận làm cha làm mẹ thì phải ngăn con mình không được làm cái điều ác, không được nghe theo cái điều ác. Đó là cái thứ nhất.

- Hai: Chỉ dạy con làm điều lành, nghĩa là ngăn nó không cho nó làm 10 điều ác, dạy nó phải làm 10 điều lành.Thì 10 điều ác 10 điều lành đã là chúng ta đã học thập thiện đó. Do vậy mà cha mẹ cũng phải thông suốt được 10 điều lành, 10 điều ác này để chỉ dạy, để làm hết cái bổn phận của mình đối với con mình đó.

- Ba: Phải thương yêu con thắm thiết. Đứa con nào cũng phải thương hết chứ không phải đứa thương, đứa ghét. Đứa nào mình cũng phải thương, thương thắm thiết, dạy nó những điều lành, ngăn chặn nó những điều ác, nó làm ăn những cái gì thì mình có phần góp ý với nó, coi cái làm ăn đó có ác hay là không. Nếu mà nó đi ăn trộm, ăn cắp thì phải ngăn cản những ngành nghề đó. Nó đi làm nghề đồ tể, nghề bắt cá, săn bắn thì mình cũng phải ngăn chặn không có cho nó làm những nghề đó vì đó là những nghề ác. Và đó cũng là nỗi lòng của cha mẹ thương con thắm thiết, chứ không phải là những cái mà thắm thiết thương con bằng cách ngồi ngó mong ra ngoài chờ con đi về là không phải đâu mà thương con thắm thiết bằng cách thấy con mình làm được những điều lành, tránh những điều ác thì đó là lòng thắm thiết của mình đối với con mình.

- Bốn: Tùy thời cung cấp cho con những đồ cần dùng.Ví dụ nó còn học trò thì tùy lúc nó còn đi học thì mình phải cung cấp giấy mực hoặc là những thực phẩm đồ ăn gì đó để cho nó ăn, nó học cho nó đạt được sở nguyện, cho nó nên được cái nghề nghiệp chuyên môn để cho cuộc sống nó không thua ai, đem lại sự an vui, hạnh phúc cho gia đình. Thì làm cha mẹ phải cung cấp cho con những đồ đạc cần dùng, cần dùng khi đi học, rồi cần dùng khi mà nó lớn khôn thì nó cần dùng những cái gì thì mình giúp đỡ nó khi cha mẹ giàu có thì mình có điều này điều kia. Ví dụ bây giờ nó học đỗ ra bác sĩ mà nó đâu có tiền mở ra cái phòng mạch, cho nên mình cung cấp tiền bạc cho nó mở cái phòng mạch để cho nó có cái cơ sở nó làm ăn thì như vậy là tùy thời, tùy cái lúc bấy giờ nó hành cái nghề đó, nó không có tiền bạc nó bỏ ra cái vốn nó làm ăn cho nên vì vậy mình giúp cho nó cái tiền bạc, vốn liếng để cung cấp cho nó để cho nó có cái nghề nghiệp. Chẳng hạn bây giờ mình có những đứa con không có ruộng rẫy mà bây giờ không có ruộng rẫy thì làm sao mà nó làm được, cho nên mình phải mua đất ruộng để cho nó có những ruộng rẫy. Hoặc bây giờ nó có ruộng rẫy mà không có phương tiện như máy cày, máy kéo hoặc là máy gặt, máy hái thì mình là cha mẹ giàu có thì mình bỏ tiền mình giúp cho con mình nó có đủ phương tiện làm ăn như vậy tức là những đồ cần dùng, cần thiết cho đời sống của nó.

Đó là 4 điều cha mẹ chăm sóc con cái.

2. Quan hệ giữa thầy và đệ tử

Bây giờ nói về Phương Nam là sư trưởng. Sư trưởng là bậc thầy. Vị đệ tử đối với Thầy có 4 điều, cái người học trò đối với Thầy có 4 điều. Chúng ta phải nhớ là mình đối với Thầy phải có 4 điều mới xứng đáng là người học trò.

- Một: Hầu hạ Thầy, cung cấp điều cần thiết cho Thầy.Bây giờ mình luôn luôn mình gần Thầy, mình hầu hạ Thầy và mình thấy Thầy cần cái gì đó thì mình cung cấp cho Thầy những vật dụng. Như bây giờ Thầy đặt vấn đề Thầy thiếu cuốn tập để viết thì người học trò sẽ mua cho Thầy cuốn tập hay cuốn sổ này để Thầy viết. Bây giờ Thầy không có cây viết mình lại mua một cây viết cho Thầy để Thầy viết. Bởi vì người tu mà theo đạo Phật thì ông Thầy chẳng có một vật gì hết mà khi cần dùng một vật gì thì mình là người hầu hạ, người đệ tử thì mình cung cấp ngay cho ông Thầy của mình những vật dụng đó, rồi sau khi ông Thầy ông dùng xong ông cũng xả bỏ ông không nhận cái gì hết. Liền ngay đó Thấy y áo ông Thầy mình rách hết rồi thì mình bắt đầu cung cấp y áo cho Thầy để cho Thầy mặc lành lẽ hoặc là thấy y áo thầy rách thì mình cần phải vá đắp trở lại cho được kín đáo, thì đó là những người học trò hầu hạ Thầy bằng cách hầu hạ như vậy. Chứ không phải hầu hạ là đứng hầu hạ quạt hoặc này kia, đó là cái hình thức phong kiến, không đúng.

Hầu hạ có nghĩa là mình giúp đỡ Thầy mình, ví dụ như Thầy bệnh đau không giặt y áo được thì mình đem y áo dơ của Thầy mình giặt, đó là mình hầu hạ Thầy. Hầu hạ Thầy là mình làm công việc giúp Thầy là hầu hạ chứ không phải mình đứng gần Thầy mà quạt cho Thầy hoặc bưng nước hay bưng này kia trong khi Thầy mạnh khỏe thì cái đó không phải là hầu hạ Thầy mà cái đó là nịnh bợ Thầy.

Cái hầu hạ mà theo Thầy hiểu ở đây là giúp Thầy những cái điều cần thiết khi Thầy làm cái điều đó không được, còn Thầy làm được thì mình cứ để Thầy tự nhiên mà làm những công việc đó, còn Thầy không làm được thì mình làm giúp Thầy đó là cái sự hầu hạ. Hiểu như vậy chúng ta mới thấy được cái tinh thần bình đẳng của đạo Phật, giúp cái người hầu hạ người không có nghĩa là hầu hạ theo kiểu vua quan mà hầu hạ ở đây theo cái nghĩa của sự giúp đỡ của mình đối với bậc Thầy mà mình rất là tôn kính.

- Hai: Cung kính cúng dường, tôn trọng và quý mến.Luôn luôn lúc nào lòng của mình cũng cung kính Thầy, luôn luôn lúc nào mình cũng có những vật khi Thầy cần thiết mình cúng dường, luôn luôn lúc nào mình cũng có lòng tôn trọng Thầy và quý mến Thầy đó là người đệ tử đối với Thầy.

- Ba: Thầy dạy bảo điều gì phải kính thuận, không chống trái.Nghĩa là thầy dạy cái điều đó mình cố gắng mình làm theo cái lời Thầy dạy, chứ không nói: Ờ thầy dạy cái đó không đúng, thầy dạy cái đó sai, chống lại bằng cách là mình biện luận cái này, cái nọ cái kia để mình bác thầy, điều đó không phải mình là người kính trọng thầy, không phải quý mến thầy. Nhiều khi mình còn đem cái sở học hơn thầy mình lý luận bài bác thầy mình chê bai thầy bằng cách này bằng cách khác, không những chê bai trước mặt mà còn lén lút nói chê bai thầy sau lưng thầy, người này người nọ kia thì đó là cái không kính thuận, không tôn trọng Thầy. Dù một ngày mình đến với thầy thì thầy cũng là thầy của mình. Dù một chữ mình học với thầy cũng là thầy của mình.

Thầy nhớ khi xưa, Thầy còn học lớp 1, lớp 2 gì đó thì có một câu chuyện, người ta thuật câu chuyện đó ở bên Pháp nói ông Các-Nô là khi còn nhỏ ông học với ông thầy lớp 1 của ông ta, ông học sau này đi ra ông làm quan, khi ông trở về ông thăm thầy thì ông thầy đã tóc bạc, ông đến ông nắm tay thầy, ông nhắc lại ông thầy: Thầy có nhớ em không? Em là Các-Nô đây. Em luôn luôn lúc nào cũng nhớ Thầy. Đó là sự kính trọng dù ông ta làm quan, ông vẫn không xem thường ông thầy lớp 1 của mình, dù ông đã đỗ bằng tiến sĩ, bằng thạc sĩ như thế nào thì ông vẫn kính trọng ông thầy lớp 1.

Còn học trò đời nay, khi mà họ học cao rồi, họ đỗ tiến sĩ thì họ chẳng xem cái ông thầy hay là cô giáo dạy mình ở trong lớp 1, mới ráp chữ A, B. Họ coi thường thầy mình học dở chưa bằng mình cho nên họ khinh dễ thầy. Vì vậy mà thiếu lòng cung kính, tôn trọng là ở chỗ đó. Nhờ có ông thầy đầu tiên sửa miệng, sửa môi của mình, nhờ ông thầy đầu tiên mới nắm tay mình mà viết từng chữ, cái ơn nghĩa đó biết bao đời mình quên được thế mà người ta dễ quên cái ơn của ông thầy, người ta không nhớ ơn của ông thầy.

Và đồng thời quý thầy về đây được học với Thầy, Thầy chỉ dạy cho con đường để làm chủ sanh tử, chấm dứt sự luân hồi, thoát ra khỏi kiếp đời lầm than, cái khổ sở của con người thì cái ơn đó biết bao nhiêu mà nghĩ, hơn là cái ơn sanh thành của cha mẹ. Vì cha mẹ sanh chúng ta ra, nuôi lớn chúng ta nhưng đời chúng ta phải thọ lấy những khổ, Thầy thì đem cho các con thoát khỏi cảnh khổ, cái ơn đó biết muôn vàn nào mà đền đáp cho cùng. Thế mà có người không nghĩ đến ơn nghĩa đó mà lại bài bác Thầy, nói thế này hoặc nói thế khác. Thời nay thật ra khó tìm người đệ tử có một lòng kính thuận, cái lòng tôn kính, tôn trọng thầy, quý mến thầy, rất là khó, nhiều người nhưng nhìn lại chẳng mấy ai, chỉ một hai người là cùng.

- Bốn:Theo thầy nghe pháp nhớ kỹ không quên, luôn luôn ghi khắc không quên lời thầy dạy. Ví dụ như Thầy dạy bảo độc cư, phải nhẫn nhục, phải tùy thuận, phải bằng lòng, phải ăn ngày một bữa, không nên ăn phi thời, phải cố gắng khắc phục, đừng có ham ngủ. Và những lời Thầy dạy thì nhớ kỹ không bao giờ quên, cố gắng khắc phục mình từng phút từng giây để đúng theo lời Thầy dạy. Thì khi mà thấy học trò mình thực hiện đúng lời dạy Thầy luôn luôn lúc nào cũng rất sung sướng vì các học trò của mình biết nghe lời Thầy. Còn các học trò không biết nghe lời thầy, ông thầy âm thầm mỏi mệt và đau khổ. Cho nên Thầy nghĩ sau những năm tháng hướng dẫn các thầy tu hành, nhiều khi các Thầy không nghe lời Thầy dạy, làm sai, không đúng, Thầy thấy sao mình mỏi mệt quá, hết muốn, và cũng chính ngày hôm nay Thầy không còn muốn hướng dẫn ai nữa hết là Thầy quá mệt mỏi rồi, Thầy quá mệt mỏi quá số người đệ tử của mình làm cho Thầy không muốn ở trên thế gian này nữa.

Đó là những điều mà Phật dạy để cho chúng ta biết 4 cách để mà người đệ tử đối với Thầy như thế nào đúng, như thế nào sai. Chúng ta cần phải nhớ, nhớ để mà không quên những điều này.

Và bây giờ vị Thầy cũng phải có 4 điều chăm sóc lại đệ tử của mình. Nghĩa là vị Thầy cũng có bổn phận chứ không phải bỏ quên người đệ tử của mình.

- Một: Dạy dỗ có phương pháp.Nghĩa là dạy dỗ đệ tử mình có cách thức, có phương pháp. Như Thầy vạch ra cái giáo án hôm nay tức là dạy dỗ các con, các Thầy có phương pháp hẳn hoi. Cho nên là một bậc Thầy dạy dỗ phải có phương pháp, nếu mà dạy dỗ không có phương pháp người đệ tử của mình tu không được, rồi nó sẽ bất mãn nó sẽ đau khổ, rồi nó phí hết cuộc đời của nó.

- Hai: Dạy những điều chưa biết.Người học trò mình chưa biết cái điều đó mình nên dạy cho nó biết để nó tu tập, nó sửa đổi tâm tánh của nó, nó trở thành người tốt. Còn những gì nó đã hiểu biết mình sách tấn, khích lệ cho nó để cho nó thực hiện được những sự hiểu biết đó càng lúc càng tiến tới con đường giải thoát.

- Ba: Giới thiệu bạn lành cho đệ tử.Nghĩa là mình biết những người nào tốt, mình giới thiệu cho nó. Ví dụ như bây giờ ở đây có những người bạn tu hành tốt, giữ gìn kỷ luật tốt thì Thầy thường giới thiệu với quý thầy để quý thầy lấy gương hạnh đó mà nỗ lực tu tập, thì trái lại quý thầy không nhận thấy cái điều đó mà nói rằng Thầy khen người này, Thầy khen người kia đem cái lòng ganh tị, tị hiềm trở thành chướng ngại. Nhưng ở đây Phật dạy: Mình phải giới thiệu những bạn lành tốt tức là những người tu tốt để cho những người đệ tử của mình lấy cái gương đó mà tu tập theo những người đó. Còn nếu mình không giới thiệu những người bạn tốt như vậy thì nó biết lấy ai mà làm gương, biết lấy ai mà nương theo. Cho nên làm bậc Thầy cũng nên giới thiệu những người mà đã tu tốt, những người mà đã làm được, những cái gì mà họ đã đi qua để giới thiệu cho những người khác họ biết, để họ đủ cái niềm tin đi tới. Nhưng có người khi nghe Thầy giới thiệu người đó tu như vậy như vậy thì có vị lại có tâm ganh tị làm cho mình rất là khó chịu.

- Bốn: Làm sáng tỏ điều hiểu biết của đệ tử.Khi người đệ tử chưa hiểu biết thì mình phải moi óc, moi tất cả những cái gì để làm cho người để tử của mình phải hiểu biết.

Con đường thiền định rất khó cho nên Thầy bao lần trầm ngâm suy nghĩ để tìm, vạch ra cho được cái lối đi, làm đúng cái đường lối, làm cho quý Thầy hôm nay hiểu được rõ ràng. Đó là bao nhiêu cái sức lực của Thầy thì dồn lại để làm cho các đệ tử, các thầy hiểu rõ, biết được những cái điều mà quý thầy đang muốn biết để mà tu tập. Cho nên Thầy cũng đem hết sức mình chứ không phải không đem hết sức mình thì không thể nào vạch ra được cái lối này. Do những bài kinh mà giảng dạy hôm nay, Thầy cũng phải suy ngẫm rất kỹ, nó phải ở trong một giai đoạn nào để cung cấp bài giảng của Phật dạy như vậy Thầy phải chọn đúng chỗ giảng dạy của nó.

Đó là những cái điều mà ở đây Phật dạy vị Thầy phải có 4 điều để dạy dỗ đệ tử của mình thì Thầy cũng đem hết sức mình để làm hết bổn phận của mình đối với đệ tử. Vì vậy từ cái ngày đầu tiên Thầy dạy những cái pháp quá cao, những cái tu tập quá sức của quý thầy làm cho quý thầy không thể tu tập nổi trong cái sức của quý thầy lúc đó thì quý thầy không thể tu tập. Cũng như bây giờ Thầy đem những cái điều mà tu tập của thầy mà Thầy dạy ngay thì chắc chắn là quý Thầy sẽ không vào được. Do vậy mà Thầy phải chẻ nhỏ ra, làm cho nhỏ ra, nhỏ rất nhiều ra để rồi dẫn dắt quý Thầy từng chút, từng chút để bước lên thì Thầy thấy có những kết quả. Đó là làm sáng tỏ những điều để cho đệ tử mình hiểu biết, để cho đệ tử mình tu tập được. Đó là những cách mà hôm nay quý thầy đã thấy rõ cái đường lối tu tập ở đây rất là cụ thể là do cái chỗ hết sức của một vị thầy mà tìm chứ không phải có ai vạch sẵn đường lối sẵn. Mà chính vị thầy đó phải hết sức vì cái trách nhiệm, cái bổn phận của mình đối với đệ tử cho nên mình phải đem hết sức của mình ra để làm sao cho đệ tử mình hiểu được cách thức tu tập và mình phải tìm hiểu từng người đệ tử, cái căn cơ, cái sự hiểu biết của nó, nhiều khi nói ra lời nói nó hiểu qua cái hiểu của nó mà không hiểu được ý của Thầy từ đó nó tu tập sai. Do vậy mà cần kề, theo sát không để cho người đệ tử của mình tự tu, tự tập thì nó đi lạc mất đi thì trách nhiệm, bổn phận của vị Thầy đối với đệ tử nó không được đầy đủ.

Ở đây từ người đệ tử đối với thầy thì nó có 4 cách rồi vị thầy đối với đệ tử thì nó cũng có 4 cách. Như vậy chúng ta mới thấy được con đường của đạo Phật dạy từng chút, cha mẹ như thế nào đối với con và con đối với cha mẹ như thế nào, rồi học trò đối với thầy, thầy đối với học trò như thế nào để đúng con đường của Đạo Phật. Chứ ở đời người ta cũng có cách thức người ta dạy con cái đối với cha mẹ ra sao nhưng nó không phải đúng vào con đường của Đạo Phật. Mà hiện nay chúng ta phải lấy những gì mà Phật dạy rồi chúng ta dạy trở lại để cho quý thầy hiểu biết rất rõ những gì mà quý thầy đi trên con đường của Đạo Phật để đối xử với nhau, để cho đúng cách chứ không khéo thì quý thầy không hiểu rồi quý thầy có những cái lệch lạc làm cho nó không đúng con đường của Đạo Phật.

3. Quan hệ giữa chồng và vợ

Bây giờ đến cái phần này chồng đối với vợ có 5 điều. Nghĩa là trong gia đình người cư sĩ thì có vợ, có chồng. Vậy thì chồng đối với vợ có 5 điều, Đức Phật dạy rất rõ:

- Một: Lấy lễ mà đối với nhau.Nghĩa là với vợ không được coi như là tôi tớ trong nhà mà phải lấy cái lễ đối xử với nhau.

- Hai: Oai nghiêm, đĩnh đạc đối với vợ mình, không được cười cợt bằng cách này, bằng cách khác sau đó vợ con nó sẽ lờn mặt, nó coi mình không ra gì. Mà mình phải nghiêm nghị, nhưng không phải là khắc khổ đối với nó để cho nó quá sợ hãi nhưng mình nói lời nói nào nó cũng đúng cách, không được đùa giỡn ở trong lời nói đối với vợ con của mình. Cho nên vì vậy mình dạy vợ, dạy con nó mới biết nghe lời, còn mình nói năng không đúng cách, cười cợt với nó, con cũng vậy vợ cũng vậy thì nó không có coi mình ra gì. Cho nên Phật dạy điều thứ hai này đối với vợ con phải oai nghiêm, đĩnh đạc tức là ăn nói, đối xử phải có sự nghiêm nghị chứ không phải là khắc khổ, chứ không phải như một ông quan đối với dân mà đối với gia đình nó có sự đĩnh đạc, đúng đắn, nó an ổn, nó yên ổn chứ nó ko làm cho người ta quá sợ hãi.

- Ba: Ăn mặc tùy thời.Nghĩa là tùy cái thời mà mình ăn mặc chứ không nên cố chấp. Ví dụ như bây giờ mình cố chấp mình ăn mặc cái áo dài đội khăn đóng như ngày xưa thì nó không tùy thời. Cho nên người chồng phải ăn mặc tùy thời.(BBT:CĐ,07A,E00:28:45)

(BBT:BN,07,B00:00:00)Trước khi tiếp tục bài giảng này, Thầy xin nhắc lại với quý thầy ở trong Tu viện của mình có những gương hạnh mà quý Thầy cần phải bắt chước. Vì trong thời đức Phật, đức Phật hay nhắc tất cả các vị tỳ kheo hãy nương vào cái hạnh của ông Xá Lợi Phất và ông Mục Kiền Liên để mà tu tập. Thì ở trong chúng hiện giờ chắc cõ lẽ không phải cái lời Thầy nói là nói suông, mà cái lời nói nó còn có sự chứng nghiệm của quý thầy, quý thầy thấy ở trong chúng của mình, ai là người tu được những cái gì, làm được những cái gì đó là những người gương hạnh của chúng ta để chúng ta tiếp tục trên con đường tu tập. Vì không có những gương hạnh đó thì chúng ta biết lấy ai mà gương hạnh? Còn nếu lấy Thầy, thì thấy Thầy là cao vời vợi cho nên không gần gũi với mình. Vì có những người bạn đồng tu, đồng thực hiện được, cho nên trong thời đức Phật cũng có nói: đức Phật đã thực hiện được những gì đức Phật nói, nói thật, nói không có dối trá, nói không có lừa gạt ai và những người chứng nghiệm được lời đức Phật đó là những đệ tử của đức Phật, cũng làm được cũng như Phật, cũng chứng được những kinh nghiệm đó. Cho nên qua thời gian hướng dẫn quý thầy thì hôm nay Thầy thấy trong chúng ta có những người tu được đáng làm gương cho chúng ta.

Người thứ nhất mà ở trong Tu viện này mà làm gương cho chúng ta đó là cái gương độc cư. Người thứ nhất mà quý thầy đã từng đến đây để sống 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng…chắc chắn ai cũng phải công nhận rằng Minh Tông là người mà đã sống độc cư đệ nhất ở đây. Nghĩa là không bao giờ tiếp duyên nói chuyện với một người nào kể từ khi bước chân vào đây cho tới bây giờ. Chắc chắn là quý thầy ai từng ở đây sống một thời gian dài với Minh Tông thì thấy được cái hạnh này. Đó là cái để chúng ta bắt chước những người có gương hạnh, giữ gìn đúng không có còn sai, đó là Minh Tông, Minh Tông là người ngồi gần đây mà đeo mắt kiếng, chắc cõ lẽ là quý thầy biết.

Cái người thứ 2 mà giữ gìn cái hạnh giờ giấc nghiêm túc tu hành, giữ gìn cái hạnh mà không ăn uống phi thời đó là Mật Hạnh. Sau thời gian rời khỏi Tu viện để đi đến bệnh viện trị bệnh, biết bao nhiêu sự cám dỗ về sự ăn uống, mà qua cơn bệnh của mình, hầu như là có những lời khuyến khích về cái vấn đề ăn uống, nhất là những bác sĩ thế mà Mật Hạnh cũng giữ không phi thời dù một cái bánh, dù một cái kẹo cho đến 1 ly nước cũng không phi thời. Đó là những gương hạnh. Gần đây thì Chánh Đức có gửi cho thầy một ít thuốc mà đã pha sẵn ở trong cái phích. Rồi nói về cái bệnh của Mật Hạnh thì Chánh Đức có lòng tốt muốn muốn chỉ cách cho Mật Hạnh uống cái thuốc đó để trị cái bệnh, và đồng thời có thêm đậu xanh vào trong đó hoặc bỏ chút ít đường. Nhưng mà qua những điều này thì Mật Hạnh không bằng lòng trong vấn đề thọ dụng, thà là chết chứ không thọ dụng cái phi thời. Vì uống thuốc đâu phải là đợi mình ăn cơm rồi mình uống 1 lần, mà phải uống nhiều lần ở trong ngày. Cho nên Mật Hạnh cũng không chấp nhận, thà là mình chết chứ không phi thời. Đó là người mà ăn uống không phi thời và giữ gìn giờ giấc nghiêm túc, giờ nào ra giờ nấy đó là Mật Hạnh. Vậy là những người có gương như vậy chúng ta nên bắt chước, vì coi vậy chứ chúng ta chưa hẳn đã là giữ gìn trọn vẹn được. Môi trường nó dễ cám dỗ chúng ta, mà trước những môi trường cám dỗ mà Mật Hạnh vẫn giữ được cái hạnh như vậy là cái điều mà chúng ta phải noi gương cái người đã làm được.

Cái người nữa, người này biết xấu hổ, cố gắng giữ gìn những cái xấu hổ để cho mình giữ cái tâm xấu hổ đó, tức là tàm quý để thực hiện những lỗi lầm của mình, cố gắng hàng ngày khắc phục để sửa, người đó biết xấu hổ thực sự và thấy rằng con đường tu tập của mình cần phải có những sự xấu hổ đó và từng khắc phục những lỗi lầm mà mình đã lầm lạc. Người đó là Chơn Huệ. Sau thời gian ở đây Thầy thấy Chơn Huệ rất là hối hận qua những sự việc xảy ra là huynh đệ đến nói chuyện hoặc thế này thế khác, mà mỗi lần như vậy thì tâm Chơn Huệ rất là xấu hổ và rất là hối hận. Người mà đã có tâm hối hận mà hàng ngày cố gắng để giữ cho đúng những gương hạnh ở đây thì Thầy thấy cũng là rất ít vì chưa biết xấu hổ. Khi mà kỷ luật hoặc giới luật của Phật đã đặt ra hoặc là Pháp của Phật đã dạy mà chúng ta đã làm không đúng một lần, hai lần mà chúng ta không biết xấu hổ thì chúng ta sẽ phạm hoài, và những người đó không bao giờ đi đến con đường của đạo được.

Và người biết xấu hổ để cố gắng sửa mình, hối hận trong tâm của mình hằng những lỗi nhỏ đó là Thiện Huệ, một người mà cũng sống trong chúng ta đây. Chúng ta cũng biết đó là huynh đệ của chúng ta chứ không phải ai xa lạ.

Còn cái người thứ 4, người này từng đã theo học Thầy cách đây 6, 7 năm trong mùa hạ an cư đó, người này cũng quyết tâm theo Thầy tu học nhưng vì không đủ duyên, và cắt không đứt gia đình, nghĩa là cắt không rời được những sự ràng bó cũng như ở trong chùa chiền, hoặc là ở trong tình cảm gia đình của mình, cho nên muốn theo Thầy rất lâu nhưng mà không theo được cho đến mãi hôm nay. Mùa hạ năm rồi cũng có dự định đến đây cũng rồi cũng cắt chưa được, năm nay quyết dứt bỏ để mà đến đây với Thầy tu tập thì người đó là Thiện Thuận. Người mà cùng vào sau, có thể có khi mà vào đồng 1 lượt với quý thầy trong hạ này, cũng có khi mà đã vào sau, nhưng người này đã quyết tâm trên con đường tu tập cho nên có sự xả tâm như vậy để rốt ráo đến đây tu tập. Cũng như trước kia Minh Tông đã bỏ cả gia đình mẹ đang đau, con cái còn nhỏ đi học mà vẫn quyết tu hành, cắt đứt tình cảm của mình, cắt đứt cái nhiệm vụ, bổn phận lo lắng của mình mà để thực hiện. Thì người mà thứ hai thì Thầy thấy qua thầy Thiện Thuận dứt bỏ chùa mình, dứt bỏ những cái mà đang trói buộc mình để mà thực hiện cho được. Khi vào đây Thầy cũng thử xem coi có giữ độc cư được hay không thì thầy cũng cố gắng. Khi phật tử và gia đình có đến thăm thì Thầy đến Thầy hỏi ý thì thầy xin Thầy để giữ gìn đừng có cho nói chuyện, đó là trong mấy tháng Thầy thấy rằng thầy cũng có sự quyết tâm rất lớn do giữ gìn đúng kỷ luật. Nhưng có 1 lần Thầy có sai phạm, nhưng mà cái sai phạm đó chỉ là trong khi thầy cố gắng thầy tu tập thì Chơn Trí ở gần cái vách ở bên ho làm động, thầy giật mình. Thì các thầy biết khi mà chúng ta mới tu tập, mới được an tịnh mà có tiếng động lớn thì nó làm cho chúng ta giật mình, do đó thầy có lỗi là thầy viết mấy chữ Xin giữ gìn dùm đừng có ho lớn, để cho thầy khỏi giật mình thôi, mà Thầy không dám nói, Thầy chỉ viết mấy chữ thôi. Do đó Chơn Trí cũng hiểu được điều đó cho nên sợ mình làm động huynh đệ tu không được nên rời khỏi cái thất của mình đến cái thư viện cùng ở chung với một người khác. Đó là biết mình không giữ được cho nên Chơn Trí tránh khỏi để không làm động huynh đệ của mình, cũng là một cái tâm tốt. Gần đây thì thầy Thiện Thuận nỗ lực cố gắng tu tập có nhiều kết quả.

Thầy xin trình bày để quý thầy thấy con đường thiền định nó không đơn giản như chúng ta tưởng. Nhưng quý thầy đừng nghĩ rằng mỗi người đều có những trạng thái tu tập nó giống nhau đâu, nó khác nhau, nhưng rút kỹ kinh nghiệm nếu lỡ có giống nhau thì chúng ta biết cách mà sử dụng, chứ không khéo chúng ta sẽ rất là nguy hiểm. Quý thầy đừng nghĩ rằng khi mà nghe tuyên bố thì quý thầy xúm lại hỏi thầy Thiện Thuận điều này thế kia thì rất tội nghiệp cho thầy, vì con đường thầy đang đi mà thầy phải giữ độc cư trọn vẹn như Minh Tông, không thể nào mà khác hơn được mà đạt đến sức thiền định này được. Bởi vì cái sức thiền định của đạo Phật là phải tịnh chỉ các hành, ngưng hơi thở hoàn toàn như một người chết, không thể nào giống như một người còn sống, còn ngủ mà nhập định được. Cho nên cái đặc biệt như vậy, gần đây thầy đã trình bày cho Thầy thấy như có lần thầy tịnh chỉ các hành và hơi thở thầy ngưng, ngưng hoàn toàn. Thầy biết rất rõ chứ không phải thở nhẹ đâu, không hơi thở thầy biết, thở nhẹ thầy cũng nhận biết, nó ngưng thầy cũng biết rất rõ. Nhưng rồi tới chừng khi mà hơi thở nó ngưng thì nó kéo cái thân của thầy nó cúi xuống thì thầy thấy nó ngưng hoàn toàn, hơi thở ngưng mà cái thân của thầy cúi mọp xuống, trong lúc đó nó tự động khi mà nó ngưng hoạt động nó lại kéo thân thầy cúi xuống, nó cứ ngắc lên, thì thầy cố sức thầy xả, thì xả được có nửa thân người, còn nửa thân nó cứng ngắc, nó không xả được. Lúc bấy giờ thầy mong có người nào đi ngang qua, thầy kêu người đó đến gặp Thầy để cứu thầy. Nhưng trước khi mà thầy tu tập thì Thầy cũng đã nhắc nhở là cái pháp hướng là giúp thầy nhưng lúc bây giờ thầy không còn nhớ, thầy không còn nhớ, thầy không còn cựa quậy được nửa thân. Hai cái chân của thầy, nửa thân người ở dưới thầy không cựa quậy được cho nên từ đó thầy cứ hít thở, thầy dùng mũi thầy hít thở thì nó lại gươm lên, nó chết lên, tức là nó ngưng lên, nó làm cho thầy chết lên cao nữa, mà thầy giữ nhẹ nhàng một chút nó tuột xuống, nó đứng đó, nó không chịu xả ra hết. Đó là những cái khó mà hiện bây giờ quý thầy tu mà không có căn bản thì sau này nó rất khó.

Bắt đầu Thầy phải dùng cái miệng thầy, thầy xả, tức là thầy thở bằng miệng cho nên sức tập trung, cái tâm của thầy nó không tập trung ở trong hơi thở nhiều hơn, mạnh hơn cho nên nó không gươm lên, làm cho cơ thể nó ngưng hoạt động lại, cho nên thầy thở bằng miệng, một lúc sau nó lại xả ra. Đó là thầy chỉ tự động để cứu lấy mình chứ thầy cũng chưa biết như thế nào hết.

Nếu mà trong lúc đó mà theo Thầy dạy thì cứ giữ gìn hơi thở và khi nó xả được phân nửa thân rồi, nhẹ nhàng hơi thở đó thì lúc bấy giờ chúng ta nhắc hơi thở phải mạnh hơn 1 chút, nhanh hơn 1 chút và phần dưới phải hoạt động trở lại…cứ nhắc như vậy thì tự dưng chúng ta ngồi thẳng thốn như thế này, tự nhiên chúng ta cứ hướng tâm nhắc thì trong khi chúng ta giữ cái hơi thở cho nó hoạt động trở lại, đừng để cho nó nhẹ quá mà nó vô mạnh quá thì không được, cho nên chúng ta thở lại bình thường từ đó nó sẽ xả lần và sống lại hết. Đó là qua những kinh nghiệm mà Thầy đã tu tập Thầy biết rằng cái pháp hướng nó giúp cho chúng ta vô định cũng như xuất định.

Nếu quý thầy mà không lưu ý điều này thì lúc bấy giờ quý thầy nảy ra ý này nảy ra ý kia, quý thầy xả thì cái điều đó có khi nó thành bại liệt cơ thể của quý thầy. Bởi vì nó chết rồi mà bây giờ nó phải sống lại, tức là nó ngưng hoạt động chứ đâu phải như chúng ta còn đang hoạt động còn máu nó lưu thông thì tức là chúng ta muốn sao cũng được, còn đằng này nó không lưu thông nữa, chỉ còn sức nóng giữ máu đông đặc thôi cho nên chúng ta không khéo thì bại liệt cả thân người của chúng ta.

Do vì vậy chúng ta chỉ cần pháp hướng và nương nhẹ hơi thở chúng ta mà thôi, mà thô quá thì không được, mà nhẹ quá thì tập trung gôm lại thì nó lại ngưng lại nữa thì như vậy chúng ta khó mà có thể xuất định được. Đó là những cái quan trọng. Vì vậy hôm nay quý thầy thấy rằng trong chúng ta có nhiều kinh nghiệm để giúp trên bước đường tu tập của chúng ta.

Thứ nhất là chúng ta phải nương cái hạnh độc cư như thầy Minh Tông. Thứ hai chúng ta phải nương cái hạnh của Mật Hạnh để ăn uống không phi thời, những cái này là cái quan trọng trong đạo Phật. Thứ 3 là chúng ta nương vào Chơn Huệ, là người biết xấu hổ để sửa mình từng cái lỗi nhỏ. Chúng ta phải nương vào cái người biết xấu hổ. Nhiều khi chúng ta không biết xấu hổ những cái lỗi của mình đâu. Làm rồi cứ làm hoài, làm hoài mà không thấy xấu hổ.

Cho nên chúng ta ở đây chúng ta có những gương hạnh mà để chúng ta theo đó để chúng ta đi nốt quãng đường giải thoát mà Đạo Phật đã vạch ra để giúp chúng ta thoát khỏi sanh tử luân hồi, chấm dứt sự sống chết của chúng ta. Con đường rất là cao quý mà chúng ta thực hiện cho đúng thì mới đạt được cái cao quý đó. Nếu chúng ta thực hiện không đúng thì không làm sao mà chúng ta làm được, tu tập được con đường này. Cho nên mỗi hành động mà của quý thầy tu tập được kết quả nó phải có thời gian để chứng tỏ rằng các thầy đã thực hiện được. Như Minh Tông mà chứng nghiệm được cái hạnh độc cư cũng trải qua thời gian, Thầy xác định rằng người như vậy mới có thể tu thiền định nổi. Và người giữ cái hạnh không ăn uống phi thời, giờ giấc nghiêm chỉnh mà người giữ như vậy được thì sớm muộn người đó cũng thực hiện được con đường đạo giải thoát này, đó là Mật Hạnh. Người mà biết xấu hổtừng sửa những lỗi nhỏ mọn của mình, cố gắng không vi phạm nữa, người như Chơn Huệ chắc chắn là sớm muộn cũng sẽ đạt được ở con đường này. Người mà thực hiện thiền định mà để tịnh chỉ được các hành, làm chủ được sự sống chết của mình mà gần đây nhất là đó Thiện Thuận.

Thì quý thầy đã thấy trong chúng của chúng ta có những bậc có thể gọi là xuất chúng, làm hơn các thầy khác, sống đúng các hạnh của Phật. Trong đó mỗi mỗi chúng ta xét qua các hạnh của quý thầy đều có thể tương đối nhưng mà chỉ những cái hạnh riêng, tức là đặc tính riêng của quý Thầy, có đặc tướng riêng của mỗi người. Và cái đặc tướng riêng đó mà sau khi dạy về Tứ niệm xứ thì Thầy sẽ dạy về đặc tướng riêng đó cho quý thầy thấy rất nếu có thì giờ, còn không có thì giờ thì Thầy sẽ tóm lược lại để cho nó đủ giáo án, còn nói lòng vòng thì nó rất là nhiều, nói không bao giờ hết được.

Cho nên hôm nay đến buổi giảng này Thầy muốn nhắc lại những cái gương hạnh để trong chúng chúng ta còn hai tháng mấy nữa thì chúng ta cũng sẽ rời xa Thầy, không có Thầy ở bên mà nhắc nhở. Vì có Thầy, Thầy còn nhắc nhở các con cái sai, cái đúng, Thầy còn chăm nom được cái này, cái kia. Khi mà xa Thầy chắc chắn là không còn ai nhắc nhở mình nữa, như một đứa con đã mất mẹ, như một đứa con đã mất cha lấy ai nhắc nhở mình trong khi đúng khi sai, rồi ai lo lắng mình trong khi đau, khi bệnh thì các con phải cẩn thận trong thời gian còn ngắn lắm. Cho nên cố gắng mà giữ gìn cho đúng những cái điều mà Thầy đã dạy, những lời Thầy dạy là những lời vàng ngọc để cứu các con ra khỏi cuộc đời đau khổ. Cho nên các con ghi khắc mãi ở trong tâm để cố gắng sau khi không còn Thầy cố gắng thực hiện cho đúng cách, đừng để sai. Lấy những kinh nghiệm, gương hạnh các bạn, của những người mà đã thực hiện đúng, lấy đó mà làm gương hạnh tu của mình tiếp tục ở trên con đường đời này. Không còn ai cứu mình, không còn chỗ nào nương tựa vững chắc bằng những Phật Pháp, bằng những thân và tâm của mình để cho mình lấy đó mình thực hiện con đường giải thoát mới được. Cho nên phải ráng cố gắng mà vâng lời Thầy để tự mình cứu lấy mình chứ không ai cứu mình được.

(BBT:CĐ,07B,B00:00:00)Đến đây Thầy xin chấm dứt, quý thầy nhớ kỹ là lấy gương hạnh của huynh đệ mình, Thầy nói ra đây không có nghĩa là để cho quý thầy ganh tỵ những người đó, mà hãy lấy những người đó mà làm gương hạnh của mình. Đừng nhìn qua một góc độ nào nhỏ mình cho người đó còn thế này, thế khác, mà mình hãy thấy việc làm của người ta tốt để cho mình sửa mình, còn những việc xấu của người ta thì mình nên đừng có nghĩ ngợi vì biết đâu đó là những điều mà người ta còn tu tập, người ta chưa hết, chứ không phải người ta thành Phật. Còn mình muốn thấy người bạn của mình là như một bậc Thánh, đối với Thầy còn có những cái lỗi huống hồ là những người huynh đệ của các thầy đang tu thì có những cái sơ sót mà tu chưa hết, giữ gìn chưa trọn mà thôi. Nhưng người ta đã được trước hơn mình những cái cao quý thì mình nên bắt chước những cái đẹp, những cái đúng, cái tốt. Còn những cái sai thì điều kiện người ta còn đang trên con đường tu, đừng lấy những cái sai đó mà chỉ trích người ta thế này thế khác, mà trong lúc mình từ chuyện nhỏ, chuyện lớn mình chưa làm được điều gì hết. Thì cái mà bươi móc, chỉ trích như vậy tức là mình không biết sửa mình, mà cái lòng đó là cái lòng xấu, cái lòng ganh tị. Thấy người tu được những cái đó thì mình tìm những cái lỗi nhỏ mọn của người ta mình vạch ra để cho thấy người ta sai, để cho người khác nhận ra thấy người đó Thầy nói vậy chứ người đó còn lỗi chỗ này chỗ kia. Đó là con đường người ta còn tu, tức là người ta còn lỗi chứ làm sao người ta hết được. Người ta còn chút sai thì tuần tự trên bước đường tu thì người ta sẽ sửa lần cho đến khi lậu hoặc người ta quét sạch được qua sức tu tập của người ta. Nhưng người ta đã bước được những bước mà mình chưa bước được thì mình hãy lấy những bước mà người ta đã bước đi mình làm gương cho mình, đừng có lấy cái mà người ta còn tu chưa xong mà mình cho toàn bộ người ta xấu hết. 

Như các Thầy cũng thấy nhìn ngoài đời mọi người thì người thì người nào cũng có cái tốt, cái xấu chứ đâu phải toàn là người ta xấu hết đâu? Nhưng mình vơ cả nắm, mình thấy người ta có một cái xấu, mình cho người ta là người xấu hết thì không đúng. Cũng như trong quý thầy hiện giờ, chúng ta coi vậy chứ chúng ta còn là người có tốt, có xấu chứ không phải là xấu hết đâu. Do lấy cái tốt của người ta làm cái tốt cho tâm mình để làm gương tu tập cho mình, để làm cho sự sửa mình bằng những cái tốt của người khác. Rồi lần lượt người đó người ta cũng thấy được cái xấu của người khác, người đó người ta sẽ sửa chữa lại, người ta cũng sẽ trở thành người tốt hết.

Cũng như trong chúng chúng ta bây giờ, có những người mà đã phạm phải những lỗi chắc người ta không muốn điều đó đâu, không ai muốn điều đó, nhưng vì thói quen của người ta sống ở ngoài đời người ta chưa có giữ được thôi, chứ Thầy tin rằng những lời nói của Thầy là quý thầy cố gắng hết sức thực hiện. Nhưng cái duyên có khi mình muốn vậy, mình muốn giữ gìn được nhưng hoàn cảnh, đối tượng xảy ra làm chúng ta phải nói chuyện hoặc là thế này thế khác, đó là ngoài ý muốn của quý thầy chứ quý thầy đâu muốn vậy. Cái hoàn cảnh, trường hợp đó có người bị bệnh thì bắt buộc chúng ta phải giúp đỡ người đó chứ chúng ta đâu thể mà nỡ tâm mà làm ngơ được, hoặc người đó không biết máy móc mà chúng ta biết máy móc thì chúng ta giúp cho người bạn của mình. Do cái sự tiếp giao đó cũng làm cho mình động và người bạn kia động, nhưng hoàn cảnh đó làm sao chúng ta làm ngơ được.

Đó là những điều chúng ta phải xét thấy cái đúng, cái sai chứ không phải lúc nào chúng ta cũng thấy hai người nói chuyện là chúng ta cho rằng họ thích nói chuyện, không phải đâu, cái hoàn cảnh trường hợp đó làm cho họ mất độc cư trong lúc đó là tại cái duyên của họ chưa đủ, nhưng họ biết cố gắng họ khắc phục, họ giữ gìn hơn thì chắc chắn là họ sẽ độc cư như Minh Tông chẳng hạn.

Đó thì hôm nay những gì mà Thầy dạy chúng ta nhìn góc độ tốt của mọi người mà chúng ta làm gương, chúng ta tu học đừng có nhìn góc độ xấu của người mà chỉ trích người, phê phán người, điều đó thì chính chúng ta là người xấu.

Vì vậy mà hôm nay Thầy khuyên quý thầy hãy nhìn với đôi mắt tốt, đừng nhìn mọi người với đôi mắt xấu mà làm cho tâm chúng ta bất an và làm chúng ta trở thành những người xấu hơn, vì chúng ta thấy họ xấu thì tức là chúng ta sẽ nói những điều xấu của người khác ra thì lúc bấy giờ chúng ta trở thành người xấu.

Cho nên những điều xấu là khi mà mình thân tình với người đó, mình nói người đó biết nghe mình thì mình ngăn mình khuyên: Em làm như vậy hay Thầy làm như vậy là sai nên sửa lại, không khéo Thầy thấy Thầy sẽ rầy thì như vậy là mình biết thương người bạn của mình. Còn nếu mình thấy khả năng mình nói họ không nghe thì mình làm thinh, đừng nói gì hết vì nói thì người ta nghĩ rằng mình sẽ nói xấu người ta nhưng sự thật người xấu là phải nói với người khác, nói về người mình nói cho người khác biết, đó là người xấu. Còn người tốt thì người ta ngăn mình, thấy mình làm cái chuyện xấu thì người ta ngăn mình, đó là người tốt.

Trong khi các Thầy cũng đã học người bạn tốt của mình là người ngăn mình không cho mình nói hoặc không cho mình làm cái chuyện sai kỷ luật hay sai giới luật, hay những hành động không tốt thì người đó là người bạn tốt mình, nên tìm những người bạn đó để họ thẳng thắn họ chỉ bảo cho mình những cái sai để cho mình sửa thì như vậy đó là người bạn tốt của mình. Còn cái người mà thấy mình sai họ không có ngăn chặn, họ để cho mình làm sai rồi họ đi nói với người khác để cho mọi người cười chê mình thì đó là người không tốt.

Hôm nay Thầy nói như vậy để cho quý Thầy thấy được cái điều đúng, điều sai ở trong cuộc đời này mà lấy gương tốt của người khác bất kỳ, Thầy nói trong chúng ta đều là có những người tốt hết chứ không có người nào xấu. Vì mỗi người có cái tốt trong khía cạnh của họ nhưng những cái mà họ chưa biết, họ còn lầm lạc họ xấu chứ không phải là họ xấu đâu, họ sẽ là những người biết tu thì sẽ biết sửa chứ họ không phải là những người thiếu sửa đâu. Mà đạo Phật là cái đạo biết sửa mình, tu tập của đạo Phật là tu sửa chứ không phải là ngồi thiền bằng cách này, bằng cách khác gọi là giải thoát, mà chính sửa cái tâm của mình cho đến khi mình không còn lậu hoặc nữa, thanh tịnh thì mình mới tịnh chỉ được các hành. Đó là vấn đề quan trọng mà Thầy thường nhắc nhở các con rất nhiều. Tâm mà không tịnh, còn giận hờn phiền não, còn thương ghét, còn bị ham muốn cái này cái kia thì chắc chắn là quý thầy không tịnh chỉ nổi các hành trong thân, không tịnh chỉ nổi được cái hơi thở. Mà phải sắp xếp như thế nào để cho tâm mình dứt hết tất cả các duyên đó thì chắc chắn là quý thầy sẽ đạt được cái sức thiền định của Phật dạy, tức là Tứ Thánh Định, từ Sơ thiền đến Tứ thiền.

Đến đây Thầy xin chấm dứt và trở lại vấn đề học tập.

Bây giờ trở lại vấn đề học tập vừa rồi: chồng đối vợ có 5 điều mà Thầy dạy đến cái chỗ ăn mặc tùy thời.

- Bây giờ điều kiện thứ 4 thì trang sức hợp thời. Nghĩa là trong thời đại của chúng ta, cái sự trang sức cho người đàn ông như thế nào thì chúng ta phải ăn mặc, trang sức cho hợp thời đó. Nếu mà chúng ta lè phè coi như mình không cần cái sự ăn mặc cho hợp thời, trang sức cho hợp thời thì người vợ biết lo cho chồng thì rất buồn khổ. Chồng mình ăn mặc ra ngoài, cách thức trang sức thì không có hợp thời, làm cho người này chê cười chồng mình thế này thế khác. Do đó cho nên người vợ mình ấy, trang sức không hợp thời thì người chồng mà biết lo cho vợ mà thấy vợ mình lè phè như vậy, thời đại này mà bà ta ăn trầu tếch toác hoặc thế này thế kia không có như bà già ngày xưa thì nó làm cho người chồng thấy khổ tâm.

Do vậy khi mà người chồng khuyên người vợ như thế này, nghĩa là không bắt buộc người vợ mình phải trang điểm cho thật đẹp mà phải hợp thời trang của nó, rồi trang sức cũng cho hợp cái thời đó, đừng quá lòe loẹt như các cô gái trong thời điểm này, thái quá thì cũng không được mà không có nên lè phè, không chịu trang sức, tèm hèm ấy thì người chồng lần lần sẽ xa vợ và đối xử nhau nó cũng nhạt nhẽo đi. Cho nên người chồng biết lo cho vợ mà người vợ không chịu nghe thì rất là khó.

- Thứ 5 là giao phó việc nhà.Người chồng phải tin tưởng vợ mình, giao phó tiền bạc hoặc giao phó việc nhà. Khi đi xa thì tin tưởng vợ mình giao phó. Thầy nói thế này, ở đây là Thầy thấy có Chánh Đức là có người vợ rất tin tưởng, cho nên khi vào đây giao phó hết cái sự buôn bán, nhà cửa này kia cho vợ rồi yên tâm vào đây tu tập 3 tháng, rồi 5 tháng vẫn an nhiên mà không có thấy bận tâm lo lắng gì hết là vì tin tưởng vợ mình đảm đương được cái điều kiện đó. Và mình giao phó như vậy vợ mình mới đem hết khả năng của nó ra mà làm tròn bổn phận khi mà chồng vắng mặt.

Người chồng mà tin tưởng vợ mà giao phó như vậy thì người vợ rất là sung sướng, còn cái gì mình cũng quản lý, cái gì mình cũng làm hết, sợ vợ mình làm hư, làm hao, làm này kia thì tất cả những cái này người vợ thấy mình sống như là một người đầy tớ, không có quyền hạn gì trong nhà hết thì bà ta cũng rất buồn khổ, như vậy thì gia đình không hạnh phúc.

Cho nên 5 điều đức Phật dạy chồng đối với vợ thì rất là cụ thể và rõ ràng để tạo hạnh phúc sống cho chính mình. Và vì vậy mà sống ở trong thập thiện, 10 điều lành mà Phật đã dạy mà chúng ta còn biết những cách thức lo lắng, chăm sóc cho nhau. Chứ nếu chúng ta học 10 thập thiện không, mà chúng ta không học những cách thức đối xử nhau như chồng đối với vợ thì phải như thế nào? Chúng ta không học thì chắc chắn chúng ta không biết, nhưng chúng ta đã học thì chúng ta biết. Nhưng có những người không học mà họ đã làm được như trước đây chúng ta thấy Chánh Đức chưa học mà đã làm được cái chuyện đó, đã giao phó việc nhà cho vợ con. Thì các con thấy rõ ràng trong chúng ta cũng có thấy được những điều Phật dạy rất thực tế và cụ thể vì vậy hạnh phúc gia đình rất là đầm ấm.

Do sự hạnh phúc gia đình đó mà nếu người vợ hiểu hơn một chút nữa thì Chánh Đức sẽ tu hành rất tốt. Đừng có thấy gia đình của mình, chồng mình đã lo lắng cho mình như thế này thế kia, nghĩa là ông đi mất rồi thì chắc chắn là tui sẽ không còn người nào mà lo cho tui nữa, thì chắc chắn tui buồn khổ vô cùng, không có người chồng nào mà xứng đáng như là người chồng hiện giờ, giao phó cho vợ, rồi biết chăm sóc từ cái ăn mặc, từ cái trang sức, nhưng luôn luôn lúc nào cũng không cười cợt với vợ con bằng cách là dễ duôi. Phật dạy đối với người chồng là phải luôn luôn có cái sự nghiêm nghị với vợ con, đĩnh đạc, ăn nói tề chỉnh, vợ nó mới phục mình và kính trọng người chồng, còn không khéo thì nó cũng sẽ không kính trọng. Lấy cái lễ mà đối với nhau, thì ở đây Phật dạy Thầy thấy 5 cái điều này làm cho hạnh phúc gia đình ngày càng tươi đẹp và an ổn nhất.

Bây giờ đến cái phần mà vợ đối với chồng có 5 điều.Hồi nãy là chồng đối với vợ, còn bây giờ thì vợ đối với chồng. Vậy 5 điều như thế nào?

Người vợ mà được giao phó, được chồng chăm sóc từ cái ăn mặc, cái trang sức cho hợp thời trang, lấy cái lễ mà đối với vợ mình cho đàng hoàng thì người vợ phải có 5 điều kiện thì người chồng mới đối xử được. Còn người vợ mà không có 5 điều kiện này thì chắc chắn người chồng không thể nào đối xử như những điều ở trên được.

- Một: Người vợ phải dậy trước chồng.

- Hai: Phải ngủ sau chồng.Nghĩa là người phải lo lắng để chồng mình làm việc này kia để cho ông ta ngủ trước mình, phải dọn dẹp ở trong nhà đâu ra đó hết rồi mình mới đi ngủ. Mà thức dậy thì phải dậy trước để lo nước nôi hoặc là nấu cái này cái kia để cho chồng mình dậy có thực phẩm điểm tâm hay như thế nào, thì người vợ phải dậy trước và ngủ thì ngủ sau. Ngủ sau như vậy để làm gì? Ông chồng đi làm về mệt quá ông bật lưng ở trên giường ông ngủ mình, mùng màn gì ông cũng không xả xuống thì mình ngủ sau mới thấy được điều đó, chứ ngủ trước làm sao thấy được, do đó mình ngủ sau mình buông màn cho chồng. Thì như vậy đức Phật dạy chúng ta thấy rõ ràng từ cái hành động của người vợ mà đối với chồng như vậy làm sao người chồng không lo cho vợ mình bằng mọi cách.

- Ba: Nói lời hòa nhã.Luôn luôn người vợ không cộc cằn với chồng, luôn dùng lời hòa nhã đối với chồng, thì như vậy làm sao mà ông chồng không thương vợ mình.

- Bốn: Kính nhường.Luôn luôn kính nhường chồng mình. Chồng mình có ý kiến này, ý kiến kia thì mình nhẹ nhàng góp nhặt chứ không có dùng ý kiến của mình hoặc là cái sự học hỏi của mình lanh lợi, rồi mình lấn lướt chồng mình, chống trái lại thế này thế khác. Cho nên mình luôn luôn kính nhường chồng mình bằng ý. Như thí dụ như chồng mình muốn dời dọn ở trong nhà, cái bàn này đặt chỗ này, cái ghế kia đặt chỗ kia thì mình cũng nên kính nhường cái ý kiến đó để cho vợ chồng hòa hợp, mặc dù nó có trái với cái ý của mình.

- Cho nên điều thứ 5 thì Phật dạy phải tùy thuận, mình phải tùy thuận mọi ý đó. Cho nên kính nhường rồi còn phải tùy thuận. Nếu mình tùy thuận mà không kính nhường thì trong lòng của mình không an đâu. Cho nên mình kính nhường, chồng có ý gì thì mình nhường ý đó cho chồng để chồng mình vui vẻ. Và đồng thời phải tùy thuận để tâm mình nó xả, để nó không bị ý kiến của mình mà trói buộc, nó làm cho mình bất an. Cho nên cái thứ 4 là mình kính nhường, cái thứ 5 là tùy thuận.

Cái thứ 6,ở đây có 6 điều chứ không phải 5 điều, Thầy nói lầm, có 6 điều. Vợ đối với chồng có 6 điều mà chồng đối với vợ có 5 điều, các con ghi lại.

- Sáu là sớm nhận lãnh ý của chồng.Nghĩa là chồng giao mình cái gì đó thì mình nhận lãnh cái ý đó mình làm, không có sai ý chồng. Nghĩa là chồng bảo bữa nay phải làm cái gì đó thì mình nhận lãnh cái ý đó của chồng mình làm, chứ không từ chối bằng cách này, bằng cách khác. Ví dụ như Chánh Đức vào đây thì người bạn đời của mình nhận lãnh những cái việc buôn bán, hoặc nhà cửa, hoặc coi sóc cho con cái thì như vậy đó là nhận lãnh cái ý của chồng.

Như vậy Phật đã dạy chúng ta thấy nếu một người vợ mà đối với chồng đúng 6 điều này thì gia đình đó rất là hạnh phúc. Như vậy chúng ta phải nhớ những lời dạy này để mà giữ gìn cái hạnh phúc gia đình của mình, để cho chúng ta thực hiện 10 điều lành mà tránh xa 10 điều ác mới được. Còn nếu trong nhà mà nó không kính nhường, không tùy thuận, không nói lời hòa nhã với nhau thì Thập Thiện chúng ta có học nó cũng chẳng qua là học để mà chơi chứ không thể thực hiện được; học để mà nghe cho vui chứ khhông thể nào mà thực hiện được Thập Thiện vì chúng ta có những cách thức đối xử với nhau, sống với nhau thì chúng ta mới áp dụng được thập thiện. Nếu mà chúng ta sống mà không đối xử với nhau tốt như vậy thì Thập Thiện chẳng qua là để mà trang trí cho thêm tủ kinh sách của mình chứ chẳng ích lợi gì hết.

4. Quan hệ với bà con

Đến đây là cái phần có 5 điều thân kính đối với bà con.

Con người chúng ta sinh ra thì có gia đình, có vợ, có con rồi có chồng, có con thì xung quanh chúng ta có những bà con chứ đâu phải không có bà con. Thì những bà con đó đối xử như thế nào? Thì ở đây Phật dạy chúng ta cách thức đối xử. Có 5 điều mà chúng ta đối xử với bà con.

- Thứ nhất là giúp đỡ tiền bạc cho những bà con nghèo, túng thiếu.Nhưng giúp đỡ những bà con đó không có nghĩa là chúng ta cho, chúng ta giúp họ rồi họ lấy họ làm họ không trả lại mình, như vậy không có nghĩa là giúp đỡ, cái nghĩa đó là cho họ chứ không phải là giúp đỡ. Còn giúp đỡ là giúp cho họ, rồi họ làm ăn họ trả lại cái vốn của mình chứ không lấy lời một đồng xu cắc nào hết gọi là giúp đỡ. Còn nếu chúng ta lấy lời thì không được gọi là giúp đỡ mà là cho vay, nó khác đi rồi. Cho nên phải hiểu, cho là người ta không trả lại mình, giúp đỡ thì người ta trả lại mình. Còn cho vay thì người ta trả lại cái vốn của mình và cái lời nữa thì gọi là cho vay. Còn ở đây giúp đỡ tiền bạc tức là cho người đó rồi người đó giúp đỡ cho những người thân trong họ của mình rồi họ làm ăn có, họ trả lại cái vốn đó cho mình, một năm hai năm hay 5 năm, 10 năm, tùy theo trường hợp họ làm có họ trả, chứ chúng ta không vội vàng mà đòi gấp, như vậy là giúp đỡ dòng họ của mình.

- Hai là nói lời điều hòa.Tức là trong thân tộc của mình có những sự xích mích nhau, có điều này thế kia thì mình dùng lời ôn hòa, điều hòa làm cho thân tộc vui mừng, vui vẻ mà không có sự chống trái nhau, không có sự hiềm khích nhau. Cái thứ 2 này là dùng lời nói ôn hòa, nhã nhặn đối với nhau, điều hòa với nhau chứ không để sự xích mích với nhau.

- Ba: Làm việc lợi ích. Nghĩa là mình khuyến khích, cũng như là mình góp ý cho người khác hoặc là mình chỉ cho họ cách thức để cho họ làm cho có lợi ích cho họ. Cho nên cái thứ 3 này là chúng ta góp ý, hoặc là chúng ta chỉ bảo những điều kiện làm, hoặc là chúng ta hướng dẫn cho họ có những nghề nghiệp để họ làm họ sống trong thân tộc của mình không có người thất nghiệp, không có người vô nghề nghiệp cho nên họ không đói khổ. Hoặc là chúng ta giới thiệu cho họ có những công ăn việc làm trong cơ xưởng này hoặc nhà máy kia, đó là làm cho họ có những nghề nghiệp để cho họ sống mà không đói khổ.

- Bốn: Chung làm chung hưởng.Nghĩa là có khi chúng ta thấy cái người này họ không có vốn mà mình có vốn, mình biết bây giờ mình sẽ mở một cái hiệu buôn hoặc là một cái nhà máy thì mình mời người bà con của mình đến cùng nhau làm, làm không có nghĩa là mình trả tiền công họ sòng phẳng tiền công không mà mình thấy công lao của bà con mình làm chung nhau có cái lợi thì mình thưởng họ, hoặc là mình chia cho họ có số để mà sống dư giả, chứ không nên mình cướp lấy mồ hôi nước mắt của người. Cho nên ở đây Phật dạy: Chung làm chung hưởng, nghĩa là cùng nhau làm thì cùng hưởng với nhau chứ đừng đối xử người bà con mình như một người lao công, một người công nhân làm cho xưởng chỉ biết ăn lương mà thôi. Ở đây chúng ta đối xử với người bà con, ví dụ chúng ta làm giám đốc mà người đó làm những việc gì đó, thỉ chúng ta thấy cái lợi của công ty này của mình mà có lợi nhiều thì mình chia cho bà con của mình, cho họ khá hơn một chút chứ không phải nội có tiền lương không, giúp đỡ họ thêm để cho đời sống của họ không còn chật vật với số lương quá ít ỏi.

- Năm: Không hề khinh dễ.Tức là trong dòng họ của mình, dù cái người ngu dốt, dù cái người có điên khùng, dù cái người như thế nào thì trong dòng họ mình thì đừng nên khinh, đừng nên khinh bà con của mình vì bàn tay chúng ta cũng có ngón dài, ngón ngắn. Trong thân tộc của chúng ta cũng có người vậy, kẻ khác, người thì say rượu, người thì bài bạc, chúng ta khuyên được thì chúng ta khuyên giúp họ chứ chúng ta đừng khinh dễ họ. Nhiều khi mình lấy dòng họ của mình ra nói: Anh của chú tôi, hay anh của bác tôi, hay em của chú tôi thì làm cái điều này, điều kia, tầm bậy tầm bạ, nói ra người ta cười chê cho trong dòng họ mình, chẳng có ích lợi gì hết.

Cho nên mình nói như vậy là mình khinh người đó lắm, mình khinh người bà con mình lắm, mình mới đem ra mình nói người này, người kia cho nên mình không nên làm điều đó, cho nên mình không nên khinh dễ người nào hết mà mình nên thương họ, mình nên thương dòng họ của mình hơn. Có những cái mà họ chưa hiểu cho nên họ cũng có làm những cái phiền muộn ở trong lòng thì mình nên thương họ, chứ đừng thấy họ như vậy rồi mình khinh dễ họ như thế này, thế khác. Cho nên ở đây Phật dạy chúng ta đối xử những người thân của chúng ta tạo cho chúng ta có một cái niềm sống đoàn kết trong thân tộc của mình mà không có sự chia rẽ trong đó.

Toàn bộ 5 điều này nó đem lại cho gia tộc chúng ta được an vui, được hạnh phúc, trong dòng họ biết thương nhau, biết chia sẻ nhau từng chút, từng chút.

Về phần bà con cũng đối xử lại với mình và đối với những người trong bà con như thế nào?

- Thứ nhất là hộ vệ khiến cho không phóng dật.Nghĩa là ở trong dòng họ của mình có người nào ham chơi hoặc phóng dật thì mình luôn tìm mọi cách mình khuyên lơn họ đừng có nên chơi bời, đừng có nên phóng dật mà hãy lo làm ăn, đừng có ham đi chơi, mà phải siêng năng làm ăn để cho cuộc sống nó có đạo đức hơn. Còn mình phóng dật chạy theo, đua đòi theo thế gian rồi tiêu phí tài sản trong nhà lần lượt rồi nghèo đói, cho nên người bà con của mình thấy người ta siêng năng làm thì mình khích lệ người ta làm, thấy người ta đi chơi hoang phí thì mình nên khuyên người ta, giúp đỡ cho người ta để cho người ta trở về con đường chính. Trừ ra mình khuyên mà họ không nghe thì mình đành chịu. Cho nên mình không hộ vệ họ khiến cho họ đừng phóng dật.

- Hộ vệ về sự phóng dật,nghĩa là người này họ đã ham mê cờ bạc, hoặc là họ phóng dật theo khiêu vũ, họ thích đàn ca xướng hát thì do đó khi mà họ đi như vậy thì sợ khi họ say mê sự phóng dật đó thì mình sợ có người khác ganh ghét. Có thể khi đánh bài mà thắng thì người ta có thể giết hại người bà con của mình, cho nên mình thấy vậy mình theo sát một bên để mình phòng hộ cho người này để họ thoát khỏi sự hiểm nghèo đó, gọi là phòng hộ về sự phóng dật. Người đó phóng dật, làm cái chuyện gì đó mà mình khuyên họ chưa được, do đó mình phải phòng hộ, giúp đỡ cho họ vượt qua những cái khó khăn, cái nguy hiểm của họ sắp xảy ra, vì những người phóng dật là những người dễ bị người khác đánh đập, dễ bị người khác uy hiếp, cho nên mình tìm cách để mình hỗ trợ họ, để cho họ thoát ra những điều kiện mà họ đang phóng dật.

Hộ vệ cho họ xong như vậy thì chúng ta mới trở về cái phần 1 là khuyên họ, khuyến khích họ đừng nên phóng dật như vậy, vì phóng dật nó xảy ra khổ sợ như vậy.

Đó là người bà con biết mình là người tốt mà hay giúp đỡ họ mà mình có say mê bài bạc thì người bà con đó thường cảnh giác, đề phòng để giúp đỡ người tốt là người bà con tốt, cũng như mình giúp đỡ người bà con rồi người bà con biết mình là người giúp đỡ tốt: Anh này làm ăn rất tốt, lương thiện nhưng vì có tiền có bạc mình mở ra công xưởng này hay cái nhà máy kia rồi mình sanh tâm phóng dật. Do đó người bà con đó được mình giúp đỡ, bây giờ họ sợ người giúp đỡ mình phóng dật vậy thì sẽ bị du đáng nó đánh hoặc nó cướp hoặc nó giết cho nên mình luôn luôn hộ vệ và khuyên giúp cái người này để cho người này đừng phóng dật nữa gọi là hộ vệ về sự phóng dật.

- Ba: Khuyên răn nhau lúc ở chỗ không người, nghĩa là chỗ vắng người.Nghĩa là khi người bà con của mình từng giúp mình mà bây giờ anh này đang làm việc ở chỗ nào vắng hoặc đi ngang qua cái truông nào vắng thì mình khuyên rằng đừng nên đi ở chỗ đó, anh đi ở chỗ đó là nguy hiểm vì nếu đi thì phải có em hoặc có ai nữa hoặc là anh em mình, phải hai-ba người kìa thì anh đi qua chỗ đó anh mới yên tâm chứ còn anh đi một mình không được. Đó là những lời khuyên những chỗ không người sẽ xảy ra cho người bà con của mình. Đó là người được mình giúp đỡ họ thì người đó phải có những hành động là giúp đỡ lại người đã giúp đỡ mình, cho nên tình em trong dòng họ nó rất thắm thiết. Qua những lời mà Phật dạy này thầy thấy nếu mình đối xử được như vậy thì là thiên đàng chứ không phải địa ngục nữa.

- Bốn: Thường khen ngợi nhau.Mình thường đem cái lời khen ngợi không có nghĩa là mình khen ngợi bằng cách nịnh bợ mà thấy việc làm của người này cũng như người kia mà tốt thì mình khen ngợi và mình thưởng quà tặng để giúp cho cái sự tốt đó càng ngày càng tốt hơn, chứ không phải mình khen để mình nịnh bợ. Khi người ta làm sai, khi người ta bài bạc cũng khen không ngăn cản, cái đó là cái nịnh bợ và mình chỉ những điều phóng dật cho người mà bạn mình từng giúp mình để chạy theo phóng dật thì đó là mình không có hộ vệ phóng dật cho người bạn mình, không có ngăn cản sự phóng dật đó. Thường thường mình khen nhau là khen bằng cách mình thấy thật sự tốt, đúng thì mình khen với nhau để mình sách tấn và mình khích lệ trên bước đường làm ăn cũng như trên bước đường đạo đức, tu học như vậy. Cũng như quý Thầy bây giờ nghe Thầy nói Minh Tông, Mật Hạnh, Chơn Huệ hoặc là Thiện Thuận mà quý Thầy thấy: ờ những người này tu thấy có đúng, Thầy nói những điều này mình nhận xét những vị này ở khía cạnh này rất là đúng đắn. Vì vậy mình khen các vị đó, những người mà tu tập như vậy thì rất là quý, phải chi mình cố gắng mình được như vậy thì mình cũng được tốt, mình khen chứ không phải là mình chê đâu.

Đó là những cái mà mình phải học hiểu để mình biết lúc nào mình dùng cái lời khen của mình cho đúng lúc và đúng cách.

5. Quan hệ giữa chủ và người làm

Bây giờ về cái phần mà chủ đối với tôi tớ,Phật cũng dạy chúng ta thấy biết rõ 5 điều kiện mà người chủ đối với tôi tớ.

- Một: Tùy khả năng mà sai khiến.Mình biết người tôi tớ trong nhà của mình, làm công cho mình, khả năng họ tới mức độ nào đó để mình sai khiến, đừng có sai khiến quá cái khả năng người ta làm không được, làm sai, hư rồi chừng đó mình đánh đập chửi người ta thì rất tội. Mình phải tùy khả năng của họ mình sai họ làm thì chắc chắn mọi công việc đều là tốt đẹp, cho nên nó không làm cho mình trở thành hung ác. Tức là mình sai người ta quá khả năng người ta làm không tròn nhiệm vụ của người ta, rồi lúc bấy giờ trở thành những khẩu nghiệp của mình trở thành hung ác, mình chửi mắng hoặc là mình sài phí thậm tệ người ta, do cái chỗ đó mà mình không giữ được thập thiện, cho nên mình tùy khả năng người ta mình giao cho họ nhiệm vụ họ làm, với khả năng họ làm được thì họ sẽ làm tốt công việc. Do đó mình không còn mắng chửi họ, không còn trách móc họ, cho nên mình không có lời ác. Như vậy thì quý thầy đã thấy rằng, ứng dụng trong thập thiện qua những điều mà Phật dạy từng chút, từng chút ở trong cuộc sống hàng ngày không chung đụng từ chủ đối với tôi tớ rồi tôi tớ đối với chủ như thế nào để mà chúng ta hiểu biết cho rõ ràng. Từ đó chúng ta mới áp dụng vào thập thiện nó mới đúng đắn, chứ còn nếu không khéo chúng ta khó mà áp dụng được Thập Thiện.

- Hai: Tùy thời cho ăn uống.Nghĩa là chúng ta tùy cái thời mà cho ăn uống, tại sao? Bây giờ người đó làm công việc đó nó nặng nhọc quá, cái thời gian này phải vác cây, khiêng đá này kia thì phải cho họ ăn uống nhiều hơn một chút. Còn bình thường họ làm những công việc nhẹ nhàng như quét sân hay dọn cỏ thì mình cũng tùy cái lúc đó mình cho họ ăn uống đúng với tiêu chuẩn của họ. Như vậy Thầy thấy rằng ở đây Phật dạy chúng ta từ cái chỗ đối xử với tôi tớ, từ cái cho ăn. Có khi mà chúng ta bắt tôi tớ làm quá nhiều mà cho ăn quá ít, cái đó là không đúng. Cho nên ở đây Phật dạy chúng ta tùy thời mà cho ăn uống.

Người ta làm nặng thì phải cho ăn uống nhiều, hoặc là uống thêm sữa hoặc là nước chanh đường hoặc là nước ngọt vì người ta đã tiêu phí nhiều ca-lo trong người của người ta mà do công việc làm nặng nhọc, vì vậy mà mình phải bồi dưỡng thêm cho người ta những cái chất để cho người ta phục hồi lại sức khỏe của người ta. Nhiều người có tôi tớ bắt làm thôi đủ thứ mà cho ăn kể như là, kham khổ rất là kham khổ, nhưng vì nghèo phải đi làm tôi tớ người ta thì đành chịu. Nhưng mà người chủ họ biết đối xử với tôi tớ như vậy thì tôi tớ chắc là kính trọng ông chủ vô cùng.

- Ba: Tùy thời mà thưởng công.Nếu mà ngày đó người ta làm công việc nặng nhọc nhiều, ví dụ như người ta làm cái ngày hôm đó, công lao của người ta làm nặng nhọc mà mình trả cho người ta như ngày làm thường, ví dụ như Thầy ở đây Thầy nhờ một vài người đến đây phụ với Thầy rẫy cỏ, công lao rẫy cỏ hàng ngày ví dụ: 20.000đ/ngày thôi và đồng thời hôm nay Thầy lại nhờ họ phải đánh gốc mấy gốc cây hoặc đào đất đập nền nhà hoặc nền chùa nào đó mà công lao của họ đào miếng đất thì nặng hơn rẫy cỏ. Do vì xét thấy những việc làm nặng nhọc thì chúng ta không không phải trả họ 20.000 mà phải trả họ 25.000 hay 30.000 để xứng với công họ làm, còn họ rẫy cỏ mình chỉ trả họ 20.000 mà thôi vì cái rẫy cỏ nó nhẹ. Và đồng thời khi mà họ làm nặng như vậy đó thì chúng ta có thể bồi dưỡng họ thêm những thuốc bổ, hoặc là cho ăn nhiều hơn bằng cách cho ăn chất ngọt nhiều hơn vì họ phải tiêu phí nhiều ca-lo ở trong người của họ, mồ hôi họ ra rất nhiều vì họ làm nặng.

Cho nên Phật dạy chúng ta tùy thời mà thưởng công, tức là chúng ta đừng có lấy cái giá nhất định nào đó mà bắt người ta làm rồi không nghĩ tới công lao nặng nhọc của họ. Thay vì người ta làm mình có một ngày mà sức người ta phải phí một ngày rưỡi hoặc 2 ngày trong đó. Cho nên mình phải xét thấy mà vì vậy người chủ mà đối với tôi tớ, đối với những người làm công của mình đã như vậy thì chắc khi muốn làm gì nói một tiếng nói mọi người họ sẽ đến làm không mà không bao giờ phải khó khăn đi tìm người. Ở đây Phật dạy thật là tỉ mỉ.

- Bốn:Khi những người tôi tớ của mình, những người làm công của mình lỡ họ bị bệnh đau thì mình hãy thuốc thang cho họ, vì số tiền họ làm hàng ngày thì họ đủ nuôi sống gia đình họ, nhiều khi họ bệnh đau họ không có tiền thang thuốc. Do đó khi mà họ làm việc với mình, họ là tôi tớ trong nhà mình, khi bệnh đau mình lo thang thuốc cũng như là những người thân của mình trong gia đình, như cha mẹ mình vậy, hãy lo lắng thuốc thang cho đầy đủ vì mọi người ai cũng sợ bệnh tật mà trong khi họ nghèo khổ, họ đến làm tôi tớ mình thì chắc chắn mình phải có bổn phận chăm sóc họ như chăm sóc đứa con của mình, mình thương yêu họ cũng như thương yêu đứa con của mình. Cho nên khi thấy họ nhức đầu sổ mũi, nóng lạnh thì mình mau mau lo thuốc thang, đau nặng thì chở đi nhà thương chữa bệnh, chứ đừng thấy đau năng rồi thôi cho họ về nghỉ đi, về đó rồi họ vừa là bệnh đau mà vừa đi nằm nhà thương mà tiền thang thuốc không có. Vì vậy cho nên mình hãy cung cấp cho họ tiền bạc hoặc là mọi thứ để khi họ đến nằm nhà thương trị những bệnh nặng. Như vậy là khi bệnh thì lo thang thuốc cho họ, ở đây đức Phật dạy như vậy, thì đó là một lòng thương của chúng ta đối với những người tôi tớ trong nhà của mình, cũng như những người làm công của mình.

- Năm: Để cho tôi tớ có thì giờ ngủ nghỉ.Nhiều khi chúng ta có tôi tớ chúng ta sai nó thôi làm đủ thứ còn vợ con của mình thì ngủ lu bù, không có nghĩ ngợi gì hết, không có lo gì hết mà tôi tớ thì bắt làm cho thật nhiều thì như vậy là không tốt. Ở đây Phật nói: ờ có giờ nào cho tôi tớ mình nghỉ ngơi cho hẳn hỏi, chứ không được bắt nó làm quá sức của nó, không cho nó nghỉ thì rất tội.

Đó là 5 điều mà chủ đối với tôi tớ, là phải thấy được 5 cái điều đối xử này với những người mà thấp hơn mình, nghèo hơn mình, khổ hơn mình mà mình đối xử với họ như vậy thì chắc chắn là như mình đối xử với con mình trong gia đình rồi, không còn là tôi tớ nữa. Qua 5 cái điều này Thầy thấy rất rõ Phật dạy chúng ta đối xử với tôi tớ cũng như đối xử với người con của mình chứ không phải đối với người xa lạ nữa.

Về phần tôi tớ thì lấy 5 điều đối xử với chủ, nghĩa là phần tôi tớ phải đối xử với chủ như thế nào? Chủ đã đối như vậy rồi thì nhiều khi tôi tớ thấy chủ mình đã lo như vậy rồi thì sanh ra lười biếng không chịu làm đâu. Ăn rồi ngủ, ngủ rồi đi chơi chứ không bao giờ làm đâu thì điều đó không đúng, cho nên ở đây tôi tớ phải lấy 5 cái điều mà đối xử với chủ mình.

- Người tôi tớ thì phải dậy sớm,chứ không phải thấy chủ mình đối xử tốt với mình như vậy, tới trưa trờ trưa trật mới dậy thì không được, phải dậy sớm lo những công việc mà hàng ngày chủ giao cho mình, mình phải lo dậy sớm để làm cho hết những công việc.

- Hai: Làm việc phải cẩn thận.Nghĩa là đâu phải ra đó, việc gì nó phải làm cho cẩn thận việc nấy, không khéo lụp chụp rồi nó bể đồ hoặc là hư hao cái này kia của chủ, cho nên làm việc phải cẩn thận.

- Ba là của không cho thì không lấy.Nghĩa là mình ở trong nhà của chủ không được ăn cắp đồ của chủ, hoặc tiền hoặc vật dụng khi mình muốn cái gì đó mình lén lấy, thì cái điều đó không được. Chừng nào chủ mình cho thì mình lấy mà không cho thì không lấy. Người tôi tớ phải đối xử với chủ như vậy, coi tiền bạc của chủ như là của mình, phải bảo vệ giữ gìn, không được trộm lấy của chủ.

- Bốn làm việc có thứ tự.Nghĩa là làm cái việc nào trước, việc nào sau, sắp xếp đâu ra đó, ngăn nắp hẳn hoi đàng hoàng. Trong nhà chỗ nào cái gì, cái gì thì đặt ngay thứ tự của nó, không được làm nó rối trật tự. Chẳng hạn như bây giờ người ta đặt cái bộ sa lông như vậy, cái mình quét dọn mình đưa bên đây, đưa bên kia, mình không sắp xếp lại thứ tự, khi có khách đến thì bàn ghế nó ngổn ngang trong phòng thì như vậy là thiếu thứ tự, thiếu ngăn nắp. Cho nên làm việc gì người tôi tớ phải có ngăn nắp, sắp xếp lại nó đâu ra đó, thẳng, chứ không được mà bừa bãi, không được lộn xộn, đồ đạc không được thiếu trật tự ở trong nhà.

- Năm: Thường phải khen ngợi danh đức của chủ. Chủ mà đối xử với mình như vậy thì mình phải ca ngợi cái đức của người chủ. Người chủ tốt quá, đối với người tôi tớ trong nhà mà xem như con, như người thân của mình ở trong nhà. Qua 5 cái điều mà người chủ đối với tôi tớ thì chúng ta thấy rằng quá tốt, không thể nào mà tưởng tượng được. Vì vậy cho nên chúng ta là người tôi tớ lấy những danh đức, cái đức tốt của ông chủ mình thường khen ngợi với người này, khen ngợi với người khác, chủ tôi là người rất là nhân đức, đối xử với tôi như con ở trong nhà, luôn lúc nào cũng xem là một đứa con mà không bao giờ mà bạc đãi chúng tôi một cái gì hết. Đó là mình khen ngợi danh đức ông chủ.

6. Quan hệ giữa người Phật tử và bậc tu hành, hiền đức

Người Phật tử đối với những bậc tu hành, hiền đức có 5 điều.

Nghĩa là người Phật tử mà đối với những bậc tu hành, nghĩa là mình không phải là đệ tử của vị Thầy đó, nhưng mà mình đối xử với những bậc tu hành, hiền đức, ví dụ như bây giờ HT Tâm Tịnh ở ngoài Hà Nội, HT có những đức tính hiền lành, những đức nhẫn nhục, những đức tu hành, những đức giới luật, do đó mọi người Phật tử không phải là đệ tử của HT nhưng vẫn là phải có sự đối xử với HT cho đúng cách. Cho nên Phật dạy: Người Phật tử phải đối với những bậc hiền lành, những bậc đức giới, những bậc thiền đức thì phải đối họ như thế nào?

- Một: Thân luôn luôn, cái hành động của thân luôn luôn đến các vị đó thì luôn luôn phải từ thiện.Nghĩa là thân chúng ta không được làm động các vị đó, làm ồn náo ở nơi các vị đó ở, mà chúng ta phải làm cho nó nhẹ nhàng, êm ái, luôn lúc nào cũng có lòng biết thương, biết kính trọng các vị đó.

- Hai: Phật dạy miệng nói từ thiện đối với những vị hiền đức, thiền đức.Như vậy thì chúng ta phải ăn nói với những vị đó lời lẽ nhẹ nhàng và không được làm động trong chỗ các ngài ở, nên gọi là lời nói từ thiện.

- Ba:Ý nghĩ thiện. Ví dụ như HT có giới đức rất là nghiêm túc, HT có những cái thiền đức rất là sâu thì chúng ta nhìn thấy HT có những cái bệnh đau, khó khăn hoặc là nan y đi thì chúng ta không lấy những cái đó mà chúng ta nghĩ rằng HT như thế này, thế khác mà chúng ta hãy nghĩ HT là một người kiếp trước đang có những hành vi nào mà bất thiện cho nên kiếp này HT tu hành, HT phải trả nghiệp đó chứ không phải HT làm ác một điều gì để trả nghiệp bệnh đau này.

Cho nên ý nghĩ chúng ta là nghĩ thiện, HT là một người đáng kính nhưng HT mang thân bệnh là do tiền kiếp của HT phải chịu trả cái nhân quả, không biết chừng vì HT do trên bước đường độ chúng sanh mà HT trải qua những điều ác để mà độ người, để cho người thoát khỏi thì HT hôm nay cũng phải lãnh lấy những cái điều đó. Ví dụ như trên một chiếc đò qua sông thì trong tiền kiếp của HT có gặp một bọn cướp ở trên sông, nó sẽ bắt mọi người, giết hoặc cướp hết tài sản thì lúc bấy giờ HT vì muốn phải bảo vệ một số người trên cái đò này thì HT phải ra tay để giết tên này và khi giết tên này, mà khi giết tên này là vì mọi người cho nên HT cũng phải thọ lấy cái thân của mình một hậu kiếp sau, để rồi nằm trên giường bệnh trả những cái đau đớn khi mà mình đã đánh và giết tên cướp này. Thì luật nhân quả khi mà giết người thì không thể nào thoát khỏi sự đau khổ này. Mặc dù mình làm thiện, tức là mình sẽ hưởng được những phước thiện của nó. Ví dụ như những người ở trên thuyền này đã bảo vệ được tài sản, của cải không mất và sinh mạng họ không mất thì kiếp sau họ sẽ trở thành những người đệ tử thân tín, luôn luôn cung cấp cho HT tất cả cuộc sống đầy đủ, thì đó là những nhân thiện thì HT phải thọ hưởng, mà cái nhân ác thì HT cũng phải chịu đau đớn. Do đó chúng ta đừng thấy HT bị bệnh đau mà cho rằng HT làm điều ác, điều này kia, trước mặt chúng ta thấy HT giữ gìn giới rất nghiêm túc, thiền định rất sâu, mà HT vẫn yên vui trong cơn bệnh của mình, không thấy có cái gì thay đổi, chúng ta đừng lấy cái bệnh của HT mà nêu lên những điều xấu của HT thì như vậy chúng ta không có những ý nghĩ xấu không tốt, không thiện.

Do những điều mà Phật dạy như vậy để chúng ta đừng xét qua một hành động nhỏ hoặc một sự kiện xảy ra của một vị nào đó, một vị giới đức nào đó mà chúng ta đánh giá họ một cách lầm lạc làm cho lòng cung kính của chúng ta không giữ trọn được, nó thiếu sự cung kính đó, nó làm cho chúng ta mất niềm tin đối với những bậc thiền đức đó là chính chúng ta có ý nghĩ đến điều ác của người mà làm chúng ta không được nương theo những cái đức hạnh trong hiện tại của người, mà chính cái hiện tại của người có những đức hạnh đó để giúp chúng ta tu tập trên con đường của đạo, làm chúng ta được giải thoát. Mà trái lại chúng ta nghĩ quấy một điều là những hành động đức hạnh của vị đó sẽ tiêu tan trong đầu óc của chúng ta. Cho nên đức Phật dạy cái phần thứ 3 này là ý nghĩ phải thiện, nghĩa là luôn luôn chúngta lúc nào cũng nghĩ thiện đến những bậc thiền đức này, chứ không được nghĩ ác đến những bậc thiền đức này.

- Bốn: Đúng thời cúng dường.Ở đây đức Phật dạy những bậc thiền đức đó không phải lúc nào chúng ta đem cúng dường là được hết đâu, phải đúng thời. Bây giờ Thầy đang mặc cái bộ y áo này, chưa có rách mà quý Phật tử đem đến cúng dường Thầy thì cái đó là cái sai, làm cho Thầy không giữ được giới hạnh của mình, phải khi nào thấy cái y áo của Thầy rách bưa hết rồi, không thể nào còn xài được nữa, cho nên mình về may cái y áo mới, mình đến, mình dâng cúng dường cho bậc hiền đức đó. Đó là cúng dường đúng thời. Còn cúng dường không đúng thời thì cái vị đó sẽ trao cái y áo này cho một người khác, cúng dường cho một người khác, chứ vị đó có nhận cũng nhận tâm mà thôi chứ không xài cái y áo đó được là vì một người tu sĩ phải tiết kiệm tối đa, chừng nào mà rách mặc không được nữa rồi thì mới bỏ, mới nhận cái mới, còn quý Thầy thấy những bậc thiền đức luôn luôn lúc nào cũng may y, may áo cúng dường cho quý vị quá nhiều, chất cả rương, ngập cả tủ thì cái đó là cái cúng dường không đúng thời.

Cũng như Thầy ăn cơm ngọ ngày một bữa, sau cái bữa ăn cơm ngọ rồi thì có người đem đến cho Thầy 1 ly sữa để cúng dường Thầy thì cái ly sữa này là ly sữa phi thời, cho nên cúng dường không đúng thời. Cũng như bây giờ buổi chiều, có một người đến dâng Thầy một dĩa bánh, xin Thầy thọ cái sự cúng dường này của con thì đây là không bao giờ Thầy thọ dụng những cái này vì cúng dường không đúng thời. Đó quý Thầy thấy như buổi sáng này chưa phải lúc ăn mà người khác làm cho Thầy 1 tô mì hoặc là một cái bánh hoặc là ly sữa để cho Thầy ăn thì cái đó là cái cúng dường không đúng thời. Quý thầy hiểu, cúng dường đúng thời là lúc bấy giờ Thầy đang thọ trai buổi trưa, đúng ngọ, lúc bấy giờ con xin cúng dường Thầy cái bánh, Thầy thọ trai và Thầy ăn luôn thì đó là đúng thời. Thì Thầy nói như vậy để quý Thầy thấy cái sự cúng dường của người cư sĩ, tức là người Phật tử hay cúng dường phi thời làm cho vị thầy mình phi thời phạm vào giới, cho nên cúng dường đó là cúng dường không đúng, cúng dường cho đúng thì tức là nó không phi thời. Cũng như vừa rồi ở đây Thầy thuyết giảng thì mấy cô cũng nghĩ là Thầy nói cũng khan tiếng cho nên làm một ly nước chanh đường để đây để cho Thầy thấm giọng từ từ để mà Thầy thuyết giảng, nhưng khi Thầy tưởng một ly nước suông thôi, không ngờ là Thầy ngậm vô miệng một miếng Thầy nghe cái chất ngọt và cái chất chua của chanh, lỡ ngậm làm sao Thầy nhổ ra được, thôi Thầy đành nuốt nhưng mà Thầy nghĩ rằng người phật tử cúng dường Thầy trong lúc này không đúng thời cho nên Thầy không uống mà Thầy xin cho Thầy 1 ly nước khác mà lúc bấy giờ các con có nghe trong băng Thầy có nói đó, bảo lấy cho Thầy cái ly đó, lúc đó Thầy đã ngậm vào một miếng nước chanh có pha đường trong đó. Thầy thấy cái giờ đó không phải là giờ uống nước này mà mình uống nước này tức là phi thời, giữ không đúng ăn uống của một người tu cho nên cúng dường như vậy là cúng dường phi thời. Và vì vậy Thầy không nhận ly nước này tức là Thầy dạy cho họ 1 bài học là cúng dường đúng thời.

Ở đây Phật dạy cho chúng ta thấy rằng cúng dường đúng thời là phải đúng lúc, về ăn uống thì phải đúng ngọ, về áo thì phải rách, về nhà cửa thì phải lũng nát không còn dột, không còn cái chỗ mà ẩn thì chúng ta cúng dường cho vị Thầy đó lá hoặc là cây để sửa lại. Còn bây giờ nhà của vị thầy đó không có mưa ướt, mà không có nắng, không có gì hết mà đem tiền xin cúng dường để cất chùa, cất này kia, điều đó là cúng dường phi thời không đúng cách cho những bậc thiền đức này vì những bậc giới đức và thiền đức này thì họ không bao giờ mà nhận cái sự cúng dường phi thời đó. Cũng như các con thấy tiền bạc mà cúng dường cho một bậc thiền đức hay là giới đức thì làm sao họ nhận tiền bạc đó. Mà rất là phi thời, nhận tiền bạc đó rất là phi thời. Phật dạy chúng ta chỉ nhận thực phẩm mà thôi, nhưng vì muốn cúng dường điều đó thì Thầy có một người cư sĩ hoặc là cái chỗ nào đặt đó thì cứ đem đến đó mà cúng dường thì không phải là cúng dường tiền bạc cho Thầy mà cúng dường cho chư Tăng để cho người ở đó người ta sử dụng cái tiền bạc đó(BBT:CĐ,07B,E00:44:01) người ta mua thực phẩm, người ta làm ra cái thực phẩm để (BBT:CĐ,08A,B00:00:00)người ta dâng lên, người ta cúng dường cho chư Tăng thì trong đó có Thầy, vậy nó mới là đúng thời, còn nếu mà cúng dường không đúng thời tức là không có đúng cách.

Cho nên tại sao chúng ta là những người tu sĩ, Phật giáo từ lâu người ta không dạy chúng ta cúng dường đúng thời mà luôn luôn dạy Phật tử cúng dường phi thời, thật sự cúng dường phi thời. Nghĩa là trong chùa Thầy đặt cô Út là người nhận lãnh tiền bạc hoặc tất cả những vật thực cúng dường để mà lo lắng cho chư Tăng và chư Ni mà tu tập ở đây thì Phật tử cứ đến đó mà xin cúng dường Chư Tăng ở đây, chứ cần gì mà đến gặp Thầy. Nhưng mà luôn luôn Thầy thấy hầu hết người ta đến gặp Thầy, cúng dường cho Thầy, rồi cúng dường thực phẩm, thậm chí như phải kéo cả xe để trước mặt Thầy đó là cái cúng dường phi thời. Thầy đâu có ăn hết được, vì vậy mà Thầy nói từ chối thì họ buồn bã họ khổ sở, mà nhận thì họ vui mừng, nhưng mà nhận như vậy thì Thầy trở thành phi thời rồi. Thầy chỉ ngày có một bát mà bây giờ để 10 cái thùng mì, rồi hai ba bao gạo, rồi đồ ăn rồi dầu, năm mười lít dầu thì buồn này kia, thì tất cả những vật dụng để sống hàng ngày quá nhiều, nhưng giới luật đâu có chấp cho Thầy nhận cái đó để dành đâu? Chỉ có người cư sĩ, người ta có trách nhiệm là người ta nấu nướng cho chư Tăng thì người ta dám nhận, còn Thầy là người như vậy làm sao Thầy dám nhận. Nhưng mà họ làm sai hết mà không ai dạy cho họ biết cách cúng dường, đó là tất cả những cái không đúng.

Cho nên ở đây các Thầy được học, các Thầy thấy rằng sự cúng dường phải đúng thời. Chúng ta không phải là người còn ham mê những tiền bạc, những sự ăn uống đó nữa vì hàng ngày chúng ta đã quá biết rõ về thực phẩm thì bất tịnh, thân chúng ta cũng bất tịnh, có gì đâu mà chúng ta lại ham; còn tiền bạc thì chúng ta đã quán đã thấy nó là rắn độc, nó sẽ giết chúng ta chết, nó sẽ sai bảo chúng ta mọi thứ tham đắm và ham dục cho nên chúng ta phải lìa xa tất cả những thứ này. Tại sao họ cứ đặt một bao thơ 5.000, 10.000 rồi cả trăm ngàn, rồi cả triệu bạc, thậm chí bảy tám triệu bạc 1 lần. Họ đặt cái thư như vậy mà họ rất là hãnh diện là cúng dường cho một bậc thiền đức, một bậc giới đức. Như vậy làm sao cho đúng được cái giới đức và thiền đức được? Cho nên ở đây chúng ta phải hiểu rất rõ những cái điều đó là những điều sai. Mà bây giờ chúng ta thấy đâu đâu nó cũng đều quen như vậy hết rồi. Là vì quý Thầy nhận tiền mà không thấy xấu hổ, nhận thực phẩm mà không thấy xấu hổ bởi vì cái đó là phi thời rồi. Thế mà chúng ta cứ thản nhiên mà nhận, chứ không nghĩ gì hết, đó là những cái mà chúng ta thấy rằng, ở đây Phật dạy người phật tử phải đối xử, cúng dường phải đúng thời và cúng dường đúng lúc không phải là cúng dường sai như vậy.

- Năm:Đến nhà không ngăn đón. Cái người mà thiền đức, giới đức mà người ta đến nhà mình thì có điều kiện gì người ta mới đến nhà mình, mình sợ thế này thế khác mình không cho họ đến. Cũng như bây giờ Thầy đến Hà Nội, Thầy đến thăm bác Thức thì bác Thức nói với Chánh Đức không được đâu, nhà tui còn chưa cất xong hoặc là thế này thế khác, không thể rước Thầy về được, Chánh Đức hãy tìm cách ngăn Thầy đừng đến nhà tui. Thì như vậy là không nên, những bậc thiền đức người ta không phải nhìn ở cái bề bộn hay sửa sang nhà cửa xấu tốt đâu mà người ta đến đây có nghĩa là người ta đến với tâm tốt của người ta, người ta đến người ta đem lại những cái gì mà đức hạnh, những cái gì mà phước báu cho mình thì mình không nên ngăn như vậy mà nên vui vẻ đón tiếp người vì mình đã xét những người đó là bậc thiền đức. Thí dụ như HT Tâm Tịnh là người thiền đức, mà HT muốn đến thăm nhà mình thì mình ngăn, mình nói: Ờ nhà con đang xây cất nó bề bộn quá, HT chờ con xây cất rồi con sẽ rước HT thì cái đó là cái sai, không đúng. Lúc bấy giờ HT muốn đến nhà mình là HT muốn chỉ cho mình cách thức xây cất như thế nào cho đúng cách đó, nhưng mình không có tâm tốt mình nghĩ rằng còn bề bộn, không xứng đáng chỗ rước HT vì vậy cho nên mình ngăn lại đi nhưng không ngờ HT lại biết được cái điều kiện khi mình xây cất cái nhà đó thì nó cần phải thế nào, thế nào thì HT đến có những góp ý cho mình để mình tạo được thêm cái phước đức cho con đường khi mình xây dựng một ngôi nhà.

Thì như vậy chúng ta phải hiểu biết được 5 cái điều Phật dạy người Phật tử là như vậy mới đúng, còn không như vậy là không đúng.

Rồi những bậc thiền đức, giới đức này đối xử với người phật tử như thế nào? Thì các vị này phải lấy 6 điều kiện mà đối xử với những người Phật tử. Chứ không phải người phật tử đối với Thầy như vậy rồi mà các vị này thản nhiên không có cách thức đối xử. Cho nên Phật ở đây cũng đã dạy cho chúng ta biết rằng các vị thiền đức đó phải đối xử với những người phật tử phải tốt như thế nào đây?

- Một: Phòng hộ không cho làm ác. Vậyluôn luôn lúc nào các bậc thiền đức đó răn nhắc đừng có làm cái điều ác, đừng có phạm những cái giới. Cũng như ở đây Thầy thường nhắc quý thầy đừng phạm những cái lỗi, đừng phạm những điều này kia và nhắc quý thầy phải thường tu tập cái Định vô lậu làm cho các pháp ác nó không còn vào trong tâm của quý vị được, cho nên đó gọi là phòng hộ, không cho làm các pháp ác. Đó là những bậc thiền đức dạy cho mình tránh xa các pháp ác, ly xa các pháp ác, từ giã các pháp ác, đoạn dứt các pháp ác. Cho nên đó là những bậc thiền đức thứ nhất đã chỉ dạy cho người cư sĩ.

- Hai chỉ dạy điều lành.Nghĩa là luôn luôn lúc nào cũng dạy chúng ta phải làm cái này, làm cái kia hoàn toàn ở trong việc lành.

- Ba là dạy chúng ta giữ tâm lành, nghĩa là luôn luôn giữ cái tâm chúng ta không có được khởi nghĩ những điều ác hoặc suy tư những điều ác mà phải suy tư những việc lành. Như chúng ta đã học biết trong thập thiện thì có 10 điều lành và ngược lại đó là có 10 điều ác. Vì vậy mà chúng ta nắm rất rõ, biết ác như thế nào mà thiện như thế nào, chứ đâu phải chúng ta không biết. Khi mà học thập thiện rồi chúng ta mới thấy 10 ác và 10 thiện rất rõ. Do vậy mà chúng ta luôn luôn giữ được tâm mình trong cái lành, không nên để cho một niệm ác nào ở trong tâm của mình.

- Bốn: Làm cho họ nghe điều chưa nghe.Ví dụ như từ lâu bây giờ các thầy chưa nghe cái người nào, con người mà sinh ra đây do ai mà sinh ra, rồi chết đi về đâu thì các thầy chưa có nghe điều đó mà Thầy đã giảng nghiệp để cho các thầy thấy chúng ta từ nghiệp mà sanh ra, chúng ta thừa tự nghiệp, chúng ta nối dòng họ nghiệp, rồi từ cái sanh ra đó chúng ta sống lên thì chúng ta lại sanh ra nghiệp, rồi từ nghiệp nó lại trở lại sinh chúng ta, như vậy là chúng ta biết rằng từ nghiệp mà sanh con người, rồi từ con người mà sanh ra nghiệp. Tức là như thế này: Từ ở chỗ nghiệp mà chúng ta sanh ra người rồi khi chết chúng ta trở về cái nghiệp, chứ chúng ta không trụ xứ ở chỗ nào được hết.

Đó là những điều mà các con chưa nghe, chưa từng nghe mà hôm nay đến nghe. Cũng như các con suy nghĩ cái người mà tu thiền định từ lâu chưa có nghe rằng người ta ngưng các hành ở trong thân, chưa từng nghe người ta tịnh chỉ hơi thở nhưng hôm nay được giảng dạy, được nghe cái tịnh chỉ này như vậy mới gọi là nhập định thì quý thầy chưa bao giờ từng nghe mà cái bậc thiền đức người ta đã hiểu biết cái điều đó cho nên chưa có nghe người ta nói cho mình nghe để mình biết được những con đường tu nó đúng như vậy, nó làm chủ được sanh tử như vậy. Chứ từ lâu mình nghĩ rằng mình tu như thế nào, thế khác làm chủ sanh tử chứ không ngờ rằng bây giờ phải tịnh chỉ các hành, phải làm cho hơi thở ngưng, tập luyện cho nó ngưng, nó ngưng hoàn toàn không thở nữa thì đó mới là làm chủ được sanh tử. Cho nên cái mà chưa được nghe thì các bậc thiền đức này phải làm cho quý vị được nghe những cái mà chưa được nghe.

- Năm: Điều đã được nghe làm cho họ hiểu rõ ra.Điều mà bây giờ họ được nghe như từ lâu Thầy nói phải tịnh chỉ hơi thở, tịnh chỉ các hành thì các thầy nghe mà chưa rõ, bây giờ Thầy lại nói ở đây Minh Tông hoặc Thiện Thuận đã tịnh chỉ được hơi thở, đã ngưng được các hành bằng cách là xả được nửa thân, rồi nửa thân còn hoàn toàn chưa xả được. Trong khi đó không đã rõ được những cái điều kiện mà không đã nghe mà không chưa rõ, như từ hôm đó đến nay Thầy không tuyên bố thì các thầy đã nghe phải biết rằng ngưng hơi thở phải ngưng các hành nhưng các thầy chưa rõ được, hôm nay dạy thêm để các thầy thấy rõ được như vậy là chúng ta biết được con đường đi của không khí mà ngưng rồi khi mà trở lại để phục hồi sự sống trở lại bằng cách nào cho đúng cách, như vậy là quý thầy bây giờ lại rõ thêm phần nữa.

Cho nên ở đây các bậc thiền đức khi mà đã dạy cho người ta nghe với những điều mà chưa nghe, rồi bây giờ đã nghe rồi thì lần lượt vị thầy đó họ lại làm cho quý vị hiểu rõ ra, rất là rõ ra và cái hiểu rõ này phải có những người làm được thì mới hiểu rõ ra được mới tin tưởng được, còn bây giờ Thầy làm cho các con hiểu rõ, các con chưa tu tới đây chưa tin được, chưa tin được thì làm sao mà lại nói cái thân của mình mà lại nói nó ngưng khúc còn khúc nó không ngưng thì điều đó các con chưa tin được đâu. Nhưng bây giờ nó đã rõ, có người đã thực hiện được thì các con thấy rõ rồi, đâu còn gì sai nữa, cho nên có những người chứng minh được điều đó chứ còn riêng Thầy nói không chứng minh tức là các con sẽ nghĩ quấy thầy và nghĩ Thầy nói vọng ngữ mà thôi, nhưng mà bây giờ có người chứng nghiệm được thì chắc chắn là lời nói không vọng ngữ rồi, cho nên từng bậc mà Thầy mới giảng lần cho các con chứ không khéo mà Thầy nói trước cái điều mà con chưa có kinh nghiệm chưa sống ở trong đó được thì các con chỉ nói Thầy nói vọng ngữ, nói láo mà thôi.

- Sáu: Mở bày con đường thiện.Luôn luôn lúc nào cũng vạch ra nhắc nhở, vạch ra một lối đi cho những người Phật tử đi trên con đường thiện. Đi trên con đường thiện tức là sống ở trên cuộc sống thiện, đó là Phật dạy. Người mà thiền đức, giới đức này luôn luôn rất thương yêu người Phật tử, luôn phải tập cho họ phải sống như thế nào, đúng là con đường thiện. Cho nên mở bày con đường thiện cho họ sống, tức là đời sống của họ phải là đời sống thiện chứ không phải là đời sống ác nữa. Vì vậy mà giúp cho người cư sĩ được giải thoát hoàn toàn đúng pháp môn để cho họ sống được hạnh phúc an vui trong gia đình của họ.

Như vậy là quý thầy đã thấy rõ tất cả những điều Phật dạy từ người cư sĩ mà cúng dường cho Phật, phải cúng dường như thế nào đúng và cúng dường như thế nào sai, cúng dường như thế nào là không phi thời, cúng dường như thế nào là phi thời, quý thầy đã rõ. Và đến khi các vị thiền đức đó dạy quý vị, nếu như đem những cái điều mà quý vị đã nghe nhàm tai rồi mà nhắc đi nhắc lại thì như vậy những vị mà chưa nghe chưa hiểu thì quý vị biết đâu mà nghe hiểu được nữa. Cho nên các vị này còn những bước đường rất xa, cũng như bây giờ có những cái mà Thầy hiểu nhưng Thầy chưa nói ra tại vì chưa có người đến đó, mà chưa có người đến đó mà nói ra thì các con sẽ nghĩ rằng Thầy chỉ nói dối mà thôi. Cho nên ngày xưa đức Phật nói như thế này: Nếu mà Ta dạy các đệ tử Ta mà dùng thần túc thông, nghĩa là muốn hóa mưa hóa gió, muốn một thân hóa nhiều thân thì nói ra lúc bây giờ có người cư sĩ nói: Có cái thằng chú đó nó cũng làm được như vậy đó, thì cái đó là phỉ báng lại cái lời nói của Phật rồi. Cho nên đức Phật nói ta dạy đệ tử của ta không phải dạy thần túc thông mà dạy phải ở nơi thanh vắng, độc cư, giữ đặt niệm trước mặt của mình, nỗ lực thực hiện quét sách những lậu hoặc, làm cho tâm được giải thoát, chuyên môn sống thầm lặng, trong sự thầm lặng, đó là Ta dạy những người đệ tử. Và bây giờ mà có những người mà thấy đệ tử ta sống độc cư, không nói chuyện, sống trong thầm lặng, chuyên môn đặt niệm trước mặt, ngồi thiền rồi đi kinh hành thì người nào cũng có thể nói Ta dạy cái đó là sai được. Người nào mà ngoài những người này do ta dạy, có những người khác không do ta dạy mà họ đã sống đúng như vậy thì người đó vẫn được xem là người làm đúng. Còn những người mà ta nói mà biến hóa ra lửa thế này thế khác, thì có người nói: Có thằng chú cũng biến hóa ra lửa ra khác thì có cần gì mà phải học cái này, nhưng cái mà ta dạy thì người nào làm được thì sẽ thấy sự giải thoát, chứng nghiệm cho người đó.

Đó là lời Phật dạy như vậy thì chúng ta thấy rất là cụ thể và thực tế. Đức Phật không bao giờ dạy chúng ta có thần thông mà đức Phật còn dạy chúng ta khi mà chúng ta có những đức nào mà chúng ta đã đạt được trong bước đường tu tập thì chúng ta hãy dấu, tức là hãy che đậy lại, đừng phô bày ra những điều đó là những điều không tốt, nghĩa là trên bước đường tu tập chúng ta có cái gì chúng ta âm thầm chúng ta không nói ra cho một người nào biết hết, hoàn toàn không khoe khoang và vì vậy mà mới thực hiện được cái đạo còn lâu dài, còn nếu chúng ta mở miệng chúng ta nói thì cái đạo nó không lâu dài được.

Tại sao ở đây Thầy tuyên bố cho 4 vị ở đây, lẽ ra là Thầy không tuyên bố nhưng vì Thầy thấy quý thầy có những cái phạm phải sai lệch nho nhỏ chưa phải là lớn, cho nên Thầy muốn nhắc ra để cho quý Thầy thấy được để mà lấy cái gương của huynh đệ mình mà tu vì những người đó đang làm được những cái điều này. Cho nên lấy những cái đó để mà thực hiện chứ không phải để đem ra để ca ngợi những người đó để làm gì, vấn đề là chúng ta còn đi nữa chứ không phải lấy cái đó mà làm cái chuẩn của chúng ta đạt được. Thí dụ như quý thầy được Thầy nói đến những cái điều mình làm, không phải lấy đó mà mình thấy rằng mình hơn mọi người, không phải, con đường mình đi đến giải thoát chứ không phải tới đó là dứt. Quý Thầy nhớ những điều này.

Người cư sĩ cần phải lưu ý có 4 hạng người sẽ mất phẩm hạnh khi chạy.

Bây giờ chúng ta là người cư sĩ, à là người tu sĩ, vì vậy mà chúng ta phải thấy rằng khi mà chúng ta chạy nhảy, coi chừng, tuổi trẻ quý thầy, tuổi trẻ hay chạy nhảy lắm cho nên vội vã một cái gì nó cũng sẽ làm mất phẩm hạnh của một người tu. Phật đem một cái ví dụ cho chúng ta thấy rằng có 4 hạng người mà không được chạy, nhảy một cách tự do như vậy được.

- Một:Là một nhà vua mão áo chỉnh tề, cân đai sáng chói mà chạy nhảy ắt sẽ mất phẩm cách của nhà vua. Một ông vua thì phải bệ vệ, ông vua như vậy chắc chắn không ai lại chạy nhảy như vậy, chắc ai cũng không tin là ông đó là vua của mình hết.

- Hai:Một thớt voi nai nịt đầy đủ, oai vệ mà chạy nhảy sẽ mất phẩm cách của thớt voi đó. Tức là đức Phật muốn nói ở đây là một thớt voi mà ra trận đó, nai nịt hẳn hoi mà con voi này chạy nhảy như những con voi rừng trong đó thì con voi đó không còn là phẩm cách của một con voi chiến trận nữa.

- Ba:Một nhà sư mà chạy nhảy sẽ mất vẻ khả kính của một tu sĩ.

Đức Phật cho chúng ta là, hiện bây giờ là các con là cư sĩ nhưng sự thật các con đã được học ở đây đương nhiên các con là những người tu sĩ chứ không còn là người cư sĩ nữa đâu, vì các con tìm con đường giải thoát, đi vào mục đích giải thoát thì các con không có lý do nào mà nói tôi còn là người cư sĩ nữa, nghĩa là các con lần lượt phải dứt bỏ các gia đình của mình, những người thân thuộc của mình để đi vào một lộ trình giải thoát để chấm dứt sự đau khổ sinh tử của mình, để hoàn toàn thực hiện được cái sự chấm dứt đó. Cho nên các con lần lượt là những người trở thành tu sĩ rất tốt của đức Phật sau này.

- Bốn:Một phụ nữ chạy nhảy sẽ mất phẩm cách, không còn đoan trang phong nhã nữa. Một người phụ nữa mà chạy nhảy như mấy chú con nít, hoặc như những người thanh niên thì không thể được. Vì một người phụ nữa phải đi đứng nhẹ nhàng, khoan thai thì người ta mới đánh giá trị của người phụ nữ đó, không khéo chạy nhảy như con trai thì chắc chắn người ta xem người phụ nữ đó không đoan trang, phong nhã.

Đức Phật lại dạy người phụ nữ khi về nhà chồng có 10 điều cần hiểu và giữ gìn.

Đây là đức Phật dạy, tất cả những cái gì mà ở trong gia đình của mỗi Phật tử thì đức Phật dạy sạch hết, không có cái nào mà không dạy. Vì vậy mà Thầy thấy dạy qua Thập thiện rồi, Thầy thấy cần thiết phải nhắc nhở những điều này, Thầy biết là nó lòng vòng. Các Thầy có ý nghĩ như thế này: Mình thì muốn đi ngay vào cái gì mà mình cần thiết như bây giờ phải nhập định, phải tịnh chỉ hơi thở cái này cái kia nó quan trọng, còn vấn đề này nó đâu quan trọng đâu. Nhưng nhiều người, người ta còn ở trong gia đình người ta, người ta chưa hiểu biết những cái gì mà đối xử với nhau hết, rồi mình nói Thập thiện suông không thì người ta cũng chẳng biết áp dụng như thế nào. Bởi vì cái hành động của người ta thường sống, đối xử nhau ở trong nhà người ta đâu biết làm sao mà thực hiện Thập thiện như vậy được, cho nên nói ra tất cả những hành động sống này để chúng ta còn biết áp dụng vào Thập thiện mà từ đó chúng ta mới có sự giải thoát được, từ đó hạnh phúc gia đình chúng ta mới có được. Rồi cũng từ nền tảng vững chắc này chúng ta mới trở thành một tu sĩ, mới có cách thức tu thiền định mới được.

Chứ bây giờ chúng ta nói cái này không cần thiết mà Thầy cứ giảng cái này nó luộm thuộm quá, nó nhiều quá thì cái đó mình hiểu rất cạn. Mà mình phải nhấn ngay vào cái chỗ từ cái đức hạnh, từ cái hạnh phúc của mọi người cư sĩ cho đến cái tu tập thiền định mà làm chủ lậu hoặc của mình cho đến rốt ráo thì tức là nó phải đi qua một quá trình, nó từng lớp một chứ không thể nào mà nhảy ngang xương. Vì nhảy ngang xương thì sau khi chúng ta tịnh chỉ được hơi thở, làm chủ được các hành, nghĩa là các hành ngưng, nhưng chúng ta sẽ bị lạc vào tà thiền chứ không thể nào mà Chánh đạo được vì cái tâm của chúng ta nó còn dính mắc, cái tâm chúng ta chưa được tịnh mà chúng ta cố ức chế nó để rồi làm những cái điều này thì chúng ta sẽ rơi vào tà thiền, chắc chắn chúng ta không phải là chánh thiền được, không phải là Chánh định được, mà nó là tà định.

Mặc dù là các Thầy có thể tịnh chỉ hơi thở, có thể ngưng đập, các hành ngưng nhưng mà tâm của quý vị chưa thanh tịnh tức là chưa xả bỏ các ác pháp và cái lòng ham muốn của quý vị thì chắc chắn là quý vị sẽ có những tà định rồi. Và từ đó bản ngã của quý vị sẽ to lớn theo cái sức thiền định của mình và các vị sẽ chạy vào danh lợi và sắc dục. Hầu hết có một số người tu mà không có nền tảng vững chắc này thì đã đưa họ đi đến cái chỗ sa ngã như chúng ta nghe vị giáo chủ này, vị giáo chủ kia họ tu tập một thời gian ở trong định có những sự vi diệu rồi từ đó họ đem ra họ phổ biến nhưng cái tâm dục, cái tâm ham muốn họ chưa sạch. Cho nên từ đó cái ham muốn đó bắt đầu họ khoe khoang, họ thực hiện những cái này mọi người thấy quá kính phục, từ đó họ bám theo vị Thầy này, từ chỗ đó vị Thầy này sẽ bị sa ngã. Thứ nhất là lợi, tiền bạc. Thứ 2 là dâm dục, chắc chắn là sẽ vợ hai, vợ ba, vợ 5, vợ 4 chứ không phải là một bà đâu.

Cho nên hầu hết cái sai lệch của các bậc giáo chủ mà không có tu cái tâm thanh tịnh, cho nên khi có thiền định, khi có chút ít thần thông thì bắt đầu từ đó bị rơi ngã hết, không còn giữ được phẩm hạnh của một người tu. Còn bây giờ chúng ta xây dựng một con người tu tập theo đạo Phật tức là chúng ta phải lấy cái phẩm hạnh của con người để diệt trừ cái tâm ham muốn, để xa lìa các lậu hoặc của nó, từ đó chúng ta đi vào thiền định vững chắc là chánh định không còn tà định nữa, bản ngã chúng ta không còn. Do đó chúng ta không còn say mê danh lợi và sắc dục. Thì như vậy chúng ta mới thoát ra khỏi cái vòng mà đau khổ, luẩn quẩn của sinh tử.

Ở đây đức Phật dạy người phụ nữ khi về nhà chồng.

- Thứ nhất,đức Phật dạy: Nếu con nhận thấy cha mẹ chồng hay chồng có chi lầm lỗi. Nghĩa là mình ở trong nhà mình thấy cha mẹ mình hoặc là chồng mình có những lầm lỗi thì không nên đem chuyện xấu trong nhà thuật lại cho láng giềng đầu này hay đầu kia. Đức Phật dặn cái người phụ nữa khi về nhà chồng thấy chồng mình hoặc là cha mẹ chồng có những lầm lỗi, bởi vì con người thì ai cũng phải có những lầm lỗi, mà mình thấy cái lỗi đó mình đem ra mình nói cho người này người kia biết ở trong xóm làng hoặc là cha mẹ ruột của mình thì làm những điều đó người ta khinh dễ cha mẹ chồng và chồng mình thì mình có xấu hổ không? Tức là mình xấu hổ, cho nên Phật dạy người phụ nữ khi về nhà chồng không nên đem chuyện lỗi lầm của cha mẹ chồng hoặc chồng mình nói cho người này biết, nói cho người kia biết. Bởi vì Phật nói không có lửa nào tệ hại như lửa này. Nghĩa là lửa trong nhà mình mà đốt ra ngoài đó thì không có cái lửa nào mà tệ hại như lửa đó, đức Phật đem cái ví dụ lấy cái lửa mà Thầy thấy quá tuyệt vời. Không có lửa nào tệ hại như lửa ấy.

- Thứ 2:Nếu có người láng giềng đàn ông, đàn bà nói xấu cha mẹ chồng hay chồng, không nên đem những lời phỉ báng ấy về lặp lại và nói rằng người nọ người kia nói điều xấu này hay điều xấu kia, xấu khác về gia đình mình. Nếu mà ở ngoài mình nghe được chỉ trích chồng mình hay là cha mẹ chồng thế này thế khác thì mình không nên đem về học lại cha mẹ chồng với chồng mình. Bởi vì đức Phật nói, không có lửa nào tệ hại như lửa ấy. Từ ở nhà người ta mình đem vô trong nhà mình để cho gia đình mình nghe người ta nói xấu tức vậy, đó thì cha mẹ mình, chồng mình tức giận với người ta lại gây hấn đánh lộn người ta, tạo nên những cảnh bất an cho xã hội, tạo nên cảnh rối loạn trong chòm xóm với nhau. Cho nên mình nghe, mình tìm cách thật sự cha mẹ chồng mình hay chồng mình có những lỗi đó thì mình tìm cách khuyên răn chứ mình không nói người hàng xóm đó họ chê cha mẹ mình như thế này thế khác. Do như vậy mà tạo cho gia đình của mình bất an liền tức khắc. Vậy mình phải dấu những điều này nhưng mình phải xét coi nó có đúng hay không, nếu không đúng tức là họ đã nói xấu cha mẹ chồng mình với chồng mình thì mình không chơi với những người đó nữa, tức là mình không đến với những người đó nữa.

Cho nên Phật dạy: Không có lửa nào tệ hại như lửa ấy, lửa ngoài đem vô đốt trong nhà mình để làm cho gia đình mình xào xáo, điều đó là cái điều rất xấu, rất tệ đó.

- Ba: Chỉ cho mượn những người nào mượn mà trả lại.Nghĩa là mình giúp đỡ người khác, mình cho người ta mượn nhưng những người đó phải trả lại, còn những người mượn mà lấy luôn thì không nên cho. Bởi vì đức Phật dạy bảo chúng ta như thế này Thầy thấy nếu mà cho cái người đó mượn mà họ lấy luôn thì cái sự kiện đó xảy ra thì cha chồng mình hoặc là mẹ chồng hoặc là chồng mình sẽ đánh mình, nói sao mình ngu quá vậy? Cái người đó là cái người mượn không trả mà cứ cho họ mượn họ lấy luôn làm sao, của mình làm bằng mồ hôi nước mắt. Cho nên đức Phật dạy: Người phụ nữ về làm dâu phải cẩn thận chỗ này, biết người đó mượn trả thì mình cho mượn, mượn mà không trả thì nhất định không cho mượn, vì mượn rồi đây mình sẽ bị sự bất an trong gia đình của mình, cái sự khổ sở, đó là cái thứ 3 đức Phật dạy.

- Thứ 4:Không nên cho mượn những người mượn rồi giữ luôn không trả lại. Đó là cái thứ 4. Như hồi này Thầy đã giảng rồi người mà cho mượn trả thì chúng ta cho mượn, mà người mượn không trả thì chúng ta không cho mượn, đó là phần thứ 4.

- Thứ 5:Những người thân bằng quyến thuộc, nghèo khó cần con giúp đỡ, con hãy giúp đỡ họ dù họ có ở trong vị thế có thể trả lại được hay là không được. Nghĩa là trong dòng họ mình, có những người mà họ quá nghèo khổ thì mình cần giúp đỡ họ, mình giúp đỡ họ không phải là đợi cho họ trả mình mà mình mới giúp đỡ vì đó là người thân trong dòng họ của mình, trong dòng họ chồng mình. Do vậy mình giúp đỡ họ thì những hành động giúp đỡ này mình cũng phải báo lại: ờ thì anh Năm, anh Ba, anh Tư hoặc chú Bảy, chú Tám gì đó đã nghèo khổ quá mà bây giờ mình có ăn dư thì mình giúp đỡ họ, họ có thì họ trả lại mình mà không có thì cho luôn họ, mình cũng báo cho gia đình mình biết như vậy. Con đã báo cho ba má như vậy bây giờ con mới giúp đỡ họ, vậy thì ba má hay chồng có bằng lòng không? Nếu bằng lòng thì mình mới làm, nếu không bằng lòng thì mình không nên làm là vì mình làm mà người ta không trả lại mình thì mình chịu trách nhiệm đó rồi cha mẹ chồng hoặc chồng mình sẽ đay nghiến mình.

Đó là những lời mà Đức Phật dạy người làm dâu về phải biết những cái điều đối xử này, nếu mà không biết đối xử này thì dòng họ bà con họ thấy bà dâu này về bà không bao giờ mà giúp đỡ cho dòng họ chút nào hết, bà về bà quản lý bà nắm hết tiền bạc mà không cho ai, hồi trước thì không có ai mình còn qua mình mượn mình này kia được, bây giờ có bà về hỏi bà bà không cho mình, như vậy càng ngày cái tiếng mình càng xấu và người ta không hiểu được, còn mình làm cái gì đâu nó chơn chánh như vậy. Thì những điều mà Phật dạy Thầy thấy quá là hay, cho nên Thầy mới ghi ra đây, tất cả để cho chúng ta hiểu biết được, mặc dù bây giờ không là những người tu hành rồi nhưng không cũng phải hiểu biết qua góc độ của người cư sĩ còn ở trong cuộc sống như mọi người khác mà phải biết cách đối xử như vậy mới đúng.

- Thứ 6: Ngồi một cách an vui.Nghĩa là mình ngồi trên một cái ghế hoặc nơi đâu đó mà tâm mình được an vui, thì như vậy ngồi an vui là như thế nào? Có nghĩa là khi thấy cha mẹ chồng hay chồng đến gần thì con phải đứng dậy để tỏ ra mình tôn trọng, chứ không nên ngồi yên đó. Thì đó mình ngồi mình yên ổn được, mình ngồi một cách an vui được thì tức là mình có lễ độ của mình sau khi người đó đi qua rồi thì mình nghe cái tâm nó an ổn, còn khi mình ngồi lì đó không đứng dậy chào những người đó, khi những người đó qua rồi thì ta thấy con dâu này sao nó không lễ phép gì hết: Cha mẹ đi ngang qua mà nó ngồi ì đó ra, nó không đứng dậy chút nào hết thì đó là cái lễ độ của một người phụ nữ khi về nhà chồng, đối với chồng cũng như là đối với cha mẹ chồng, có vẻ cung kính chồng, có vẻ cung kính cha mẹ chồng như vậy thì người ta thấy người ta rất thương mến. Còn mình ngồi ỳ không coi không ra gì hết họ đi đâu đi kệ họ thì người ta sẽ đánh giá trị mình là người thiếu cung kính. Đó là phần thứ 6.

- Thứ 7:Ăn một cách an vui. Ở đây ăn một cách an vui như thế nào? Có nghĩa là con không nên ăn trước cha mẹ chồng hay chồng mà phải coi dọn đầy đủ cho cha mẹ chồng và chồng rồi mới ăn. Nghĩa là mình dọn cái mâm cơm đó rồi nhưng mà cơm thì chưa xới, cái mình vô mình xới mình ngồi mình ăn, cha mẹ chồng cái chén không để đó. Thì như vậy là đức Phật nói mình ăn mà được ngon an vui thì tức là mình phải ăn sau và mình phải xới cơm cho cha mẹ chồng, rồi cho chồng, rồi mình bắt đầu mình mời mọi người, mọi người người ta cầm đũa người ta ăn rồi mình mới ăn. Tức là Phật muốn nói là mình ăn như vậy thì mình ăn một cách rất an vui. Còn mình vô mình xới mình mình ăn còn bao nhiêu người khác thì mình không xới thì như vậy mình ăn không an vui đâu. Đúng vậy, đức Phật dạy cái này Thầy thấy rất là hay vì trong gia đình chúng ta có những trật tự tôn ti như vậy nó làm cho bữa ăn rất là ngon ngọt, mà không có chuyện ăn uống mà không yên.

- Thứ 8: Ngủ một cách an vui.Đức Phật nói người làm dâu về mà ngủ an vui thì phải làm như thế nào mà mới được an vui? Có nghĩa là con không nên đi ngủ trước cha mẹ chồng và chồng. Con phải lo làm bổn phận của người vợ rồi mới nằm xuống ngủ. Tại sao vậy? Khi mình ngủ trước, cha mẹ vô ngủ sau thì ai xả mùng cho ông bà? Cho nên vì vậy mình ngủ có ngon không? Không có ngon đâu. Đó là phải ngủ sau, cha mẹ chồng ngủ rồi mình xả mùng này kia xong rồi thì tới chồng lên ngủ rồi, mình xả mùng rồi mình mới lên ngủ sau và như vậy là đâu đâu nó cũng ra đó. Còn mình ngủ trước chưa có xả mùng thì người chồng ngủ sau thì phải xả mùng thì như vậy là mình thiếu bổn phận làm vợ.

Do cái chỗ này mà đức Phật dạy không phải đây là tôi tớ, mà đây là nhiệm vụ và bổn phận của một người phụ nữ mà về nhà chồng phải làm những bổn phận đó, chứ không phải là người tay sai trong gia đình mà làm như vậy mình có vẻ cung kính người thân của mình, những người mình phải làm cho họ vui lòng để cho họ được an ổn, vì vậy mà những hành động này rất là thực tế cho cuộc sống để được đầy đủ hạnh phúc trong gia đình. Thời nay Thầy nói điều này Thầy thấy chắc chắn cũng khó lắm bởi vì hầu như mấy cô bây giờ họ không giữ được những điều này mà đem ra dạy những điều này mà các cô làm đúng, chắc chắn các cô sẽ được hạnh phúc. Vì mẹ chồng cha chồng ngủ mặc kệ chẳng bỏ mùng bỏ màn gì, ông bà ngủ thì ông bà có bỏ thì bỏ không bỏ thì thôi chứ mình chẳng cần, rồi đi chơi hoặc này kia với chồng, ở nhà không lo gì hết. Do đó những nàng dâu như vậy tức là những nàng dâu không xứng đáng theo những đạo đức và phong cách mà chính đây là đạo đức phong cách mà đức Phật đã dạy ra cho biết rằng người phụ nữ phải làm những cái gì mới đúng phong cách của người làm dâu, của người con ở trong gia đình. Mà làm như vậy tức là người con hiếu thảo đối với cha mẹ chồng thì cha mẹ chồng nào lại không thương người con đó, còn thương hơn con ruột của mình nữa chưa chắc con gái ruột của mình đã làm được những điều này.

- Thứ 9:Trông nom giữ gìn lửa. Nghĩa là mình trong nom giữ gìn lửa trong nhà của mình như thế nào? Phật dùng những danh từ khi mà nói mình không hiểu như thế nào hết. Bây giờ Phật giải thích cho chúng ta nghe: Có nghĩa con phải xem cha mẹ chồng và chồng như lửa, nghĩa là phải xem như lửa nếu mình gần lửa thì nóng, mà mình xa lửa thì không đúng. Cho nên mỗi khi có việc với cha mẹ chồng và chồng phải hết sức thận trọng. Nghĩa là có việc gì tiếp xúc này kia là mình phải hết sức thận trọng, thận trọng như thế nào? Như khi làm việc với lửa vậy, cho nên khi mà tiếp xúc với chồng hoặc là cha mẹ chồng của mình phải hết sức thận trọng, cái đó là cái sự giữ gìn lửa ở trong nhà mình. Không khéo thì một lời nói của mình vô tình đã làm buồn phiền cha mẹ chồng, chồng, cho nên rất là cẩn thận làm việc gì gần gũi cha mẹ chồng và chồng mình được xem như mình gần lửa. Nếu không khéo mình bị phỏng tay, mà sát quá thì bị nóng cho nên như thế nào nó mới bảo đảm được hạnh phúc của mình.

- Thứ 10:Tôn trọng các vị trời. Trong nhà đức Phật dạy người phụ nữ mà làm dâu phải tôn trọng các vị trời ở trong nhà, vậy các vị trời này là ai đây? Có nghĩa là con phải coi cha mẹ chồng và chồng như trời, nghĩa là coi như một bậc trời thì mới là hạnh phúc, chứ mình mà coi ông bà, chồng mình như là cỏ rác thì coi chừng mình không sống ở đó lâu đâu. Những lời mà đức Phật dạy như vậy, chúng ta khi ở trong gia đình, người con gái sắp sửa về nhà chồng thì chúng ta phải lấy 3 cái đức:

Đức nhẫn nhục, đức tùy thuận, đức bằng lòngthì chúng ta sẽ xem như là cha mẹ và chồng như trời. Còn nếu mà chúng ta không nhẫn nhục, không tùy thuận, không bằng lòng thì tức là chúng ta sẽ không có ở yên trong cái gia đình đó đâu. Cho nên thường là mẹ chồng hay nàng dâu hay là cãi cọ thế này thế khác đều là do chúng ta không giữ được nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng.

Ở đây Phật đem một cái ví dụ, cũng từ một đống hoa, người ta nhặt ra từng cánh hoa để làm thành một tràng hoa, cũng thế ấy chúng ta được làm người phải thu nhặt nhiều lần những hành động tốt mới thành người đức hạnh. Các con nghe câu tóm lược lại cái ý này trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta tu 10 cái điều lành này thì đức Phật ví như là từ ở trong một đống hoa rồi chúng ta nhặt từng cánh hoa rồi chúng ta mới kết thành một tràng hoa đẹp đẽ. Cũng thế chúng ta được làm người nhưng chúng ta chưa hẳn hoàn tốt tốt hẳn được vì vậy mà chúng ta hàng ngày phải thu nhặt nhiều lần những hành động thiện của chúng ta, hành động tốt của chúng ta thì mới thành một người đức hạnh, chứ không phải là đức hạnh ngay liền mà chúng ta làm được người đức hạnh liền đâu. Muốn làm được người đức hạnh, chúng ta phải nhặt từng hành động thiện, từ hành động thiện đó góp nhặt lại chúng ta trở thành người đức hạnh.

Đến đây quý vị đã hiểu biết được những điều mà người cư sĩ phải sống ở trong gia đình như thế nào để đúng cách.

Còn có một phần nữa là sẽ hết. Phần này là phần đoàn kết nhau ở trong gia đình cũng như ở trong những tập thể, thì cái phần này Thầy xin dạy tiếp. (BBT:CĐ,08A,00:35:00)

 

THẦY DẠY VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT

“Này các Thầy, các Thầy là những người từ 4 phương, kẻ ở tỉnh này, người ở tỉnh khác khắp cùng trong đất nước về đây tu học theo Thầy, cùng một giáo pháp của đức Phật. Cớ sao các Thầy lại tị hiềm, ganh ghét nhau, tranh tụng mạ lị nhau không kể gì đến anh lớn, em nhỏ? Lại luôn luôn tìm những khuyết điểm của nhau thay vì chỉ dạy cho nhau lại đem ra biêu xấu với người này, người khác thì còn gì đạo nghĩa con người? Thì còn gì là anh em một Thầy? Đánh nhau bằng kiếm lưỡi, miệng gươm, chẳng biết thương xót nhau chút nào. “Thố tự hồ bi”, con thỏ chết con chồn còn đau đớn khóc thương huống chi chúng ta là những con người, học đạo cùng Thầy, cùng đạo từ bi của đức Phật thế sao chúng ta không từ bi chút nào cả.

Bầu ơi thương lấy bí cùng,

Tuy cùng khác giống nhưng chung một giàn.

Này quý Thầy, quý Thầy không cùng một cha mẹ, một cha một mẹ sinh ra mà quý Thầy sống chung dưới mái Chùa, học chung cùng một đạo đức, cớ sao quý Thầy lại không thương mà nỡ tâm đem chuyện xấu biêu nhau cho người khác cười chê, xấu lá xấu nem, xấu anh, xấu em, vô tình mà quý Thầy đã hại lẫn nhau làm tai tiếng khắp vùng. Rồi người ta tự hỏi tại sao những người tu sĩ Phật giáo lại đấu tranh nhau, lại biêu xấu nhau, họ phân ra nhiều giáo phái, họ phân ra nhiều tư tưởng, họ phân ra nhiều pháp môn để rồi họ bài xích nhau, họ chống đối nhau chẳng tiếc lời, họ luôn luôn chà đạp lên nhau, giày xéo lấy nhau, họ bất đồng ý kiến, họ cho rằng chỉ có ta biết được điều này còn ngươi thì không biết, điều ta nói là đúng, điều người nói là sai, pháp môn ta tu hành là đúng, pháp môn ngươi tu hành là sai, điều ta hiểu là chơn chánh, điều ngươi hiểu là không chơn chánh…(BBT:BN,07,E01:32:07)(BBT:CĐ,08A,E00:37:35)

(BBT:BN,08,B00:00:00)Điều ta hiểu là chơn chánh, điều ngươi hiểu là không chơn chánh.(BBT:CĐ,08A,B00:37:36) Pháp môn này tu trước ngươi lại tu sau, pháp môn này tu sau ngươi lại tu trước, sai lầm rối loạn đảo lộn tất cả, không có pháp, không có phép tắc. Điều ta làm không tốt, điều ngươi làm không tốt đẹp. Điều ta làm tốt đẹp, điều ngươi làm không tốt đẹp. Những điều tự suy luận trên đây là kiến chấp.

Đó là những cái lý luận ở trên mà Thầy đã nêu ra, đó là những kiến chấp của mình, chấp cái kiến của mình, chấp cái sự hiểu biết của mình. Mà có kiến chấp tức là có ngã chấp, nghĩa là có sự chấp ý kiến của mình như vậy, cái hiểu biết mà như vậy tức là mình bị ngã chấp, mà đã có ngã chấp thì phải có hơn thua, tị hiềm. Chúng ta thấy từ cái chỗ ngã của chúng ta mà chúng ta biết được cái gốc nó thì chúng ta hãy cố gắng mà tu Định vô lậu để diệt ngã, xả tâm của chúng ta để chúng ta được giải thoát mà không còn hơn thua nhau nữa. Có hơn thua, ganh tị thì phải có nói qua nói lại, nói tốt nói xấu, đó cũng chỉ vì danh khen - chê của mọi người mà anh em cùng một nhà xâu xé nhau, từ đó tăng đoàn bị phân hóa thiếu đoàn kết. Anh em cùng một thầy một tôn giáo mà chia rẽ nhau.

Bằng chứng như chúng ta thấy tôn giáo của chúng ta thiệt là tan nát, không còn một chút nào hết. Cùng trong một Phật giáo mà kẻ đứng pháp môn này, người đứng pháp môn kia, rồi chỉ trích bài xích nhau. Thầy thấy mọi pháp môn của Phật dạy không có pháp môn nào mà xấu hết, người tu Đại Thừa cũng tốt, mà người tu Tiểu Thừa cũng tốt, người tu thiền Đông Độ cũng quý, người tu Tịnh Độ cũng quý, người tụng niệm, cúng cầu an cầu siêu cũng tốt. Tại sao vậy? Tại vì mọi cái đều là an ủi cho những người đau khổ, cho đời và chính cho mình nữa. Cho nên tất cả những cái này đâu có mà bài bác làm gì, vì mỗi góc độ, mỗi phước duyên của con người đều đứng trong góc độ đó mà thực hiện những điều tốt cho Phật giáo. Cho nên chúng ta thấy, chúng ta có đủ duyên tu tập đúng Giới luật, có đủ Thiền định làm chủ sanh tử, chấm dứt luân hồi thì đó là phước duyên của chúng ta ở góc độ sâu hơn, cao hơn một chút. Chứ chúng ta có hơn gì họ, vì chúng ta cũng là một con người.

Họ chưa đủ duyên, chưa gặp được những bậc Minh sư, Thiền đức, cho nên họ tu còn ở ngoài. Nên vì vậy mà họ vẫn làm được những điều lợi ích cho xã hội. Nhưng chúng ta đừng nghĩ rằng vì cái tâm danh lợi của họ còn, cho nên họ vẫn còn ham thích, xe xua, sắm xe này, nhà kia, chùa lớn, tháp to. Nhưng họ cũng giảm bớt biết bao nhiêu cái sự ham muốn của họ. Và họ cũng giảm bớt biết bao nhiêu sự ác của họ, họ cũng nghĩ làm cái chùa lớn là để cho mọi người đến chiêm ngưỡng, vẫn thấy được tôn giáo còn mãi mãi, dạy cho họ bằng những bài kinh này bài kinh khác, viết ra những cuốn sách này, bài này là do Phật dạy như thế này như thế khác là để họ hiểu họ làm lành, họ lánh những điều dữ. Thì tất cả những điều mà một quý thầy đang làm đều có lợi ích cho xã hội, đều có lợi ích cho mọi người, giảm được góc độ này thì lợi ích được góc độ này thì họ đủ duyên ngày mai họ đi sâu hơn trên con đường của Đạo Phật để chấm dứt sanh tử luân hồi.

Cho nên chúng ta không nói xấu một người nào, không chê một pháp môn nào mà chúng ta hãy thấy rằng những pháp môn của mọi người đều là tốt cả, đều là của Phật giáo cả. Vì vậy mà chúng ta đoàn kết được trong huynh đệ của chúng ta, từ một ông thầy tụng niệm cúng bái cho đến một ông thầy học thức đỗ tiến sĩ, cho đến một người tu thiền định trong rừng núi, cho đến một người tu Tịnh Độ niệm Phật suốt ngày, đều là anh em của chúng ta cả, không có gì mà chúng ta chia rẽ họ.

Chúng ta hãy thương họ, chúng ta hãy giúp đỡ họ khi chúng ta có đủ khả năng giúp đỡ họ, cho họ thực hiện những gì họ mong muốn. Đừng bài bác họ, cũng như chúng ta thấy họ tu như vậy mà giữ gìn giới đức chưa được, thì đó là cái phước của họ, không nên lấy chỗ sai giới đức đó mà chỉ trích họ, làm cho họ buồn khổ hoặc là làm cho họ căm tức để rồi sanh ra chia rẽ, chẳng ích lợi gì cho Phật pháp mà càng đen tối thêm.

Ngoài mặt họ tùy thuận theo mình, nếu mình nói thế này thế khác thì ngoài mặt họ tùy thuận theo mình nhưng trong tâm họ chẳng mến phục mình, họ còn thầm khinh bỉ anh em trong nhà mình nữa, nghĩa là mình nói ra thế này thế khác hoặc chê cười pháp môn này pháp môn khác, tuy ngoài mặt họ tùy theo mình, họ ừ ừ hữ hữ vậy cho qua mình, hoặc họ luận theo cái chiều hướng của mình mà trong kinh điển của Phật dạy, những người mà không ngăn chặn những điều xấu của mình mà họ cứ tùy theo mình, ừ hữ theo mình để cho mình bộc lộ những điều xấu của mình càng lại xấu hơn thì những người bạn đó là những người xấu. Như Thầy đã giảng rồi thì các thầy thấy những người ngăn chặn mình là những người tốt, mà những người để cho mình nói xấu điều này thế kia họ cứ làm thinh hoặc là họ ừ hữ họ theo mình đó, đó là những người xấu. Vì vậy mà mình lầm lạc cái này đến cái khác, để rồi mình chỉ trích pháp môn này, trỉ trích pháp môn khác, rồi luận thế này luận thế khác. Mình thường sống mình để ý qua những lời Phật dạy: những người mà chê pháp môn này, pháp môn khác đó là những người xấu chứ không phải người tốt, họ xấu là vì họ muốn ca ngợi cái danh của họ, họ muốn làm cho họ tu pháp môn của họ hay cho nên họ dìm các pháp môn của người khác xuống để cho họ trở thành những giáo chủ có đường lối pháp môn tuyệt vời để mình tin mình theo. Nhưng khi mà người ta mở miệng ca ngợi pháp môn của người ta thì lúc bấy giờ chúng ta biết rằng những người đó là những người không tốt và là những người xấu. Như vậy thì chúng ta rất sáng suốt qua bài học này, chúng ta đã nhận được những cái đúng cái sai cho nên chúng ta chỉ biết âm thầm làm thinh không phê phán ai cả.

Xưa đức Phật cũng một lần vào rừng ẩn bóng, cũng chỉ vì chúng ta chia rẽ thiếu đoàn kết. Nghĩa là trong thời đức Phật có một lần trong mùa hạ đó đức Phật phải vào rừng ẩn bóng vì chúng tỳ kheo lúc bấy giờ họ đấu tranh nhau bằng miệng, bằng lưỡi của họ, họ không có đoàn kết nữa, cho nên đức Phật bỏ đi vào rừng mà nhập Hạ, An cư mùa hạ năm đó. Sau đó thì nhờ quý thầy lớn giải quyết được làm cho đoàn kết trở lại, rồi họ đến họ xin đức Phật trở về vì chúng tăng đã đoàn kết.

Cho nên Thầy nghĩ rằng, cái duyên mà Thầy ẩn bóng cũng là có một cái điều đau khổ nhất là đệ tử của Thầy, cho nên Thầy không muốn ở đây để người ta lại tạo thêm những cái tội. Khi nghe một người khác nói về Thầy bằng cách này, bằng cách khác, thì người ta phỉ nhổ lên Thầy. Thì lúc bấy giờ Thầy là người tu hành có giới đức thanh tịnh mà họ phỉ nhổ lên thì họ phải chịu lấy cái hậu quả đó cho nên rất là đau khổ. Vì vậy mà Thầy ẩn bóng thì họ lấy đâu mà phỉ nhổ thầy, cho nên họ thoát ra tội lỗi, và người đệ tử mà theo Thầy mà nói điều này thế kia thì họ cũng thấy Thầy ẩn bóng rồi thì có nói Thầy thế nào Thầy cũng không còn ở đó đón danh, đón lợi gì hết.

Bởi vì khi ẩn bóng thì mình đâu có chường mặt ra gặp ai đâu, mình có còn tiếp với tiền, với bạc, với danh với lợi nữa đâu. Cho nên dù vi tế hay là không vi tế đều là bỏ sạch xuống. Đương nhiên coi Thầy ẩn bóng là đã bỏ hết như người đã chết. Vì vậy mà danh lợi đối với Thầy thì nó không còn nữa. Khi đã ẩn bóng thì tức là không còn giáp mặt với danh, với lợi, với một cái gì rất nhỏ mọn. Cũng như bây giờ khi mà đức Phật đã thị tịch cách đây hai ngàn năm trăm bốn chục năm, bây giờ người ta có ca ngợi đức Phật cách gì thì đức Phật cũng đâu còn đón nhận những điều đó nữa. Hoàn toàn đức Phật đã trả lại cho tất cả mọi người. Vì thế mà hôm nay những ý nghĩ mà Thầy ẩn bóng là do các đệ tử của Thầy. Thầy đã thấy nó không hợp thời, không đúng lúc, đã làm biết bao nhiêu người tội lỗi khi họ không hiểu, họ phỉ báng, họ chê bai, hoặc họ ca ngợi Thầy một cách không đúng cách.(BBT:CĐ,08A,E00:46:39)

Thầy sẽ đọc lại bài kệ mà đức Phật đã dạy chúng tỳ kheo trong thời đó:

Các thầy phải kính thuận

Kiến lập về Phật pháp

Nghĩa là Thầy đã dạy những điều đức hạnh về Phật pháp thì quý thầy phải kiến lập nó thành một đường lối, đường lối lớn để cho mình bước đi ở trên đó.

Phải diệt chúng ma này

Chúng ma tức là chúng ma mà tranh chấp nhau đó, (BBT:CĐ,08B,B00:00:00)chúng ma mà bêu xấu nhau đó. Đó là Phật gọi là chúng ma đó.

Phải diệt chúng ma này

Như voi phá rừng lau

Sức con voi mà cái rừng lau thì các con biết cái rừng lau nó có nhằm nhò gì, phải chi cái cây lớn thì nó nhọc nhằn, còn đối với voi nó đi ngang qua thì cái rừng lau nó quét sạch hết. Thì các con biết đức Phật ví chúng ta phải quét sạch những cái bất hòa, những cái chấp kiến, những cái chấp ngã để rồi chúng ta hoàn toàn đi lệch lạc, đi sai lạc làm chúng ta đau khổ, làm chúng ta chia rẽ. Chúng ta phải dùng chính sức của mình mà phá nó như voi phá rừng lau.

Chuyên niệm chớ buông lung

Nghĩa là lúc bấy giờ chúng ta đặt niệm luôn luôn ở trong thân và tâm của mình, để giữ tâm không cho buông lung ra, không cho theo cái chiều mà ham muốn danh lợi khen chê đó nữa. Không có theo tình đời nữa mà phải là tình đạo.

Đầy đủ về tịnh giới

Tức là lấy giới luật của mình làm cho thân tâm mình thanh tịnh.

Tâm tịnh tự suy niệm

Tâm mà định được thì mình cố gắng suy niệm để quét sạch những điều sai đó.

Khéo giữ ý chí mình

Luôn luôn lúc nào mình cũng phải lập trường, ý chí mình rất vững vàng, không có để cho tâm buông lung, không có để cho mất đoàn kết, phải thương yêu nhau, phải giúp đỡ nhau. Đó là bài kệ thứ nhất.

Bài kệ thứ hai:

Nếu ở trong Chánh pháp

Những ai không buông lung

Thoát khỏi thân già chết

Dứt hẳn các gốc khổ

Nghe rồi phải siêng năng

Đó, bốn câu kệ trước thì đức Phật nói nếu mà mình thường sống ở trong Chánh pháp, tâm mình không buông lung thì mình sẽ thoát khỏi thân già chết của mình. Rồi dứt hẳn các gốc khổ. Đó là bốn câu kệ để chỉ định chúng ta phải sống đúng như vậy hoặc sống hòa hợp như vậy, an vui như vậy thì gốc khổ bị diệt mất và già chết chúng ta cũng thoát khỏi. Nghe rồi phải siêng năng, đức Phật căn dặn chúng ta đây.

Anh em phải hòa thuận

Như con cùng cha mẹ

Tránh xa lòng tỵ hiềm

Tránh xa nói xấu nhau

***

Để rồi thiên hạ cười

Anh em cùng một nhà

Tiếng tăm xấu vang xa

Anh xấu em cũng xấu

***

Chính mình tự giết mình

Chính mình làm suy đồi

Phật pháp không cửu trụ

Mất đi nguồn đạo đức

Thế gian sanh rối loạn

Nghĩa là mình làm như vậy là Đạo Phật sẽ bị mất đi, nó sẽ không còn mãi mãi, ba ngôi Tam Bảo sẽ mất đi thì thế gian này lấy đâu mà nương tựa để thực hiện đạo đức Nhân Quả, đạo đức không làm khổ mình khổ người. Cho nên chúng ta vô tình mà chúng ta đã làm Chánh pháp mất đi.

Vì vậy, vì sự như vậy mà người ta nhìn vào Tăng đoàn chúng ta chia rẽ nhau. Người học trò nói xấu thầy, người thầy nói xấu học trò thì đó là cái điều không phải. Cho nên ở đây thì tất cả chúng ta phải cảnh giác và thấy cho đúng. Để chúng ta sống cho đúng cái đạo thì chúng ta mới thấy được cái tu hành của chúng ta. Còn nếu mà không sáng suốt một chút, vì cái lòng nhỏ mọn của chúng ta, vì những sự xúc chạm về cái ngã, cái tự ái của chúng ta mà chúng ta đã làm suy đồi Phật pháp.

Đến đây các thầy cần phải suy ngẫm những lời dạy này để thực hiện đời đạo đức cho đúng cách. Dù là người Cư sĩ hay là Tu sĩ cũng phải siêng năng khắc kỷ mình, sống đúng Phạm hạnh của đạo Phật. Đó mới làm vẻ vang cho đạo.

Bây giờ Thầy dạy quý thầy trau dồi Tứ vô lượng tâm.

Lần sau Thầy sẽ tiếp tục dạy quý thầy trau dồi Tứ vô lượng tâm. Còn bây giờ thì hết giờ rồi chúng ta nghỉ.

Cái bài giảng vừa rồi Thầy nhắc lại để chúng ta nhớ. Đây các thầy cần phải suy ngẫm những lời dạy này để thực hiện đời - đạo cho đúng cách:

Là đệ tử của đức Phật dù Cư sĩ hay Tu Sĩ cũng phải khắc kỷ mình sống đúng Phạm hạnh của đạo Phật. Đó mới làm vẻ vang cho đạo.

Bây giờ Thầy giảng cho quý thầy trau dồi Tứ vô lượng tâm. Nhưng trước khi học trau dồi Tứ vô lượng tâm thì Thầy sẽ giảng: người cư sĩ cần phải cảnh giác. Vì ở đây là cái phần giai đoạn 1, là của người cư sĩ tu tập, cho nên chúng ta phải có sự cảnh giác. Rồi sau đó thì Thầy sẽ giảng về Tẩu nhập ma, là vì ở đây mình có trường hợp xảy ra, cái này rất cụ thể để chúng ta học những trường hợp để chúng ta cảnh giác, do đó nó không sợ bị lạc nữa.

Bây giờ Thầy sẽ tiếp tục lời cảnh giác, người cư sĩ cần phải cảnh giác như thế nào? Tuy chúng ta có hiểu biết, nhưng hiểu biết của chúng ta nó chưa có thâm sâu lắm, cho nên đôi khi chúng ta thấy cái thân của chúng ta, coi như chúng ta quý trọng chứ không phải không, nhưng mà rất xem thường thời gian qua của nó. Nó đưa cái thân của chúng ta lần lượt đi vào cảnh chết mà chúng ta không hay biết. Vì nó là cái vô thường diễn biến hằng ngày, nó thay đổi liên tục, cho nên chúng ta phải cảnh giác nó. Rất là cảnh giác chứ không khéo thì chúng ta sẽ bỏ mạng mà sau này không biết chúng ta có sanh lại làm người được hay không. Đó là cái rất là quý tiếc. Vì có thân người này mới có thể tu tập được. Còn nếu không có thân người này mà thân chúng sanh thì khó mà tu tập lắm, cho nên hôm nay chúng ta được cái quý báu là cha mẹ là người đại bố thí đã cho chúng ta được cái thân người và có trí tuệ hiểu biết, nhờ cái trí tuệ hiểu biết đó mà chúng ta biết được cái đúng, cái sai, cái ác, cái thiện mà chúng ta đã đoạn trừ hoặc là trau dồi để cho chúng ta được giải thoát hoàn toàn, chấm dứt sự tái sanh luân hồi. Cho nên đây là một cái thân rất quý giá mà rất là khó, Phật đã ví chúng ta được thân người là khó như một con rùa mù ở giữa biển Đông rộng mênh mông như vậy mà tìm cái bọng cây thì quý thầy hiểu được cái thân chúng ta rất khó chứ không phải dễ, đừng xem thường nó rồi mất đi rồi không bao giờ tìm lại được, biết chừng nào mà chúng ta tìm nó. Hôm nay chúng ta đủ duyên phước được thành làm người, có thân người, có trí tuệ và có được chánh pháp của Phật thì đó là chúng ta đã đủ duyên và quý thầy cũng còn đủ duyên là gặp được một bậc có kinh nghiệm tu hành, một bậc chân tu hướng dẫn thì đó là cái phước báu vô lượng vô biên của quý thầy từ nhiều kiếp chứ không phải trong một kiếp hai kiếp đâu.

 

 

BA VỊ THIÊN SỨ

Bây giờ Thầy xin nhắc lại thường thường trong cuộc đời sống của chúng ta, chúng ta thường thấy những vị sứ giả báo tin cho chúng ta biết nhưng chúng ta không lưu ý điều đó cho nên chúng ta vẫn ham vui dục lạc, mà chúng ta quên 3 vị sứ giả đó.

- Một: Cái vị sứ giả thứ nhất là già. Người già tóc bạc, răng rụng.

- Hai: Là người bệnh đau đớn nhức nhối.

- Ba: Là người chết, sình trương hôi thối.

Ở trần thế quý thầy có thấy người nào già nua, đầu bạc, răng rụng, mắt mờ, da thịt nhăn nheo, lưng còng, chống gậy đi đứng lụm khụm, thân thể run rẩy, sức khỏe hao mòn. Ở đời thì quý thầy có thấy những hình dáng đó không? Chắc chắn là điều đó quý thầy đã thấy nhiều lắm rồi. Từ khi chúng ta sanh ra cho đến bây giờ, chúng ta đã thấy biết bao nhiêu là người già cả, biết bao nhiêu là người run rẩy, biết bao nhiêu là cái sự khổ đau của người già, đó là điều mà không thể chối cãi được.

Mà ở đây đó là một Thiên sứ để báo cho chúng ta biết cái sự đau khổ như vậy đó, để mà chúng ta cảnh giác chính bản thân mình. Vì hồi nãy Thầy có nói là được thân người rất khó, mà chúng ta không khéo để nó già như vậy, thì chúng ta khó mà tu. Cho nên Phật nói già là khó tu, bệnh đau là khó tu thế mà chúng ta không suy tư điều sâu sắc đó để mà chúng ta mượn cái thân người này, cái trí tuệ của con người này mà chúng ta vượt thoát ra biển trần gian, biển trần lao đau khổ.

Đó là Thiên sứ thứ nhất. Quý thầy phải tự biết đừng có tâm buông lung chạy theo thế tục, dính mắc ngũ dục lạc, phải chuyên tu Thập thiện, tu tập và rèn luyện về thân- khẩu- ý của mình, từ bỏ việc ác, thực hành các điều lành thì mới thoát khỏi cảnh khổ đau của kiếp người.

Do tâm buông lung tạo ác mà quý thầy phải chịu, không phải là lỗi của cha mẹ, không phải là lỗi của anh em, cũng không phải là lỗi của Thiên đế, cũng không phải là lỗi của Tổ tiên, cũng không phải là lỗi của hàng trí thức, cũng không phải là lỗi của đầy tớ, cũng không phải là lỗi của những bậc tu hành, mà chính quý thầy làm 10 điều ác nên chính quý thầy phải chịu tội lỗi đó. Đó là cái vị Thiên sứ thứ nhất báo cho chúng ta biết, đó là người già, lụm cụm, khổ sở như vậy và đồng thời cái đó không phải chính mình, không phải là chính ai mà làm cho mình khổ đó, mà chính mình buông lung, cái tâm của mình chạy theo ngũ dục lạc ham thích cho đến khi già yếu thì mới thấy được cái khổ đó.

Vị Thiên sứ thứ 2, quý thầy có thấy chăng đó là những kẻ bệnh tật, khốn khổ, nằm lăn lóc trên giường bệnh, thân thể lăn lộn trên phân, giải hôi thối, không thể đứng dậy được, ỉa đái một chỗ, cần phải có người đút cơm cho. Đau nhức từng lóng xương, nước mắt chảy dầm dề, không nói năng được. Quý thầy có thấy những người như vậy chăng, trong cuộc đời này? Chắc chắn điều này chính bản thân chúng ta cũng nhận ra được. Bản thân chúng ta có nhiều khi đau đớn nhức nhối, có nhiều khi chúng ta đứng dậy không nổi, có nhiều khi những người đau thần kinh tọa Thầy thấy cũng rất là khó khăn khi ngồi cũng như khi đứng. Đó là những cái mà chúng ta thấy rất khó. Rồi hiện giờ thì nhiều thứ bệnh chứ không phải một loại bệnh, cho nên bệnh rất là khổ. Chúng ta hôm nay mạnh ngày mai đau chúng ta đâu biết chừng. Cho nên hôm nay chúng ta làm chủ được cái thọ thì chúng ta không còn sợ bệnh đau nữa, tâm chúng ta sẽ bất động. Vì vậy mà chúng ta phải cố gắng mà tu tập. Tu tập làm sao làm chủ được cái già, làm chủ được cái bệnh, làm chủ được cái chết. Thì đó là một cái vấn đề quan trọng của kiếp con người, vì ba điều này nó vây quanh chúng ta, nó làm chúng ta quá khổ. Nhưng chúng ta quên đi, quên đi vì ngũ dục lạc cám dỗ chúng ta quá nhiều, cho nên chúng ta quên đi. Vì vậy mà chúng ta để mất thời gian rất lớn.

Vì buông lung quý thầy không tự biết nên không chịu tu tập về thân- khẩu- ý, từ bỏ 10 điều ác, thực hiện 10 điều lành nên phải chịu lấy những sự khổ đau này. Những sự khổ đau này không phải do ông bà, tổ tiên hay những người khác mà chính quý thầy tạo ra nó. Cái gì cũng do mình, nếu mình dừng tâm buông lung phóng túng, phóng dật mà chạy theo sự cám dỗ của ngũ dục lạc, thì chắc chắn là mình sẽ đình chỉ ở trong 10 điều ác, thì mình thực hiện được 10 điều lành, thì đem đến hạnh phúc và bệnh đau này chắc chắn không đến với mình.

Vị Thiên sứ thứ 3 quý thầy có thấy chăng?

Đó là một người chết mạng chung thân hư hoại, các giác quan đều diệt hẳn thân thể ngay đơ cũng như cây khô vứt bỏ ngoài gò mả cho cầm thú ăn thịt hoặc để trong quan tài dùng lửa thiêu đốt.

Đó là do tâm buông lung cho nên không tu tập về thân- khẩu- ý của mình, cải đổi 10 điều ác, tu tập sống theo 10 điều lành. Do vì thế quý thầy phải chịu khổ đau. Do tâm buông lung này chính quý thầy làm nên tội cho mình, chẳng phải cha mẹ anh em cùng tất cả những người thân quyến thuộc. Chính vì hành động ác của mình mà phải gánh chịu hậu quả khổ đau đó.

Đó là Phật nêu ra 3 vị Sứ giả để cho chúng ta thấy rằng luôn luôn lúc nào nó cũng nhắc nhở thì Thầy tin rằng trong cuộc đời chúng ta nếu không bước ra đường, chứ bước ra đường thì chúng ta sẽ thấy người già rồi người bệnh rồi người chết, chắc chắn là nhan nhản trước mắt của chúng ta, liên tục chứ không phải không.

Hằng ngày nếu mà chúng ta có dịp đi về thành phố thì không ngày nào không thấy xe chở quan tài có người chết. Và nếu mà chúng ta đến bệnh viện, nhà thương, thì chắc chắn chúng ta sẽ thấy biết bao là người bệnh đau khổ sở. Mổ xẻ, thấy mà ghê gớm, sợ hãi. Thế mà chúng ta không cảnh giác được mình, cứ nghĩ rằng cái thân này còn dài lắm, nhưng thời gian còn ngắn quá không có đủ cho chúng ta tu tập nữa.

Vì đó là những vị Thiên sứ nhắc nhở cho chúng ta, cho nên chúng ta hãy suy tư, ngẫm nghĩ, có thân người là quý, mất thân người biết bao đời tìm lại được. Vì suy nghĩ kỹ lưỡng, vì đắn đo kỹ lưỡng chúng ta thấy đời chẳng có gì hết, chỉ là nhân quả theo nhau mà vay trả chứ không có gì khác. Do đó chúng ta vứt bỏ xuống, để rồi chúng ta thực hiện được những gì để giải thoát chính mình, bứt những sợi dây xiềng xích, thoát ra khỏi cảnh đời đầy ô trược và đầy cám dỗ.

Hằng ngày, quý thầy thường thấy 3 vị Thiên sứ luôn nhắc nhở cho chúng ta thế mà có ai ngờ đâu đến chừng thọ khổ thì ôi thôi cuộc đời sắp tàn rồi, còn làm sao kịp nữa. Thầy xin nhắc lại bài kệ mà Thầy đã có lần đọc cho quý thầy nghe:

Tấc bóng thời gian một tấc vàng.

Tấc vàng dù mất còn tìm được

Tấc bóng thời gian khó hỏi han.

Đó quý thầy thấy bài kệ mà Phật đã nhắc nhở chúng ta từng chút thời gian, không nên phí nó. Nhưng chúng ta đừng vội vàng mà nông nổi, tu điên tu khùng làm cho rối loạn cơ thể thì điều đó là điều sai. Tu phải vừa với sức của mình, phải tùy theo khả năng của mình mà tu tập, chớ không phải nghe như vậy rồi vội vàng nông nổi tu liên tục không nghỉ ngơi, chúng ta có sức đâu mà chịu nổi vì vậy mà đưa đến những bệnh tật, tai nạn, có những cái khó khăn mà chúng ta không thể giải quyết được. Nếu vừa rồi không có Thầy ở đây thì Thầy Thiện Thuận gặp khó khăn có thể trở thành những cơn bệnh khó trị.

Tóm lại những bài giảng trên, Thầy đọc lại bài kệ của Phật:

Người ngu si mê muội.

Tuy đã thấy Thiên sứ

Tâm vẫn còn buông lung

Thấy đó nhưng tâm của quý vị còn buông lung chứ chưa hết đâu, biết đó là khổ đó, cho nên vì vậy mà tâm của quý vị còn mê muội lắm.

Tâm vẫn còn buông lung

Sanh vào chốn ti tiện

Thì ôm lòng sợ hãi

Hễ mình sanh nơi nào mà nghèo khổ, đói khát thì lo lắng, sợ hãi.

Thì ôm lòng sợ hãi

Thầy đọc lại 5 câu kệ trên:

Người ngu si mê muội

Tuy đã thấy Thiên sứ

Tâm vẫn còn buông lung

Sanh vào chốn ti tiện

Thì ôm lòng sợ hãi

Thầy đọc 6 câu kệ dưới:

Nếu người có trí tuệ

Khi thấy Thiên sứ đến

Liền gần pháp Thánh hiền.

Tâm không còn buông lung

Thấy thọ sanh thì sợ

Vì đó già, bệnh, chết.

Đây Thầy giảng, nếu người mà có trí tuệ khi mà thấy Thiên sứ đến thì họ rất sợ, họ liền đi tìm Phật pháp, họ đi tìm những Thánh hiền để mà họ gần gũi, để mà họ tìm cách vượt ra 3 cái vị Thiên sứ này, 3 cái sự nhắc nhở này, họ vượt ra 3 cái khổ này. Cho nên lúc bây giờ tâm họ không còn chạy theo dục lạc nữa, họ không còn buông lung, phóng dật nữa. Họ nghĩ họ thấy sự mà sinh ra làm một niệm sinh ra ở đây, thấy thọ sanh thì sợ, tức là thấy cái tâm niệm mình khởi ra ham muốn cái gì họ quá hoảng sợ, chính đó họ biết được, chứ không phải thấy thọ sanh là sinh đẻ đâu hoặc thấy người khác sinh ra mà mình sợ đâu, không phải, mà mình thấy mỗi tâm niệm của mình sanh ra một niệm gì đó mà nó chạy theo dục lạc nó phóng tâm ra, họ quá sợ hãi.

Vì đó già, bệnh, chết.

Vì cái tâm phóng ra mà chạy theo dục lạc đó nó đưa chúng ta đi đến già, bệnh, chết chứ không có gì khác hơn hết, phải hiểu cái câu này thì quý thầy thấy rõ từng cái tâm niệm của chúng ta mà phóng ra rồi chạy theo cái dục lạc, ngũ dục lạc, dính mắc ở trong đó, nó tạo chúng ta già, bệnh, chết chứ không phải sung sướng hạnh phúc gì hết. Đó là cái ý của Phật muốn dạy để chúng ta thấy rõ được. Cho nên người trí thấy thọ sanh, thấy những cái sanh ra để mà thọ hưởng, thọ là thọ hưởng mà nó sanh ra để thọ hưởng cái dục lạc đó thì họ sợ lắm. Cũng như bây giờ mình ăn miếng ăn này rồi, mình còn sanh ra cái tâm muốn ăn lần nữa thì đó là thọ sanh ra đó, muốn thọ dụng trở lại nữa đó, thì đó là cái nhân mà già, bệnh, chết, nó làm chúng ta đau khổ.

Không thọ sanh giải thoát.

Câu kệ dưới thì Phật dạy: Không thọ sanh giải thoát. Nghĩa là mình không có sanh ra những cái niệm để chạy theo cái thọ dục đó thì mình được giải thoát.

Hết sanh, già, bệnh, chết

Thì từ đó sanh, già, bệnh, chết không còn nữa. Người đó được an ổn.

Thầy đọc lại:

Không thọ sanh giải thoát

Hết sanh, già, bệnh, chết

Người đó được an ổn

Hiện tại sống vô vi.

Chữ vô vi ở đây của Phật không có nghĩa là ngồi đó mà lặng lẽ, mà ở đây ngồi đó mà hoàn toàn chúng ta sống không phóng cái tâm mà thọ sanh theo những cái dục lạc, cho nên gọi là vô vi. Tâm thanh thản không có ham muốn, không có sợ hãi, không có buồn phiền, đó là cái tâm vô vi chứ không phải vô vi ở trong cái trạng thái vô vi như người ta hiểu thì nó không đúng cái nghĩa của Đạo phật, cái đạo Phật mà không dính mắc một cái gì của ngũ dục lạc thì đó là cái tâm vô vi.

Đã vượt qua lo sợ

Chắc chắn đạt Niết Bàn.

Thầy đọc lại 6 câu kệ này:

Không thọ sanh giải thoát

Hết sanh, già, bệnh, chết

Người đó được an ổn

Hiện tại sống vô vi

Đã vượt qua lo sợ

Chắc chắn đạt Niết Bàn.

Đó là cái phần mà cảnh giác để chúng ta nhắc nhở hàng ngày tâm niệm, không phải hiện giờ mà chúng ta giải quyết cuộc sống của người cư sĩ, không phải hiện giờ mà quý vị giải quyết ngay được liền mà quý vị có được hiểu biết như vậy để quý vị chuẩn bị cho con đường hướng tới của mình để cho mình sắp xếp mọi bổn phận của mình làm xong.

Bởi vì cuộc đời mình trước kia mình chưa có đủ duyên gặp Phật pháp sớm, chứ nếu gặp Phật pháp sớm mà khi nghe được cái giáo án này thì Thầy tin rằng chúng ta không lập gia đình, chúng ta không bước thêm một bước nào nữa để cái sức của chúng ta còn thanh niên trai trẻ, chúng ta dồn hết sức tu tập thì may ra chúng ta được làm chủ cái sống- chết của chúng ta, làm chủ được sự tái sanh luân hồi. Còn bây giờ có quý vị thì nhiều quý vị đã lớn tuổi rồi nhưng gia thế bề bộn, vợ con còn nhiều bổn phận phải lo toan, không thể nào dứt bỏ được cho nên không phải vội vàng mà hãy làm hết bổn phận của mình, chứ không phải nghe bài này rồi về vứt bỏ đó, mặc nó làm sao làm, đói khát, thì như vậy chúng ta chưa trả trọn nhân quả thì dù chúng ta muốn ngồi trong một nơi thanh vắng, độc cư tu hành, chắc chắn điều đó không thể thanh tựu được mà phải giải quyết cho tâm chúng ta hoàn toàn an ổn.

Vì bỏ đi mà thấy cả một vấn đề đời sống của bao nhiêu người vì mình mà họ phải khổ, nếu không có mình thì làm sao họ có con cái, có nhà cửa, có tư riêng như thế này, để bây giờ bỏ ra mà đi thì không đúng cách bổn phận của người cư sĩ. Vì Phật đã dạy: Không làm khổ mình cũng không nên làm khổ người, nghĩa là mình muốn tu giải thoát nhưng mình phải làm sao mọi người xung quanh mình, những người mà gọi là thân thương của mình đừng khổ đau. Chứ không phải mình muốn giải thoát mà mình làm bao nhiêu người thương nhớ, bao nhiêu người khổ đau và bao nhiêu người nhờ mình mà trong cuộc sống mới an ổn, rồi mình bỏ ra đi để cho những người đó đói khát, nghèo khổ thì trách nhiệm của mình chưa xong, nhân quả của mình chưa trả được. Vì vậy mình hãy sắp xếp và lo toan mọi mặt để làm sao cho an ổn. Nếu quả nhiên cái nhân mình chưa tu được mà mình sắp xếp được như vậy thì kiếp sau mình vẫn tiếp tục tu được mà tu tốt, tu đúng vì Phật dạy đừng làm khổ mình, đừng làm khổ người. Do cái nhân không làm khổ người nó không còn nghiệp oan trái, còn có cái nhân làm khổ người còn cái nghiệp oan trái mà phải trả kiếp này đến kiếp khác. Do vì giải quyết nó ổn thỏa, thấy được con đường sáng của Đạo, cho nên chúng ta không làm khổ ai. Do một trường hợp Thầy đã thấy có những người cư sĩ ở Hà Nội, họ quá thích tu tập để tìm lấy sự giải thoát của Đạo Phật, họ bỏ cả chồng con, họ đến đây, cả gia đình họ rất là đau khổ vì con thì thương mẹ, chồng thì nhớ vợ.

Nếu một người mà đã quyết tâm theo Đạo Phật, theo đúng cái giáo án mà Phật đã chỉ dạy thì không bao giờ làm khổ gia đình, làm khổ người khác.Vì ngày xưa Đức Phật vì không có đường lối tu tập cho nên Ngài thấy người tu hành là giải thoát, do đó Ngài mới bỏ cha mẹ, bỏ vợ con mà đi tìm con đường giải thoát để thoát ra khỏi 4 điều kiện khổ đó là sanh, lão, bệnh, tử. Do vì vậy mà sau này Ngài đã vạch ra một lối đi, cái đường đi để chúng ta không làm khổ mình, khổ người. Cho nên trong kinh điển của Phật, Ngài nhắc rất nhiều cái vấn đề này. Là một người tu không được làm khổ ai hết, chứ không phải mình muốn tu rồi mình làm khổ cả gia đình của mình thì như vậy không đúng đường lối của đạo Phật. Vì bây giờ đã có đạo Phật, còn trước kia chưa có đạo Phật mặc dù cái lời khiêm nhượng của Đức Phật Thích Ca nói trước Đức Phật có 7 vị Phật ở quá khứ, nhưng sự thật nếu có Đạo Phật ở quá khứ thì phải có một lối đi, phải có vị giáo chủ hẳn hoi thì Đức Phật đâu có lầm lạc mà đã làm cho gia đình mình khổ sở như vậy. Cha mẹ thì thương con, còn vợ thì thương chồng, con mới sinh ra còn chim chích, cái bổn phận đó là cái nghiệp báo. Tại sao chúng ta đã đào tạo nó ra mà chúng ta bỏ nó bơ vơ như vậy? Nếu là con của vua, cháu của chúa thì nó an ổn ở trong cái sự giàu sang, còn nếu một người mà nghèo đói thì thử hỏi một người vợ làm sao nuôi đàn con được? Có phải khổ sở để cho ai đây? Ai đã tạo ra cái nghiệp này để cho người ta gánh chịu. Đạo Phật không chấp nhận cái sự tu hành như vậy. Cho nên Đức Phật sau khi tu hành thấy không phải cái điều đó là đúng, điều mà bỏ đi là đúng, mà cái điều phải làm sao từ cái bước chân như thế nào để thực hiện đúng cái đạo giải thoát, giải thoát cho mình và giải thoát cho người, đem lại hạnh phúc cho mình, đem lại hạnh phúc cho người. Cho nên Thầy từng dạy quý thầy là làm sao sau khi chúng ta tu hành để được giải thoát hoàn toàn thì phải giải quyết cả mọi mặt trong cuộc sống của chúng ta. Vì thế chúng ta mới được cái tâm an ổn, chúng ta mới rèn luyện trau dồi, tu tập, dứt bỏ. Còn nếu không được an ổn mà ở trong một cái cảnh rối ren dứt bỏ đi, tâm hồn chúng ta có ở chỗ yên lặng đó mà tu tập được không? Chắc chắn là không được.

Hiện giờ chúng ta có những vị làm trụ trì. Nhưng vì nhiệm vụ làm trụ trì hiện giờ nó không phải là nhiệm vụ tu, cho nên chúng ta lăng xăng với vấn đề cúng bái, tụng niệm hoặc sửa sang chùa tháp luôn luôn, làm sao chúng ta tu hành được? Cho nên chúng ta muốn giải thoát thì chúng ta phải dứt bỏ, trở thành một du tăng khất sỹ không còn danh, không còn lợi, không còn một vật chất gì đeo đẳng bên chúng ta thì như vậy chúng ta mới tu được.

Nhưng chúng ta phải biết tình cảm chúng ta có. Mọi người đối với chúng ta có tình cảm. Chúng ta phải làm sao dứt cái tình cảm đó mới được. Nếu mà khi người ta có tình cảm với mình, mình dứt bỏ thì người ta đã đau khổ, mà đạo Phật không chấp nhận làm cho người khác đau khổ.

Đó là hôm nay Thầy nhắc lại vì cái sự hiểu lầm lạc mà người ta đã theo đạo Phật mà vẫn làm khổ.

Cái lầm lạc thứ hai nữa.Đó là người ta thất tình, thất vọng. Người ta đau khổ ở trên cái chuyện lận đận danh lợi. Người ta làm không kiếm ăn được. Hoặc là người ta bị vợ, bị tình nhân xua đuổi hoặc là bạc đãi, bạc tình. Người ta quá đau khổ rồi đi vào chùa tu tập để tìm lấy con đường giải thoát. Thử hỏi những người đó làm sao giải thoát được. Chẳng qua chỉ là mượn câu kinh tiếng kệ, mượn nơi thanh vắng để vơi bớt nỗi phiền muộn của mình, vơi bớt nỗi tham vọng mà mình đạt không được mà thôi. Đó là cái sai, bởi vì cái đúng của đạo Phật là nhìn thấy cuộc đời thật khổ. Sanh ra muôn người ai cũng nằm trong bốn cái khổ. Cái khổ đó là gì? Là ai có thân cũng phải bệnh, mà bệnh là khổ. Ai có thân cũng phải chết, thì chết là khổ. Ai có thân cũng phải già, mà già là khổ. Cho nên trong bốn cái khổ đó chúng ta mới khắc khoải làm sao thoát ra bốn cái khổ đó.

Thì nguyên nhân thoát ra bốn chỗ khổ đó nó không phải ở chỗ thiền định mà ức chế tâm của chúng ta. Mà chính nguyên nhân đó đức Phật đã chỉ cho chúng ta là lòng ham muốn của chúng ta nó mới tập khởi tất cả những điều khổ, nó mới sanh giŕ bệnh chết. Cho nên mục đích của chúng ta là làm sao diệt tâm ham muốn, làm sao mà diệt ác pháp, từ đó chúng ta mới thấy được cái chỗ mà giải thoát. Cho nên đức Phật mới nhắc nhở chúng ta như thế này:

Có người hỏi: Khi đức Phật tịch thì đức Phật còn hay mất?

Đức Phật nói đó là cái pháp ta nói không dứt khoát. Tại sao vậy?

Hay nói một người mà khi chết đi rồi cái linh hồn đi về đâu đó. Thì đó là pháp đức Phật nói không dứt khoát. Còn cái pháp đức Phật nói dứt khoát như thế nào để chúng ta biết?

Đức Phật hỏi như thế này: Nếu có một cảnh giới Thiên đàng, một cảnh giới Niết bàn thì chắc chắn phải có người đến đó. Vậy thì người ta nói cảnh giới đó an lạc như vậy thì đã có ai đến đó hay chưa? Chưa.

Chưa có người nào mà trả lời dứt khoát đó là cảnh giới Cực lạc, là cảnh giới Thiên đàng. Chưa có một ông giáo chủ nào mà trả lời được rằng tôi đã đi đến đó, bây giờ tôi về hoặc là tôi chứng nghiệm ở đó. Chưa có ông nào hết.

Nhưng đức Phật dạy chúng ta thấy cảnh giới Niết bàn đức Phật chứng thật và dứt khoát là tâm chúng ta hết dục, hết ác pháp thì ngay đó là Niết bàn.

Cho nên vì vậy mà đức Phật nói chúng ta có Ngũ triền cái, năm cái triền cái tức là: tham, sân, si, mạn, nghi. Năm cái này mà quét sạch ra thì ngay đó là Niết bàn. Cái chỗ này là cái chỗ dứt khoát mà chúng ta tới đây là chúng ta đạt được liền.

Mà đức Phật còn ví dụ một điều ác mà chúng ta giảm xuống thì điều thiện được tăng lên. Từ điều thiện tăng lên nó làm cho chúng ta có một sự an ổn ở trong đó.

Cũng như bây giờ có người chửi mình mà mình không chửi lại họ thì ngay đó có sự an ổn cho tâm hồn của mình. Nếu mà mình chửi họ, họ chửi mình, mình đánh họ, họ đánh mình thì thử hỏi cái cảnh giới đó có phải đem đến sự đau khổ triền miên không?

Đức Phật nói một điều mà mình nhẫn nhục họ thì tức là đem lại cho mình một sự thanh bình trong tâm hồn của mình. Thì cái này thực chất rõ ràng là cảnh Niết bàn của chúng ta từng chút một, chứ không phải cảnh Niết bàn là một cảnh giới ở đâu sẵn sàng để chúng ta về đó.

Cho nên cái mục đích ở đây chúng ta tu thiền định là tâm thanh tịnh chớ không phải tâm ức chế. Vì tâm ức chế nó sẽ đưa chúng ta đi vào những sự…

Cho nên ở đây Thầy xin nhắc lại quý thầy là Thầy đã dạy quý thầy hai cái định. Đầu tiên để cho quý thầy thấy được cái sự tu tập thiền định của Phật đó là cái định CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC định và cái định VÔ LẬU ĐỊNH, là 2 cái định để quét sạch tâm tham sân si mạn nghi, để chúng ta quét sạch Ngũ triền cái của chúng ta. Thì 2 cái định này nó làm cho tâm quý vị thanh tịnh. Từ cái chỗ thanh tịnh đó quý vị bước thêm một cái loại thiền định nữa để quý vị làm chủ cái sự sống chết của quý vị. Đó là cái định hiện tại an lạc trú. Nó chỉ cần dùng cái tâm thanh tịnh đó mà dùng pháp hướng, Phật dạy là Như lý tác ý, mình muốn trong khi tâm mình tịnh rồi, mình muốn cái gì thì mình tác ý nó ra thì cái đó nó sẽ đạt được, thì trong kinh điển của Phật dạy, muốn đạt được những điều đó, thì chúng ta theo cái lý mà tác ra. Bây giờ Phật dạy như muốn nhập 4 thiền, thì mỗi thiền đều phải nương vào hơi thở, chứ không phải cái hơi thở là thiền định mà cái hơi thở là lộ trình để chúng ta nhập được 4 thiền này và mục đích của Đạo Phật là ngưng các hành ở trong thân của chúng ta mà trong thân chúng ta nó có 3 cái hành: Khẩu hành, thân hành và ý hành, cho nên phải ngưng 3 cái hành này thì chúng ta mới nhập được định. Do tâm thanh tịnh mới điều khiển, dùng Pháp hướng mà điểu khiển Như lý tác ý.

Bây giờ cái hơi thở đang thở bình thường như thế này, chúng ta muốn chậm nhẹ để cho đến khi nó ngưng nghỉ, Phật nói thân hành là hơi thở mà hơi thở ngưng nghỉ thì mới nhập định được Tứ thiền. Do đó chúng ta hiểu biết được cái lời nói này, vì vậy chúng ta dùng cái tâm thanh tịnh, không tham – sân – si này mà chúng ta điều khiển, chứ không phải chúng ta ngồi ức chế, chứ không phải chúng ta ngồi lặng trong trạng thái hỷ lạc, mà chúng ta nhẹ nhàng điều khiển nó ở trong hơi thở của chúng ta, vì đó là lộ trình để mà chúng ta nhập 4 thiền, chứ không phải hơi thở là thiền định.

Còn các Thầy ngồi thiền định mà các thầy cứ nương hơi thở mà thiền định thì chẳng có đi tới chỗ nào hết.Do vì vậy mà nó càng ngày nó càng mất thời gian tu tập và kết quả đạt đến là cái hậu quả, tai họa rất lớn, mà sắp tới đây Thầy sẽ giảng về cái loại tẩu nhập ma, người ta không hiểu, người ta tưởng đó là ở bên ngoài nhập vào, nhưng vì chúng ta quá ức chế, làm cho thân tâm chúng ta rối loạn, rồi bắt đầu những cảm giác xảy ra, làm chúng ta không còn sức tự chủ, bị cơ thể rối loạn nhất là về hệ thần kinh, lúc bây giờ chúng ta trở thành như người điên khùng, chứ không phải vì gì khác hơn hết. Cho nên con đường Đạo Phật mà người nào biết mà tu đúng thì không bao giờ có sự kiện đó xảy ra. Tại vì từ tâm thanh tịnh, không tham – sân – si, ăn uống nữa. Do đó người ta mới vận dụng Pháp hướng Như lý tác ý ra, bắt buộc các hành tuần tự chậm và nhẹ cho đến khi ngưng nghỉ hoàn toàn ở trong ý thức chứ không phải ở trong tưởng thức. Vì vậy mà người ta làm chủ bằng cái ý thức chúng ta đang có. Rồi đây quý thầy sẽ thấy được, cái chỗ nào là cái chỗ mà trong thân của chúng ta để thể hiện cái hoại ma này, để rồi Thầy sẽ giảng tới, quý thầy sẽ thấy.

Bây giờ Thầy xin nhắc lại vì trường hợp ở trong Tu viện của chúng ta, có những sự việc nó xảy ra là Thầy Thiện Thuận trong khi tu hành Thầy cũng hết sức năng nổ tu hành, Thầy không phải là người mà tu chơi, Thầy cũng quyết đem hết cái sức của mình để làm chủ sanh tử, để chấm dứt cái đời sống thế gian đau khổ này. Cho nên khi về đây được Thầy chỉ dạy Pháp hướng, thầy rất mừng là thầy đã thấy có hiệu quả, thầy điều khiển hướng tâm tới đâu thì có kết quả tới đó, thầy bảo nó ngưng là nó ngưng, thầy bảo như thế nào nó nghe như thế nấy. Cho nên qua những lần trình bày với Thầy thì Thầy thấy thầy là một người nhiệt tâm tu hành, tuy rằng không được ở gần Thầy nhưng dù xa Thầy, chỉ có 1 lần học hạ ở đây biết Thầy rồi từ đó về mà nỗ lực tu tập, tự tu tập lấy. Cho nên cái nhiệt tâm tu hành như vậy mà được gặp cái Pháp hướng thì chắc chắn phải có sự hiệu quả của nó rồi.

Nhưng vì thời gian rất là bề bộn, công việc rất là nhiều cho nên Thầy không kiểm tra thầy được chặt chẽ. Cho nên một đêm đó thì thầy có một sự kiện xảy ra, bây giờ xin thầy Thiện Thuận trình bày cái sự việc đó để cho quý thầy rút kinh nghiệm trên bước đường tu tập của mình, để tránh khỏi những hậu quả không hay cho bước đường tu. Vì thân tâm chúng ta là bộ máy rất quý, nếu lỡ cái bộ máy đó hư hoại thì khó mà sửa một máy móc nào, trong cái hiện tại này cũng có thể sửa chữa được. Nhưng về phần máy con người, nếu mà về hệ thần kinh thì chắc chắn rất là khó, nếu mà nặng thì kể như chúng ta bị suốt đời tàn tật, trở thành người điên khùng, không thể nào cứu chữa được. Mà hầu hết trong đất nước của chúng ta hiện giờ có nhiều người tu sai, bị nhưng âm thầm chịu đựng trong đau khổ của mọi gia đình, của người thân của họ. Biết con mình tu sai nhưng bây giờ nó điên thì họ cũng chẳng biết đổ thừa ai được hết, nhưng trách nhiệm đó là của ai? Thầy xin báo rằng trách nhiệm đó là của những người tu hành chưa tới, chỉ lấy Phật pháp hoặc lấy những cái điều sai lệch mà tự nghĩ ra để dạy người, để đưa người ta đi đến chỗ chết đau khổ như vậy. Cái lỗi đó là lỗi của các bậc tà sư ngoại đạo, không am hiểu được Phật pháp, không am hiểu được pháp của mình, chỉ tưởng tượng ra qua kiến giải mà tạo nên những con người dở chết, dở sống. Những người đó đã tạo ra con đường đi để cho bao nhiêu người mất cả thời gian, bỏ vợ, bỏ con rồi đời chẳng ra đời, đạo chẳng ra đạo, điên chẳng ra điên, khùng chẳng ra khùng, ở ương ương gàn gàn, đụng đâu cũng bài bác, đụng đâu cũng kích bác người ta thì đó là cái tai họa rất lớn cho đạo Phật hiện giờ. Chúng ta chẳng biết làm sao chỉ còn biết âm thầm...(BBT:CĐ,08B,E00:37:45)

***

 

 

Nhường lời lại cho Thầy Thiện Thuận:(BBT:CĐ,08B,B00:37:46)

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Kính bạch Thầy Bổn Sư, Viện Chủ Tu Viện Chơn Như!

Kính thưa quý Thầy và toàn thể đại chúng!

Con là Tỳ kheo Thích Thiện Thuận, trụ trì chùa Hiệp Thành, ở xã Tân Hiệp, huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh.

Trong mùa an cư năm nay, con đã đủ duyên lành về đây để tu học thiền định với Thầy. Vì mùa hạ năm nay là mùa hạ cuối cùng để Thầy đi ẩn bóng. Cho nên chúng con hết sức cố gắng tu tập năng nổ để đền đáp lại công ơn trời biển của Thầy. Hôm nay nhân ngày thuyết giảng đạo, được sự chấp thuận của Thầy Viện chủ đồng ý cho phép con được trình bày lên đại chúng về kết quả tu tập trong một tháng qua và cũng kể lại phương pháp trị liệu về vấn đề tẩu hỏa nhập ma mà vừa qua con đã bị. Cũng như trong kinh Lăng Nghiêm, cũng có nói về Ngũ ấm ma.

Đồng thời cũng nói lên những nguyên nhân bị xảy ra hiện tượng này để chúng ta rút kinh nghiệm tu tập và giúp người tu sau này tránh được tình trạng nguy hiểm ấy.

Bây giờ chúng tôi xin nói về kết quả trước trong thời gian 33 ngày qua. Hiện giờ đây, trong người của chúng tôi, coi như đã làm chủ được hơi thở, nghĩa là tịnh chỉ được hơi thở, muốn hơi thở chậm thì chậm, muốn nhẹ thì nhẹ, mà muốn ngưng là ngưng. Cái thứ 2 là tịnh chỉ được các hành, nghĩa là muốn cho hành hoạt động là cho, mà muốn ngưng vận động là ngưng. Cái thứ 3 là làm chủ được giấc ngủ. Nghĩa là hiện giờ muốn ngủ thì chỉ cần ám thị biểu ngủ là nó ngủ thôi và đồng thời không có chiêm bao. Tại sao lý do nào mà không có chiêm bao? Nguyên nhân là cho cái thằng ý thức canh giữ hơi thở rồi cứ ám thị cho thân ngủ thôi, từ chỗ đó ý thức của chúng ta nó thức hoài, muốn thức giờ nào thì thức thôi.

Xin lỗi vì tịnh khẩu cả tháng nay cho nên nói chuyện nó không được trong. Và hiện giờ đây, thì cũng nói luôn cái trạng thái hiện giờ để cho chúng ta có kinh nghiệm trước. Hiện giờ đây sau khi trải qua cái cơn mà dừng các hành thì có những cảm giác là lạnh toàn thân, sau cơn lạnh đó nó ấm trở lại, nhiều cái đợt mà ngồi thiền riêng túc thì nó có một trận gọi là đau nhức thân trở lại, nghĩa là phá cái thọ lần thứ 2. Bởi vì trước kia, sau khi mình bước vào cái đoạn mà Nhị thiền lên Tam thiền là mình phá cái thọ trước, mình chấp nhận cái đau, trận đau dữ tợn trước, cái đó là cái đau. Còn qua một trận thứ 2 nữa đó là hiện giờ sau khi mình đã qua được những cơn lạnh, nóng xong thì đến một cơn đau nhức thứ 2 nữa. Nghĩa là tê nhức, nó cũng dữ dội như lúc ban đầu. Sau nhiều lần ngồi thiền nữa, thì một trận cuối cùng để hết đau nhức thì hơi thở nó mới tống lên để cái huyệt đau ở sau lưng là nó sẽ thông suốt, nó thông cái rất là nhẹ. Rồi hơi thở coi như không còn thấy thở nữa, rồi tiếp tục nó đưa lên huyệt ở trên đầu, thông luôn ở trên đầu, rồi sau đó thì chúng tôi mới xả ra, xả ra để đi kinh hành, đi kinh hành nửa chừng thì tự nhiên có một cái hơi ở dưới bụng, nó nặng nặng, quặn quặn ở dưới bụng thì nó quận lên trên cái miệng thì cứ ngậm răng lại, thì chúng tôi mới đứng lại. Đứng lại để ngồi thiền định tâm lại thì tự nhiên ở dưới bụng nó quận lên một hồi, nó đưa lên rồi coi như là nó đi thông lên huyệt ở trên vai, ở sau lưng, chỗ mà mình với không tới đó, huyệt linh đài hay gì đó (cũng không biết), rồi nó đưa thẳng luôn lên tới đỉnh đầu, mà không biết chuyện gì, tui cũng chưa nắm, do đó cho nên cả 3 huyệt đạo từ ở dưới rốn, dưới bụng rồi nó thông lên, thở ra thở vô nó rất là thông, hiện tại giờ nó như thế, mà tình trạng này chưa báo lại với Thầy viện chủ. Đó kết quả trong 33 ngày qua là như thế.

Tiếp theo, được sự tận tình chỉ bảo của Thầy Viện chủ, chúng tôi đã nhập định được, đi vào cửa Tam thiền và thấy rất là nhiều sự vi diệu trong thân chúng ta như thế. Nghĩa là ta làm chủ cái thân ta hoàn toàn, coi như là đối với sự sống chết đã làm chủ rồi, cả thân và tâm. Đó chỉ là mới cửa thứ ba thôi. Nghĩa là hiện nay nó đã làm chủ được thân tâm. Tuy nhiên trong cái quá trình tu tập được kết quả đó chúng ta cũng gặp nhiều thuận lợi và cũng không ít khó khăn.

Thì trước tiên chúng tôi cũng xin nói điều thuận lợi trước.Thì bắt đầu từ lúc vào hạ. Vào rằm tháng tư bắt đầu hạ thủ công phu thì nhập thất cho đến bảy ngày thì chúng tôi đã nhập được Sơ thiền. Rồi đến ngày thứ mười tám thì nhập được Nhị thiền. Rồi đến ngày hai mươi chín là nhập được Tam thiền. Sở dĩ mà đạt kết quả mau như thế thì theo chúng tôi nghĩ thì nó rất đúng với lời Thầy Viện chủ đã giảng hôm trước. Sau khi rút kinh nghiệm thì chúng tôi thấy rất đúng. Bởi vì Thầy đã dạy muốn nhập Tứ thiền thì phải chuẩn bị trước một số hành trang như sau:

Trước tiên hành giả chúng ta trước tiên là phải tu Mười điều lành. nghĩa là hành Thập thiện đó. Phải tập nhuần nhuyễn và giữ gìn giới luật. Nghĩa là phải trường chay và tiệt dục. Đối với hành giả đó là điều thứ nhất.

Điều kiện thứ hai là phải tu Tỉnh giác chánh định. Nghĩa là chúng ta lúc nào cũng luôn tỉnh thức trong mọi hành động: tôi đi biết đi, làm việc biết làm việc, tôi ăn biết tôi ăn. nghĩa là tỉnh thức hoàn toàn.

Thứ ba là phải tu Định vô lậu.

Thứ tư, phải xả bỏ hết tài sản của thế gian - tài sản nhỏ tài sản lớn cũng như chùa chiền, hay là tất cả các vật chất, phải bỏ xả hết.(BBT:CĐ,08B,E00:45:01)

(BBT:CĐ,09A,00:00:12)Thứ năm là chúng ta sau khi nhập thất vào là phải tu cái Hiện tại an lạc trú chánh định, nghĩa là tu bám chặt trên hơi thở.

Điều thứ sáu là phải Sống độc cư, coi như mình tịnh khẩu hoàn toàn.

Nếu mà hội đủ sáu điều kiện này thì chúng ta sẽ hoàn toàn nhập vào Sơ thiền rất mau. Bằng chứng cụ thể là chúng tôi vừa qua. Chúng tôi vừa qua trong sáu điều kiện này thì ở chùa trong mấy năm qua đã thực hành có. Bởi vì trước kia là một Tỳ kheo thì đã giữ giới rồi, tu mười điều lành và trường chay tiệt dục rồi. Thứ hai là tỉnh giác. Ở chùa thì chúng tôi lúc nào cũng tỉnh giác, tu trong các hành động. Cái thứ ba ở chùa Định vô lậu thì lúc nào cũng- thường thường tu cái thiền biết vọng. Khi vọng nổi lên là nhìn thấy nó. khi nhìn tận cùng của nó, mình phát hiện ra nguyên nhân ở chỗ nào rồi mình gạt ra. Đồng thời mình đọc kinh sách, truy tìm thêm giáo lý, đó là tịnh. Để mình dẹp mọi cái tham- sân- si- mạn- nghi, đó là Định vô lậu.

Cái thứ ba là xả tài sản. người tu tập hiện nay, trước khi vào Tu viện này chúng tôi đã tìm người để giao lại chùa với một quyết tâm nỗ lực là không bao giờ trở về để làm trụ trì nữa. Nghĩa là xả bỏ hết ngôi chùa, đồng thời giảm bớt lần đi mọi quan hệ, mọi tình cảm. Cho nên khi mà làm những cái động tác đó xong thì bắt đầu Thầy Viện chủ mới dạy cái phương pháp quán niệm hơi thở để bám chặt hơi thở. Rồi sống độc cư như vậy trong bảy ngày là vô Sơ thiền liền. Thì đó là cái kết quả mà một hành giả muốn đạt được thì chúng ta phải trang bị trước. Còn nếu chưa trang bị được sáu điều kiện này thì coi như chúng ta tu cũng mất thời gian thôi. Đó là về cái mặt thuận lợi.

Còn về khó khăn thì theo kinh nghiệm của bản thân chúng tôi thì vừa qua đã bị tẩu hỏa nhập ma. Tức là đã bị ma tưởng ấm nhập vào. Chúng tôi nghĩ là do có ba nguyên nhân.

Một,nguyên nhân thứ nhất là ngồi thiền ráng chịu đau quá. Chúng ta cố sức ngồi thiền. Khi ngồi thiền bị đau quá rồi, ráng hết sức ngồi cho lâu để tập cho cái giò cho nó quen. Thì như vậy chúng ta đã lầm, ngồi như thế đã lầm rồi. Chúng ta phải biết rằng, khi nào ðúng lúc chịu ðau. Khi nào chúng ta ở cái khoảng từ Nhị thiền tiến lên Tam thiền ðể phá cái thọ thì đúng lúc đó chúng ta mới chịu đau, chấp nhận chịu. Còn trong cái lúc này chưa nhập Sơ thiền hay chưa gì đó mà chấp nhận chịu đau thì mình tu sai. Hoặc giả mình tiến lên Nhị thiền rồi, mình chấp nhận ngồi chịu đau thì mình sẽ bị ma tưởng ấm nhập vào thôi. Bởi vì chính bản thân tôi trong cái lúc mà đi vào Nhị thiền, thì trong cái đêm ngày thứ mười tám. Thì sau khi thấy cái hơi thở mình quá nhẹ đi, rồi thấy cái thân người mình bay bổng lên khỏi giường. Thấy rất là thích thú, có hỷ lạc cho nên chịu ngồi như thế. Sau thời gian khoảng chừng hai mươi phút thì tới cơn đau của cái giò. Nó đau lên dữ tợn buộc kiềm. Kiềm khoảng chừng 20 phút thì tự nhiên nó bung ra. Nó bung ra thì trong lúc đó ma tưởng ấm nhập vào liền. Đó là đêm thứ mười tám. Lý do sao nhập- là lý do là chúng ta vừa bung giò ra thì tất nhiên là có một cái tư tưởng là phải nghĩ tưởng như thế nào cho nó bớt đau. Từ cái chỗ đó là cái ý thức của chúng ta nó rời ra, nó đâu có định trong hơi thở. Nó không định tâm chỗ đó cho nên tưởng thức nó nhảy vô liền. Mà mình tưởng, tưởng để cho hết đau thì tưởng thức nó vô. Nó vô thì bắt đầu nó mới bắt gân, bắt gân rồi nó vần, vò đủ thứ. Rồi có những cái nó bắt mình xá, lạy, rồi bắt ấn Chuẩn Đề, rồi làm đủ mọi động tác đặng cho nó hết đau. Là như thế nó kéo dài từ ba giờ khuya cho tới tám giờ sáng là mới xả ra, là lúc đó trời sáng rồi. Do đó sau cái lần này, sau khi xả ra thì chúng tôi chạy tới thưa Thầy viện chủ để thông báo liền. Thầy viện chủ cho biết là cái tưởng ấm ma nó nhập vào.

Từ đó chúng tôi cũng chưa có được kinh nghiệm nữa. Kinh nghiệm là lúc mình xả ra rồi nó thừa cơ, tưởng ấm nó nhập vào là lúc đó. Mà cũng chưa được kinh nghiệm. Do đó cho nên giờ chỉ có cái là bình tĩnh trở lại thôi, đặng rồi tiếp tục. Thì đó là điều thứ nhất mà chúng ta phải nhớ đừng có ngồi thiền mà kiềm đau quá. Khi mình ngồi mà thấy nó đau thì xả bỏ đi. Còn trong cái lúc mà chúng ta xả thiền thì phải luôn luôn với một cái chánh niệm, một cái tỉnh thức. Nghĩa là tôi chỉ biết xả thiền thôi, đừng có một cái mống lượng gì khác nữa hết. À, lúc đó mà chúng ta quên đi cái tỉnh giác chánh định này đó thì tất nhiên tưởng ấm nó sẽ nhập vào ngay. Thì trong lúc đó chúng ta nói là, trong lúc thân thể mệt mỏi ể oải rồi, chân nó đau nhức nữa đó, ý thức nó đã rời ra rồi, hay nó lơi lỏng rồi, thì có một móng niệm lên là tưởng ấm nó nhập vô liền, rất là nhanh trong vòng một niệm thôi.

Vấn đề thứ hai là chỉ cần có một ý niệm thần thông. đấy, vấn đề này cũng là rất quan trọng đây. Nghĩa là chúng ta chỉ có một ý niệm về thần thông thôi, một thần thông bay hay một thần thông như thế nào đó. Một suy nghĩ, một niệm thôi nó nhập vào liền. Cũng như sau khi xả thiền xong thì cái đêm, hình như là cái đêm hai mươi sáu hai mươi bảy gì đó. Là sau khi tiến lên cái đoạn cửa Tam thiền. Nghĩa là làm chủ được các hành. Sau khi tịnh chỉ được hơi thở rồi đó, mới tiến vào để tịnh chỉ các hành. Thì chúng tôi ngưng hoàn toàn, các hành ngưng hoạt động để cho nó lạnh từ dưới giò lên. Sau khi nó lạnh tới xương sống. Lạnh tới xương sống thì Thầy Viện chủ cứ cho tiếp tục lạnh lên hết toàn thân.

Sau đêm đó, lúc đó là ba giờ sáng chúng tôi ngồi thiền để cho lạnh lên toàn thân hết rồi mới xả ra. Sau khi xả ra toàn bộ hết rồi thì tính đi kinh hành rồi, nhưng mà tự nhiên có một cái luồng, một cái luồng ma lực nào đó cũng không biết tự nhiên nó thâm nhập vào hai cái chân mày. Nó xoáy xoáy xoáy coi như là phải nhắm mắt lại luôn đó. Nó xoáy lại mà cũng không biết đó là chuyện gì. Do đó mà chúng tôi mới lầm tưởng suy nghĩ là chắc có lẽ mình ngồi thiền hai con mắt mình nó làm cho thông qua lại, nó làm cho thông lỗ mũi và thông luôn miệng, nghĩ vậy thôi. Tự nhiên bắt đầu nó xoáy xuống mũi, xoáy xuống miệng rồi nó làm cho la lên đặng cho thông. Đó, rồi cứ như thế nó la hoài, la càng lớn càng tốt làm như mê nên mình phải la. Do đó cho nên là không còn tự chủ được nữa. Mà cũng may lúc đó có thầy Mật Hạnh và Thầy Viện chủ phát giác kịp. Thầy Viện chủ vô rồi bỏ tay lên vai chúng tôi rồi thì chúng tôi mới hoàn toàn tỉnh lại. Tỉnh lại là bảo ngưng không cho la nữa thì lúc đó mới hết. Thì sau khi hết xong thì chúng tôi mới ngủ trở lại, xả thiền xong ngủ trở lại. Thì đó xin tạm dừng lại để nói cái ý thứ ba.

Nguyên nhân thứ ba mà để bị nữa - nguyên nhân thứ ba là không biết trước được những trạng thái của cơ thể sẽ đổi khác khi chúng ta tịnh chỉ được các hành. Nghĩa là sau khi chúng ta tịnh chỉ được các hành, nghĩa là cho lạnh toàn thân rồi đó thì một người thiền sinh chúng ta phải biết trước những cái cảm giác thay đổi. Bởi vì lúc bấy giờ khi mà lạnh toàn thân hết thì máu cơ thể ta, hồng huyết cầu chúng ta đã thay đổi hết rồi. Coi như là nó đổi trượt hết rồi, thành một con người mới. Do đó cho nên các thiền sư hồi xưa chúng tôi nhớ lại là họ có nói: “ Rắn thành rồng không đổi vảy”. Hay là cái câu “ Bước qua đầu cầu trăm trượng mà có dám bước hay không” đó. Do đó cho nên là chúng ta phải biết trước những cái trạng thái này, trong cái trạng thái mà sau khi chúng ta tịnh chỉ các hành thì phải biết. Nghĩa là đã làm chủ được các hành rồi, làm chủ được hơi thở rồi thì nó sẽ có những trạng thái khác. Bởi vì chúng ta làm chủ nó thì ra lệnh nó. Mà nó giống như một cái người tướng mà cầm quân vậy đó. Nếu mà chúng ta làm tướng mà không điều khiển được quân lính thì nó náo loạn hết. Tất nhiên tan rã hàng ngũ.

Thì con người chúng ta cũng vậy. Khi chúng ta làm chủ được thân, làm chủ được hơi thở, làm chủ được các hành. Thì lúc bấy giờ nếu chúng ta không hiểu biết trước được rồi chúng ta khủng hoảng lên. Chúng tôi sẽ nhắc lại cái đêm đó, sau khi bị tưởng ấm ma xong rồi tiếp tục nằm ngủ thì khuya lại đến khoảng mười một giờ thì chúng tôi giật mình thức dậy, thì chúng tôi thấy sao mà toàn thân nó đều cứng. Nó cứng không phải theo cái kiểu mà lạnh tê cứng mà nó cứng theo cái kiểu mà mình thấy có thể nhúc nhích được. Nhưng mà do không có hiểu trạng thái này cho nên khủng hoảng lên. Tưởng đâu là các hành ngưng hoạt động cho nên mới ra lệnh cho các hành hoạt động trở lại, thì bắt đầu nó vận động trở lại. Thấy máu nó vận chuyển. Thấy như rằng nó nổ lụp bụp từ lỗ chân lông rất là nhiều.

Lúc này khủng hoảng sợ quá. Sợ quá thì bắt đầu bảo các hành ngưng hoạt động thì bắt đầu nó ngưng. Rồi thì bắt đầu nó giảm xuống nữa. Thành thử ra cứ làm như thế liên tục từ lạnh cho tới vận hành cơ thể liên tục, rồi cho tới lạnh. Đến hơi thở, hơi thở nó mất bình thường. Nghĩa là biểu ngưng, biểu thở nhẹ, thở chậm; đặng rồi ra lệnh đủ thứ hết. Cho nên tất cả trong thân đều náo loạn. À, lý do là không biết những trạng thái này cho nên mình điều chỉnh được tất cả những cái mà... Điều chỉnh được hơi thở, điều chỉnh được các hành nhưng mà mình điều chỉnh không đúng. Thành thử nó náo loạn tất cả các nội tạng hết. Lúc bấy giờ chúng tôi mới sợ quá đi, không còn tự chủ nữa nên mới chạy ra ngoài kêu Thầy viện chủ, mới báo lại. Lúc bấy giờ Thầy viện chủ mới bảo là cứ cho các hành hoạt động bình thường, và hơi thở thở bình thường. Thì chúng tôi cảm thấy yên ổn trở lại và ngồi gần với Thầy thì như nó có một cái từ lực gì đó. Có một cái từ lực gì đó mà làm cảm thấy yên ổn. Và ngồi nói chuyện với Thầy để bàn qua sự việc một hồi thì Thầy mới khuyên nên tu một biện pháp là tu Định vô lậu.

Lúc bấy giờ nên tu Định vô lậu nghĩa là giữ lại cái hơi thở bình thường, nhưng mà lúc bấy giờ chúng tôi đâu có còn bình tĩnh nữa đâu để mà tìm lại cái hơi thở bình thường. Lúc đó là bị khủng hoảng quá đi, cho nên nó quên mất hơi thở đó. Hơi thở mà bình thường là lúc ban đầu chúng ta học thiền đó. Thì Thầy viện chủ mới cho chúng tôi, bảo chúng tôi nên đi kinh hành. Thì đi kinh hành chúng tôi mới tập trung lại, tập trung tư tưởng lại đi kinh hành, vừa đi vừa quán tưởng rồi vô thường, vô ngã, rồi quán tưởng về thân bất tịnh, quán tưởng về tài sản thế gian giả tạm, quán tưởng đủ thứ để chúng ta quên đi cái chuyện khủng hoảng mà nó trở lại cái sự bình tỉnh thì tất nhiên là hơi thở nó điều hòa trở lại.

Thì từ chỗ đó con người mới cảm thấy nó nhẹ dần, nhẹ dần xuống. Rồi như vậy một hồi đi về, đi về nghỉ rồi ngồi một chỗ, không đi kinh hành mà ngồi một chỗ một mình thì bắt đầu nó làm trở lại. Bởi vì lúc đó các hành nó vận chuyển trở lại thì cái hơi thở của mình nó cũng hồi hộp trong đó, cho nên nó bất bình thường, thành thử toàn thể châu thân nó cảm thấy lúc nóng lúc lạnh đủ thứ mà khủng hoảng lên nữa, cho nên chúng tôi ra đây gặp Thầy viện chủ một lần nữa, rồi báo lại vì Thầy viện chủ cũng dạy cách y như thế đó, chúng tôi mới phải đi kinh hành suốt một đêm đi suốt luôn tới sáng thì nó cảm thấy yên ổn.

Nhưng mà đến sáng lại thì Thầy viện chủ mới bảo đưa cho một quyển kinh để mà đọc, thì khi lấy quyển kinh về ngồi đọc thì tâm chú ý vào đọc kinh, đọc, đọc một cách cho nó kỹ lưỡng thì nhờ cái tâm chú ý vào đó cho nên là mình không có nhớ cái chuyện mà hơi thở và các hành nữa, do đó cho nên là nó bình tĩnh trở lại, rồi từ đó hơi thở nó điều hòa, nó trở lại hơi thở ban đầu lại, cứ thở ban đầu, thở nhẹ như thế một hồi rồi tự nhiên ở dưới bụng, lúc này nó nặng bụng dữ lắm, nó nặng bụng, lý do sao bây giờ chúng tôi mới biết được lý do sao nặng bụng và nặng trên đầu. Đó là những cảm giác, những trạng thái mà đến khi cái cửa Tam thiền này, không biết ai có không chứ bản thân chúng tôi thì có, bởi vì nó nặng bụng quá là lý do nó chứa, chứa tất cả những lòng tham sân si mạn nghi ác kiến, nó chứa tất cả lòng tham sống sợ chết, nó chứa những cái tham ái, tham dục, ham của tài sản thế gian, nó chứa trong bụng.

Do đó cho nên khi mà thở lại hơi thở ban đầu rồi tự nhiên nó trào lên, nó tràn lên nhưng mà nó theo cái hơi thở rất là nhẹ, chứ không phải mạnh nữa, nó ra từ từ từ từ, trong lúc nó trào ra thì mình cứ quán, quán về tài sản thế gian, quán tất cả những cái tham sân si lòng ái dục quán nó tràn ra, nó tràn ra chừng năm sáu lần, cũng như cuối cùng mình ợ lên được nó nhẹ luôn, nó nhẹ cái bụng, nhẹ bụng còn nó nặng cái đầu thì cũng chưa biết, không biết nó nặng sao, thành thử ra mới đi kinh hành trở lại rồi về xem kinh, từ đó nó nhẹ bụng thôi. Nhưng mà sau này, qua bữa sau mới biết cái đầu nó nặng là cũng nên chữa đó, bởi vì chúng ta cái lòng tham thì chứa trong bụng, lòng tham ái tham dục thì chứa trong bụng còn trong tàng thức của chúng ta thì cũng chứa cái tham ái, tham dục trong cái thức A-lại-da là thức thứ 8 đó, nó chứa trong tàng thức đó, thì cho nên chúng tôi mới thở ra cái hơi thở bình thường nhưng khi mà thở ra chúng ta nhớ tập trung cái tư tưởng ở trên đầu, xả ra, xả ra tất cả những cái lòng tham dục, tham ái đó, những cái tham sân si đó ở trong đầu nó tràn ra hết, cho nó ra hết, ra, ra, coi như mình xả ra hết thì xả ra nguyên một ngày coi như cái đầu nhẹ luôn.

Thấy cái đó cũng rất là hay. Do đó cho nên là một cái bụng thì chứa những lòng tham, mà trên đầu thì chứa những chủng tử, do đó chúng ta ráng nguyện xả ra, xả ra thân, bụng cũng phải rỗng ra, đầu phải rỗng xuống, tàng thức không chứa chủng tử gì hết, bụng cũng rỗng ra và đồng thời lập một đài nguyện sống y như cuộc đời tu hành chân tu của Thầy Viện chủ. Nghĩa là phải sống phạm hạnh, lập một đại nguyện lớn là phải sống 3 y, một bát. Chỉ có con đường đó thôi, chúng ta mới đi vào cái thiền định của Phật được. Chứ còn nếu mà về ở nhà, tiếp tục trụ trì rồi là cứ lo xây dựng chùa chiền này nọ, thì tất nhiên là coi như đường tu tập vấn đề mà giải quyết vấn đề luân hồi sanh tử, làm chủ được chắc rất khó. Do đó cho nên chúng tôi mới lập cái nguyện lớn là phải sống theo hạnh của Thầy Viện Chủ Bổn Sư là chỉ 3 y, một bát, vậy thôi.

Do đó cho nên là chừng 3 ngày sau thì tất nhiên là thân hình nó nhẹ nhàng trở lại, rồi chúng tôi, lúc bấy giờ thì bình tĩnh trở lại mới bắt đầu ngồi thiền thì Thầy Viện Chủ có nhắc là đừng để cho nó tác ý chúng tôi ngồi thiền, mà lúc này khi ngồi thiền vô thì nó rất là nhẹ nhàng chứ không phải như hồi nãy, lúc mới ban đầu phải tập trung hơi thở. Bây giờ chúng ta chỉ ngồi hít nhẹ một hơi là nó vô, vô luôn tới tam thiền liền. Mà nó đi rất nhẹ mà xả ra cũng rất là nhẹ nữa.

Thì đến đây chúng tôi cũng xin nhắc thêm một cái chỗ nữa, trên cái đoạn đi từ Nhị thiền đến Tam thiền hơi thở của chúng ta, hơi thở chúng ta đi sâu vô nó nhẹ đến mức độ mà đến Tam thiền nó quá nhẹ đi, do đó cho nên cái huyệt sau lưng, chỗ mà vói không tới, tự nhiên nó bị lói hơi nhỏ rồi nó đau, rồi mình hơi thở không thông, trong những lúc tu thiền thấy nó thở vô nhỏ, hơi thở nó nhỏ tới đó là nó không thông, là nó đau, thì chúng tôi xả thiền ra tưởng là bị gió nhập, nhưng mà khi chúng tôi nhờ chú y sĩ, chú lại chú sửa, chú bóp, chú xoa dầu, nhưng không hết đâu, đó là do cái huyệt chúng ta chưa thông thôi, thành thử ra ngồi thiền liên tục 2 lần sau nữa thì tự nhiên hơi thở nó nhỏ dần, nhỏ dần rồi có một sức mạnh gì đó nó tống thông ra rất là nhẹ nhàng. Sau khi cái huyệt đó thông rồi đó, chúng ta nhập thiền vô Tam thiền rất là nhẹ mà rất là nhanh trong vòng chỉ 5 phút thôi là vô liền, chứ khỏi cần phải ngồi mà kiểm tra hơi thở rồi mình phải đủ thứ chuyện lúc mình mới ban đầu. Đó những cảm giác mà chúng tôi thấy được đó thì do 3 nguyên nhân đó, thì đến đây qua những kinh nghiệm của chúng tôi thực tập và bị vấp phải như vậy, nay xin trình lên Thầy Viện chủ và đại chúng biết rõ để chúng ta rút kinh nghiệm và giúp người đi sau khỏi phải sợ hãi và lúng túng khi gặp trường hợp bị tưởng ấm ma nhập vào.

Kính thưa đại chúng! Tưởng ấm ma nhập vào chúng ta đó, là nó nhập khi mà chúng ta xả thiền ra, nó thừa cơ chúng ta lơ đãng, chúng ta không tu tỉnh giác chánh định mà kỹ đó, lơ xơ 1 niệm là nó vô liền ngay trong lúc xả. Do đó cho nên khi xả thiền phải nhớ, ngồi phải tỉnh giác, tôi chỉ biết xả thiền thôi, đừng mống niệm gì hết, đừng mống niệm thần thông nữa. Do đó cho nên phải lưu ý chỗ đó.

Rồi cái cách mà trị liệu đó, để mình khỏi sợ bị tưởng ấm ma nó nhập vào đó, là chỉ có 3 cách, thì theo tôi nghĩ có 3 cách.

Một là khi xả thiền ra phải tỉnh giác, xả thiền chỉ biết xả thiền, ngồi chỉ biết xả thiền thôi đừng nghĩ gì khác hết, là tất nhiên tưởng ấm ma không bao giờ nó nhập vào được, cái đó coi như mình làm chủ cảm giác rồi.

Cái thứ 2 là khi đến cửa Tam thiền thì cơ thể nó thay đổi khác hết trơn rồi, nghĩa là rắn đã hóa thành rồng rồi, mình nhẹ nhàng mình thay trược hết rồi, nó rất là nhẹ nhàng, mà máu nó cũng đổi lại, hơi thở mình cũng đã khác rồi, mình làm chủ hoàn toàn thì chúng ta phải biết được những trạng thái đó. Tất nhiên là người đã tu tập xong hoặc là quý thầy hướng dẫn kỹ lại những trạng thái đó phía trước tất nhiên là hoàn toàn bình tĩnh, mà bình tĩnh thì mới chủ động được, chứ nếu không khéo thì trong lúc đó mà không chủ động thì coi như là sẽ đi đến cái chỗ là tưởng ấm ma nặng là coi như sẽ điên khùng thôi, điên khùng hoặc giả là hư hoại luôn coi như không còn tu hành được nữa đâu, bởi vì lúc đó mình đảo lộn hết trơn rồi, các hành mà bảo nó ngưng rồi, giống như một người mà đi cày đó cho 2 con trâu, người nào không biết cày mà biểu 2 con trâu, người bảo ví người bảo thá con trâu biết đi đường nào. Mắc mớ biểu ví cái biểu thá. Từ chỗ đó nó không biết đường đi. Cũng như các hành và hơi thở của chúng ta cũng vậy. Mình làm chủ được nó là phải điều khiển một cách thuần thục, phải tinh xảo. Do đó mình biết cách như vậy, mình làm như thế thì tất nhiên rất là yên ổn.

Thứ ba, chúng ta đi kinh hành, quán vô thường vô ngã, bất tịnh… để xem kinh để lấy lại hơi thở bình thường ban đầu. Nghĩa là khi gặp những trường hợp đó cứ đi kinh hành. Đi kinh hành để quán vô thường, vô ngã, hay bất tịnh. Rồi ngồi lại lấy cuốn kinh để tập trung xem, lấy lại hơi thở lúc ban đầu. Thì tất nhiên là chúng ta sẽ quét sạch được những cái lậu hoặc mà nó nằm trong bụng, trong đầu của chúng ta. Từ chỗ đó mà lòng tham dục, tham- sân- si- mạn- nghi- ác kiến và tất cả những cái ham muốn và tài sản thế gian phải quán bỏ hết. Chúng ta phải quán xả bỏ hết đi thì từ đầu cho đến bụng mình nó rỗng ra, giống như cây trúc vậy đó. Rỗng ra không có chứa một cái gì hết thì chúng ta đi vào định rất là hay. Do đó cho nên là quan trọng nhất nữa là phải lập một cái nguyện lớn là sống cái đời sống chân tu ba y một bát. Đó là cái quan trọng.

Chúng tôi cũng xin nhắc lại một lần nữa nếu mà chúng ta muốn có một cái thuận lợi để đi vào cái định thì phải tụ hợp, hợp đủ sáu điều kiện. Một là trước phải tu Mười điều lành là thập thiện, giữ giới luật trường chay, tiệt dục. Thứ hai là tu Tỉnh giác định chánh niệm. Thứ ba là phải tu Niệm vô lậu chánh định. Thứ tư xả bỏ tất cả tài sản của thế gian. Thứ năm là tu Hiện tại an lạc trú chánh định. Thứ sáu là sống độc cư, tịnh khẩu. Nếu ai thành tựu được cái này thì tất nhiên nhập thất chừng một tuần lễ là vào Sơ thiền rất nhanh. Đến đây thì qua kinh nghiệm thực tu thực thấy của chúng tôi thì cũng xin trình bày cho đại chúng biết. Cũng như có huynh Minh Tâm cũng trải qua quá trình Tam thiền với những trạng thái này thì sẵn hôm nay mình trao đổi với nhau luôn. Vì phải tịnh khẩu mà không dám hỏi. Do đó cho nên sẵn đây mình trao đổi luôn. Rồi đồng thời cũng xin qua ý của Thầy bổn sư Viện chủ nghe qua và bổ sung thêm một số ý kiến để chúng con tu tập thêm tốt.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật (BBT:CĐ,09A,00:22:45)

Thầy xin nhắc cái này chút xíu. Trong cái sự kiện xảy ra, đây là cái hoàn cảnh rất tốt cho chúng ta hôm nay để chúng ta rút tỉa được kinh nghiệm của thầy Thiện Thuận. Và đồng thời phải thấy rằng nó có những điều kiện thực tế trong sự tu tập. Còn Minh Tâm thì được thầy dạy tu tập theo Thầy gần ba năm nay. Cho nên mỗi bước đi của nó Thầy theo dõi, tập luyện rất kỹ lưỡng. Cho nên không đến nỗi mà lạc lầm như vậy. Vì thầy Thiện Thuận xa thầy, chỉ có cái hạ này mới về đây gặp Thầy mà thôi. Do cái sự mà nhiệt tâm tu hành, nhiệt tâm xả tâm. Rồi trong công việc mặc dù là có duyên sự chùa nhưng mà thầy cũng không quên cái pháp tu. Do vì vậy mà đến đây nó quá nhanh chóng mà thầy không chuẩn bị được cái tư thế để làm chủ mọi mặt.

Còn Minh Tâm thì Thầy đã chuẩn bị cho nó mọi mặt. Từ bước đầu vào đây nó ngồi một giờ rưỡi hai giờ, Thầy dẹp xuống còn có mười lăm phút mà thôi. Nghĩa là Thầy chia làm bốn đoạn mười lăm phút như vậy cho nó tu tập. Từ cái ngồi kiết già cho đến cái ngồi ghế thường, cho đến cái đi kinh hành, rồi cho đến khi đứng. Tu trong bốn oai nghi. Do từng cái hướng dẫn cặn kẽ, kỹ lưỡng cho nên nó không xảy ra. Từ đó cho đến giờ thì theo Thầy thấy nó tịnh chỉ được các hành rất tốt và rất yên ổn mà không bị lạc lầm. Vì luôn luôn Thầy đã dạy cái Pháp hướng rất kỹ cho nó. Do như vậy mà Thầy biết rằng Minh Tâm sẽ đi vào con đường thiền này từng cái bước của nó rất là rõ ràng.

Sơ thiền như thế nào chắc chắn nó cũng nhận biết rõ, mà Nhị thiền như thế nào nó cũng biết rất rõ. Cơ thể nó thay đổi không phải như thầy Thiện Thuận. Bùng một cái dùng Pháp hướng cái cơ thể rối loạn liền tức khắc. Còn cơ thể nó từng ngày từng giờ nhẹ nhàng thay đổi. với sự thay đổi nó thường trình bày cho Thầy nghe: dường như thân con thay đổi bằng cách này, bằng cách khác, bằng cách nọ, nó trình bày cho Thầy nghe. Nhưng mà nó nhẹ nhàng, êm ái, không bị rối loạn. Còn thay đổi một cách đột ngột như thầy Thiện Thuận đó là cái rối loạn lớn và ma sẽ nhập đó. Cho nên chúng ta tu hành phải có bậc minh sư thì không bao giờ có bị ngũ ấm ma. Tại sao vậy? Tại vì bậc minh sư họ biết được cái chỗ nào, tu như thế nào, làm như thế nào. Vì vậy mà cái người đệ tử của họ rất vững vàng, không có lạc. Cũng như bây giờ nói là một điều, nhưng quý thầy thử nghĩ khi quý thầy mà xa Thầy thì quý thầy sẽ gặp những cái khó khăn. Cũng như thầy Thiện Thuận nếu mà không có Thầy trong một đêm đó. Cũng như không có sự hướng dẫn của Thầy chắc chắn thì làm sao mà thầy tu tập cho được như ngày hôm nay, phải không?

Vì vậy nó còn những cái khó khăn mà không phải mọi người đều giống nhau hết. Bởi vì đức Phật nói chúng ta có ba cái tướng: Hành tướng, Nhân tướng và Đặc tướng. Mà trong cái Hành tướng của mỗi người, mỗi hơi thở người thì thở dài, người thì thở ngắn ở mực bình thường của nó. Mà chưa phải là những hơi thở khác. Do đó trong Nhân tướng thì có mặt ai giống ai đâu. Người lùn, kẻ cao, người thấp. Đó là cái đặc tướng của nó. Cho nên tùy theo mỗi đặc tướng mà tu tập. Do cái người thiện hữu tri thức người ta mới nắm được cái đặc tướng của mỗi người, mà người ta giúp đỡ cho cái người tu vững vàng. Nó không có bị lệch lạc làm cho con đường tu càng ngày càng tiến, mỗi ngày mỗi thấy sự tiến bộ.

Cho nên hôm nay chúng ta là những người đủ duyên nhất, đã học được thực tế trên con đường tu tập thiền định. Không có còn cái chỗ nào mà hơn cái chỗ này hết. Nghĩa là làm chủ được cái sống chết, làm chủ được cái cơ quan vi tế nhất của loài người- là cái thân của chúng ta chứ còn gì nữa. Không có máy móc nào trên thế gian này mà bằng cái cơ quan, cơ thể của chúng ta. Mà hôm nay chúng ta làm chủ được nó, làm chủ cả trí óc của chúng ta nữa. Để rồi tới đây quý thầy sẽ nhập Tứ thiền và quý thầy sẽ biết cái sự vi diệu của nó vô cùng. Thầy không phải là quảng cáo cái thần thông đó đâu mà tại vì cái bộ máy cơ thể của con người rất là vi diệu. Khi mà chúng ta nắm làm chủ được nó, chúng ta điều khiển được. Cho nên càng đi tới chúng ta càng thấy con đường của đạo Phật thật tuyệt vời, nó thật là tối thượng. Tại sao? Tại vì trong tâm chúng ta không tham muốn một cái gì hết. Xả ly tất cả chỉ còn ba y một bát. Mà chúng ta sử dụng toàn bộ vì vậy mà chúng ta không hề dính mắc. Trái lại nếu mà tâm chúng ta còn chứa tham, ham muốn ở trong đó mà nó điều khiển được cái con người của chúng ta vậy thì thế gian này, trên hành tinh này chắc là con người bị hoại diệt. Nghĩa là cái tâm tham vọng của con người chúng ta điều khiển được con người, cái tâm tham vọng của chúng ta còn mà chúng ta điều khiển được con người như vậy thì Thầy nói thế gian này sẽ bị hoại diệt. Người ta sẽ dùng nó mà người ta làm việc gì vĩ đại. Như các nhà khoa học đã tưởng tượng những con người vĩ đại, thôn tín toàn cầu. Cái tâm tham vọng của chúng ta lớn lắm. Nhưng vì đạo Phật thấy được cái điều này nên dạy chúng ta xả ly cái tâm này để rồi thực hiện cái vi diệu này. Cho nên nó chỉ vi diệu ở cái chỗ làm chủ được cái sự đau khổ của con người, chớ không phải thôn tính toàn cầu để làm bá chủ. Chúng ta có thể, nếu mà người mà điều khiển được thân của chúng ta, có thể chúng ta thôn tính cả vũ trụ chứ chưa nói là toàn cầu.

Thầy nói tới đây thì tới chừng đó các thầy sẽ chứng nghiệm, sẽ thấy điều đó. Cho nên đức Phật Thích Ca nói: “Những gì Ta chứng như rừng lá cây, nhưng Ta dạy mọi người chỉ như nắm lá cây trong bàn tay”. Thật đúng như vậy. Khi thực hiện tới đây Thầy thấy lời nói đó không dối người.

Bây giờ thì qua cái sự trình bày Thầy biết rằng Thầy dạy Minh Tông rất cẩn thận và kỹ lưỡng, cho nên hàng ngày có những chuyện gì thì ngay đó nó đến thất Thầy, thầy trò bàn bạc nhau rút tỉa từng kinh nghiệm cho nên trên bước đường nó không sai. Nhưng có lúc nó cũng nông nổi là: Thầy dạy đừng có ngồi nhiều nhưng nó lại muốn ngồi nhiều để xem coi, do đó có lúc nó ngồi 5, 6 tiếng đồng hồ làm cho chân nó bị đau, bị khổ sở. Nhưng Thầy thấy đây cũng là sự thử thách mà thôi để rồi trên bước đường đi chúng ta mới có những kinh nghiệm. Chớ hầu như là mọi người đều đang nghĩ rằng mình phải ngồi từ 3 tiếng, 4 tiếng, 5 tiếng, 7 tiếng, 1 ngày, 2 ngày. Nhưng Thầy đã từng dạy các thầy chỉ cần trong một phút mà nhập định được thì nó được chứ ngồi nhiều nó chẳng ra gì.

Nhưng điều kiện tiên quyết đầu tiên mà Thầy muốn dạy quý thầy về Định niệm hơi thở hoặc Bốn thiền này thì Thầy đã nhắc nhở quý thầy rất nhiều là phải ổn định hơi thở bình thường, để chừng đó mà chúng ta tịnh chỉ các hành, hơi thở ngưng thì phải trở về mực bình thường của nó. Đó thì qua kinh nghiệm của thầy Thiện Thuận mà nhắc trở lại thì quý thầy thấy cái chỗ Thầy dạy căn bản, rất căn bản. Nhưng hầu hết Thầy nói các thầy không nghe mà cứ nghĩ rằng phải chậm nhẹ hoặc là hơi thở thế này thế khác để cho nó vào định cho nó hết vọng tưởng. Thầy đâu cần quý thầy loại hết vọng tưởng, mà Thầy chỉ cần tu tập đúng, ổn định đúng hơi thở để rồi có chỗ quý thầy trở về. Chứ nếu quý thầy mà tập không đúng cái hơi thở bình thường thì quý thầy trở về không được.

Cho nên lúc bấy giờ thầy Thiện Thuận nói, Thầy biết là thầy Thiện Thuận quên mất hơi thở của mình, bị rối loạn rồi làm sao nắm được nó nữa. Cho nên còn có cách giải quyết là để tự nó nó phải trở về bình thường thì phải dùng ĐỊNH VÔ LẬU mà thôi. Bởi vì lúc bấy giờ hễ chúng ta cần đặt tâm chỗ nào là ngay đó nó đã thu nhiếp lại rồi, thì nó khác bình thường rồi, không thể nào mà… Bởi vì thu nhiếp thì hơi thở nó phải chậm, nó phải nhẹ ra rồi, không thể nào mà bình thường được. Mà bây giờ chỉ còn giữ cái ý của mình để mà làm việc, để cho cơ thể nó tự quân bình lại bình thường, nó mới lấy lại cái hơi thở bình thường.

Còn nếu chúng ta tập nhuần nhã trong đó thì chúng ta biết hơi thở bình thường của chúng ta ở mức nào rồi. Do vì vậy mà khi đó, gặp trường hợp đó chúng ta cần sử dụng hơi thở bình thường và Pháp hướng chúng ta nhắc vài ba lần thì chúng ta trở lại bình thường, và trở về bình thường thì nó thư giãn toàn bộ thân của chúng ta không còn rối loạn nữa. Bởi vì chính bây giờ chúng ta sống hơi thở bình thường thì cơ thể chúng ta đâu có rối loạn. Cho nên khi mà chúng ta nắm được hơi thở bình thường là mạng sống chúng ta đã nắm được, còn không nắm được hơi thở bình thường là mạng sống chúng ta như chỉ mành treo chuông trong bước đi tu tập thiền định. Cho nên Thầy dạy các thầy tu tập kỹ điều này nhưng mà các thầy thì quá vội vàng mà quên cái mạng sống chúng ta là ở nơi hơi thở bình thường chứ không phải ở trong định đâu.

Đó thì hôm nay Thầy nhắc vậy còn bây giờ thì Minh Tông có ý gì để góp với quý thầy, để quý thầy thấy sự tu tập của mình thêm những cái kinh nghiệm tốt. (BBT:CĐ,09A,00:31:53)

Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Kính bạch Thầy.

Kính bạch toàn thể đại chúng.

Tại vì con cũng không được chuẩn bị để có ý kiến cho nên được sự cho phép của Thầy và có sự yêu cầu của thầy Thiện Thuận, con cũng xin góp một vài ý kiến.

Cái điều thứ nhất, bây giờ con nhớ cái gì con nói cái đó, cái điều thứ nhất là nói về vấn đề xả bỏ. Trước khi để mà nhập thất tu hành thì chúng tôi cũng đã suốt gần sáu bảy năm theo Thầy để mà tu tập tại nhà, trong thời gian tu tập tại nhà chúng tôi cũng đã tu tập cái Định chánh niệm tỉnh giác rất là lâu và nhất là hồi trước chúng tôi cũng biết cái pháp tu Chánh niệm tỉnh giác của thầy Nhất Hạnh, cho nên chúng tôi cũng đã tu cái Định chánh niệm tỉnh giác rất là lâu.

Cái thứ 2, trước khi mà quyết định lìa bỏ gia đình mà đi vào tu tập, chúng tôi không phải là người mặc kệ cho gia đình sống chết thế nào thì mặc kệ đâu, chúng tôi phải tới ba bốn năm chuẩn bị. Chuẩn bị bằng cách nào? Bằng cách là chúng tôi tại nhà có cái sự sản xuất về cái ngành mình thích, chúng tôi bây giờ là ngồi yên không có hoạt động, giao cái sự hoạt động đó lại cho người bạn đời của tôi và đứa con trai. Chúng tôi chỉ theo dõi cứ như vậy trong vòng gần 3 năm để xem coi thử là cái sự hoạt động đó nó ra làm sao, khi mà chúng tôi thấy là những người mà có thể thay thế thì lúc đó chúng tôi mới quyết định từ bỏ. Đó là cái sự chuẩn bị và đồng thời cũng chuẩn bị cái tư tưởng cho những người nhà, cho con tôi, con tôi thì tới 5 đứa đang đi học và cái người bạn đời của chúng tôi nữa, chúng tôi cũng chuẩn bị cái tư tưởng, coi thử họ có đồng ý không thì chúng tôi cũng đem ra bàn bạc trong gia đình, thì mọi người đều đồng ý cho tôi được nhập thất.

Họ cũng cứ nghĩ rằng chúng tôi nhập thất trong 3 năm thôi, sau 3 năm là chúng tôi trở về lại, nhưng khi bây giờ chúng tôi đã vào theo Thầy mà tu tập thì chúng tôi thấy rằng là chuyện phá bỏ thì không thể nào mà trở lại đời sống mà của người cư sĩ nữa, vì khi mà đã tu tập và trải qua được cái đời sống độc cư, rồi đời sống của một kẻ xuất gia. Ví dụ như bây giờ tôi trở lại trong gia đình thì chúng tôi không thể nào mà ăn trở lại ngày 3 bữa được, bây giờ ăn một bữa thôi mà nếu ăn nhiều đã cảm thấy trong thân nó mệt mỏi rồi. Bây giờ ngủ chẳng hạn, bây giờ nếu tôi nằm ngủ quá 2 tiếng nếu không thức dậy thì nó rơi vào mộng, muốn cho nó không rơi vào mộng thì chúng ta ngủ đủ cái mức độ tới thức của nó thôi thì tỉnh dậy, tỉnh dậy rồi thì nó đâu có mộng được. Nhân cái chỗ này để nói đến cái chỗ mà làm chủ cái ngủ, nếu mà chúng ta làm chủ được cái ngủ thì đương nhiên là chúng ta đã vượt qua được cái tưởng, vì chúng ta tỉnh rồi thì ngủ đủ thức của nó mà chúng ta tỉnh dậy thì mộng nó không thể xâm nhập vô được. Cũng như khi chúng ta ngồi thiền mà nếu như ý thức chúng ta luôn luôn tỉnh thì không thể nào mà có cái tưởng nó xen vô được. Đó là chúng tôi xin nói đến cái chuyện xả bỏ.

Bây giờ nói đến cái chỗ mà nhập các định. chúng tôi thì không tu tập nhanh như thầy Thiện Thuận mà chúng tôi đi từ từ, bây giờ nếu mà nói qua cái kinh nghiệm tu tập thì nó mất thì giờ nhiều của quý Thầy lắm, cho nên chúng tôi chỉ nói đơn sơ thôi. Ví dụ như bây giờ vô Sơ thiền, chúng tôi thường nghe theo lời Thầy giảng dạy cũng như theo trong kinh điển Phật thì Sơ thiền thì chúng tôi sử dụng cái hơi thở mà không có Tầm nhưng mà còn Tứ. Thở bình thường không có vọng tưởng nhưng mà còn tác ý.

Rồi tới Nhị thiền, tức là chúng tôi chỉ thở nhẹ lại một chút, điều khiển cái hơi thở cho nó nhẹ lại một chút mà không có tác ý nữa, tức là không Tầm mà không Tứ thì nó là vô Nhị thiền. Đơn sơ vậy thôi. Sơ thiền là mình cứ thở bình thường, mà không có vọng tưởng nhưng mà còn tác ý. Lâu lâu mình nhắc nó cái, tức là mình tác ý, mình tác ý cho nó đi tiếp tục, chứ nếu mình không tác ý thì là nếu mà cái người mới tu thì vọng tưởng nó xen vô. Cho nên mình tác ý thì là nó vọng tưởng nó hết xen vô thì tức là mình ở trong Sơ thiền, thanh thản mà đi, thì đó là Sơ thiền. Còn bước vô Nhị thiền thì chúng ta ngưng cái tác ý, thở nhẹ, không Tầm, tức là không có vọng tưởng, mà không Tứ tức là không tác ý mà nhẹ lại thì là nó vô Nhị thiền.

Vô Tam thiền thì chúng tôi khác với thầy Thiện Thuận là tu tập rất là lâu. Tại bước vô Tam thiền, trước khi mà chúng tôi bước vô Tam thiền thì tôi là người không nghe lời Thầy cho nên là ngồi nhiều quá. Tôi ngồi cho đến khi tôi tăng lên đến 4 giờ, thì bắt đầu cái chân nó bị nứt ra thành vết thương. Mà bây giờ các Thầy cứ tưởng tưởng cái vết thương của chúng tôi chỉ là một ghẻ nhỏ ở bàn chân thôi, ở cái chỗ mà chéo cái chân lên đó, thì cái chỗ đó là cái chỗ mà điểm căng thẳng nhất chéo chân lên thì nó trở thành cái vết thương, chúng tôi ngồi trên cái vết thương đó có cái máu nó chảy ra thì suốt như vậy cho đến bây giờ vẫn chưa có lành, sắp lành rồi, như vậy là gần 1 năm.(BBT:CĐ,09A,E00:39:32)(BBT:BN,08,E01:31:39)

(BBT:BN,09,B00:00:00)(BBT:CĐ,09A,B00:40:11)Qua buổi giảng của Thầy, Thầy chỉ nói câu rất ý nghĩa. Thầy bảo là cái quan trọng không phải ở chỗ ngồi, quan trọng ở chỗ tịnh chỉ được các hành, cho nên tôi suy nghĩ, cho nên là tôi ngưng, cho nên tôi không có ngồi chéo nữa, không có ngồi kiết già nữa mà chỉ có ngồi dựa lưng vào ghế. Nhưng mà bây giờ nói đến cái chỗ kinh nghiệm, cái chỗ dựa lưng vô ghế này, các thầy đừng nghe nói là ngồi dựa lưng vô ghế cũng nhập định được. Ở chỗ này là phải biết lúc nào là ngồi dựa lưng vô ghế mà nhập định được. Quan trọng là ở chỗ pháp hành, ngồi dựa lưng vô ghế là nó buồn ngủ dữ lắm. Mà ai chưa phá được thì đừng ngủ, chưa đủ thức tỉnh thì ngồi cỡ 10 phút, 15 phút, 20 phút là nó buồn ngủ. Nó không rơi vô ngủ nó rơi vô thùy miên, nó không rơi vô thùy miên thì nó rơi vô vô ký. Thành ra là Thầy cho tôi ngưng đúng vào lúc mà tôi ngồi ghế không còn bị sâu vào giấc ngủ nữa, cho nên tới bây giờ thì tôi ngồi đến gần 5 tiếng liên tục dựa lưng vào thành ghế không nhúc nhích mà nó cũng không rơi vào ngủ. Đó là nói chút kinh nghiệm về vấn đề là ngồi ghế.

Mà bây giờ sau khi Thầy cho tôi ngưng không có ngồi chéo nữa cho đến bây giờ là gần 2 tháng rồi (..) mà cái vết thương ở chân nó chưa có lành, còn một chút xíu nữa. Vì vậy cho nên quý thầy cũng thấy bữa ăn nào Thầy cũng cho tôi bưng cơm về thất ăn. Là tại sao? Tại Thầy, Thầy nói rằng bảo vệ cho thật kỹ để cho vết thương nó lành. Nó lành rồi thì mình muốn ngồi bao giờ mình ngồi. Nhưng mà qua cái chỗ này tôi rút kinh nghiệm là cái ngồi chéo đó là lúc chúng ta bắt đầu tu. Thầy nói câu chúng tôi rất là thấm thía: Ngồi chéo là để mà kiết cái thân lại để cho vọng tưởng nó đừng xen vô lúc mới thôi, còn bây giờ chúng ta đã làm chủ được hơi thở, chúng ta đã có sức định thì ngồi chéo hay ngồi ghế hay là đi đứng hay nằm thì nó cũng như nhau. Không có quan trọng gì chỗ ngồi chéo đó. Thì ở chỗ này quý thầy thấy rằng là ngồi chéo tức là chúng ta dùng tư thế đó để buộc tâm lại, cho nó đừng có cái sự bung ra hay là nó vọng tưởng ra. Còn khi chúng ta đã điều khiển được nó rồi, tâm ta mà ta đã điều khiển được nó rồi thì ngồi ghế cũng có cái lợi là chúng ta tập tỉnh mà nó không có bị gục.

Qua một điểm nữa chúng tôi cũng xin góp thêm một chút xíu nữa: Vấn đề ngưng các hành và tác ý.

Thì từ hồi nào đến giờ chúng tôi vẫn là ám thị nhắc nhở nhưng mà nó không có kết quả. Sau này khi Thầy nhắc chúng tôi là tác ý cho mạnh, ám thị cho mạnh, ám thị cho cương quyết. Thì chúng tôi bắt đầu luyện tập cách ám thị cương quyết này, tức là ra lệnh cho mạnh thì mới ngưng được các hành. Thì các thầy cứ tưởng tượng rằng là khi phổi ta nó đang thở, các cơ trong cơ thể chúng ta đang hoạt động thì tức là cơ thể ta đang hoạt động mà chúng ta ra lệnh: Ngưng. Làm sao mình ngưng được. Thành ra phải có sự tập trung năng lực tinh thần rất là mạnh. Thầy bảo là: Đừng có nói là hơi thở ngưng, các hành ngưng. Đừng có ra lệnh vậy. Phải ra lệnh mạnh: Các hành ngưng. Hơi thở ngưng(BBT:CĐ,09A,E00:44:27) (chỗ này nghe băng mới thấy được nhấn mạnh giọng)(BBT:CĐ,09B,B00:00:06) thì sau lệnh đó là tự động nó tập trung vô tụ điểm liền. Nếu mà các thầy chưa có tập trung được cái tâm của mình vô tụ điểm thì sự ám thị đó nó cũng không có kết quả.

Cho nên sau khi ám thị rồi chúng ta bám hơi thở chậm liền, phải đưa hơi thở đi vào chỗ chậm liền, chậm liền. Thì bây giờ muốn vô Tam Thiền thì nhẹ chậm ở mức độ nào? Muốn vô tới Tứ Thiền, mặc dù là chúng tôi chưa đạt tới Tứ thiền nhưng mà chúng tôi cũng thấy bóng dáng của Tứ thiền.

Cho nên chúng ta đừng nghĩ rằng là vô một mạch từ sơ thiền tới tứ thiền liền đâu. Không. Khi vô sơ thiền thì chúng ta nương hơi thở nào để vô sơ thiền. Vô sơ thiền được rồi muốn vô nhị thiền thì chúng ta phải ra hơi thở trở lại, ra hơi thở lại chúng ta mới vô được Nhị thiền. Là thở nhẹ mà không có tầm, không có tứ. Đang không tầm, không có tứ, muốn vô Tam thiền thì chúng ta phải ra hơi thở lại. Cho nên đức Phật mới bảo là vô tới Diệt Thọ Định Tưởng thì cũng phải nương hơi thở là ở chỗ đó. Vô Tam thiền rồi muốn vô Tứ thiền thì chúng ta phải ra hơi thở lại, tác ý ra ra hơi thở lại đi ngay từ đầu. Giờ mà đi vô lại luôn cái hơi thở đó, giả sử vô Tam thiền hơi thở nó chậm ở mức độ nào mà vô Tứ thiền thì hơi thở nó chậm ở mức độ nào.

Hoặc tác ý mà ám thị cũng vậy, nếu chúng ta ám thị mạnh là nó bị động, khi vô Tứ thiền thì ám thị đó nó phải nhẹ lại, nhưng nhẹ lại và nó chậm lại ở mức độ như thế nào để cho ý thức nó ngưng.

Nói đến đây chúng tôi cũng xin nói một chút kinh nghiệm về vấn đề mà khi chúng tôi ngưng được cái ý thức, thì tưởng nó xen vô đấy, ý thức không hoạt động thì tưởng nó hoạt động. Thì chúng tôi cũng đã gặp trường hợp ý thức nó ngưng tưởng nó xen vô, thấy thân mình bay lên, nó bay lên rồi hạ xuống nó ngồi lại 3 lần như vậy nhưng mà chúng tôi bình tĩnh, chúng tôi nói rằng đây là tưởng cho nên là ta không theo nó, ta chỉ theo hơi thở thôi, cho nên nó phải ngưng. Rồi khi mà ý thức chúng tôi ngưng như vậy vô trình cho Thầy liền, thì Thầy nói là: đến lúc ý thức ngưng thì tưởng thức hoạt động mạnh cho nên con phải xả tưởng. Xả tưởng là ở trong Tam thiền, tức là phá hỷ. Các thầy nghe nói phá hỷ chứ chưa biết phá hỷ là phá cái gì, phá hỷ tức là xả các trạng thái tưởng. Các trạng thái tưởng thì nó gồm có 6 cái tưởng: sắc tưởng, thinh tưởng, hương tưởng, vị tưởng, xúc tưởng, pháp tưởng. Thì con phải phá 6 cái tưởng này, con đừng có theo nó và đừng có một mầm mống gì để cho về thần thông.

Chúng tôi nghĩ rằng lúc mà ý thức của chúng tôi nó ngưng mà chúng tôi mống một cái gì là nó có cái đó, chúng tôi mống một cái là cái thân nó bay lên, là nó bay. Mà chúng tôi mống một cái, nhớ tới cái gì là nó nhớ tới cái đó. Nhưng mà đó là tưởng cho nên Thầy bảo rằng không có được đi vào con đường đó. Đi vào con đường đó tức là đi vào con đường Định Tưởng.

Thì chúng tôi thấy được là khi ngưng được ý thức, chúng ta nhập vào 4 cái định tưởng được, tôi hỏi thầy Thầy nói dễ dàng chứ không khó khăn gì. Nhưng mà nếu bây giờ con nhập vô định tưởng thì nó mất thời giờ, cái thứ 2 là nhiều lúc con đã vô đó rồi con mê thì con không có ra được. Do đó chúng tôi không có dám vào. Nhiều lúc chúng tôi cũng có khởi niệm trong đầu là vô thử coi cái định tưởng này nó ra làm sao? 4 cái định tưởng tức là Không vô biên xứ, Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ và Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Đó là trong kinh nói và theo lời Thầy dạy. Chúng tôi nghe vậy chúng tôi biết vậy và chúng tôi không có dám vào. Tại vì vào là chúng tôi sợ bị mắc dính vào đó và nó mất thì giờ. Và các thầy, quý thầy rút cái kinh nghiệm của tôi thì để đi cho được nhanh. Chúng tôi đi chậm vì lý do thứ nhất là cứ bị lạc vào cái tưởng, đi mà chậm nữa là chúng ta bị lạc vào chỗ hôn trầm thùy miên, vô ký. Nếu mà bây giờ mà cứ nằm mãi ở trong cái tưởng thì chúng ta cứ ở trong đó thôi, chứ nó đâu có tiến sâu thêm được nữa. Muốn tiến sâu thêm được nữa thì chúng ta phải ra hơi thở để mà dẹp cái tưởng đi. Dẹp cái tưởng đi và chúng tôi ngưng hơi thở thì chúng tôi mới tịnh chỉ tiếp các hành cho nó ngưng hẳn hoàn toàn.

Tại nói như vậy chứ các hành nó ngưng rồi nó cũng phóng lại, ý thức cũng vậy. Cái ý thức của chúng ta nó ngưng, nhưng nó ngưng tới mức độ nào mà chúng ta đang tập luyện thì như tôi hiện giờ nó ngưng được 2 tiếng, 2 tiếng rưỡi mà 3 tiếng là nó bắt đầu sống lại à. Nó sống lại rồi mà bây giờ tôi muốn đi tiếp thì phải tác ý cho nó ngưng tiếp tục. Tại vì tôi không chuẩn bị cho nên là không ghi lại được nhiều. Thì xin góp một vài ý kiến đó để làm vui lòng thầy Thiện Thuận và theo sự cho phép của Thầy.

Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật.(BBT:CĐ,09B,00:07:02)

Bây giờ Thầy tiếp tục. Sau cái trình bày trước là của thầy Thiện Thuận rút tỉa những kinh nghiệm, sau trình bày của Minh Tông. Các con thấy Minh Tông được Thầy chỉ dạy tận tình, có thời gian để chuẩn bị cho nên Minh Tông trình bày rất là kỹ, rất là quan trọng. Còn thầy Thiện Thuận bởi vì trình bày cấp tốc quá cho nên thầy Thiện Thuận trình bày, quý thầy mà theo cái kiểu thầy Thiện Thuận, Thầy thấy là phải ở gần sát bên thầy chứ lơ mơ là tiêu, không có dễ đâu.

Còn Minh Tông, các thầy nên nghe theo cái lời của Minh Tông đó mà tuần tự tu tập như Thầy đã dạy Minh Tông. Cho nên sau này thì Thầy mà ẩn bóng thì Minh Tông mà tu tập xong, có đủ duyên nó là người thừa kế cho Thầy. Vì cái trình độ văn hóa của nó thì trên Đại học. Và sự tu tập của nó, Thầy thấy từ ngày đến đây kỷ luật rất là nghiêm chỉnh và nó cắt ly gia đình hoàn toàn. Thầy thấy ít có người cư sĩ nào làm được như nó. Cho nên Thầy hy vọng nó là người thừa kế của Thầy sau khi Thầy ẩn bóng. Nhưng Thầy chờ cho nó tu xong, vì vậy mà lúc này Thầy thấy rằng trong Tu viện chúng ta có nhiều người có thể tin tưởng, rất là tin tưởng phật pháp rồi. Đó là qua hình ảnh tu hành thứ nhất là Mật Hạnh, thứ hai là Minh Tông, thứ ba đến đây là thầy Thiện Thuận. Như trình bày cho các thầy thấy sự nỗ lực đó không phải là do Thầy để mà chuẩn bị cho họ nỗ lực đâu. Chính cái tư tưởng, chính cái tâm họ tha thiết nhiệt tình với sự giải thoát mà họ đã chuẩn bị cho họ, Thầy chỉ là một người bạn để mà biết đường dẫn họ đi cho đúng thôi. Chứ còn cái tư tưởng đó họ phải chuẩn bị. Cũng như quý thầy hiện giờ quý thầy nếu mà chuẩn bị tư tưởng như vậy thì Thầy dẫn đường thì quý vị đi dễ. Còn quý thầy chưa có chuẩn bị như vậy, Thầy có dẫn đi đâu thì quý thầy cũng loành quành đó mà thôi chứ không đi đâu được. Quan trọng là ở chỗ tư tưởng. Cho nên nếu Minh Tông mà không chuẩn bị cho tư tưởng của mình mà dứt khoát tu hành thì phỏng chừng bây giờ dù là 10 năm chưa chắc đã đạt được. Tại vì tư tưởng chưa dứt khoát, có ngồi đây cũng chỉ là vô ích, còn làm hao tốn của đàn na thí chủ.

Mà nếu thầy Thiện Thuận không chuẩn bị cho mình trong khóa hạ năm nay, thì chắc chắn muôn đời thầy không có dịp gặp Thầy, mà không có dịp gặp Thầy thì con đường tu của thầy lỡ dở. Đây cũng là cái duyên mà thầy có tâm tha thiết nhiệt tình, cách đây 6-7 năm thầy đã có cái tâm muốn theo Thầy từ đó rồi. Nhưng cái duyên nó không đủ, thầy phải chuẩn bị 6-7 năm trời, cho đến hạ này là hạ cuối cùng thầy mới thấy là mình sắp xếp. Nhưng vẫn còn vướng bận chứ chưa phải. Cuối cùng mà thầy ở đây thầy phải xả nó bằng cách, rõ ràng là nó chướng ở trong bụng thầy, nó chướng lên đầu thầy. Đó là thầy phải còn dùng cái Định Vô Lậu để xả nó ra một lần cuối cùng. Thì như vậy đủ biết rằng cuối cùng thầy phát nguyện 3 y một bát như Phật, hành trang của một vị du tăng khất sĩ, không còn là một vị trụ thế tăng nữa.

Ở đâu cũng là nhà của họ, ở đâu cũng là nơi họ ở, chờ khi hết duyên là họ ra đi với một cách không danh không lợi. Đó là mục đích Thầy đã nhận thấy những người tu sĩ đệ tử của đức Phật ngày xưa thực hiện phạm hạnh của họ đầy đủ như vậy. Đến đây Thầy xin chấm dứt.

Những lời hôm nay, những kinh nghiệm hôm nay rất quý giá. Mặc dù từ lâu Thầy chưa cho Minh Tông nói ra những cái lời này, bởi vì Thầy biết ai mà tin mà nói, nói làm sao người ta tin được. Vì cái nhân duyên có thầy Thiện Thuận về đây, sẵn đó Thầy mới gợi ý với thầy Thiện Thuận có sự yêu cầu để mà huynh đệ rút tỉa nhau mà tu tập. Cho nên Thầy vui lòng nhận. Chớ sự thật Thầy muốn chờ cho Minh Tông thực hiện xong mới mở miệng…

Thầy sẽ dạy về Tẩu Hỏa Nhập Ma

Để cho quý thầy thấy lý do nào mà có ma nhập, và để rõ được con đường của đạo Phật giải thích ma nhập như thế nào. Chớ hầu hết là chúng ta cũng chỉ nghe Thầy nói tưởng thôi, chớ chúng ta chưa biết cái tưởng nào là ma mà cái tưởng nào là không ma.

Tại sao có tưởng ma nhập?

Đạo Phật xây dựng giáo lý của mình trên nền tảng Đạo Đức Nhân Quả, nên cái thế giới siêu hình không có ma. Nhưng bài Thập Nhị Nhân Duyên của Phật đã xác định rất rõ ràng là thế giới siêu hình không có. Vậy sao ở đây lại có tưởng ma nhập?

Mà thường thì ma nhập vào những người sống trong tưởng nhiều: đồng bóng, cốt và những người tu thiền tưởng sai.

Ở đây quý vị cần phải rõ trong thân ngũ uẩn của quý vị có 5 cái thức:

1. Sắc thức uẩn

2. Thọ thức uẩn

3. Tưởng thức uẩn

4. Hành thức uẩn

5. Thức thức uẩn

Bởi đạo Phật dạy rất rõ để chúng ta thấy được thân Ngũ uẩn, là 5 uẩn hợp lại làm thân của chúng ta. Rồi thế giới siêu hình nó ở chỗ nào, mà khi thân ngũ uẩn này tan hoại thì thế giới siêu hình đi về đâu? Nó có hay là không?

Đó chính là điểm đặc biệt của đạo Phật để thấy được thế giới siêu hình nằm trong chỗ nào ở trong các uẩn này.

Do vì vậy đức Phật xác định bài Thập Nhị Nhân Duyên như Thầy đã nói rồi, là qua bài Thập Nhị Nhân Duyên chứng tỏ rằng thế giới siêu hình không có. Nếu mà nó có thực thì nó phải có một cõi giới của nó. Mà đã có một cõi giới của nó thì phải có con người chúng ta đến đó rồi về đây. Đằng này hầu hết nói thế giới siêu hình thì chúng ta chỉ tưởng tượng mà thôi. Không thấy ai đi đến cõi đó rồi về nói rằng chứng minh được tôi thấy cõi đó như vậy như vậy.

Trong kinh Phật cũng đã xác định nhiều bài kinh nói về hướng này để chúng ta thấy rằng thế giới siêu hình không có. Mà bây giờ chúng ta đang sống bị bao vây bởi thế giới siêu hình làm cho người ta trở nên mê tín, người ta không biết có hay không, nhưng mà người ta vẫn thấy nó có. Cho nên đó là một điều rất nan giải cho con người ở thế gian này.

Khoa học bây giờ chứng minh cũng không được. Không làm sao chứng minh được thế giới này. Thế mà chỉ có Phật giáo giải quyết được, mà ít có ai giải nổi cái này ra. Họ cũng loành quành loành quành rồi nghe trong kinh điển của Phật cũng nói thế giới Chư Thiên, 33 cõi trời như thế này như thế khác. Họ cũng cho đó là thế giới siêu hình. Họ đâu có biết đó là cái gì mà Phật đã muốn nói.

5 cái uẩn này gọi là 5 thức:

1. Sắc thức

2. Thọ thức

3. Tưởng thức

4. Hành thức

5. Thức thức

Ở đây chúng ta phân biệt cho rõ ràng. Sắc thức thì dùng lục nhập. Lục nhập tức là mắt tai mũi miệng thân ý của mình. Cái thân của chúng ta hiện bây giờ hoạt động để mà chúng ta nhận thức biết được mọi vật, thấy hình sắc cũng như nghe âm thanh biết được mùi vị hương thơm thì hoàn toàn là phải do 6 thức này, tức là phải do 6 căn này (mắt tai mũi miệng thân ý).

Do vì vậy mà chúng ta mới nhận ra được các đối tượng xung quanh chúng ta, các pháp xung quanh chúng ta. Còn nếu cái sắc này mà không có 6 cái căn này thì họ sẽ không nhận ra được. Và cái nhận ra được mà ở trong cái nhận ra được đó mà biết, mà nghe, mà thấy, mà cảm giác được thì ở trong đó phải có cái thức. Cho nên gọi nó là lục nhập. Vì ở ngoài mà tiếp xúc vào nó thì nó phải xuyên qua cái căn đó để rồi cái thức nó mới phát hiện ra đó là một âm thanh, đó là một hình sắc, đó là một hương vị.

Vì vậy mà về cái phần sắc như quý thầy đã biết rằng mỗi con người chúng ta hiện đang sống trước mặt, đang ngồi đây nghe là chúng ta hoàn toàn đang dùng lục nhập của chúng ta để tiếp nhận những bài pháp mà Thầy đang giảng. Và cái sắc thức tức là cái biết của chúng ta hiện giờ luôn luôn hoạt động để chúng ta tiếp nhận những đối tượng bên ngoài tác động vào thân và tâm của chúng ta. Do đó cái biết đó gọi là sắc thức. Nói riêng thì nó là mắt tai mũi miệng thân ý thức. Mà nói chung thì gọi là sắc thức.

Còn về phần thọ thức, chính là cảm giác làm cho chúng ta khi bị xúc chạm làm chúng ta thấy biết được cái nóng, cái lạnh, cái đau cái nhức cái đớn thì đó là thọ thức. Nhưng ở đây thọ thức không quan trọng. Nó không quan trọng là vì đối với chúng ta giải về ngũ ấm ma thì nó không quan trọng. Nhưng đến tưởng thức thì rất là quan trọng.

Về phần thứ ba thì tưởng thức rất là quan trọng. Khi mà sáu căn của chúng ta mắt tai mũi miệng thân ý ngưng hoạt động, tức là nó ngủ đi, nó không hoạt động nữa, thì cái tưởng thức này nó trỗi dậy, nó sử dụng cái thân của chúng ta, cái sắc thân chúng ta. Thì một người mộng du, nó điều khiển thân người đó đi như thường. Đây là Thầy nói cái mộng đặc biệt gọi là mộng du, còn cái mộng thường của chúng ta là nằm mộng, cái thân nằm đó mà thấy mình đi đây đi đó thì cái đó nó không có đặc biệt lắm. Nhưng cái tưởng ấm ma nó thuộc về mộng du, cho nên Tẩu Hỏa Nhập Ma nó thuộc về mộng du, cho nên nó nhập vô chúng ta thì nó điều khiển được cái thân của chúng ta. Nhưng lúc bấy giờ cái người đó họ không biết. Thầy nghe nói những người mộng du thì họ đi ở trên tường thẳng được, họ đi trên mái nhà hiu hiu không bao giờ họ té, họ không sợ gì hết. Họ đi vòng vòng vậy rồi một lúc họ trở về họ nằm ngủ lại, chừng thức dậy họ cũng không hay biết gì hết. Đó là cái tưởng thức hoạt động. Cũng như một người lên đồng nhập xác, thì những người này trong lúc đó họ chẳng biết gì hết. Hoàn toàn ý thức họ, 6 cái thức của họ mà do sắc thức ngưng hoàn toàn. Nó để cho tưởng thức làm việc, dùng cái sắc thân của họ mà làm việc, dùng cái tứ đại của họ mà làm việc. Đó là cái tưởng thức. Vì vậy chúng ta nhận xét qua chỗ này mới biết những hiện tượng xảy ra mà người ta thường thấy có những sự siêu hình đều là do tưởng này mà ra.

Ở đời người ta thường nói người nặng bóng vía và người nhẹ bóng vía. Nặng bóng vía tức là không thấy ma, mà nhẹ bóng vía tức là người hay thấy ma. Mà người nhẹ bóng vía tức là người này sống trong tưởng nhiều, mà người nặng bóng vía tức là người sống trong ý thức nhiều. Cho nên người nhẹ bóng vía này nghe thấy ma thì thấy hình bóng ma. Đó là những trạng thái của tưởng lưu xuất từ tưởng nhiều tưởng ít mà thôi. Chớ không phải có thế giới có linh hồn người khác mà xuất hiện ra để nhập vào mình hoặc nhập vào thân của người khác. Đó là chúng ta xác định cho được để thấy cái tưởng thức nó đặc biệt và vi diệu mà hiện tượng xã hội chúng ta nhiều người đã từng nghe thấy biết trực tiếp mà người ta không giải thích ra nổi được.

Hành thức thì chúng ta biết rất rõ, mỗi cái hành động, mỗi cái điều kiện có cái gì thì trong cái hành của chúng ta đều có sự hoạt động thì phải kèm theo bên cái thức của sự hoạt động đó. Cho nên nó có sự điều động. Nhưng mà hành thức thì không quan trọng. Cũng như thọ thức nó không quan trọng. Nó quan trọng là khi mà cái thọ thức này hoặc hành thức này nó làm việc với cái sắc thức, thì lúc bấy giờ thân rung động cảm giác này kia nọ thì cái thọ đó nó cảm giác theo sắc thức, cũng như theo hành thức của nó mà nó xúc chạm. Do đó nó có cảm giác hoặc cái này cái khác thì do đó mà chúng ta nhận ra được cái cảm giác và cái hành động của chúng ta trong khi nó sử dụng cái sắc uẩn của nó.

Còn cái tưởng thức này thì nó đặc biệt riêng, nó sử dụng riêng. Nhưng trong cái sử dụng của tưởng thức thì nó cũng có thọ thức và hành thức chớ không phải không có. Cho nên trong giấc mộng chúng ta thấy ăn chúng ta cũng biết ngon, mà chúng ta có cảm giác. Thí dụ như thấy lửa cháy, lúc bấy giờ chúng ta chạy vào trong cái nhà để chữa lửa, chúng ta thấy nóng, thấy rát nhưng mà sự thực ra thì nó không có phỏng lửa và không có nóng rát khi chúng ta thức dậy.

Cho nên cái thọ ở trong tưởng thức nó vẫn có, trong cái hành của tưởng thức nó vẫn có vì nó có đi đây đi đó ở trong đó, cho nên nó phải có cái hành ở trong đó. Vì vậy cái thọ thức và cái hành thức chỉ là những sự phụ thuộc vào sự điều khiển của tưởng thức và sắc thức mà thôi. Như vậy thì quý thầy đã hiểu rõ trên cái hành thức và cái thọ thức thì nó không quan trọng, nó không tạo thành thế giới siêu hình mà nó chỉ phụ thuộc vào những cái sắc thức và thức thức mà thôi.

Bây giờ đến Thầy giải thích về cái thức thứ 5 tức là Thức thức.

Thức thức nó dùng gì? Nó dùng thức. Ở đây Thầy xin giải thích thêm để chúng ta thấy này.

Sắc thức thì dùng lục nhập: mắt tai mũi miệng thân ý.

Mà thọ thức thì dùng xúc. Cái thọ của chúng ta mà nó không có xúc thì nó không cảm thọ gì được hết. Nó phải dùng cái xúc nó mới có thọ được.

Mà tưởng thức thì nó dùng tưởng. Chớ nó không thể dùng mắt tai mũi miệng thân ý chúng ta được. Phải rõ cái chỗ này.

Hành thức thì nó dùng hành, chớ nó không dùng tưởng được mà nó cũng không dùng xúc được, mà nó phải dùng cái hành. Cho nên hành thức thì nó phải dùng cái hành.

Mà cái thức thức thì nó dùng thức. Nó không có dùng cái lục nhập này. Tức là khi chúng ta nhập Tứ Thiền, cái thức thức nó hoạt động thì nó lại không có dùng mắt tai mũi miệng thân ý chúng ta. Vì mắt tai mũi miệng thân ý chúng ta, Phật nói mắt là nhục nhãn, con mắt nhục không thể nào thấy xa ngàn dặm được. Cho nên nó phải sử dụng thức thức của nó. Thức thức nó phải sử dụng cái thức, tự nó sử dụng cái tâm của nó cho nên nó ngồi đây mà nó thấy muôn ngàn vạn dặm. Hoặc nó thấy trong quá khứ nhiều đời nhiều kiếp. Đó tức là cái thức đó đó.

Như vậy là chúng ta thấy biết được 5 cái thức này: sắc thức, thọ thức, tưởng thức, hành thức và thức thức. Nó sử dụng cái gì thì ở đây Thầy giải thích quý thầy rất rõ.

Mặc dù ở trong kinh không có nói bài này, nghĩa là trong các kinh Phật không có giảng bài này như vậy nhưng mà qua cái sự hiểu biết của Thầy trong sự tu tập, Thầy biết rằng trong thời đức Phật chưa có người thưa hỏi ngay điều này cho nên không có bài giảng này. Trái lại vì trong thời chúng ta nó có những ma chướng như vậy, cho nên Thầy mới giải thích cái này để chúng ta thấy rằng cái thọ nó dùng cái gì, mà cái sắc thức nó dùng cái gì, mà cái tưởng thức nó dùng cái gì, mà cái hành thức nó dùng cái gì và cái thức thức nó dùng cái gì.

Cho nên chúng ta nghĩ cái thức thức nó dùng cái sắc uẩn của chúng ta thì không được, nó sẽ dùng mắt tai mũi miệng thân ý của chúng ta cũng không được. Mà nó dùng tưởng cũng không được. Nó dùng xúc cũng không được. Mà nó dùng hành cũng không được. Mà thức thức nó chỉ dùng cái thức của nó mà thôi. Tức là tâm dụng tâm đó. Người ta nói tâm dụng tâm đó. Hay một danh từ của Thiền tông thì nói thể dụng thể đó. Nó không có dụng cái chuyện khác được mà nó dụng ở nơi nó. Cho nên nó dẫn tâm về Tam minh là cái chỗ này. Vì vậy sau khi nhập Tứ Thiền quý thầy sẽ thấy rõ cái này.

Sắc thức dùng lục nhập là mắt tai mũi miệng thân ý căn. Mà ý căn là bộ óc của chúng ta, chủ thể điều khiển toàn thân qua các căn của nó. Nghĩa là cái ý căn, đương nhiên chúng ta thấy cái bộ óc của chúng ta là ý căn. Có nhiều người cho ý căn là trái tim của chúng ta. Nhưng mà sự thật không đúng. Trong kinh thường có chỗ cũng giảng nói ý căn là trái tim của chúng ta, như bây giờ nói nhãn căn là con mắt của chúng ta, mà nhĩ căn là lỗ tai chúng ta, mà tỷ căn là lỗ mũi chúng ta thì cái đó chỉ rất đúng. Nhưng mà đến ý căn thì hầu như người ta không hiểu đức Phật muốn nói cái gì. Nhưng mà chúng ta xét trong thời đại chúng ta, chúng ta biết rất rõ là vì khoa học có hẳn hòi. Bởi vì ý căn là bộ óc của chúng ta. Nó điều khiển toàn thân của chúng ta. Cho nên hiện bây giờ chúng ta sử dụng ý căn là một điều kiện rất tốt cho nên do sự hiểu biết này mà Thầy tận dụng ý căn của Thầy tu tập ở trong 4 thiền. Nương vào hơi thở để điều khiển cho nó từ chậm nhẹ cho đến khi nó ngưng hoàn toàn là do ý căn. Nếu mà chúng ta dùng tưởng thức mà điều khiển là chúng ta sẽ lạc.

Cho nên hầu hết một số người chưa biết cho nên người ta tưởng ý căn là trái tim của chúng ta. Thì người ta dùng cái tưởng mà người ta tu thì người ta sẽ bị lạc. Đồng thời người ta cứ bắt buộc cái ý căn phải ngưng hoạt động, không cho nó hoạt động, thì điều đó là người ta sẽ đi lạc mất, bởi vì ý căn mà ngưng thì chủ thể điều khiển cái thân cũng như ông vua điều khiển cái nước, mà ông vua bây giờ không điều khiển được thì người ta sẽ cướp nước ông. Do đó mà chúng ta biết cái ý căn nó rất quan trọng chứ không phải nhãn căn hay nhĩ căn quan trọng đâu, mà cái ý căn rất quan trọng, nó là cái bộ óc của chúng ta. Nhưng mà để người khác mà vào bộ óc chúng ta nó điều khiển trong đó thì guồng máy của đất nước đó sẽ bị mất.

Thì hôm nay chúng ta thấy ý căn là vấn đề rất quan trọng, bởi vì cái sắc này thì nó phải có cái ý căn, mà cái ý căn là cái vấn đề điều khiển toàn thân của nó, cho nên chúng ta muốn điều khiển sống chết do ý của chúng ta, ý căn đó. Vì vậy mà chúng ta mới làm chủ được cái sống chết của chúng ta. Do ý căn đó mà chúng ta mới chấm dứt được sự luân hồi, mới phát triển được trí tuệ. Nếu không có ý căn chúng ta chẳng phát triển.

Cho nên có một số người dạy tu thiền là tu vô phân biệt, tu rồi không phân biệt gì hết. Thì như vậy là ý căn có làm việc gì đâu? Tỉnh táo đó, biết đó, ai đụng tới hỏi bảo gì thì nói mà không bảo gì thì không phân biệt gì thì có phải giống như người điên không?

Đó là những cái họ hiểu lầm, họ tưởng rằng khi vô phân biệt thì tức là nó sẽ được giải thoát hoàn toàn thành Phật. Cho nên có một vị thiền sư sai một người đệ tử: Con hãy vào trong lấy cho thầy một cái thùng để ra xách nước. Vị đệ tử này mới vô xách cái rổ đem ra. Cái rổ thì quý thầy biết nó có lỗ lỗ. Thế mà vị thiền sư cả cười, người đệ tử của mình chứng đạo rồi. Thì các thầy nghĩ như thế nào?

Đó là những cái mà người ta tập trung để ca ngợi phương pháp vô phân biệt, để đưa con người đi đến chỗ ngơ ngẩn, lầm lạc. Họ đâu có phải chết, họ đâu có phải là người chết, bởi vì họ đang ở trong trạng thái vô phân biệt, họ không phân biệt gì hết, cho nên họ vẫn thản nhiên xách cái rổ mà họ tưởng là cái thùng, họ đâu có phân biệt. Bảo họ xách cái cuốc, họ vô họ xách cái dao. Bảo họ làm cái này họ lấy cái khác thì cái đó là cái làm cho ý căn của chúng ta nó ngưng hoạt động, nó không còn phân biệt được nữa, nó không còn biết được nữa. Thì như vậy là hệ thần kinh chúng ta bị lạc rồi chứ gì? Đó, đó là một điều sai mà trong nhiều thế kỷ gần đây người ta tu theo thiền người ta bị lạc rất nhiều cái điều đó.

Thọ thức dùng xúc cảm giác mọi trạng thái hỷ lạc, khinh an, đau nhức, tê nóng, rát hoặc là nặng nhẹ, nhói, chạy rần trên thân người. Đó là những cái cảm giác mà chúng ta cảm giác khi mà cái thọ thức của chúng ta làm cho chúng ta biết những cảm giác như vậy.

Tưởng thức thì dùng tưởng nên luôn luôn tưởng về quá khứ và vị lai. Nghĩa là chúng ta xét thấy cái tưởng nó không bao giờ tưởng ở trong hiện tại được. Tưởng ở trong hiện tại thì nó không bao giờ tưởng được mà nó tưởng thì nó phải tưởng ở quá khứ và tưởng ở vị lai. Nó ngồi nó ước vọng về vị lai, nó là tưởng đó. Mà nó nghĩ ngợi, nó nhớ một cái gì ở quá khứ, đó là tưởng. Nó thuộc về loại ma đó, nó không phải là thuộc về loại tốt đâu. Cho nên từ cái nghĩ về quá khứ làm tâm ta đau khổ, làm tâm ta dày vò, ray rứt về quá khứ, những sự kiện gì xảy ra trong đời chúng ta. Mà khi tưởng nó sử dụng cái tưởng về quá khứ để làm chúng ta nhớ lại thì tâm chúng ta nó đã bị khổ. Vì vậy khi mà tâm bị khổ thì Phật bảo rằng đó là bị ma.

Về tương lai thì nó quyến rũ ta, cho nên đức Phật gọi nó khi mà cái tưởng nó khởi về tương lai, nó nghĩ như thế này: Ngày mai này mình sẽ tu tập, mình sẽ làm chủ được sanh tử, rồi mình ra đây mình mở một cái tu viện to lớn đồ sộ, mình hướng dẫn cả trăm cả ngàn người để cho họ theo tu. Mình làm sáng tỏ Phật Pháp lại. Nghĩ về vị lai như vậy đó là nó thuộc về bị ma tưởng cám dỗ chúng ta, lôi cuốn chúng ta, chúng ta bị ma rồi đó. Thì đó rõ ràng nó nhập vô đó. Nếu ý thức của chúng ta luôn luôn ở trong hiện tại thì ma tưởng không bao giờ nhập. Đây là những cái mà chúng ta thấy nó chưa đến đỗi làm rần rần người chúng ta rồi chúng ta mất cái biết đâu, chúng ta còn ý thức một bên, vậy mà ma nó vô đó. Nó cám dỗ chúng ta trong quá khứ và trong vị lai. Nó lôi cuốn chúng ta, nó làm chúng ta đau khổ mọi từng phút giây ở trong đó.

Cho nên có một bài kệ Thầy nhắc quý thầy:

Quá khứ không truy tìm

Vị lai không ước vọng

Đó là ma tưởng của chúng ta ở trong quá khứ và vị lai đó, cho nên chúng ta phải biết mặt nó để mà diệt trừ nó. Không có để nó xen vô ở trong quá khứ của chúng ta. Mà không để nó xen vô ở trong vị lai của chúng ta. Thì lúc bấy giờ chúng ta đang ở trong hiện tại. Thì đó là một nguồn giải thoát chơn thật nơi quý vị.

Nó không có môi trường hoạt động trong hiện tại. Đó là Thầy xác định cho rất rõ. Vì môi trường hoạt động của nó trong hiện tại không có. Bởi vì trong hiện tại phải có những đối tượng. Mà có đối tượng thì ý thức hoạt động. Cho nên vì vậy Thầy mới xác định được cái chỗ mà chúng ta tu thiền. Hơi thở chúng ta mất là bị tưởng, mà hơi thở còn là không bị tưởng. Vậy thì chúng ta khi mà vào định mà hơi thở mất thì chúng ta biết chúng ta ở trong trạng thái của đối tượng nào của ý thức, của định. Còn nếu mà cái trạng thái đó nó là tưởng thì nó làm cho chúng ta thích thú, tức là tưởng nó phải là dục rồi, nó đâu còn thanh tịnh nữa. Cho nên nó làm chúng ta thích, nghe mà ngồi nó hỷ lạc khinh an nghe khoái quá. Đó là chúng ta bị trạng thái tưởng chứ đâu phải là trạng thái của thiền định.

Phật nói định sinh hỉ lạc hay là ly dục sanh hỉ lạc đâu phải cái trạng thái khiêu khích chúng ta thích thú. Mà là một trạng thái rất là thanh thản. Làm cho thân tâm chúng ta thanh tịnh, càng thanh tịnh càng sâu mầu trong thanh tịnh. Nó mới lắng sâu được chứ. Còn đằng này cứ nghe yên yên, khinh an nhẹ nhàng là cho nó là định, là thiền. Hỏi ai mà tu có khinh an là thấy là được rồi, như vậy là tốt rồi. Điều đó là đưa người ta đi đến chỗ chết. Chưa biết trạng thái khinh an như thế nào mà dám xác định điều đó là dẫn người ta vào những định tưởng.

Nó không có một môi trường hoạt động trong hiện tại, chỉ có bố cục những hình ảnh, tâm lý, tình cảm con người qua những điều diễn biến trong cuộc sống hiện tại của người đó. Rồi diễn lại một màn ảnh, đó là trong giấc mộng của chúng ta. Khi tưởng thức dùng tưởng để hoạt động thì ý thức phải nghỉ ngơi. Nghĩa là lúc bao giờ mà tưởng thức hoạt động thì ý thức phải nghỉ, còn ý thức mà còn hoạt động thì tưởng thức nghỉ. Nghĩa là bây giờ chúng ta ngồi đây mà khởi vọng tưởng, đó là tưởng hoạt động. Cho nên cái biết của chúng ta hiện giờ mà nghĩ về quá khứ thì cái đó là tưởng chứ không phải ý thức của chúng ta đâu. Chúng ta phải thấy rõ, ý thức của chúng ta là cái thân sắc uẩn của chúng ta, là cái đối tượng của các vật tiếp xúc qua cái thọ chúng ta, thì nó phải có cái đối tượng tiếp xúc đó. Mà cái ý thức thì luôn luôn nó phải tiếp xúc ở trong cái đối tượng đó nên nó luôn luôn sống trong hiện tại. Mà khi chợt nó qua quá khứ thì cái đó là cái tưởng thức, hoặc là chợt nó đến tương lai thì nó là cái tưởng thức. Cho nên ở đây chúng ta rất dễ nhận được cái tưởng thức của chúng ta. Khi mà chúng ta nhận được tưởng thức hay hoặc là cái ý thức của chúng ta không khó khăn, cho nên thường thường người ta nói vọng tưởng (vọng tưởng là những niệm mà khởi lên ở trong đầu chúng ta), bây giờ chúng ta ngồi mà ức chế những cái vọng tưởng đó gọi là ức chế cái tưởng, chớ không phải ức chế cái ý thức của chúng ta đâu.

Còn ý thức của chúng ta đang biết hơi thở ra vô, đó là cái đối tượng của nó là ý thức, vì vậy mà cái ý thức của chúng ta dễ mất. Cái tưởng nó xen vô là ý thức của chúng ta mất liền. Cho nên chúng ta biết được cái phần nào hoạt động của cái người nào và cái trách nhiệm đó trong lúc đó nó là ai, chúng ta biết đó là ma hay hoặc là chính mình. Mà cái tưởng thức chúng ta đã nói là nó là ma thì tức nó phải ma thôi. Vì nó làm chúng ta đau khổ.

Bây giờ thì quý thầy đã nhận ra được cái nào là ý thức và cái nào là tưởng thức rồi. Thì bây giờ Thầy nhắc đến cái phần thứ 4 là cái hành thức. Hành thức thì nó dùng hành, nên ở đâu có hành là ở đó có sự hoạt động của nó. Bởi vì nó dùng cái hành mà. Nếu cái sắc nó hành động thì ngay đó là có nó. Quý thầy cứ suy ngẫm Thầy nói rất đúng không có sai. Bởi vì nó dùng cái hành. Nếu mà cái hành ở đâu có cái sắc hay cái tưởng ở đâu có thì ở đó nó sẽ sử dụng. Cho nên đến khi cái thức thức mà nó sử dụng cái hành thì ở chỗ cái thức thức nó sử dụng. Tức là cái thức thức nó hoạt động thì ngay đó thì nó mới có cái hành. Nghĩa là cái thức nó hoạt động thì ngay đó nó có hành thức liền tức khắc tại đó. Cho nên trong thức thức nó sử dụng thì tức là nó có cái hành. Cái hành đó thì ngay đó nó hướng tâm đến Tam minh thì nó thấy được nhiều đời nhiều kiếp nó đó.

Ở đây Thầy dạy quý thầy hiểu rõ được cái này để nắm được cái thân ngũ uẩn của chúng ta. Để biết để mà tránh ngũ ấm ma và Tẩu Hỏa Nhập Ma. Nó không có khó khăn gì hết, biết rõ rồi thì chúng ta sẽ không bị lầm lạc. Còn không biết rõ, bây giờ hầu hết số người tu thiền họ không biết rõ cái này, họ ngồi ở trong ma, họ ngồi trong thiền ma mà họ tưởng ngồi trong thiền chánh của họ. Bởi vì cái ma tưởng của chúng ta, ngồi đây hỷ lạc khinh an đó là ngồi trong ma. Cho nên cái sai là tại người không có hiểu mà dạy thiền mới đưa người ta đi đến chỗ chết, hoặc giả nó không tới, không tới là tại vì cái người đó chưa có nhiệt tâm tu pháp môn đó. Chớ còn người nào nhiệt tâm tu pháp môn nào đó mà người đó chưa rành các hoạt động của thân ngũ uẩn chúng ta thì người đó sẽ đưa những người khác đi vào chỗ chết. Hầu hết những người nhiệt tâm tu hành như thiền ông Tám hoặc thiền người này kia đó thì hầu như bị lạc vào, họ bị điên khùng đó, đó là trường hợp mà họ dùng tưởng quá nhiều và họ có sự nhiệt tâm tu hành. Còn cái người mà tu chơi chơi, tu sơ sơ thì họ không bị gì hết. Bởi vì họ tu cầm chừng thì không bị. Nhưng mà cái người quyết tâm tu thì bị. Cũng như người ta dùng như thế này, trên thân chúng ta thì do cái sự mà các nhà võ sỹ đạo, hoặc là nhà khinh công hoặc là nhà châm cứu người ta tìm những huyệt đạo trên thân để người ta giải trừ cái gì đó. Không biết mấy ông này cũng nghiên cứu ba cái đó, rồi nghiên cứu qua thiền rồi chuyển trên những cái huyệt đó để cho nó thông suốt cái này kia, không ngờ là mình tưởng ra những huyệt đó để thông suốt. Từ đó nó gây chúng ta có những cái trạng thái của tưởng, làm lệch lạc con đường tu chân chánh của đạo. Vì vậy mà khó có thể làm chủ sinh tử được.

Ở đây Thầy không thấy Phật dạy chúng ta phải khai triển huyệt này, khai triển huyệt kia mà cuối cùng thì Người làm chủ sanh tử hẳn hòi. Còn hầu hết là các nhà võ sĩ, khinh công hoặc là những nhà châm cứu y học thì họ tìm những cái đó để trị bệnh, điều đó là một cái điều Thầy thấy nó không đúng con đường thiền định của đạo Phật. Mà nó làm cho con người ta cứ nghiên cứu bên đây rồi lấy râu ông này cắm cằm bà kia, nó thành một cái pháp môn để rồi từ đó tu tập dẫn nhau đến điên khùng cùng nhau hết cả đám. Chớ chưa có một người nào lấy râu ông này cắm cằm bà kia mà thực hiện được đạo giải thoát làm chủ như đức Phật bao giờ? Trong cuộc đời chúng ta đã chứng kiến quá nhiều. Suốt gần sáu mươi mấy năm tuổi đời của Thầy, Thầy đã chứng kiến biết bao nhiêu người tu thiền định mà cũng chỉ vì những pháp môn không có người thực hiện được, chỉ tưởng ra rồi dẫn nhau mà đi trên con đường đó. Cho đến bây giờ chúng ta mới thấy được, tìm được một lối đi của đạo Phật chơn thật, thực hiện bằng ý thức, không phải bằng tưởng thức.

Bây giờ Thầy tiếp: như sắc hoạt động tại 6 căn thì hành thức hoạt động tại đó nên gọi là sắc hành. Nghĩa là bây giờ cái thân chúng ta hoạt động tại 6 căn chúng ta là mắt tai mũi miệng thân ý thì tại nơi đó chúng ta gọi là sắc hành.

Thọ hoạt động tại xúc thì hành thức hoạt động tại đó. Nghĩa là cái thọ mà nó tiếp xúc với đối tượng gì của nó thì cái hành thức nó sẽ hoạt động tại nơi đó. Nên gọi là thọ hành.

Tưởng hoạt động dùng tưởng, thì hành thức hoạt động tại nơi đó nên gọi là tưởng hành (Ở đây Thầy phân biệt từng cái, từng cặp một Thầy ghép lại để cho thấy sự hoạt động của thân chúng ta nó hoạt động từng cặp, hoặc hoạt động 3 cái hay 5 cái ở trong đó một lượt), gọi là tưởng hành.

Hành hoạt động tại hành, dùng hành nên gọi là hành hành.

Thức hoạt động tại thức, dùng hành nên gọi là thức hành.

Khi chúng ta hoạt động chung một việc trên thân ngũ uẩn, nghĩa là chúng ta làm chung một việc gì đó thì nó kết hợp câu hữu lại, với thọ thì gọi là sắc thọ. Nghĩa là cái cảm giác của chúng ta mà nó hoạt động kết hợp lại thì trong đó có hành có này kia đủ thì gọi là sắc thọ. Sắc kết hợp với tưởng thì gọi là sắc tưởng. Nghĩa là bây giờ cái sắc của chúng ta kết thọ, cái thân của chúng ta kết với cái cảm giác thì chúng ta thấy cái chân đau, thì đó gọi là sắc thọ. Còn nó kết với tưởng, cái sắc thì bây giờ chúng ta thấy hình ông Phật hiện ra trước mắt của chúng ta, mà không có ông Phật thì đó gọi là sắc tưởng.

Nếu mà nó kết hợp với hành thì gọi là sắc hành. Bây giờ thấy ông Phật ông đi, ông rờ tay trên đầu mình, ông xoa rồi ông ấn chứng cho mình một kiếp nữa sẽ thành Phật thì đó là sắc hành. Hoặc là cái sắc của chúng ta hành, nếu mà kết hợp với hành thì gọi là sắc hành. Như bây giờ chúng ta nó kết hợp với hành, thì cái tay chúng ta rờ đầu người nào đó, đó là nó kết hợp với hành thì gọi là sắc hành.

Nếu nó kết hợp với thức thì gọi là sắc thức, nếu nó kết hợp với cái thức của chúng ta, mà bây giờ chúng ta biết cái gì đó, thì cái đó ngay cái thân của chúng ta biết, thì cái đó gọi là sắc thức.

Thọ tưởng hành thức kết hợp từng cặp nhau cũng đều gọi như vậy.

Tóm lại,ở đây chúng ta chỉ nêu lên 3 cái thức, một là sắc thức, hai là tưởng thức và ba là thức thức. Đó là những điều quan trọng, nêu lên để chúng ta thấy còn những cái phần kia là cái phần câu hữu, kết hợp lại, nó bằng cách này bằng cách khác nó rất là vi tế ở trong đó. Chúng ta không phải là nhà duy thức học nên chúng ta không phân tích nhiều rườm rà và đồng thời nó cũng làm cho rối loạn. Cho nên Thầy chỉ nhắc sơ như vậy để chúng ta hiểu mà thôi chớ còn cái vấn đề đó chúng ta không cần quan trọng. Cần quan trọng là ở chỗ chúng ta tu tập làm sao mà để làm chủ sanh tử mà thôi.

Nhưng vì trường hợp xảy ra để chúng ta biết được thế giới siêu hình và cái ma mà nhập vào trong người chúng ta là do cái thức nào để chúng ta biết nó để mà chúng ta tránh trong thời gian tu tập thiền định, chúng ta biết được cái nào là tưởng thức, cái nào là sắc thức, cái nào là thức thức để chúng ta thực hiện cho đúng con đường thiền định mà thôi. Đó là cái ý ở trong cái bài này chớ không phải là giảng duy thức nói về 6 thức hoặc nói về tất cả những câu hữu, kết hợp của thân ngũ uẩn này bằng cách này bằng cách khác. Chia chẻ nó ra nhiều làm rối loạn thêm chứ không ích gì.

“Có 4 nguyên nhân đưa đến tu tập thất bại trong giáo pháp của Ta”.

Đây là lời đức Phật nói, như vậy là sau khi mà nói về vấn đề Tẩu Hỏa Nhập Ma, Thầy phân cho biết mấy cái thức, rồi đây là bài của Phật nói để chúng ta biết phải được như thế nào mà chúng ta tránh. Đây ông Phật cũng dạy chúng ta để chúng ta biết mà tránh chứ không phải riêng Thầy mà Thầy nói cái vấn đề này không.

- Một:Một vị thầy và học trò chưa thấu đạt sự thành tựu pháp môn và giáo giới của người cư sĩ mà vội vàng cùng nhau tu tập những điều chưa biết hay biết một cách lờ mờ, không rõ thì cũng giống như người chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, và chưa thấu đạt pháp ăn củ rễ cây để sống mà vội vàng vào rừng thì những người này có sống được chăng?

Ông Phật ví dụ. Nghĩa là chúng ta chưa rõ cái giáo giới của Phật, pháp môn của Phật mà hiểu một cách lờ mờ chưa có chính xác rồi cùng nhau mà tu tập thì thử hỏi giống như là cái người mà ăn trái cây rụng, vô trong rừng lượm trái cây rụng để ăn, sống ở trong rừng, cũng như đi đào rễ cây củ trong rừng để ăn để sống, không cần ăn cơm nữa đó. Thì thử hỏi những người đó chưa có tập ăn như vậy, chưa bao giờ tập ăn lá cây, chưa bao giờ tập ăn trái cây rụng để sống, chưa bao giờ ăn củ để sống, ăn rễ cây để sống mà vội vào trong rừng mà ở thì những người này có chết không?

Nghĩa là trước khi chúng ta muốn sống ở trong rừng ăn trái cây rụng, củ rễ cây mà sống thì chúng ta phải tập và biết cái cây, cái củ nào, trái cây nào ăn được, trái cây nào ăn không được. Vô trong rừng đụng trái cây nào cũng ăn thì có điên không? Cho nên khi đó mình không biết mà đi vào rừng ở để không ăn cơm gạo thì người đó không bao giờ sống được. Cũng như một người chưa biết giáo pháp(BBT:CĐ,09B,E00:45:37), pháp môn, giáo giới của Phật như thế nào mà vội vàng tu tập thì cũng như những người đó. Đó là phần thứ nhất.

(BBT:CĐ,10A,B00:00:13)- Phần thứ 2:một vị thầy và học trò chưa thấu đạt sự thành tựu pháp môn giáo giới của Tỳ kheo mà vội vàng cùng nhau tu tập những điều chưa biết rõ hay biết một cách lờ mờ hoặc đầy ắp những kiến chấp 62 lập luận tà kiến trên mây xanh thì cũng giống như người chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng để sống, chưa thấu đạt pháp ăn củ rễ cây để sống mà vội vào rừng thì có sống được hay chăng?

Đó, đức Phật ví dụ, bây giờ đến giai đoạn thứ 2, người mới hiểu sơ sơ thôi, chưa biết rõ giáo pháp của Phật thế nào, nghe đạo Phật cái nhảy vô lo tu thôi. Người ta bảo niệm Phật thì mình cứ tu thôi không biết gì cứ niệm hoài, đó là một cách lờ mờ, không hiểu. Còn bây giờ những người này thì họ lại khác hơn, nhưng mà họ có những kiến chấp đầy ắp 62 lập luận, ở đây Phật nói 62 lập luận chớ nó còn nhiều nữa kìa. 62 lập luận tà kiến trên mây xanh, họ bị kiến chấp vào những lập luận đó thì phỏng chừng họ có giữ gìn giáo pháp và giới luật của Tỳ kheo được không?

Như người ta nói: thõng tay vào chợ, tự tại vô ngại, đói ăn khát uống mệt ngủ. Thì như vậy cái giới luật của Phật họ nghe chấp vào tà kiến như vậy thì họ còn giữ được giới luật của Phật không? Đói thì mình ăn, khát thì mình uống là giải thoát rồi, còn gì nữa? Cho nên do cái chỗ chấp tà kiến như vậy để đưa người căn cơ còn thấp kém đi lên chỗ giải thoát được, thì họ bị tà kiến đó thì làm sao họ thực hiện được. Cho nên họ phải như người ăn trái cây rụng mà chưa quen mà vào rừng sống thì đâu có sống được. Đó là phần thứ hai.

- Phần thứ 3:một vị thầy và học trò chưa thấu đạt sự thành tựu pháp môn và giới luật của Ta mà vội vàng cùng nhau nhen nhúm lửa tại cuối làng hay cuối xóm để mọi người đến chiêm ngưỡng, lễ bái, cúng dường thì cũng giống như người chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng, củ rễ cây để sống mà vội vàng vào rừng sống thì có sống được chăng?

Đó đức Phật ví dụ. Bây giờ mình chưa có tu học gì được hết, mà mình nghe hiểu hiểu được một số giáo lý nào đó. Bắt đầu đi ra cất chùa, nhen nhúm tại ngă 3 ngă 4 nào đó, cái chùa cái miễu đó để cho mọi người đến chiêm ngưỡng, lễ bái, cúng dường thì như vậy là giống như người ăn trái cây rụng mà chưa biết cách ăn trái cây rụng ở trong rừng như thế nào, để rồi sống ở trong rừng thử nghĩ người đó có chết hay không?

Tội lỗi tày trời, đọa địa ngục chứ đâu còn nữa.Đó là phần trong kinh điển Phật cảnh giác cho chúng ta rất là lớn, rất là vĩ đại. Chưa gì hết mà lo dạy đạo đó, đó là cái phần này đó.

- Phần thứ 4:một vị thầy và học trò chưa thấu đạt sự thành tựu pháp môn và giới luật của Ta mà vội vàng cùng nhau xây dựng một ngôi nhà tại ngã tư đường với lời nguyện: từ bốn phương nếu có tu sĩ hay cư sĩ nào lại thì ta sẽ cúng dường pháp tùy theo khả năng, tùy theo sức của họ thì cũng giống như người chưa thấu đạt pháp ăn trái cây rụng, rễ cây, củ để sống mà vội vàng vào rừng.

Đó thì đức Phật đã xác định cho chúng ta. Khi chúng ta tu chưa có tới đâu, chưa có thành tựu mà vội cất chùa lớn để nhận người. Rồi đem cái pháp mà chúng ta chưa thành tựu đó mà dạy người thì cũng giống như người ăn trái cây rụng mà chưa có tập ăn trái cây rụng để sống trong rừng, mà vào rừng lượm trái cây rụng mà ăn thì người này chỉ có ăn trái cây mà chết mà thôi. Chưa biết trái cây nào mà ăn sống, chưa biết trái cây nào mà ăn điên cho nên vô đó thấy trái cây rụng cứ lượm ăn thì kể như là chết. Vì vậy mà không phải chết một người mà chết bao nhiêu người.

Ở đây trong kinh Phật: từ 4 phương nếu có tu sĩ hay cư sĩ nào lại thì ta sẽ cúng dường, nghĩa là giúp cơm giúp gạo cho họ ăn đó. Nghĩa là như quý thầy về đây mà Thầy không rành thì đó là hình ảnh của Thầy đó. Dạy quý thầy bằng cách tùy pháp theo khả năng của mọi người, dạy ai nghe cũng hay hết, cũng thấu hết nhưng mà rồi tới chừng nó điên rồi, Thầy thí dụ như thầy Thiện Thuận ở đây mà đêm đó thầy điên luôn thì thử hỏi có phải Thầy là người không thông không hiểu pháp không? Nghĩa là không thông hiểu thì thầy Thiện Thuận phải tiêu rồi. Đâu làm sao mà giải trừ được. Đó thì quý thầy đặt thành vấn đề như ở trong đây một quý thầy nào mở cái chùa đi, rồi nhận chúng đi, theo kinh sách dạy đi, gặp trường hợp thầy Thiện Thuận thì chỉ còn có nước đem nhà thương điên chứ có làm gì hơn.

Quý thầy hiểu điều đó, điều rất quan trọng. Sinh mạng của người ta mà mình coi như là lông hồng à?

Mình lấy cái đó để mình kinh doanh, để cho mình làm giàu cá nhân mình, cho nổi tiếng nổi danh lên. Nhưng sự thật mình giết người mình đâu biết. Các thầy phải thấy được điều quan trọng, sinh mạng của người ta lớn lắm chứ đâu phải nhỏ. Đời sống của người ta phải lợi ích cho xã hội, lợi ích cho họ. Thế mà họ phải khép chặt, họ bỏ hết công ăn việc làm, bỏ cả vợ con, họ vào đây. Cuối cùng cuộc đời họ làm được cái gì? Ương ương gàn gàn chớ có làm được cái gì? Cho nên kinh điển của Phật dạy rất đầy đủ, tại sao người ta không đọc cái này mà người ta giảng cho mọi người biết. Tại vì người ta sợ quá.

Đó là 4 phần mà đức Phật đã xác định trong một bài kinh. Thầy thấy quá tuyệt vời. Để nhắc chúng ta khi làm thầy là chúng ta phải đạt được, cho nên khi Thầy ra thất Thầy thấy sự làm chủ của Thầy rất rõ. Thầy muốn đi hồi nào Thầy đi được, Thầy điều khiển được thân Thầy mà. Cho nên Thầy mới về Thầy bàn với Hòa thượng để Hòa thượng trắc nghiệm. Trên cái sự trắc nghiệm như thế nào? Nghĩa là trắc nghiệm qua sự nhập định của Thầy để xem Thầy có làm chủ được không? Nhưng mà Hòa thượng lờ qua chuyện đó, Hòa thượng lại hỏi qua những công án. Những công án đó làm sao mà Thầy không biết, Thầy biết cả tâm niệm của Hòa thượng nữa chứ đâu phải là biết công án đó không. Cho nên đối với vấn đề đó là vấn đề quá rõ ràng không thể nào mà không biết được. Nhưng ở đây mình phải thấy được trách nhiệm dẫn người đi có được hay là không, hay là phí cuộc đời người ta.

Vì vậy mà hôm nay tại sao Thầy tuyên bố ẩn bóng? Tại vì Thầy thấy quý thầy đến tu với Thầy mà không bỏ cuộc đời, không đoạn dứt cho nên Thầy bỏ Thầy đi. Chớ nếu quý thầy mà hoàn toàn người nào đến đây với Thầy mà đứt đoạn hết cuộc đời, trắng như vỏ ốc thì Thầy hoàn toàn Thầy ở đây dạy. Sau thời gian Thầy đã chứng nghiệm hai khóa rồi Thầy thấy hoàn toàn là ương ương gàn gàn, đời không chịu bỏ mà đạo thì muốn tu. Làm sao mà Thầy dẫn đi được, cho nên Thầy phải ẩn bóng mà thôi. Là Thầy còn thương đời đó, chớ còn không Thầy nhập diệt.

Đến đây quý thầy đã biết con đường của Đạo Phật thực tế và cụ thể giải thoát cho con người. Không còn mơ hồ, huyền bí mà chỉ có tu sai không đúng pháp của Phật thì mỗi ngày tâm dục, tâm sân càng to lớn và thiền định thì dễ lọt vào tà thiền khiến con người rối loạn, cơ thể mất trí trở thành điên khùng hoặc ông lên bà xuống, ợ ngáp, xưng ông này bà kia. Thật sự là do dùng tưởng ức chế tâm quá mạnh, làm cho cơ thể rối loạn thần kinh.

Cho nên muốn tu hành giải thoát theo đạo Phật thì quý thầy phải chọn một bậc minh sư, giới đức thanh tịnh, thiền định sâu mầu, trí tuệ bao la, sống ẩn bóng nơi rừng xa, lánh danh lợi và sự cung kính tôn trọng của thế nhân. Lời Người dạy là thước vàng khuôn ngọc, tức là lời đức Phật đã nói: một người tu sĩ mà khi có danh có lợi thì nên tránh sự danh lợi, cung kính đó đi. Cho nên lời đức Phật dạy Thầy thấy là khuôn vàng thước ngọc cho một bậc chân tu. Lời Phật dạy là thước ngọc khuôn vàng phải tuân theo, tu tập và sống cho đúng đời sống phạm hạnh của người tu sĩ thì con đường tu tập của đạo Phật không còn khó khăn vì nó có nhiều phương cách tu tập, trau dồi, dứt bỏ mọi tâm niệm uế trược, bất thiện, tham sân si mạn nghi để được tâm trong sạch thanh tịnh, không chướng ngại trước các pháp nào. Nhờ tâm được thanh tịnh như vậy nó mới chỉ được các hành trong thân, làm chủ sống chết. Từ nơi đó nó mới phát xuất trí tuệ vô lậu, chặt đứt mầm tái sanh luân hồi. Như thế sanh đã tận, phạm hạnh mới xong, những việc làm đã làm xong, không trở lui trạng thái này nữa. Tức là không trở về với sự sống chết của con người nữa. Nghĩa là chấm dứt một đời này mà thôi.

Bây giờ quý thầy đã hiểu Tẩu Hỏa Nhập Ma là thế nào rồi và biết cách để giữ thân tâm của mình lúc tịnh chỉ các hành mà không bị rối loạn cơ thể, tức là không bị ma nhập, tu theo pháp môn của đạo Phật không bao giờ bị ma nhập mà khởi ý muốn làm gì được nấy như trong Tứ Như Ý Túc Phật đã dạy. Để đến chừng Thầy dạy thiền, Thầy sẽ dạy quý thầy tu tập Tứ Như Ý Túc, còn bây giờ Thầy dạy quý thầy trau dồi Tứ Vô Lượng Tâm.

Để tóm lược lại bài Hỏa Tẩu Nhập Ma,Thầy thấy điều mà quan trọng của quý thầy, cái thứ nhất là quý thầy sẽ nhận được cái ma tưởng của quý thầy ở thời gian nào. Như Thầy đã nói hồi nãy, nó ở thời gian quá khứ, cái ma tưởng nó nhập vô, là ở trong thời gian quá khứ và thời gian vị lai. Còn thời gian hiện tại là hoàn toàn là ý thức, không có tưởng vô đó được. Nghĩa là tưởng không hoạt động trong hiện tại được. Đó là điều kiện thứ nhất.

Điều kiện thứ hai là vì mình tu hơi thở, mà hơi thở là đối tượng của ý thức.Nhưng hơi thở có nhiều cấp độ chậm nhẹ, hoặc là có sự nối đuôi, hoặc là có sự lặn mất đi hoặc là có cảm giác hơi thở nghe nó khinh an. Đó là những cái theo hơi thở mà chúng ta biết được. Hơi thở hoàn toàn thanh thản, thanh tịnh, thì đó là hơi thở đúng của ý thức. Mà hơi thở có những trạng thái nào làm cho chúng ta thích thích ở trong đó, là cái tưởng đó. Bởi vì cái tưởng, chẳng hạn bây giờ Thầy ví dụ cho thấy rõ: mình chưa có ăn món đồ ăn đó mà mình nghe người ta nói ngon thì tức là mình tưởng ngon rồi. Đó là cái tưởng của mình đó, tưởng về đồ ăn. Ở đây thì mình thấy có sự thích ở trong hơi thở của mình, cái trạng thái khinh an thích thích, nó làm cho chúng ta thấy nó do đó chúng ta khởi ra cái đó là thiền định hoặc là này kia. Lúc bấy giờ không có vọng tưởng đâu vì có vọng tưởng thì nó không có cái trạng thái đó nhiều đâu. Nhưng mà cái người hết vọng tưởng rồi, hết tầm rồi thì cái đó nó xảy ra nhiều lắm. Vì khi mà hết tầm, tức là hết cái vọng cái tưởng tạp nạp, kêu là hết cái tưởng tạp nạp, thì cái tưởng kia nó mới xuất hiện ra được. Còn nó tạp nạp nó cứ khởi nghĩ này kia thì chắc chắn cái tưởng đó nó không có, cái tưởng kia nó không xen vô được. Mà chính chúng ta thấy được như vậy là chúng ta biết. Bây giờ ngồi đây vọng tưởng khởi nghĩ thì chúng ta biết tưởng. Nó tưởng về cái gì? Quá khứ và vị lai. Thì đó là chúng ta biết ma. Kế đó là chúng ta nghe hơi thở hoặc là cái ǵ trong thân chúng ta, hoạt động trong thân chúng ta hay thân chúng ta nhúc nhích nhúc nhích mà chúng ta nghe nó an lạc th́ đó là tưởng rồi. Cái đó gọi là hành tưởng đó. Nó bắt cái thân chúng ta nhúc nhích nhúc nhích. Hoặc là chúng ta chưa nhúc nhích mà cảm giác cái nhúc nhích của nó mà nghe có sự an lạc ở trong đó thì cái đó là hành tưởng rồi. Vì vậy cũng là ma tưởng nhập rồi đó.

Tất cả những hành động nào trong thân chúng ta mà có sự thích thú thì điều đó là sai đạo.Mà sai đạo tức là ma. Hôm nay Thầy tóm lại để quý thầy ngồi tu mà nhận ra được cái này thì mau mau chúng ta trở về hơi thở mà ổn định bình thường để lấy lại sự bình thường rồi bắt đầu tiếp tục đi nữa thì tưởng mất. Có vậy thôi. Không có trở về cái hơi thở nào được hết mà phải trở về hơi thở bình thường vì đó là trạng thái sống của ý thức chúng ta hằng ngày. Còn bây giờ chúng ta trở về hơi thở chậm nhẹ coi chừng tưởng nó thêm nữa. Quý thầy phải hiểu điều đó, chỉ có trở về hơi thở bình thường là bây giờ hơi thở 3 giây hay 4 giây thì quý thầy cứ trở về hơi thở đó. Cho nên cái cơ bản mà Thầy dạy cho các thầy là phải nắm cho được cái hơi thở bình thường. Dù một năm, hai năm cũng phải tập cho được. Để khi mà gặp trường hợp đó chúng ta trở về hơi thở bình thường thì cơ thể chúng ta hoạt động trở lại bình thường rồi thì không có ma nhập nữa. Cũng như bây giờ mình đang ngồi thở bình thường thì có con ma nào nhập được mình không? Phải không? Các con hiểu điều đó. Cho nên phải hiểu được chỗ này thì chúng ta mới không sợ ngũ ấm ma, không có sợ Hỏa Tẩu Nhập Ma nữa.

Đến đây Thầy xin dứt để chúng ta chuyển qua một bài khác để khỏi mất nhiều thời giờ, còn có 2 tháng nữa mà giáo án thì còn dài.

TỨ VÔ LƯỢNG TÂM

Bây giờ thì Thầy sẽ tiếp tục Thầy dạy quý thầy trau dồi Tứ Vô Lượng Tâm. Tại sao phải trau dồi nó đây? Đây là một vấn đề mà có Chánh Đức hỏi Thầy, "Thầy cho con cái địa danh mà chưa cho con cái địa chỉ, địa danh thì chúng con biết rồi, nhưng mà địa chỉ chưa có thì làm sao chúng con tới nhà được". Cho nên ở đây bắt đầu chúng ta làm người cư sĩ, ở trong giai đoạn 1 mà, khi mà chúng ta thông hiểu được Phật pháp rồi, thông hiểu được những cái giáo pháp mà Phật dạy cho người cư sĩ phải tu cái gì. Thì bây giờ các con hiểu cái gì rồi? Các thầy hiểu cái gì? Thập Thiện, phải không? Thầy đã giảng Thập Thiện rồi thì đó là mình hiểu rồi. Nhưng mà các con chưa có trau dồi, chưa có tu tập gì được đâu. Nghe nói Thập Thiện vậy, nghĩa là thân không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không vọng ngữ, không uống rượu, v.v.. nhưng mà các con chưa có làm được đâu. Nghe thì hiểu chứ chưa có làm được đâu. Bây giờ trau dồi nè, để mà làm cho được nè, đây là vấn đề quan trọng nè, mà đây là cái địa chỉ để cho các con đi tới cái nhà đó. Bởi vậy, Thầy dạy đâu nó có cái cách thức chứ không thể nào mà không mà nhào vô được một cái rột để mà chứng thành đạo quả Bồ đề được đâu liền, mà phải đi từng chút. Cái tâm của chúng ta bây giờ là cái tâm tham - sân - si, mà không trau dồi nó làm sao nó hết tham - sân - si. Mà phải trau dồi cái gì? Đâu phải hằng ngày mình nhắc nó hết tham, sân, si, rồi nó hết sao? Chưa đâu. Mình phải trau dồi cái gì để đối trị nó chứ. Cho nên Phật nói tâm từ đối trị sân mà, mà mình muốn hết sân thì mình phải trau dồi cái từ trước chứ. Còn giờ tâm chưa có từ mà lúc nào cũng nói để mà không sân thì chắc chắn người đó chưa bao giờ có được. Nhưng mà muốn trau dồi cái lòng từ của chúng ta thì phải trau dồi như thế nào? Chứ đâu phải bảo nó "tâm từ", "tâm từ", "tâm từ" được sao? Không có được đâu. Cho nên vì vậy mà ở đây chúng ta phải hiểu trước nó.

Trau dồi Tứ Vô Lượng Tâm

Tâm có một giá trị hay không là do ở chỗ rộng hẹp của nó. Muốn tâm có giá trị thì phải trau dồi, tập sống được như tâm Phật, tâm thương chúng sanh rộng lớn vô bờ, vô biên.

Đó, mình phải tập sao cái tâm của mình rộng lớn được như vậy, trau dồi cho nó rộng lớn được như vậy thì mình mới thấy cái chỗ dứt ác, mà thể hiện thiện thì mới có thể được, mà tâm mà không thương yêu chúng sanh thì khó mà có thể dứt ác được. Bởi vì lúc người ta chửi mình ấy, thì đâu phải như một con vật bình thường kia hoặc là người bình thường kia cho nên chúng ta thấy thương dễ. Lúc mà người ta chửi mình chưa chắc đã là thương được. Nhưng tại sao mà người ta tu tập cái lòng từ đó, mà khi người khác chửi mình, mình thương họ được. Thì cái đó mới là đối trị được cái tâm sân. Cho nên chúng ta sẽ lần lượt, chúng ta sẽ trau dồi được thân tâm chúng ta bằng cách nào cho đúng pháp. Chứ không biết ấy, hầu hết là quý thầy cũng học Tứ Vô Lượng Tâm nhưng không biết cách thức trau dồi, cho nên tới bây giờ tâm từ của quý thầy có nói có thương không? Chắc chắn là tui đã biết nó như vậy, nhưng bây giờ chưa chắc tui đã thương khi mà người ta chửi tui. Đó, Thầy nói như vậy để quý thầy suy ngẫm lại cái con đường mà Thầy dẫn dắt quý thầy phải tập luyện từng chút. Tu là phải chịu khó tập luyện chứ đâu phải tu mà Thầy nói ran cổ họng Thầy nhưng mà quý thầy nghe rồi về để chơi thì chắc chắn là Thầy mệt mỏi quá. Nói để cho quý thầy về mà rèn luyện, trui luyện từng chút cái tâm của mình, để cho nó được từ, được bi, được hỷ, được xả. Thì như vậy nó mới lợi ích cho quý thầy, nó mới giải thoát. Còn nếu mà Thầy nói để quý thầy mà nghe chơi thì thiệt là mệt mỏi cho Thầy. Cho nên Thầy thấy quá khó. Chớ không phải biết ai là người nghe Thầy, ai là người không nghe, mà nghe để chơi cho nên cái đó là cái mệt mỏi.

Như Phật đã dạy, khi vào với đạo Phật, điều tiên quyết quý thầy phải thông hiểu. Đó thì như Thầy đã đem một số điều thông hiểu cho quý thầy rồi đó, những cái bài giảng trước là đem cho sự thông hiểu đó, chứ chưa phải là sự tu tập. Cho nên Chánh Đức nói câu nói rất rõ ràng: "Thầy cho con cái địa danh, chứ chưa cho con cái địa chỉ". Đúng vậy! Mình phải thông hiểu tức là mình phải thông hiểu cái tỉnh đó, nơi đó ra sao, cái địa danh đó như thế nào, thế nào... Mình phải thông hiểu tổng quát nó hết đi, rồi bây giờ bắt đầu cho địa chỉ để đến cái nhà đó. Đó, thì như vậy là một cái điều mà Thầy đã mở ra một cái vòng để cho thông hiểu đó, rồi tới đây chúng ta sẽ trau dồi, thì tức là cái địa chỉ để chúng ta đến nhà. Đây là cái bắt đầu để nhìn vào cái địa chỉ chúng ta đi, sau đó phải trau dồi, rồi tu tập và đoạn dứt. Đó, lần lượt, khi đó rồi trau dồi, rồi tiếp tục tu tập, rồi mới đoạn dứt nó.

Bây giờ quý thầy phải thông hiểu Tứ Vô Lượng Tâm như thế nào? Bây giờ mình nghe nói Tứ Vô Lượng Tâm, mình không biết tên họ nó là gì hết, không biết nó là sao hết, mình không hiểu nó là cái gì nữa thì như vậy là chỉ cái danh từ suông thôi. Cho nên mình cần phải hiểu thêm nó.

Tứ là bốn, Vô Lượng Tâm là bốn tâm rộng lớn mênh mông, phủ trùm tất cả chúng sanh, không thể lường, tính được. Đó là tứ vô lượng tâm, là cái nghĩa của nó, là cái tâm rộng lớn phủ trùm tất cả chúng sanh, không thể tính lường được chỗ nào hết, nghĩa là vô bờ bến. Vô Lượng Tâm là tâm vô cùng rộng lớn, thoátra khỏi mọi sự ràng buộc các dây mơ rễ má của mọi tâm lý tình cảm, thương ghét, giận hờn, tị hiềm, kiêu căng, nghi ngờ, ngã mạn của phàm phu, phá vỡ tà kiến, thân kiến, chấp kiến trước mọi trí tuệ mê mờ, lầm lạc.Đó là cái tâm nó như vậy đó. Nó làm cho chúng ta, cái thứ nhất là chúng ta hiểu nó rộng lớn mênh mông; cái thứ hai, nó rộng lớn mà thoát ra ngoài những sự ràng buộc của những sự trói buộc tình cảm của chúng ta, rồi nó thoát ra ngoài những thương ghét giận hờn, tỵ hiềm, kiêu căng, ngã mạn, mà nó còn thoát ra ngoài những tà kiến, thân kiến, chấp kiến trước mọi trí tuệ mê mờ, lầm lạc. Đó, chúng ta trau dồi nó, để mà chúng ta thấy được, chúng ta thoát ra được, cho nên nó rộng lớn như vậy, nó phải phủ trùm hết, nó phải hiểu biết, nó rộng lớn cho nên không có một tà kiến, không có một tình cảm nào mà có thể xen vào Tứ Vô Lượng Tâm này được. Chứ không phải là chúng ta tu Tứ Vô Lượng Tâm mà chúng ta hiểu một cách cạn cợt thì chúng ta làm sao mà rộng lớn được như vậy. Cho nên chúng ta càng trau dồi nó, càng ngày càng trau dồi nó thì nó càng rộng lớn và càng rộng lớn thì sự hiểu biết của chúng ta càng rộng lớn. Cho nên từ đó mà chúng ta mới thực hiện được cái tâm vô ngã, chứ đâu phải là dễ. Nếu không có bốn cái tâm này Từ - Bi - Hỉ - Xả, khó mà chúng ta thực hiện được tâm vô ngã.

Vô Lượng Tâm còn có nghĩa là đẳng tâm, là tâm b́nh đẳng. Tâm này tự nhiên, không so đo, cao thấp, hơn kém, phổ biến, ban rải mọi nơi, mọi chỗ, không giới hạn.Nghĩa là cái tâm bình đẳng, không có thấy người đó hơn mình, không có thấy mình hơn người đó, người nào cũng bình đẳng hết, từ con vật nhỏ tí ti cũng bình đẳng với mình, nghĩa là xem nó như mình chớ không thấy nó là con vật nhỏ. Còn chúng ta hở ra chút thì thấy có lớn, có nhỏ, đối xử với nhau nghe có khác lạ. Thấy con kiến thì mình đối xử như một con vật, chớ còn cái người mà tâm vô lượng này thì họ đối xử con vật như chính đối xử với một con người khác. Đó là những cái định nghĩa để chúng ta thấy được cái tâm vô lượng nó rộng lớn như vậy, nó vượt thoát mọi tà kiến, chớ không phải hẹp hòi ở trong chữ ban rải đối với chúng ta thương yêu một cách cạn cợt. Khi mà hiểu biết được như vậy ấy, thì chúng ta hãy cố gắng mà trau dồi nó, làm cho nó được rộng lớn như vậy.

Do trau dồi tâm bình đẳng này làm lợi ích cho vô lượng chúng sanh thoát khổ, nên tâm này có công năng mang đến cho con người vô lượng phước báu. Nghĩa là trau dồi cái tâm bình đẳng này thì không bao giờ làm phiền lòng người nào hết, bởi vì mình biết ai cũng như mình hết, mình biết ai cũng thọ khổ, ai cũng như mình hết cho nên trước cái khổ của họ thì mình dùng tâm bi liền tức khắc. Người ta đang tức giận mình, thì ngay đó là tâm bi mình phải thực hiện liền. Như Thầy đã dạy, tâm từ là khi người ta bình thường, người ta không giận, không hờn gì hết thì tâm từ của mình đối xử mọi người rất là kính trọng họ, rất là cung kính họ, luôn luôn không bao giờ nói một lời nặng với họ, đó là tâm từ. Còn tâm bi, khi thấy người ta giận thì ngay đó là biết người ta khổ, do đó mình thực hiện tâm bi là trước cái khổ của người khác, một người đang bị bệnh, một người đang bị tai nạn thì mình mới dùng tâm bi. Tới cái chỗ đó Thầy sẽ dạy rất kĩ cho quý thầy thấy để mà chúng ta trau dồi tâm bi như thế nào, mà tâm từ như thế nào.

Mà nếu cái tâm Tứ Vô Lượng Tâm này, cái tâm bình đẳng này mà chúng ta đã trau dồi được nó thì cái thế giới này, cái con người này là hưởng hạnh phúc, an vui, thanh bình, không bao giờ mà có chiến tranh, có giặc giã nữa hết. Bởi vì, chúng ta từ con vật mà chúng ta còn biết thương y như mình thì thử hỏi con người làm sao chúng ta không thương hơn? Con người đã thông cảm nhau những nỗi khổ của nhau trong cuộc sống, có đâu mà lại tranh giành giết nhau. Cho nên cái tâm từ nó biến chúng ta trở thành một con người chung của mỗi con người.

Bốn tâm vô lượng này không những làm lợi ích cho chúng sanh an lành, hạnh phúc mà còn ban rải cho mọi nhà, mọi nước và cả thế giới trật tự, an ninh, thanh bình, không chiến tranh. Vô lượng ở đây quý thầy phải hiểu nghĩa của nó bao hàm nhiều nghĩa. Nghĩa chữ vô lượng ở đây nó bao hàm nhiều cái nghĩa của nó chứ không phải như hồi nãy Thầy nói tổng quát, chung chung để cho quý thầy thấy cái vô lượng của nó. Nhưng ở đây chúng ta phải phân ra, chúng ta thấy được nó có mấy cái nghĩa của nó ở trong cái bao hàm đó.

1. Vô lượng nhân lành: nóđem lại cái nhân lành cho mọi người, nó không làm cho mọi người đem cái nhân ác. Chẳng hạn một người chửi Thầy, Thầy nhịn, Thầy nhẫn, Thầy không bao giờ chửi lại họ, mà Thầy còn xuống nước Thầy năn nỉ họ, làm cho họ mát lòng, mát dạ, tức là gieo cái nhân lành cho họ, họ không còn chửi Thầy nữa. Đó là vô lượng nhân lành, còn chúng ta thấy người ta chửi mình thì mình chửi lại đó, đó là cái nhân ác, nó tiếp tục cái nhân ác nữa.

2. Vô lượng quả đẹp: Nghĩa làluôn luôn nó đem đến cho cuộc sống của chúng ta luôn luôn đẹp đẽ, không bao giờ có sự phiền toái trong đó, cho nên gọi là vô lượng quả đẹp, đến đâu thì nó đem cái đẹp đẽ đến đó, cái an vui đến đó.

3. Vô lượng chúng sanh: đối với chúng sanh nào cũng được an lành, cũng được đẹp đẽ hết chứ không phải có con người không, mà có cả con loài vật. Thầy ví dụ, như chúng ta mà có những cáiy áo mà bị một bầy kiến vào, thì lúc bấy giờ chúng ta thực hiện tâm từ thì không bao giờ mà chúng ta hề hấn đến cái sinh mạng của con vật. Chúng ta nghĩ tiếc bộ quần áo, y áo của mình, đem mà đập, giũ biết bao nhiêu là con vật chết? Như vậy là quý thầy có trau dồi tâm từ ở đâu? Loài vật nó đâu biết, trời mưa, trời gió nó mới vô đó để mà nó nằm, nó ẩn núp, ẩn mưa, ẩn gió, ẩn lạnh. Chúng ta không có thương, không nghĩ đến cảnh khổ, bây giờ giả dụ như mình ở ngoài trời kia, mà trời mưa trời gió chúng ta có chịu nổi không? Thì con kiến nó nhỏ nhít hơn, nó lạnh lẽo mà nó trốn, nó sợ nước trôi nó chết đi, nó quá sợ nó bu vô nhà chúng ta. Thì chúng ta có sợ nó thì chúng ta tìm cách ngăn ngừa nó trước đi, nó không vô nó đi chỗ khác nó lánh thân nó, đằng này để cho nó bò ngập nhà mình lên rồi bắt đầu mà quét, mà đùa, mà hốt, mà đốt, mà giải thì thử hỏi tâm từ của chúng ta chỗ nào, như vậy có đau khổ chúng sanh không? Như vậy là không có vô lượng chúng sanh được.

4. Vô lượng thế giới:nghĩa là tất cả thế giới, không phải trong cái thế giới của chúng ta không mà cả thế giới trùng trùng điệp điệp trên không gian này, thế giới nào chúng ta cũng phủ trùm hết.

5. Vô lượng đời kiếp: nghĩa là từ kiếp này đến kiếp khác, tức là vô lượng thế giới - nói về không gian, mà vô lượng đời kiếp nói về thời gian. Nghĩa là kiếp nào, đời nào nó cũng đẹp đẽ, cũng tốt đẹp, đem đến cho mọi người, mọi sinh vật ở trên thế giới này đều được an lành, đều được tốt.

Đó là năm cái điều kiện mà nó bao hàm cái nghĩa của nó, rộng đẹp như vậy.

2. Thành phần và hành tướng của Tứ vô lượng tâm

Bây giờ Thầy nói về thành phần của bốn cái tâm vô lượng này. Thành phần và hành tướng của bốn tâm vô lượng là:

1. Từ vô lượng

2. Bi vô lượng

3. Hỷ vô lượng

4. Xả vô lượng

2.1. Trau dồi tâm Từ vô lượng

Tứ vô lượng tâm là gì? Tứ vô lượng tâm là lòng mến thương của chúng ta vô cùng vô tận đối với tất cả chúng sanh, từ cây cỏ thảo mộc cho đến loài động vật, dù con vật hung dữ chúng ta cũng ban rải lòng từ, tránh vô tình gây đau khổ cho chúng sanh; thương mến, đem lại cho chúng sanh cái vui chân thật, cái vui mà do chính lòng từ mang đến, làm cho vạn vật vui mừng, cỏ cây tươi tốt, trong đó có mình.

Thì ở đây Thầy giới thiệu về Tứ Vô Lượng Tâm là nó gần gũi, hồi nãy thì nó bao la mênh mông, lần lần nó đi gần tới cái chỗ hạn hẹp, gần chúng ta thì chúng ta phải thấy cái lòng thương của chúng ta như thế nào. Đây là cái phần mà nó hạn hẹp đối với cỏ cây, cho nên đức Phật đi không có đạp lên cỏ nữa, đó là cái hành của Phật ngày xưa, thân hành của Phật đi không có giẫm đạp lên cỏ, tránh cỏ sợ nó bị giẫm đạp nó dập, nó héo úa mà thương xót nó đến như vậy. Đó là cái loài thảo mộc, còn chúng ta thì không như vậy. Cho nên ông Phật ông chấp nhận là theo đạo ổng thì lấy cái nghề đi xin ăn, không có làm hại một con vật, một cái cây cỏ nào hết. Còn chúng ta thì đụng đâu bứt bỏ hết, nghĩa là bứt đầu nó hết, nhổ luôn cả rễ nữa chứ đừng nói. Còn ông Phật thì không dám đạp lên, còn chúng ta thì đạp bừa lên hết, chỉ miễn là mình sạch sẽ thôi. Thật sự ra thì mình nghĩ rằng mình tu tập chứ chưa giống ông Phật chút nào hết, mình còn xa ông Phật lắm. Ông Phật tổ chức giáo đoàn của ông ta cũng vậy, khuyên lơn đừng có thế, thậm chí món ăn thừa thì ông cũng không có cho bỏ ở trên cỏ nữa, sợ cỏ nó vì cái chất mặn sẽ héo úa nó đi, bỏ ngoài đất trống thì đủ biết lòng từ của đức Phật như thế nào rồi. Do theo đạo Phật, thì chúng ta hãy cố gắng mà thực hiện cái Tứ Vô Lượng Tâm này.

Trong đời sống chúng ta có hai cái vui. Nói về lòng từ thì chúng ta phải phân biệt được cái vui này. Trong đời sống chúng ta có hai cái vui:

1. Cái vui bền bỉ chân thật.

2. Cái vui ngắn ngủi, giả tạm.

Như Phật đã dạy, là làm sao cho người vui mà mình vui và tất cả sanh linh, cỏ cây đều vui tươi. Đó là cái vui lâu dài, chân thật. Đó là cái tâm lòng từ, bi, hỷ, xả của chúng ta ban rải khắp muôn loài vạn vật. Cái vui đó bền bỉ, không bao giờ biến hoại, dù trước bất cứ cảnh nào nó cũng ban lòng từ rải khắp nơi. Vì thế mà sự vui kia mới được lâu dài. Đó thì hôm nay quý thầy nhận ra được cái vui mà cái vui lâu dài và cái vui không lâu dài. Rồi đây cái vui không lâu dài thì các thầy chắc tưởng tượng ra cũng được rồi. Thầy chưa giải thích nhưng chúng ta cũng sẽ hiểu được rồi chớ không khó gì. Nhưng đến đây Thầy xin ngừng lại.

Bây giờ Thầy tiếp tục cái bài học vừa rồi là Tứ Vô Lượng Tâm. Trong đời sống của chúng ta có hai cái vui. Cái vui thứ nhất là cái vui bền bỉ chân thật. Và cái vui thứ hai là cái vui ngắn ngủi giả tạm. Như Phật đã dạy là làm sao cho người vui mình vui và tất cả chúng sanh cỏ cây đều vui tươi. Đó là cái vui lâu dài chân thật. Đó là cái tâm từ bi hỷ xả của chính chúng ta ban rải khắp muôn loài vạn vật. Cái vui đó là cái vui bền bỉ lâu dài không bao giờ biến hoại, dù trước bất cứ cảnh nào nó cũng ban lòng từ rải khắp nơi. Vì thế mà sự vui kia mới lâu dài.

Còn cái vui ngắn ngủi, giả tạm, là cái vui ấy còn bị phiền não chi phối, khi tham sân si mạn nghi đòi hỏi được thì thỏa mãn, thì vui, còn ngược lại là buồn khổ. Cái vui này là vui theo dục lạc, được thì vui, mất thì buồn. Như chúng ta đã biết, dục lạc không bao giờ có thể thỏa mãn được hoàn toàn. Phật dạy:Kẻ ngu si, vô minh mới chạy theo vui dục lạc, nó là thứ dục lạc ảo giác, đâu có thật, chỉ có người trí mới biết mà thôi. Bởi vậy, cả hai lộ trình của Đạo Phật mà Thầy đã dẫn dắt chỉ cho các thầy biết để tu tập trên hai lộ trình này và tìm cái vui chân thật, nơi đó bền lâu, thoát ra ngoài vòng phiền não tham, sân, si, mạn, nghi và không bị dục lạc chi phối. Nó không ồn náo sôi nổi, ầm ĩ. Nó nhẹ nhàng, thầm lặng như một bóng, một hình trong cái vui của cảnh giới siêu phàm giải thoát nhưng lại hòa mình trong vạn hữu của vũ trụ. Cái vui bất tuyệt của vạn pháp, cô đơn mà lại không cô đơn.

Thì ở đây, quý thầy thấy mình phải đi chọn lấy cái vui nào là thật, mà cái vui nào là giả, vì cái Tứ Vô Lượng Tâm, vì cái tâm từ bi hỷ xả của chúng ta nó đem đến cho chúng ta một cái nguồn vui. Mà cái nguồn vui ở đây có hai nguồn vui: cái nguồn vui chân thật và cái nguồn vui không chân thật. Cho nên chúng ta phải biết cái nguồn vui nào không chân thật mà cái nguồn vui nào chân thật. Vì vậy mà phải so sánh hai nguồn vui này để chúng ta tránh cái nguồn vui không chân thật mà hãy tìm lấy cái nguồn vui chân thật để chúng ta thực hiện cái Tứ Vô Lượng Tâm này, để đạt được nguồn vui chân thật đó. Nếu không có 4 tâm vô lượng này thì không bao giờ chúng ta tìm ra được nguồn vui chân thật đó. Do vì vậy mà hằng ngày khi mà học cái bài này, hằng ngày muốn tìm được nguồn vui chân thật thì quý thầy phải trau dồi thân và tâm của mình trong ba hành động của nó. Nghĩa là thân hành, khẩu hành và ý hành. Hằng ngày trau dồi 3 hành động của thân của chúng ta như vậy thì chúng ta sẽ có được một nguồn vui chân thật và tâm thương yêu của chúng ta càng lúc càng rộng lớn.

Muốn được vậy thì chúng ta phải hiểu cái vui của đạo lâu dài thì người cư sĩ cũng như người tu sĩ phải hằng trau dồi thân tâm mình bằng pháp môn Tứ Vô Lượng Tâm như Thầy đã nói ở trên. Vậy trau dồi như thế nào?

Trong thân ta có ba hành: một là thân hành, hai là khẩu hành, ba là ý hành.

1. Thân hành có hai: một là chân hành, hai là tay hành.

2. Khẩu hành có hai: một là ăn, hai là nói.

3. Ý hành có ba : một là ý thiện, hai là ý ác, ba là ý bất thiện bất ác.

 

2.1.1 Trau dồi Từ tâm nơi thân hành

Ở đây quý thầy khi muốn trau dồi nó thì chúng ta biết trau dồi chỗ nào? Cho nên Thầy ở đây Thầy vạch ra để cho quý thầy thấy chúng ta phải trau dồi trong những hành động đó để nó thực hiện được tâm từ bi hỷ xả ở nơi ba cái hành động đó. Mà mỗi hành động thì nó phải có những hành động riêng tư của nó như chân mình đi, tay mình thì cầm nắm bắt. Đó thì nó phải theo cái hành động đó mà mình trau dồi tâm từ bi hỉ xả của mình ở tại hành động đó.

Còn về khẩu, về miệng của mình thì cũng có hai cái hành. Một cái hành là ăn, một cái hành là nói. Như vậy thì chúng ta phải trau dồi cái ăn, cái nói của mình. Chứ nếu không, nói ra thì làm buồn khổ người, mà ăn không đúng cách thì nó làm hại thân mình.Cho nên tất cả những cái này nó đều làm cho chúng ta buồn khổ mà không có vui được.

Về ý hành thì nó lại có 3, nó nhiều hơn hai cái hành kia. Cho nên nó có cái thiện, cái ác và cái bất thiện bất ác. Cho nên chúng ta phải trau dồi, và lấy Tứ Vô Lượng Tâm trau dồi ba cái hành động của thân này để cho chúng ta thực hiện được cái tâm vui mừng, cái tâm rộng lớn, cái tâm biết thương yêu, cái tâm biết thương xót tất cả mọi loài.

Bây giờ quý vị bắt đầu trau dồi Từ tâm nơi thân hành của mình, nghĩa là bắt đầu mình vô mình trau dồi liền. Trước kia Thầy giới thiệu cho biết Tứ Vô Lượng Tâm như thế nào, rồi bây giờ chia nó làm hai cái vui của nó: cái vui lâu dài và cái vui ngắn ngủi giả tạm. Thì bắt đầu bây giờ chúng ta ngay vào chúng ta trau dồi. Còn bây giờ lý thuyết mà lòng vòng mà không có đi thẳng vào sự trau dồi thì chắc chắn là chúng ta cũng chẳng đi tới đâu được hết. Nghe nói mà không biết cách thực hành, không biết cách làm thì Tứ Vô Lượng Tâm này cũng chẳng qua nói suông suông mà thôi chứ không thể nào thực hiện được cái tâm từ bi hỷ xả chúng ta. Một lời nói mà chúng ta không nhẫn với nhau, không nhường nhau, một ý kiến mà chúng ta không thuận nhau thì chúng ta có sự tranh chấp thì làm gì mà có sự vui trong đó được, làm gì có lòng từ, lòng biết thương nhau được? Cho nên tất cả những cái này là những cái điều mà những người cư sĩ thường tiếp giao với nhau, với mọi người thì phải tu tập Tứ Vô Lượng Tâm càng nhiều càng tốt để đem lại sự an vui cho mình, cho mọi người xung quanh mình.

Bây giờ chúng ta trau dồi về cái chân của chúng ta. Khi chúng ta đi thì chúng ta phải dùng theo cái hành động đi của chúng ta với cái pháp hướng mà đức Phật dạy trong kinh rằng Như Lý Tác Ý. Tác ý theo cái hành động đó bằng cái pháp hướng tâm của chúng ta, tức là chúng ta dùng một cái câu như thế nào để gợi lên cái lòng thương yêu của chúng ta đối với chúng sanh khi chúng ta bước đi. Ở đây Thầy xin nhắc quý thầy ở đây không phải tu Chánh Niệm Tỉnh Giác Định bằng hành động mà mượn cái hành động chân đi để thực hiện cái tâm từ của chúng ta dưới bàn chân, dưới bước đi của chúng ta. Cho nên chúng ta dùng pháp hướng Như Lý Tác Ý cái bước chân chúng ta đi. Pháp hướng như thế nào? Thầy đọc để rồi quý thầy tùy theo đó mà tự mình soạn ra pháp hướng cho phù hợp với cái đặc tướng của mình thì áp dụng sẽ có hiệu quả. Còn đây chỉ là một cái ví dụ để cho quý thầy mượn đó mà bắt chước mà thôi. Nhiều khi quý thầy lấy cái ví dụ này mà áp dụng vào mình thì chưa hẳn đã là đúng đặc tướng của mình. Đạo Phật khó là ở cái chỗ phải biết áp dụng đúng cái pháp hướng thì nó mới có hiệu quả, mà không áp dụng đúng cái pháp hướng thì nó không có hiệu quả. Đây Thầy đem một cái ví dụ, trước khi mà chúng ta áp dụng cái pháp hướng để trau dồi cái tâm từ bi của mình mà nếu mình không biết thì mình khó mà có thể áp dụng cho đúng cách thì nó cũng không có kết quả tốt cho sự tu tập này.

Ví dụ như người ta nói tâm và ý. Vậy thì lúc nào gọi cái tâm, lúc nào gọi là cái ý? Cái ý là nó có cái ý căn, là cái bộ óc của chúng ta. Còn cái tâm thì nó không có cái ý căn. Bởi vì nếu mà nói cái tâm thì nó phải có cái tâm căn chớ? Nhưng mà ở đây Phật dạy chúng ta là ý căn chứ không có bao giờ nói tâm căn. Cho nên khi chúng ta gọi cái ý là nó phải đúng là cái chỗ căn của nó, tức là cái chỗ nó làm việc. Cho nên thì cái ý căn phải ngưng hoạt động thì cái ý nó phải bám chặt ở chỗ nào? Còn nếu mà chúng ta gọi cái tâm phải bám chặt mà cái ý căn phải ngưng hoạt động thì nó chẳng biết đâu. Kêu cái thằng A mà làm việc của thằng B thì nó chẳng có biết được. Cho nên cái thằng nào nó phải làm việc ra cái thằng nấy. Vì vậy mà pháp hướng tâm Như Lý Tác Ý phải như cái lý đúng của nó thì chúng ta tác ý nó mới có hiệu quả. Ở đây Thầy nhắc như vậy thì quý thầy phải nhận thấy được cái chỗ mà dùng cái pháp hướng Như Lý Tác Ý phải đúng lúc, đúng thời hợp với đặc tướng của mình thì có hiệu quả rất nhanh, còn nếu không thì không hiệu quả. Cho nên cũng có nhiều người hướng tâm tu tập, nhắc tâm mình rất nhiều nhưng sao thấy nó trơ trơ mà không kết quả là do mình đặt không đúng tên, đúng họ, đúng trường hợp nó làm cho nên nó không có hoạt động được.

Đây là cái ví dụ để cho quý thầy khi mà chúng ta bước đi thì chúng ta hướng tâm. Khi từng bước đi của chúng ta bước đi thì chúng ta nhắc như thế này:

Dưới bước chân ta đi có nhiều loài sinh vật nhỏ nhít, có nhiều loài thảo mộc cỏ cây yếu mềm. Ta hãy bước nhẹ nhàng để tránh tất cả sự đau khổ và chết chóc của muôn loài.

Đó là một cái câu mà để chúng ta nhắc khi chúng ta bước đi. Do đó khi mà nhắc như vậy thì tâm chúng ta tỉnh thức ngay tại ở nơi bước đi và chúng ta tránh tất cả những con vật dưới bàn chân chúng ta. Rồi đi một lúc, chúng ta sợ nó quên đi rồi chúng ta lại nhắc, lại nhắc nữa. Do cái sự nhắc nhở, do cái sự sợ làm đau khổ, sợ làm chết chóc muôn loài nó gây cho chúng ta có một cái tâm thương yêu, thấm thía trong đó. Mà hàng ngày chúng ta trau dồi từng bước đi của chúng ta như vậy thì lòng từ của chúng ta nó ban rải khắp chúng sanh. Một cọng cỏ chúng ta không nỡ đạp lên nó sợ nó mềm yếu rồi nó héo úa đi, tức là thể hiện qua tâm từ của chúng ta ban rải khắp chúng sanh đó. Vừa đi nhẹ nhàng vừa hướng tâm nhắc như vậy lâu ngày tâm ta có lòng từ thương xót tất cả chúng sanh.(BBT:CĐ,10A,E00:44:52)(BBT:BN,09,E01:32:06)

(BBT:BN,10,B00:00:00)Vì hướng tâm nhắc như vậy lâu ngày huân tập trong tâm ta thành một thói quen thương xót chúng sanh.(BBT:CĐ,10A,B00:44:52) Đó thì ở đây thì quý thầy đã thấy rằng cái câu mà Thầy tạm để mà làm cái câu mà hướng tâm của mình để trau dồi cái Tứ Vô Lượng Tâm. Mà khi trau dồi được cái Tứ Vô Lượng Tâm, cái tâm thương yêu như vậy thì người ta chửi mình có giận nữa không? Khi mà thể hiện được hoặc là người ta nói một câu nói nó trái bụng mình, mình có giận không? Không bao giờ còn giận nữa. Cho nên Phật nói từ tâm đối trị tâm sân. Nhưng mà mình có trau dồi nó đâu? Cho nên mình nói là nói như vậy nhưng mà mình nói ờ quán, quán từ bi để đối trị tâm sân nhưng mà cuối cùng thì mình không trau dồi nó thì cái tâm sân của mình nó có hết không? Trước khi người ta mắng chửi mình thì ngay đó mình nói: ừ tôi cũng biết Tứ Vô Lượng Tâm, từ là đối trị tâm sân, tôi thường quán phải thương người bằng cách này bằng cách khác(BBT:CĐ,10A,E00:45:40), hằng đêm tôi ngồi tôi quán luôn luôn lúc nào tôi cũng thương. Nhưng mà tới sao người ta chửi mình lại là mình giận, giận dữ lên? Thì cái đó là mình chưa có trau dồi trong hành động. Nó trau dồi trong hành động nó thể hiện qua cái hành động của chúng ta. Cái tâm chúng ta thường nhắc trong cái hành động, nó làm cho chúng ta thấm nhuần được cái lòng thương yêu đó.

Còn bây giờ chúng ta ngồi ở trên ghế chúng ta nói bây giờ (BBT:CĐ,10B,B00:00:06)chúng ta cũng quán, đó là quán, còn cái này là hướng, nó khác. Hướng theo hành động mà trau dồi, nó ở trong cái động. Còn cái kia quán là mình ngồi im lìm, rồi tư tưởng mình khởi nghĩ ra mình quán mình phải thương yêu chúng sanh bằng cách này bằng cách khác như thế này thế khác, nó không biến ra cái hành động cho nên nó trau dồi cái thân cái tâm từ bi của mình không có được, cho nên nó chỉ là tránh né trong một cái lúc nào đó để cho nó bớt cái giận hờn phiền não trong lòng nó mà thôi, rồi mình suy tư cái này cái kia để cho mình xả bớt cái tâm buồn khổ của mình, chớ đối tượng của mình, mình đã chửi người ta hồi chiều rồi thì bắt đầu làm sao mà gỡ ra cái đó được? Còn cái này tu ở trong trau dồi ở trong những cái hành động để chúng ta biến dần cái tâm từ bi, cái tâm thương yêu chúng ta chân thật.

Đó là cách thức mà Thầy diễn ra đây để cho quý thầy thấy được cái chỗ mà chúng ta sẽ tập luyện. Bởi vì đây là cái vai trò của người cư sĩ mới bước chân vào đạo Phật người ta đã luyện tập cái này rồi chớ không phải là vai trò của người tu sĩ. Người ta đợi tới làm Bồ Tát rồi người ta mới trau dồi Tứ Vô Lượng Tâm thì quá trễ rồi. Nó không thể nào mà còn có thời gian mà chúng ta tu tập thiền định nữa. Khi mà đi sang qua giai đoạn của tu sĩ là cái giai đoạn tu tập thiền định, giữ gìn giới luật, tu tập thiền định. Còn cái giai đoạn của người cư sĩ là phải thực hiện tâm từ, tâm bi, tâm hỉ, tâm xả của mình để đối xử với nhau với một lòng thương yêu, làm cho xã hội càng tốt, đất nước thanh bình. Nó không có sự tranh chấp, nó không có sự tranh đua hơn thiệt với nhau. Do có tâm từ nó mới không có những cái tai nạn đó.

Đó là một cái hành động mà chúng ta đi. Bây giờ tới cái hành động nữa. Khi ta đứng lại ta cũng nhắc vậy. Khi mình đi thì thường mình nhắc cái câu đó, mà khi mình đứng, bởi vì đứng nó đâu còn đi nữa? Cho nên mình phải nhắc một cái câu khác để mình hướng tâm như cái lý trong khi mình đứng, thì mình phải nhắc một cái câu khác để khi mình đứng, dù khi mình đi thì mình hướng tâm như vậy, nhưng mình đứng lại là nó không đúng như vậy. Cho nên khi cái hành động đứng thì chúng ta cũng phải nhắc tâm, hướng tâm mình:

Chúng sanh quanh ta rất nhiều từ loài côn trùng nhỏ nhít cho đến các loài thảo mộc yếu mềm, ta đừng đứng trên chúng vì đứng trên chúng chúng sẽ đau khổ và chết chóc, héo úa.

Đó là một cái câu để chúng ta hướng tâm chúng ta trau dồi cái lòng thương yêu của chúng ta đến với tất cả muôn loài.

Đó thì hôm nay như quý thầy đã học được những câu như vậy thì quý thầy nhớ khắc ghi trong lòng. Hằng ngày ít ra mỗi ngày chúng ta cũng tập nó được ba, bốn lần, chứ đừng có học rồi thì xếp lại đó, để đó thì cái công của Thầy mà giảng dạy quý thầy như thế này, Thầy thấy mệt mỏi vô cùng. Vì học được, phải tu tập cho được để đền đáp lại ơn Thầy. Thầy đem hết sức mình ra giảng dạy cho quý thầy từng cái câu nhắc nhở nhỏ bé như vậy để tạo cho quý thầy có lòng thương yêu chơn thật nơi tâm hồn của quý thầy để quý thầy thoát ra khỏi cảnh đau khổ chính bản thân của quý thầy đứng trước các đối tượng. Thế mà quý thầy học rồi quý thầy xếp bỏ vào một cái góc nào đó thì thiệt là mỏi mệt cho Thầy vô cùng.

Có tu tập như vậy thì lòng ta từ từ thấm nhuần lòng từ bao la thương yêu tất cả muôn loài vạn vật muôn phương. Nếu mà khi đứng chúng ta cũng tập như vậy để nhắc nhở chúng ta đứng chúng ta tránh được những sự đau khổ của chúng sanh thì nó giúp cho chúng ta có một cái lòng thương, từ đó nó sẽ thấm nhuần muôn vật, muôn phương.

Bây giờ đến cái hành động nằm. Bởi vì trong thân của chúng ta đi đứng nằm ngồi. Cho nên bây giờ tới cái hành động nằm. Khi nằm ta cũng nhắc như vậy. Nghĩa là mỗi hành động chúng ta phải nhắc, và một ngày chúng ta có bao nhiêu lần đi, đứng, nằm, ngồi, mà mỗi lần đi đứng nằm ngồi là mỗi nhắc như vậy thì trong một ngày chúng ta đã thấm nhuần được bao nhiêu cái lòng thương yêu của chúng ta. Tức là chúng ta trau dồi được bao nhiêu lần. Một người thợ vót tên, mà ông ta ngồi ông ta vót kỹ lưỡng hẳn hòi mà vót hoài thì cái tên nó phải suôn, phải láng, phải tốt. Còn mình vót 2,3 cái rồi mình bỏ thì cây tên nó có suôn không? Chắc chắn là không suôn bằng cái người thợ mà chăm chỉ ngồi vót hoài. Vì vậy mà tâm ta chúng ta cũng phải trau dồi, trau chuốt nó mãi để cho nó được tốt đẹp, để cho nó được có lòng thương yêu thật, để cho nó được đứng trước các đối tượng mà tâm nó như như vui vẻ, không có buồn khổ.

Khi nằm ta cũng nhắc như vậy:

Tất cả chúng sanh đang ở dưới lưng ta. Ta hãy nhẹ nhàng chú ý xem xét coi có chúng sanh hay không rồi mới nằm.

Đó thì quý thầy nhiều khi lên giường ván mà nằm thì nằm đại, nhiều kiến, cũng mệt mỏi quá, rồi kiến cũng nằm đại, không ngờ dưới lưng chúng ta có những con vật, chừng mà nhìn lại thì có một con nhền nhện bị mình nằm chết cứng ở trong đó rồi, hay hoặc là một con gián hay hoặc là một con vật nào đó. Thậm chí như con bò cạp chúng ta nằm lăn qua lăn lại, nó nằm ở dưới lưng chúng ta, đến khi mà quét dọn hay hoặc là xếp mùng màn thì thấy một con vật chết ở dưới lưng ta. Thì như vậy là chúng ta đã vô tình không trau dồi được mình trong khi nằm để làm hại chúng sanh.

Khi mà chúng ta nằm cái thân của chúng ta to lớn, do đó cái sức nặng của chúng ta nhiều quá, còn cái thân của chúng bé nhỏ, giãy giụa dưới lưng ta, ta đâu biết được, trong khi chúng rên la đau đớn, chúng ta đâu nghe được. Vì vậy mà vô tình chúng ta nằm trên sự đau đớn của chúng sanh mà không hay biết.

Muốn trau dồi lòng từ thì chúng ta phải năng nổ, tu tập siêng năng hằng ngày nhắc đi nhắc lại tâm mình nó mới thấm nhuần được. Khi nằm lăn qua trở lại ta cũng phải lưu ý và nhắc:

Tất cả chúng sanh đang ở bên ta, hãy ý tứ đừng nên vô tình mà làm đau khổ và chết chóc chúng.

Đó là những cái câu để chúng ta hướng nhắc mình để cho thực hiện được cái tâm từ bi hỉ xả của mình. Mỗi hành động của thân ta đều nhắc như vậy, tâm ta lần lần thấm nhuần tình thương yêu chúng sanh rộng lớn bao la.

Bây giờ đến ngồi. Bởi vì trong cái thân của chúng ta đi đứng nằm ngồi, tất cả những cái hành động này mà nếu mà chúng ta thiếu sót một cái điều không tu thì đó là chúng ta đã thiếu khuyết. Khi ngồi ta cũng nhắc như vậy:

Nơi ngồi của ta có những chúng sanh nhỏ nhít, phải lưu ý khi ngồi, đừng vô tình ngồi trên chúng sanh làm đau khổ và chết chóc. Khi ngồi đừng lắc qua lắc lại vì lắc qua lắc lại va chạm làm đau khổ chúng sanh và chết chóc.

Quý thầy thấy trong những hành động mà oai nghi của một người ngồi mà lắc qua lắc lại với cái người ngồi mà không lắc qua lắc lại, người nào tốt? Đó thì quý thầy thấy từ cái tập của tâm từ bi mà nó biến thành một cái oai nghi tế hạnh của một con người rất là nghiêm chỉnh. Đi thì nhẹ nhàng, luôn luôn lúc nào cũng ngó xuống để tránh tất cả chúng sanh mà lại là phòng hộ được 6 căn của mình nữa. Các thầy thấy đó là một điều lợi ích rất lớn cho bước đường tu tập theo đạo Phật. Nó làm toát ra những đức hạnh mà con người ở thế gian này khó có thể theo được những cái hạnh này. Bởi vì con người ở ngoài thế gian chạy theo dục lạc, cho nên mắt thì nghinh ngó bên đây để tìm cái nào mà cám dỗ thu hút mình thích thú, còn người tu sĩ thì đâu còn cái chạy theo cái dục lạc cho nên mắt luôn luôn phòng hộ, nhìn xuống đất mà nhìn tất cả loài vật để thực hiện trau dồi tâm từ thương yêu của mình tránh sự đau khổ và chết chóc của chúng sanh.

Đó là những lúc đi, đứng, nằm, ngồi ta từng nhắc như vậy và nhắc từng mỗi bước đi để ta không quên và cố tránh được sự đau khổ và chết chóc của chúng sanh. Đây là sự trau dồi trong cái hành động của thân chúng ta, thì đi, đứng, nằm, ngồi, như vậy là đối với cái thân chúng ta tạm thời ở đây đủ để quý vị hằng ngày trau dồi, bởi vì lúc nào quý vị cũng có ngồi, lúc nào quý vị cũng có đi, lúc nào quý vị cũng có đứng, lúc nào quý vị cũng có nằm, không thể trong một ngày mà chúng ta thiếu 4 oai nghi này. Cũng như vào đây thì quý vị bước vào đây, trước khi mà bước vào thì quý vị phải đi, cho đến khi quý vị ngồi thì quý vị phải lưu ý chỗ ngồi, rồi đứng quý vị cũng lưu ý chỗ đứng. Cho nên mỗi cái làm chúng ta đều có sức tỉnh thức ở trong đó hết. Như vậy chúng ta có tu chánh niệm tỉnh thức đâu nhưng mà sức tỉnh thức chúng ta đã sẵn do trau dồi lòng từ mà nó đã có sức tỉnh thức. Kế đó lòng từ chúng ta càng lúc càng rộng lớn bao la do cái pháp hướng mà nhắc tâm làm cho tâm chúng ta thương yêu chúng sanh vô bờ bến.

Trau dồi lòng từ trong hành động của thân còn gợi lên lòng thương xót của chúng ta đối với chúng sanh bằng sự hành động cẩn thận của mình để tránh sự đau khổ và chết chóc của chúng sanh. Khiến cho tâm chúng ta càng lúc càng thương yêu chúng sanh nhiều hơn. Nghĩa là cái hành động đó hằng ngày mà chúng ta trau dồi thì lần lần Thầy tin rằng quý thầy mà thường xuyên trau dồi thì sức tỉnh thức rất lớn và đồng thời lại là lòng thương yêu càng nhiều, và càng nhiều thì nó sẽ cứu quý thầy thoát ra khỏi tâm tham, sân, si, mạn, nghi. Nó không bao giờ mà còn có một cái tâm niệm xấu như vậy. Vì vậy mà cái ngũ triền cái quý thầy sẽ xả bỏ, đoạn trừ, dứt hẳn, từ giã nó không bao giờ còn ở trong của tâm quý vị nữa.

Khi mà Tứ Vô Lượng Tâm này đã ngự trị trong tâm hồn của quý vị thì năm triền cái này nó phải rớt đi, nó phải xa quý thầy đi, không còn có. Còn nếu không có như vậy, không trau dồi được Tứ Vô Lượng Tâm này thì ngũ triền cái vẫn đeo đẳng theo quý vị, cho đến khi mà quý vị phải thực hiện Tứ Vô Lượng Tâm nó mới dứt được. Nó không đơn giản nhưng chúng ta phải có cái sức tu tập bền chí siêng năng thì nó mới đạt được. Bây giờ lòng mình nói thương mà sự thật mình có thương được chưa? Chưa. Mình thương mình chứ chưa chắc đã thương ai. Thầy nhắc lại câu chuyện để cho chứng minh rằng mình thương mình chứ chưa có thương ai hết. Nhưng mà mình nói rằng mình thương người này người kia, sự thật ra mình chưa có thương. Tại sao vậy? Có câu chuyện như thế này:

Bà hoàng hậu Vi Đề Hy hỏi đức vua Bình Sa Vương (Bimbisara):

"Bệ hạ có thương thần thiếp không?"

Nhà vua làm sao lại không thương hoàng hậu, cho nên nhà vua nói nhà vua rất thương hoàng hậu, tại sao hoàng hậu lại hỏi vậy? Thì bà Vi Đề Hy nói:

“Bệ hạ nói chứ bệ hạ chắc không thương thần thiếp đâu. Nếu giả chăng thần thiếp lấy một ông quan nào thì bệ hạ có thương thần thiếp không? Điều đó chứng minh rõ ràng là bệ hạ thương bệ hạ chứ bệ hạ đâu có thương thần thiếp. Khi mà nghe được tin “trời sét” này, thần thiếp đã lấy một vị quan nào ở trong triều này thì lúc bấy giờ bệ hạ còn có nước là thứ nhất là chặt đầu thiếp, thứ hai là giam thiếp ở trong lãnh cung chớ đâu có bao giờ mà để cho thiếp được tự do như thế này. Nếu là thương thiếp thì bệ hạ đâu có làm cái điều đó. Bởi vì thương người mà người đó người ta muốn như vậy thì mình cứ để cho người ta làm. Thì như vậy gọi là thương. Tại sao bây giờ bệ hạ nói bệ hạ thương thần thiếp mà khi nghe cái tin như vậy thì bệ hạ có thương không? Tức là bệ hạ thương bệ hạ.”

Đó qua câu chuyện như vậy chúng ta thấy rõ ràng chúng ta thương mình chứ không thương ai hết. Nghe một người vợ mà lấy người khác là tức ầm ầm lên rồi. Thì như vậy là mình có thương người không? Có thương vợ mình không? Hay là thương mình? Mình thương mình, mình muốn bảo vệ cái gì cũng của mình hết. Đó là thương mình, chớ đâu phải là thương người khác. Còn thương người khác là phải giúp cho người khác.

Đó, ở chỗ trau dồi tâm từ bi để chúng ta thấy được cái thương của chúng ta đối với muôn vật như thế nào. Quý thầy khi mà chưa trau dồi cái tâm từ bi, một con bò cạp cắn quý thầy đau, quý thầy giết con bò cạp. Như vậy là quý thầy nói tôi từ bi lắm, tôi thương lắm. Tôi thương lắm mà con bò cạp cắn đau quá thì quý thầy giết liền tức khắc. Như vậy đâu phải thương con bò cạp.

Những cái này là những bài học thực tế để chúng ta biết tình thương của chúng ta nó đang ở vị trí nào để chúng ta trau dồi nó. Một con vật cắn dù chúng ta có chết chúng ta cũng không nỡ giết nó nữa. Còn chúng ta chưa chết mới đau thôi mà đã vội đã giết chết con vật khác, rồi thấy con vật nào chúng ta cũng sợ hãi mà chúng ta giết hết. Sợ nó cắn mình cho nên giết sạch hết. Vì lòng thương yêu nhỏ mọn đó, ích kỷ đó đối với sự thương yêu mình cho nên trong xã hội nó mới có sự bất an, có sự tranh chấp nhau. Chớ nếu lòng thương yêu của chúng ta rộng lớn đối với mọi người chắc chắn không có sự bất an đó.

Vì vậy bài học đầu tiên trong Phật pháp là Tứ Vô Lượng Tâm. Để làm gì? Để xây dựng con người có đạo đức chân thật, biết thương yêu người. Để xây dựng xã hội tốt đẹp để cho trong xã hội có trật tự an ninh hẳn hòi. Vì lòng thương yêu đó mà có trật tự chứ không phải chúng ta có kỷ luật thế này thế khác, buộc mọi người thế này thế khác mà lòng thương yêu đó chẳng có thì xã hội chẳng có trật tự. Hình thức bên ngoài thì có trật tự nhưng bên trong có sự bắt buộc nào đó, chớ sự thật thiếu trật tự. Đời sống càng ngày càng khổ là do chúng ta không tìm được nguyên nhân để giải khổ, cho nên cuộc sống con người rất là khổ. Ở đây đức Phật dạy ta biết pháp nào để mà trau dồi nó, để xây dựng mình tốt, xã hội tốt, nó mới có được cuộc sống hạnh phúc an vui cho nhau.

Lúc bấy giờ chúng ta bước chân đi, chúng ta đi rất rõ ràng với lòng từ thương yêu chúng sanh vô bờ bến, tràn ngập. Nếu mà trong khi bước đi ta không còn nhắc tâm nữa mà chúng ta thấy bước chân tự nhiên có sự tràn ngập lòng thương yêu chúng sanh, đó là chúng ta đã viên mãn từ vô lượng tâm. Còn bây giờ chúng ta đang đi mà chúng ta phải thường nhắc, rồi cái tâm lần lần huân lên sự thương yêu đó thì tức là đang trau dồi. Còn khi đi mà chúng ta thấy tự nhiên bước đi của mình, tự nhiên thân tâm của mình nó lách qua lách lại tránh sự đau khổ của cỏ cây thảo mộc cho đến các loài chúng sanh nhỏ nhít dưới bàn chân. Chúng ta không nhắc mà cái tâm nó thương xót, nó luôn luôn làm cho chúng ta theo dõi từng bước đi để không va chạm, để không làm đau khổ thì đó là chúng ta đã viên mãn lòng từ trong Tứ vô lượng tâm.

Ở đây thì Thầy nói ra cái kết quả cho chúng ta biết, mà khi lòng từ như vậy thì chúng ta thấy tâm bây giờ nó phủ trùm lên tất cả các loài vật, thảo mộc cây cỏ đều là thương yêu. Một nhánh cây kia các thầy cũng không bao giờ nỡ mà bẻ, hoặc là ngắt một cái lá, bứt một cái bông nữa.Tình thương yêu đến mức độ không ngờ, mà đến lúc ta trau dồi chúng ta thấy tất cả mọi người, mọi cây cỏ đều có sự sống y như nhau. Đó là cái viên mãn lòng từ của chúng ta tu tập. Còn nếu mà chúng ta không thực hiện được thì vô tình thấy cái bông đẹp là ngắt liền. Điều đó chứng minh rằng chúng ta chưa có lòng từ thương yêu. Ở đây Thầy muốn nói như vậy để khi nào mà chúng ta thực hiện tới đó thì chúng ta mới thấy cái tâm của chúng ta phủ trùm lòng thương yêu trên vạn vật, cho nên Phật nói tâm từ biến mãn khắp mười phương chúng sanh là như vậy. Và từ đó các thầy sẽ thấy nội cái Tứ vô lượng tâm này quý thầy đã giải thoát tâm hồn của mình, không còn có một pháp môn nào hết hoàn toàn vì đã thương thì không còn tham, đã thương thì không còn giận, mà nếu còn tham, còn giận thì làm sao gọi là thương. Đó, như vậy nội trong cái pháp Tứ vô lượng tâm cũng đem quý thầy đi đến cái nơi giải thoát, tới Niết bàn vĩnh cửu. Vì có thương yêu mọi người chân thật thì cái ngã nó không còn. Vì thương yêu cá nhân của mình cái ngã mới lớn. Đó là pháp môn vi diệu nhất mà chúng ta từng trau dồi th́ chúng ta có sự giải thoát hoàn toàn. Niết bàn trước mặt chúng ta, đâu phải đợi chúng ta nhập Tứ thiền, mới nhờ Tam minh mà diệt lậu hoặc mới là Niết bàn. Mà chính ngay lòng thương yêu chúng ta cũng đã là Niết bàn.

Mỗi pháp môn của Phật đều có những vi diệu tuyệt vời của nó, nhưng vì chúng ta chưa biết, chưa trau dồi. Phỏng chừng một năm mà quý thầy mỗi bước đi đứng nằm ngồi của quý thầy mà quý thầy trau luyện thì chắc chắn trong một năm đó quý thầy thực hiện lòng từ bi hy xả của quý thầy thì ngay cuộc sống của quý thầy đã giải thoát hoàn toàn. Vì thế mà quý thầy thấy trong giới luật của Phật cấm không cho chúng ta trồng cây cỏ này kia hoặc làm cái nọ cái kia, tất các nghề nghiệp đều đình chỉ hết. Người tu sĩ chỉ còn biết đi khất thực ăn mà thôi, đi xin người khác thôi, không làm cái gì hết, bởi vì làm là động đến chúng sanh, làm là làm đau khổ chúng sanh. Không phải chúng ta ích kỷ nhưng mà chúng ta thực hiện đúng lòng thương yêu của chúng ta chơn thật để cho nó phủ trùm trên cái tình thương đó đối với muôn loài.

Vì thế bước vào đạo Phật chúng ta thấy đức Phật cấm tất cả các nghề, không được làm một cái nghề gì hết. Vì còn làm một cái nghề nào thì cái nghề đó sẽ đem đến cho chúng sanh có sự đau khổ đó. Muốn được vậy thì chúng ta phải từng ngày này chúng ta phải trau dồi trong 4 oai nghi đi đứng nằm ngồi của thân chúng ta.

Bây giờ ta về cái phần tay, cái tay của chúng ta. Nó cũng phải cầm, nắm, bắt chứ. Cái tay của chúng ta cũng có cái hành động của nó chứ. Nếu mà nó không có hành động, nó cứ cứng đờ thì chúng ta không nói tới nó, bởi vì tu trong hành động, trau dồi lòng từ của chúng ta trong hành động.

Đến cái phần tay: cầm, nắm, bắt lấy tất cả mọi vật dụng cần thiết cho đời sống tu hành cũng như cơm ăn, áo mặc hằng ngày, ta thường trau dồi tâm bằng pháp hướng như lý tác ý, nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Nghĩa là luôn luôn lúc nào khi mà chúng ta cầm một vật gì của người khác cho mình, khi ta cầm một cái gậy hay cần vật dụng cần thiết cho đời sống của mình thì mình phải nhắc, mình phải hướng tâm mình nhắc nó như cái lý giải thoát của đạo để tâm từ thương yêu của mình từ đó mà phát triển và nó thấm nhuần cũng từ nơi đó.

Đây Thầy đem một cái ví dụ cái câu hướng tâm, như cái lý chân thật đó để mà chúng ta nhắc cái tâm mình khi mà tay nắm một vật gì của người khác cho hoặc là cầm một vật gì thì chúng ta phải nhắc:

Tất cả những vật dụng cần thiết như cơm ăn, áo mặc, thuốc thang là của làm bằng mồ hôi, nước mắt của mọi người cực nhọc mới có cho ta. Ta phải biết ơn và thương yêu họ và thương yêu tất cả mọi người, dù người đó có hay không có cúng dường cho ta với lòng chơn thật không bao giờ đánh trả lại, mắng chửi họ, không bao giờ nặng lời to tiếng với họ. Vì đánh mắng chửi rủa nặng lời với họ là ta đã không biết thương yêu họ, là ta đã làm cho họ khổ sở. Ta phải nói lời nhẹ nhàng an ủi để làm cho mọi người vui mà không buồn khổ nữa.

Đó là cái câu để chúng ta dùng cái hướng tâm của chúng ta thường nhắc đi nhắc lại như vậy cho nên nó thấm nhuần. Vì vậy mà mỗi lần chúng ta nhận vật gì cúng dường, như bây giờ quý thầy nhận một cuốn tập của người khác cúng dường bằng mồ hôi nước mắt của họ. Cho nên chúng ta nhận thì chúng ta tâm niệm, lặng một chút xíu để chúng ta hướng tâm, từ đó là chúng ta đã trau dồi tâm từ của chúng ta đó, lòng thương yêu của chúng ta đó. Do đó khi mà có người khác mắng chửi thì ở đó chúng ta lặng tâm trên câu hướng này làm cho chúng ta không còn giận hờn người khác nữa, không còn đau khổ nữa.Tâm chúng ta xả hoàn toàn.

Đó, trên bước đường tu tập nếu mà chúng ta biết áp dụng đúng cách thì ngay tức khắc chúng ta có những pháp hướng kèm theo khi chúng ta chưa thuần thục. Còn chúng ta thuần thục rồi thì chắc chắn là quý thầy sẽ thênh thang ở trên tâm hồn vô ngại, không còn một chướng ngại nào làm cho tâm của quý vị chướng ngại nữa.

Khi cầm, nắm, bắt lấy ta cũng nhẹ nhàng từ tốn, lỡ trên thân đồ vật có những chúng sinh nhỏ bé, mạnh tay sẽ làm cho chúng đau khổ và mạng vong. Đó, thì chúng ta cũng lưu ý về cái phần khi mà cầm cái vật, à bây giờ người ta đưa mình cuốn tập, mình hai tay mình cầm, mình cũng quan sát, mình quan sát coi ở trên cuốn tập này có con kiến hoặc con vật gì không, để không mình vô tình mình nắm nó dẹp lép, nó chết đi. Đó là những cái điều chúng ta tập luyện. Mà tập luyện như vậy là tập luyện tỉnh thức, rồi lại tập luyện được lòng từ, thì cái này là cái rất quý, vừa tập được cái này mà nó đạt được cái kia. Nhưng ở đây chúng ta không được gọi nó là Chánh niệm tỉnh thức định. Ở đây không được gọi nó như vậy, đây chỉ là tập tỉnh thức trong hành động để trau dồi tâm từ bi hỉ xả của mình, Tứ vô lượng tâm mà thôi.

Khi muốn trau dồi tâm từ các hành động của thân nơi tay thì quý vị phải siêng năng, cần mẫn nhắc đi nhắc lại nhiều lần để tâm tỉnh giác nơi mọi hành động của tay mình, tránh sự vô ý làm đau khổ chúng sanh. Có tinh tấn, siêng năng tu tập lòng từ bằng hành động của thân tỉnh giác, nhắc nhở lòng chúng ta thương yêu chúng sanh vô bờ bến, từ đó ta mới thấy thương yêu chúng sanh như thật.

Ở đây Thầy xin giải thích thêm cái phần này để quý thầy thấy lòng từ đối với chúng sanh có nghĩa sai biệt chỗ này, chỗ kia. Bởi vì nếu không hiểu thêm phần này thì chúng ta không biết lòng thương yêu của chúng ta nó đối với chúng sanh như thế nào. Một chúng sanh mà đang đang bị tai nạn, và một chúng sanh đang mạnh giỏi bình thường thì lòng từ vô lượng này nó sẽ đối với chúng sanh nào? Thì ở đây Thầy giải thích thêm để cho quý thầy thấy cái lòng từ là thương yêu chúng sanh chưa có tai nạn, chưa có bệnh tật, chưa có khổ đau. Cái lòng từ thì nó thương yêu chúng sanh đang mạnh khỏe, cho nên cái lòng từ nó rộng lớn lắm, nó không có cái đối tượng giãy dụa đau đớn, vì vậy mà cái lòng từ thương người trong khi mạnh giỏi, thương chúng sanh trong khi đang mạnh. Còn bây giờ khi thấy một cây cỏ úa hay một cái bông nó héo mà chúng ta khởi thương yêu nó, thì cái thương yêu đó gọi là lòng bi, chớ không phải lòng từ. Phân biệt được như vậy chúng ta thấy, chúng ta tu lòng từ là chúng ta thương chúng sanh đang ở trong mạnh khỏe, chứ không phải là trong sự đau ốm, hoặc tai nạn hay chết chóc rồi chúng ta mới thương yêu chúng. Cho nên từ nó khác mà bi nó khác. Phân biệt được như vậy thì chúng ta biết bây giờ chúng ta đi đứng thì những con vật dưới chân ta là con vật mạnh giỏi, chứ không phải con vật đau đớn. Cho nên cái hành động của chúng ta hằng ngày mà đi đứng đều là tránh nó đó, đó là chúng ta không làm chúng đau khổ, để cho chúng được mạnh khỏe, an vui, thảnh thơi, vui sướng ở trong đời sống của chúng, hòa mình ở trong cuộc sống, trong không gian và thời gian này.

Đó là cái lòng từ của chúng ta thực hiện đối với con người, con vật đang vui tươi, đang mạnh khỏe. Tức là học tới cái lòng hỷ thì chúng ta mới thấy được cái hỷ hòa mình ở trong sự an vui đó để cho tâm hồn của chúng ta phủ trùm trên sự sống của muôn vật với lòng thương yêu khắp cùng với nhau.

Còn lòng bi thì nó khác, khi mà gặp tai nạn nào đó của chúng sanh hoặc con người, người ta bị xe đụng, người ta bị bệnh khổ, người ta lâm tai nạn... thì ngay cái đối tượng đau khổ đó chúng ta thương yêu, thì sự thương yêu đó bắt buộc chúng ta phải thực hành bằng hành động. Người mà bị tai nạn thì mình tới giúp đỡ họ liền, người mà bị bệnh khổ thì mình tìm thang thuốc cho họ uống, người sợ hãi không dám qua đường thì mình dắt họ qua đường... thì đó là cái lòng bi. Mình đi trên xe buýt thấy một bà già bước lên mà không có chỗ ngồi, mình đứng dậy mình nhường cho bà già đó ngồi, đó là lòng bi. Vì bà già đang yếu đuối, bà không thể nào gượng khi xe dừng hoặc là xe chạy. Cho nên chúng ta nhường chỗ ngồi như vậy là lòng bi chứ không phải lòng từ.

Phân biệt được những cái mà đối xử với nhau như vậy chúng ta biết từ, bi như thế nào, ở mức độ nào để mà thực hiện cho đúng cách của nó.

Từ thuộc về nhân, nghĩa là cái nhân mình chuẩn bị cho chúng sanh đừng có đau khổ, mà bi là cái quả; bởi vì chúng sanh gặp những tai họa nhức nhối, thì bi, lòng bi của chúng ta đối với chúng sanh là đối trong cái quả. Mà lòng từ đối với nhân là chưa có gì hết, chúng ta chuẩn bị cho đừng có xảy ra tai nạn, cho nên lòng từ là cái nhân. Cho nên lòng từ biến mãn khắp mười phương chúng sanh, ḥa ḿnh trong cuộc sống vạn vật từ cỏ cây đến cầm thú đều được an lành. Không có con vật này giết con vật kia, không có giẫm đạp lên nhau, chà xéo lên nhau trong cuộc sống; không có tham dục, không có ích kỷ nhỏ mọn, không có cá nhân, chấp chặt ...mà chỉ có một quyền sống bình đẳng như nhau. Người này thương yêu người nọ, người nọ thương yêu người kia, sống vì người, vì tất cả chúng sanh nên gọi là lòng từ. Lòng từ phải được trau dồi, thấm nhuần, lưu xuất từ tận đáy lòng thương yêu chân thật. Nếu không được trau dồi thì lòng từ kia chỉ là một hình thức suông. Vì thế cuộc sống của muôn loài đang bị đe dọa trên những danh từ hoa mỹ “từ bi, bác ái”.

Bằng chứng là hiện giờ chúng ta thấy cái danh từ mà gọi là từ bi, bác ái thật sự ra đó là cái danh từ. Chớ còn từ bi, bác ái chưa có thực hiện đúng con người với con người, con người đối với con vật, nó chưa có cái từ bi, bác ái đó. Người ta dùng cái đó để người ta bịp đời chớ chưa hẳn là người ta đã thương đời thật. Cho nên ở đây chúng ta phải lật trái cái điều này để mà chúng ta thực hiện cái tâm mình cho nó chân thật chứ không khéo mình cũng bị những danh từ che đậy này mà tưởng rằng mình từ bi, bác ái. Sự thật ra mình chưa có trau dồi nó thì mình chưa hẳn đã từ bi, bác ái được. Vì cái bản ngã của chúng ta lầm chấp cái tâm này, cái thân này là cái ngã thì cái từ bi kia không bao giờ có được. Mà muốn có được thì chúng ta phải từng trau dồi nó thì ta mới có được. Và khi trau dồi nó thì ngã chúng ta lần lần tiêu mòn, chỉ còn biết người mà không thấy có mình nhưng trong đó có mình. Có mình mà như không có mình.

Đây là cái phần vừa là lý thuyết mà cũng vừa là thực hành. Mà cái thực hành là quý thầy phải nhớ kỹ những cái câu pháp hướng là những điều quan trọng nhất. Còn lý thuyết nói mênh mông để nghe cho nó thấu rõ được cái lý chứ sự thật ra cái lý thuyết nó chẳng ăn nhằm nhò gì hết. Nghe nó làm rối tai, làm rối đầu. Mà chính những cái pháp hướng, những câu ngắn ngủi mà Thầy vừa nhắc là cái mấu chốt để quý thầy trau dồi bằng cái sự tỉnh thức của mình trong mỗi hành động thân của chúng ta. Đó là những điều quan trọng nhất của cuộc đời tu hành của người tu sĩ. Còn cái mà Thầy nói lòng vòng như thế này, chỉ nói để cho nghe hiểu, cho vui chơi. Nó cũng như cái bài ca để mà ca hát cho quý vị nghe cho vui vậy chứ không có nghĩa lý gì hết. Cho nên khi mà nghe xong rồi thì những danh từ mà Thầy đã ca ở đây thì quý vị dẹp hết đi. Chỉ còn có một câu pháp hướng, mà đó là ngọn đuốc thắp đường để cho quý vị trau dồi sáng suốt thân tâm của mình.

Cho nên tu thì không có nhiều mà nói thì rất nhiều. Vì nhiều khi quý thầy không hiểu, phải nói ra cho hết, cho rõ, cho hiểu. Hiểu rồi thì áp dụng không có bao nhiêu.

Khi cầm một vật gì ta phải nhẹ nhàng nhắc nhở, Thầy nhắc nhở lại như hồi nãy:

Trên mọi vật đều có chúng sanh đang ở trên đó. Ta hãy cầm nhẹ nhàng để tránh sự chết chóc và đau khổ của chúng sanh.

Nắm bắt lấy cũng vậy, đều phải tập ý tứ nhẹ nhàng khiến cho người tu sĩ càng ngày càng có oai nghi tế hạnh hơn, không còn có những hành động thô tháo.

Đó, cái sự mà chúng ta tu tập, trau dồi tâm từ chúng ta nó có lợi ích cho chúng ta là tập luyện cái oai nghi tế hạnh của mình. Từ những hành động nhẹ nhàng làm cho chúng ta trở thành những vị tu sĩ xứng đáng là đệ tử của Phật. Nương vào mỗi hành động tay hoặc chân của ta đều hướng tâm nhắc tâm ta thương yêu tất cả muôn loài, từ đó tâm ta mới có sự thấm nhuần sâu vào tận xương tủy của chúng ta, từ đó biến mãn ra hành động nơi thân mình đầy lòng thương yêu chân thật.

Ở đây quý thầy phải hiểu, đây Thầy xin nhắc lại. Ở đây quý thầy phải hiểu: đừng lầm tưởng rằng chúng ta tu như vậy là tu Chánh niệm tỉnh giác định, mà là tu trau dồi Tứ vô lượng tâm bằng hành động thân của mình qua pháp hướng Như lý tác ý của Phật. Nhờ có Như lý tác ý tâm ta thấm nhuần lòng từ chân thật. Chính lòng từ chân thật này xuất hiện với tâm ta, ta mới tu hạnh nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng mới đạt kết quả tốt.

Thì quý thầy thấy từ chúng ta trau dồi cái lòng từ chúng ta đạt được thì cái tâm từ chúng ta xuất hiện được thì bây giờ cái nhẫn nhục là một cái điều chúng ta mới có làm được. Còn không chúng ta chỉ dùng danh từ nhẫn nhục để mà chơi, hoặc để nén tâm mà thôi, chịu đó chứ tâm chúng ta bực tức ở trong đó. Đó là chúng ta chưa có tu cái hạnh nhẫn nhục, nhưng danh từ nhẫn nhục ai ai cũng biết, danh từ tùy thuận thì ai ai cũng rõ. Nhưng khi mà chúng ta chưa trau dồi lòng từ của chúng ta thì nhẫn nhục tùy thuận chỉ là danh từ suông đối với quý vị mà thôi.

Một con vật chúng ta còn thương thay huống chi là một con người đang chửi mắng ta và làm khổ ta. Từ tâm rất quan trọng vì đứng trước mọi vật đang mạnh khỏe, đang hung hăng dữ tợn và có thể giết ta, hại ta nhưng lòng từ vẫn bang rãi đến chúng, thương yêu chúng. Người có lòng từ không bao giờ biết sợ hãi trước mọi hiểm nguy.

Ở đây Thầy nhắc lại cái phần này để cho rõ: Một khi mà chúng ta có lòng từ rồi thì cái tâm của chúng ta không còn sợ hãi con vật nào hết. Và mọi vật quanh ta nó cũng là những con vật, nó cũng ham sống và sợ chết. Nó thấy ta nó cũng sợ. Một con beo, một con cọp, một con gấu, một con voi, con vật nào nó thấy con người chúng ta nó cũng sợ, chứ không phải là nó không sợ. Do cái sợ hãi đó nó vẫn nhìn chúng ta chăm chăm. Chúng ta sợ nó mà chúng ta nhìn chăm chăm. Cái đôi mắt mà chúng ta nhìn chăm chăm thì tức là có sự hung dữ trong đó. Còn cái người lòng từ họ không sợ hãi cho nên họ không sợ con vật đó giết họ. Cho nên họ ngồi, đôi mắt họ hiền từ họ nhìnxuống, họ không bao giờ sợ hãi. Và con vật mà thấy cái đôi mắt mà nhìn xuống thì nó biết đó là con vật lành, không bao giờ mà tấn công giết hại chúng ta đâu.

Cho nên những người tu sĩ thường ẩn bóng trong rừng núi, họ ở trong những chỗ hiểm nguy, có thú dữ mà họ chẳng hề sợ hãi. Do họ đã tu tập được lòng từ chớ không phải thiền định. Bởi vì lòng từ của họ giúp cho họ chẳng hề sợ hãi trước sự nguy hiểm của thân họ. Vì họ nghĩ lòng từ thì không thể nào giết hại một con vật nào dù cho con vật đó có hại họ. Họ thà là chịu chết, họ không bao giờ làm đau khổ và giết hại con vật khác. Do vì lòng từ đó mà họ chẳng sợ nguy hiểm, chẳng ngại những gian lao khó khăn mà thực hiện con đường ẩn bóng. Hoặc là những con đường tu tập để đạt được cái nguyện vọng giải thoát cao hơn. Do đó, họ chẳng sợ hiểm nguy rừng sâu nước độc, họ thường ở trong những nơi thanh vắng để tập luyện những thiền định.

Thì quý thầy thấy rằng hiện giờ chúng ta chưa có lòng từ, bước ra một bước là chúng ta sợ hãi nơm nớp, do cái lòng từ của chúng ta chưa có. Lòng từ chúng ta có, ta ngồi trên xe ta cũng thản nhiên không lo trộm cắp móc túi. Tại sao vậy? Nếu quả chăng có những người trộm cắp móc túi thì đó là chúng ta ban rải cho chúng những cái điều mà chúng đã không có. Cho nên chúng ta vẫn an nhiên tự tại. Nhưng đối với một người tu sĩ thì làm gì có vật gì đâu mà sợ. Cho nên chúng ta vẫn an nhiên ngồi trên xe mà không sợ móc túi. Tiền không có, vật không có, chỉ có cái bộ y áo trong mình với cái bát sành thì ăn trộm ăn cắp nó lấy làm gì, cho nên chúng ta vẫn an nhiên vui vẻ. Do vì vậy mà tu tập lòng từ phải sống một đời sống giống như phạm hạnh của người tu sĩ của đạo Phật thì lòng từ mới thể hiện dễ dàng. Còn nếu có vật gì mà làm chúng ta nơm nớp lo sợ để giữ gìn nó, thì tức là lòng từ chúng ta khó thực hiện được.

Ở đây đến cái cuối cùng này quý thầy sẽ thấy trước tiên ta áp dụng phương pháp tu trau dồi lòng từ thì nghe nó dễ dàng. Nhưng mà đến cái mức cuối cùng, để kết luận để thấy rằng trau dồi lòng từ không đơn giản. Vì phải sống cái đời sống đúng cái hạnh của người tu sĩ thì cái lòng từ mới thực hiện trọn vẹn. Còn nếu không thì chỉ mới đạt được phân nửa mà thôi. Như vậy chúng ta đạt được phân nửa của lòng từ thì chúng ta cũng thấy được cái cõi đời của chúng ta an vui hạnh phúc vô cùng. Còn đạt được viên mãn lòng từ thì cả một vấn đề tu tập, cả một cuộc sống của chúng ta phải xa lìa những vật chất thế gian, những gì còn trói buộc chúng ta phải vứt bỏ hết. Thì lòng từ kia nó mới thực hiện được, vì lòng từ kia thực hiện được tức là tâm không sợ hãi.

Người chưa có lòng từ thường hay sợ hãi. Thấy một con bọ cạp, một con rắn dữ, một con beo, một con gấu, một con hùm, v.v.. nếu con vật lớn thì họ sợ hãi, cao bay xa chạy; còn con vật nhỏ bé thì họ đập giết không tiếc thương. Trái lại lòng từ không cho phép ta có những hành động độc ác này. Lòng từ không cho phép chúng ta cao bay xa chạy trước những con vật hung dữ lớn hơn chúng ta. Lòng từ không cho phép chúng ta có tâm tàn nhẫn giết hại những con vật nhỏ bé. Người có tâm từ không hề sợ hãi thú dữ và còn thương yêu chúng nữa. Cho nên chúng ta nghe các vị tu ở trong rừng núi, nhiều khi cọp nó ngồi gần bên mà nó hầu hạ các vị. Tại sao vậy? Tại vì lòng từ của các vị ban rải, cho nên từ cái tình thương của con vật nó thông cảm, nó giao cảm được với cái tình thương của con người. Còn chúng ta vô rừng mà gặp cọp beo thì chắc chắn là lớ quớ là chúng ta bị nó xé xác. Tại vì cái tâm của chúng ta, cái từ trường của chúng ta nó không có từ. Cho nên do đó nó đã đánh hơi được cái sự hung dữ của chúng ta. Tâm chúng ta dữ tợn, vì vậy nó phải giết những con vật dữ để bảo vệ sự sống của nó. Cũng như bây giờ chúng ta thấy một con bọ cạp nhưng chúng ta chưa giao cảm cái từ trường của nó. Nó chỉ là một cái con vật, nó có một cái chất độc bảo vệ sự sống của nó, chớ nó đâu phải dùng chất độc đó để đi giết chúng ta. Nhưng lòng từ chúng ta không có cho nên chúng ta lại đập giết nó. Chớ nó không có đem chất độc để đến mà giết chúng ta.

Nhiều khi một con vật nó rớt ở trên mái nhà nó rớt xuống mình chúng ta, nó đâu có cắn chúng ta. Nhưng khi chúng ta vô tình lấy cái tay để nhẹ lên trên nó, vì vô tình chúng ta không biết có nó. Nhưng vì nó đau quá, bắt buộc nó phải cắn chúng ta. Do đó chúng ta bị cắn là vì bảo vệ cái sự sống của nó chứ không phải nó đi tìm chúng ta mà cắn. Thường thường Thầy ngủ bò cạp hay rớt ở trên mình. Do đó mà người tu hành kỹ lưỡng mà trau dồi cái tâm từ thì khi mà chúng ta cựa mình thì chúng ta phải ý tứ hẳn hòi, nhẹ nhàng thì làm sao bò cạp cắn. Còn quý thầy cựa mình thì lăn cái ù cho nên tay chân thì quơ, vì vậy mà đụng nó đau, nó cắn quý thầy, rồi đâm ra giết nó thì rất là tội.

Thì hôm nay Thầy nói như vậy để biết rằng cái sự trau dồi lòng từ là cái hành động nhẹ nhàng của chúng ta thì chúng ta cũng tránh sự đau khổ của chúng sanh vì bảo vệ mạng sống của chúng.

2.1.2 Trau dồi Từ tâm nơi khẩu hành

Bây giờ chúng ta học tiếp tới lòng từ nơi miệng của chúng ta.

Có hai hành động: Một là trau dồi miệng lưỡi.

Khi ăn uống nhai nuốt phải ý tứ cẩn thận, tránh nhai lầm chúng sanh, nhai chúng sanh, nuốt chúng sanh vào miệng. Nghĩa là chúng ta khi ăn món ăn nào đó chúng ta phải coi chừng. Nhiều khi chúng ta thấy còn một hai con kiến, thôi kệ nuốt đại nó đi, nhai đại cái bánh này chẳng ăn thua gì, bỏ miệng nhai. Đó là lòng từ chúng ta chưa thực hiện được. Khi mà trên một miếng bánh, hoặc là một thực phẩm chúng ta ăn có một vài con kiến, chúng ta hãy dùng một que cây nhẹ nhàng, chúng ta từ từ để cho nó bò lên rồi chúng ta đưa, bữa ăn cơm của chúng ta nó còn có thời gian dài có mất đâu mà lật đật, có gì đâu mà vội vàng. Vì vậy mà từ từ chúng ta đưa chúng ra khỏi món ăn của chúng ta và đồng thời chúng ta mới ăn.

Đó là cách thức tập tu tập của những người đệ tử của Phật. Người cư sĩ cũng như người tu sĩ. Chớ không phải nói người tu sĩ thì phải ăn uống như vậy, còn người cư sĩ thì phải vội vàng để lo làm cho có tiền có bạc rồi nhai nuốt tất cả chúng sanh trong bụng của mình. Thì cái điều đó là cái điều không đúng cái hạnh của một người đệ tử của Phật. Đệ tử của Phật thì có người tu sĩ và người cư sĩ. Thì người tu sĩ và người cư sĩ phải tu tập những cái hạnh này để chúng ta thực hiện cái lòng thương yêu. Mỗi lần ăn uống nhai nuốt đều Như lý tác ý. Khi nào mà chúng ta nhai trong miệng, ăn trong miệng một cái vật gì thì chúng ta phải thầm để mà như cái lý mà tác ý ra. Đây là cái câu mà chúng ta dùng pháp hướng mà chúng ta tu tập cái lòng từ trong khi chúng ta ăn:

Ta nhai nuốt ăn uống tâm ta phải thương xót chúng sanh. Lỡ nhai nuốt ăn vào bụng làm cho chúng sanh đau khổ và thiệt mạng là một điều tội lỗi lớn.

Đó, mình nhắc mình như vậy để cho nó cẩn thận từ cái chỗ ăn uống của mình. Và hằng ngày, chắc chắn ai cũng có ăn hết. Người cư sĩ thì ăn ba bữa, thì mỗi ngày ba bữa thì đã nhắc được ba lần. Còn chúng ta ăn ngày một bữa thì chúng ta nhắc có một lần. Và ngày nào cũng như vậy chúng ta nhắc một cái lời này để chúng ta thấm nhuần, để chúng ta ý tứ trong cái khi chúng ta nhai nuốt. Đó là một cái điều làm chúng ta rất tỉnh thức trong cái sự ăn uống của chúng ta.

Đó là cái sự trau dồi cái miệng là về ăn thì chúng ta có câu hướng tâm như vậy để nhắc cho chúng ta.

Về phần thứ 2 của miệng: trau dồi miệng lưỡi khi nói.

Ta muốn nói một điều gì ta cần phải cân nhắc kỹ, suy tư cho chín chắn rồi mới nói ra.

Lấy câu này làm pháp hướng nhắc tâm mình để lời nói không làm khổ mình, khổ người. Bởi vì lời nói rất độc, chúng ta vô tình nói ra cái chạm tự ái người ta làm người ta đau khổ. Mình nói chơi thôi cũng làm cho người ta rất khổ. Mình mỉa mai người ta một câu nói cũng rất đau khổ. Cho nên cái lời nói rất là khó, không phải dễ đâu. Trau dồi cái lời nói thì quý vị phải biết rằng trau dồi cái lòng từ nơi lời nói, rất là khó. Nói làm sao cho người ta an vui, đừng có để cho người ta đau khổ. Thì hầu hết mọi người thầy thấy chưa có ai trau dồi cái lời nói, chỉ mình muốn nói sao đó mình nói. Ý mình muốn khởi sao là mình khởi ra mình nói chứ còn mình không có trau dồi cái lời nói của mình cẩn thận kỹ lưỡng.

Khi muốn nói ra một điều gì ta tránh nói oan nói ức cho người khác. Hoặc nói chuyện cho người khác: chuyện có nói không, chuyện không nói có để làm cho khổ người. Mình không muốn người khác nói oan ức cho mình thì sao mình nói oan ức cho người khác. Do đó ta phải thường hướng tâm nhắc nhở Như lý tác ý câu này. Cái câu này để chúng ta nhắc nhở, chúng ta thực hiện hằng ngày trau dồi cái lời nói của chúng ta. Vì có trau dồi thấm nhuần thì mỗi lần chúng ta mở miệng nói thì chúng ta có cái tác ý, tự nó tác ý ra làm chúng ta nói rất cẩn thận. Thì đó gọi là trau dồi tâm từ của chúng ta đến với chúng sanh đó. Nghĩa là cái câu này là câu nói:

(BBT:CĐ,10B,E00:46:33)(BBT:CĐ,11A,B00:00:00)Ta nói phải giữ gìn lời cho đúng đắn, không được nói dối, nói oan ức làm cho khổ người.

Đó là nhắc nhở liên tục, nghĩa là lúc nào mà chúng ta rảnh rang. Ở đây nó không phải như cái ăn, mà cái nói nó thình lình lắm, nó không có giờ giấc đâu. Cho nên thường chúng ta phải nhắc mình, biết cái miệng mình là cái khẩu nghiệp. Cho nên mình phải nhắc đi nhắc lại nhiều lần cho nó thấm nhuần để mở miệng ra là không làm cho người khác đau khổ. Thì lấy câu này để là pháp hướng, để như cái lý chân thật để trau dồi lời nói của mình cho nó có từ vô lượng tâm.

Ta là người hay nhiều chuyện lắm mồm, đụng chuyện gì cũng nói, cũng xen vô, đụng đâu cũng đía.

Biết tật mình xấu như vậy thì hằng ngày nên trau dồi miệng. Cái câu này là nhắc cái người hay nhiều chuyện, đụng chuyện gì cũng nói, cũng này kia, đem chuyện xấu người này nói chuyện kia hoặc đặt điều nói xấu người này nói xấu người khác, hoặc là không hiểu nói người ta xấu thế này thế khác. Đó là chúng ta biết mình nó còn có cái tật xấu như vậy thì hằng ngày mình phải trau dồi cái miệng của mình. Đây là cái câu này tượng trưng để quý thầy hiểu để sau này quý thầy tìm những cái câu nào phù hợp với đặc tướng của mình đặng cho mình thực hiện cho nó có hiệu quả. Còn ở đây thầy chỉ dạy chung chung mà thôi.

 Ta là người nhiều chuyện- tức là mình biết mình là người nhiều chuyện cho nên mình phải chỉ ngay nó chứ không phải mình tránh né được:

Ta là người hay nhiều chuyện, lắm mồm từ nay phải bỏ không được xen vào chuyện của người khác.

Đó, phải nhắc như vậy cho nó quen đi, nghe người ta nói chuyện gì cái mình xen vô liền. Đó là cái người lắm chuyện, nhiều mồm.

Như vậy là chúng ta có những cái câu để trau dồi cái miệng của chúng ta ở trong cái lòng từ không làm khổ người. “Ách giữa đàng mang vào cổ”- chuyện người người biết, chuyện mình mình hay, không nên xen vào chuyện của người khác để thân rắc rối và khổ đau. Đây là một cái câu kế mình phải hướng tâm tác ý “Ách giữa đàng mang vào cổ”- chuyện người ta xen vô một lát nữa mình bị người ta kéo ra làm chứng, làm cớ rồi rầy rà chuyện này đến chuyện kia. Gọi là “Ách đàng mang vào cổ”. Lấy câu này để mà chúng ta làm cái pháp hướng để chúng ta tránh đi những cái điều có thể tai họa xảy đến cho mình do miệng lưỡi:

Chuyện người người biết, chuyện mình mình hay. Không được xen vào chuyện của người khác để thêm rắc rối và đau khổ cho mình cho người.

Đó là một cái câu để chúng ta nhắc mình. Luôn luôn lúc nào cái ý của mình cũng nhanh chóng để mà chặn đứng những cái thói quen mà mình đã là người lắm chuyện, lắm mồm. Nếu hướng tâm như lý tác ý. Ở đây thì quý thầy nếu mà chúng ta thường xuyên mà hướng tâm, những cái ám thị cái câu như trên thì cái tâm của chúng ta nó luôn luôn rất là tỉnh táo và khi nói chúng ta rất cẩn thận. Cho nên bây giờ cái lời nói của chúng ta nhanh lắm, nó nhanh hơn cái ý. Khi nghe thì nó phóng ra nó nói liền. Mà chúng ta thường nhắc nhở nó như vậy thì nó không có nhanh nữa. Nói nó không có nhanh nữa mà nó suy tư rồi nó mới nói. Như vậy nó làm cho giảm cái tốc độ nhanh của lời nói, nó giảm xuống, nó làm chúng ta có cái cẩn thận, từ tốn ở trong cái lời nói của chúng ta. Suy nghĩ hẳn hòi rồi mới nói. Còn hiện giờ quý thầy cũng biết rằng mình muốn suy nghĩ rồi mình nói, ai lại cũng muốn vậy. Nhưng mà tại sao nó trở thành cái thói quen quá nhanh chóng. Vừa rồi công chuyện gì xảy ra là nó phóng lia lịa nó nói thôi mà mình không kìm lại được nữa chớ. Nhưng mà biết rồi thì nó quá trễ rồi, lấy lại cái lời nói khó lắm, lỡ lời đâu có dễ gì mà lấy lại.

Cho nên trong cái sự tu tập hằng phải trau dồi thì cái lời nói của chúng ta mới chững chạc, mới đúng đắn được chứ không khéo nó phóng theo cái tư tưởng của nó, cái tư tưởng ngã chấp của nó, nó làm những cái đó nó lệch đi và nó đưa chúng ta đi đến chỗ khổ và người khác khổ. Và chúng ta cũng nên nhắc chúng ta, cái tâm chúng ta như cái lý như thế này:

Từ đây ta phải im lặng, sống trong trầm lặng không được nhiều chuyện lắm mồm nữa.

Là câu mà nhắc chúng ta phải sống im lặng, trầm lặng. Coi như là độc cư hoàn toàn đó, để nhắc cho đến khi mà chúng ta độc cư hoàn toàn mà chúng ta thấy thảnh thơi, vui sướng, tâm hồn chúng ta quay trở lại với chính mình không còn quay ra ngoài nữa thì những câu pháp hướng này có giá trị, sau khi mà chúng ta thực hiện thiền định chúng ta không còn cô đơn. Đó là những cái câu mà quý thầy cần phải ghi nhớ để mà hành, nhắc mình, hành như lý tác ý nó ra để giúp cho mình được trầm lặng, được im lặng ở trong mọi hoàn cảnh, mọi đối tượng.

Do miệng lưỡi nói ra mà người sân kẻ hận, tự tử quyên sinh, phiền não đau khổ. Do miệng lưỡi mà gia đình ly tán, anh em xa lìa, bầu bạn chẳng gần. Do miệng lưỡi nói ra mà vạn vật sinh linh tiêu điều, phải chết. Do miệng lưỡi nói ra mà tạo nên cảnh địa ngục ở trần gian. Do miệng lưỡi nói ra mà biết bao nhiêu người tù đày biệt xứ. Do miệng lưỡi nói ra mà mà gia đình xào xáo bất an, anh em chia lìa. Do miệng lưỡi nói ra mà tăng đoàn chia rẽ. Đó thì quý thầy thấy từ cái miệng lưỡi. Chúng ta sống chung nhau ở một cái tăng đoàn mà tu tập như thế này mà nếu mà không có cái hạnh độc cư thì quý thầy từ ngày vào đây thì chỉ hơn một tháng thôi. Thì nếu mà người này đến thất người kia nói chuyện mà không giữ độc cư thì những cái sự kiện nó xảy ra không lường được. Nó có những cái mà làm chúng ta bất an trong bước đường tu tập.

Cho nên vào đây thì đã khép chặt, các thầy phải hoàn toàn sống độc cư. Để làm gì? Sống độc cư để giữ cho mình, mọi người được yên tĩnh tu tập nó mới có kết quả. Còn nếu mà sống mà vui ồn náo như cái chợ thì tức là không thể nào mà có thể tu tập được. Cho nên ở đây chúng ta phải trau dồi cái miệng, cái lời nói của chúng ta, giữ gìn nó rất cẩn mật, im lặng là tốt, mà nói là không tốt.

Nói chung tất cả mọi sự đau khổ trên thế gian này sinh ra phần nhiều là do miệng lưỡi. Quý thầy thấy sự đau khổ của con người trên thế gian này thì phần nhiều là do miệng lưỡi chớ không phải mà ở đâu mà có hết. Do miệng lưỡi mà ra rồi nó mới xảy ra chuyện này chuyện kia đủ thứ hết. Còn nếu mà chúng ta sống trầm lặng thì chắc chắn là khó mà có thể xảy ra những sự kiện đau khổ.

Vậy quý thầy hằng ngày cần phải trau dồi miệng lưỡi. Khi nói phải nói cho người vui không được nói cho người buồn. Quý thầy phải dùng Như lý tác ý câu này:

 Ta không nói thì thôi mà hễ nói ra thì phải nói làm vui lòng mọi người.

Đó là một cái câu mà để nhắc nhở mình không có nói ra mà làm ai buồn, mà nói ra là giúp cho người ta vui, giúp người ta tinh tấn tu hành, giúp người ta hân hoan trong cái sự tu hành giải thoát thì mình nên nói cái lời nói đó ra. Thì cái câu mà hướng tâm như vậy, Thầy chỉ đại khái sau này quý thầy tự soạn ra lấy những cái câu mà nó phù hợp với đặc tướng của mình mà mình thực hiện nó hợp, có kết quả tốt.

Chính vì nói ra mà làm vui lòng người là ta đã biết thương người như chính thương thân ta.

Đó thì cái lời nói chúng ta làm cho người khác đừng có buồn, đừng có khổ là chính mình đã thương người đó chớ không phải là gì khác. Còn mình nói ra làm cho người ta buồn khổ, người ta giận hờn, người ta đau đớn đó là không có thương mình. Lời nói chúng ta nó trực tiếp lắm, nói ra là làm người ta vui mừng, nói ra làm người ta buồn khổ, người ta khóc than. Thì cái lời nói rất là phải cẩn thận, đối với người tu sĩ đạo Phật thì càng cẩn thận hơn nhiều. Người cư sĩ ở ngoài đời còn đang chung đụng với mọi người thì cái lời nói phải cẩn thận không thua gì người tu sĩ.

Kế đó ta phải như lý tác ý câu này nữa:

Làm người ta phải thương người, làm người ta phải thương người đau khổ cũng như ta đau khổ.

Nghĩa là mình nhắc như vậy để cho mình nhớ rằng mọi sự buồn giận đau khổ của người cũng chính là sự đau khổ của mình. Mình không nhắc nó quên mất đi, nó không biết, nó chỉ biết mình đau khổ chứ nó không biết ai đau khổ hết. Cho nên vì cái sự vô tình mà không biết người đau khổ đó, vì vậy mình chỉ nghĩ đến mình bị đau khổ mà thôi, cho nên mở miệng ra là mình làm cho người ta đau khổ vô cùng. Vì con người đang ở trong cái dục, lòng ham muốn. Người ta muốn cái gì đó không được mà mình nói cái lời nói ngăn cản là họ đã đau khổ rồi.

Bây giờ là cái phần, đã trau dồi về cái miệng chúng ta có hai phần mà chúng ta đã tu tập, đã biết cách để trau dồi cái miệng của chúng ta rồi. Thì bây giờ đến cái phần mà trau dồi của cái ý.

2.1.3 Trau dồi Từ tâm nơi ý hành

Bây giờ đến cái phần trau dồi cái ý. Thì chúng ta thấy hồi nãy Thầy có giới thiệu cái ý của chúng ta nó có ba phần để trau dồi.

Muốn trau dồi ý có lòng từ ta phải tư duy:

Thân tất cả chúng sanh cũng như thân ta thường đau khổ thường đói khát. Ta hãy thương yêu và chăm sóc chúng như chính chăm sóc thân ta, chăm sóc như con ta.

Đó là một cái câu hướng để mà chúng ta bắt đầu vào trau dồi cái ý, thì chúng ta phải nhắc cái ý chúng ta thường phải tư duy những cái điều đau khổ của chúng sanh cũng chính như là đau khổ của chính mình, cũng như chăm sóc con ta vậy. Đó là chúng ta phải nhắc nhở cái câu này để hằng ngày, hằng lúc nó thấm nhuần trong cái ý của chúng ta. Do vì vậy mà từ cái miệng của chúng ta nói ra, từ cái thân hành của chúng ta làm ra hành động này, hành động kia đều toát ra cái lòng thương yêu chân thật nơi tận đáy lòng của mình. Bởi vì cái ý là cái chính, do cái ý thì cái miệng mới nói, do ý cái thân chúng ta mới hành. Mà cái chính mà không trau dồi cho thấm nhuần thì những cái phụ kia làm sao mà được thấm nhuần. Cho nên ở đây trau dồi cái ý phải rất là cẩn thận. Vì cái ý là tư duy, mà tư duy như vậy Phật dạy trong Bát chánh đạo Phật dạy có cái nẻo là Chánh tư duy. Tư duy đem lòng từ chúng ta thương xót chúng sanh tức là Chánh tư duy. Sự suy nghĩ chơn chánh đem lại cho người không khổ, mình không khổ thì đó là Chánh tư duy. Sự tư duy này để giúp cho ý chúng ta càng ngày càng dồi dào lên lòng thương yêu của chúng sanh. Sự tư duy này được nhắc đi nhắc lại nhiều lần khi chúng ta nhìn thấy những loài vật xung quanh ta, hoạt động xung quanh ta, biến nó trở thành những pháp hướng.

Nghĩa là chúng ta nhìn tất cả mọi vật, như chúng ta nhìn một đoàn kiến đi ngang qua. Chúng ta nhìn sự hoạt động của chúng trong cái đoàn kiến thì chúng ta thấy nó có những cái sự buồn, vui, đau khổ ở trong đó lẫn lộn. Rồi có những cái sự tấn công của những con vật khác vào trong cái đoàn kiến này, chúng bảo vệ bằng cách nào. Chúng ta thấy rất rõ ràng, từ đó ta thấy có sự suy tư rất là chơn xác thì đó ta nhìn lại cái đời con người của chúng ta thì thấy giống như những con vật này. Từ đó chúng ta mới toát ra những tư tưởng, cái sự tư duy thương yêu chơn thật của muôn loài.

Nếu chúng ta ta không có dùng ý để quan sát, để theo dõi thì từng cái sống của loài vật thì chúng ta chưa thấy được cái sự chà đạp xâu xé lên nhau vì miếng cơm manh áo, vì vật chất thực phẩm. Nếu chúng ta quan sát kỹ lưỡng thì chúng ta sẽ có những bài học có giá trị xứng đáng cho chúng ta tập tu Tứ vô lượng tâm.

Khi thấy chúng hoạt động trong cuộc sống ta khởi lòng từ. Khi có con vật gặp tai nạn ta phải cứu giúp ngày. Nghĩa là nó đang đi như vậy rủi nó rớt trong cái vũng nước nào đó. Thì chắc chắn cái vũng nước đối với ta thì nhỏ nhưng nó là cái biển đó. Nó sẽ chết đuối trong đó. Cho nên chúng ta vội vàng mà lấy một cái vật, hay là đưa ngón tay làm cái cầu cho chúng trèo lên để thoát ra khỏi chết đuối. Thấy một con kiến rơi trong vũng nước ta vội ngay vớt liền để chúng khỏi chết đuối. Đó là chúng ta thực hiện cái hành động đó gọi là hành động từ tâm của chúng ta đối với chúng sanh.

Và khi chúng ta có quan sát, có khởi ý, tu tập trau dồi cái ý mình bằng cách cẩn thận quan sát tư duy như vậy thì tất cả mọi loài vật xung quanh chúng ta đều có sự cứu khổ của chúng ta. Như chúng ta nghe một con vật khác lớn hơn bắt một con vật khác. Cái tiếng kêu la cầu cứu, chúng ta đừng nhẫn tâm mà ngồi đó mà hãy mau mau đến cứu con vật nhỏ bé. Vì con vật nhỏ bé cũng muốn sống nhưng con vật lớn hơn thì tìm con vật nhỏ bé để mà ăn thịt, để làm mồi, để nuôi sự sống của mình mà giết hại con vật khác. Lòng từ của chúng ta luôn luôn lúc nào cũng can thiệp vào sự đau khổ của chúng sanh, không thể để chúng sanh đau khổ trước cảnh chết chóc như vậy. Không nghe tiếng kêu mà thôi, nghe tiếng kêu thì vội vàng chúng ta mau mau chạy đến nơi đó để cứu khổ những con người, những con vật đang khổ đau. Và cái hành động mà chúng ta mau mau đó tức là chúng ta đã trau dồi cái lòng từ của chúng ta. Còn chúng ta thấy thản nhiên tức là lòng từ chúng ta không bao giờ có được.

Hôm nay quý thầy về đây được nghe những lời để trau dồi lòng thương chân thật bằng những hành động rõ ràng không thể nào mà thiếu khuyết được trong bước đường tu theo đạo Phật. Như hôm qua Thầy đang ngồi viết, dòng tư tưởng đang tuôn chảy thì bỗng nghe tiếng một con chim nhỏ kêu thì Thầy vội vàng chạy ra để tiếp cứu, làm cho con chim lớn không còn cắn con chim nhỏ. Do cái sự kêu la của loài vật như vậy mà lòng từ chúng ta thực hiện, nghe tiếng la là vội vàng không thể nào làm ngơ được, mặc dù đang ngồi viết say mê. Thầy không thể làm ngơ trước được, mặc dù dòng tư tưởng sẽ bị cắt đứt đi nhưng vẫn thản nhiên chạy ra để cứu lấy một con vật. Đó là cái hành động trau dồi lòng từ của mình.

Thì các thầy phải hiểu biết, là đây Thầy muốn nhắc để quý thầy đừng vô tình. À, mặc chết nó mặc, làm gì nó làm, mình phải lo làm công việc mình cho rồi. Công việc của mình là công việc biết chừng nào mà cho rồi? Đời người còn sống là còn việc làm, mà trước cái đau đớn của chúng sanh chúng ta không thể nào mà làm ngơ được. Do từ cái hành động không làm ngơ được tức là chúng ta đã trau dồi cái lòng từ của chúng ta đó. Để lấy những cái kinh nghiệm bản thân của Thầy mà nhắc nhở quý thầy từ đây chúng ta sẽ tu tập, trau dồi thật sự, siêng năng tu tập vì chính lòng từ cứu khổ chúng ta. Vì thế hằng ngày chúng ta tư duy:

Tất cả chúng sanh như con ta, ta phải thương yêu và không bao giờ làm đau khổ chúng sanh.

Bây giờ chúng ta đã trau dồi cái ý của chúng ta ở trong cái lòng từ. Như vậy thì chúng ta cũng đã hiểu rằng sự tu tập của chúng ta mà trau dồi cái ý từ như vậy là luôn luôn những cái hành động nào, nhìn cái sự hoạt động nào của chúng sanh chúng ta cũng phải để tâm quan sát, để chúng ta theo dõi và tư duy. Từ cái tư duy cái ý từ nó mới thể hiện ra được. Còn nếu mà chúng ta cứ lo công chuyện của mình. Ờ bây giờ cứ lo ngồi tu hoặc này kia thì quý thầy không phải là người trau dồi. Nhiều khi chúng ta ngồi nghỉ, thay vì chúng ta mệt nhọc lại là chúng ta lại lo tu cái kia cho mau nhưng mà không trau dồi cái tâm từ của chúng ta thì chúng ta đang sợ thiếu phước. Nhiều khi chúng ta ngồi nghỉ mà chúng ta nhìn một cái đoàn kiến hoặc đôi ba con kiến đang bò trên sân tức là chúng ta đã thư giản tâm hồn chúng ta trong cái hành động đó rồi. Nó làm chúng ta trở lại cái thời gian mà tu tập, nó lại làm chúng ta tu tập có chất lượng hơn. Còn bây giờ chúng ta sợ mất thời gian, chúng ta cứ ngồi tu hơi thơ hoài hoặc là quán vô lậu hoài, riết nó nhàm chán, nó ngao ngán, nó buồn khổ. Thay vì chúng ta dành ra những cái giờ mà chúng ta ngồi thấy những cái đoàn kiến, thấy những con vật nó đang làm việc hoặc là nó đang tai nạn, nó đang gặp khổ thì lúc bấy giờ thì chúng ta thực hiện những cái tâm trau dồi lòng từ. Thì lúc bây giờ chúng ta đã thư giãn các pháp mà chúng ta mà chúng ta đang tập luyện. Do đó khi mà chúng ta đã trau dồi lòng từ thì lúc bấy giờ nó có những điều kiện mà chúng ta đã giúp được những con vật thoát ra khỏi khổ đau, làm chúng ta có những cái tâm rất là vui mừng. Vì vậy mà khi ngồi lại thì nó rất tỉnh táo, cho nên chúng ta thấy sung sướng do đó chúng ta tu tập thì chất lượng, tu tập thiền định cũng như các định khác thì nó lại làm cho chúng ta có kết quả tốt hơn. Còn chúng ta cứ miệt mài. À, bây giờ cứ biết đi kinh hành rồi tu Chánh niệm tỉnh thức, rồi ngồi lại tu Vô lậu, giữ tâm thanh thản, rồi giữ hơi thở tu cái này cái kia mãi thì cái lòng từ chúng ta không có cho nên chúng ta hoàn toàn là bị động, hoặc là chúng ta làm việc quá 24/24 giờ, thì như vậy cái chất lượng tu nó không có kết quả.

Còn trái lại chúng ta có lúc thì trau dồi, những cái quan sát của chúng ta, quan sát của chúng ta làm cho cái tri kiến của chúng ta càng ngày càng phát triển rất lớn và rất rộng. Chúng ta thấy cái sự sinh hoạt của chúng sanh, thấy được cái sự sinh hoạt của con người và suy ngẫm, tư duy thì chúng ta thấu suốt được cuộc sống nó giả tạo thật, nó không có cái gì là hạnh phúc của con người cả, của con vật cả. Từ cái chỗ mà quan sát nó đem chúng ta có những cái thông suốt, cái trí tuệ chúng ta càng phát triển ra nữa. Nên chúng ta tu tập biết mà sử dụng đúng cách thì đem lại lợi ích chúng ta rất lớn, tâm hồn chúng ta rất an lạc. Còn nếu mà chúng ta cứ mải mê ngồi thiền nhập định làm chủ sanh tử nhưng cái tâm từ trau dồi những cái tư duy thiện này, trau dồi những cái ý tốt này mà không thực hiện thì như chúng ta đã quên đi điều rất quan trọng trong cuộc sống tu hành của mình.

Thì hôm nay Thầy nhắc nhở qua cái điều kiện mà trau dồi cái ý ở trong cái Tứ vô lượng tâm này thì quý vị hãy thường xuyên bỏ cái thời gian trong một ngày một đêm thì ít ra phải có 5, hoặc 10 phút, hoặc nửa tiếng đồng hồ, hoặc là một tiếng đồng hồ thì quý thầy sẽ trau dồi cái tâm từ của mình bằng trau dồi cái ý từ của mình trong cái sự quan sát tất cả chúng sanh. Để rồi có những con vật nào, có những tai nạn nào, những cái hành động, rồi quan sát tất cả xung quanh chúng ta: âm thanh, tiếng kêu la, hoặc là tiếng cầu cứu của loài vật thì chúng ta mau mau hành động để biến ra hành động thân - khẩu - ý của mình, để nó tạo cho nó có sự an vui hạnh phúc. Đó là chúng ta trau dồi những cái điều kiện đó làm chúng ta thư giãn được khi chúng ta tu hành thiền định, giúp cho chúng ta nhiều sự tu tập có kết quả là do chúng ta biết tu tập.

Vì từ xưa đến giờ chưa có người vạch ra lối tu đúng theo cách thức của đức Phật, cho nên chúng ta tu cái trước cái sau không phù hợp. Lẽ ra theo như giáo án này thì quý thầy thấy, bước đầu vào người cư sỹ đến với đạo Phật thì đây là pháp đầu tiên mà Thầy đã dạy cho các cư sĩ và cũng như các thầy là phải tu Tứ vô lượng tâm và trau dồi nó. Mà trau dồi nó thì bắt đầu nó có cái hiệu quả của cái sự tu hành sau này của quý thầy. Quý thầy thấy rất rõ, còn bây giờ quý thầy thấy từ lâu tới giờ nói Tứ vô lượng tâm thì quý thầy nghe như vậy chứ quý thầy biết làm sao mà trau dồi nó. Cho nên không biết trau dồi nó, vì vậy mà quý thầy lấy cái sau mà tu cái trước, lấy cái trước mà tu cái sau. Ờ quý thầy nói không tham, không sân, không si bằng cách là vô lậu thế này thế khác, tu Định vô lậu nhưng đâu bằng tu lòng từ. Vì có thương yêu thì tham sân si làm sao có. Các thầy thấy đó là cái mấu chốt ban đầu để chúng ta đi vào trong cái tâm không còn tham sân si phiền não nữa.

Vì vậy, chúng ta phải tu tập nó có từng bước của nó, nó thực hiện. Mà nếu mà trau dồi lòng từ, trau dồi những hành động thân khẩu của mình mà lòng từ nó có phải là tập trung tâm của chúng ta, đè nén tâm của chúng ta đâu. Bằng chứng là chúng ta tu tập đúng cách là chúng ta xả tâm chứ không phải là nén tâm. Còn bây giờ quý thầy không hiểu, cứ ngồi dùng hơi thở hoặc tập một cái pháp môn nào đó nén tâm mình mãi thì lòng từ làm sao có được. Và cứ nghĩ rằng mình sẽ tu tập như vậy để làm chủ sanh tử chấm dứt luân hồi, mà cái luân hồi là cái tham sân si của chúng ta. Tâm tham sân si mà không có lòng từ thì sao dứt bỏ được.

Thì hôm nay mới thấy rõ được cái lối đi đúng đắn. Người cư sĩ mà thực hiện được lòng từ, trau dồi được lòng từ thì đời sống của họ hạnh phúc biết bao nhiêu. Họ chưa đòi hỏi ở sự giải thoát nào cao hơn ở đạo Phật, chỉ ở Tứ vô lượng tâm cũng đủ cho họ đem lại hạnh phúc của đời sống của họ rồi. Và xã hội có một trật tự rất là an ổn, không có cái rối trật tự nữa. Cho nên nếu mà theo đúng đạo Phật như Thầy đã giảng cho quý thầy thấy, cái giai đoạn của người cư sĩ từ cái hành động, tất cả hành động đối xử nhau đức Phật dạy rất rõ. Do cái sự giúp đỡ này mà chúng ta biết rằng ông Phật đã dạy chúng ta để sống một cuộc sống đem lại hạnh phúc an lành cho nhau. Người cư sĩ phải thực hiện được những điều đó, hiểu được những điều đó, sống được những điều đó. Và tiếp tục trau dồi Tứ vô lượng tâm thì đời sống còn gì là địa ngục, toàn cả là Thiên đàng.

Cho nên từ đây bắt đầu tu 1 năm cho đến 2 năm mà trau dồi cái Tứ vô lượng tâm này qua hành động thân khẩu ý của quý vị. Chắc chắn là quý vị sẽ có hạnh phúc rất lớn, sự giải thoát chân thật ở tâm hồn của quý vị và cả gia đình của quý vị. Từ lâu tới giờ chúng ta đã theo đạo Phật bao nhiêu năm? 5 năm, 10 năm, 20 năm rồi mà nhìn lại sự giải thoát, sự an lạc cho gia đình của mình có được hay không. Hay còn đang ở trong địa ngục. Điều này chứng minh cho chúng ta biết rằng đạo Phật đến thì có sự giải thoát thật sự mà đến mà không có sự giải thoát thật sự thì chính nó không phải của đạo Phật.

Vì vậy hôm nay về trau dồi ý thì quý thầy phải siêng năng, phải quan sát mọi vật. Khi đứng trước một cái cây chúng ta nhìn sự sống của nó thế nào. Những làn gió thổi, những hạt sương rơi trên cây chúng ta nhìn thấy sự thấm nhuần của sự sống nó như thế nào để chúng ta tỏa lòng từ thương yêu chúng từng chút. Nếu chúng ta không chịu khó quan sát, không chịu khó ý tứ như vậy thì khó mà chúng ta thông cảm được lòng thương yêu chúng ta đối với chúng. Muốn thực hiện được điều này thì phải cần có thời gian để quan sát, để thấm nhuần từng sự sống của muôn loài.

Có bao giờ quý thầy ngồi nhìn một cây cỏ, từ một chiếc lá non trong lòng ngọn cỏ. Rồi tuần tự trong những đêm trăng, tuần tự chúng ta thấy lần lần chiếc lá bung lên, dài ra lần lần. Chúng ta thấy sự sống dường như là sự sống của chúng ta. Quý thầy có suy nghiệm được điều đó không. Trong những năm ở trên Hòn Sơn, một thân một mình độc cư Thầy lấy cỏ cây mà làm bạn. Vì vậy mà Thầy ngồi thầy quan sát, từ đó Thầy mới hiểu trau dồi lòng từ, ý từ của mình phải trau dồi nơi đây. Vì vậy mà hôm nay Thầy mới ghi lại những điều kinh nghiệm qua bản thân của mình để cho quý thầy lấy đó mà thực hiện. Trong kinh sách không ghi điều này nhưng vì kinh nghiệm đã dạy Thầy có lòng từ, thương từ cây cỏ.

Loài cây cỏ còn thương thì làm sao mà loài vật không thương. Mà loài vật còn thương thì làm sao mà loài người không thương? Tất cả các thầy kẻ thì vầy, người thì khác, kẻ ý này người ý khác, nhưng mọi ý đều là sự thương yêu của Thầy. Thầy không bỏ người nào hết, Thầy không ghét dơ người nào hết, người nào làm gì Thầy thì cũng thương, Thầy không bỏ người nào. Dù người đó có nói Thầy cách gì Thầy cũng thương yêu bởi vì Thầy hiểu họ chưa hiểu mà thôi. Cho nên lòng từ nó đem lại cho tâm hồn Thầy một tâm hồn thanh thản, giải thoát, không có người thù hận mình. Mà chỉ có biết những người chưa hiểu và những người con lầm lạc mà thôi, chứ không biết người đó là người thù của mình.

Bây giờ Thầy sẽ dạy đến cái lòng bi, lòng từ đã hết rồi. Thì quý thầy nhớ kỹ những gì mà Thầy đã nói nãy giờ để trau dồi cái ý, cái ý trau dồi rất quan trọng. Nếu mà cái ý trau dồi được thì cái hành động thân, khẩu của quý vị không khó nữa, không có khó khăn. Thì quý vị nhớ ngồi quan sát mọi vật đó là trao dồi ý của chúng ta. Từ đó chúng ta mới tỏa ra cái sự thương yêu chân thật trong cái sự tư duy của nó. Như vậy quý Thầy đã biết trau dồi cái ý qua cái lòng từ.

Bây giờ thì Thầy sẽ dạy tới lòng bi. Nội có một cái hành động từ mà nãy giờ đã chiếm chúng ta nhiều thời gian quá nhiều, mà bốn cái Từ - Bi - Hỷ - Xả này thì Thầy thấy chắc còn một phần nữa, chớ không thể nào mà ngày hôm nay mà chúng ta có thể chấm dứt được, trau dồi bốn cái vô lượng tâm này được. Mà chỉ đi từng phần để nhắc nhở kỹ, vì đây là lời nói sau cùng của Thầy, Thầy không còn thuyết giảng nữa. Do đó, Thầy nhắc đi nhắc lại nhiều để cho quý thầy nhớ mà thực tập. Đừng quên vì đó là con đường giải thoát chân thật của đức Phật đã dạy: Tứ vô lượng tâm.

2.2 Trau Tâm bi vô lượng

Bi vô lượng là lòng thương rộng lớn vô bờ bến trước những nỗi đau khổ của chúng sanh.Người có lòng bi thương rộng lớn không thể làm ngơ trước nỗi đau khổ của chúng sanh và luôn luôn quyết tâm để làm gì dứt trừ những nỗi khổ đau ấy.Nghĩa là cái lòng bi như hồi nãy Thầy đã giải thích cho quý thầy thấy, lòng từ thì đối với những con vật mạnh giỏi không có tai nạn, mà lòng bi là nó có những sự đau khổ, có những sự tai hại cho nên chúng ta phải làm sao để dứt trừ những cái sự đau khổ đó. Thấy người bệnh tức là lòng bi chúng ta đó chứ không phải lòng từ. Đó thì quý thầy đã hiểu, như vậy chúng ta mới biết cái chỗ từ bi của chúng ta như thế nào. Mà hiểu được thì lúc bấy giờ chúng ta phải làm sao, không thể làm ngơ. Cũng như Thầy bấy giờ nghe một con chim lớn nó bắt con chim nhỏ, mà con chim nhỏ kêu hét lên để cầu cứu thì trước cái đau khổ, trước cái sự sống chết của con chim trong chớp mắt mà làm ngơ, mà không chạy thì không phải là người trau dồi lòng bi. Cho nên người trau dồi lòng bi thì mau mau mà hãy thực hiện cái tâm bi của mình trước cái sự đau khổ đó, trước cái sự chết đó của con vật.

Người có lòng bi thương rộng lớn không thể làm ngơ, đó lấy cái sự làm ngơ đó. Còn bây giờ cái lòng từ của chúng ta đối với chúng sanh mà nó không không bệnh đau thì mình có làm ngơ gì đâu. Nhưng mà nó có đau đớn đâu, cho nên chúng ta phải thực hiện cho đúng cái lòng bi của chúng ta là không được làm ngơ, không được chậm trễ. Vì có sự chậm trễ trong đó thì chúng sanh có sự đau khổ trong đó thì chúng sanh có sự đau khổ dài hơn. Người có lòng bi thương rộng lớn không thể làm ngơ trước nỗi đau khổ của chúng sanh và luôn luôn có tâm biết để làm những gì dứt trừ những sự đau khổ đó. Nghĩa là ngay liền mình làm mọi cách làm sao cho cái con vật mà đang bị đau khổ đó đừng đau khổ nữa. Thì đó gọi là trau dồi lòng bi.

Tuy rằng biết nỗi đau khổ của thế nhân và tất cả chúng sanh đều do nhân quả ác - thiện mà sanh khởi. Thì chúng ta biết rõ ràng mà. Tất cả những cái điều mà đau khổ của chúng sanh mà giết lẫn nhau đều do cái nhân quả cả chứ đâu phải gì khác hơn. Nhưng trước cảnh rên la thảm khốc đầy đen tối của kiếp người, của kiếp chúng sanh người có lòng bi không thể làm ngơ được. Biết là nhân quả nhưng chúng ta nghe tiếng kêu là là chúng ta không thể làm ngơ được khi chúng ta là người quyết tâm tu tập trau dồi lòng bi.

Luôn phải dùng lời an ủi khuyên bảo, dùng tay xoa dịu những vết thương đau, nhẹ nhàng để làm những vết thương đó giảm bớt cơn đau của chúng sanh, của người khác. Nghĩa là trước cái cảnh mà, bây giờ có một con vật nó bắt một con vật nó cắn đi, rồi đuổi đi thì bây giờ đứng dậy không nổi vì vết thương con vật khác đã làm cho con vật đó sắp sửa chết đi: bị gãy chân, bị què tay, hoặc bị thương tật trên mình. Lúc bây giờ, chúng ta mới nâng con vật rất nhẹ nhàng, để con vật ngay ngắn lại rồi chúng ta vuốt ve nhẹ nhàng, chúng ta tìm cách xoa dịu những vết thương đau của chúng như chính chúng ta bị đau rồi chúng ta xoa cái tay nhẹ trên vết thương của chúng ta vậy. Đó là chúng ta thực hiện lòng bi của chúng ta.

Chúng ta phải đừng có lấy cái thì giờ mà chúng ta sợ mất đi trong cuộc sống của chúng ta, mà hãy lấy lòng thương yêu của chúng ta, bỏ tất cả xuống hết, chỉ có lòng thương yêu của chúng ta là duy nhất. Ở trong cuộc đời này vật chất quý thầy có cố gắng làm, tiêu phí nó cũng chẳng ra gì. Vật chất của cải vàng bạc châu báu nó cũng chẳng bằng khi mà chúng ta bỏ thời gian để xoa dịu vết thương đau của loài vật thì cái điều đó nó quý biết bao nhiêu. Nó quý hơn là vàng bạc, nó quý hơn là châu báu, nó quý hơn là ngai vàng của nhà vua. Lòng thương yêu đó, sự xoa dịu đó nó làm cho tâm hồn của quý quý vị hân hoan vui sướng khi chúng ta làm được những điều này. Vàng bạc của báu không thể đem đến sự hân hoan này được, mà vàng bạc của báu lại còn làm cho quý vị đau khổ hơn nhiều. Còn sự xoa dịu vết thương đau trong lòng từ bi của mình với chúng sanh thì đem lại cho chúng ta nguồn vui lâu dài.

Phải luôn luôn khiến cho chúng sanh nhận nẻo thiện. Nghĩa là mọi người, mọi vật mình làm sao cho chúng đi vào cái nẻo thiện. Bởi vì cái nhân, mình biết rõ cái nhân ác thì phải thọ lấy cái quả khổ, mà nhân thiện thì sẽ được hạnh phúc. Do muốn được hạnh phúc đó cho nên chúng ta phải tìm mọi cách làm sao cho chúng sanh hiểu được cái nẻo thiện để xa lìa cái nẻo ác, để tránh xa cái ác để cho tự họ cứu lấy họ và họ không còn đau khổ nữa. Chứ nếu cứ để họ làm điều ác thì họ gặp khổ thì chúng ta lại thương yêu họ giúp đỡ họ thì mãi mãi chừng nào mới chấm dứt cái nhân quả thiện ác này. Cho nên thương yêu thì thương yêu chúng ta khi họ chưa hiểu nhân quả thì chúng ta giúp đỡ, mà khi họ hiểu nhân quả thì họ đã cứu họ rồi. Vì vậy chúng ta muốn cho họ được yên vui, được hạnh phúc, không còn thêm những tai nạn đau khổ nữa thì chúng ta phải hướng dẫn họ bằng con đường thiện, bằng nẻo thiện. Do những hành động thiện sẽ đưa đến họ những hạnh phúc an vui, không tai nạn, không khổ đau.

Vì vậy điều cần thiết là chúng ta từ trong cái nhân tốt để cho họ được thoát ra cái quả khổ, hành động ác, lời nói ác hoặc làm việc ác và luôn luôn giúp mọi người làm việc lành. Nghĩa là điều lành nào thì chúng ta cũng giúp cho họ, mà điều ác thì chúng ta ngăn cản họ, không cho họ làm. Thì đó là chúng ta bi với chúng sanh. Tức là lòng bi của chúng ta phủ trùm với chúng sanh. Thấy hai con vật đang tranh nhau, đang đánh nhau thì chúng ta can ra. Và đồng thời chúng ta làm cho chúng dịu bớt cơn giận từ đó chúng không còn cắn nhau nữa. Các thầy cứ tự nghĩ, có những lúc Thầy ngồi nhìn hai con kiến cắn lộn, rồi Thầy lấy một cái cây Thầy can hai con kiến ra, rồi nó cũng sáp lại nó cắn nữa.

Thầy tiếp tục bài giảng Tứ vô lượng tâm.

Khi mà Thầy nhìn thấy hai con kiến cắn nhau rồi Thầy can nó ra nhưng rồi nó lại sáp lại cắn nhau nữa. Do đó Thầy phải dùng cái cây Thầy khều hai con kiến dang rất xa ra. Rồi lần lượt từ từ nó không còn giận nữa, không sân nữa, rồi nó bỏ đi không cắn nhau nữa. Vì vậy mà Thầy biết tâm sân của loài vật cũng rất dữ tợn chứ không phải ít. Nếu mà cái lòng sân của nó đối với con người chắc chắn là cũng không thua. Cho nên qua cái nhìn hành động của chúng Thầy biết là có thể chúng giết nhau bằng cái lòng sân của chúng. Vì vậy mà chúng ta là những người trau dồi cái tâm bi để thương chúng sanh thì làm sao giảm bớt cái sân hận ở trong lòng của chúng sanh thì đem lại cái hạnh phúc cho chúng sanh. Tức là mà muốn thực hiện cái tâm từ thì phải ngăn ngừa những cái điều có thể làm cho chúng sanh đau khổ. Còn tâm bi chúng ta thực hiện cái sự đau khổ mà an ủi, xoa dịu cái vết thương của chúng sanh.

Muốn trau dồi được như vậy thì lúc nào chúng ta cũng thường nhắc nhở tâm ta:

- Hãy thương người đang sân.

Nghĩa là hằng ngày mình muốn cho tâm đừng có sân giận người thì mình thường dùng cái pháp hướng như cái lý mình tác cái ý ra: Hãy thương người đang sân. Đó là cái câu thường nhắc ở trong tâm của chúng ta, khi lúc nào rảnh rỗi thì chúng ta thường nhắc cái câu đó. Chớ không phải nhắc cái tâm mình “Tâm đừng sân, đừng có hận” thì nó chưa đủ. Mà ở đây mình trau dồi cái tâm mình thương người, cho nên mình hãy nhắc: Hãy thương người đang sân. Họ đang sân với mình đó chứ không phải đang sân với người khác đâu. Nhưng mà mình hãy thương người đang sân, do cái câu hướng tâm như vậy, trạch cái pháp hướng tâm như vậy thì chúng ta có một cái câu để nhắc nhở tâm mình thường xuyên, vì vậy mà nó thấm nhuần. Từ đó nhìn cái người mà đang sân với chúng ta chúng ta vẫn thương họ được.

- Hãy thương người đang bệnh khổ.

Nghĩa là chúng ta bây giờ tuy rằng thấy người ta khổ chúng ta thương, nhưng mà chưa thương bằng cái sự đau khổ của chình mình đâu. Cho nên chúng ta thường hay nhắc nhở: Hãy thương người đang bệnh khổ. Đó là một cái trạch pháp để chúng ta thường nhắc nhở tâm mình. Kế đó chúng ta lại dùng cái trạch pháp khác thì chúng ta lại nhắc nhở tâm mình: Hãy thương người đang buồn khổ. Để làm gì, để chúng ta tìm mọi cách mà an ủi những người đó, để chúng ta gợi lên những cái lòng thương yêu của chúng ta đối với người đang buồn khổ đó.

Kế đó thì chúng ta lại dùng một cái trạch pháp khác để chúng ta nhắc cái tâm của mình nữa:

- Hãy thương người có tai nạn.

Nghĩa là gặp ai có tai nạn thì chúng ta hãy thương, tức là chúng ta trau dồi tâm bi của chúng ta đó. Đó là cái câu để chúng ta hướng tâm, như cái lý mà tác ý ra để trau dồi cái tâm thương yêu của chúng ta, cái tâm bi của chúng ta đối với chúng sanh, đối với con người.

- Hãy thương người tham lam trộm cắp.

Thường thường người ta thấy người tham lam trộm cắp là người ta ghét rồi. Bây giờ chúng ta phải thấy thương cái người tham lam trộm cắp. Vì chúng ta biết được cái nhân của người tham lam trộm cắp là họ sẽ nghèo khổ, họ sẽ đói rách. Cho nên chúng ta phải thương người tham lam trộm cắp. Và chúng ta tìm mọi cách để chỉ cho họ thấy rằng cái sự tham lam trộm cắp đó là cái nhân đưa đến cái quả nghèo khổ đói rách, đừng tham lam trộm cắp nữa. Vì mình thương người cho nên mình thấy cái người tham lam trộm cắp đó họ đến họ ăn cắp của mình, mình không có giận hờn, mình không có ghét họ. Vì vậy mà mình tìm mọi cách để cho mình giúp họ. Do đó mình mới trau cái lòng bi của mình, lòng từ của mình mới được. Còn nếu mình không nhắc nhở mình như vậy thì mình thấy người ta ăn cắp của mình là mình tức tối, đem mà bắt đem cho cảnh sát mà bỏ tù nó cho rồi. Thì đó là cái lòng ác chứ không phải lòng bi, không phải là lòng từ. Vì vậy mà chúng ta thường nhắc nhở để trau dồi cái tâm chúng ta, trước những cái con người trộm cắp tham lam mà chúng ta biết thương. Vì vậy mà chúng ta sẵn sàng không đánh đập khi chúng đang lấy đồ chúng ta được.

- Hãy thương người đang si mê.

Nghĩa là cái người đang si mê, họ đang nghiện thuốc phiện, uống rượu, hút thuốc, họ say mê bài bạc, rồi say mê tất cả những sự phóng dật đó thì chúng ta cũng phải nhắc. Chứ thấy cái thằng cha uống rượu thấy ghét, nó vô cứ chửi mình hoài. Thì cái điều đó các con nghĩ mình không có tu tập, không có trau dồi cái tâm từ của mình. Thường thường có những người uống rượu họ đi ngang chùa mình, họ vô, hộ vô họ la lối họ nói này kia, họ nói họ tu, họ tụng niệm, rồi họ chọc ghẹo, họ nói thầy chùa này thầy chùa khác. Trong lúc đó mình biết là cái người đó đang si mê. Cho nên chúng ta thường nhắc tâm: Hãy thương người đang si mê. Đó, thì như vậy là chúng ta thấy cái người uống rượu mà đang say sưa, họ mê muội như vậy thì mình đâu có trách họ, mình đâu có giận hờn họ, mình đâu có tức giận họ. Thì như vậy là cái tâm chúng ta biết thương người và từ chỗ biết thương người chúng ta giải thoát, chúng ta không có thấy khổ đau, chúng ta không có phiền muộn ở trong đó. Sự tu tập như vậy, trau dồi tâm chúng ta như vậy nó đem lại lợi ích cho chúng ta và cũng không làm khổ người khác. Mà đem lại cho chúng ta một cái sự, mang đến cho người khác có niềm an ủi họ, xoa dịu những cái sự đau khổ của họ.

Câu kế nữa:

- Hãy thương người đang tị hiềm.

Trong chúng mình có thấy có người nào mà tị hiềm với nhau, thấy người này tu hơn mình thua rồi sanh ra cái lòng tị hiềm ganh ghét. Đó, thì khi chúng ta biết người đó như vậy thì ta thương cái người đó, chứ chúng ta không nên ghét. Có nhiều khi thấy người ta tị hiềm, kiếm chuyện nói này nói kia, nói nặng nói xấu mình thì mình đâm ra mình ghét người đó. Thì do đó mình chưa phải là lòng từ, lòng bi, mình chưa phải là biết thương yêu người khác. Cho nên chúng ta: Hãy thương người đang tị hiềm. Họ đang ghét mình đó, họ đang tị hiềm người này người kia, họ thấy người khác hơn hoặc họ thấy người này giàu hơn thì họ sanh tâm ganh ghét. Do đó mà chúng ta cũng thường nhắc tâm để mà chúng ta biết thương cái người mà đang có cái lòng tị hiềm đó.

Câu kế, để chúng ta trạch pháp câu kế nữa. Để chúng ta hướng tâm như cái lý tác ý diệt cái mạn của chúng ta, tức là cái ngã mạn:

- Hãy thương người đang ngã mạn cống cao.

Nghĩa là cái người mà hiu hiu tự đắc, cho mình là hiểu biết, cho mình là chứng đạo, cho mình thế này thế khác thì cái người đó chúng ta cũng phải thương họ. Không nên thấy họ nói những cái điều đó mà mình đâm ra mình ghét hoặc mình nói như thế này thế khác đối với người đó, mà mình phải thương yêu người đó. Vì người đó họ đang si mê, họ đang có cầu cái ngã của họ, cái danh của họ cho nên họ mới ngã mạn cống cao như vậy. Chúng ta nên thương họ, chứ không nên ghét họ. Mà khi mà thương họ như vậy thì chúng ta có tranh luận với họ không. Chắc chắn là chúng ta không tranh luận, và không tranh luận thì nó sẽ đem đến như thế nào? Nó sẽ đem đến cho chúng ta có sự an ổn và cũng chính người ngã mạn cống cao ngã mạn đó cũng được an ổn.

- Hãy thương người tàn tật.

Nghĩa là mình thấy cái người tật nguyền, đui mù, hoặc là cụt tay cụt chân thì mình hãy thương xót cái người đó. Mình thấy họ có điều kiện gì, mình có thể giúp đỡ an ủi họ. Trong khi mình đủ lành lặn tay chân, mắt, tai, mũi, miệng - sáu căn đầy đủ, còn họ lại thiếu khuyết cho nên họ bất hạnh hơn mình nhiều. Vì vậy mà thấy người tàn tật thì mình nên thương yêu. Mặc dù mình nghèo nhưng mình đến mình giúp họ một cái bánh, một cái đồng bạc hoặc là cái vật dụng gì cần thiết cho đời sống họ: một cục xà bông, một cái bàn chải đánh răng, một cây kem cũng nói lên cái sự an ủi cái sự tật nguyền của họ, cái sự mất mát của họ trong thân của họ. Đó là chúng ta thường nhắc tâm để chúng ta biến ra cái hành động của chúng ta để nói lên cái lòng thương, lòng từ, lòng bi của chúng ta.

Sự trau dồi thường nhắc tâm chúng ta mới có thể thực hiện được. Nếu mà chúng ta không nhắc tâm thì tâm sẽ quên đi. Nó quên đi là tại vì nó chạy theo những công việc khác. Nó quên đi là tại vì nó đang lo lắng cho cá nhân của nó, cho nên nó không nghĩ những người xung quanh nó đang bao nhiêu là bất hạnh, bao nhiêu là sự đau khổ.

- Hãy thương người già yếu vì chính chúng ta ngày nào đó cũng già yếu lọm khọm rồi đi đứng run rẩy.

Chonên chúng ta thấy những người già yếu là chúng ta phải kính nhường, kính cho họ lối đi, kính cho họ chỗ ngồi. Tất cả mọi cái đó để chứng tỏ lòng chúng ta, cái lòng bi của chúng ta, cái lòng từ của chúng ta đối với những người đang khổ sở trong cái tuổi già còm, trong cái sức yếu mòn. Nên đó là những điều chúng ta phải thực hiện, chúng ta thường nhắc nhở.

Và cuối cùng, chúng ta hãy đặt một cái câu cuối cùng là:

- Hãy thương tất cả chúng sanh vì chúng sanh hoàn toàn là đau khổ.

Nói chung là tất cả chúng sanh, mọi vật chứ không riêng một người nào(BBT:CĐ,11A,E00:43:19).(BBT:CĐ,11B,B00:00:00) Nghĩa là hiện giờ họ đang mạnh khỏe an vui nhưng lúc nữa họ sẽ đau khổ. Vì vậy mà chúng ta hãy đặt một cái tình thương rộng lớn như là từ vô lượng, rồi bi vô lượng. Do cái sự vô lượng này là thương hết tất cả các loài chúng sanh cùng cây cỏ thảo mộc. Từ đó tâm chúng ta luôn luôn lúc nào cũng thấy an vui trong vạn hữu. Vì tất cả những đó tràn đầy cả tình thương cho nên nó mới có chan hòa nhau, không có một cái sự phân biệt như thế này như thế khác. Do đó mà chúng ta sống thảnh thơi, an lạc trước vạn hữu. Đó là chúng ta thực hiện tâm bi vô lượng của chúng ta. Đó là những câu pháp hướng để mà chúng ta hằng trao dồi tâm bi của chúng ta đối với vạn hữu, đối với tất cả chúng sanh.

2. 3. Trau dồi tâm hỷ vô lượng

Bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục học tới tâm Hỷ vô lượng.

Bởi vì cái sự việc nó vô lượng cho nên nó không có thể nào mà tính toán được. Nó không thể nào mà so lường được. Lúc nào nó cũng tràn đầy, phủ trùm khắp cả không gian và thời gian. Cho nên từ từ vô lượng, rồi bi vô lượng rồi bây giờ tới hỷ vô lượng. Vì có từ, bi thì nó mới có hỷ; biết thương người thì nó mới có vui, còn không biết thương người thì cái vui của chúng ta là cái vui ích kỷ. Cho nên cái vui đó thầy đã dạy là cái vui ngắn ngủi. Còn cái tâm hỷ của chúng ta đối với người thù, kẻ oán, đối với tất cả mọi cái đều là vui vẻ với mọi thì cái tâm đó gọi là cái tâm tùy hỷ.(BBT:BN,10,E01:31:59)(BBT:CĐ,11B,E00:01:45)

(BBT:CĐ,11B,B00:01:46)Là tùy hỷ, nghĩa là vui theo. Vui theo có nhiều cách:

- Vui theo với ngũ dục lạc.

Nghĩa là mình cũng có vui theo, mà có vui theo cái đúng mà cũng có vui theo cái sai. Vui theo ngũ dục lạc là vui theo cái vui ngắn ngủi, cái vui mê muội. Người phàm phu ngu si mê muội phóng tâm vui theo những vật chất thế gian, trần cảnh gồm có: sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Nó đang có một sức cám dỗ, lôi cuốn con người đi đến chỗ đau khổ bất tận. Đó thì đối diện với cái sự mà vui theo với sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp thì nó sẽ lôi cuốn chúng ta đi vào cái chỗ đau khổ bất tận, chứ không có vui. Vì cái vui đó là cái vui ảo giác, cái vui không thật, cái vui thấy thì vui nhưng nó không thật vui. Cho nên người ta ví như cái vui đó như là ở xa chúng ta nhìn nó là như hạt kim cương, nhưng đến gần đó là cái hạt nước mắt của chúng ta. Như vậy thì chúng ta biết đời chúng ta tại vui theo với những cái điều đó mà nước mắt chúng ta như nước biển đó. Đó gọi là hỷ vô lượng dục lạc. Nghĩa là nó cũng vô lượng đó. Bởi vì người ta nói cái tâm người là cái túi không đáy. Mà cái túi không đáy tức là chạy theo dục lạc của thế gian. Cho nên sự ham muốn dục lạc đó, để hưởng thụ những dục lạc đó cho nên không bao giờ mà hết sự ham muốn đó.

Ví dụ như chúng ta chạy theo dục lạc thế gian, vừa cất được cái nhà ngói thấy người ta xây cái nhà tường thì mình theo cái nhà tường, từ đó thấy người ta có nhà lầu, cái vi la thì mình theo cất nữa. Cũng như bây giờ mình có xe đạp thì thấy người ta có xe gắn máy, từ cái xe gắn máy đó mình thấy người ta có xe dream, từ xe dream đó thấy người ta có xe hơi. Mình cứ theo hoài, theo hoài cho đến khi không biết chừng nào mà cho cùng tận cái chạy theo cái dục lạc đó. Thì cho nên càng chạy theo thì càng khổ. Do vì vậy mà người ta nói: Ở xa là giọt kim cương, đến gần thì là giọt nước mắt. Vì vậy đó là hỷ vô lượng dục lạc thế gian.

Cho nên chúng ta nghe nói Tứ vô lượng tâm, bốn cái tâm vô lượng đó nó sẽ giải thoát. Nhưng ở đây nó cũng có bốn tâm vô lượng mà đem đến chúng ta cũng vô lượng khổ đau, chớ không phải giải thoát. Đó là hỷ tâm vô lượng dục lạc thế gian của những con người vô minh theo thói quen phàm tục, hỷ này vui đó, khổ đó, như con thiêu thân thấy ánh sáng đèn tưởng là vui thật, nào ngờ là ảo giác. Do thế mà sanh già bệnh chết nối tiếp nhau mãi mãi, không bao giờ dứt khổ. Hỷ vô lượng tâm này là những vô lượng tâm vô minh, hỷ này gọi là hỷ ảo giác. Nó còn có cái tên là hỷ ảo giác. Nghĩa là chúng ta chạy theo cái ăn ngon, thì bỏ vô miệng nhai nuốt rồi thì cái ngon nó mất rồi, cho nên gọi là hỷ ảo giác.

- Vui theo với ác nghiệp.

Đó là cái hỷ, cái hỷ vô lượng với những ác nghiệp, bởi vì ác nghiệp nó cũng rất là nhiều, cho nên vui theo với ác nghiệp. Hồi nãy vui theo với dục lạc, bây giờ vui theo với ác nghiệp. Vui theo với ác nghiệp là thấy người sát sanh, uống rượu, trộm cắp, tà dâm, bài bạc, vọng ngữ, hút sách,v.v.. đã không khuyên can lại còn xúi bảo vui theo, và bằng lòng theo con đường ác đó. Đây là hỷ vô lượng tâm theo ác pháp. Nó còn có cái tên là hỷ vô lượng tâm theo ác pháp, bởi vì ác pháp cũng vô lượng chứ không phải có một pháp, hai pháp không. Cho nên mỗi ác pháp đều đem đến cho chúng ta khổ. Mà con người vì vô minh chạy theo, vui theo những ác pháp đó. Cho nên gọi là hỷ vô lượng tâm ác pháp.

Từ lâu tới giờ thì quý thầy chỉ nghe nói từ - bi – hỷ - xả vô lượng tâm là đem lại cái nguồn tốt. Bây giờ nghe Thầy lật ngược trở lại thì thấy hỷ vô lượng tâm theo ác pháp là khổ đau, theo dục là khổ đau. Như vậy là chúng ta thấy cái tâm của chúng ta nó có hai nẻo rất rõ: một nẻo tốt và một nẻo xấu. Một nẻo xấu làm cho tâm vô lượng của chúng ta trở thành xấu. Một nẻo tốt làm cho tâm vô lượng chúng ta trở thành tốt.

Vậy nẻo tốt là nẻo nào? Nẻo tốt là nẻo của Đạo Phật, nẻo tốt là nẻo của thiện pháp, nẻo tốt là cái nẻo để được sự giải thoát, an lạc, vĩnh viễn hạnh phúc. Còn nẻo xấu là luôn luôn lúc nào cũng địa ngục, đau khổ, phiền toái, giận hờn, tham sân si, mê muội, đó là nẻo xấu.

Tóm lại,hai cái loại trên là hỷ dục, hỷ ác tạo cảnh địa ngục trần gian trong hiện tại, chẳng đợi mai sau. Nghĩa là hai cái hỷ này nó tạo cho ta địa ngục ngay tại trần thế này, chớ không phải đợi chúng ta chết rồi chúng ta đi xuống địa ngục, hay là đọa địa ngục. Mà chính là những cái loại hỷ này nó đã đem đến cho chúng ta những cái địa ngục.

Vậy thì hôm nay quý thầy đã học được bài này, quý thầy biết địa ngục là do hỷ dục và hỷ ác của chúng ta mà chúng ta đã tạo thành địa ngục trần gian. Từ đây về sau chúng ta đã hiểu nó, chúng ta đừng chạy theo nó nữa, đừng có vui theo nó nữa, mà hãy xa lánh nó đi, mà viễn ly nó đi, từ bỏ nó đi thì chắc chắn là chúng ta sẽ không tạo địa ngục trần gian.

Đó là những loại hỷ đau khổ của con người trong biển đời trầm luân này. Người vô minh mê muội không thể thoát ra khỏi vòng tay các loại hỷ này, nghĩa là cái người mà không sáng suốt. Cho nên đạo Phật là đạo trí, vì có trí cho nên mới thoát ra khỏi, mà không trí thì thoát ra không khỏi những loại hỷ này. Nhìn chung quanh chúng ta hiện giờ ai là người đã thoát ra khỏi, ai là người không vô minh? Thật sự ra chúng ta đang tu tập theo giáo pháp của đức Phật, Giới - Định - Tuệ, nhưng thoát ra khỏi phải là một trí tuệ siêu việt, nếu không thì chúng ta vẫn nằm trong vòng tay các loại hỷ này.

Quý thầy xét thấy mình có phải ra khỏi chưa? Bứt khỏi cái vòng tay này chưa? Chắc chắn chúng ta cũng còn một ít. Nếu chúng ta đã quyết tâm nhưng vẫn bị vòng tay còn đang bao vây, chưa phải bứt ra hết được. Để rồi đời đời kiếp kiếp thọ lấy tai ương. Nghĩa là chúng ta nằm trong vòng tay của các loại hỷ này thì đời đời kiếp kiếp chúng ta luôn luôn lúc nào cũng bị tai ương, chứ không bao giờ chúng ta thoát khỏi tai ương này.

Muốn trau dồi tâm hỷ vô lượng ta hãy nhắc tâm ta bằng pháp như lý tác ý. Thì bây giờ tới lúc mà trau dồi đây, hồi nãy là nói để chúng ta hiểu những loại đó để rồi chúng ta trau dồi tâm của chúng ta đi vào những cái hỷ vô lượng, làm cho chúng ta hạnh phúc đây. Thì những cái trạch pháp, những câu mình lựa chọn ra để cho mình hướng tâm, mình nhắc đi nhắc lại cho thấm nhuần, tức là trau dồi tâm của chúng ta. Đây, cái câu để mà chúng ta trạch pháp ra đây:

Hỷ của dục lạc là tai nạn, là bệnh tật, là khổ đau, ta hãy tránh xa cái hỷ này.

Đó là cái câu để mà chúng ta nhắc nhở, để chúng ta biết dục lạc thế gian: danh lợi sắc đẹp, ăn uống ngủ nghỉ đó là những thứ dục lạc. Hoặc là sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp đó là những cái dục lạc, cái đối tượng để nó tạo thành những cái dục lạc, cái hỷ dục lạc. Cho nên chúng ta phải tránh xa, phải lìa xa, phải bỏ ra, đừng có gần nó nữa. Cho nên ở đây câu hướng tâm để mà trau dồi tâm chúng ta, để hằng chút chúng ta luôn luôn lúc nào cũng cảnh giác mà xa lìa nó, vì nó cám dỗ chúng ta rất mạnh, ví nó thu hút chúng ta như đá nam châm, khó mà chúng ta bứt rời được. Cho nên hằng phải nhớ:

Hỷ của dục lạc là tai nạn, là bệnh tật, là khổ đau ta hãy tránh xa hỷ này.

Thì hãy nhắc tâm mình như vậy để cho nó nhớ, nó đừng quên. Thỉnh thoảng ta lại tác ý như lý này, nhắc đi nhắc lại nhiều lần cho tâm ta xa lìa, yểm ly ngũ dục lạc.

Ta nhắc một câu nữa để cho ta tránh xa nó:

Hỷ của dục là ảo giác, không có thật, nó là thuốc độc, là rắn độc giết hại con người. Ta hãy lánh xa các loại hỷ này.

Đó là một câu nữa xem nó như thuốc độc, xem nó như rắn độc, nó rất hiểm nguy, nó có thể giết chúng ta lúc nào cũng có thể được hết. Do nhắc tâm chúng ta thường xuyên như vậy cho nên trước cái ăn ngon, mặc đẹp, trước cái sự âu yếm tha thướt, thương yêu nồng nàn của thế gian chúng ta luôn luôn sợ hãi. Nó là hỷ đó, hỷ dục lạc đó, nó làm cho chúng ta khả ái, khả lạc, ham thích. Đó là những điều mà đưa đến chúng ta đau khổ đó. Thấy đó mà bước vào đụng nó thì như đụng gai, đụng chông, chớ không phải sung sướng gì đâu, không phải là hạnh phúc gì đâu. Biết như vậy, thấu suốt như vậy là không vô minh. Không biết như vậy, không thấu suốt như vậy tức là vô minh.

Câu này ta cũng phải thường xuyên nhắc đi nhắc lại để đoạn dứt lòng ưa thích dục lạc thế gian. Nhớ câu Thầy đã trạch pháp ra để cho quý thầy nhắc đi nhắc lại rồi tùy theo đặc tánh của quý vị mà quý vị sửa đi, sửa lại phù hợp với tâm tánh của mình.

Hỷ vui theo các ác pháp là hỷ tâm vô lượng ác, là làm đau khổ chúng sanh, giết hại chúng sanh, không có lòng từ bi thương xót chúng sanh. Ta hãy tránh xa hỷ này, yểm ly hỷ này, từ bỏ hỷ này, xa lìa hỷ này vì hỷ này làm đau khổ chúng sanh, làm sanh ra địa ngục của chúng ta. Hãy dứt trừ sự vui theo các ác pháp.

Đó là những câu trạch pháp để chúng ta ghi nhớ, để chúng ta thường trau dồi tâm mình, để nhắc nhở những hành động ác. Như có 10 điều ác mà chúng ta đã thấy ở trong thập thiện đã có dạy, đối ngược lại với thập thiện tức là thập ác. Do chúng ta đã học rồi vì vậy mà chúng ta lấy đó mà thấy tâm mà theo những hành động đó tức là hành động thập ác. Do vì sự hướng tâm nhắc nhở làm cho tâm thấm nhuần vì vậy mà luôn luôn lúc nào nó cũng ở trong thập thiện, mà không có nằm trong thập ác.

Là người tu sĩ Phật giáo, thấy ai làm ác ta phải lánh xa, còn đâu lại có sự vui theo. Thấy các pháp ác, thấy sự đau khổ chết chóc của chúng sanh nếu không giải nguy cứu nạn được ta cũng phải tránh xa để khỏi phải thấy cảnh tang thương, máu đổ, thịt rơi, đau lòng, nát dạ. Làm sao còn đồng lõa với ai mà vui theo được. Đó thì quý vị thấy một người tu sĩ Phật giáo không thể nào đứng trước một thớt thịt của người đồ tể bán thịt được. Cũng không thể nào đứng trước một tô phở mà người ta bỏ những lát thịt ở trên đó được. Người tu sĩ Phật giáo người ta nhìn thấy những sự đau khổ chết chóc của chúng sanh thì người ta không thể nào mà không thương tâm. Vì hằng trau dồi tâm từ bi thì không thể thấy sự đau khổ đó mà chúng ta đứng lại đó mà nhìn. Nếu không cứu khổ phò nguyđược thì chúng ta mau mau tránh chỗ đó, mà không đứng đó để nhìn sự đau khổ. Cũng như thấy mình không can ngăn được hai người đánh nhau thì chúng ta hãy mau mau tránh xa, vì chúng ta không đủ khả năng giải quyết được điều này thì mau mau tránh đi. Không thể nào mà đứng đó để nhìn thấy họ đánh nhau với sự vui theo, với sự hò hét, với sự cổ võ như vậy là người tu sĩ Phật giáo không đúng cách. Thấy người ta đánh nhau lỗ đầu, chảy máu, đau đớn mà chúng ta lại nhìn với một cách vui theo, với một cách sung sướng, với một cách cổ võ ở trong đó thì không nên làm điều đó.

Vì thế mà chúng ta là những người tu sĩ Phật giáo nên cẩn thận, dè dặt trước mọi đám đông. Có những sự đau khổ, tan nát ruột gan của con người, của chúng sanh thì chúng ta mau mau tránh. Thấy một con vật bị con vật khác giết hại nằm lăn lóc, một cái thân bẩn thỉu bằng cát đất, bằng máu me, bằng những vết thương tan nát thì lòng chúng ta cũng không bao giờ đứng đó mà nhìn, trước cảnh đau đớn đó chúng ta hãy mau mau tránh xa để lòng chúng ta được an ổn.

Nãy giờ chúng ta đã học từ cái hỷ tâm vô lượng theo dục lạc và hỷ tâm vô lượng theo ác pháp. Bây giờ chúng ta học Hỷ tâm vô lượng giải thoát.Bây giờ tới tâm hỷ giải thoát rồi này. Hồi nãy là tâm đau khổ đó, giờ là tâm vô lượng giải thoát.

Hỷ tâm vô lượng giải thoát là vui theo với việc lành, việc từ thiện của người khác. Đó là vui theo những việc làm nhân từ, phước thiện. Thấy người đem của cải ra bố thí, lập nhà thương ta liền tán thán, vui theo, tận tâm giúp đỡ họ trong mọi công việc với lòng hân hoan, sung sướng. Sự vui theo này là một bước tiến trên con đường thiện nghiệp. Nếu ta có tiền của ta sẽ đóng góp vào làm việc công ích cho mọi người. Nếu ta không tiền của ta hãy lấy công giúp đỡ người này để hoàn thành sự an ủi những nỗi bất hạnh của con người trong xã hội. Vì tâm bi vô lượng, ta nhận thấy trong xã hội có nhiều người bất hạnh nên lúc nào lòng ta cũng muốn làm từ thiện ban vui, cứu khổ cho mọi người, làm sao cho mọi người được an vui no ấm, làm sao cho mọi người thoát khỏi bệnh tật, khổ đau. Những hình ảnh đau khổ của con người và chúng sanh khiến cho người có tâm bi vô lượng không thể ngồi yên bằng cách tư duy suông. Làm sao giảm bớt và xoa dịu vết thương đau của chúng sanh, làm sao đoạn dứt những nỗi đau thương của chúng sanh. Bệnh viện, thuốc thang chỉ xoa dịu sắc thân của họ. An ủi, xóa đói giảm nghèo là xoa dịu vết thương đau của tinh thần.

Hành bi tâm như vậy cũng chưa đủ. Ta phải làm cái gì hơn để diệt tận gốc khổ đau của muôn loài? Chỉ có Trung Tâm An Dưỡng Từ Thiện ra đời để mọi người đến đó được nghỉ ngơi và học tập đạo đức nhân quả, thì ngõ hầu mới ban vui cứu khổ phò nguy tận gốc. Những việc làm này khiến cho ta hoan hỷ vui theo vì lợi ích thiết thực cho loài người, chấm dứt nhân ác, tăng trưởng nhân lành. Vì thế hạnh phúc mọi người tràn ngập cả thế gian này. Còn gì sung sướng cho bằng khi mọi người biết rõ đường đi lối về của nhân quả, đường đi lối về của nó! Thì ai còn làm điều ác. Loài người không làm điều ác thì thế gian này là Thiên Đàng, là cõi Niết bàn, làm sao còn có người bất hạnh trong xã hội.

Đó thì hôm nay các con đã thấy rằng cái ý của Thầy từ lâu, Thầy muốn xin phép để mà xây dựng một cái Trung tâm an dưỡng. Để làm gì? Để mọi người người ta được về đó người ta được nghỉ ngơi 1 tuần, 1 tháng, 1 năm, 2 năm, 3 năm và được sự hướng dẫn đường đi nước bước của nhân quả và được dạy họ đạo đức nhân quả. Để làm gì? Để diệt tận gốc khổ của con người, từ cái hành động họ hiểu biết, từ đó họ không làm điều ác thì họ đem lại chính họ, họ đem lại nguồn vui hạnh phúc chơn thật của họ. Tâm nguyện của Thầy như vậy, nhưng nhân duyên chúng sanh không đủ khó mà thực hiện được cái mộng này.

Ước ao của Thầy mong sao có ngày nào đó chúng sanh có đủ phước để hưởng được phước báu lợi nhất của Phật giáo là học được Nhân Quả Đạo Đức để đem lại hạnh phúc chân thật chính bàn tay khối óc của họ đã làm ra cho họ. Không ai đem đến hạnh phúc an vui chính bằng họ, vì thế đứng trên góc độ của đạo Phật điều này rất là rõ ràng. Nếu Trung tâm an dưỡng ra đời được thì biết bao nhiêu người trong xã hội này đem lại hạnh phúc cho nhau.

Thầy còn nhiều cái sự ước ao trong lòng mình khi đã thấy được đạo Phật. Ước ao chi tất cả các trường học trong đất nước này được học thêm những môn học giáo dục nhân quả, đạo đức cho học sinh thì hạnh phúc thay cho đất nước đó, dân tộc đó. Được nhìn thấy những mầm non của Tổ quốc được trau dồi đạo đức nhân quả thì còn lòng nào vui sướng cho bằng. Nghĩa là khi mà nhìn thấy các em học sinh được học đạo đức nhân quả, từ đó hành động ác không còn nữa thì chắc chắn là một con người có ý thức thì chắc chắn là không có nỗi lòng nào sung sướng bằng hơn nữa. Không phải đem vàng bạc của báu, tất cả những vật báu trong thế gian này mà cho mà chúng ta vui bằng những cái vui thấy con người làm thiện. Thầy phỏng chừng đức Phật đã nhập Niết bàn lâu xa xưa mà thấy tất cả chúng sanh đều thực hiện đạo đức nhân quả Ngài cũng vui mừng, lòng từ bi của Ngài, lòng hỷ của Ngài rất là hân hoan thấy tất cả chúng sanh thoát khỏi khổ. Huống hồ là Thầy còn là người bằng xương bằng thịt làm sao Thầy không sung sướng. Nhìn đất nước chúng ta mà tất cả mầm non của chúng ta đều thực hiện đạo đức nhân quả thì làm sao không sung sướng, vì đó là cái nhân tốt cho của Tổ quốc này. Từ đất nước này đến đất nước kia được trau dồi đạo đức nhân quả thì con người trên hành tinh này được hạnh phúc an vui. Đó là niềm vui tuyệt đỉnh, vì đã mang đến niềm vui chân thật của bản thân của mọi người. Chính họ họ đã mang đên niềm vui chân thật khi họ hiểu ra. Một người tu sĩ đạo Phật không thể làm ngơ trước những điều này, trước những con người đang lăn lộn trong những nỗi bất hạnh. Nỗi bất hạnh đó là những nhân ác của họ chớ phải đâu ai đem nỗi bất hạnh cho họ. Vì chúng ta thấu hiểu được như vậy mà chúng ta không ban rải được đạo đức Nhân Quả ban rải cho họ thì lòng chúng ta se thắt từng giây, từng phút. Chúng ta có lòng bi vô lượng, lòng từ vô lượng mà đứng trước cảnh khổ của mọi người, mọi vật mà chúng ta nỡ đang tâm nhìn sao được. Phải đem hết sức mình, phải làm hết tận lực của mình để cứu khổ muôn loài, để làm cho con người sống hạnh phúc bên nhau, biết yêu thương nhau. Đó là lòng bi, đó là nỗi mừng của những người biết thương người, biết từ bi ban rải khắp cùng.

Muốn trau dồi tâm hỷ này ta phải dùng pháp hướng, thường như lý tác ý. Bây giờ tới đây chúng ta sẽ trau dồi cái tâm hỷ này. Bây giờ chúng ta đã hiểu nó làm một cái gì đó để cho tất cả mọi người được an vui hạnh phúc thì không có gì hơn là đem giáo lý Nhân Quả, đạo đức Nhân Quả mà dạy cho từng người, mà giúp cho từng người hiểu, thì cái này là niềm vui vô lượng không thể kể xiết được. Vậy thì muốn trau dồi tâm hỷ của chúng ta để chúng ta vui luôn luôn như thế nào? Thì chúng ta phải thường Như lý tác ý mà nhắc như thế này:

Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác để mình và người đều vui.

Thì mọi ý kiến, có những ý kiến nó nghịch mình, chứ đâu phải mọi ý kiến nó giống mình được. Vì vậy phải hướng tâm nhắc, vì muốn được vui theo người, mà người ta có ý kiến khác, mình có ý kiến khác thì làm sao vui với nhau được. Cũng như bây giờ người ta chấp kiến người ta, là người học tu như vậy là đúng, còn mình chấp kiến của mình học tu như vậy là đúng, thì hai cái kiến này nó không giống nhau. Mà một người trau dồi tâm hỷ vô lượng thì mọi ý kiến đều là ý kiến của mình. Cho nên chúng ta thường phải nhắc nhở như vậy để chúng ta lấy ý kiến của người làm ý kiến của mình.

Cho nên khi xưa có ông A Na Luật, ông Kim Tôn Giả và ông A Na Đà tôn giả, ba người này sống chung nhau. Đức Phật hỏi vậy thì các ông sống chung nhau có được an vui tu tập không? Thì ông A Na Luật trình bày con sống theo ý của bạn con, ý của người khác, ý của các Tôn giả, con không sống theo ý con. Thì đức Phật hỏi các người kia cũng vậy. Người nào cũng nói sống theo ý của các người khác không có sống theo ý của mình. Thì đức Phật nói đó là tốt, đó là độc cư đó. Thì các con thấy cái sự độc cư đó mới chính là độc cư chứ không phải ngậm miệng làm thinh, mà sống y theo ý của người khác.

Thì những câu chuyện nho nhỏ trong thời những đệ tử của đức Phật đã gây cho chúng ta cái sự thâm sâu hiểu biết là sống qua ý kiến của người khác thì mình đó là vui theo, vui cái hỷ vô lượng tâm đó. Còn nếu không sống theo ý người khác thì cái hỷ vô lượng tâm không bao giờ có. Cho nên Thầy nhắc lại câu này: Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác. Vui theo ý của người ta, người ta nói gì mình cũng vui theo. Ví dụ bây giờ đưa ra mình cất cái nhà thì có người bảo dựng cây cột chỗ này, người bảo dựng cây cột chỗ khác thì ý kiến đó có đúng không? Bây giờ có người bảo dựng cây cột đây thì mình cứ để đây, mình vui theo việc làm đó thì tức là chúng ta sẽ hòa hợp với nhau, không có gì mà chống trái. Thì câu này: Ta hãy vui mừng theo những ý kiến của người khác để mình vui, người vui.

Đây gọi là hỷ tâm vô lượng theo ý người. Bởi vì cái ý của người thì người ý vầy, người ý khác, nó vô lượng cái ý, cho nên mình vui theo vô lượng ý, tức là hỷ vô lượng tâm. Đó thì thấy như vậy nó rất rõ rồi. Bởi vì đâu có cái ý này giống ý kia đâu, muôn vàn cái ý. Mà mình hỷ vô lượng tâm thì vui theo muôn vàn ý của người khác, thì đó là vô lượng ý. Đây gọi là hỷ tâm theo ý người khác.

Thường hướng tâm nhắc đi nhắc lại nhiều lần để tâm ta không chống trái ý kiến của người khác, vì thế mới có sự vui chân thật trong lòng chúng ta và mọi người. Thì các con thấy, các thầy thấy ở đây chúng ta tu tập như vậy, trau dồi như vậy thì chúng ta mới có được cái hỷ tùy thuận, mới có được cái hỷ theo ý của người khác. Còn nếu không trau dồi chưa chắc đã là chúng ta thực hiện được. Hằng ngày nhắc như vậy mà suốt cả năm chúng ta mới sống được cái hỷ theo ý của người khác. Cái tâm vui theo ý của người khác chớ không phải trong một ngày, hai ngày, ba ngày mà chúng ta đạt thành được cái điều này. Nếu không trau dồi như vậy ta khó mà vui theo ý của người khác được.

Bản chất con người thường hay khoe khoang cái hay cái giỏi của mình. Nghĩa là biết cái gì sơ sơ thôi cũng tỏ ra là mình hay hết. Đó là cái bản ngã. Mà hễ có bản ngã thì không bao giờ có hỷ tâm vô lượng. Nghĩa là khi chúng ta có ngã là không có hỷ tâm vô lượng được. Bởi vì cái gì cũng là mình đúng, còn người khác là sai hết. Cái người khác là lỗi, cái người khác là trật, còn riêng mình là đúng, cái đó là bản ngã. Mà khi người có bản ngã thì cái hỷ tâm vô lượng không bao giờ có được. Không thể nào mà 2 cái tâm này đứng gần nhau được. Hễ có cái này thì cái kia nó mất, hễ có cái kia thì cái này nó mất. Cho nên khi chúng ta trau dồi hỷ tâm vô lượng tức là chúng ta đã diệt ngã. Quý thầy hiểu như vậy thì quý thầy mới thấy khi trau dồi hỷ tâm vô lượng tức là chúng ta diệt cái ngã, mà diệt cái ngã tức là Niết bàn. Cho nên nói vô ngã là Niết bàn, còn cái ngã tức là không bao giờ có Niết bàn. Mà hầu như chúng ta những người sống trong thế gian này thường là nuôi lớn cái ngã chứ không bao giờ diệt ngã. Do sự tu tập hỷ tâm mà diệt được ngã thì hạnh phúc cho chúng ta biết là bao nhiêu. Là Niết Bàn cảnh giới của chư Phật. Vì thế chúng ta thường nhắc tâm Như lý tác ý:

Tánh hay khoe khoang cái hay cái giỏi của mình là chướng tâm ngại đạo, phải từ bỏ xa lìa thói xấu này.

Đó bây giờ chúng ta dùng câu hướng tâm nhắc nó để cho nó biết đó là cái không hay gì hết đâu, cái đó là cái thói xấu, cái đó là cái bản ngã làm cho chúng ta đau khổ. Thầy xin nhắc lại câu đó: Tánh hay khoe khoang cái hay cái giỏi của mình là chướng tâm ngại đạo, phải từ bỏ, lìa xa cái thói xấu này. Đó mình cho nó là cái thói xấu cho nên mình dẹp nó qua một bên, mà cái thói xấu đó là cái bản ngã của chúng ta.

Đây là hỷ tâm từ bỏ bản ngã hay là từ bỏ tánh khoe khoang. Hỷ tâm vô lượng từ bỏ tánh khoe khoang. Bởi vì sự khoe khoang của chúng ta cũng vô lượng, làm được cái gì là khoe khoang, làm được cái gì nổi lên là cho mình hay hết, học được một chút cũng khoe khoang cho mình là giỏi. Nhưng mà sự thật mình có giỏi đâu. Đó là vô lượng cái sự khoe khoang chớ không phải một cái sự khoe khoang. Vì vậy mà chúng ta dùng cái hỷ tâm, trau dồi cái tâm của mình để mà từ bỏ vô lượng những tánh khoe khoang này đi, thì tức là vô lượng bản ngã của chúng ta để chúng ta diệt cái bản ngã vô lượng này. Đó là cách thức mà chúng ta từ tu tâm hỷ mà chúng ta diệt trừ cái bản ngã của chúng ta, bản ngã vô lượng.

Lại nữa ta phải nhắc nhở tâm ta phải biết vui hòa trong mọi công việc của mọi người: Lấy việc người làm việc mình. Đó thì câu này cũng nhắc nhở chúng ta thường xuyên phải biết vui hòa trong mọi công việc của mọi người, lấy việc người làm việc mình. Đó thì mình nhắc nhở mình như vậy để luôn luôn hòa mình trong mọi công việc, để cho lòng vui mừng vô lượng của mình trong mọi sự việc mà không có lúc nào là không vui mừng. Đó là hỷ tâm vô lượng trong việc làm của người khác. Đó, khi mình dùng câu trạch pháp hướng tâm của mình thì mình phải biết hỷ tâm vô lượng là vui theo công việc của mọi người. Thì công việc của mọi người thì nó cũng vô lượng, lát họ làm cái này, lát họ làm cái kia, bữa nay làm cái này, bữa khác làm cái kia đủ thứ công việc chứ không phải có một thứ công việc. Cho nên chúng ta vui theo vô lượng công việc của mọi người khác vì vậy mà vui theo như vậy gọi đó là hỷ tâm trong việc làm của người khác.

Nó có những cái tên, mà những cái tên đó để chứng tỏ rằng câu hướng tâm của chúng ta cho nó chính xác để dẫn tâm của chúng ta trau dồi chúng ta cho nó thấm nhuần. Còn nếu không chính xác thì nó không thấm nhuần được. Bởi vậy phải tu tập sao cho nó chính xác đúng tên đúng họ. Nếu mà dùng cái pháp hướng mà không đúng tên đúng họ thì nó vô ích công chúng ta tu tập, nó không có hiệu quả. Mà phải tu tập như thế nào dùng pháp hướng cho nó đúng thì nó sẽ có hiệu quả rất lớn cho con đường tu tập mà không mất thời gian.

Và ta cũng phải siêng năng thường nhắc hướng tâm như lý tác ý:

Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa, ta hãy theo đó mà hòa mình trong niềm vui. Nếu ta làm một việc không vui thì đã làm buồn khổ muôn loài vạn vật, cỏ cây.

Đó thì trong khi mọi vật nó đang im lìm như vậy, bỗng dưng chúng ta sân lên tức là tự tâm chúng ta đã làm cho vạn vật đó đều xáo động lên hết, khổ đau. Cho nên có câu tục ngữ nói: Người vui thì cảnh vui theo, mà người buồn thì cảnh nó cũng buồn theo, đó là tình trạng mà không vui theo đó. Vì vậy mà một lỡ chút xíu mà chúng ta đã làm cho người khác, con vật khác không vui ở trong cảnh đang vui đó thì tức là chúng ta đã làm buồn khổ vạn vật chứ không phải riêng một vật nào.

Thầy nhắc lại cái câu này: Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa, các con thấy trong vạn vật đều có niềm vui chan hòa, cây cỏ rồi chim chóc nó hòa lẫn với nhau, con người lao động làm tất cả công việc nó có sự an vui, chan hòa với nhau trong đó. Bỗng dưng có cuộc đánh lộn hoặc là giết chóc nhau ở trong đó, làm cho tất cả cây cỏ có sự tang thương ở trong đó, cho nên nó làm sao có sự vui. Vì vậy mà một sự đau khổ lŕm muôn vật ở trong đó có sự đau khổ. Tại vì đôi mắt của quý thầy không thấy được điều đau khổ đó, chứ riêng Thầy Thầy có một cảm nghĩ vạn vật đang đau khổ trong cái đau khổ của một sự việc nào xảy ra trong đó. Vì thế mới chan hòa cái niềm vui ở trong đó. Bây giờ Thầy đọc lại câu trạch pháp này:

Trong vạn vật đều có sự vui chan hòa ta hãy theo đó hòa mình trong sự vui. Nếu ta làm một điều không vui thì tức là ta đã làm buồn khổ muôn loài vạn vật cỏ cây.

Ta thường xuyên trau dồi câu này thì tâm hỷ vô lượng sẽ vui mừng cùng với muôn loài. Nghĩa là câu này chúng ta thường xuyên nhắc nhở câu này để chúng ta tránh những điều nhỏ. Thí dụ như bây giờ mình đang đi trên bước đường đi vào trong thất của mình, mình lỡ mình đạp, trong khi đó tâm hồn của mình đang ban rải yên vui theo cái sự vui của vạn vật thế mà mình vô tình mình đạp một con kiến gẫy chân đi, nó lăn lộn, nó rên la, thì trong cái không gian đó và cái thời gian đó vạn vật xung quanh đó đều bị cô đọng lại cái sự đau khổ đó. Cho nên vì vậy mà chúng ta phải nhắc cái tâm của mình. Bởi vì người tu sĩ đạo Phật phải phủ trùm cái tình thương của nó, cho nên Phật nói Tứ vô lượng tâm biến mãn khắp mười phương chúng sanh. Đó là biến mãn đó, cho nên một cái đau khổ nhỏ của vật này thì nó sẽ đau khổ toàn bộ cả vạn hữu chứ không phải có riêng một con vật đó đau khổ đâu. Khi mà cái tâm từ, tâm bi của họ đã thể hiện thì trước cái đau khổ của con vật đang lăn lộn thì ngay đó tâm chúng ta nhói lên sự đau khổ, thì vạn vật nó đang hòa mình trong sự an vui đó mà bỗng có một con vật đau khổ thì tức là cây cỏ đều đau khổ, chứ không phải là chỉ có con vật đó đau khổ không. Tuy chúng ta thấy như là nó vô tình nhưng sự thật không vô tình. Nó là có một sự giao cảm, cảm thông nhau, nó rất là rõ ràng.

Tại sao vậy? Khi mà có một người đó họ cất một cái nhà rồi họ trồng những cái cây xung quanh đó, họ ở, rồi sau đó họ rời họ đi. Những cái cây đó họ làm sao họ bứng được, nhưng ra đi rồi thì những cây đó lần lượt buồn rồi héo khô. Chúng ta thấy cây cũng cảm động, cũng xót xa, cũng thương tiếc, cũng nhớ thương những người mà chăm sóc gần bên nó. Cho nên khi chúng ta mà có những cái cây ở gần bên chúng ta thì nó sum xuê, nó vui sướng còn những cây ở ngoài rừng ngoài bụi xa thì nó cằn cỗi, khô héo vì không được vui mừng, vì nó không được sự nghe qua tiếng nói hoặc là hơi ấm của chúng ta chan hòa với nhau. Đó là những cái mà chúng ta thấy hầu như là vạn hữu đều chan hòa trong sự sống với nhau.

2.4. Trau dồi tâm xả vô lượng

Bây giờ chúng ta học đến xả vô lượng. Xả vô lượng là gì? Xả là gì?

Xả là bỏ ra không dùng nữa, không chấp, không kể đến nữa, dẹp nó qua một bên, gọi là xả. Đó thì xả tất cả mọi pháp tức là bỏ qua hết không còn lấy cái gì hết. Cho nên Phật dạy chúng ta còn ba y một bát, tức là xả bỏ hết. Xả nhiều lắm, không thể nào mà xả ít được. Xả vô lượng là bỏ tất cả không còn một vật gì, một đối tượng, một hoàn cảnh hay một chướng ngại nào còn sót trong tâm nên gọi là xả vô lượng tâm. Nghĩa là tâm xả sạch, quét sạch, không còn một chút nào ở trong đó hết thì mới gọi là xả vô lượng tâm.

Xả vô lượng tâm có nghĩa là từ bỏ, từ giã, xa lìa, viễn ly tất cả các pháp thế gian. Nghĩa là xa lìa hết tất cả các pháp thế gian, không còn để pháp nào trói buộc, dính mắc mình hết. Vậy các pháp thế gian là gì?

Bây giờ mình phải hiểu nó. Nghe nói các pháp thì không biết pháp thế gian là sao.Vậy thì các pháp thế gian là gì? Các pháp thế gian là những pháp trói buộc như mạng lưới chằng chịt, khó thoát ra. Đó là chúng ta chỉ ra, bây giờ hỏi các pháp thế gian là gì thì chúng ta nói sự ràng buộc, ràng rịt của nó rồi chúng ta mới nó cái tên tuổi của nó ra. Cái sự trói buộc của nó chặt như vậy đó, nó làm cho chúng ta khó mà vượt ra được, thì đó là các pháp thế gian. Cái đặc tánh của nó là trói buộc, xiết chặt, làm cho chúng ta khó thoát ra. Rồi chúng ta mới kể tên họ các pháp này ra để chúng ta biết.

Các pháp thế gian như là:sắc dục, tiền bạc, của cải, tài sản, vật chất lớn, vật chất nhỏ, nhà cửa, ruộng vườn, danh thơm, tiếng tốt, tiếng khen, tiếng chê, tiếng mắng, tiếng chửi, thức ăn ngon, thức ăn dở, ngủ nghỉ, anh em bầu bạn, cha mẹ vợ con, tình thân quyến thuộc, bà con xóm làng, bạn bè gần xa, chùa to tháp lớn, miếu đình, tế tự cúng bái, tụng kệ ca ngâm, hát xướng, ngâm vịnh, tủ giường bàn ghế, chén bát, máy móc xe cộ, ti vi, radio, tủ lạnh.v.v...; kinh sách, kiến thức học tập các pháp thế gian, thiên văn, địa lý, y học, kiến thức hội họa, toán học, khoa học, kỹ nghệ học, kinh tế chính trị học, quân sự .v.v…; dịch số, bói toán và các nghề nghiệp, buôn bán, làm ruộng, thợ mộc, thợ may, thợ dệt, đi săn, bắt cá, trồng trọt mọi thứ, làm thầy thuốc, thầy thông, thầy ký, thầy ngải thầy bùa, kế toán, thợ máy, thợ điện v.v… Nói chung tất cả các nghề nghiệp sanh sống hiện giờ của con người là pháp thế gian. Quý thầy thấy kể làm sao cho hết được các pháp thế gian, nó tùm lum đủ thứ, mà ai hễ dính vào là nó bị dính à. Dính cái nào nó cũng dính hết, bứt ra khó bứt ra. Cho nên một người đổi nghề cũng không phải dễ. Và một cái ly, một cái chén, bát ở trong nhà nó cũng dính mình. Đó là các pháp thế gian đó.

Cho nên ở đây gọi là xả vô lượng, xả vô lượng pháp. Đó là phải hiểu vì vô lượng thì các pháp thế gian nó cũng vô lượng chớ không phải kể một số như vậy là hết pháp thế gian đâu. Từ cái học thuật của chúng ta, từ kiến thức kim cổ, từ hiểu biết thế này thế kia đều là pháp thế gian hết. Nó làm cho chúng ta dính kẹt ở trong đó. Cho nên nó gọi là kiến chấp. Đó là những hiểu biết, học thuật của chúng ta, chấp cái này cái kia, chấp cái nọ làm chúng ta không giải thoát. Cho nên đó gọi là pháp thế gian, vì vậy xả là nó phải xả hết. Cho nên xả hết nó mới có giải thoát, mà xả không hết thì nó chấp kiến, chấp cái này đúng, cái này sai thì có tranh luận, có cãi cọ, có hơn thua thì bản ngã nó bộc lộ ra liền. Còn xả hết thì nó không có bản ngã. Đó cho nên không phải là mình xả những vật chất bàn ghế, tủ, đồ đạc, của mình sống không đâu, mà còn xả những tri kiến ở trong đầu chúng ta nó huân học từ hồi nào đến giờ cũng xả hết. Thậm chí như kinh sách của Phật cũng xả luôn. Chỉ biết thực hiện trau dồi cho tâm chúng ta xả sạch thì như vậy là giải thoát. Còn bây giờ chúng ta đã tu tập mà trong đầu chúng ta còn nhớ ông Phật nói vầy, ông Phật nói khác thì đó là chưa xả, chưa xả pháp thế gian. Bởi vì cái này chỉ là mượn mà thôi cho nên Phật nói Phật pháp còn xả huống hồ là pháp thế gian. Cho nên ngay cả những lời Phật dạy chúng ta còn bỏ xuống huống hồ là những pháp thế gian mà chúng ta cứ dính mắc hoài. Đó là cái xả vô lượng tâm. Bởi vì cái tâm của chúng ta đến với pháp nào thì nó dính, vì vậy mà chúng ta phải xả cái tâm vô lượng này để mà xả sạch thì cái tâm không còn dính vô chỗ nào nữa thì đó là giải thoát.

Cho nên tới cái chỗ này chúng ta mới thấy Tứ vô lượng tâm thật là rốt ráo. Mà muốn cho được cái rốt ráo này, muốn xả cho được cái này thì chúng ta thấy trong Thất giác chi tức là thất Bồ đề đó là xả sạch đó. Còn ở đây chúng ta là những người mới trau dồi tâm xả chứ chưa phải là xả sạch. Để chúng ta đoạn dứt từng chút, từng chút, cái nào trước và cái nào sau. Để chúng ta bớt đi phần nào tốt phần nấy. Lần lượt để chúng ta bước vào giai đoạn, lộ trình thứ 2 là xuất gia tu hành là chúng ta đã xả sạch rồi. Cho nên nếu mà không có tu tập xả vô lượng tâm này mà bước vào con đường, lộ trình thứ 2 của đạo giải thoát thì chắc chắn là chúng ta chẳng đi tới đâu hết. Cho nên Thầy đem Tứ vô lượng tâm giảng chỗ xả này rất là kỹ, nếu mà xả kỹ thì vô đó một tuần lễ, một tháng, hai ba tháng (BBT:CĐ,11B,E00:42:49) (BBT:CĐ,12A,B00:00:00)là chúng ta đã chứng đạo quả Bồ Đề.Bởi vì xả sạch rồi còn gì nữa mà không chứng quả Bồ Đề. Quý thầy thấy rất rõ (BBT:CĐ,12A,00:00:19)ở đây mục đích của đạo Phật là đạo buông xả, mà xả vô lượng chứ không phải xả một thứ. Xả sạch hết. Thì như vậy mới biết đạo Phật là cái đạo rất siêu xuất, chứ không phải cái đạo bình thường. Bởi vì còn một chút là còn khổ đau, không thể nào giải thoát được.

Cho đến đây từ chỗ tập luyện trau dồi từ vô lượng tâm, bi vô lượng tâm rồi hỷ vô lượng tâm thì chúng ta chỉ mới thấy được an vui hòa mình trong vạn hữu mà thôi. Thì người ta tưởng đâu đó là phản bổn hoàn nguyên, trở về với vạn hữu, sống một cách an lạc, đó là cái cuối cùng. Nhưng cái cuối cùng là cái xả hết, không còn để một vật gì hết thì như vậy mới là giải thoát. Và đây là sự trang bị cho những người cư sĩ còn gia duyên trói buộc để chuẩn bị tinh thần của họ, để chuẩn bị sự sắp xếp của họ, để họ xả cho sạch, để họ bước vào con đường xuất gia tu hành trắng bạch như vỏ ốc mà Phật đã thường nhắc.

Khi bước chân vào xuất gia trở thành một vị tỳ kheo thì tâm hồn của họ trắng bạch như vỏ ốc, thì lúc bấy giờ họ thực hiện không còn bao lâu nữa mà thành tựu chứng quả Bồ Đề.Còn trái lại người cư sĩ mà không chuẩn bị cho mình xả sạch ở trong giai đoạn Tứ vô lượng tâm này thì bước vào lộ trình xuất gia mà tu tập theo các vị tỳ kheo thì khó mà có thể tu tập được. Không bao giờ có thể xả được. Vì ở đó chúng ta tiếp tục tu những cái hạnh và những cái việc làm nó khác hơn là người cư sĩ. Nó không còn ngồi đó mà nghĩ bây giờ phải xả cái bàn, bỏ cái ly, bỏ cái tách, bỏ vợ hay bỏ con nữa. Mà đi vào đây có sự tập luyện ví dụ như Tứ niệm xứ, Bốn thiền, Bát chánh đạo, Tứ diệu đế… tất cả những cái này chúng ta vào cái vai trò của người tu sĩ tỳ kheo thì chúng ta phải thực tập những pháp này. Còn vai trò của người cư sĩ thì phải thực tập pháp Tứ vô lượng tâm, thì cái xả là cái quan trọng nhất của người cư sĩ. Mà người cư sĩ không thấy nó quan trọng cho nên nó cứ trói buộc hoài. Mà trói buộc hoài thì làm sao bước qua lộ trình thứ 2 được. Bị trói buộc làm sao bước qua lộ trình thứ 2 được. Cho nên ở đây nhìn chung quanh quý thầy thấy rõ, mình tu sĩ thật, mình xuất gia thọ tỳ kheo 5 năm 10 năm, hai chục năm mà mình có xả được không? Vậy thì xả vô lượng chỗ nào? Tâm mình còn dính dù lớn dù nhỏ, dù ít dù nhiều, cho nên nó không có xả. Vì vậy mà Thầy phải làm cái gương hạnh là ẩn bóng để xả cho sạch, để làm cái gương cho người khác thấy rằng Thầy xả cả chùa, tu viện, tất cả đệ tử đều xả sạch hết. Như vậy mới gọi là xả vô lượng tâm. Còn bây giờ mình ở đây thì mình có xả được đâu. Chùa cũng của mình, rồi ăn uống cũng không xả. Rồi đệ tử cũng không xả. Như vậy thì có xả gì đâu. Mình làm lợi ích cho chúng sanh thì ở đâu lại làm lợi ích không được. Cần gì phải ngồi ở đây để làm trụ trì mà mới là độ chúng sanh, chỗ nào có người tu thì mình đến đó độ họ, tu xong rồi thì mình đi chỗ khác có gì mà không xả. Cho nên đời sống du tăng khất sĩ là đời sống tuyệt vời, xả sạch.

Đến đây quý thầy sẽ thấy được cái tâm xả vô lượng này, nó tuyệt vời của đạo Phật. Mà nếu một người tu sĩ mà không thực hiện được tâm xả này người ta nhìn thấy người ta biết được không phải là tu sĩ của đạo Phật. Bởi vì xả tâm vô lượng, vô lượng cái xả chứ đâu phải là một. Nhìn thấy như vậy chúng ta mới biết được con đường của đạo Phật, người tu chơn hay là người tu giả. Người tu chơn thì phải xả hết, người tu giả thì xả nửa chừng hoặc xả ít ít, để cho có chừng đó mà thôi. Cũng xả, mà chỉ xả cái phần thế gian, còn phần chùa miếu thì không dám xả, sợ nó mất đi, thì cái đó cũng chưa phải là xả. Mà phải xả sạch hết.

Đó thì hôm nay Thầy nhắc lại cho chúng ta thấy được cái chỗ tâm xả vô lượng để chúng ta tiếp tục tu tập mà xả cho hết. Nãy giờ Thầy nhắc lại những pháp thế gian để cho quý vị thấy đó là các pháp thế gian mà người cư sĩ cần phải xả. Tất cả những nghề nghiệp cuộc sống gì, tất cả hết, chúng ta phải trang trải, tính toán sắp xếp, vì đời người có thân là khó, mà được pháp chân chánh như vầy là khó lắm. Muốn chấm dứt sanh tử luân hồi đâu phải là chuyện dễ. Còn nếu không thì mãi mãi muôn kiếp trôi lăn trong lục đạo không thể nào thoát ra khỏi. Kiếp này cũng khổ, kiếp khác cũng khổ.

Nói chung quý vị trước tiên cần phải xả bỏ 5 thứ dục lạc. Nghĩa là bây giờ chúng ta phải xả cái gì trước đây. Đó, thì nói chung chung nó nhiều như vậy nhưng lần lượt chúng ta xả cái gì, chứ không phải bây giờ xả một lần, cả thế gian này chúng ta xả xuống được liền. Cho nên chúng ta phải tuần tự mà chúng ta xả. Vậy thì tuần tự chúng ta xả cái gì đây? Chúng ta phải xả 5 thứ dục lạc. Đó những cái đó là những cái gần gũi nhất của chúng ta. Quý thầy nhớ chưa? Ở trên tuy rằng nói chung chung là các pháp như vậy, nhưng ở đây trước tiên là chúng ta phải tu tập xả tâm 5 thứ dục lạc gần gũi nhất của chúng ta:

1. Sắc dục

2. Tiền bạc

3. Danh tiếng

4. Ăn

5. Ngủ

Đó, chúng ta phải xả 5 cái thứ này đi. Vậy thì phải xả như thế nào?

Chúng ta phải tránh xa sắc dục, đừng có lại gần người nữ. Đó là cái thứ nhất.

Cái thứ 2, tiền bạc châu báu đừng có cất giữ, cho nên chúng ta xả nó đi, đừng có cất giữ cái thứ đó. Thứ đó là rắn độc đó, nó sai khiến chúng ta, chúng ta trở thành nô lệ nó đó. Hễ cái tâm chúng ta khởi muốn, có tiền là chúng ta mua sắm liền. Cho nên chúng ta xa lánh. Vì vậy trong giới luật của Phật dạy người tu sĩ không cất giữ tiền bạc. Cho nên mình muốn mà mình không có tiền bạc cũng chịu thôi, cho nên vì vậy mà nó không sai mình được. Cho nên đó là cái dục lạc đó.

Danh chúng ta phải xả, ờ nghe người ta khen mình tụng kinh hay, tiếng tốt hoặc là thuyết pháp giỏi, thôi thôi mình tránh xa đi. Nghe người ta khen mình tụng kinh hay thì thôi thôi mình đừng có tụng nữa. Tức là mình tránh nó đi, tức là mình xả nó đó. Còn nghe người ta khen mình tụng kinh hay bắt đầu mình mở máy thu băng vô để tụng cho mọi người nghe đó là cầu danh. Đó là mình chạy theo danh. Còn khi nghe người ta khen mình thuyết pháp hay thì thôi chổng khu chổng gọng mà thuyết ngày này qua ngày khác để người ta khen mình nữa, đó là danh. Cho nên Thầy mới nói Thầy thuyết pháp cho các con kỳ này thôi, Thầy không thuyết nữa. Tại sao vậy? Tại vì đó là danh. Nói hoài lảm nhảm cũng như hát cho mấy con nghe chứ có làm gì. Đó là chạy theo những cái danh. Bởi đó là dục lạc. Rồi bắt đầu chúng ta xả cái gì?

Ăn.Ăn ngày một bữa, ăn để sống chứ đừng thích ăn ngon. Đó là xả đó, ly nó ra. Ăn coi như là thứ thuốc để trị bệnh ghẻ đói của chúng ta, chớ không phải ăn mà ngon ngào gì. Đó toàn là thứ bất tịnh. Do đó chúng ta mới ly những cái này ra. Xả cái này ra đi. Cái này là những cái gần gũi nhất ở trong thân chúng ta đây. Nó làm đau khổ chúng ta nhiều nhất. Còn tất cả những cái kia chưa đâu. Xả được cái này mới xả được những cái kia. Mà năm thứ dục lạc này mà xả không được thì coi như tiền bạc, của cải, tài sản, vợ con không bao giờ xả được đâu. Nghĩa là chúng ta không xả được năm thứ dục lạc này thì không bao giờ chúng ta xả được cái gì nữa hết.

Rồi ngủchúng ta cũng phải xả đi, chớ không phải buồn ngủ là leo lên ngủ thì không có được. Xả nó xuống đi, bỏ nó xuống đi. Chừng nào suốt đêm mà chúng ta nằm tỉnh thức mà chúng ta không ngủ, tỉnh thức đó là chúng ta đã xả rồi. Còn chúng ta còn ngủ là chưa xả được đâu. Phải nhớ như vậy để chúng ta xa lìa, chúng ta xả sạch. Xả vô lượng năm thứ dục lạc này đi. Bởi vì 5 thứ dục lạc này nó biến ra vô lượng cái điều kiện mà chúng ta dính mắc đó. Đó là hôm nay chúng ta đã biết được 5 điều kiện mà chúng ta cần xả trước.

Kế đó quý vị phải tiếp tục. Nghĩa là xả được 5 thứ dục lạc này rồi. Bây giờ sắc dục mình tránh xa rồi, tâm mình thấy nó không còn ham sắc dục nữa. Tiền bạc của mình thấy mình tự tại không cần dùng tiền bạc nữa. Danh tiếng thì mình cũng không ham nữa rồi. Ăn thì mình ngày một bữa để sống rồi. Ngủ thì mình thấy tỉnh thức rồi. Thì bắt đầu mình mới tu tới. Chớ còn chưa được cái này mà mình tu tới nữa thì cái này chưa xả mà cái kia mình tu tới nữa thì nó trói luôn chứ nó không có xả được ra đâu. Thì các thầy phải nhớ kỹ con đường đạo Phật phải tu cái nào cho được rồi mới tu cái kế. Còn tu cái này chưa được, ăn thì còn ba bốn bữa, ngủ thì lúc nào cũng muốn ngủ, tiền bạc thì còn cất cả túi, nghe người ta khen thì nở mũi mừng, thấy con gái thì nhìn, thì như vậy thì tới tu tập xả 6 cái pháp dục lạc nữa của thế gian thì chúng ta xả không nổi. Bởi vì 6 pháp dục lạc của thế gian nó hơn cái này nữa. Cho nên khi xả được 5 cái này rồi thì chúng ta mới tiếp tục xả vô lượng 6 pháp dục lạc thế gian nữa.

Vậy thì 6 pháp dục lạc thế gian này là gì? Là sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Đó, bây giờ chúng ta mới thấy 6 pháp này là đối tượng, là hình sắc, tiếng, hương vị của các pháp thế gian. Nó cám dỗ chúng ta vô cùng lắm. Còn cái kia là cuộc sống của chúng ta đó, 5 thứ dục lạc đó là cuộc sống của chúng ta. Còn cái này là cái đối tượng của tâm chúng ta. Nó luôn luôn cám dỗ, thu hút chúng ta để trở về phục vụ cho 5 thứ dục lạc ở trên. Chúng ta phải thấy được rõ đường đi của nó. Nó tiếp xúc với sắc, thanh hương, vị, xúc, pháp. Sắc ở đây không phải là sắc dục như ngũ dục lạc ở trên. Đó là sắc dục, tình ái. Còn ở đây là hình ảnh, sắc tướng. Thấy một cái máy cát xét, thấy một cái ca, thấy một cái bàn đó là cái sắc. Mà cái sắc đó nó làm chúng ta ham thích, nó gợi cho chúng ta thích thú nó thì đó là chúng ta bị sắc cám dỗ. Còn cái kia là sắc dục nó khác, hai cái này nó khác nhau. Thinh là âm thanh. Hương là hương thơm. Vị là mùi vị mặn ngọt cay đắng. Xúc là va chạm. Pháp ở đây là những kiến chấp ở trong đầu chúng ta, những sự hiểu biết ở trong đầu chúng ta gọi là pháp. Chớ không phải bàn ghế tủ là pháp đâu. Chữ pháp ở đây phải hiểu là những hiểu biết ở trong đầu chúng ta, hiểu biết cái này nọ kia đó là pháp. Đó cho nên chúng ta phải xả cái đó ra, xả ly cái đó ra. Bởi vì đời sống chúng ta kể từ khi được hiểu biết thì chúng ta huân biết bao sự hiểu biết. Phong tục tập quán này kia nó dính mắc. Cũng như bây giờ mình ở trong chùa, đến ngày kỵ giỗ gì đó của hòa thượng này hòa thượng kia mà không cúng thì bà con rầy rà vô cùng đó. Hoặc ngày tư ngày tết mà không cúng bái thì người ta đến chùa mình người ta kiếm chuyện này chuyện kia đủ thứ hết. Đó là những pháp bắt buộc chúng ta, trói buộc chúng ta làm nô lệ cho phong tục tập quán đó. Cho nên chúng ta phải bứt nó ra, vì vậy chúng ta phải xả bỏ nó đi. Mặc mấy ông muốn nói gì thì nói. Tôi làm thầy tôi phải giữ đúng cái hạnh của tôi, tôi đâu có làm mấy chuyện mê tín như vậy. Đó như vậy là chúng ta đã phá những cái pháp đó. Phải hiểu những cái gì, chứ không chúng ta hiểu một cách cạn cợt thì chúng ta thấy chữ pháp này như pháp thế gian, pháp xuất thế gian, là các pháp… thì cái này không đúng. Phải biết chỗ dùng chữ pháp nó ở vị trí nào để gọi nó là dục lạc.

Đó thì ở đây Thầy giải thích như vậy để chúng ta biết được để chúng ta xả bỏ nó. Còn nếu không biết được thì chúng ta lấy gì mà xả bỏ nó được. Vậy sắc là gì?

Bây giờ đã chỉ cho nó được 6 pháp dục lạc rồi. Người ta thường nói nó có 5 thứ dục lạc này: sắc thanh hương vị xúc, người ta bỏ pháp. Người ta quên mất đi đối tượng của pháp là ý của chúng ta. Đối tượng của xúc là thân của chúng ta. Đối tượng của vị là lưỡi của chúng ta. Đối tượng của hương là mũi của chúng ta. Đối tượng của âm là lỗ tai của chúng ta. Đối tượng của sắc là mắt của chúng ta. Rõ ràng là 6 chứ tại sao họ lại bỏ. Họ cứ nói là có ngũ dục lạc thì ngũ dục lạc là 5 cái ở trên chứ 6 dục lạc ở dưới này là đối tượng để cho tiếp xúc 6 căn của chúng ta mà sanh ra tâm ham muốn. Thì như vậy chúng ta mới thấy nó sinh ra cái thọ. Rồi thọ nó mới có ái chứ. Đó là trong thập nhị nhân duyên Phật đã chỉ cho chúng ta thấy từ cái duyên này nó mới sinh ra duyên kia. Do đó chúng ta mới hiểu là 6 pháp dục lạc chứ không phải 5 pháp. Bởi vì hầu hết là quý thầy dựa vào sự hiểu biết không có thực hành cho nên ngắt bỏ cái pháp đi, để cho gọi những cái đó gọi là dục. Chứ cái pháp không dục sao? Không dục sao còn chấp? Không thích nó sao lại chấp để tranh luận với nhau? Mình cho pháp mình đúng, tức là kiến chấp pháp đó. Thì người ta nói mình sai thì mình phùng mang trợn mắt lên mình cãi, thì không phải là mình thích nó sao. Đó là những cái mà chúng ta bị nó lôi cuốn ở trong chỗ thích thú, làm cho chúng ta bị dính mắc ở trong đó.

Đến đây Thầy giải thích từng phần.

Sắc là gì? Sắclà mọi hình ảnh của các pháp. Nghĩa là cái vật gì ở trong thế gian này thì nó có hình ảnh đó, thì đó gọi là sắc. Có nhiều người hiểu cái này là sắc dục đó, thì đó là hiểu sai. Mà hễ các hình ảnh đó thì nó phải có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta. Làm cho tâm ta thích thú, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ. Nó làm cho chúng ta thích nó nên nó khả ái, khả lạc, khả hỷ. Đó thì những cái hình sắc của mọi vật nó đều có sự như vậy.

Thinhlà âm thanh của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta dễ chịu, ưa thích, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ, khiến ta thích thú, say mê. Một người mà nghe nhạc rồi đó họ thích lắm, họ gật gù gật gù theo điệu nhạc. Rồi họ thích thú họ nhảy Rum ba rồi nhảy tùm lum tà la, họ nhảy đầm rồi đó. Đó là họ thích lắm, cho nên nó gây cho họ những cảm giác khả ái, khả lạc ở trong đó. Đó là những âm thanh làm cho họ bỏ những thời gian rất là phí cuộc đời của họ.

Hươnglà mùi thơm của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta dễ chịu ưa thích, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ, khiến ta thích thú say mê. Những điều này quý thầy không thể chối cãi được. Nghĩa là chúng ta có nghe cái mùi thơm: chà cái bông này hôm nay thơm quá. Thì đó là đã khả hỉ, khả ái rồi, đã thích thú rồi. Mình chỉ khen nó như vậy là đủ biết cái tâm của mình nó đã bị gợi lên những cái khả ái, khả lạc của nó rồi.

Vịlà mùi vị ngon ngọt, cay đắng, chua mặn của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta làm cho ta dễ chịu, ưa thích, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ, khiến cho ta thích thú, say mê, khó quên. Nghĩa ăn rồi mà còn nhớ cái bánh đó, nay là một tháng rồi mà: trời, ăn cái bánh đó ngon quá. Bây giờ mà còn nhớ cái bánh đó, cái ngon ngọt của nó, thì đó là khó quên chứ sao. Cho nên nó làm cho chúng ta thích thú, say mê cái miếng ăn của chúng ta. Mà ăn rồi, nuốt vô khỏi cổ rồi thì còn ngọt ngon gì nữa đâu mà cái quên nó không quên. Nó nhớ hoài. Mai mốt ba có đi chợ, đi thành phố mua cho con cái bánh đó con ăn thấy ngon quá. Mà nay ăn cả tháng rồi mà còn nhắc ông già đi mua cho mình ăn nữa. Thì đó là khó quên đó.

Xúclà sự va chạm vào các pháp sinh ra cảm thọ êm ấm, nóng, mát, lạnh đau nhức, nhẹ nhàng, khinh an, hỷ lạc, lâng lâng, say say, cảm giác khoái lạc, cảm giác sung sướng, cảm giác mừng vui, cảm giác buồn khổ, v.v.. Đó là xúc đó. Thì chúng ta thấy những cảm giác mà người tu thiền chúng ta đều gặp những cảm giác này. Toàn là thứ không có đúng đắn, thứ sai lạc, thứ làm cho chúng ta thích thú, say mê. Cho nên nó gợi lên cho chúng ta những điều kiện không hay cho con đường tu tập. Cho nên ngồi tu mà có cái trạng thái nào đó thì biết đó là xúc tưởng hỷ lạc sanh ra chứ không cái gì khác hơn hết. Vì vậy mà chẳng để tâm theo nó để mà làm gì. Nói tóm lại thì các cảm giác của chúng ta gồm có 3:

1. Thọ lạc

2. Thọ khổ

3. Thọ bất lạc bất khổ

Chớ không có gì khác hơn hết. Vì có sự xúc chạm đó mà nó mới sinh ra những cái thọ. Mà sinh ra những cái thọ thì đó là thọ lạc, thọ khổ và thọ bất lạc bất khổ.

Ở đây quý thầy đã thấy Thầy giải thích như vậy thì chúng ta đã thấy 5 cái dục lạc này quý thầy đã rõ ràng và không có còn chạy theo nó nữa.Vì chạy theo nó nó khởi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ khiến cho ta thích thú. Cho nên khi ngồi thiền quý thầy thầy nó có trạng thái khinh an hỷ lạc, say say, lâng lâng, nó làm cho mình thích thú, cảm giác khoái lạc ở trong đó do đó mình cứ ngồi hoài, ngồi hoài nhưng đó là cái hang quỷ của quý thầy đó. Không bao giờ mà quý thầy thoát ra khỏi cái hang này đâu nếu mà quý thầy cứ thích thú nó. Nó gợi cho quý thầy thích thú nó để chạy theo cái thọ lạc, thọ khổ, thọ bất lạc bất khổ. Thọ lạc thì nó lâng lâng mà thọ khổ thì nó đau, nó nhức, nó lạnh, nó nóng, nó nặng. Đó là thọ khổ. Mà thọ bất lạc bất khổ thì quý thầy ngồi thiền nghe không lạc không khổ gì hết tưởng là nó đúng nhưng mà quý thầy thiếu vận dụng, thiếu chủ động thì quý thầy đang ở trong cái chỗ bất lạc, bất khổ. Tưởng là mình ngon lành, thiền định rồi nhưng mà cái đó là rơi vào cảm giác thọ bất lạc, bất khổ.

Ở đây Thầy giải thích để quý thầy hiểu rõ chỗ tu thiền của quý thầy sai tưởng là chỗ thọ bất lạc bất khổ ở đây đó là đúng, nhưng mà sự thật đó là sai. Bởi vì ở trên lạc và khổ thì quý thầy hiểu rồi, bây giờ thọ bất lạc bất khổ cho nó là đúng. Sai. Chúng ta ở trong đó là chúng ta có sự vận dụng, có sự điều khiển chớ không phải ngồi đó mà hưởng thọ bất lạc bất khổ. Cho nên người tu thiền mà không biết, tưởng cái chỗ này là tu đúng. Cái chỗ này là định. Đó là hiểu sai. Người tu thiền là đưa chúng ta đi đến làm chủ sinh tử, làm chủ cái sống chết. Cho nên từng phút giây vận dụng để đi như thế nào để bắt đầu cái thân không thở, các hành ngưng mà không chết. Từ đó chúng ta phục hồi nó sống bằng cách thở lại, hoạt động trở lại rồi trở về hơi thở bình thường thì đó là chúng ta đã làm chủ được sự sống chết chứ không phải ngồi đó mà thọ hưởng cái thọ bất lạc bất khổ. Bởi vậy có bao giờ người tu thiền mà người ta vô trong đó để tìm cái lạc ở trong đó đâu. Cơ thể người ta mệt nhọc quá sức, vì cơ thể người ta ngày càng suy yếu người ta buộc lòng phải hồi phục nó, cho nên người ta mới ngồi lại người ta vận dụng để cho cơ thể nó được nghỉ ngơi, nó được thư giãn, mà nó quân bình, không rối trật tự ở trong đó. Để rồi lấy lại cái sức qua ngày hôm sau làm việc. Còn quý thầy được hỷ lạc thì vô ngồi để đi tìm cái dục lạc, đó thì tâm còn bị cái khả hỷ, khả ái, khả lạc, gợi lên những sự mê thích say mê trong thiền định. Tu hành như vậy là tu hành không đúng.

Phápở đây chỉ cho tất cả những sự hiểu biết. Ở đây Thầy xác định chữ pháp đây. Pháp ở đây chỉ cho tất cả những sự hiểu biết cổ kim đến triết học, văn học, sử học, địa lý học, thiên văn học, toán học. Toàn bộ kinh sách của các tôn giáo trên thế gian này đều gọi là pháp. Bởi chữ pháp ở đây là chỉ cho các môn học, các cái pháp. Thậm chí cả kinh sách Phật nữa, lời dạy của Phật cũng đều là pháp hết. Đây là pháp thật chứ không phải là cái tượng trưng cho các vạn hữu xung quanh chúng ta là pháp, cái này chữ pháp kia nó dùng khác. Hồi nãy Thầy nói vạn hữu là pháp đó là cái chỗ dùng. Bởi vì cái danh từ để chỉ, nhiều người rất lầm lạc. Tất cả các pháp đó Phật dạy đó là kiến chấp của thế gian. Nó có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta ưa thích, xem đó là chánh pháp, là đúng pháp, ôm chặt khư khư, không muốn rời bỏ, cho đó là khuôn vàng thước ngọc, làm mẫu mực cho đời sống thường nhân hoặc tu hành. Các pháp này có sức lôi cuốn tâm ta, khiến ta ưa thích, gợi lên những sự hiểu biết này khả ái, khả lạc, khả hỷ, khiến ta dính mắc không buông xả được. Vì thế cho mới có tranh luận hơn thua. Đó thì quý thầy thấy cái giải thích của Thầy ở đây, quý thầy thấy rất rõ. Do cái chỗ mà không thấy rõ các pháp như thế nào để rồi dính mắc ở trong đó, rồi mới có sự tranh luận hơn thua, mới chia ra pháp này, pháp kia, pháp nọ, toàn là những kiến chấp mà thôi không có gì giải thoát hết.

Bây giờ quý thầy đã hiểu rõ toàn bộ các pháp ở thế gian là pháp cám dỗ. Nghĩa là các pháp thế gian là các pháp cám dỗ hết. Thu hút lôi cuốn tâm con người đi đến chỗ làm ác, tạo bao cảnh khổ đau cho nhau. Thì chúng ta chấp pháp thôi, chúng ta tranh nhau, chúng ta không nể nang cái gì hết. Chúng ta xạc nhau bằng lưỡi gươm, miệng kiếm, chúng ta không có từ nan những cái gì hết khi mà chúng ta chấp cái pháp đó. Bằng chứng là quý thầy cũng thấy người ta tranh luận với nhau bằng các pháp rồi người ta nói xấu nhau thầy này thầy khác. Đó là những điều không hay cho những người không thấy các pháp thế gian lôi cuốn họ, làm cho họ khởi lên khả ái, khả hỷ, khả lạc đó.

Muốn trau dồi tâm ta xả vô lượng các pháp thì phải trau dồi như thế nào?

Bây giờ muốn trau dồi tâm mình để xả vô lượng pháp thì mình phải trau dồi như thế nào nó mới xả. Chứ nãy giờ nghe Thầy nói mà không biết cách mà xả thì chắc chắn là cũng không xả được. Nói là một lẽ, lý thuyết là một lẽ, nhưng để mà xả làm sao xả được đây? Đó là cái mấu chốt của sự tu tập chúng ta hôm nay. Muốn trau dồi tâm ta xả vô lượng các pháp thế gian. Đây quý thầy nhớ kỹ chỗ Thầy nó đây. Cái này rất là quan trọng đây.Ta nên lựa một chỗ thanh vắng, tịch mịch như rừng, gốc cây, hang đá, khe núi, bãi tha ma, lùm cây, bóng mát dưới tán cây, ngoài trời hoặc trong chòi lá. Nhớ kỹ những nơi đó là nơi để chúng ta xả các pháp đó. Tìm những nơi đó mới xả được các pháp. Còn nếu mà không có những nơi đó thì khó mà xả được các pháp này lắm. Ở giữa chợ mà ngồi, giữa xe cộ chạy rần rần mà xả các pháp này thì xả không vô rồi. Vậy thì xả như thế nào đây mà phải tìm những nơi yên tịnh, thanh vắng như vậy để mà xả. Đây Thầy tiếp.

Sau khi ăn uống xong, đợi cơm và thực phẩm tiêu hóa khoảng 2 giờ, nghĩa là cơm trong bụng mình ăn xong rồi á, phải ăn no chứ không phải được đói mà vô đó ngồi thiền. Thì đợi cơm tiêu hóa rồi, thì lúc bấy giờ nó tiêu hóa khoảng 2 giờ đồng hồ thì cơ thể chúng ta rất là thảnh thơi. Nó không có đói nữa. Chớ người đói thì ngồi chắc chắn là xả không được đâu. Bởi vì xả cái đói mà không được thì làm sao mà xả các pháp được. Cho nên phải ăn cơm xong rồi bắt đầu nghỉ một chút, khoảng 2 giờ thì bắt đầu nghỉ một chút chúng ta mới bắt đầu.

Khi mà ăn cơm xong khoảng 2 giờ thì chúng ta hãy: ngồi kiết già, lưng thẳng. Muốn xả các pháp đâu phải là chuyện dễ, nó dính cũng như là cái dây chằng, là lưới, nó bệnh ở trong thân tâm ta cũng trói chặt như là dây lòi tói rồi. Bây giờ muốn xả nó là phải ngồi cho vững vàng rồi mới bứt ra từng sợi chứ đâu có phải xả lơ mơ được. Đó thì thầy dạy cho các con thấy được cách thức xả.  

Ta hãy ngồi kiết già lưng thẳng tại chỗ nói trên, tức là tại chỗ mà mình tìm nơi vắng vẻ đó và an trú, đặt niệm trước mặt. Đó bây giờ mới đặt niệm trước mặt. Vậy thì cái niệm gì trước mặt đây để mà xả được nó. Bởi vì các pháp nó quá nhiều.Và chúng ta phải tu tập như thế nào để mà xả cái niệm gì trước, cái niệm gì sau. Cho nên khi đặt cái lưng ngồi thẳng thật thẳng, đặt cái niệm trước mắt, giữ yên lặng, rồi cái niệm đó là cái niệm gì. Bây giờ chúng ta đặt trước mặt chúng ta là cái niệm sắc dục. Bởi vì từ sắc dục mà chúng ta sinh ra. Cho nên cái này nó là cái quan trọng. Và sắc dục là con đường sanh tử, luân hồi, cho nên ta phải lấy nó làm đầu. Sắc, rồi danh, rồi lợi, rồi mới ăn, mới ngủ. Đó là 5 thứ dục lạc mà đầu tiên hồi nãy đầu tiên Thầy nhắc. Con phải xa lìa, xả 5 thứ dục lạc này thì bây giờ sắc dục là phải xả trước chớ. Mà chúng ta biết sắc dục là con đường sanh tử, là con đường luân hồi. Là con đường đưa đến người này khổ cho đến người khác khổ. Chớ đâu phải sung sướng, đâu phải hạnh phúc gì đâu. Nó là con đường khổ đó. Một mình mình khổ chưa đã đâu, mình đẻ cho nó một bầy cho nó khổ nữa. Có thằng con nào mình đẻ ra nó sung sướng đâu. Nó cũng trần ai khoai củ nó mới có cuộc sống chứ đâu có dễ. Nó lăn lộn trong trần ai này đủ thứ nó mới sống. Bằng chứng như mình nè. Cha mẹ sinh mình ra thử hỏi có phải mình trần ai không, mình mới ngoi được lên cuộc sống này, còn biết bao người người ta lặn ngụp ở trong cuộc sống, chưa có cơm ăn, áo mặc nữa. Thì không phải sanh ra để mà khổ sao. Thế mà cứ mãi chạy theo sắc dục để mà sinh ra. Quá là vô minh, quá là ngu si. Con đường khổ mà không thấy khổ, cứ đắm đuối say mê. Bởi vì sức cám dỗ của nó, sức khả hỷ, khả ái của nó làm chúng ta không dừng bước được, làm chúng ta không xả được tâm.

2.4.1 Xả tâm sắc dục

Rồi ta theo pháp hướng như lý tác ý. Đó bây giờ chúng ta theo pháp hướng mà chúng ta đặt cái niệm, rồi bắt đầu chúng ta theo pháp hướng như lý tác ý ra. Thân phải ngồi thẳng đàng hoàng. Rồi bắt đầu chúng ta đặt cái niệm sắc dục, rồi bây giờ mới hướng như lý của nó mà tác ra. Như vậy lâu ngày chúng ta mới phá vỡ nó, mới xả được nó sạch, chớ đâu phải xả chuyện dễ, nó dính ở trong tâm ta, thân của chúng ta là thân dục. Mà xả nó ra đâu phải chuyện dễ, hở một chút là nó đã dục rồi. Sắc dục là con đường sanh tử. Đây là câu chúng ta trạch pháp ra để dùng nó mà hướng tâm, mà như lý mà tác cái ý:

Sắc dục là con đường sanh tử của muôn loài, con đường đầy đau khổ triền miên bất tận kiếp này đến kiếp khác. Ta xả bỏ, từ khước, thoát ly, ra khỏi, từ giã, không nên để tâm ta dính mắc nó nữa.

Đó là câu mà để chúng ta đặt niệm trước mặt của chúng ta rồi chúng ta ngồi yên lặng, một chút chúng ta lại tác ý ra xả nữa. Rồi một lát chúng ta lại tác ý ra xả nữa, xả hoài, xả chừng nào mà thân tâm chúng ta không còn dục nữa lúc bấy giờ chúng ta mới viên mãn. Đó là một câu chúng ta thực tập để xả tâm sắc dục của chúng ta, cái tâm dục của chúng ta. Chừng nào mà chúng ta thấy cái tâm này nó hoàn toàn sạch hết thì như vậy là chúng ta đã viên mãn được sự tu tập này.

Chắc các thầy thấy rằng Phật bảo đặt niệm trước mặt, nhưng đức Phật nói tới đó thôi, không nói nữa. Nhưng Thầy đã hiểu được cái lý này là do sự kinh nghiệm bản thân của Thầy. Hôm nay Thầy vạch ra để cho quý thầy biết cách áp dụng để diệt tâm sắc dục của quý thầy, từ đó quý thầy mới thấy con đường giải thoát thênh thang. Nếu không đặt niệm trước mặt, không dùng pháp hướng như lý tác ý thì chắc chắn khó mà xả được tâm này. Nó núp đó chứ chưa hẳn là nó đã chết đâu. Chúng ta nhắc cái tâm hằng ngày cho nó thấm nhuần, thấm tận xương tủy của nó thì nó mới chạy trốn nó mới đi mất, chứ không khéo thì nó núp ở trong thân chúng ta để chờ cơ hội, rồi nó bắt đầu bùng dậy như một ngọn lửa. Nó không phải dễ dàng lắm đâu. Đây là câu trạch pháp để quý thầy dùng nó mà hướng xả tâm, hướng tâm xả bỏ.

Hàng ngày quý thầy phải siêng năng tu tập trau dồi câu này để đoạn dứt tận tâm ái dục. Thì luôn luôn phải dùng câu này để đoạn dứt tâm ái dục. Thì mới mong quý thầy thoát khỏi nanh vuốt của con đường đi sanh tử luân hồi này, chứ không khéo quý thầy sẽ luôn luôn tu tập chứ tâm đó khó quá, chứ không phải dễ dứt đâu. Vì chúng ta từ cha mẹ sinh ra cũng nơi từ con đường này, do đó mà muốn thoát ra khỏi con đường này cũng phải có sự trau dồi hết sức tâm mình buông xả thì mới dứt ra được, chứ không thể hiểu sơ sơ mà có thể được.

Nếu quý thầy dùng câu trạch pháp này mà chưa xả được thì quý thầy tiếp tục thì hướng tâm như lý tác ý. Nghĩa là cái câu này nó chưa đạt được kết quả thấy tâm mình nó còn dục, chưa hết thì quý thầy phải tiếp tục thêm một câu như lý khác để mà xả nó nữa. Đây cái câu thầy gợi cho quý thầy rồi quý thầy từ đó tự soạn lấy để cho phù hợp với đặc tánh của mình:

Sắc dục là bất tịnh, là uế trược, nhớt nhao, hôi thúi, tanh hôi khó chịu bẩn thỉu vô cùng, tạo muôn ngàn thứ tật bệnh, tai ương, và truyền nối nhau nhân quả luân hồi từ kiếp này sang kiếp khác, không bao giờ thôi dứt, một người để lại muôn người khổ, khổ mãi nối tiếp nhau vô cùng vô tận. Ta phải xả bỏ, xa lìa, viễn ly vĩnh viễn, chẳng dám bén mảng, xem nó như rắn độc, ung nhọt, cho nó là nguy hiểm nguy nhất, cho nó là tai họa, cho nó là chỗ ác độc, cho nó là bệnh truyền nhiễm, nan y, không thuốc chữa.

 Đó là một câu để chúng ta trị bệnh sắc dục của chúng ta đó. Câu trên nó chưa nhằm nhò thì phải áp dụng thêm câu dưới cho mạnh hơn, và như truyền lệnh thì may ra quý thầy sẽ chấm dứt được cái nỗi khổ của tâm sắc dục của mình.

Cuộc đời tu hành là cả một sự rèn luyện, trau dồi chứ không thể nói suông được. Thầy nói hết giọng mà quý thầy không về thực tập thì Thầy quá mỏi mệt, uổng lời của Thầy nói. Thầy đem hết tâm can của mình truyền hết lại những kinh nghiệm để quý thầy thoát khỏi cảnh địa ngục, cảnh lầm than đau khổ của kiếp người. Mà quý thầy nghe rồi mà quý thầy bỏ qua thì rất uổng cho Thầy, rất uổng cái điều mà Thầy đã đem hết tâm huyết dạy lại cho quý thầy, để quý thầy thoát ra khỏi kiếp trầm luân khổ não.

Đến đây Thầy xin chấm dứt bữa này, và ngày kế tiếp Thầy sẽ giảng để chúng ta xả nhiều thứ. Bây giờ mới chỉ xả có sắc dục mà thôi, còn nhiều thứ phải xả nữa. Nếu mà giảng để mà xả cho đầy đủ thì Thầy nói không biết bao giờ mà tận cùng. Bởi vì vô lượng mà, vô lượng pháp phải nói vô lượng lời, phải nói vô lượng pháp để mà đối trị, để mà xả nó. Thì sau này Thầy cũng tóm lược một phần trong 5 thứ ngũ dục lạc mà xả nó, để rồi quý thầy biết cách mà từ đó trí tuệ quý thầy mới thông suốt, rồi từ đó quý thầy mới đặt những niệm rồi mới trạch những pháp để cho phù hợp để rồi quý thầy do đó mà xả cho sạch, trắng bạch như vỏ ốc. Bây giờ mới đi vào con đường xuất gia tu hành, trở thành một vị tỳ kheo, một vị sa môn đúng là những thánh tăng trong thời đức Phật.

Đến đây thì quý thầy đã hiểu rồi thì hãy cố gắng mà thực hiện những lời Thầy dạy. Rồi Thầy sẽ vui mà Thầy tiếp tục giảng. Nếu không thực hiện thì Thầy nghĩ rằng mình nói nhiều quá mà quý thầy không thực hiện thì Thầy mệt mỏi rồi Thầy nghĩ Thầy không giảng nữa.

Bây giờ chúng ta sẽ tiếp tục bài học Tứ vô lượng tâm. Nhưng trước khi học thì Thầy sẽ đọc lại 2 bức thơ của thầy Thiện Thiền gửi cho Thầy.

Bức thứ thứ nhất, cũng trong những bài học có gợi ý rồi thầy cũng có suy nghĩ rồi thầy viết bức thơ. Rồi sau đó thì có gợi ý đến trung tâm an dưỡng thì thầy cũng có viết bức thư gởi cho Thầy. Cho nên hôm nay thì Thầy xin đọc lại bức thơ đầu tiên để cho quý thầy nghe, đồng thời Thầy giảng trạch tại sao, lý do nào mà Thầy không thực hiện theo lời thỉnh cầu của thầy Thiện Thiền.

Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Kính bạch Phương Trượng.

Hôm nay con có chút duyên sự về nhân duyên ẩn bóng của Phương Trượng. Kính mong Phương Trượng đại từ đại bi xem xét những lời ngốc nghếch táo bạo của con kính trình lên Phương Trượng về việc tồn vong của Phật pháp và lợi ích cho tất cả nhân sinh hiện nay và mãi mãi về sau. Là ngọn đuốc từ bi soi đường cho nhân loại. Con tạm ví Phương Trượng như hòn ngọc thái hòa. Thủa xưa, khi nhà họ Thái nhặt được nó có 5 điều kỳ đặc mà các loại ngọc báu khác không có được. Biết nó là hòn ngọc quý nên đem dâng lên cho nhà vua, vua kêu các nhà chuyên xem ngọc coi là thiệt hay là giả. Các nhà xem ngọc nói là loại đá quý giống ngọc chớ không phải là ngọc thật, cho nên nhà vua nói họ Hòa dối vua, khép vào tội khi quân, chặt tay chân người họ Hòa. Vì uất ức nhà vua không biết dùng ngọc quý lại tin bọn xem ngọc ngu si không biết gì, cho nên nhà họ Hòa mới đem dâng lên cho nhà vua ở vương quốc khác. Khi đó nhà vua nước mình mới hối hận, tìm cách đòi lại. Thì hôm nay Phương Trượng tiện Phật hóa thế gian, ý của con là muốn nói Phương Trượng liên hệ với Phật tử ở nước ngoài bảo lãnh Phương Trượng đi du lịch, khi sang bển Phương Trượng trình bày pháp tu và sở chứng. Người phương Tây phương chuộng khoa học và họ sẽ đem những dụng cụ y khoa ra chứng nghiệm xong và họ sẽ công bố lên cả thế giới, chừng đó pháp môn tu thiền của Phương Trượng ví như mặt trời chiếu ánh sáng chói chang cả vũ trụ này, chừng đó VN mới thật là hối tiếc.

Đó là lời của thầy Thiện Thiền trong bức thư thứ nhất.

Bây giờ Thầy xin trả lời bức thư này. Nếu mà điều kiện này cách đây 17 năm mà Thầy đã muốn mình làm một anh hùng hoặc một người vĩ nhân thì Thầy đã làm lâu rồi. Vì Thầy nghĩ rằng anh hùng cá nhân không bằng anh hùng tập thể, nó truyền thừa mãi mãi. Hầu hết là mọi người đều có anh hùng cá nhân, vì người ta nghĩ là người ta làm được cái gì đó thì người ta huân theo cái đó để mọi người biết đều lấy mình, mà không để cho người khác biết. Và cũng muốn dìm người khác xuống nữa, để anh hùng cá nhân của mình nó nổi bật lên, nó làm cho sáng tỏ ra. Điều này Thầy rất suy nghĩ, một vị anh hùng mà làm nên danh biết bao nhiêu những anh hùng vô danh nằm xuống lòng đất này. Cho nên thí dụ người ta nhắc đến Napoleon hoặc là người ta nhắc đến Hitle, những nhà độc tài. Thì những nhà đó đều là anh hùng cá nhân. Cũng như trong đất nước ta thấy có Trần Hưng Đạo, Lê Lợi. Mà những người này đã thành tựu được những chiến công hiển hách thì biết bao nhiêu người chết. Nhưng người ta chỉ tập trung đến những người đó, cái danh rất lớn. Biết bao nhiêu người khổ công tu tập chứ đâu phải chỉ riêng mình Thầy, mà huân lại ở Thầy chỉ là cái anh hùng, thì Thầy thấy là cái cá nhân, quá cá nhân. Cho nên từ đó Thầy âm thầm để đào tạo người, lấy kinh nghiệm của mình để dạy cho người cho đạt được như mình, và những gì họ sẽ làm được hơn mình. Mình âm thầm có thể giúp họ hơn là để cá nhân mình nổi lên. Đó là Thầy không muốn anh hùng cá nhân, mà chỉ muốn tất cả dân tộc VN và những con người ở trên thế gian này đều là anh hùng hết. Những người làm nên lịch sử, làm nên sự vĩ đại của tôn giáo, chứ không phải một anh hùng cá nhân nào.

Tuy nói như vậy nhưng cái việc làm của mình nó phải đi từng cái bước một, người này thừa kế người kia để có một con đường đi, dìu dắt nhau đi để làm nên một sự nghiệp lớn. Còn một người mà làm nên sự nghiệp lớn, sự nghiệp đó sẽ bị tan hoại. Như chúng ta thấy thiền Trúc Lâm chỉ có 3 thầy trò mà nương nhau để làm sự việc lớn, từ đó 3 thầy trò tịch rồi thì thiền Trúc Lâm im bóng. Bây giờ chúng ta nhìn thấy ở trong nước của chúng ta, trải qua thời gian chúng ta cũng thấy có nhiều vị xuất chúng anh hùng chứ không phải không, nhưng rồi chỉ có một mà thôi chứ không có người thừa kế thứ 2 nữa. Rồi đây chúng ta cũng nhận thấy những điều đó hiển nhiên, trước mắt. Ở đây như quý thầy thấy cô Út là một người chẳng ra cái gì hết, người ta xem thường lắm. Nhưng kể từ khi mà Thầy thấy rằng một con người nào cũng có khả năng của họ, mình chỉ cần khai triển họ thôi. Từ đó Thầy chỉ cần khai triển nhẹ nhàng, tự cô Út phải phát triển cái sức của mình, bởi vì con người nào cũng có khả năng trí tuệ và cái sức của mình cho nên tự cô cô phải rèn luyện cô để có trí thông minh sáng suốt. Không thể nào mà cô đứng dậm chân đứng một chỗ. Nếu cô cứ nương vào người khác hơn mình, nhờ người khác để đẫn dắt mình thì chắc chắn cô không thể phát triển nổi. Từ đó cô không điều khiển được chúng nữa. Hôm nay cô điều khiển được chúng nữ chính do bản thân cô, sự điều khiển của cô và sự hướng dẫn của cô, do sự phát triển mà nhiều khi chính cô không cần phải học ở Thầy chút nào hết, Thầy thấy rất là tuyệt diệu. Tuyệt diệu là ở chỗ biết khai triển con người cho họ biết làm nên sự nghiệp, làm nên cái tốt của họ. Đó là những điều thực hiện ở đây, Thầy thấy cô Út làm sao mà cô có thể điều khiển được chúng nữ. Thế mà bây giờ cô điều khiển được chúng nữ. Và cô dạy đâu chúng nghe ( bên chúng nữ). Trước kia thì không bao giờ họ nghe, họ chỉ biết nghe Thầy mà không bao giờ biết nghe cô Út. Tự cô phát triển những gì mà cô dạy người ta thực tế, kết quả từ đó người ta mới chịu nghe. Còn bây giờ quý thầy cứ học ở Thầy, nghe Thầy nói rồi quý thầy cũng nói ra như vậy, làm như vậy thì người ta nghe Thầy hơn là nghe quý thầy. Bởi vì quý thầy ít ra cũng phát triển những kinh nghiệm. Tại sao Thầy không đem những kinh nghiệm của Thầy mà dạy trực tiếp mà Thầy chỉ nhắc nhở phải làm như vậy như vậy rồi quý thầy phải rút tỉa từng kinh nghiệm của mình ra, rồi từ đó thực tế của quý thầy rồi quý thầy tự phát triển trí tuệ và kinh nghiệm của mình. Cái đó thực tế để làm cho quý thầy trở thành những con người có đủ cái sức khai triển được trí tuệ, có sức khai triển trên con đường Phật pháp, sau này quý thầy còn hơn Thầy gấp mấy.

Giai đoạn của Thầy khác mà giai đoạn của các thầy sẽ tiếp tục con đường Phật pháp nó còn khác xa hơn. Con người càng ngày càng đi lên chứ đâu phải đứng lại sao. Cho nên thí dụ bây giờ Minh Tông được Thầy dạy bảo hoặc quý thầy được Thầy dạy bảo nhưng mà sau này cái chương trình, cái phương án của Thầy đề ra để đem lại hạnh phúc cho nhân loại như vậy quý thầy vẫn phải theo đường đó mà hướng tới độ chúng sanh toàn cả thế giới. Thì như vậy là sự phát triển của quý thầy đến tuyệt đỉnh thì phương án Trung tâm từ thiện an dưỡng ra đời là để nhằm phục vụ, đem lại hạnh phúc cho mọi con người khắp thế gian. Thì ước vọng của đạo Phật là đem mọi con người khắp thế gian thoát ra khỏi vòng đau khổ. Thì đó là một cái hướng, mà cái hướng đó thì không phải có một anh hùng làm. Còn nếu mà Thầy làm không thì các đệ tử của Thầy chỉ ngồi đó mà nhìn thôi. Thì người ta sẽ ca tụng Thầy chứ các đệ tử của Thầy ca gì. Từ đó Thầy mất rồi thì cái chương trình này nó sẽ bị lụn bại, cho nên Thầy phát triển từ cái chỗ tu tập của các thầy. Các thầy được theo Thầy, Thầy không thể đem các kinh nghiệm của Thầy được vì Thầy biết rằng Phật dạy con người có 3 đặc tướng: Nhân tướng, hành tướng và đặc tướng. Nhất là cái đặc tướng, rất khó, không thể dễ. Cho nên các thầy hỏi cái hơi thở nào mà nhập sơ thiền, cái hơi thở nào mà nhập nhị thiền, cái hơi thở nào mà nhập tam thiền, cái hơi thở nào mà nhập tứ thiền. Nó không có một cái mực nhất định được. Là vì mỗi đặc tướng của hơi thở con người nó có sự khác nhau. Có người bây giờ thở hơi thở 3 giây là hơi thở sơ thiền, nhưng có người thở 4 giây, có người thở 5 giây. Làm sao bảo rằng 5 giây là nhập sơ thiền hoặc 2 giây nhập sơ thiền được. Các thầy phải hiểu điều đó, cho nên đó là đặc tướng của mỗi người mà vì vậy người hướng dẫn phải tùy theo đặc tướng đó mà hướng dẫn cho người ta để người ta nhập vào (BBT:CĐ,12A,E00:44:05).(BBT:CĐ,12B,B00:00:00) Cũng như bây giờ đặt ra là 5 giây là nhập nhị thiền, người nào cũng tới 5 giây là nhập nhị thiền. Có người tới 5 giây người ta không nhập được mà người ta 7, 8 giây hay 10 giây. Nhưng mà có người tới 20 giây hay là 30 giây người ta mới nhập tam thiền mà có người mới 6 giây người ta đã nhập tam thiền. Làm sao mà căn cứ mực chỗ nào được mà dạy, đó là cái đặc tướng mà, cho nên Phật dạy nó có 3 cái tướng của nó rõ ràng, riêng biệt: Nhân tướng, hành tướng và đặc tướng. Mỗi cái nó có cái riêng biệt của nó ở trong đó. Cho nên ở đây phải tự người đó phải phát triển theo đặc tướng của mình và ông thầy phải khéo léo và linh động để hướng dẫn theo đặc tướng của người ta thì người ta mới nhập được định. Đó thì ở đây nó khó là khó chỗ đó chứ không thể nào có một cái khuôn sẵn rồi chúng ta vô máy mà chúng ta ép thành hàng loạt hàng trăm cái máy được. Nó không phải như vậy được mà nó phải có một sự uyển chuyển khéo léo.

Vì vậy cho nên nếu mà Thầy nói cần thiết một cá nhân anh hùng thì chắc là thiên hạ này đã biết Thầy từ lâu rồi, Thầy mà háo danh, kêu là đại háo danh thì chắc chắn là khi mà thầy Thanh Từ mà nhận Thầy ở lại thì lúc bấy giờ Thầy chỉ tìm mọi cách mà phô trương cái tu tập của mình. Thầy chỉ cần nói là người ta đem điện tâm đồ người ta đo Thầy trong lúc Thầy nhập tứ thiền, người ta sẽ thấy Thầy hoàn toàn là không thở là người ta đã hoảng kinh rồi chớ chưa nói gì Thầy câu hữu một vài cái sự điều khiển được tâm linh của Thầy rồi thì người ta còn kính phục đến bậc nào nữa. Nếu mà cầu một đại danh thì Thầy sẽ là một anh hùng, một danh nhân trên thế giới chứ không còn ai hơn. Thầy nói thật, đối với việc làm Thầy biết rất rõ. Nhưng mà từ 17 năm trời mà đến bây giờ thì có sự kiện xảy ra thì quý thầy mới nhận biết Thầy được chút ít chứ chả biết gì hết. Người ta đồn Thầy như thế này, người ta đồn Thầy như thế kia, người ta nói Thầy cho bùa để đi bán mua may bán đắt, người ta đồn là Thầy biết quá khứ vị lai, là người kiếp này kiếp kia người ta thêu dệt đủ loại. Người ta nói Thầy đủ thứ hết nhưng Thầy vẫn âm thầm làm, họ nói gì thì nói. Tại vì họ chưa biết mình, họ khen là họ khen cái kiểu của họ, mà họ chê là họ chê cái kiểu của họ, tại họ không biết họ chê, chứ làm sao mà biết mình được. Cho nên đối với Thầy thản nhiên, không có lo lắng gì cái việc khen chê. Chỉ tìm con người tin tưởng mình, dạy họ đâu họ làm đó. Và cũng vì cái sự khen chê đó mà làm cho người ta mất niềm tin ở Thầy rất nhiều, cho nên khi Thầy dạy họ chỉ dựa vào Kinh và những cái lý luận suông người ta nỗ lực tu, người ta không thấy kinh nghiệm bản thân của Thầy. Nhưng Thầy thấy đó cũng là một cái duyên, nếu Thầy lộ ra một cái gì thì chẳng qua Thầy lòe bịp thiên hạ để gạt người ta để thành một cái danh hão, cái danh không thật, cái danh không giải thoát đâu, mà giải thoát thì phải giải thoát cho thật. Đó thì hôm nay Thầy trả lời thầy Thiện Thiền. Biết rằng cái điều thầy Thiện Thiền nghĩ tốt, làm như vậy để cho người ta biết rằng có một người tu như vậy thì Phật giáo nó mới theo đường lối đó mới chấn hưng lại được. Làm cho Phật pháp sáng tỏ lên, cái nghĩ của thầy Thiện Thiền là cái nghĩ tốt chứ không phải là cái nghĩ xấu, nghĩ cầu danh. Cái góc độ của thầy không nghĩ cầu danh(BBT:CĐ,12B,E00:03:36).

(BBT:CĐ,12B,B00:03:36)....của mình, mình phải xét. Cho nên Thầy làm cái gì Thầy rất suy nghĩ. Về cái vấn đề bức thơ thứ 2 thì thầy Thiện Thiền sau khi nghe Trung Tâm An Dưỡng thì thầy cũng có tâm, có tâm nghĩ đến xã hội, nghĩ đến con người, thầy có tâm tốt cho nên thầy mới viết bức thơ này. Thầy xin đọc bức thơ này:

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật!

Kính bạch Phương Trượng,

Như lời thuyết giảng sáng hôm qua xong, Phương Trượng có nói lên những tâm tư nguyện vọng của Phương Trượng sau này. Như chiều hôm qua Phương Trượng có nói cho con nghe về Trung tâm an dưỡng ở Phước Hải mà phương án Trung tâm đã dự định từ lâu. Hôm trước con có nghe Phương Trượng nói là khu đất đó, Phương Trượng tính giao cho đạo hữu Tâm Như bán lấy số tiền đó đem làm phước bố thí. Như con thiết nghĩ Phương Trượng làm như vậy cũng là cao quý nhưng chỉ tạm xoa dịu cơn đau trong phút giây ngắn ngủi chớ không trị dứt được cơn đau như ý nghĩ thiển cận của con. Phương Trượng nên hiến dâng cúng dường khu đất đó cho Thành hội rồi giao lại cho Ban hoằng pháp, rồi thượng tọa Trí Quảng sẽ thiết lập Trung tâm an dưỡng như Phương Trượng đã dự định. Thì bên ngoài là hình thức Trung tâm an dưỡng, còn bên trong thành lập 2 dòng tu thể nhập và thể hiện.

Ban hoằng pháp Trung ương sẽ đào tạo, rèn luyện nhóm tân tăng tức là dòng thể hiện. Có vốn liếng kiến thức về Phật pháp cho thông suốt, đầy đủ, đức độ rồi đưa tài năng đức độ đó phục vụ cho giáo hội Phật giáo Việt Nam rồi đem đạo từ bi len lỏi vào nhân gian hay đem đạo Phật vào cuộc đời xoa dịu những tâm hồn đau khổ bơ vơ không nơi nương tựa đúng với tinh thần của lục hòa. Lục tổ nói: Phật pháp bất ly thế gian pháp, thế gian giác hay Phật pháp bất định pháp. Tất cả pháp đều là Phật pháp cho tất cả chúng sanh hiểu và thâm nhập được giáo lý Nhân quả, luân hồi và nghiệp báo của đạo Phật sẽ biến thế gian thành Thiên đàng và Niết bàn hiện tại ngay đây chứ không phải Thiên đàng ở cõi giới đâu đâu hay Niết bàn ở nơi nào xa xôi diệu vợi. Nếu mỗi cá nhân, mỗi con người biết hướng thiện thì ngay đây bây giờ chớ không phải chờ chết. Nếu những Phật tử nào họ có trình độ kiến thức cao, có ngành nghề và nghiệp vụ chuyên môn trong xã hội, khi họ phục vụ cho Phật giáo thì Giáo hội sẽ trả lương cho họ, nếu họ phát tâm phục vụ cho giáo hội thì càng tốt, đồng thời họ sẽ chăm lo đời sống cho dòng thể nhập chuyên tu và họ thay cho những vị này hoằng pháp lợi sanh và mọi sinh hoạt ích lợi chúng sanh xã hội là những người con trung kiên của Giáo hội mà châm ngôn của Phật giáo nói là tốt đạo đẹp đời.

Mà thật vậy, nếu nhóm tân tăng này được ra đời thì những văn hóa đồi trụy và những tệ nạn xã hội sẽ được giảm đi nhiều, đồng thời những nơi dưỡng lão, cô nhi viện, khám đường, nhà giam, khu cải tạo và bao nhiêu sự đau khổ của cõi trần gian đa sự này bớt đi nhiều, bớt đi nhiều khi họ hiểu biết được đạo lý nhân quả của nhà Phật áp dụng dạy trong các trường phổ thông mà Phương Trượng ước mong canh cánh nỗi lòng bấy lâu. Đồng thời Phương Trượng làm cố vấn tối cao, giải quyết những vấn đề khó khăn và đóng góp những ý kiến tốt đẹp cao quý, còn ngoài ra mọi vấn đề sinh hoạt như ngoại giao, kinh tế, tài chánh, tổ chức,... giao hết cho Giáo hội họ đảm đương. Phương Trượng được nghỉ ngơi trong khi sức khỏe của Phương Trượng thì nhà nước cũng không có lý do kêu Phương Trượng ra làm chánh trị được mà Phương Trượng chỉ làm mặt trong mà mặt ngoài lại thành công tốt đẹp. Con ví Phương Trượng như nhà vua giao ngôi cho thái tử, lên làm đức thượng hoàng, chỉ làm cố vấn cho thái tử, còn việc nước việc dân thì thái tử tự lo lấy, nhà vua không còn phải bận tâm nữa. Dù sao tiếng nói của Giáo hội cũng là tiếng nói của cả nước, mặc dù Phương Trượng có đầy đủ đức độ tài năng uy đức như thế nào đi nữa thì cũng không bì được với tiếng nói của cả nước. Cũng như hôm trước Phương Trượng dạy kinh Thập Thiện, ví dụ ông vua chỉ biết lo cho mình thì ngày trước ngày sau, không bao lâu cũng bị phế xuống ngai vàng, còn nếu nhà vua chỉ chăm lo cho dân cho nước, lấy lòng dân làm lòng mình thì ngai vàng mới tồn tại, mình mới ở mãi với ngai vàng. Cho nên kinh nói “đức chúng như hải”, theo con thiết nghĩ cái nhân của Phương Trượng đứng ra lo cho việc này dù cho có thành công cũng ở trong thất bại, có kết quả cũng là sự phá sản về sau, không sao tránh khỏi. Đó là những lời chân thành của con kính trình lên Phương Trượng. Có điều chi sơ sót con cúi xin Phương Trượng từ bi hoan hỷ cho con.

Bây giờ xin trả lời bức thơ này để quý thầy thấy rõ những cái tâm niệm tốt mà quý thầy khi mà nghe Thầy nói đến những sự ích lợi của dân, của nước thì ai cũng canh cánh bên lòng, cũng quyết muốn làm được những điều tốt đó chứ không ai không muốn. Thì một trong những người đó có những ý kiến, đó là thầy Thiện Thiền. Nhưng cách đây 3 năm, sau cái khóa mà dạy tu 3 năm trước thì Thầy ra thất, ra thất thì cái phương án của Thầy thì cách đây 6 năm Thầy đã dự thảo phương án này rồi nhưng vì mắc vào trong thất để tiếp tục hướng dẫn chúng tăng tu tập, cho nên 3 năm giam mình không đi đâu. Sau 3 năm ra thất thì Thầy lại tiếp tục trên con đường đi tìm người có một chí hướng với mình, để lo lắng, để cộng sự cùng nhau lo lắng cái trung tâm này. Nhưng Thầy đi từ chỗ này đến chỗ khác, lúc bấy giờ thì Hòa thượng là một ánh sáng của hào quang không những trong đất nước mà cả thế giới. Thầy tin tưởng Hòa thượng chỉ chấp nhận một chút là đã thành công rồi. Nhưng đến đó Thầy cũng mất hy vọng vì Hòa thượng có nói với Thầy, Hòa thượng chỉ lo cho người chuyên tu, không có lo cho xã hội. Hòa thượng nói như vậy, Thầy đã hiểu biết Hòa thượng ở chỗ nào rồi, Thầy không thể nào mà còn cầu xin gì được nữa. Nhưng Hoàng Tâm thì quỳ xuống xin Hòa thượng hãy vì thương chúng con mà Hòa thượng hãy nhận làm cố vấn ở trong cái Trung tâm này để cho nó có cái uy tín của Hòa thượng mà cái đức độ của Hòa thượng và cái uy tín của Hòa thượng thì có thể mới thành công được. Thì Hòa thượng nhận lời làm cố vấn ở trong Trung tâm đó, chớ còn Hòa thượng thì hoàn toàn là Hòa thượng không có đem cái khả năng của mình cũng như là đem những sự việc này mà đóng góp vào, chỉ làm cố vấn, cái gì mà không đúng hoặc có những ý kiến gì thì đến hỏi Hòa thượng, Hòa thượng chỉ bảo thôi. Đó là cái ý của Hòa thượng như vậy, coi như hòa thượng không có trách nhiệm trong đó mà chỉ có góp ý. Đó là cái ý. Thì đến Thầy và những người khác đến gặp các bậc hòa thượng lớn ở trong giáo hội và đồng thời cũng gặp các vị có uy tín ở trong giáo hội, nhưng đến đâu thì họ cũng có cái khéo léo của họ hết chớ không phải không khéo léo, vì họ nghĩ rằng cái gì mà họ đề ra là họ phải quyết định họ làm cho được thì Thầy đã hiểu nó rõ ràng. Còn cái gì mà Thầy đã đề ra mà họ có làm cho được thì chẳng qua là dồn lại cái danh đó cho Thầy, cho nên họ không muốn chớ không phải gì hết. Vì Thầy biết rằng mỗi con người hiện giờ họ đang ở trong cái anh hùng cá nhân, họ đang muốn làm cho mình nổi bật hơn mọi người, mà bây giờ có một sự hợp tác như vậy là anh hùng cá nhân của họ bị mất mát đi, ít ra nó cũng mất một phần nhỏ nào trong đó, họ thì họ không muốn vậy. Nhưng họ không nghĩ rằng cái chuyện làm việc lớn là phải không có người anh hùng ở trong đó mà chỉ người biết làm, làm vì lợi ích cho mọi người thì mới làm được. Cho nên đi khắp cùng, suốt cái thời gian mà ra thất đó Thầy đem hết cái sức của mình chiều chuộng tất cả mọi người, nghĩa là dâng lên cho họ, miễn là họ làm thôi, cộng tác với mình, những người mà có thế có quyền, họ đứng ra xin phép này kia, hay hoặc là Thầy đứng ra xin phép rồi giao lại tất cả những phương án này, Thầy chỉ kêu gọi Phật tử đóng góp vào một số tiền hoặc là bỏ ra một số tiền nào đó để cho quý thầy thực hiện, để cho giáo hội thực hiện cho được cái lợi ích chung cho Phật giáo và cho dân tộc, và cho con người ở trên thế gian này. Nhưng ai cũng khéo léo một cách từ chối và đồng thời Thầy cũng thui thủi trở về hai bàn tay trắng của mình. Thầy nghĩ rằng cái phương án này chỉ có những người đệ tử của Thầy sau này có thể lần lượt và từ đó họ sẽ khai triển trí tuệ và khả năng của họ vì cái nguyện vọng quá lớn với con người trên thế gian này. Chắc chắn những người đệ tử của Thầy đã tiêm nhiễm được tư tưởng của Thầy, họ mới làm nổi, c̣n những người khác họ chỉ là nghĩ đến cái anh hùng cá nhân của họ thì chắc chắn họ không làm được. Thầy nghĩ rằng bây giờ ở đây chúng ta có những thầy mà các thầy phải hiểu rằng không phải quý thầy ra mà một mình quý thầy sẽ làm hết được cái chương trình này đâu. Quý thầy chỉ làm một phần nào đó thôi rồi quý thầy lại giao cho một người kế tiếp thì người kế tiếp đó lại tiếp tục làm con đường này nữa, cho đến mãi, đến khi mà thành tựu thì chúng ta không biết là bao nhiêu người làm. Và bao nhiêu người làm, tức là bao nhiêu anh hùng của con người, chớ không phải là có một mình Thầy. Cho nên Thầy không giành một mình Thầy được, bây giờ phỏng chừng Thầy làm, Thầy giành cho một mình Thầy như thầy Thiện Thiền nói, cái kết quả đó nó cũng chẳng có gì. Đây Thầy đọc lại chỗ này: “cái thành công ở trong thất bại”, nghĩa là Thầy có thành công đi nữa cũng ở trong thất bại, vì biết bao nhiêu người đang phá, đâu có để cho Thầy tạo thành một cái danh. Các con hiểu điều đó. Nhưng chúng ta lần lượt bước đi từng người này thừa kế đến người kia thừa kế thì không bao giờ ai phá được chúng ta. Cho nên Thầy đã suy nghĩ rất nhiều, cho nên lúc này tuy rằng Thầy cũng còn sức khỏe kéo dài thêm 5-10 năm nữa vẫn có thể được, nhưng phải ẩn bóng để rèn luyện đệ tử của mình trong một cái tinh thần phát triển của nó chớ không thể để nó tựa nương vào Thầy nữa mà nó phải tự phát triển. Phát triển để làm những gì? Làm lợi ích cho chúng sanh. Làm lợi ích gì? Làm lợi ích cho Phật pháp. Còn nếu để nó nương tựa theo Thầy hoài thì tới chừng mà Thầy thị tịch thật sự thì còn ai mà ở sau lưng nó để mà nhắc nhở giúp đỡ nó. Thì do đó rồi nó sẽ tự theo ý của nó thì nó chưa có đủ cái khai triển những cái sáng suốt cho nên nó có thể lầm lạc. Hoặc là nó chỉ thấy Thầy là tuyệt vời rồi cho nên nó giậm tại đó mà nó không chịu khai triển nó ra nữa, thì như vậy con đường mà tiến tới thì nó bị dừng lại rồi, nó thấy Thầy hơn toàn bộ, không còn ai hơn Thầy được, cũng như bây giờ nhìn Hòa thượng mà chúng ta thấy Hòa thượng hơn tuyệt hết rồi thì các đệ tử của Hòa thượng không còn phát triển được nữa.

Cho nên Thầy đã biết lúc nào tấn mà lúc nào thối, lúc nào hiện mà lúc nào ẩn. Mà sự ẩn của Thầy thì các thầy cứ nghĩ rằng Thầy sẽ ẩn bóng mãi chớ không phải Thầy còn lộ diện như các nhà võ công, sau một thời gian ẩn bóng để tu luyện lại những võ công của mình rồi mới tái xuất hiện giang hồ, Thầy thì không tái xuất hiện giang hồ, cho đến khi nào Thầy thị tịch mà thôi, chỉ còn lại những người đệ tử của Thầy hiện nay đã và đang tu tập, thành tựu được Phật pháp thì những người đó phải tự sáng tạo, phải tự khai triển. Những gì mà Thầy chưa khai triển họ sẽ khai triển, họ lấy cả đầu óc họ làm ra thì họ cũng trở thành những anh hùng của những con người khác, chớ không thể Thầy để cho họ dẫm lại cái hiểu biết của Thầy, nhai đi nhai lại cái bã mía này như nhai đờm dãi. Thầy không muốn như vậy. Nghĩa là Thầy hôm nay dạy như vậy, ngày mai các thầy phải triển khai qua kinh nghiệm của mình làm cho người ta tu dễ dàng hơn nữa thì cái đó là cái mong muốn của Thầy chớ không được nhai lại, Thầy nói làm sao nhai lại như vậy điều đó là cái điều sai hết và không đào tạo những con người có những cái thông minh sau này.

Bởi vậy người ta chỉ nhai đi nhai lại những kiến giải của kẻ khác, tưởng đó là hay nhưng mà sự thực ra đó là cái học lóm chớ không có gì mà hay hết. Cho nên các Tổ sư nói đó là đờm dãi của người xưa. Nghĩa là cái người xưa người ta đã đặt ra cái đó rồi, bắt đầu bây giờ mình nhai đi nhai lại cũng bây nhiêu đó thôi, lặp đi lặp lại cũng bây nhiêu đó thôi, không có cái gì khác hơn hết thì tức là mình chẳng có gì. Cho nên những người sau đều lụn bại và Phật pháp suy đồi và Thiền tông suy đồi cũng là điều lặp lại không có phát triển, mà phát triển lại là phát triển không đúng cách, không đúng lối. Phát triển con người phải trở thành những con người đạo đức chơn thật, phát triển đến con người thiếu đạo đức, con người lung tung, hành động thô tháo không còn có chỗ nào mà khen được. Cho nên ở đây cái phát triển phải là phát triển trong khuôn khổ của một con người chơn tu chớ không phải là phát triển trong những con người thiếu tu.

Đến đây Thầy xin chấm dứt. Và chúng ta bây giờ Thầy tiếp tục cái bài học, mình đã học xả tâm vô lượng. Mà thầy đã giải thích xả là gì rồi. Bây giờ nó đã tới cái chỗ mà mình đã xả, kế tiếp đó quý vị phải tiếp tục xả bỏ sáu cái pháp dục lạc của thế gian. Đó là sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp.

Vậy sắc là gì?Sắc là mọi hình ảnh của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta làm cho ta ưa thích, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ. Đó là cái sắc. Bởi vì khi mà xả cái tâm vô lượng này, ở chỗ sắc thì chúng ta phải thấy cái đối tượng của nó với cái tâm của chúng ta là gì. Bởi vì cái tâm vô lượng thì phải xả cái hình ảnh sắc trước. Mà xả cái hình ảnh sắc trước, thì đó là cái đối tâm của chúng ta để gợi lên cái sự thích thú, cái sự khả ái khả lạc khả hỷ. Chúng ta thích nó mà chúng ta mới chạy theo nó. Cho nên muốn xả cái tâm vô lượng này thì phải xả như thế nào để chúng ta thấy cái ái đó, cái lạc đó, cái hỷ nó đó đúng hay là không đúng. Đó là cách thức chúng ta phải biết so sánh để mà chúng ta biết nó để mà chúng ta xả. Còn nếu không biết thì chúng ta lấy gì mà chúng ta xả?

Thinh-bởi vì ở đây nó có sáu cái đối tượng để mà chúng ta, sáu cái đối tượng tức là sáu cái pháp lạc của thế gian nó làm cho chúng ta bị say mê ham thích. Cho nên chúng ta phải biết cho rõ sáu cái mặt của pháp này là cái gì. Như hồi nãy thầy nói sắc là những hình ảnh, sắc tướng của các pháp nó có sức cám dỗ và lôi cuốn chúng ta. Bây giờ tới thinh - thinh là gì? Thinh là âm thanh của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta dễ chịu, ưa thích, gợi lên khả ái, khả lạc, khả hỷ khiến ta thích thú say mê. Đó, thì đó là cái âm thanh.

Hương - hương là gì?Hương là mùi thơm của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta dễ chịu, ưa thích, gợi lên những khả ái, khả lạc, khả hỷ khiến ta thích thú, say mê.

Vị - vị là gì?Vị là mùi vị ngon ngọt cay đắng, chua mặn của các pháp có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta, làm cho ta dễ chịu, ưa thích, gợi lên những khả ái, khả lạc, khả hỷ khiến ta thích thú, say mê, khó quên.

Xúc - xúc là gì?Xúc là sự va chạm vào các pháp sanh ra cảm thọ êm ấm, nóng, mát, lạnh, đau nhức, nhẹ nhàng, khinh an, hỷ lạc, lâng lâng, say say, cảm giác khoái lạc, cảm giác sung sướng, cảm giác mừng vui, cảm giác buồn khổ… Ở đây vì cái xúc, chúng ta nói đến xúc thì gồm, nó có ba cái cảm giác rất là rõ ràng và cụ thể. Ba cái cảm giác đó thì:

- Thứ nhất Phật gọi là thọ lạc,

- Thứ hai Phật gọi là thọ khổ,

- Thứ ba Phật gọi thọ bất lạc bất khổ.

Đó là, những cái cảm giác đó thì Phật chia làm ba cái phần để chúng ta nhận xét ba cái thọ đó, để chúng ta biết rằng dù chúng ta rơi vào cái thọ lạc thì chúng ta cũng đừng có thích thú. Mà rơi vào cái thọ khổ thì chúng ta cũng đừng có sợ hãi. Mà rơi vào cái thọ bất lạc bất khổ thì cũng đừng cho đó là thanh tịnh hoặc là thiền định. Thì điều đó là cái điều sai hết. Vì còn cảm thọ mà biết nó thọ bất lạc, bất khổ thì đó cũng là một cái trạng thái sai trong cái sự tu hành của chúng ta. Đừng cho đó là Niết bàn, cũng đừng cho đó là một cái gì cả hết, vì đó là thọ bất lạc bất khổ. Hầu hết là số người tu hành mà thiền định mà rơi vào trạng thái này tưởng là mình đã nhập định. Cho nên đó là cái sai phải nhận xét. Vì nói đến xúc - nói đến xúc là sự va chạm mới sinh ra thọ. Mà sanh ra thọ thì chúng ta phải xét qua ba cái trạng thái thọ để mà chúng ta biết cái đúng cái sai. Trên con đường đi, con đường tu tập chúng ta gặp rất nhiều những cái cảm thọ này. Nghĩa là ba cái cảm thọ này chúng ta luôn luôn gặp rất nhiều. Vì vậy mà ở đây phải giảng chỗ này để chúng ta thấy rõ mà chúng ta tránh nó. Vì con đường nhập định của Phật nó không lọt vào ba cái cảm thọ này. Mà còn có ba cảm thọ này thì con đường đó gọi là tà thiền, tà định chứ không phải là chánh định, chánh thánh định của Phật.

Phápở đây chỉ cho tất cả những sự hiểu biết từ kim cổ đến triết học, văn học, sử học, địa lý học, thiên văn học, toán học, các bộ kinh sách của các tôn giáo trên thế gian đều gọi là pháp. Tất cả các pháp đó Phật dạy đó là kiến chấp của thế gian. Nó có sức cám dỗ và lôi cuốn tâm ta làm cho ta ưa thích xem đó là chánh pháp, đúng pháp, ôm chặt khư khư không muốn rời bỏ. Cho đó là khuôn ngọc thước vàng, là mẫu mực cho đời sống thường nhân. Hoặc tu hành các pháp này có sức lôi cuốn tâm ta khiến ta ưa thích, gợi lên sự hiểu biết này, hiểu biết khác, khả ái, khả hỷ, khả lạc, khiến cho ta dính mắc không buông xả được. Vì thế mới có tranh luận hơn thua. Đó, nó trở thành, vì cái chỗ mà nó gợi cho chúng ta những cái hay cái dở trong đầu chúng ta, cho nó là đúng, cho nó là này kia thì đó là trở thành kiến chấp của chúng ta. Cho nên khó mà có thể bứt rời ra được.

Vì vậy mà một người học nhiều, biết nhiều, hiểu nhiều về kinh sách nhiều thì những người đó là những người bị Sở tri chướng. Và những người đó là những người bị kiến chấp. Một khi bị một kiến chấp rồi mà buông ra là một điều rất khó, chớ không phải dễ. Cho nên khi họ bị kiến chấp rồi mà họ sống lại cái đời sống của phạm hạnh, giới luật thì họ sống không được. Họ cho đó là bị mất tự tại, không còn vô ngại nữa, bị giới luật trói buộc người đó là chấp giới. Chớ họ không thấy rằng cái giới luật của Phật là một ông thầy để dẫn đường cho người đó rèn luyện thân tâm của họ đến cái chỗ giải thoát y như giới luật. Mới đầu người mới tu thì xem như bị ràng buộc, bị trói buộc cho nên họ thấy rằng không có vô ngại được, không có tự tại. Là như vậy là không có giải thoát. Vì cái kiến chấp, vì cái nông cạn mà họ không thấy xa của giới luật nó sẽ giải thoát như thế nào. Vì họ chưa từng sống trong giới luật cho nên họ chưa biết sự giải thoát của giới luật. Vì vậy mà cái kiến chấp đó làm cho họ mê mờ, họ tưởng rằng sống trong giới luật là khổ sở, không có tự tại, không có giải thoát, còn sống rời khỏi giới luật là có tự tại, có giải thoát rõ ràng cụ thể nhưng cuối cùng họ chết chìm ở trong ngũ dục lạc mà họ không hay biết.

Bây giờ quý thầy đã hiểu rõ toàn bộ các pháp ở thế gian là pháp cám dỗ, thu hút lôi cuốn tâm con người đi đến chỗ làm ác, tạo bao cảnh khổ đau cho nhau. Thì các thầy thấy rất rõ là sáu cái pháp ở trên thế gian này. Nó có sức thu hút và lôi cuốn mọi con người, dù con người đó là con người phàm phu vẫn bị lôi cuốn, cho đến những bậc tu hành có hàng giáo phẩm cao siêu nhưng họ vẫn bị lôi cuốn. Mà họ không hay biết, họ tưởng rằng mình tự tại vô ngại. Nhưng cuối cùng họ vẫn bị lôi cuốn ở trong đó mà họ không hay biết. Đó là họ làm cho họ vô minh mê mờ mà họ không thấy. Cái sức lôi cuốn nó làm cho họ nghĩ luận ra là mình không bị lôi cuốn nhưng chính họ đã bị lôi cuốn. Vì cái đời sống của họ, chúng ta đã nhìn thấy rõ ràng là họ đang sống ở trên đó. Nhưng họ nói họ không bị, tức là họ đã bị. Còn đời sống chúng ta trắng bạch như vỏ ốc thì làm sao mà chúng ta bị được? Trái lại đời sống của họ không trắng bạch như vỏ ốc mà họ nói tâm họ trắng bạch như vỏ ốc thì không thể làm sao mà người ta tin được vì lời nói không đi đôi với cách sống của họ. Cho nên chúng ta xét người thì biết được người đó có thực hiện giải thoát hay không. Chớ không phải nghe mà chạy theo họ để rồi tin ở miệng họ. Bởi vậy đạo Phật xét người qua cái đức độ, qua cái giới hạnh. Chứ không thể xét người qua những cái bên ngoài của họ được.

Muốn trau dồi tâm ta, tâm xả vô lượng các pháp thế gian. Ta nên lựa một chỗ thanh vắng tịch mịch như rừng, gốc cây, khe núi, hang đá, bãi tha ma, lùm cây, bóng mát, dưới tàng cây, ngoài trời hoặc trong chòi lá, sau khi ăn uống xong đợi cơm, thực phẩm tiêu hóa khoảng hai giờ. Ta hãy ngồi kiết già lưng thẳng tại chỗ nói trên và an trú đặt niệm trước mặt. Bây giờ ta đặt niệm gì đây? Đầu tiên chúng ta đối với hình ảnh của các pháp, cho nên chúng ta đặt niệm sắc dục. Nghĩa là đầu thì chúng ta thấy sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp. Sáu cái đối tượng mà nó cám dỗ chúng ta, thì cái sắc là cái đầu tiên. Vậy thì cái sắc là cái đầu tiên để mà chúng ta tu tập thì chúng ta phải đặt nó ở trước mặt của chúng ta. Khi mà chúng ta đã ngồi thẳng lưng kiết già nơi yên tịnh, chúng ta đặt cái niệm đó trước mặt. Là một niệm trong năm niệm dục lạc của thế gian. Bây giờ thầy dạy quý thầy xả tâm vô lượng sắc dục thế gian phải đặt niệm như thế nào để xả ly cho được. Đó là cách thức mà hành pháp. Hồi nãy ở trên thì Thầy nói về sắc. Đó là lý pháp chớ không phải hành pháp. Còn đến đây khi mà tạo được cái điều kiện như là chúng ta tìm cái chỗ thanh vắng, yên tịch, tịch mịch; bắt đầu ăn cơm xong rồi mới ngồi thẳng lưng. Chớ không phải là muốn ngồi lúc nào thì ngồi, hay hoặc là đặt niệm lúc nào cũng được. Mà phải tìm một cái nơi thanh vắng, yên tịnh, bởi vì người tu mà chứ đâu có phải là người lăng xăng ở thế tục đâu. Cho nên chúng ta phải coi như là cái niệm sắc dục ở trước mặt chúng ta rất là quan trọng. Để chúng ta đập vỡ và phá nó chứ còn chúng ta coi thường nó, thì nó lôi cuốn chúng ta hổng hay đâu. Cho nên chúng ta phải xem cái hành động tu tập của chúng ta rất là quan trọng. Mỗi một ý niệm của chúng ta trong bây giờ là một nhát búa mà đập vào sắc dục. Chứ không phải cái ý niệm chúng ta, cái niệm của chúng ta bây giờ coi nó là thường thì quý thầy sẽ không đập nổi sắc dục đâu. Nó rất khó. Cho nên ở đây mỗi mỗi chúng ta phải có sự rèn luyện và trau dồi mình cho đầy đủ. Chớ còn nếu không luyện tập trau dồi thì rất là khó. Mà Phật đã dạy chúng ta có một cái phương pháp rất là tuyệt diệu. Đó là pháp hướng Như lý tác ý. Vậy thì chúng ta đặt cái niệm đó rồi, niệm sắc dục rồi chúng ta phải theo cái pháp hướng mà như cái lý của nó mà tác ra, tác ý ra.

Vậy thì tác ý như thế nào?

Sắc dục là con đường sanh tử của muôn loài, con đường đầy đau khổ triền miên bất tận kiếp này sang kiếp khác. Ta phải xả bỏ, từ khước thoát ly ra khỏi, từ giã không nên để tâm ta dính mắc nó nữa.

Đó là một cái câu mà đây là trạch pháp cái câu này ra để trở thành một cái pháp hướng như cái lý đó mà tác ý ra. Hàng ngày chúng ta ngồi lại những nơi thanh vắng đó: dưới lùm cây, trong khe suối, nơi yên tịnh trong một cái chòi lá, rồi chúng ta đặt niệm đó. Rồi chúng ta lấy cái niệm đó mà chúng ta nhắc, rồi nhắc đi nhắc lại. Rồi ngồi yên tịnh một hơi, rồi chúng ta lại tiếp tục nhắc nữa. Và cứ như thế chúng ta nhắc mãi cho đến khi mà chúng ta xả thiền đi kinh hành mà thôi. Nghĩa là chúng ta thấy mình ngồi có hơi đau chân hay tê chân là ngay đó quý thầy hãy đứng dậy đi kinh hành. Còn chưa đau chân tê chân thì quý thầy ngồi tiếp tục mà hướng tâm nhắc nữa. Nhắc cho nó thấu cái lý, nhắc cho nó thấm như cái lý chân thật của sắc dục thì chúng ta mới đoạn trừ nó được. Chớ không phải nhắc sơ sơ một hai lần rồi lười biếng rồi bỏ qua. Thì quý thầy tu như vậy Thầy mệt mỏi quá. Không có một việc làm nào mà ngay liền tức khắc mà thành tựu được, mà phải có sự bền chí rèn luyện lâu dài. Không có một công trình nào mà có một ngày mà thành công được mà phải có một thời gian dài mới thành công được. Pháp thì hay mà người có bền chí tu tập hay không? Điều đó là do ở chỗ quý thầy tự thắp đuốc lên mà đi. Tự quý thầy phải nỗ lực, phải siêng năng, phải tu tập. Còn quý thầy không nỗ lực, không siêng năng thì Thầy cũng không thể nào thắp đuốc lên cho quý thầy đi mà được. Chữ thắp đuốc lên ở đây có nghĩa là phải siêng năng, phải nỗ lực. Đuốc này tắt thì phải nối đuốc khác mà đi cho hết quãng đường đen tối trong rừng âm u. Đây là câu trạch pháp để quý thầy dùng nó mà hướng tâm xả bỏ. Hằng ngày quý thầy phải siêng năng tu tập, trau dồi. Câu này để đoạn dứt tâm ái dục.

Đó thì quý thầy phải nghe lời Thầy mà cố gắng. Chỉ có quý thầy mới cứu quý thầy mà thôi. Chỉ có hành động tu quý thầy mới cứu quý thầy thôi. Pháp hành thì quá rõ ràng mà quý thầy không có hành thì làm sao đi tới được? Hoặc là quý thầy hành chơi để cho qua, ngồi đó lấy lệ. Nhắc một câu hai câu rồi không nghiêm chỉnh. Để tâm thả hồn phiêu diêu nơi cực lạc hoặc là để tâm theo hơi thở để mà thọ hưởng hỷ lạc. Thì điều này chắc chắn là không bao giờ tới nơi tới chốn. Khi tu một cái pháp định nào thì phải là cái pháp đó phải thật sự chuyên cần, trau dồi bằng một cái ý thức cụ thể, rõ ràng, tỉnh táo. Chớ không phải đi tìm hỷ lạc, khinh an của pháp này chuyển qua pháp khác. Ngồi một hơi nghe hơi thở nhịp an ổn, thả hồn theo sự an ổn đó mà quên đi những câu hướng tâm này. Thì ngàn đời sắc dục không bao giờ lìa được.

Đó là những lời Thầy nhắc nhở, quý thầy hãy cố gắng mà ghi trong lòng, đừng quên khi không có mặt Thầy ở gần. Có Thầy, Thầy nhắc đi nhắc lại, mà không Thầy thì tự tâm mình nhắc mình. Tự tâm mình phải rèn luyện cho mình thì mình mới cứu lấy mình. Khi có Thầy còn có như ông cha săn sóc, không có Thầy thì quý thầy thấy như mình bơ vơ. Phải tự cứu lấy mình, phải gan dạ, phải lầm lì, phải nỗ lực, phải siêng năng đừng lười biếng. Nếu quý thầy dùng câu trạch pháp này chưa xả được thì quý thầy tiếp tục hướng tâm Như lý tác ý một câu khác nữa. Đây thầy cho thêm một cái câu khác nữa để quý thầy thấy cái câu này nó không phù hợp với đặc tướng của mình, mình nhắc hoài mà sao chưa thấy nó có hiệu quả. Do đó Thầy cũng sợ quý thầy không đủ cái sức của mình để triển khai trạch pháp những cái pháp để trở thành những câu hướng tâm, như một cái lý tác ý cho đúng. Cho nên kế đó để đối trị với cái sắc dục thì quý thầy phải nhắc cái câu này:

Sắc dục là bất tịnh, là uế trược, nhớt nhao, hôi thúi, tanh hôi khó chịu, bẩn thỉu vô cùng, tạo muôn ngàn thứ bệnh tật tai ương và truyền nối nhau nhân quả luân hồi kiếp này đến kiếp khác không bao giờ thôi dứt. Một người để lại muôn người khổ. Khổ khổ nối mãi truyền nhau vô cùng vô tận. Ta phải quyết tâm xả bỏ, xa lìa, viễn ly vĩnh viễn, chẳng dám bén mảng. Xem nó như rắn độc, ung nhọt, nguy hiểm, tai nạn, tai họa to lớn, chỗ ác độc, chỗ bệnh truyền nhiễm nan y không thuốc chữa được.

Đó là một cái câu để mà chúng ta nhớ thuộc làu. Khi mà chúng ta ngồi đặt lưng là chúng ta nhắc toàn bộ câu này ra, rồi chúng ta ngồi đó để lặng tâm. Khi nhắc xong rồi chúng ta ngồi đó lặng tâm giữ tâm thanh thản. Cho đến một lúc nữa chúng ta lại nhắc nữa và cứ như vậy những nhát búa đó mà chúng ta đập vào tâm sắc dục chúng ta. Lần lượt chúng ta sẽ thấm thuần, trau dồi được cái tâm xả, cái sắc dục của chúng ta. Chúng ta xả sạch, xả bỏ không còn có một dính mắc nào. Thấy cái sắc dục là chúng ta đã hoảng sợ không còn có ham thích nữa. Có như vậy thì quý thầy mới chấm dứt được cái tâm sắc dục. Còn không có mà tu tập như vậy thì nó chỉ ẩn núp ở trong tâm quý vị. Rồi quý vị vẫn len lét mà lén mà nhìn, mà ngó chứ chưa phải là quý vị thôi đâu. Còn ở đây khi quý vị tu tập xong rồi thì quý vị không còn có cái ham thích nữa. Từ đó quý vị đã từ giã hẳn hòi cho nên quý vị nhìn cái giới mà khác giới của quý vị, quý vị thấy hoàn toàn là bẩn thỉu và dơ bẩn và độc ác và khổ đau. Chớ không còn có cái hạnh phúc, có cái cảm giác thích thú nữa.

Đó, tóm lại là phải siêng năng, phải tập luyện. Thầy đã trao tất cả những kinh nghiệm để mà quý thầy biết để mà tu hành. Dùng thực nó chớ không phải là sai được. Những cái pháp như vậy mà nó có cái chuyện của Phật, trong kinh điển của Phật dạy Tứ niệm xứ, Ngài cũng bảo trên thân quán thân nhưng những cái pháp dạy trong đó chung chung. Cho nên người mà đọc lại những cái bài kinh này làm cho người ta không biết đâu mà quán. Người ta chỉ quán chung chung bằng cách này bằng cách khác mà thôi. Phật dạy trên thân quán thân, rồi bất tịnh, rồi quán thân để khắc phục tham ưu của mình. Không biết lúc nào mà khắc phục tham ưu, lúc nào mà quán thân bất tịnh. Bởi vì ở đây chúng ta xả cái tâm, cái tâm sắc dục, cái tâm ái. Cho nên chúng ta phải xả nó. Mà phải xả bằng cách nào? Vì vậy mà chúng ta đặt niệm trước mặt. Tức là trên thân của chúng ta quán cái thân. Quán thân mình, quán pháp cho nên do đó mà chúng ta xả. Thì như vậy là chúng ta đi đúng vào cái pháp môn để mà chúng ta thực hiện trong cái hành pháp cho nó đúng.

Còn nói chung chung như trên Tứ niệm xứ - trên thân quán thân như thế này thế khác là nói chung chung chứ chưa phải là đúng nó. Sau khi dạy Tứ niệm xứ Thầy sẽ phân tích tu cái nào ở trên hành tướng nào. Trên thân quán thân mà tu cái hành tướng nào, tu cái nhân tướng nào, tu cái đặc tướng nào. Mà xả ly được cái gì, làm cái việc gì đólà tất cả những cái mà cái câu mà trạch pháp ra nó trở thành một cái niệm. Cái niệm đó để nó phá vỡ đi những cái tâm trạng nào của chúng ta. Phá vỡ đi những cái pháp nào mà chúng ta bị dính mắc.

Đó như vậy, nó phải rõ ràng và cụ thể. Còn nếu mà chung chung như trong kinh sách Phật hiện giờ thì con người đọc kinh sách Phật không biết hành pháp là ở chỗ nào. Rồi lúc tu vầy lúc tu khác, kết quả không đem đến cụ thể cho quý vị, làm cho quý vị càng tu lại càng chán nản cho nên mới đi lạc lầm vào tất cả các pháp khác của ngoại đạo, cứ ngỡ tưởng đó là Phật pháp mà thôi.

Tóm lại muốn xả tâm vô lượng sắc dục thế gian ta hãy siêng năng tu tập trau dồi tâm xả của ta. Hằng ngày không được biếng trễ thì mới xả ly được. Tinh tấn chớ có phóng dật theo nó. Nghĩa là luôn luôn lúc nào chúng ta cũng phải tinh tấn. Nghĩa là chúng ta phải ngăn chận, đừng có thấy nữ sắc mà chúng ta phóng theo, cái tâm chúng ta nhìn theo nó. Lúc bấy giờ mà đang tu thì quý vị phải cắt ly không được nhìn thấy nữ sắc. Đó là một cái điều tiên quyết quan trọng. Lúc bấy giờ cái người mà đang tu những cái pháp mà xả về cái ái dục này thì tức là đừng có nhìn cái sắc dục của người nữ, đừng có nhìn cái tướng tá của người nữ, đừng có nhìn cái làn da, cái môi của người nữ. Cho nên Phật dạy: Ta không thấy một pháp nào mà có thể lôi cuốn người nam bằng cái nụ cười, bằng cái sắc của người nữ, bằng cái miệng của người nữ, bằng cái mắt của người nữ, bằng cái da của người nữ, bằng cái hương thơm của người nữ.

 Đó thì các thầy thấy ông Phật ổng xác định như vậy cho nên khi mà chúng ta quyết tâm xả cái tâm này thì chớ có phóng dật theo nó. Nghĩa là đừng có phóng tâm theo nó, đừng có chạy theo nó nữa mà hãy quay trở vào trong mà cố gắng tập luyện trong thời gian một tháng hai tháng thì quý thầy sẽ thấy cái sự tu tập của quý thầy sẽ xa lìa từ bỏ nó rất là tuyệt diệu. Còn nếu quý thầy vừa tu bữa nay, ngồi tu đây quán như vậy, đem cái câu hướng tâm vậy mà ra kia thì tiếp duyên nói chuyện với mấy bà thì thôi thôi một ngàn đời Thầy nói quý thầy cũng không làm được gì hết. Tu như vầy uổng công lắm, thôi đi về cưới vợ đi mà sống. Ngồi tu thì có hình thức, mà ra thì tiếp chuyện với mấy bà nói thôi huyên thuyên không biết bao nhiêu mà kể. Thì cái chuyện đó là cái chuyện không thể tu được, phải tránh xa cái thứ rắn độc đó đi, cái thứ đó là cái thứ đem lại cuộc đời chúng ta đau khổ mà người tu sĩ của đạo Phật phải sợ. Sợ còn hơn là sợ cái gì nữa. Nó đem lại cho chúng ta biết bao nhiêu cái khổ đau mà chúng ta đâu có thấy. Tưởng là cái dục lạc đó nó có một chút xíu thôi mà nó đem muôn ngàn cái sự khổ.

2.4.2 Xả tâm tiền bạc, của báu

Bây giờ đến chúng ta xả cái kế nữa. Bởi vì xả ái dục rồi, xả sắc rồi thì bắt đầu bây giờ chúng ta xả đến tiền bạc của báu. Lợi mà, làm sao mà phải xả chứ còn không xả thì làm sao chúng ta đi tới cái chỗ giải thoát được, nó cám dỗ chúng ta cũng rất mạnh đây. Bây giờ Thầy dạy quý thầy xả tâm vô lượng của báu vàng bạc vật chất thế gian.

Tới cái giai đoạn này thì chúng ta phải biết rằng cái vật chất thế gian, tiền bạc coi vậy chứ khó xả lắm. Một cái bọc cao su nhỏ vầy thôi mà mình cũng chưa dám bỏ trong thùng rác nữa. Thấy nó còn lành lành nhét đó ít bữa để lấy đựng lại, thì thử hỏi cái gì mà dám xả. Muốn vô, đem vật chất vô thêm chớ còn chưa muốn xả đâu. Đó, những cái mà chúng ta phải hiểu biết ở đây là chúng ta xả tâm vô lượng thì phải xả các pháp vô lượng. Mà xả cái đối tượng tiền bạc của chúng ta là một cái điều dục lạc. Năm cái dục lạc rất là khó xả. Vì vậy mà cái xả tâm này phải thấy được, bỏ nó đi, cho nó thực. Và đồng thời phải nhắc đi, nhắc lại nhiều lần mới có thể xả được. Chứ không phải nói ừ tui xả tui bỏ đâu. Nghe cái chuyện mà ông Bàng Uẩn đem của cải, vàng bạc đổ xuống sông, chúng ta nghe thì dễ lắm. Nhưng thử chúng ta đem đổ coi chúng ta có tiếc không? Chắc chắn là chưa dám đâu. Chưa có ai dám làm được điều đó đâu. Đem bố thí để cầu danh chứ còn làm chuyện đó thì đem đổ uổng quá đâu có ai biết mình. Đó là những cái tâm mà chưa xả đó. Rồi chúng ta còn lý luận ông này ngu quá, có tiền bạc đem đổ không cho ai hết. Để cho người ta phải đỡ không. Chết là cái chỗ mà để cho người khác đỡ đã là cái ngu rồi. Đã mình vì tiền bạc của cải mình khổ suốt cái đời của mình rồi. Mình đem cho người ta làm cho người ta đắm mê nữa, là mình đem gieo thêm cái họa cho người ta chớ đâu phải sung sướng gì? Bởi vì ông Bàng Uẩn ổng đã thấy được cái nhân quả. Cho nên nếu đem cái rắn độc này đến nhà người ta thì người ta lại đam mê, người ta bị lôi cuốn ở trong cái đó nữa thì ngýời ta lại khổ. Nhân quả của họ nghèo họ phải trả nhân quả họ, mà họ trả cho trong sạch thì họ mới vượt thoát ra cái nhân quả.

Muốn trau dồi tâm xả tiền bạc, của báu vật chất thế gian ta phải đặt niệm trước mặt. Dùng pháp hướng Như lý tác ý - đây là cái câu đây:

Tiền bạc của cải châu báu là những vật chất cám dỗ lôi cuốn rất mạnh làm cho tâm ta ham mê, say thích mà chạy theo tạo ra biết bao nhiêu điều tội ác.

 Đó, mình nhắc nó như vậy đó. Nếu mà muốn có tiền bạc mình phải có làm những điều này điều kia chứ. Một ông nhà nông mà muốn có lúa gạo, có tiền bạc thì ổng phải giết bao nhiêu con vật ở dưới ruộng lúa không, ổng phải cày xới biết bao nhiêu côn trùng chết không. Đó thì chúng ta thấy, đó là cái nghề lương thiện chứ chưa phải là cái nghề cướp giựt ai đó. Nhưng mà còn phải biết bao nhiêu chúng sanh phải chết. Còn tất cả những cái nghề khác nó còn giày xéo lên nhau, lên con người nhau để mà xâu xé từng đồng bạc. Giết nhau từng đồng bạc thì chúng ta thấy nó có tệ hại không? Nên lấy câu này trạch pháp mà nhắc đi nhắc lại trau dồi tâm ta cho thấm nhuần.

Bây giờ Thầy cho thêm một câu nữa để chúng ta có những cái câu, bởi vì chúng ta đã học xả thì chúng ta phải có những cái trạch pháp, những cái câu để chúng ta nhắc cho nhiều, nhắc cho thấm nhuần, nhắc cho tận xương tủy của chúng ta. Từ đó chúng ta mới xa lìa nó được. Đây là một cái câu nữa:

(BBT:CĐ,12B,E00:45:08).Vì tiền bạc châu báu vật chất thế gian mà con người xâu xé lẫn nhau. Nhà nhà không yên ấm, nước nước mất thái bình. Ta phải từ bỏ tiền bạc của báu vật chất thế gian (BBT:CĐ,13A,B00:00:00)như bỏ đôi giày rách.

Như cái đôi giày mà mình hết mang được rồi mình quăng ra đống rác. Xem nó là của báu, vật chất ở trong, vàng bạc của báu của mình quăng nó như là quăng đôi giày rách của mình ở đống rác vậy đó. Thì đó là một câu để hướng tâm, để ám thị, để Như lý tác ý câu này ra để làm cho chúng ta thấy vàng bạc của báu là đôi giày rách, là con rắn độc. Thì như vậy chúng ta mới ném nó được, chứ không khéo chúng ta khó mà ném được. Phải lặp đi lặp lại, hướng tâm để ta xả cho được vô lượng tâm này.

Tiền bạc của cải, châu báu vật chất thế gian là tên chủ độc tài, sai bảo ta làm bất cứ một điều gì ta đều mờ ám vâng theo, làm những điều tội lỗi tày trời. Vậy ta phải từ giã, xa lìa ông chủ này để được tự do, thoát kiếp nô lệ.

Đó là một câu nữa đó. Nghĩa là chúng ta phải nhìn thấy tiền bạc của báu là một người chủ độc tài, luôn luôn lúc nào nó sai chúng ta. Hễ muốn cái gì là nó sai chúng ta làm theo cái nấy. Nghĩa là chúng ta bị nô lệ nó. Nó muốn uống rượu là nó sai chúng ta uống rượu, nó muốn hút thuốc là sai chúng ta hút thuốc à, nó muốn cái gì nó làm cái nấy hết à. Nó muốn làm những cái tội ác gì nó cũng sai chúng ta làm được. Nó muốn giết người, tiền bạc nó có rồi, nó muốn sai chúng ta giết người đó thì bắt đầu chúng ta cũng đem tiền bạc tung ra để giết người nữa. Nó làm những điều tội lỗi, rất là tội lỗi. Cho nên nó là một ông chủ độc tài, sai bảo ta cái gì, ta là tôi tớ rất trung thành của nó. Cho nên muốn thoát kiếp nô lệ thì chúng ta phải xa lìa ông chủ này. Chớ ở gần ổng, ổng cứ sai mình hoài. Cho nên ở đây phải cố gắng mà xa lìa nó đi, xa lìa như những bậc tu hành giải thoát, như những bậc Thánh hiền, Thánh tăng của thời đức Phật. Họ đã xa lìa nó đó cho nên họ không bị sai. Vì giới luật của Phật dạy người tu sĩ không cất giữ tiền bạc, cho nên họ xa lìa, làm sao sai họ được. Bây giờ tâm họ muốn cái gì cũng không được hết, bởi vì họ đâu có tiền, cho nên ông chủ tiền không sai họ được. Đó là họ đã xa lìa ông chủ. Vì vậy mà chúng ta thấy những gương mà xả danh, xả lợi, xả tiền tài thì những người đó là những bậc chơn tu.

Còn người cất giữ tiền bạc thế này thế khác, họ nói là họ chơn tu thì chắc chắn là không phải chơn tu đâu. Chúng ta nhìn chúng ta phải xét được cái đúng, cái sai. Chúng ta biết được người đó đang nô lệ tiền bạc hay là không nô lệ tiền bạc. Bởi vì họ nô lệ tiền bạc cho nên tâm họ muốn cái chùa to thì cái tiền đó nó sẽ sai họ phải cất cái chùa, cho nên họ bị nô lệ tiền chứ họ không phải làm chủ tiền. Họ nghĩ là họ làm chủ tiền, họ lấy tiền ra họ bỏ để người ta cất cho họ cái chùa tốt nhưng không ngờ tiền sai họ. Bởi vì họ có tiền. Còn như một vị chơn tu không có tiền bạc thì lấy cái gì mà sai họ được? Cho nên họ xa lìa ông chủ họ. Vì vậy mà cái câu này các thầy phải nhớ kỹ để áp dụng vào cái pháp Như lý tác ý hàng ngày nhắc đi nhắc lại. Vì chúng ta là những người tu, sau này chúng ta có những cái danh, cái lợi nó lớn như vậy thì chúng ta nhớ rằng chúng ta không phải là một người tu sĩ nô lệ cho tiền bạc. Có như vậy quý vị mới thoát ra cái cảnh nô lệ của tiền bạc, của ông chủ độc tài này.

Bây giờ quý thầy đã hiểu, phải biết được mà sửa mình từ bây giờ, răn nhắc mình để cho mình xa lìa tiền bạc của báu, từ đó cái giới luật của quý thầy rất là nghiêm chỉnh. Hầu như quý thầy hiện giờ tu hành người nào cũng còn cất giữ tiền bạc, cho nên bây giờ muốn cái gì thì chúng ta dù ít dù nhiều thì chúng ta cũng thực hiện qua sự sai bảo của ông chủ này. Còn trái lại như một người không có gì hết lấy gì sai bảo được. Cho nên chúng ta là những người xa lìa ông chủ tiền bạc. Tiền bạc vật chất thế gian càng có nhiều tâm ta càng lo sợ. Quý thầy thấy không, có người nào mà giàu có mà họ không lo sợ trộm cướp đâu, họ lo sợ cả vua chúa, cả nhà nước, chính phủ nữa. Thấy mình đây tiền bạc nhiều quá đây, không biết mình làm cái gì đây, có gian có dối gì sao mà ông này không có thấy làm gì mà có tiền đây? Người ta đi tìm đi này kia. Do đó mình ăn không yên mà ngủ không yên, rất sợ hãi. Thì các con thấy, các thầy thấy cái đó là cái nguy hiểm nhất, cái đau khổ nhất.

Cho nên ngày xưa đức Phật nói với ông A-Nan nó là rắn độc đó, dạy cho ông A-Nan thấy đó là rắn độc. Nó sẽ cắn chúng ta chết ngày nào đó. Đó thì chúng ta thấy người mà có tiền bạc vật chất thế gian càng nhiều, nhà cửa đồ sộ vậy, cửa sắt cửa nẻo vậy chớ ngủ ở trong nhà rất nơm nớp. Nghe ở ngoài nghe cái cộp là ở trong quá hoảng sợ rồi. Mạng sống như chỉ mành treo chuông. Mình tiền bạc nhiều ăn cướp nó vô nó giết mình để lấy của chứ làm sao tha mình được. Tha mình đi tố cáo nó sao. Cho nên cái mạng sống của mình, tiền bạc nhiều mạng sống của mình như sợi chỉ mà treo chuông vậy. Không biết kẻ trộm cướp, người tham lam giết chúng ta trong giờ phút nào. Vì vậy ta phải từ giã chúng, xả ly chúng, chẳng còn một chút nào ở trong tâm ta thì ta mới có ngủ yên giấc.

Đó thì những cái lý đó, những câu đó các thầy phải nhớ để mà khắc ghi, để trở thành một cái pháp hướng, trở thành một câu ám thị để nhắc tâm mình, để mình từ giã, xa lìa những thứ mà có thể giết người, giết mình trong chớp mắt. Lấy câu này dùng làm pháp hướng Như lý tác ý để ta vĩnh viễn xả ly tiền bạc vật chất thế gian, trau dồi tâm xả vô lượng. Nghĩa là chúng ta xả được như vậy đó là những của cải tài sản lớn đó, chớ không phải là. Cái mà xả của cải tài sản lớn này còn dễ đó, chứ cái mà xả của cải tài sản nhỏ còn khó, nó không phải dễ đâu. Ở đây lần lượt rồi Thầy dạy để quý thầy trau dồi cái tâm xả vô lượng này, để chúng ta xả từ cái lớn rồi cho đến cái nhỏ. Nãy giờ Thầy nói chuyện lớn không đó, xả cái lớn, rồi tới đây Thầy sẽ chỉ dạy cho xả cái nhỏ. Chúng ta còn phải thêm những câu pháp hướng thêm để chúng ta trau dồi tâm xả chúng ta cho nó thấm nhuần. Nó nhiều cái câu, để mà chúng ta thấy cái câu nào mà chúng ta tu tập nó có hiệu quả nhứt thì chúng ta chọn lấy câu đó làm câu nhắc tâm chúng ta hằng ngày, còn câu nào chưa có hiệu quả, chưa hợp với tâm lý của mình thì những câu đó nó không hợp với đặc tướng của mình thì mình hãy bỏ những câu đó đi. Để chọn lấy một hai câu trong những gợi ý của Thầy. Chớ Thầy biết được đặc tính của quý thầy là hợp với câu nào mà Thầy dạy? Chẳng hạn bây giờ mỗi người đến xin Thầy một câu thì Thầy xem qua đặc tướng của người này thế nào Thầy cho. Còn đây là bài giảng Thầy phải giảng chung chung cho quý thầy tự chọn lấy câu nào mà phù hợp với mình, mà mình thực tu có kết quả thì mình lấy câu đó làm cái câu nhắc tâm của mình.

Đây là một câu nữa:

Vàng bạc châu báu, của cải tài sản thế gian là rắn độc, là ung nhọt truyền nhiễm, bệnh tật nan y, không trị được. Nếu ta gần gũi có ngày sẽ bị rắn độc cắn, sẽ bị vi trùng truyền nhiễm bệnh độc. Ta hãy xa lánh nó đừng cất giữ, đừng tích trữ mà hăy cao bay xa chạy, tránh nó như bệnh cùi.

Đó là một cái câu để chúng ta hướng, mà nó hợp với mình thì mình hãy lấy nó làm sự nhắc nhở tâm mình, sự trau dồi tâm mình hằng ngày.

Tóm lại, quý thầy siêng năng tu tập trau dồi tâm xả vô lượng này đến khi thấm nhuần thì quý thấy mới viễn ly được tiền bạc, châu báu, của cải vật chất thế gian. Tuy Thầy dạy như vậy nhưng rất khó, không phải buông xả dễ đâu, phải bền chí kiên nhẫn mà trau dồi tâm xả này. Ai là người tinh tấn siêng năng thì chẳng bao lâu sẽ xả sạch, xả tâm vô lượng. Đó thì ở đây quý thầy thấy rằng người mà siêng năng tinh tấn, tin tưởng ở pháp này thì bắt đầu chúng ta xả được. Và xả được thì chúng ta hoàn toàn khi mà tu cái câu này thì bắt đầu chúng ta phải tìm một cái nơi nào mà có thể chúng ta đi xin ăn được, xin ăn của mọi người được, do đó chúng ta sẽ bỏ hết, không cất giữ tiền bạc, không gì hết, ai cho gì mình ăn nấy. Hoàn toàn sống nhờ vào sự bố thí của người khác chớ không còn nghĩ rằng mình phải mua cái này sắm cái kia. Đau thì chỉ biết xin thuốc mà có thuốc tốt thì uống mà thuốc xấu thì thôi, chết là do nhân quả chứ không phải ai muốn chết mà được. Cho nên chúng ta chẳng nề sợ. Vì chúng ta còn sợ mình không có tiền rồi đau bệnh, ai cho tiền, cho thuốc mình uống đây? Cho nên do cái sự lừng chừng đó mà chúng ta xả chưa hết. Mà xả chưa hết một cái chuyện nhỏ thì làm sao chuyện lớn nó không còn dính? Nếu mà xả chưa hết chuyện nhỏ này, đến khi có danh có lợi nó lại dính mắc lớn chứ không dính mắc nhỏ nữa. Nhưng chúng ta có cái lý luận để che đậy sự dính mắc đó bằng cách này, bằng cách khác chứ đâu phải là thiếu lý luận.

Đó thì chúng ta phải hiểu như vậy, vì vậy mà khi hiểu được Phật pháp rồi thì chúng ta phải giữ gìn cái giới cất giữ tiền bạc. Từ ngày Thầy hiểu Phật pháp cho đến giờ tiền bạc ai cúng dường Thầy giao cho cô Út toàn bộ hoặc là giao những người cư sĩ họ làm gì thì làm Thầy chả biết. Đói Thầy xin cơm ăn. Quý thầy không có cơm ăn Thầy chỉ viết thơ Thầy xin, Thầy gọi Thầy xin chớ còn Thầy chẳng biết gì đến tiền bạc. Cô Út sắm mua cái này kia để giúp cho quý thầy áo y hoặc cái này kia, hoặc là dầu thuốc, điều đó là cô Út chi, làm gì thì làm Thầy chả biết. Có báo thì Thầy cũng ừ hử mà không báo thì Thầy cũng ừ hử, Thầy cũng chả có biết quan trọng nó còn mất một đồng, một xu, một cắc nào hết. Thầy chả biết. Có thì cứ xài mà không có thì đến cho Thầy hay Thầy xin, có vậy thôi. Đó là con đường mà từ khi Thầy nhập thất đến khi Thầy ra thất, đi đâu thì cô Út cho tiền Thầy, Thầy đi về còn dư bao nhiêu Thầy trả lại. Có nhiều khi Mật Hạnh đến xin tiền Thầy đi bệnh viện, Thầy nói để Thầy xin cô Út, Thầy đâu có. Cứ như vậy thôi. Nhiều khi quý thầy không hiểu nói rằng Thầy cất giữ tiền mà xin Thầy, Thầy cho ít quá. Thầy làm sao cho ít, Thầy xin người khác, người khác cho Thầy được bao nhiêu Thầy cho lại bấy nhiêu thôi. Nhưng mà quý thầy có vẻ không bằng lòng, coi như là Thầy quá bỏn xẻn. Bởi vì Thầy có cất giữ tiền bạc đâu, nhiều ít Thầy đâu có biết. Cho nên bây giờ thầy đó đau bệnh, Thầy xin cô hãy mua thuốc hay hoặc là cho tiền thầy đó đi bệnh viện thì cô Út cho bao nhiêu thì Thầy đưa bấy nhiêu. Thầy không đòi hỏi thêm bớt. Bởi vì người ta cho mà, cái quyền của người ta, người ta cất người ta cho chứ Thầy đâu có quyền gì trong tiền bạc. Cho nên nhiều khi ý quý thầy muốn xin 500 mà cô Út đưa 300 thì quý thầy buồn quý thầy nói Thầy cho ít. Thầy thực sự Thầy đâu có cho ít, Thầy chỉ xin được bao nhiêu Thầy cho bấy nhiêu. Đó là những cái thực trạng ở trong cuộc sống Thầy đã bị dằn vặt trên vấn đề tiền bạc này rất nhiều vì Thầy là người không có tiền bạc. Thầy nói hết để cho quý thầy hiểu rõ được cuộc sống của Thầy. Từ khi mà Thầy giữ gìn giới luật đúng theo con đường của đạo Phật Thầy không bị tiền bạc sai Thầy chút nào hết là vì Thầy không cất giữ nó. Đó là cái chỗ mà Thầy đã thực thi trong đời sống của Thầy.

Còn quý thầy, thực sự ra quý thầy có tiền bạc, quý thầy còn cất giữ cho nên quý thầy bị tiền bạc sai, sai cái này sai cái kia sai cái nọ. Bởi vì cái tâm thích của chúng ta còn có cái thích cho nên chúng ta chưa có diệt sạch nó đâu. Cho nên cái thích của chúng ta thì có tiền là nó sẽ sai chúng ta liền. Nó không có để chúng ta mà chịu đựng với nó đâu. Đó là những cái tu hành mà chúng ta còn bị nô lệ, còn bị sự sai khiến.

2.4.3 Xả tâm danh

Bây giờ đến vai trò để mà chúng ta biết xả vô lượng tâm danh chớ không phải có một cái danh, cái danh nó rất nhiều. Hồi nãy là mình xả cái tiền của bây giờ tới cái danh. Sắc rồi tiền của rồi danh, đó là 5 cái thứ dục lạc, bây giờ mình tới được phần thứ 3 là mình xả cái danh.

Danh là gì?Là tiếng khen, tiếng ca ngợi, tiếng tán thán, tiếng tốt đẹp, vinh quang, hiển hách, chứng ngộ, chứng đạo, được trao truyền quan chức, trao truyền tâm ấn, cấp bằng này, cấp bằng nọ, đại đức, thượng tọa, hòa thượng, sư bà, sư trưởng, giám đốc, phó giám đốc, viện trưởng, viện chủ, trưởng ban, phó ban, giáo chủ, pháp chủ, thiền đức, cao tăng, giới đức, thánh hiền, thần, thánh, tiên, Phật... đều là những danh từ chỉ cho danh.

Đó thì các thầy thấy rõ cái danh, nó làm cho chúng ta mê thích lắm. Ai mà không muốn làm trụ trì? Ai không muốn làm viện trưởng? Ai không muốn làm viện chủ? Người nào mà gán cho mình giáo chủ, viện chủ, rồi thiền chủ, pháp chủ rồi cao tăng, rồi giới đức… thích lắm. Coi như là bậc vĩ đại rồi, hơn thiên hạ rồi, ngồi trên thiên hạ rồi. Đó là cái danh mà. Cho nên thần, thánh, tiên người ta cũng ca ngợi vì vậy mà những cái danh đó làm cho con người thích lắm. Mà khi được cái danh như vậy thì người ta khoái vô cùng tận. Người ta thấy mình trên hết rồi. Do cái danh như vậy nên chúng sanh mê muội, bị cám dỗ, bị lôi cuốn, bị thu hút như đá nam châm. Khiến cho con người chạy theo danh quá nỗi mệt mỏi, cuồng loạn trong tâm của mình. Vì vậy có người thất vọng, tự tử, quyên sinh. Chạy theo cái danh mà không đạt được, cho nên có nhiều người thi cử rớt cái thì thôi thôi đi tìm cách tự tử cho rồi. Có phải ngu si không? Đi cầu cái danh giả hão như vậy mà để quyên sinh cái thân mạng này. Có người thì mệt mỏi thất bại danh lợi rồi vô chùa để mà tu, thiệt là điên khùng. Chạy theo danh giả đó là những sự cám dỗ của nó làm cho chúng ta quá u mờ không có thấy được cái đó.

Danh nhỏ là thầy thợ, nghĩa là mình làm người tôi tớ thì thấy nó xấu xa quá cho nên thấy là ông thầy nghe mình học, ráng học để làm ông thầy, thôi mình dở dở thôi làm ông thợ cũng ngon hơn là làm cái thằng đầy tớ. Cho nên đó là những cái danh nhỏ đó, nó cũng là cái danh. Danh lớn là ông này bà kia, danh nhỏ là thầy thợ, thầy ký, thầy thông, thầy này thầy kia nghe cũng thơm. Thầy giáo cô giáo thì nghe cũng khoái còn hơn người ta nói là con đầy tớ hay là thằng ở thì nghe nó nhục nhã quá. Phải không? Cho nên ở đây chúng ta đều là bị nhầm ở trong cái danh lôi cuốn chúng ta. Rồi từ đó cái danh nhỏ nó lần lần nó đi tới cái danh lớn. Để thành ông này bà kia rồi người cai quản cái này, người cai quản cái kia để coi như mình có chủ động điều khiển được một số người dưới bàn tay của mình. Như thí dụ như về quân đội thì có ông phó đội trưởng, rồi đội trưởng, rồi ông trung đội trưởng, ông phó đội trưởng rồi đại đội trưởng, rồi trung đội trưởng… đó thì các con thấy tất cả những cái đó là cái danh để cho thấy cái quyền hạn của người ta ở trong cái danh đó nó làm được những cái gì đó, cho nên người ta ham lắm. Từ cái ông tiểu đội phó mà lên cho được ông đại tá, mà được ông đại tá thì mặt họ nghênh nghênh ở trên trời, họ coi như ở dưới đất này không còn ai hết. Đó là cái danh, cái danh nó làm cho cái ngã họ lớn lên, điên khùng. Chớ họ cũng chỉ là một con người bằng xương bằng thịt, cũng đau cũng khổ, cũng buồn cũng khổ cũng nhức nhối như mình có khác gì đâu. Thế mà gán cho cái danh thì họ thấy họ là hơn hết. Cho nên khi mà gán cho cái danh rồi thì có nhiều người thấy họ khúm núm, khúm núm. Họ là cái gì mà phải khúm núm? Họ cũng như mình, có gì đâu mà phải sợ. Chỉ có cái danh không mà chúng ta đã quá sợ rồi.

Đó thì ở đây Thầy xác định để cho chúng ta thấy cái danh nó cám dỗ chúng ta rất mạnh như vậy, làm cho chúng ta phải sợ hãi như vậy. Từ những cái danh này mà người ta điên khùng, vào luồn ra cúi, nịnh bợ, ton hót để cầu cho được cái danh. Có nhiều người đi thi phải đem tiền bạc, lo lót tiền bạc để cho đậu. Đó không phải đem tiền để mua danh sao? Đó là những cái sai, cái không đúng mà người ta lầm chấp, vì cái danh nó cuốn họ quá. Họ muốn cho họ có cái tên tuổi như thế này thế khác. Cũng như bây giờ Thầy nói như thế này: có nhiều người không ai biết đến hết, bây giờ đùng ra cái tập trung một số người đi làm từ thiện kêu gọi đóng góp nhau. Để làm gì? Đó chẳng qua cũng là cầu danh từ thiện chứ chưa chắc là họ đã thương yêu người khác thật. Những việc làm đó người ta bỏ ra bố thí, người ta phải nhận giấy tờ này giấy tờ kia đầy ắp lên để làm gì? Để mai mốt khoe ra tôi bố thí chỗ này chỗ kia. Đó không phải là danh sao? Danh từ thiện, danh tôi biết thương người. Nhưng mà thật sự ra hở ra một chút thì mắng người không nhịn. Các thầy có xét thấy không, có nhiều người làm từ thiện họ có nhịn ai không? Họ chửi người ta tát nước hết. Vậy mà họ thương người à? Hơi hơi chạm đến họ một cái là coi như họ muốn giết mình à? Mà là họ từ thiện.

Bởi vì cái đời nó giả dối, nó đủ thứ giả dối ở trong đó hết. Đi đâu cũng có tiền hô hậu ủng, đầy đường chật xá để chứng tỏ có nhiều người hầu hạ theo mình. Một ông thầy tu mà đi rần rần rộ rộ, năm mười  chục chiếc xe để làm gì? Để tỏ cái danh của mình chứ gì, để có người hầu kẻ hạ chứ gì. Đi đâu cũng tổ chức Phật tử rần rần rộ rộ. Một bậc chơn tu mà đi như vậy à? Làm ra cái vẻ như là vua chúa, chứ đâu phải là người tu. Thầy nói ra thì đụng chạm hết cả đám nhưng phải nói, tu phải ra tu mà không tu thì không tu. Chứ đừng làm cái trò trống bệ vệ trong cái danh của mình, để khoe khoang cái giàu sang, cái tài ba của mình. Với cái sự tài ba của con người có nhằm nhò gì mà khoe khoang. Khoe tài sản của cải là khoe danh giàu sang.

Tóm lại, danh là một thứ dục lạc cám dỗ và nuôi lớn bản ngã con người.Tóm lại thì các thầy thấy bản ngã con người nó lớn theo cái danh của nó chớ không phải nó nhỏ đâu. Cho nên từ cái mặt mới làm một người đầy tớ hôm qua mà bữa nay lên làm quan rồi cái mặt cái thằng đầy tớ nó ngước lên. Cho nên Thầy nghe nói câu chuyện như thế này: Có một thằng đánh xe ngựa cho Yến Anh, Yến Anh làm thừa tướng cho vua Tề, ông ta chỉ là thằng đánh ngựa thôi mà ổng đi ra đường ổng đánh ngựa mà ổng hét la người ta tùm lum hết, ổng coi như ổng là Yến Anh vậy. Các thầy nghĩ như thế nào? Mượn cái oai danh của Yến Anh mà làm oai với thiên hạ, coi như mình là thằng ngon rồi. Đó là mượn, mà chưa phải là cái danh thật của mình mà còn làm như vậy. Bà vợ về nẹt ổng, sau đó ổng mới rút đầu ổng lại, thiệt ra thì cũng có bà vợ có trí chớ nếu mà không vợ chồng vênh váo nhau đó tưởng là thằng đánh xe là quan thừa tướng Yến Anh.

Đó thì hôm nay Thầy nhắc lại những câu chuyện người xưa, nó có điều đó là vì cái danh đó chứ đâu phải cái gì khác. Cho nên người tu hành mà biết xả tâm vô lượng danh này thì phải dùng pháp hướng Như lý tác ý. Đó thì các con phải nhắc nó để cho nó biết cái danh nó là thứ gì, để không khéo một chút là cái ngã của chúng ta bừng lên theo cái danh đó. Chúng ta phải đánh sập nó xuống, đánh nhẹp nó xuống, không có để cho nó ngóc đầu lên. Nó ham danh lắm, mỗi mỗi chút chút là nó ham danh. Bởi vậy cái ham danh đó mới có những anh hùng cá nhân, cho nên người ta không có làm việc lớn cho xã hội được. Từ lâu đến giờ vì anh hùng cá nhân đó mà tới bây giờ bao nhiêu thế kỷ con người vẫn chém giết nhau. Trên thế giới này, nước này yên thì nước kia chém giết, nước kia chiến tranh. Không bao giờ mà có một cái yên nào. Bởi vì anh hùng cá nhân này, nếu mà anh hùng tập thể thì không bao giờ có sự giết chóc này.

Đạo Phật thì không có anh hùng, cho nên ông Phật ổng đâu có nói rằng ổng là cái người ngon đâu. Trước ông có 7 đức Phật, sau ông còn có đức Phật Di Lặc. Cho nên một đạo Phật mà có nhiều giáo chủ như vậy tức là sự khiêm nhượng của con người, như vậy mới chính là đạo Phật.

Muốn xả tâm vô lượng danh ta phải dùng pháp hướng Như lý tác ý mà nhắc tâm:

Danh là một dục lạc ảo giác, nuôi lớn ngã mạn, khiến tâm ta thường đau khổ, hay tranh cãi, lý luận, giận hờn phiền não. Ta hãy xả bỏ, từ bỏ, viễn ly, chẳng mong cầu danh gì cả, chỉ biết tu hành thanh tịnh tâm để ra khỏi sanh tử mà thôi.

Đó chúng ta chỉ biết giải thoát mà thôi, không cầu ai gọi mình là Phật, là viện chủ, viện trưởng gì hết. Không có cần biết ai gọi mình là chơn tu hay không chơn tu nữa. Chỉ biết mình làm sao mình làm chủ được sanh tử, chấm dứt được luân hồi mình mà thôi. Đó là cái câu ám thị mình như vậy đó. Cái câu hướng tâm tác ý như lý như vậy để chúng ta xả cho sạch cái danh. Chớ cái danh nó ngầm lắm, nó ngầm ở trong tâm chúng ta, nó nuôi cái ngã chúng ta dữ lắm. Chúng ta chưa bộc lộ ra chứ khi chúng ta ngồi trên được một cái ghế danh rồi thì đủ biết nó như thế nào. Cho nên hiện giờ Thầy chưa ngồi trên cái ghế danh, cho nên Thầy đã sớm xa lìa nó để không nó lôi Thầy xuống á, nó nhận Thầy xuống cống. Rồi những lời Thầy đang nói ở đây thì ngược lại Thầy sẽ chửi Thầy chứ không ai xa lạ hết. Bởi vì Thầy không thực hiện đúng những lời Thầy nói ra cho quý thầy nghe thì ngày nào đó Thầy cũng là Viện trưởng thì người ta sẽ nhận Thầy xuống ở trong cái lỗ cống liền.

Câu hướng tâm thứ hai:

Danh là tên giặc hão huyền không có thật. Nó thường lôi cuốn tâm ta tỏ ra những hạnh xấu, hiu hiu, tự đắc, tự cao, tự đại, cao ngạo. Ta hãy xả xuống hết không còn một cái danh gì trong ta. Ta chỉ là một con người như bao con người khác.

Đó thì như vậy quý thầy lấy những câu ám thị của Thầy tự nhắc nhở mình, mình như mọi người khác, bình đẳng như mọi người khác, như những người nhỏ nhất, hạ tiện nhất, giai cấp nhỏ nhất ở trong thế gian này, mình cũng chỉ là những con người đó. Nhắc như vậy mà không biết chúng ta có thấm nhuần hay không, hàng ngày phải đặt niệm trước mặt mà hướng tâm, không khéo hở ra một chút thì bản ngã chúng ta đồ sộ lên, nó chạy theo cái danh đó.

Đó thì những câu hướng tâm như vậy nó thực tế và cụ thể giúp quý thầy diệt xả cái tâm danh của quý thầy mà nó đương đeo đẳng ở trong lòng của quý thầy. Người tu sĩ của đạo Phật chúng ta đã biết mặt 5 thứ dục lạc này, cái danh nó không phải là dễ, nó rất mạnh, hơn tất cả những cái khác. Ai không muốn danh của mình hơn mọi người? Ai không muốn mình hơn người? Những cái điều đó là cái danh chứ không phải cái gì khác hơn hết. Cho nên biết rõ như vậy thì hàng ngày phải siêng năng, đập cho mạnh những đối tượng danh này cho nó nhẹp, cho nó tiêu, cho nó đoạn tận, cho nó diệt trừ, nó không còn ngóc đầu lên được nữa, nó chết luôn. Thì như vậy chúng ta mới có cơ duyên, mới thành được một con người giải thoát hoàn toàn. Không còn bị cái danh nó sai chúng ta làm những điều nô lệ. Đó là cái danh.

2.4.4 Xả tâm tham ăn

Bây giờ đến phần Thầy dạy các con xả tâm vô lượng ăn. Cái ăn nó cũng vô lượng lắm bởi vì ăn món ăn này, ăn món ăn kia, ăn món ăn nọ đủ thứ hết. Nếu mà thèm một chút là chúng ta bị nó lôi cuốn đó. Bởi vì cái ăn mà, lúc ăn đường, lúc ăn bánh. Cho nên người ta làm đủ loại, lúc thì làm bánh mùi này, lúc làm bánh mùi kia, lúc thì làm nó ngọt, lúc thì làm lạt. Rồi thực phẩm ăn hàng ngày cũng vậy, cơm thì cơm chiên, cơm xào, cơm hầm, cơm nấu đủ loại. Nào là cơm nấu bằng nước dừa, cơm nấu bằng nước này nước kia để cho thay đổi những cái đó. Do đó chúng ta phải xả vô lượng cái thực phẩm ăn này. Cho nên nói là xả vô lượng tâm mà, mà xả vô lượng tâm này là xả vô lượng tâm ăn, cái tâm háo ăn này, cái tâm thích ăn ngon này, cái tâm thích đủ mọi loại này. Đó, đó là xả nó đi, nhưng mà xả không có nghĩa là để chúng ta ăn muối. Chúng ta xả nghĩa là để cho nó không lôi cuốn chúng ta, không để chúng ta đắm đuối nó. Thì như vậy chúng ta mới có điều kiện mà xả nó mới được.

Ăn là một dục lạc lớn trong ta. Nghĩa là thân ta có cái ăn nó mới sống đó. Nhưng nó lại là một cái dục lạc lớn. Ăn mà còn cầu ngon, cầu dở thì đó là dục lạc ăn đã lôi cuốn ta, nghĩa là mình thấy ngon thấy dở đó là mình đã bị dục lạc rồi. Ăn mà còn thấy bổ, thấy béo, thấy mập thì đó là bị dục lạc ăn cám dỗ chúng ta rồi. Chúng ta ăn vốn là để sống, để nuôi cái ghẻ đói chớ không phải để cho mập cho béo. Nghĩ là mình mập béo khỏe mạnh là mình không chết sao? Có người nào mập béo khỏe mạnh mà không chết? Cho nên ăn nghĩ cho nó bổ, cho nó mập, cho nó béo để mà cho nó sống trường thọ điều đó là điều hiểu lầm lạc, hiểu sai.

Phật nói cái thân này là vô thường, nó không thể nào kéo dài cái mạng sống nó quá số thời gian được. Mặc dù chúng ta ăn có đủ chất bổ nhưng nó cũng duy trì thêm một thời gian nào mà thôi.

Ăn mà thấy ớn, thấy ngán, nuốt không vô đó cũng là dục lạc ăn cám dỗ. Chớ không phải nói chúng ta thấy ngon là nó cám dỗ đâu, mà thấy ớn, ăn không vô cũng là bị cám dỗ rồi đó. Ăn mà thấy ưa thích là bị dục lạc ăn cám dỗ. Ăn mà không thích ngon, không thích dở, không ngán, không ớn, không chê là dục lạc ăn không cám dỗ. Chúng ta phải phân biệt. Chúng ta có đồ ăn ngon mà chúng ta không thích, chúng ta ăn dở mà chúng ta không ngán, chúng ta không ớn thì đó là dục lạc ăn không cám dỗ. Ăn để sống. Đó thì chúng ta phân biệt được câu này để chúng ta hiểu rằng khi chúng ta ngồi ăn mà ngon thì chúng ta thấy cũng như khi ăn món ăn dở, mà chúng ta thấy cũng không ngán, không ớn gì hết thì đó là cái ăn của chúng ta không bị dục lạc ăn cám dỗ.

Tóm lại, ăn là thứ dục lạc ghê gớm, thực phẩm tiếp xúc với vị giác của chúng ta gây sự cám dỗ lôi cuốn rất mạnh. Người thế gian phàm phu chưa học Thánh pháp và Tùy pháp nên đều bị ngã gục trong mặt trận cám dỗ ăn uống này. Nghĩa là người ở trong thế gian, mọi người nói chung là bị sự cám dỗ lôi cuốn, ngã gục trên mặt trận cám dỗ này chứ không còn người nào mà thoát ra khỏi hết. Chỉ có những bậc tu hành đúng giới luật của Phật mới thoát ra khỏi sự ăn uống. Chứ còn lơ mơ là người nào cũng bị dính hết. Cho nên các thầy thấy rất rõ lâu ngày không ăn đường không có gì hết thấy bắt đầu nó thèm rồi, thì lúc bấy giờ là lúc mình chiến thắng lại chất ngọt đó, không, thấy người ta mời một ly sữa hoặc một ly nước ngọt là thấy nó nghe run người rồi, thèm quá chảy nước miếng rồi, đó là cái ăn cám dỗ. Có nhiều người họ thích me chua, khi mà người ta nói đến me thì nước miếng họ chảy ra ròng ròng rồi. Đó là cái gì? Cái đó là cái cám dỗ của cái chất chua đó. Nó làm cho chúng ta chảy nước miếng ra, đó là nó làm cho chúng ta thích, nó cám dỗ chúng ta. Thì chúng ta biết cái ăn nó có sự lôi cuốn rất mạnh. Ngay khi nghe cái tiếng thôi chứ chưa thấy người ta nhai nữa. Chứ thấy người đó nhai miếng me mà chấp chấp đó chắc là nước miếng mình nó chảy lau hoài nó không hết nữa. Đó là nó kích thích, nó làm cho chúng ta thèm. Không đây Thầy nói sự thật mà, quý thầy đừng cười chớ. Nó là một sự thật, cho nên nó có sự cám dỗ rất mạnh, nó làm cho chúng ta khao khát, thèm muốn nó dữ lắm. Mà ngay trong cái thân của chúng ta nó là cái chất đó như vậy. Cho nên người tu sĩ đạo Phật chúng ta chiến thắng lại nó. Không thèm. Mà không thèm thì chúng ta phải làm sao? Chúng ta phải hướng tâm Như lý tác ý, ám thị nó. Cho nên người ta nhai me mà nước miếng mình không chảy là mình đã thành tựu rồi đó. Còn người ta nhai me mà mình ngồi đây mình nghe người ta nhai đó mình chảy nước miếng thì chưa đâu. Pháp của mình chưa viên mãn đâu, phải tập nữa, phải tu nữa. Một ly nước ngọt, một ly sữa, một cái bánh, một cái kẹo, một trái cây rất tầm thường mà quý vị không khéo giữ gìn là quý vị phạm lỗi phi thời. Bị cám dỗ mà không biết còn lý luận che đậy tội lỗi. Thậm chí một viên thuốc vitamin C chua chua ngọt ngọt và các loại thuốc khác có hình thức như kẹo để chống ho, chống viêm cổ mà đặt nó vào miệng để ngậm còn phạm tội phi thời thay huống là theo dục lạc đã bị cám dỗ bởi vị giác của quý vị.

Đó thì Thầy nói từ viên thuốc thôi, nó ngọt ngọt chua chua, nó làm kẹo the này kia nọ mà bỏ vào miệng mà phi thời thì ngay đó quý thầy đã bị phạm phải lỗi ăn phi thời. Thầy kết luận như vậy để cho quý thầy thấy rằng cái sự tu hành chúng ta phải chiến thắng tận cùng, không có để chúng ta chạy theo cái vị giác cám dỗ chúng ta khi tiếp xúc với thực phẩm. Và thực phẩm tức là ăn. Người tu sĩ phải cảnh giác đến mức độ đó như vậy mới thấy được sự giải thoát thân tâm mình. Nó lý luận là bây giờ chúng ta khô cổ này, chúng ta phải ngậm cho nó. Cũng như Thầy nói như thế này, quý thầy làm ly nước chanh đường để cho Thầy thông cổ, đó là cái lý luận để mà lấy lý này, chứ Thầy nói suốt ngày Thầy có uống ly nước chanh nào, nhưng mà Thầy có khô cổ đâu. Lý luận đó cứ lát nhấp chút, lát nhấp chút để nuôi dưỡng vị ngọt, vị chua cho khoái khẩu chớ đâu phải là cái gì khác hơn. Tức là nuôi lớn cái dục chứ không phải gì hết. Cho nên gọi là xả tâm vô lượng thì phải thấy được những cái vi tế của nó, thấy được sự che đậy vi tế của nó chạy theo dục thế gian mà không lường trước được những tai họa sau này thì tất cả những cái dục lớn đều là nó thể hiện ra hết. Từ một viên thuốc nhỏ mà không chận đứng, không chấm dứt thì chúng ta sẽ bị tất cả những vật cám dỗ khác nó sẽ lôi cuốn chúng ta hết.

Người tu sĩ cảnh giác như vậy, đề phòng như vậy, phòng hộ 6 căn của mình như vậy mà còn tu còn khó khăn thay, huống hồ những kẻ không phòng hộ thì thử hỏi như một người tu hành mà ra chợ nhiếp thiền định thì thiền định làm sao được. Người ta sinh ra, ăn để sống chứ không phải sống để ăn. Thế mà kẻ không hiểu pháp thánh hiền, không tùy pháp nên trở thành sống để ăn. Chúng ta là những người hiểu được pháp Thánh hiền thì chúng ta biết ăn là để nuôi cái bệnh đói chứ không phải ăn mà để ngon để ngọt nữa. Cho nên người phàm phu không biết pháp cho nên sống để ăn. Bây giờ chúng ta sống ăn cho đã đi, ăn cho đầy đi, ăn cho ngon đi, chạy theo dục lạc ăn cho đã đi. Nghĩa là chúng ta không còn biết cái gì hết, miễn món ăn nào ngon trên thế gian này là phải mua ăn cho được, thì những người đó là những người chạy theo dục lạc. Người tu sĩ Phật giáo phải làm chủ cái ăn, không được ăn phi thời. Ăn uống phi thời là phi phạm hạnh, là chạy theo dục lạc, chạy theo dục lạc ăn là ngạ quỷ, là coi như mình là loại ngạ quỷ, là quỷ sa tăng.

Phần đông tu sĩ Phật giáo hiện giờ từ Đông sang Tây, từ Nam sang Bắc, từ trên xuống dưới đều bị quỷ dục lạc ăn cám dỗ và lôi cuốn xuống địa ngục tất cả. Không khắc phục được ma dục lạc ăn thì làm gì tu tập chánh thiền, chánh định được? Tu tập sai một ly hào là cách xa đạo giải thoát một ngàn dặm. Đi tìm đạo giải thoát mà trói mình trong ăn uống thì giải thoát ở chỗ nào? Người ở thế gian bị dục lạc ăn trói buộc đã đành, người tu sĩ Phật giáo đạo giải thoát mà bị trói buộc thì có phải xấu hổ vô cùng, vô tận không đối với những người khác? Ăn mà không giải thoát thì giải thoát cái gì đây? Giải thoát được cái ăn là giải thoát được sự sống chết. Nghĩa là Thầy nói ở đây là sự thật. Một người mà nhập thiền định là người ta giải thoát được cái ăn, người ta không ăn mà người ta không chết. Đó là giải thoát được cái ăn chớ cái gì. Rồi người ta lại phục hồi cơ thể người ta sống lại người ta ăn. Thì như vậy là người ta đã làm chủ được sống chết. Còn mình không giải thoát được cái ăn thì làm sao gọi là mình làm chủ sống chết? Cho nên cụ thể rõ ràng, không thể nào mà chối cãi được chỗ cái lời này. Cho nên Thầy nhắc lại: giải thoát được cái ăn là giải thoát được sự sống chết. Cụ thể thứ nhất cho chúng ta thấy. Một người tu thiền định mà ngồi 7 ngày mà không ăn uống là giải thoát được 7 ngày sống chết. Người ngồi thiền định mà nhập được một tháng không ăn uống là người đó đã làm chủ sống chết được một tháng. Mà người nhập thiền định mà không ăn uống một năm là người đó làm chủ sống chết trong một năm. Cái đó nó quá rõ ràng à, còn nữa thì cứ lên nữa. Mà tới đó thì thôi không lên nữa được, thì tức là còn quay lại sống ăn uống thì tức là làm chủ thêm nữa chưa được, phải tu tập nữa. Tu tập chừng nào mà làm chủ ngồi đây một ngàn năm một triệu năm mà không ăn không chết đó là làm chủ được sống chết. Có như vậy cụ thể, nghĩa là bây giờ chúng ta làm chủ được sống chết trong một ngày là chúng ta không ăn một ngày mà chúng ta không chết thì đó là làm chủ được sống chết, mà 2 ngày, rồi 3 ngày, 7 ngày, 1 tháng, 2 tháng, điều đó chứng minh cụ thể không thể nào mà ai chối cãi được. Còn bây giờ tôi nói thiền định gì mà ngày nào cũng ba bữa thì chắc chắn là ông ta không làm chủ sống chết được đâu.

Đó thì quý thầy hiểu rõ được con đường thiền định của đạo Phật thực tế và cụ thể chứng minh qua chỗ ăn của quý vị. Và ăn là một thứ dục lạc rất nặng ở trong thân con người. Vì có thân phải có ăn. Cho nên ăn như thế nào để đúng cách là người tu sĩ, ăn như thế nào không đúng cách là người tu sĩ. Người ta tu nhưng cái ăn người ta chưa đúng cách của người tu sĩ thì tức là chưa phải con người tu giải thoát. Tại vì người tu sĩ nhập định không ăn uống mà sống đó là giải thoát cái chết, rồi phục hồi ăn uống trở lại đó là làm chủ cái sống. Đó thì người tu sĩ mà nhập thiền định thì người ta làm chủ được cái này rõ ràng, ở đây quý thầy cũng sẽ lần lượt chứng minh điều đó. Còn làm chủ bệnh, già ưu bi sầu khổ là chỗ nào? Là chỗ lìa 3 sự dục lạc cám dỗ ở trên kia: danh, sắc và lợi. Đó thì ở đây chỉ có lìa cái ăn là chúng ta làm chủ được sự sống chết, mà lìa được cái chỗ ưu bi sầu khổ, phiền não đau khổ giận hờn thì quý vị phải lìa 3 sự dục lạc ở trên, tức là danh, sắc và lợi. Nói cho rõ ra từ chỗ bỏ tài sản nhỏ, tài sản lớn, bà con quyến thuộc nhỏ, bà con quyến thuộc lớn. Từ bỏ danh thế gian nhỏ, quyền tước lớn, quyền tước nhỏ, vật chất lớn, vật chất nhỏ thế gian, chỉ sống tri túc thiểu dục một bát ba y mà thôi, đó là chỗ đức Phật dạy: “Sanh đã tận thì mới giải thoát được sanh già bệnh chết, ưu bi, là chấm dứt luân hồi tái sanh”.

Đó thì đức Phật cũng dạy chúng ta sanh đã tận, tức là chúng ta phải xả bỏ 3 thứ dục lạc kia đi, tức là danh sắc lợi đó. Chúng ta xả bỏ ba thứ đó đi, mà ba thứ đó là những sợi dây triền phược trói buộc chúng ta, cho nên chúng ta xả bỏ. Xả bỏ tức là sanh đã tận thì con đường giải thoát của chúng ta không còn luân hồi nữa. Chấm dứt rồi. Chúng ta thấy rất rõ ràng và cụ thể. Đứng ở trong góc độ của 5 thứ dục lạc này thì chúng ta đã phân được ra cái chỗ nào mà làm chủ tâm không còn tái sinh luân hồi. Mà chỗ nào làm chủ được thân sống chết, cụ thể rõ ràng. Tại sao vậy? Tại vì người tu sĩ nhập định không ăn uống mà sống đó là giải thoát cái chết rồi phục hồi ăn uống trở lại đó là làm chủ cái sống. Còn làm chủ bệnh già ưu bi sầu khổ là chỗ nào? Là phải lìa 3 sự dục lạc cám dỗ ở trên gọi là danh sắc lợi. Nói cho rõ ra, từ bỏ tài sản nhỏ, tài sản lớn, từ bỏ bà con quyến thuộc nhỏ, bà con quyến thuộc lớn, từ bỏ danh thế nhỏ, quyền tước lớn. Từ bỏ tất cả vật chất thế gian, chỉ sống tri túc thiểu dục, một bát ba y mà thôi. Đó là chỗ đức Phật dạy. Sanh đã tận thì mới giải thoát được sanh già bệnh chết ưu bi sầu khổ, là chấm dứt luân hồi sanh tử.

Tóm lại, người tu sĩ đạo Phật bằng mọi cách, bằng mọi phương pháp để đạt được sự xa lìa 5 thứ dục lạc này là quý vị đã làm chủ sanh tử và chấm dứt luân hồi khổ đau của kiếp con người. Đó thì hôm nay quý thầy thấy rất rõ ràng và cụ thể đạo Phật nhắm vào chỗ nào mà chúng ta đạt được mục đích làm chủ kiếp sống khổ đau của con người. Thì nhắm vào ở chỗ 5 cái dục lạc này mà chúng ta biết được, chúng ta dứt được, chúng ta bỏ được, chúng ta xả được. Vì vậy mà đến cái tâm xả vô lượng này Thầy đã giảng cho quý thầy cách thức tu tập, hành pháp rất rõ ràng cụ thể để chúng ta xả toàn diện nó. Thì như vậy là quý thầy đã được cái giải thoát rõ ràng chứ đâu cần gì phải nhiều. Nhưng tất cả những pháp sau để bổ túc cho cái pháp này, để chúng ta thực thi cho bằng được là xả những cái dục lạc này, chớ có gì khác hơn.

Nếu quý vị xả vô lượng tâm dục lạc này không hết thì dù ngàn đời quý vị có tu thiền định nào cũng là ma thiền, tà thiền. Nghĩa là cái tâm dục lạc của quý vị mà sống nhan nhản như vầy quý vị có tu thiền định gì mà cao siêu đi nữa thì đó là ma thiền, tà thiền. Bởi vì quý vị thấy rất rõ ở trên thế gian này chúng ta nghe báo chí đăng vị đạo sĩ này vị đạo sĩ kia trong những năm khổ công ở trên núi sống khổ hạnh không có cơm ăn, ăn toàn lá cây hoặc là luyện tập như thế nào đó để cho đến cái mức mà người ta chôn mình trong đất mà không chết, để đến mức mà người ta dìm mình trong nước mà không chết, để cho đến lúc mình đi trên lửa mà không nóng. Để cho đến lúc mà mình mặc một chiếc áo mỏng mà đi dưới trời rét dưới 37 độ mà không lạnh. Thế mà không khỏi sự cám dỗ của cái danh, cho nên đi biểu diễn từ nước này sang nước khác, đó là cái danh chứ gì? Hình ảnh và báo chí đã đăng những vị tu sĩ này họ tu tập khổ hạnh để giải thoát chứ đâu phải mục đích để đi ra cầu cái danh. Nhưng rồi cái danh đó để cho thiên hạ biết, nghĩ rằng còn có ai mà làm được đâu. Chỉ là người đó chịu khổ hạnh làm vậy chứ bao nhiêu người đã chịu khổ hạnh?

Còn Đạo Phật thực tế đem đời sống chúng ta giải thoát hoàn toàn, chúng ta biết sống biết chết, biết cái tâm chúng ta dính mắc chỗ nào khổ đau chỗ nào chúng ta gỡ ra được hết. Do vì vậy mới thấy nó là thực tế, cụ thể. Cho nên nó không cầu danh, nó không cầu lợi nó chỉ mong làm sao cho mọi người được giải thoát chính như bản thân của nó mà thôi. Đó là cái hay của đạo Phật, cái tốt của đạo Phật, cái thương yêu của đạo Phật đối với muôn loài không vì cá nhân mình.

Nếu quý vị xả vô lượng tâm dù quý vị có lý luận như thế nào mà chúng ta thấy quý vị dính mắc 5 thứ dục lạc này thì quý vị đã đi ngược lại Phật giáo, tức là không giải thoát. Không giải thoát mọi người ai cũng thấy dễ dàng, nhận ra rõ ràng. Nghĩa là khi mà mình đi ngược lại cái giáo lý, cái giới luật của Phật thì mình sống ở trong 5 thứ dục lạc này thì mình có lý luận như thế nào, mình có giảng giải pháp như thế nào thì người ta thấy cuộc sống của mình còn dính mắc trong 5 thứ dục lạc này thì người ta biết rằng mình chưa phải là giải thoát. Dù mình có thần thông biến hóa, ngồi trên hư không, ngồi xếp bằng trên hư không, bay như chim, lặn xuống nước, độn thổ hoặc là phóng lửa, hóa mây người ta cũng vẫn thấy mình còn sống trong 5 thứ dục lạc này thì người ta vẫn thấy mình là người chưa giải thoát. Dù mình có bùa chú thần linh, dù có kêu mưa hú gió thì người ta vẫn thấy mình còn dính mắc trong 5 thứ dục lạc này thì người ta vẫn cho mình là người chưa giải thoát.

Đời sống 3 y một bát là đời sống của đức Phật, là đời sống giải thoát. Đời sống chùa to tháp lớn, ăn uống phi thời, ngủ nghỉ phi thời, vật dụng đầy đủ, không thiếu món nào là đời sống thế gian pháp. Phàm phu tục tử đời sống bị 5 thứ dục lạc trói buộc rất chặt, đời sống phi giải thoát. Đó thì chúng ta thấy đời sống của người thế gian là đời sống phi giải thoát. Mà đời sống người tu sĩ mà ăn uống phi thời, vật dụng đầy đủ là đời sống đó không phải là đời sống xuất thế gian mà là đời sống thế gian pháp. Đời sống như vậy chứng tỏ người tu sĩ chưa giải thoát, rất cụ thể và rõ ràng, ai cũng có thể nhận ra được cái đời sống này. Đời sống đó là đời sống trong danh lợi, không phải đời sống của những bậc phạm hạnh Phật giáo. Đời sống đó là đời sống phi Phật giáo, đời sống đó khiến cho Phật giáo suy đồi, ngọn đèn Phật giáo tắt mất.

Nhìn đời sống tu sĩ Phật giáo quý vị sẽ biết đạo Phật hưng thịnh hay suy tàn. Đời sống tu sĩ 3 y một bát, không chùa to tháp lớn kiên cố là Phật giáo hưng thịnh. Đời sống tu sĩ Phật giáo mà còn sống(BBT:CĐ,13A,E00:46:57) (BBT:CĐ,13B,B00:00:00)trong ngũ dục lạc thế gian là đời sống Phật giáo suy đồi. Đó là những lời xác định và quyết định chắc chắn như vậy không còn ai chối cãi được nữa. Người tu sĩ Phật giáo mà không lấy 3 Thánh pháp này: Giới - Định - Tuệ của đức Phật làm thầy của mình, làm chỗ nương tựa vững chắc mà không giữ gìn tu hành nghiêm chặt, vi phạm lỗi lầm không biết xấu hổ và sợ hãi khi phạm phải một lỗi nhỏ là chánh pháp của đạo Phật đã suy đồi. Ngược lại người tu sĩ Phật giáo sống 3 y một bát, thiểu dục tri túc, lấy 3 thánh pháp Giới Định Tuệ làm khuôn vàng thước ngọc mẫu mực cho sự hành trì nghiêm túc của mình thì đó là lúc Phật giáo hưng thịnh. Nhìn qua đời sống ngũ dục lạc của tu sĩ là ta đã biết những người tu đó là tu trong chánh pháp hay tà pháp. Nhìn qua đời sống ngũ dục lạc của các vị tu sĩ đó là ta đã biết họ lấy đạo làm đời, lấy đạo kinh doanh đời, sống theo danh lợi bằng hình thức tôn giáo.

Đến đây quý vị đã hiểu ngũ dục lạc có sức cám dỗ và lôi cuốn rất mạnh, không có một sức nào cưỡng lại được nếu không phải là pháp môn của đức Phật - Giới Định Tuệ - thì toàn cả tu sĩ trên thế gian này đều bị ma ăn, ma danh, ma sắc dục, ma lợi, ma ngủ lôi xuống địa ngục tất cả.

Có những tu sĩ khổ hạnh trong ăn uống thế mà bị ma dục lạc danh. Nghĩa là sống khổ hạnh trong ăn uống, họ không để cho ăn uống cám dỗ họ nhưng mà ma danh cám dỗ họ nên thường diễn những trò kì đặc từ hình ảnh này đến hình ảnh kia cho quần chúng xem để ca ngợi khen tặng, đó là họ sống theo danh. Họ thắng được cái dục lạc này thì họ bị cái dục lạc khác lôi cuốn. Thật là buồn cười, tu dở chết dở sống thế mà mua một cái danh hão của thiên hạ. Nếu ai đã từng theo Thầy tu hành thì biết tu không phải dễ thế mà tu được lại đem ra mua danh như vậy thì quý vị nghĩ sao? Vị tu sĩ có thoát khỏi ngũ dục lạc không, mà không thoát khỏi ngũ dục lạc thì có giải thoát không? Nhập định toàn cả cơ thể không còn hoạt động gần giống như cái thây ma người chết, mời các nhà khoa học đến đem máy đo điện tâm đồ họ sẽ kinh ngạc đến bậc nào. Từ đó báo chí đăng khắp thế giới như vậy không phải là người đại ngũ dục lạc thế gian sao, như vậy có phải là giải thoát hay không? Người tu hành giải thoát là phải xa lìa năm thứ dục lạc, sống đời sống thiểu dục tri túc, không nhà không cửa, sống vô gia đình, không có của cải tài sản nhỏ, tài sản lớn. Nhìn đời sống như vậy chúng ta đã biết đó là những bậc chơn tu, giới đức, thiền đức, những bậc đã giải thoát ra khỏi vòng thế tục. Còn biểu diễn những trò kỳ đặc là mua danh, mua lợi có gì là giải thoát đâu. Làm trò giải trí cho thiên hạ chơi, thiên hạ xem.

Đến phần thực hành này ta phải “tâm chuyên nhất cảnh”. Đây cái phần xả cái ăn này nó còn quan trọng lắm chớ không phải là không quan trọng đâu. Cho nên ở đây Thầy nói đến cái phần thực hành này ta phải “tâm chuyên nhất cảnh”, nghĩa là chuyên nhất ở trong một cái pháp, tâm phải chuyên nhất ở trong đó, nếu quý vị sao nhãng một chút là quý vị chưa ly được nó đâu. Đó thì “tâm chuyên nhất cảnh” như thế nào? Lựa một chỗ an trú thanh vắng, ở đây Thầy nhắc lại, một khu rừng, một gốc cây, một ngọn núi, một hang hốc, một bãi tha ma, một sơn lâm giữa trời không mông quạnh, một đống rơm, một chòi lá giữa sông, sau khi ăn cơm xong nghỉ ngơi độ 2 giờ, ta ngồi kiết già lưng thẳng dùng pháp hướng Như lý tác ý. Đó bây giờ chúng ta mới dùng nó cái danh, cái lợi hay là cái ăn uống chúng ta đặt theo cái chỗ này mà Thầy cho pháp hướng. Đây là Thầy đặt cho cái tên nó là danh đi:

Danh là một thứ dục lạc vô hình thu hút và cám dỗ con người rất mạnh, nuôi lớn ngã mạn, cống cao, do đó sinh ra ngũ triền cái tham – sân – si - mạn - nghi. Triền cái này trói buộc chúng ta muôn đời muôn kiếp sống đau khổ. Vậy ta hãy lánh xa từ bỏ, từ khước, viễn ly tất cả các loại danh.(BBT:CĐ,13B,E00:05:38)

Danh là một thứ dục lạc vô hình thu hút và cám dỗ con người rất mạnh, do đó sinh ra ngũ triền cái tham - sân - si - mạn - nghi. Triền cái này trói buộc chúng ta muôn đời muôn kiếp sống đau khổ. Vậy ta hãy lánh xa từ bỏ, từ khước, viễn ly tất cả các loại danh.

(BBT:CĐ,13B,B00:05:39)Đó là câu hướng tâm, câu trạch pháp này để chúng ta như cái lý này mà tác ý ra mãi mãi làm cho chúng ta xa lìa những cái danh, những cái lợi, những cái ăn.

Câu thứ 2:

Danh dục lạc có một ma lực vô hình lôi cuốn và cám dỗ con người vào chỗ sanh tử luân hồi, ta phải từ giã, từ khước, từ bỏ, lánh xa, viễn ly danh dù bất cứ mọi trường hợp nào.

Nghĩa là bất cứ trường hợp nào nhỏ, lớn chúng ta đều phải nhận diện ra nó để chúng ta xa lánh nó. Chớ nó nhiều khi nó qua trường hợp khác, nó làm cho chúng ta không thấy đó là cái danh nhưng mà chúng ta bị nó gạt, hở ra một chút là chúng ta bị gạt. Cho nên đức Phật dạy chúng ta khi có danh, có lợi, có sự cung kính hãy lánh mặt. Lời ông Phật dạy Thầy khắc ghi trong lòng Thầy, nhớ mãi muôn đời không bao giờ Thầy quên, Thầy biết đó là cái ma danh, nó rất mạnh.

Câu thứ 3:

Người tu sĩ lãnh đạo tăng đoàn mà đón danh lợi vào chùa là đón rắn độc. Rắn sẽ cắn chúng tăng chết hết. Vậy người lãnh đạo tăng đoàn phải xa lánh, từ bỏ, từ khước danh lợi để cứu lấy chúng tăng, để cứu lấy Phật giáo.

Đó là cái câu mà nhắc nhở cho những người lãnh đạo, những người tu như Thầy bây giờ. Đó là cái câu mà Thầy ám thị, ám thị cho Thầy đó. Cho nên câu này đã nhắc đi nhắc lại Thầy rất nhiều. Không khéo thì dẫn danh dẫn lợi vô đây cắn quý thầy chết hết, không có người nào sống đâu. Đó là những cái điều mà Thầy đã thấy xa chứ không phải thấy gần đâu. Không phải đợi mà nó cắn chết hết cả đám nhau rồi đó, ngồi đây mà bật ngửa ra đó. Thấy xa như vậy cho nên quý thầy không bị rắn cắn đâu.

Đây là xả tâm vô lượng danh, dục lạc thế gian. Quý thầy phải hằng ngày phải một lần hai lần, ba lần, bốn lần tu tập như lý tác ý trau dồi tâm mình. Phải xả cho sạch danh lớn, danh nhỏ. Vì danh là vô hình, vi tế rất khó xả. Nên quý thầy phải đề cao cảnh giác, siêng năng tu tập thì mới xả vô lượng tâm này được. Nó không phải dễ đâu, cho nên quý thầy phải cảnh giác, siêng năng, phải thường hằng. Nó móng một xíu quý thầy hổng thấy nó đâu. Chừng đó nó lộ tướng lộ hình thấy được thì ôi thôi nó đã cắn mình rồi.

Khi xả tâm vô lượng danh dục lạc này được thì thân tâm quý vị thênh thang, nhẹ nhàng, an lạc với đời sống ba y một bát giải thoát, hoàn toàn Niết bàn tại thế. Nghĩa là xả cái tâm danh rồi quý thầy mới thấy được nó. Còn tâm danh lợi này, quý vị dù ở núi cao khổ hạnh tối đa thì tâm hồn của quý vị nặng như treo đá. Bây giờ có trốn đi đâu, quý vị có ở đâu. Thôi Thầy nói đây như thầy Chơn Trí đây thì về ở trong núi cao trắc trở đó mà cái tâm của thầy không xả được nó thì thầy ở trong đó nó cũng như treo đá chứ không có gì đâu.

Quý thầy nên lưu ý năm thứ dục lạc lớn dễ xả. Năm thứ dục lạc nhỏ tuy rằng vật chất tầm thường, một cuốn kinh sách, một bài thơ, một bài kệ, một bài văn, một kiến thức Phật pháp, một kiến chấp, một chai dầu nhỏ, một cục xà bông, một cây kem, một bàn chải, một cây kim, một sợi chỉ đều là ngũ dục lạc nhỏ, khó xả lắm quý vị. Hãy đề cao cảnh giác, hết sức thận trọng. Xem thì rất thường mà xả thì rất khó. Đó, những cái lối mà hồi nãy ở trên thì thấy nó rõ ràng. Nhưng coi chừng những vật dụng xung quanh quý vị, coi chừng nó nhỏ nó không ra gì chứ nó trói buộc quý vị lắm đó. Đó, Thầy giảng như vậy thì quý thầy phải để ý từng chút từng chút nếu là một người tu sĩ phải xả cho thật sạch. Một vật nhỏ còn thì một vật lớn nó sẽ dính. Nó không tha quý vị đâu. Bởi vì nó là một cái sức cám dỗ của ngũ dục lạc. Năm cái thứ dục lạc rất mạnh, một vật nhỏ mà còn dính quý thầy là quý thầy bị tiêu nó đó. Chứ đừng nghĩ rằng tôi giải thoát đâu. Thấy mình chùa không to, tháp không lớn, ở chòi tranh vách lá, ở rừng ở núi ở hang nhưng mà còn hai cây kim là quý vị đã bị dính, còn một cuộn chỉ to là quý vị đã bị tiêu, còn hai cái y là quý vị đã bị tiêu. Chứ không phải tưởng là cái chuyện nhỏ đó nó tầm thường. Nhưng nó còn nuôi cái mầm của nó là chạy theo cái dục lạc đó.

Vì thế hôm nay Thầy ẩn bóng để xả vô lượng tâm này cho thật sạch như một người đã chết bỏ xuống hết. Bây giờ sanh đã tận, phạm hạnh mới xong, những việc làm Thầy đã làm hết, không còn trở lui đời sống này nữa. Đó thì bây giờ quý thầy mới hiểu được cái chỗ ẩn bóng của Thầy chứ gì. Đó là mục đích của Thầy xả sạch, đó là xả tâm vô lượng sạch đó. Xả vô lượng cho sạch mà, mà bây giờ mình còn như thế này là mình chưa xả, phải không? Các thầy thấy rõ Thầy bây giờ là chưa xả: chưa xả đồ chúng, chưa xả cái chùa mình nè, chưa có ba y một bát mà, thì như vậy chưa xả sạch. Nó còn vi tế, coi chừng cái vi tế này nó sẽ trở thành cái lớn của nó đó. Cho nên ở đây thấy rất rõ. Qua những cái bức thơ của thầy Thiện Thiền, thầy chưa nhận ra được cái ý chỉ của Thầy cho nên thầy nghĩ rằng phải lợi ích chúng sanh, phải làm Bồ Tát hạnh. Nhưng Bồ tát hạnh coi chừng xả vô lượng tâm chưa sạch.

Để kết luận buổi giảng hôm nay, thì chúng ta đã học tới đây thì nó cũng gần tới giờ ăn cơm, chúng ta phải xả nghỉ.

2.4.5 Xả tâm ngủ

Bây giờ chúng ta tiếp tục cái bài học, bây giờ chúng ta xả cái ngủ. Hồi nãy là mình xả năm cái thứ kia rồi, bây giờ mình xả tới cái ngủ là cái cuối cùng. Năm thứ dục lạc thì cái ngủ là cái cuối cùng. Bây giờ tới phần xả dục lạc ngủ.

Ngủ là một thứ dục lạc trong năm thứ dục lạc khiến cho con người thích thú ham mê ngủ. Ngủ là một trạng thái ngu si mê muội, ngủ là một trạng thái bần thần dã dợt, lười biếng. Cho nên những người lười biếng là những người ham ngủ.

Ngủ có nhiều cấp độ. Ở đây quý thầy thấy trong cái trang thái ngủ nó làm cho con người si mê lắm. Do đó mà đức Phật gọi là thùy miên hay vô ký. Đó là cái danh từ để chỉ cho cái người mà lười biếng, hay ngủ, cái người mà ngu si, cái người không có thông minh. Cho nên gọi là hôn trầm thùy miên. Thì cái ngủ chúng ta cũng phải biết nó cũng có nhiều cấp độ, không phải nó có một cái hôn trầm thùy miên không thì nó chưa đủ. Vì vậy ở đây Thầy muốn chỉ cho chúng ta thấy năm cái trạng thái mà nó đi vào ở trong cái gọi là ngu si.

Thì đó là:

- Thứ nhất: là nó hôn trầm,

- Thứ hai là thùy miên,

- Thứ ba là hôn tịch,

- Thứ tư là vô ký,

- Thứ năm là ngoan không.

Năm cái trạng thái này mà cái người mà tu thiền thì thường gặp lấy những trạng thái này. Cho nên cái người mà ngồi lâu luôn luôn lúc nào cũng bị rơi vào trong năm cái trạng thái này.

Và cái hôn trầm thì như thế nào?Hôn trầm là một cái người ngồi một lúc thì lại vô ký đi, quên mất đi rồi gục xuống một cái rồi mới ngước cái đầu lên. Thì cái trạng thái mà gục xuống như vậy đó gọi là hôn trầm.

Còn thùy miên là như thế nào?Thùy miên là cái người đó ngồi cúi cái đầu xuống hoặc quẹo cái cổ qua một bên, rồi bị quên mất đi, ngủ say ở trong giấc ngủ đi. Thì cái đó là thùy miên. Nghĩa là thùy là ngủ, miên là nó tiếp tục miên man, miên mật ở trong đó, ở trong cái giấc quên nó đi, ở trong cái không biết đó thì gọi là thùy miên.

Thứ ba là hôn tịch.Hôn tịch là một lúc thì mê, một lúc thì tỉnh tỉnh, mơ mơ màng màng đó. Những cái người mà ngủ mà không say mà cũng không gục đó, mà lúc thì tỉnh lúc thì mê. Cũng như quý thầy tu về hơi thở. Lúc thì biết hơi thở, lúc thì không biết hơi thở. Đó gọi là cái trạng thái hôn tịch. Nó cũng thuộc cái loại ngủ đó. Nhưng mà ngủ, vừa ngủ vừa mê vừa tỉnh thì cái đó gọi là hôn tịch.

Còn thứ tư thì thuộc loại vô ký.Vô ký là nó chợt nó quên đi. Thứ nhất là nó quên cái tâm cho nên lúc bây giờ vừa chợt quên thì nó mất cái tỉnh. Nó mất cái tỉnh thì cái niệm vọng tưởng nó xen vô liền. Cái đó gọi là vô ký. Nó quên rồi nó mới có cái niệm khác xen vô. Hoặc là nó quên, nếu mà cái thân nó quên đi thì nó có tiếng động hoặc cái gì đó nó giựt mình, hoặc là nó vừa quên vừa giựt mình. Thì đó, cái thân nó cũng vô ký đó. Đó là những cái nó vô ký, nó kéo dài thì cái vô ký nó trở thành một cái trạng thái gọi là ngoan không. Nó mới chợt mà vừa quên vừa quên đó thì đó là nó vô ký. Mà nó kéo dài một cái thời gian dài ra từ nửa tiếng hai ba tiếng mà không ngơ, nó không giống như ngủ, không giống như thùy miên mà nó không ngơ ở trong đó thì đó gọi là ngoan không.

Cho nên năm cái loại mà ngủ này thì nó gọi là cái ngu si. Cái người mà rơi vào trong cái trạng thái đó không còn có thông minh nữa, mà càng ngày nó đi tới cái ngu si. Nghĩa là cái người ngồi thiền nhập định vào cái ngoan không này thì lâu ngày họ phát ra cái trí tuệ của tưởng. Họ tưởng giải. Họ tưởng là đúng nhưng sự thật ra họ nêu những cái kiến giải, tưởng giải đó ra làm cho lầm lạc tất cả những lối đi, làm cho phá những cái giới luật, làm cho những khuôn phép của Phật mất đi để cho họ được tự tại ở trong cuộc sống, chạy theo cái ngũ dục lạc. Cho nên cái người rơi vào ngoan không này thường hay phát triển cái pháp tưởng. Vì thế mà người sau này dễ bị lầm lạc. Tưởng là cái pháp đó là đúng cho nên từ đó mà làm lệch đi con đường tu theo đạo Phật. Làm tất cả những người sau này mất lối không còn biết đường đi nữa. Đó là những cái mà người tu thiền sai rơi vào những cái ngoan không tạo thành những cái pháp tưởng. Vì vậy mà đời mất lối đi, mất cái đường tu giải thoát. Cho nên từ cái chỗ ngu si này nó đưa đi đến cái chỗ ngu si khác mà tưởng rằng mình đã có trí tuệ. Đó là cái sai rất lớn trong sự tu tập theo đạo giải thoát. Tất cả những loại ngủ này gọi chung là si thiền hay mê định.

Đó thì nói chung những cái loại này nó bắt đầu mà người mới vô tu mà không biết. Cho nên đức Phật dạy chúng ta vào bắt đầu tu thì tu cái Chánh niệm tỉnh thức làm cho cái sức tỉnh của chúng ta. Cho nên đi kinh hành nhiều để hành động trên cái hành động, trên thân quán nội thân trên cái hành tướng của nó để mà tu tập, để làm cho cái sức tỉnh. Vì vậy mà nó không rơi vào hôn trầm thùy miên, hôn tịch, vô ký, ngoan không. Còn nếu chúng ta không tu tập cái này mà vội vào khép chân ngồi kiết già, rồi đặt một cái hơi thở, hoặc một cái đề mục nào đó rồi chúng ta ngồi, mà ngồi quá lâu thì cái cơ thể nó bị mệt mỏi do đó nó thiếp dần đi ở trong những cái trạng thái ngủ, cái trạng thái si mê này nó tạo ra những cái cảnh giới, nó tạo ra những cái trí tuệ không đúng cách, làm cho lệch lạc cái sự tư duy, mất cái trí tuệ. Bởi vì nó ngu si, đó là si định nên nó làm cho chúng ta ngu si mà cứ ngỡ tưởng mình là trí tuệ. Từ đó mình dẫn mình đi trên con đường tu hành lạc nẻo mà không hay biết. Cho nên tất cả ngủ này đều gọi chung là si thiền, mê định. Kẻ tu tà thiền, định tưởng thường rơi vào trạng thái này. Nghĩa là cái người tu thiền thuộc tà thiền, định tưởng thì họ thường rơi vào trạng thái 5 cái loại ngủ này không có thể nào mà sai. Nghĩa là luôn luôn quý thầy cứ nghiệm qua cái sự tu tập của quý thầy từ lâu đến giờ mà quý thầy không được hướng dẫn tu ở trong Chánh niệm tỉnh thức rất kỹ lưỡng. bây giờ quý thầy ngồi lâu thì cũng rơi vào trong năm cái loại ngủ ngu si này, trong năm cái thứ mê muội này, chứ không có thoát khỏi cái nanh vuốt của năm loại ngu si này.

Có dịp nói về thiền Thầy sẽ giảng tất cả những cái loại si thiền này để cho quý thầy rõ hơn. Bây giờ Thầy dạy cách xả tâm vô lượng ngủ. Bởi vậy cho nên năm cái loại ngủ này nó biến ra vô lượng cái ngu si tức là vô lượng cái ngủ của chúng ta, si mê của chúng ta. Bây giờ Thầy sẽ dạy quý thầy áp dụng cách nào để mà hành pháp, để cho nó đạt được xả cái vô lượng tâm ngủ này chúng ta được tỉnh táo, được sáng suốt, được thông minh để lấy cái trí tuệ chúng ta dẫn lối cho chúng ta đi đến con đường giải thoát chân chánh.

Khi một người tu hành đã bị năm thứ si thiền này thì phải vận dụng hết sức để phá nó. Gặp nó rồi thì phải hết sức tận dụng phá nó chứ không có được theo nó. Mà hễ nghe mỏi mệt là lo đi ngủ thì không được. Hoặc là ngồi thiền mà nghe an lạc rồi thiếp dần ở trong đó, rơi vô cái trạng thái ngoan không cũng không phải là tốt lắm đâu. Phải phá nó đi cho được, phải tìm mọi cách không có được cho nó nhập vào tâm, vào thân của chúng ta.

Vì thế người cư sĩ mới trau dồi tâm mình thì ngay đây cũng phải trau dồi tâm xả vô lượng ngủ. Vì cái ngủ cũng có vô lượng hình thức và trạng thái ngủ khác nhau. Bây giờ Thầy kể ra một số trạng thái ngủ để cho quý thầy biết. Chứ nếu mà quý thầy cứ nói năm cái loại này rồi không biết nó xảy ra như thế nào để mà chúng ta thấy được năm cái trạng thái ngủ. Bởi vì ở đây Thầy nói nó có vô lượng cái ngủ chứ không có phải có một cái ngủ. Vì cái ngủ cũng có vô lượng hình thức và trạng thái ngủ khác nhau.

- Như đi xe tàu bị sóng như say say ngủ.Đó, quý thầy có đi tàu đi xe rồi quý thầy biết, nó gật gà gật gù, nó làm chúng ta mệt nhọc cơ thể chúng ta hoặc là bị say sóng say gió. Do đó nó làm chúng ta ngây ngây như ngủ mà không ngủ. Đó là cái những cái trạng thái nó làm cho chúng ta mê mà không tỉnh đó.

- Bị cảm gió, thân lừ đừ nóng lạnh.Đó, khi mà chúng ta bị cảm gió hoặc bị mưa thì thân của chúng ta nóng lạnh nó cũng làm chúng ta buồn ngủ. Tất cả những bệnh khác đều có trạng thái không tỉnh táo. Nghĩa là mọi cái bệnh tật nhiều khi nó làm cho cơ thể chúng ta uể oải khó chịu, do đó chúng ta lừ đừ. Đó là những cái trạng thái ngủ, cơ thể lờ đờ.

- Tu sai cũng buồn ngủ.Nghĩa là chúng ta tu sai nó cũng buồn ngủ nữa, nghĩa là không đúng nó cũng buồn ngủ nữa. Cũng như trong cái pháp sổ tức mà nó sổ tức đến một mức nào đó mà quý vị sổ tức quá mức của nó thì nó cũng sanh ra buồn ngủ cho quý vị nữa. Chứ không phải quý vị sổ tức là nó tỉnh đâu. Nó quá cái sức. Ví dụ bây giờ cái sức của chúng ta sổ tức đến một ngàn hơi thở đi mà chúng ta tăng lên chừng một ngàn rưỡi, hai ngàn hơi thở thì lúc bây giờ chúng ta sẽ bị buồn ngủ. Rồi chúng ta không biết tìm ở đâu mà cái buồn ngủ này ra, nhưng mà do vì chúng ta đếm quá sức nên cái sực tập trung ở trong cái số đếm mà từ một ngàn hai ngàn hơi thở như vậy thì nó làm cho quý vị bị buồn ngủ. Rồi từ cái buồn ngủ đó quý vị không còn nhớ đến nữa.

- Trụ tâm không đúng chỗ là buồn ngủ.Nếu mà trụ tâm không đúng chỗ nó sẽ sanh ra buồn ngủ. Nó phải đúng cái chỗ nó thì nó mới tỉnh, còn không đúng chỗ nó thì nó sẽ sanh ra buồn ngủ.

- Làm quá sức cũng buồn ngủ.

- Sống cô đơn một mình cũng buồn ngủ.

- Lười biếng cũng buồn ngủ.

- Rượu chè, bài bạc, trác táng cũng buồn ngủ.

- Trai gái dục lạc quá độ cũng làm buồn ngủ, v.v..

Đó là những cái có thể đưa đến chúng ta vô lượng cái buồn ngủ, cái ngủ.

Vậy muốn xả tâm vô lượng ngủ này phải làm sao? Thì bây giờ chúng ta phải hiểu được những cái trạng thái đó để mà chúng ta biết nó là cái trạng thái ngủ nó ở trạng thái nào để mà chúng ta đối trị nó cho nó hết. Cũng như bây giờ mình bị bệnh mà ngủ thì mình phải tìm thuốc thang mình uống cho hết bệnh. Đằng này mình lại bắt nó đi kinh hành, mà đi hết nổi nữa. Đi riết một hơi chắc là vô nằm đó ngủ luôn chớ không bao giờ tỉnh lại được nữa. Đó là cái sai, trị nó phải trị cho đúng cách, không có thể trị cái ngủ bằng cái phương pháp nào cả. Mà phải tùy theo cái trường hợp ngủ đó mà trị thì nó mới hết. Phải tùy theo những trạng thái cơ thể bệnh tật hoặc thuốc thang, hoặc nghỉ ngơi dài hạn, hoặc dứt bỏ những trò chơi trác táng, hoặc dứt bỏ không được làm quá sức lực cơ thể cũng như tinh thần.

Thì quý thầy thấy ở đây Thầy dạy rất là rõ ràng cụ thể. Phải xét buồn ngủ cái mệt nhọc nó ở trong cơ thể chúng ta ở chỗ nào để rồi từng đó tùy cái đó mà chúng ta trị bệnh buồn ngủ này. Thì nó sẽ tỉnh táo và thông minh sáng suốt. Chứ còn nếu mà cứ làm quá sức hoài vừa tinh thần vừa cơ thể của mình thì cái người đó lừ đừ buồn ngủ thì nói sao mà họ không thông minh. Họ thông minh nhưng họ làm quá sức thì làm sao mà họ còn thông minh nữa. Đầu óc tối ngày cứ suy tư hoài làm sao mà thông minh, ít ra họ cũng phải nghỉ ngơi. Như vậy, muốn cho chúng ta có thông minh thì đừng có làm quá sức. Đó là những cái để đối trị lại, để làm cho chúng ta càng ngày càng có trí tuệ, có ý thức rất là thông minh, chính xác trong công việc làm.

Ở đây người muốn xả tâm vô lượng ngủ này phải hết sức thận trọng trong việc trau dồi tâm này. Nghĩa là phải hết sức thận trọng, phải rõ ràng từng cái buồn ngủ để mà trau dồi cái tâm của chúng ta, chứ không phải là muốn trau dồi nó, đặt nó ở chỗ nào, sai nó thì không thể được.

1. Phải biết buồn ngủ trong thân mình là loại nào. Đó thứ nhất mình phải xét nó ở trong thân mình nó thuộc loại nào.

2. Tùy theo bệnh trạng buồn ngủ mà dùng thuốc thang trị bệnh.

3. Cương quyết, mạnh mẽ dứt bỏ những trò chơi không lành mạnh. Nghĩa là như uống rượu, chè hoặc là bài bạc thức thâu đêm, ca hát thâu đêm. Cái đó là phải kiên quyết dứt bỏ, để không khéo một đêm mà chơi vui vậy sáng ra ngủ gà ngủ gật suốt ngày mà không có thấy tỉnh thì tức là người đó rất là mê si.

4. Phải rèn luyện nghị lực, chiến thắng những trạng thái lười biếng. Nghĩa là luôn luôn lúc nào mình cũng phải tìm cách mà rèn luyện cái nghị lực của mình chiến thắng lại những trạng thái lười biếng vì trong trạng thái lười biếng nó cũng sanh ra buồn ngủ.

5. Lấy nước súc miệng, rửa mặt, hoặc tắm cho lạnh. Khi mà mình biết trạng thái lười biếng của mình thì làm cho nó lạnh, làm cho nó sợ thì nó mới hết. Cái thứ lười biếng thì lấy roi mà quất cho đau thì nó mới hết, cái thứ lười biếng lấy cây mà đập cho nó khổ thì nó mới hết, lấy muối mà xát ở trong những vết thương, lấy dao mà rạch, rồi lấy muối xát vô thì do đó nó hết buồn ngủ à. Đó là những trạng thái lười biếng mà làm như vậy thì nó sẽ hết.

6. Ngồi chỗ nguy hiểm cho tâm sợ hãi. Nghĩa là mình ngồi trên ngã ba nhánh cây hoặc ngồi trên tảng đá cheo leo làm cho nó tỉnh táo, nó không dám, nó sợ chết nên luôn luôn lúc nào cũng cảnh giác. Đó là những điều kiện như mình ở trên núi mà thấy buồn ngủ thì trèo lên cục đá nào cheo leo mình ngồi trên đó. Nếu mày ngủ thì cho mày rớt gãy cổ cho chết cho rồi. Vì vậy nó sẽ tỉnh táo nó không dám ngủ. Bởi vì phải tìm mọi cách để phá nó chớ nếu không thì chúng ta sẽ tìm cách chui trong thất hoặc là chui trong giường mà ngủ à.

7. Đọc kinh sách. Nếu mà mình thấy buồn ngủ thì mình lấy kinh sách mình đọc rồi mình suy tìm nghĩa lý trong đó thì một hơi nó tỉnh táo.

8. Ngồi quán xét, tìm xem cái ngủ ở đâu. Đây là Thầy nêu ra tất cả để cho quý thầy thấy biết được cách mà phá ngủ. Quán xét xem cái ngủ từ đâu mà nó đến, từ đâu mà nó làm cho tay chân bần thần lười biếng như thế này. Đó là các thầy dùng cái sức quán xét, đặt cái niệm trước mặt rồi ngồi đó mà quán xét cái ngủ, một lúc thì cái ngủ nó mất.

9. Xem sao trên trời, tìm lý do diễn biến của vũ trụ. Đó cái người mà thích thiên văn, cái tâm mà thích thiên văn thì lúc bấy giờ buồn ngủ thì mới đi ra nhìn trời, nhìn sao, tìm hiểu sự diễn biến thấy sao này xẹt qua, sao kia lặn mất điều đó làm cho người này thích thú nó quên ngủ.

10. Đem một số truyện hình ra xem. Cái người thích xem hình ảnh đánh nhau hoặc thế này thế khác thì chúng ta đem một số truyện hình ra chúng ta xem một hơi thì chúng ta hết buồn ngủ.

11. Đi kinh hành tu tập tỉnh thức. Cái thứ 11 này là cái điều kiện của người tu sĩ chúng ta đó. Chúng ta phải tập tỉnh thức, phải đi kinh hành, phải đi cho nhiều, đừng có lười biếng thì nó sẽ tỉnh thức được. Mà biết cách áp dụng pháp hướng để nhắc tâm chúng ta thì chúng ta sẽ tỉnh thức mà phá đi cái buồn ngủ.

12. Tu vô lậu, quán xét thân tâm, tìm vô thường, khổ, vô ngã và bệnh tật ở trong thân của chúng ta. Đó chúng ta dùng Định Vô Lậu, dùng Định Chánh niệm tỉnh thức chúng ta cũng có thể phá được cái buồn ngủ.

13. Đi kinh hành trau dồi lòng từ tâm của mình dưới bước chân đi, tránh giẫm đạp chúng sanh. Khi mà ban ngày cũng như khi ban đêm thì chúng ta lại hướng tâm chúng ta để nhắc tâm chúng ta tránh dẫm đạp chúng sanh. Còn một câu ám thị mà Thầy chưa nhắc là khi đi ban đêm con mắt chúng ta không nhìn thấy chúng sanh ở dưới chân, thì chúng ta không thể thế nào làm sao mà tránh được. Vì vậy mà chúng ta phải nhắc, bởi vì Phật đã nói đạo cảm ứng giao nan tư nghì. Tâm chúng ta có lòng thương thì cảm ứng được với chúng sanh cho nên chúng ta phải dùng câu hướng như thế này:

"Ban đêm tôi đi kinh hành, không thấy chúng sanh. Xin tất cả chúng sanh dưới chân tôi hãy tránh cho tôi đi".

Thì mình phải hướng câu nói đó để giao cảm với nhau mà khi bước chân mình vừa đến là tất cả chúng sanh đã rời khỏi. Đó là vừa phá buồn ngủ mà cũng vừa trau dồi tâm từ của chúng ta dưới bàn chân trong lúc đêm khuya thanh vắng, trong lúc tối mờ mà không thấy đường.

14. Dùng pháp hướng như lý tác ý:

"Cái ngủ này vốn không có trong thân tứ đại này, chỉ do ngu si, mê muội, lười biếng, thiếu tinh tấn nên mới thọ sanh. Thọ vốn vô thường, lúc có lúc không. Vậy thọ uẩn phải dừng trạng thái ngủ nghỉ mê muội này, không được tái diễn, phải chấm dứt ngay".

Đó là câu pháp hướng cuối cùng để chúng ta phá cái thọ mê ngủ này, phá cái thọ ngu si này. Thường xuyên khi mà chúng ta đặt niệm nó như vậy phải là ngồi kiết già lưng thẳng hẳn hòi, phải dùng câu này để hướng tâm ám thị một cách chắc chắn, đánh đuổi cái thọ ngu si này ra. Chỗ chữ phải chấm dứt nói như truyền lệnh, phải càng mạnh càng tốt, làm cho tất cả sức tinh thần của chúng ta dồn tại đó mà đuổi những cơn lừ đừ say say của cơ thể. Nói như truyền lệnh là dùng tâm lực của tinh thần mạnh bạo làm cho cơn ngủ mau lui bước.

Đó thì quý thầy thấy Thầy chỉ dạy cho quý thầy những pháp rất cụ thể. Nếu quý thầy gằn nhừng nhiều lần ở cái chỗ phải chấm dứt cho nó mạnh bạo, từ cái cơn ở trong thân của quý vị dùng lực mà đẩy ra thì chừng hai ba câu như vậy là quý thầy đã tỉnh táo không còn buồn ngủ nữa.

Đó là hôm nay Thầy dạy cho quý thầy xả tâm vô lượng ngủ để cho biết cách mà xả cho tận gốc nó. Khi đối với bệnh buồn ngủ phải thông minh sáng suốt. Quý thầy phải sáng suốt thông minh chớ không thể nào thiếu sự thông minh mà đối trị nó được, nếu không thông minh sáng suốt thì buồn ngủ lại buồn ngủ nhiều hơn. Nghĩa là mình trị nó mà mình lại buồn ngủ hơn. Còn nếu thông minh sáng suốt thì mình trị đúng bệnh của nó thì nó mau hết. Nếu mà không thông minh sáng suốt thì vất vả hơn.

Cho nên quý thầy tu theo đạo Phật thì thứ nhất là siêng năng, bền chí, đi kinh hành nhiều. Đó là cách thức mà quý thầy theo đạo Phật như ông Phật ngày xưa luôn luôn đi kinh hành ở trong khu rừng của ông ta. Và chúng ta nên bắt chước gương hạnh của Phật mà luôn luôn nên đi kinh hành như vậy để phá đi những cái mê muội này làm cho tỉnh thức luôn luôn.

Luôn luôn phải trau dồi tâm phá ngủ dưới chân mình bằng pháp hướng tâm như lý tác ý: "Buồn ngủ, phải lui đi! Lười biếng, phải lui đi!".

Đó là những câu ám thị ngắn mà chúng ta vừa đi vừa nhắc nó khi biết tâm mình đang buồn ngủ, đang lừ đừ, đang không tỉnh táo, rồi tiếp tục chúng ta lại hướng tới nữa:"Cơn mơ mơ, say say, hãy lui đi! Thân tâm phải tỉnh táo". Chúng ta nhắc nhiều lần như vậy trong khi đi, như ra lệnh một lúc thì hết hôn trầm, thùy miên.

Đó thì quý thầy thấy mình có pháp để phá nhưng từ lâu tới giờ chưa có ai triển khai ra được cho nên mình không biết mà phá. Vì vậy mà cứ buồn ngủ phải chịu buồn ngủ thôi, không bao giờ hết được. Hôm nay giáo án này Thầy sẽ dạy hết tất cả những kinh nghiệm để cho quý thầy về tự mình về mà lấy pháp mà làm chỗ nương tựa vững chắc mà trau dồi thân tâm của mình để làm chủ sanh tử.

Để kết thúc Tứ vô lượng tâm, Thầy tóm lại để quý thầy nhận định cho rõ ràng cách hành trì pháp môn tu tập. Phải chính xác thì mới có hiệu quả. Nếu tu tập không kết quả ngay liền hiện tại là do quý thầy tu tập sai hoặc là dùng pháp hướng sai không đúng cách, không đúng chỗ nên không hiệu quả. Nghĩa là trên bước đường tu tập chúng ta có pháp hành, nhưng mà pháp hành dùng không đúng chỗ, không đúng bệnh thì cái pháp hành đó sẽ không có hiệu quả. Nếu quý vị biết hành đúng mọi trường hợp của nó thì pháp hành sẽ có hiệu quả ngay tức khắc làm cho tất cả những cơn hôn trầm buồn ngủ, thùy miên sẽ lui bước và tâm quý vị được thanh thản, được tỉnh táo, rất là tỉnh táo.

1. Các thầy nên lưu ý: Nếu pháp hướng của ý thức dùng thì pháp hướng phải cụ thể, có đối tượng. Đó quý vị muốn dùng cái ý thức của quý vị dùng thì pháp hướng đó phải có đối tượng trước mặt quý vị thì quý vị dùng nó mới đúng cách. Nếu pháp hướng là tưởng thức thì pháp hướng không cụ thể, phải trừu tượng.

Đây bây giờ Thầy nói như thế này: Người ta ngồi người ta quán cái thây ma, hay quán bộ xương trắng thì cái bộ xương trắng không thể nào là đối tượng trước mặt chúng ta được mà phải là tâm chúng ta tưởng ra. Do đó, đề mục đó nó thành ra một cái trừu tượng, nhưng chúng ta dùng pháp hướng mà nhắc cái tưởng đó thì nó mới đúng cách là chúng ta biết dùng pháp hướng đúng với tưởng. Còn bây giờ trước mặt chúng ta có hơi thở ra vô thì chúng ta hướng hơi thở đó, thì như vậy là ý thức chứ không phải tưởng thức. Quý thầy phải lưu ý cái phần này nếu không quý thầy dùng tưởng mà quý thầy tưởng là ý thức. Quý thầy dùng ý thức rồi quý thầy dùng đề mục tưởng trừu tượng thì 2 cái này sẽ không có hiệu quả và nó có hiệu quả thì nó sẽ chéo cẳng ngỗng, nó sẽ đưa quý thầy vào chỗ không có đúng cách, nó sẽ đi vào con đường thiền sai, không đúng.

2. Các thầy tu tập nội tâm phải an trú trong chánh niệm. Nghĩa là trong khi tu tập quý thầy phải giữ tâm mình ở trong chánh niệm. Khi bây giờ mình đặt một cái niệm để cho mình tu, trau dồi cái tâm từ của mình thì luôn luôn mình phải ở trong lòng thương yêu mà mình đặt cái niệm, chớ đừng có ở trong cái tâm mà dao động, nhớ cái này, nghĩ cái kia, ham cái nọ thì cái chánh niệm đó nó không phải là chánh niệm. Ở đây Thầy nhắc lại cho quý thầy nhớ khi làm một cái gì thì phải cho chính xác cái đó, cái tâm của mình phải biết cái niệm đó nó ở chỗ nào. Như trau dồi tâm từ thì phải ở cái lòng thương yêu như thế nào, tâm bi thì nó phải ở cái lòng thương yêu như thế nào để đặt cái đó gọi là cái chánh niệm. Cái chánh niệm là cái niệm chơn chánh ngay trong sự trau dồi đó chứ không phải là chánh niệm bằng cái niệm đúng. Mọi cái niệm đều có niệm đúng nhưng mà mình đặt không đúng chỗ mình trau dồi thì cái đó trật, không có đúng. Cũng như bây giờ mình đang ở cái chánh niệm của thân bất tịnh, thân vô thường mà mình trau dồi tâm từ thì đó là sai. Đó thì cái chánh niệm kia là chánh niệm ở trong cái chỗ khác chớ không phải là chánh niệm ở chỗ trau dồi tâm từ.

Muốn tu tập cho đúng cách thì quý thầy phải hiểu được cái này thì quý thầy mới thấy được cái chỗ vi diệu của Phật pháp. Tức là pháp hướng tâm Như lý tác ý không được xao nhãng. Nghĩa là lúc bấy giờ cái pháp hướng đó nhắc chỗ đó là tâm phải ở chánh niệm đó cho nên nó không xao nhãng được cái chỗ đó. Phải tỉnh thức cao độ. Phải cái sức tỉnh thức ở đó không được mờ mờ, mà phải tỉnh thức ngay cái niệm chỗ đó, cho nên không bao giờ thất niệm. Vì vậy Phật gọi người tu sĩ mà thất niệm là bị ma dẫn. Tức là bây giờ chúng ta có cái chánh niệm nào đi nữa mà không đúng ngay đối tượng đang trau dồi pháp đó thì cái đó chúng ta vẫn bị ma dẫn.

Nếu tỉnh thức cao độ chưa có thì quý vị phải tu Chánh niệm tỉnh giác định. Thấy sức tỉnh mình chưa có, cứ một lát nó lại nhớ cái niệm gì, cái niệm này cái niệm khác xen vô nó làm thất niệm thì phải tu Chánh niệm tỉnh giác định hoặc tu tập Vô lậu định. Nghĩa là quý vị biết rằng khi mà cái tỉnh thức của mình không có có cao độ là mình tu tập cái Chánh niệm tỉnh giác định ít hoặc là tu tập Định vô lậu ít,bây giờ phải tu tập hai cái định này nhiều thì quý vị mới có đủ sức tỉnh. Bởi vì mình biết được cái thân và tâm của mình, cái sức tỉnh thức của mình cao hay thấp mình vẫn biết mình hơn ai hết, và biết thì mình phải lo tu cái định gì để cho sức tỉnh thức đó cao hơn để rồi chúng ta sẽ trau dồi được cái thân tâm của chúng ta trong mọi pháp của Phật dạy.

3. Và khéo léo giữ tâm vững trú trong các thiện pháp. Nghĩa là luôn luôn lúc nào mà thực hiện pháp của Phật rồi thì giờ nào, phút nào chúng ta cũng phải giữ tâm mình vững trú ở trong các thiện pháp, các thiện pháp như chúng ta học thập thiện đó. Luôn lúc nào chúng ta cũng giữ nó trong các thiện pháp đó. Không cho ác pháp xâm chiếm tâm, và không cho các ác pháp đặt chân nơi tâm. Nghĩa là chúng ta luôn luôn cảnh giác đến cái mức độ nó xâm chiếm vô mà không cho nó đặt chân đứng vô trên tâm ta nữa. Đó là cái phần ba.

4. Từ tâm giải thoát phải được tu tập trau dồi thường xuyên, làm cho sung mãn, làm cho thành cỗ xe, làm cho thành cứ điểm, làm cho được kiên trì, làm cho được tích lũy, tích tập, khéo tinh cần siêng năng thực hành theo lời chỉ dạy pháp hành trì của Phật, của Thầy thì kết quả giải thoát an lạc đến cho quý thầy thì rõ ràng. Thì cái phần bốn quý thầy phải cố gắng kiên trì tập luyện đến cái pháp Tứ vô lượng tâm này. Như Thầy đã nhắc hồi nãy: từ tâm vô lượng giải thoát phải trau dồi thường xuyên, làm cho sung mãn. Nghĩa làm cho chúng ta được cái lòng thương thực sự, không phải là sơ sơ đâu. Nghĩa là hằng ngày phải trau dồi nó liên tục chứ không có học rồi mà tu sơ sơ thì nó chẳng có làm gì được hết. Nên phải làm cho nó sung mãn, làm cho nó thành cỗ xe. Nó thành một cái cỗ xe mà chở cái lòng thương của chúng ta trên đó mà rải cho tất cả chúng sanh đó. Làm thành cái cứ điểm chắc chắn, cái lòng thương chắc chắn là một cái cứ điểm không có ai mà xâm chiếm cái cứ điểm của chúng ta. Làm cho được kiên trì, làm cho cái lòng thương yêu đó nó vững bền nó không có bị thay đổi được, làm cho được tích tập, làm cho nó được nhiều lên càng tốt càng hay.

Ở đây thì tới cuối cùng thì chúng ta phải khéo tinh cần, tức là siêng năng tinh cần phải khéo léo thực hành theo lời chỉ dạy pháp hành trì này của Phật, của Thầy thì kết quả sẽ được giải thoát. Nội tu bao nhiêu đó thì quý thầy cũng thấy rằng quý thầy đã được giải thoát rồi chớ chưa nói gì tu nhiều nữa. Nhưng đây mới là khởi sự mà thôi. Để bổ túc cho tâm vô lượng giải thoát này quý thầy phải tu nhiều cái nó mới tích tập thành được thành cứ điểm, nó mới thành cỗ xe, nó mới làm cho sung mãn chớ không phải bây giờ mà chúng ta tập như vậy mà nó ngay liền được. Chúng ta còn phải học tập, tu tập nhiều cái khác nữa. Cho nên từ đó cái sức tỉnh táo, cái sức mà an lạc, cái sức mà giải thoát, cái sức xả bỏ chúng ta mới đoạn dứt tất cả những cái khác thì nó mới thành tựu cái tứ tâm vô lượng này.

5. Bi tâm vô lượng giải thoát cũng tu tập như vậy. Nghĩa là hồi nãy mình từ tâm mình cũng tu cho nó thành cỗ xe thì bi tâm cũng tu cũng thành cỗ xe cho nó sung mãn. Nó cũng thành cái cứ điểm. Rồi hỷ tâm vô lượng chúng ta cũng tu như vậy, cũng làm cho nó thành cỗ xe, thành cứ điểm cho nó kiên trì, cho nó sung mãn. Tất cả những cái đó ta phải tập, phải làm.

6. Xả tâm vô lượng giải thoát cũng tu theo đúng như lời Thầy dạy, cũng làm cho nó thành cỗ xe, thành cứ điểm, cho nó sung mãn, nó tích tập cho nó sâu. Vì vậy mà nó mới xả được tất cả các pháp trên thế gian này.

Cứ y chỉ theo lời dạy của Thầy, đặt trọn hết niềm tin ở Giới, Định, Tuệ. Tức là cứ y chỉ theo lời dạy của Thầy thì quý thầy đặt trọn niềm tin ở ba pháp Giới, Định, Tuệ của đức Phật và tất cả các pháp môn của Phật mà hôm nay Thầy đã triển khai thành một con đường có lý pháp, có hành pháp rất rõ ràng và cụ thể. Vén sạch những màn mây kiến thức tưởng giải của thế nhân đang phủ trùm trên ba Thánh pháp của đạo Phật (Giới - Định - Tuệ) khiến cho ba pháp này không còn ai thực hiện được, gần như chỉ còn là một danh từ suông. Còn toàn bộ tu sĩ Phật giáo thì sống ngược lại và không thực hành đúng pháp này. Đó thì hầu như là quý thầy cũng nhận thấy rất rõ là người ta đi ngược lại với cái pháp Giới - Định - Tuệ của Phật. Còn bây giờ Thầy vén ra để chúng ta thực hiện được từ Giới - Định - Tuệ. Để cho nó rõ ràng cái sự giải thoát mà đức Phật vì lòng từ bi mà Ngài đã đem dạy lại cho chúng ta. Cho đến bây giờ chúng ta bị bỏ quên những cái pháp rất là cao quý này.

7. Nếu ai sống đúng và hành đúng lời dạy của Thầy thì kết quả lòng thương yêu rộng lớn của quý vị phải trùm cả không gian và thời gian. Chừng đó thế gian này là thiên đàng, quý thầy là những du tăng khất sĩ, rày đây mai đó, đời sống ba y một bát không có chùa to, tháp lớn. Quý thầy đã phủi sạch những sợi dây ràng buộc vật chất thế gian. Đời sống của quý thầy rộng bước thênh thang, tâm hồn của quý thầy thương yêu chúng sanh như không gian phủ trùm vạn hữu. Bây giờ quý thầy không phải Phật, không phải Tổ, không phải Alahán, không phải Bồ tát mà là một con người như bao nhiêu con người khác, nhưng tâm hồn của quý thầy đã hòa cuộc sống của quý thầy với các cuộc sống của nhân thế bên nhau mãi mãi, không xa lìa chúng sanh một bước. Quý thầy là con người đã giải thoát với lòng thương vô tận.

Đó là kết thúc bài học về Tứ vô lượng tâm. Để cho quý thầy thấy rằng cái pháp Tứ vô lượng tâm tuyệt vời như vậy. Làm cho tâm hồn chúng ta rộng lớn bao la với muôn loài muôn vật. Ở đây Thầy xin đọc lại một cái chuyện của một vị cao tăng ở trong thời đức Phật mà đã thực hiện Tứ vô lượng tâm mà đức Phật đã ca ngợi rằng, đã ca ngợi Ngài(BBT:CĐ,13B,E00:46:04) là một người đệ nhất hạnh về từ bi vô lượng. Đây, cái người đó như thế nào, là ai, tên gì (BBT:CĐ,14A,B00:00:00)thì Thầy sẽ thuật lại cho quý thầy nghe để kết thúc cái bài pháp này.

Để kết thúc bài pháp Tứ vô lượng tâm Thầy thuật lại cho quý thầy nghe câu chuyện Thánh tăng thời đức Phật tu tập thiền quán hướng niệm trau dồi Bốn tâm vô lượng để trở thành vị tỳ kheo đệ nhất về hạnh từ bi vô lượng. Ngài Siriti, Ngài là em trai của ông Cấp Cô Độc. Trong ngày ông Cấp Cô Độc cúng dường Kỳ Viên tịnh xá cho đức Phật, ông có chứng kiến và nghe pháp. Sau đó ông xin Phật xuất gia và thọ đại giới. Ngài thông hiểu hai loại giới luật, được đức Phật cho một để tài thiền quán hướng tâm tu tập, trau dồi thân tâm bằng pháp môn Tứ vô lượng tâm. Từ đó ngài trở thành một người đệ tử của Phật có từ tâm đệ nhất. Quý thầy nghe bài kệ của Ngài. Thầy đọc bài kệ khi ngài chứng đạt được Tứ vô lượng tâm:

Từ tâm ta trau dồi

Phủ trùm khắp muôn phương

Bi tâm ta trau dồi

Thương khắp hết quần sanh

Hỷ tâm ta trau dồi

Vui hòa cùng vạn pháp

Xả tâm ta trau dồi

Vạn vật đều chung vui

Tâm ta khéo định tĩnh

Tinh cần sống giải thoát

Nghĩa là ông chỉ có tu nhiêu đó đã giải thoát, đã chứng được Tam minh ngay tức khắc. Cái tâm mà thương yêu chúng sanh nó thanh tịnh tới mức độ đó. Ông truyền lệnh một cái, bởi vì trong khi tu tập trau dồi này ông thường dùng pháp hướng. Phật nói Như lý tác ý mà, cho nên lúc đó ông chỉ cần truyền lệnh bảo các hành trong thân ngưng, hơi thở ngưng thì tức nó ngưng liền là ông nhập Tứ thiền. Từ ở Tứ thiền ông hướng tâm nhắc tâm phải hướng về quá khứ thì Lậu tận minh, Túc mạng minh, Thiên nhãn minh, nó phải hiện ra tức khắc không phải mà ngồi nhiếp tâm, ức chế tâm như chúng ta dùng hơi thở đâu.

Người ta tu có bây nhiêu đó người ta cũng đủ rồi. Vậy nên khi ông nghiên cứu về hai loại giới luật của Phật đã thấy tâm từ của ông tới mức độ nào. Bởi vì đức Phật dạy thiện pháp, mà thiện pháp tức là có tâm từ rồi, từ bi hỷ xả trong này rồi, cho nên do ông áp dụng vào bài pháp này mà ông thành tựu được đạo giải thoát nên ông là đệ nhứt từ bi vô lượng. Ông được đức Phật xem như hàng đệ tử có tâm từ bi rộng lớn nhất trong hàng đệ tử, đệ nhất đệ tử của đức Phật.

Thì hôm nay Thầy đem mẩu chuyện, để lấy mẩu chuyện này làm cái gương để chúng ta noi theo. Trong khi Thầy tham cứu về phần lịch sử của các bậc Thánh tăng, Thầy đã thấy được những điều kiện thật là tuyệt. Bởi vì muốn mà mình nương theo các bậc Thánh tăng trong thời đức Phật, thì thời mình đâu có Thánh tăng mà Phật bảo mình phải quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng. Mình phải theo những vị tăng, những vị tăng trong thời đức Phật mới gọi là Thánh tăng. Do những hàng mà tu như vậy chúng ta hãy nghiên cứu qua cái hành trình, qua hành trạng của các Ngài. Qua đó mà chúng ta mới tu tập cho chính mình. Chứ bây giờ mình nương quý thầy của mình thì phạm giới, phá giới hết rồi, mình nương sao cho được. Và hành động của quý thầy thì sống trong vật chất thì mình nương sao được mà giải thoát. Còn các vị Thánh tăng ngày xưa người ta sống trong rừng, ba y một bát, đi xin ăn vất vả. Rồi đây quí thầy sẽ thấy có nhiều vị người ta già cả mà người ta còn đi xin ăn, rồi người ta mệt nhọc, người ta nương gậy trèo lên núi hoặc thế này thế khác. Đọc tới những cái nỗi già yếu của những vị mà theo đức Phật tu hành phải đi xin ăn chứ không phải ngồi ở nhà mà người ta đem cơm tới cho ăn được. Mà phải đi xin ăn hằng ngày. Và đồng thời những cái xin ăn hằng ngày mới ngộ được và tu tập rèn luyện mình để cho được giải thoát.

Thì đó là những công trình rất lớn trong những Thánh tăng trong thời đức Phật mà chúng ta không được học, không được nêu lên để làm gương hạnh tốt cho chúng ta noi theo mà chúng ta thực hiện trong đời sống của chúng ta.

Hôm nay, đây là lần đầu tiên Thầy dạy cho quý thầy về hành trạng của bậc Thánh tăng. Rồi lần lượt trong bài giảng của giáo án này Thầy sẽ cho nhiều gương hạnh Thánh tăng để cho các thầy lấy đó làm gương soi cho mình, để trên bước đường tu tập đến khi giải thoát.

Hồi nãy kết thúc bài Tứ vô lượng tâm thì Thầy thuật lại một mẩu chuyện của một vị cao tăng trong thời đức Phật và Ngài có để lại cho chúng ta một bài kệ, nhưng đó là bài kệ của Ngài. Còn kết thúc bài giảng Tứ vô lượng tâm thì Thầy cũng có một bài kệ để nhắc nhở quý thầy tu tập. Bài kệ của Thầy như thế này:

Trau dồi từ tâm tốt

Lòng thương hòa vạn hữu

Trau dồi bi tâm tốt

Vạn hữu hết điêu linh

Trau dồi tâm hỷ tốt

Lòng vui khắp muôn loài

Trau dồi tâm xả tốt

Vạn vật sống an lành

Đó là những câu kệ của Thầy, Thầy nói lên tâm trạng của Thầy như vậy. Thầy mong rằng quý thầy áp dụng câu kệ này mà nhắc tâm cho mình để cho hằng ngày mình trau dồi bốn tâm vô lượng này để sống được với vạn hữu, với sanh linh bằng cái cuộc sống chan hòa và an lạc. Đó là cái điều ước ao, ước mơ của Thầy để mong mọi người sống được với bốn cái tâm vô lượng này. Đó là kết thúc bài Tứ vô lượng tâm mà Thầy đã dạy, giảng giải cho quý thầy hiểu cái lý và cái hành pháp của nó. Thì quý thầy đã biết cái hành và biết rõ được cái lý của nó như thế nào là xong cái bài Tứ vô lượng tâm.(BBT:CĐ,14A,E00:06:23)

(BBT:CĐ,14A,B00:06:24)

(Missing)

(BBT:CĐ,14A,E00:31:23)

(BBT:CĐ,14A,B00:31:24)Bây giờ chúng ta tiếp tục học Tứ chánh cần. Tứ chánh cần là bốn pháp dùng để trau dồi dứt trừ các ác pháp. Vậy Tứ chánh cần là gì? Tứ chánh cần là bốn pháp siêng năng, cần mẫn, tinh tấn, hợp với đạo lý nhân quả để giúp cho con người thoát ra khỏi cảnh khổ, bất hạnh của cuộc đời; để giúp cho con người thoát kiếp trầm luân khổ ải; để giúp cho con người mọi hành động không làm khổ mình khổ người và để giúp cho mọi người trau dồi rèn luyện thân tâm đạo đức nhân quả.

Như vậy Tứ chánh cần chúng ta phải hiểu bốn cái pháp chuyên cần này để giúp cho chúng ta thoát cuộc đời bất hạnh, để giúp cho chúng ta không làm khổ mình khổ, người và để giúp cho mọi người trau dồi thân tâm đạo đức của chúng ta trong nhân quả. Thì chúng ta phải biết cái pháp này nó trau dồi đạo đức nhân quả như thế nào? Bởi vì dạy về nhân quả mà không dạy về Tứ chánh cần thì chắc chắn là người ta chưa biết pháp hành, cho nên người ta nói nhân quả suông mà không có hành nhân quả. Còn ở đây chúng ta chưa có dạy về nhân quả nhưng trước đây Thầy có giới thiệu chúng ta biết nghiệp. Nghiệp là cái nhân quả của nó đem đến cho chúng ta, từ cái nhân đến cái quả, chuyển kiếp rồi nó thành những cái nghiệp lôi cuốn chúng ta trong vòng sanh tử luân hồi. Thì cái nhân quả là như vậy. Nhưng dạy về nhân quả, đạo đức nhân quả thì nó phải có một cái giáo án riêng của nó. Cái đạo đức này, vì nó là cái đạo đức rồi thì nó phải có tuần tự từ thấp đến cao, cách thức tu học như thế nào của nhân quả. Vì vậy có dịp Thầy sẽ soạn giáo án đạo đức nhân quả giúp cho mọi người có đường lối trau dồi, học tập đạo đức nhân quả để đem lại sự an lành, thanh bình cho con người trên thế gian này. Nhưng bây giờ thì chúng ta không có thời gian để mà viết thành cái giáo án của đạo đức nhân quả.

Tứ chánh cần chia làm bốn vai trò để trau dồi các hành trong thân. Nghĩa là nó có bốn phận sự để mà trau dồi các hành, nó trau dồi các hành động, không phải là trau dồi cái trừu tượng như chúng ta trau dồi Tứ vô lượng tâm đâu, mà nó trau dồi các hành động trong thân của nó. Cái hành động trong thân của nó như thế nào thì chúng ta sẽ lần lượt, Thầy sẽ giải bày để chúng ta thấy được các hành động trong thân của chúng ta.

Một: siêng năng cần mẫn ngăn ngừa những điều ác chưa phát sanh.Ở đây là cái lý thôi, nói cái lý là ngăn ngừa; rồi cần mẫn ngăn ngừa như thế nào thì chắc chắn đó là danh từ rỗng, không đúng nhưng phải nói cho quý thầy biết, để cho quý thầy có những cái lý; mà phải nói cho hiểu để biết ngăn ngừa. Sau đó chúng ta hành thì chúng ta mới biết biến ra các hành động ngăn ngừa như thế nào và phòng ngừa nó như thế nào.

Hai: phải siêng năng cần mẫn dứt trừ những điều ác đã phát sanh.Dứt trừ đây chỉ nói danh từ suông, đó là cái lý nói dứt trừ, chứ dứt trừ phải bằng cái hành động, phải bằng cách tập luyện như thế nào để dứt trừ các pháp ác. Đó là cách thức đoạn dứt nó chứ không thể nói dứt trừ suông mà nó dứt các pháp ác được. Cho nên hầu hết chúng ta phải giải cái lý của pháp rồi mới giải cái hành của pháp, rồi mới thấy cái chỗ hiểu nó, rồi mới cái chỗ hành nó như thế nào cho đúng.

Ba: là siêng năng cần mẫn trau dồi những điều lành chưa phát sanh.Bây giờ nói đến mình phải trau dồi những điều lành chứ còn khi không nó làm sao có trong tâm mình điều lành được. Cho nên phải trau dồi những điều lành đó. Cho nên những điều lành đó, chưa phát sanh thì phải trau dồi nó. Trau dồi nó một thời gian thì tất cả những pháp lành nó phát sanh ra.

Khi mà trau dồi một thời gian nó phát sanh ra thì đến giai đoạn thứ tư thì phải siêng năng cần mẫn tiếp tục trau dồi những điều lành đã phát sanh. Bây giờ trau dồi nó đã lớn rồi, nó đã khởi ra rồi thì bắt đầu mình phải trau dồi cho nó lớn mạnh lên để giúp cho người, để giúp cho mình, làm cho mình vui, làm cho người khác vui.

Trên bước đường tu học nó phải đi từng bước, từ cái hiểu cái lý cho đến cái hành của cái lý. Từ hiểu cái lý pháp cho đến cái hành của pháp. Thầy dạy đâu thì nó có những bước căn bản như vậy. Chứ không phải dạy chung chung được, lý với hành nó phải song song như vậy chúng ta hiểu mới rõ.

Bây giờ Thầy xin ôn lại những điều lành Thầy đã dạy quý thầy ở lộ trình thứ nhất.

Bây giờ ôn lại để chúng ta thấy mình đã học những cái pháp lành nào, những điều lành nào để cho mình biết.

Thứ nhất,như mình biết như là mười điều lành, mười điều lành tức là thập thiện đó, quý thầy đã học rồi phải không. Rồi bốn tâm vô lượng, quý thầy đã học rồi. Rồi mười điều lành bây giờ chúng ta mới đem áp dụng vô cái Tứ chánh cần này đó. Còn bốn Tâm vô lượng mình đã trau dồi bằng cái pháp hướng để làm cho tâm từ bi hỷ xả của mình nó rộng lớn hơn. Thì cái hành của Tứ vô lượng tâm rồi.

Bây giờ mới nhắc lại mười cái điều lành này. Hồi trước Thầy chỉ giảng cái lý của Mười điều lành này chứ chưa có dạy quý thầy hành mười cái điều lành này. Bây giờ nói tới đây thì quý thầy mới hành mười cái điều lành này, nó mới hiểu biết rằng khi dạy thập thiện tức là để chúng ta biết mười điều lành và mười điều ác. Và khi biết rồi, bây giờ tới Tứ chánh cần mới đem nó áp dụng vào Tứ chánh cần để chúng ta thực hiện mười điều lành mười điều ác. Bởi vì trong Tứ chánh cần Phật dạy các pháp ác chưa sanh thì không cho nó sanh, đã sanh thì đoạn dứt. Còn các pháp thiện chưa sanh thì phải cho khởi sanh, mà đã sanh thì tăng trưởng. Cho nên chúng ta biết được cái đó vì vậy mà chúng ta dạy các pháp ác như thế nào, các pháp thiện như thế nào để chúng ta hiểu để mà chúng ta áp dụng vào Tứ chánh cần cho đúng đắn.

Qua mười điều lành và bốn tâm vô lượng quý thầy đã quan niệm rõ nét về điều dữ và điều lành trong đạo Phật rất cụ thể. Mỗi khi ai đã học xong những điều Thầy đã dạy ở trên mà không hiểu được điều lành, điều dữ thì người đó quá là si mê. Nghĩa là Thầy dạy rồi mà không hiểu được thì thật là si mê. Nếu Thầy dạy điều lành, điều dữ mà người nào không hiểu thật rõ thì thật đáng thương cho người đó, người đó là kẻ si mê tận cùng. Nghĩa là Thầy dạy như vậy chắc chắn là Thầy tin một người mà bây giờ ngu si như thế nào mà dạy xong rồi chắc chắn là quý thầy cũng phải thấy rõ những điều mà Thầy dạy chứ không phải là không thấy rõ.Bởi vậy, trước khi làm một điều lành, tránh một điều dữ chúng ta phải hiểu rõ thế nào là lành, thế nào là dữ.

Những điều dữ là những điều có thể làm tổn hại cho mình, cho người trong hiện tại cũng như mai sau. Đó thì quý thầy thấy những điều lành điều dữ như thế nào. Điều lành là làm cho mình vui, làm cho lợi người; điều dữ thì làm cho mình khổ, làm cho người khác khổ. Thì đó là những đặc tánh của điều dữ và điều lành. So sánh ta thấy rất rõ và nhận định chính xác không lầm. Nếu ta so sánh giữa mười điều dữ và mười điều lành, đối chiếu nhau thì ai ai cũng rõ. Bây giờ mình để cái điều dữ trước và điều lành sau thì chúng ta thấy.

Một là sát sanh.Sát sanh thì người đó phải cầm dao, cầm gậy đánh cho chết người hoặc làm hại con vật này; không sát sanh là không giết hại, không làm đau khổ, không làm chết chóc chúng sanh. Đó là lành đúng không? Bởi vì lành là không làm khổ ai hết thì đó gọi là lành.

Điều dữ đây, thứ hai là trộm cắp. Trộm cắp là lấy của người ta không cho, làm cho người ta mất của người ta buồn rầu, người ta khổ sở; thì cái đó có khổ không - đó là ác. Cho nên mình thấy rõ pháp ác mà, đâu có gì là không ác. Còn mình không trộm cắp, tức là không lấy của người thì người ta đâu có mất của mà người ta khổ. Do đó mình thấy không có khổ, vì vậy đối chiếu lại thì ta thấy trộm cắp là pháp ác, mà không trộm cắp là lành.

Bây giờ đến ba là tà dâm.Cái người mà tà dâm, có vợ con rồi mà lại nhà người ta dê vợ người ta, hoặc làm thế này thế khác làm cho gia đình người ta tan nát. Gia đình tan nát như vậy có khổ không. Đó là pháp ác, là pháp làm cho đau khổ mình, đau khổ người. Còn không tà dâm thì gia đình hạnh phúc yên vui, nhà người ta có tan nát cửa không. Đó là mình vui thì người khác cũng vui. Do đó không tà dâm là pháp thiện, mà tà dâm là pháp ác.

Bốn là nói dối, nói không thật.Mà nói không thật là tức gạt người ta chứ gì. Ví dụ con người ta không có té giếng chết, mình chạy về mình nói: con bà đi ra coi trâu ngoài ruộng nó té giếng chết, nó lọt giếng chết rồi, làm cho bà ta sợ hãi, khóc lóc chạy ra coi con mình có chết không, ai dè thấy nó ngồi trên bờ ruộng. Do đó nói láo như vậy làm cho người ta khổ. Như vậy có ác không? Cho nên cái nói láo như vây làm cho người ta khổ, là pháp ác. Còn mình không có nói dối, gạt ai hết thì có ác không. Không có gạt làm cho ai khổ sở hết thì cái đó là cái pháp lành. Cho nên chúng ta phải nhớ so sánh để chúng ta biết để chúng ta giữ cái nào mà dứt cái nào.

Năm là nói thêu dệt. Nói thêu dệt là nói là nói cái này cái kia làm cho người ta thù hằn nhau, người ta giận với nhau, người ta ghét nhau thì cái đó là pháp ác hay pháp thiện? Vì người ta có giận hờn ghét nhau, do đó là pháp ác, làm cho người ta đau khổ, người ta tức giận - đó là pháp ác. Còn mình không nói thêu dệt thì đâu có làm ai khổ. Mình không có nói xấu người khác thì không có làm ai khổ. Cho nên do vì vậy đó mà đó là pháp thiện.

Sáu là nói lời phù phiếm, nói lời phù phiếm là mình nói cái này cái kia nó không đúng cách. Nó làm cho người ta nghe chuyện này rồi dính mắc vào chuyện kia, đi làm chứng làm trái này kia, làm cho người ta phải mất thì giờ, làm cho người ta tổn phí những cái công sức để mà ngồi nghe những cái chuyện tào lao không có đúng. Đó là cái pháp ác. Còn mình không nói lời phù phiếm thì có phải người ta không mất thì giờ không, người ta không có ngồi nghe cái chuyện tào lao, cho nên người ta không có hao tổn tinh thần, cũng như hao tổn thời gian của người ta. Như vậy là thiện pháp.

Bảy: nói lời hung dữ.Nói lời hung dữ là mình chửi mắng, mình rủa người ta, mình nạt nộ thì làm cho người ta giận tức, làm cho người ta đau khổ thì đó là pháp ác phải không. Do vì vậy đó là pháp ác. Còn chúng ta không nói lời hung dữ thì đâu có làm ai khổ sở, cho nên đó là pháp thiện.

Tám là tham lam. Tham lam là ham muốn cái này cái kia, sanh ra những cái đạt được thì mình mừng vui một chút, còn không đạt được thì nó khổ sở nó lo toan đủ thứ hết trong đầu của mình. Do đó tham muốn cái này cái kia làm cho chúng ta phải lo lắng. Như vậy sự lo lắng ở trong tâm của mình, đó là pháp ác. Còn người không tham lam, không ham muốn thì họ có an ổn không. Họ thanh thản, họ an vui cho nên cái pháp đó là cái pháp thiện.

Chín là sân.Quý thầy thấy người sân có giận dữ không? Giận dữ thì tức tối, mặt đỏ, tay chân múa may. Do như vậy mà người sân là người quá khổ. Sân là khổ như vậy đó là pháp ác. Còn cái người không sân thì có khổ không? Không có khổ, không có giận dữ, không có múa me, không có chửi mắng, không có la lớn thì cái người đó là người không khổ. Còn cái người kia, người sân là người trong pháp ác cho nên khổ.

Si là ngu si, không thấy.Thấy ai uống rượu thì mình vô cùng uống rượu, người ta giết gà thì mình cũng a tùng vô giết gà ăn thịt hoặc làm những cái việc trộm cướp theo những cái điều mà người ta không có thấy tội lỗi cho nên do những si mê đó mà nó đưa con người ta đến những khổ đau liên tục(BBT:CĐ,14A,E00:45:53).(BBT:CĐ,14B,B00:00:00) Chúng ta phải biết đó là các pháp ác. Người không si là người thấy điều đúng, điều sai để chúng ta tránh mà không tạo cho chúng ta khổ và khổ cho người khác khổ, người đó là người không si. Không si là pháp thiện.

(BBT:CĐ,14B,00:00:18)Do bảng so sánh mười pháp này để cho quý thầy thấy rõ mà nhận định điều ác mà mình cần phải dứt bỏ, điều lành mình cần tăng trưởng và nuôi lớn. Như vậy chúng ta sẽ nuôi lớn mười điều thiện mà không không này. Không làm mười điều lành- không làm cái này thì trong khi lần lượt chúng ta phải tu tập, trau dồi như thế nào để chúng ta thực hiện được, tăng trưởng được mười pháp lành, mà đoạn dứt được mười pháp ác này, đó là điều quan trọng. Chứ không thể nói rồi chúng ta dứt được liền đâu, rất là khó chứ không phải dễ. Tuy là nói như vậy, so sánh như vậy để chúng ta hiểu nhưng đến khi thực hành tu tập là một điều mà chúng ta phải rèn luyện, dứt bỏ, trau dồi, phải quyết tâm chúng ta mới dứt được, chứ không phải muốn dứt là chúng ta dứt ngay liền được đâu, nó thật là khó chứ không phải dễ. Vì vậy giáo án này Thầy phải ghi lại cho nó được đầy đủ các pháp hành để chúng ta thực hành để dứt các pháp ác, để tăng trưởng các pháp lành để làm cho chúng ta càng ngày càng tiến bước trên con đường giải thoát.

Như vậy ở đây những điều lành khởi sự bắt đầu để cho người mới tu mà thực hành dứt bỏ mười điều ác, tăng trưởng nuôi lớn mười điều lành. Nhưng nói đến mười điều lành của đạo Phật mà không dạy con người trau dồi mốn tâm vô lượng: Từ, Bi, Hỷ, Xả cao quý tuyệt đỉnh lành trong các pháp. Nếu mà nói về pháp ác, pháp lành mà không dạy người ta trau dồi tâm từ bi hỷ xả. Như Thầy, tại sao Thầy không dạy các thầy tu Tứ chánh cần trước; dạy Thập thiện rồi lẽ ra phải dạy Tứ chánh cần trước, tại sao lại không dạy Tứ chánh cần mà lại dạy Tứ vô lượng tâm? Tại vì muốn dứt trừ các pháp ác phải có tâm Từ - Bi - Hỷ - Xả thì nó mới dứt trừ được. Mà dứt trừ được thì phải nuôi lớn những tâm nào, trau dồi những tâm nào để mới tăng trưởng các pháp lành. Nếu mà không tăng trưởng các pháp lành thì làm sao các pháp lành khởi sự ra được. Đó là những điều quan trọng, phải biết sắp xếp pháp nào tu trước pháp nào tu sau mà Thầy từng nhắc đi nhắc lại trên con đường xây dựng giáo án này.

Bởi vậy, Tứ vô lượng tâm là pháp lành cao nhất của đạo Phật mà cũng là bài học vỡ lòng tuyệt thiện pháp cho tất cả loài người. Mình phải hiểu muốn dứt trừ các pháp ác thì phải học Tứ vô lượng tâm, phải tu tập Tứ vô lượng tâm. Là bài học vỡ lòng đầu tiên mà cũng là tuyệt đỉnh của thiện pháp cho tất cả con người ở trên thế gian này nếu muốn đi vào con đường của đạo Phật. Nếu ai chưa học pháp vỡ lòng này thì khó có thể vứt bỏ mười điều ác. Nghĩa là chúng ta nói như vậy nhưng chúng ta chưa trau dồi được tâm từ bi hỷ xả thì chắc chắn mười điều ác này chúng ta khó vứt bỏ.

Nhờ có trau dồi Tứ vô lượng tâm ta mới có thể mà thương yêu tất cả chúng sanh, nhờ đó ta mới dứt trừ tận gốc của ác pháp. Nếu ta xây dựng giáo án tu tập theo đạo Phật mà đặt sai vị trí pháp tu thì cũng như người viết giáo trình học tập văn hóa thay vì lớp một đem đặt thành lớp hai. Vậy thì học sinh mới vào phải học lớp hai làm sao chúng học được. Chưa biết A, B, C mà đã đọc chữ thì học như vậy có được hay không, và tu như vậy có được hay không? Cho nên người viết giáo trình phải là người am hiểu, có nhiều kinh nghiệm trong ngành giáo dục. Cũng vậy, nếu người soạn giáo án của đạo Phật mà không có thực hành, không có kinh nghiệm thì giáo án ấy không thể áp dụng vào đời sống tu hành của tu sĩ được, vì không đem lại kết quả thiết thực cụ thể.

Vì thế đạo Phật bây giờ không có một giáo án tu tập, nên đời sống tu sĩ ương ương gàn gàn, đời chẳng ra đời đạo chẳng ra đạo. Bởi vậy, sắp xếp lại những pháp môn tu hành của đạo Phật từ thấp đến cao, từ dễ đến khó là một công trình phải được xem là khó khăn nhất. Nếu sai đi, chỉ cần một chút cũng làm mất thời gian của người tu rất lớn và cũng phí bỏ cuộc đời tu hành của họ, chẳng có ích gì cho chính bản thân họ mà còn lại làm cho người khác đau khổ, tốn công tốn của, tiêu phí bao nhiêu mồ hôi nước mắt của đàn na thí chủ mà chẳng ra ma nào cả. Cho nên quý thầy thấy trên bước đường tu tập từ ngày thầy biết đạo tới giờ vì không có giáo án thiết thực cụ thể từ bước thấp đến bước cao nên nhìn chung các thầy, huynh đệ cùng nhau chẳng ai ra nào cả, đời chẳng ra đời đạo chẳng ra đạo. Dở chết dở sống trên chiếc áo tu sĩ, cười thì cũng cười chẳng được mà khóc thì khóc cũng chẳng xong, cho nên cuộc đời tu hành lỡ dở.

Ở đây quý thầy phải hiểu những điều lành là những điều có thể lợi ích cho mình, cho người trong hiện tại cũng như trong tương lai. Chúng bao giờ cũng hợp với tâm từ bi, bình đẳng, bác ái và luôn luôn đầy đủ trí tuệ và lúc nào cũng phải đúng với chơn lý của đạo Phật. Nghĩa là nói về pháp thiện chúng ta phải hiểu là nó luôn luôn phải hợp với tâm từ bi, bình đẳng, bác ái; nó phải có thêm trí tuệ mà phải đúng với chơn lý của đạo Phật.

Cho nên khi Thầy dạy Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả thì Thầy thấy hầu hết có một số sai lạc rất lớn, họ sai lạc rất lớn, cỏ họ cũng không dám nhổ, đi cũng không dám đạp. Đó là cái sai lạc rất lớn thứ nhất, cái sai lạc thứ hai là họ đem cơm đem thực phẩm họ họ đem cho kiến cho này kia ăn. Họ sai lạc, nhiều cái sai lạc lắm, họ không có biết một cái gì bởi vì trí tuệ của con người sao mà nó mờ mịt, nó ngu tới mức độ Thầy không có tưởng được. Mà cái người không được nghe, được học mà lại hiểu được Thầy. Đó là cô Út. Cái môi trường của mình đâu phải du tăng khất sĩ thế mà họ làm như họ là du tăng khất sĩ. Họ tưởng tượng ra họ như Phật rồi nên từ đó họ không dám đạp cỏ, không dám nhổ cỏ. Mai mốt cái thất của họ như là cái đống rác.

Bởi vậy cho nên khi chúng ta chưa phải là du tăng khất sĩ thì chúng ta từ từ tập, thân chúng ta đâu phải một ngày nó từ liền, hay nó bi liền được. Mà nó cả một quá trình tu tập, cả một thời gian dài. Chừng nào chúng ta biết chúng ta có buông xả được không? Bây giờ nhìn trong thất chúng ta còn bao nhiều đồ chúng ta có dám quăng ném ra không. Thế mà chúng ta muốn làm ông Phật liền à. Đó là chúng ta muốn làm ông Phật ngay liền, thiệt là cái tâm tưởng tượng. Thế thì chúng ta phải hiểu được hiện tại chúng ta sống trong chiếc áo này phải làm cái gì, tu tập từ bi hỷ xả như thế nào cho nó phù hợp, cho nó đúng. Chứ bây giờ chúng ta ngay liền muốn không có đạp cỏ, không có giết cỏ, không có làm gì hết mà còn lấy cơm thiên hạ cho kiến đồ ăn nữa thì thử nghĩ quý thầy như thế nào. Ông Phật nói ổng nói ăn còn dư ổng bỏ ra đất trắng. Thực ra, chắc chắn là ông Phật nghĩ của đàn na thí chủ, mà mồ hôi nước mắt chưa chắc ổng xin thừa để bỏ đâu. Còn một chút còn ráng ăn hết chứ chưa chắc bỏ đâu. Còn chúng ta nghe nói vậy, ăn thấy hơi no no bụng mà cái đó bộ không ngon thôi đem bỏ đi, phí của đàn na thí chủ. Chứ không phải quý vị tưởng cái đó là quý vị bố thí cho chúng sanh đâu. Bởi vì chúng sanh nó có cái nghiệp riêng của nó, nó phải chịu khổ chịu sở là do cái nghiệp của nó. Chứ đâu cần phải chúng ta bố thí. Cho nên khi bố thí là làm cho chúng sanh mang thêm nghiệp nữa. Cho nên ông Ca Diếp nói: “Nếu bà cúng dường cho tôi thì bà sanh vào cái sự đầy đủ hơn mà tôi bố thí cho bà thì bà càng khổ sở hơn”. Cho nên chúng ta nhận của bố thí là chúng ta lại nghèo khổ hơn. Mà người đời tưởng là bố thí được cái an lạc có một chút thôi mà tiếp tục đó là sự nghèo khổ, tiếp tục khổ hơn nữa. Vì mình thọ của người ta, cho nên do vì vậy mà không thấy được. Mình đem mình cho con kiến ăn, con kiến nó còn khổ hơn nữa; nó lại sanh những con khác vật nhỏ hơn nữa, đói khổ hơn nữa. Chớ đâu phải mình làm như vậy là mình làm nó no đâu. Nó no có một chút đó mà nó nợ của người ta biết bao nhiêu. Quý thầy tưởng làm điều đó là quý thầy từ bi nhưng không ngờ quý thầy lại giết nó thêm một kiếp khác nữa.

Hôm nay Thầy nói như vậy để cho quý thầy biết rằng tu Tứ vô lượng tâm như thế nào đúng như thế nào sai. Tưởng là giảng như vậy quý thầy đã hiểu cái vai trò, cái hiện tại, cái thân phận của mình là như thế nào. Mình có thành Phật được chưa. Bởi vậy, lời nói là một lẽ mà hiểu đạo lại là một lý. Không thể nào mà hiểu sai như vậy được. Nếu không có Thầy nhắc đi nhắc lại thì chắc quý thầy đã lầm lạc trong cái sự hiểu biết này.

Thầy xin nhắc lại, ở đây quý thầy phải hiểu, những điều lành là những điều có thể lợi ích cho mình, cho người trong hiện tại cũng như trong tương lai. Chúng bao giờ cũng hợp với tâm từ, bi, bình đẳng, bác ái và luôn luôn đầy đủ trí tuệ. Quý thầy nhớ đầy đủ trí tuệ, từ bi bác ái phải đầy đủ trí tuệ. Và lúc nào cũng phải đúng với chơn lý của đạo Phật. Phải áp dụng đúng chân lý của Đạo Phật, nghĩa là đúng không gian, thời gian, đúng thời điểm phải ứng dụng là ứng dụng cái gì cái gì, chứ quý vị ứng dụng cách đó là quý vị ứng dụng sai, không có đúng cách. Cho nên làm sao mà đạt được cái đạo giải thoát này. Nó khéo léo, nó thiện xảo mà áp dụng pháp đó, và đời sống của mình đúng lúc đó đúng thời điểm đó thì mới có kết quả. Nếu không đúng chân lý của Đạo Phật thì xem như đó là điều ác đó. Đó, giống như quý thầy đem cơm đem này kia bỏ cho kiến, không dám đạp lên cây cỏ, không dám quét, đi lúm túm lúm túm làm như người cúm vậy. Thì như vậy đó đã là cái sai của quý thầy rồi. Cái tu đó là cái tu sai rồi, chứ đâu phải là cái tu đúng. Cho nên đó là thiếu trí tuệ, đó không đúng chân lý của Đạo Phật, đó là cái sai. Thì được xem đó là những hành động ác, làm cho người ta thêm khổ nữa, làm cho người ta chuyển kiếp thêm cái nợ nần của người ta nữa.

Vì đạo Phật là đạo từ bi, thiếu từ bi là ác pháp. Mà từ bi đúng cách nó mới đúng, còn từ bi không đúng cách là ác pháp. Quý thầy hiểu chỗ đó, nếu mà quý thầy thực hiện từ bi mà từ bi không đúng cách là ác pháp. Quý thầy cứ đem cơm đem gạo cho người khác tức là quý thầy làm cho người ta đói khổ hơn chứ chưa hẳn đã hết. Vì đó là cái nợ mà.

Như chúng ta đã được biết, có ba nơi hành động xuất phát thiện hay ác, tức là xuất phát pháp thiện. Như Thầy đã nói có ba nơi hành động trong thân chúng ta mà nó xuất phát pháp thiện hay pháp ác ở đó, để chúng ta biết nó để chúng ta trau dồi những hành động đó chứ. Còn nếu mà không biết thì chúng ta sao trau dồi nó được, cũng như tu tập trong hành động đó. Nó không phải thường. Như ở đây Thầy đã nói nó có ba nơi, ba nơi đó ở đâu, ba nơi đó ở chỗ nào?

-        Một là ý hành,ý hành là cái ý mình suy nghĩ ở trong đầu của mình.

-        Hai là khẩu hành, hai là cái miệng mình hay nói lép nhép, đó là khẩu hành.

-        Ba là thân hành, thân hành là đi đứng nắm, bắt, nằm, ngồi. Đó là ba chỗ để lưu xuất thiện pháp, ác pháp ở chỗ đó.

Như vậy chúng ta phải biết ba cái chỗ mà nó xuất phát đó.

Nhưng chúng ta phải hiểu rằng, ý hành là nơi trung tâm xuất phát điều lành, điều dữ. Đó là trung tâm nó xuất phát, sai khiến cái miệng, sai khiến cái thân của chúng ta làm nhưng ý hành là trung tâm xuất phát, nó điều khiển, nó chỉ huy. Nói cho đúng ý hành là bộ chỉ huy các pháp ác cũng như các pháp thiện. Khi còn vô minh thì nó chỉ huy làm các điều ác. Khi mình vô minh, mê mờ thì nó chỉ huy thì mình cứ cho là tốt, là đẹp, là hỷ lạc, khả ái, khả hỷ, khả lạc là thích, là thú cho nên làm những điều ác mà không thấy, cho nên cái điều đó gọi là vô minh. Khi vô minh thì ý hành nó chỉ huy các thầy làm các điều ác mà các thầy không hay biết gì hết. Khi nó đã minh tức là nó đã hiểu rõ rồi thì nó chỉ huy làm các điều lành. Cũng như bây giờ chúng ta hiểu Tứ vô lượng tâm, chúng ta hiểu mười điều ác, mười điều lành, đó là chúng ta minh rồi đó. Phải hiểu chữ minh và vô minh. Minh là mình đã hiểu rõ cái nào ác, cái nào lành, cái nào đúng, cái nào sai mình phải hiểu rõ - đó là minh.

Bây giờ ý hành của chúng ta bắt đầu điều khiển để làm các điều lành mà vì mình đã minh rồi thì mình làm các điều lành là đúng lành, nó không có sai. Còn khi mình chưa có minh nên mình làm các điều ác mà mình cứ tưởng đó là lành. Cũng như mình ăn trộm ăn cắp về có tiền có của nuôi con mình tưởng là lành, vợ con mình được êm ấm. Không ngờ người ta mất của thì người ta khổ. Mình cứ ngỡ tưởng là lành không ngờ đó là điều ác, thì đó là vô minh. Còn cái minh là mình không làm khổ mình khổ người. Đó là pháp thiện.

Vì thế chúng ta bắt buộc bộ chỉ huy phải tập huấn mười điều dữ, mười điều lành. Nghĩa là bắt buộc nó phải học tập. Bắt ý thức của chúng ta phải học tập cho nó biết cái nào là lành, cái nào là dữ. Vậy đó, phải bắt buộc, phải tập huấn nó, cho nó học tập cho nó biết rõ. Còn nếu không bắt ý hành chúng ta cho nó học tập thì nó chỉ huy tầm bậy, chỉ huy sai, nó đưa đến chúng ta nhiều điều đau khổ. Và còn phải huấn luyện quân đội, trau dồi Tứ vô lượng tâm để áp dụng chiến đấu với mặt trận lành và dữ. Bây giờ mình phải trau dồi được cái tâm của mình nữa, ý thức của mình bây giờ đã minh rồi, đã hiểu rồi nhưng bây giờ phải huấn luyện bốn cái tâm vô lượng của chúng ta. Chứ nếu không huấn luyện trau dồi bốn cái tâm vô lượng của chúng ta thì chúng ta lấy đâu mà chiến đấu với mặt trận lành dữ này được? Chúng ta thấy cả một mặt trận mà để chúng ta mở màn cho một cuộc chiến trận đánh cái mặt trận lành dữ ở trong cuộc đời của chúng ta, để chúng ta trở thành những con người chiến thắng.

Bây giờ chúng ta cũng cần phải biết nội dung của Tứ chánh cần. Nghĩa là hồi nãy tới giờ mình đã học biết nó như vậy rồi nhưng cũng phải xem xét nội dung Tứ chánh cần nó như thế nào, để giải rõ ra. Nãy thì đại khái cho chúng ta biết là có bốn phần, nhưng chưa giải rõ ra. Còn bây giờ chúng ta phải giải rõ ra nội dung Tứ chánh cần cho nó rõ. Hồi nãy thì khái lược bốn nội dung đó.

Một: siêng năng cần mẫn ngăn ngừa điều ác chưa phát sanh, đại khái nó như vậy. Bây giờ mình giải thích ra cho rõ cái đại khái đó như thế nào. Nơi ý hành lúc khởi ác, lúc không khởi ác. Nơi ý hành của chúng ta lúc thì nghĩ ác, lúc thì không nghĩ ác - ta biết làm sao ngăn cho được? Mà trong kinh dạy ngăn ngừa các điều ác. Hầu hết các kinh sách giảng đến đây không thấy pháp hành - chỉ nói ngăn ngừa, ráng giữ gìn. Ngăn ngừa và ráng giữ gìn thì tâm không hình sắc lại không có dây dàm làm sao mà nắm giữ nó được. Cho nên lời nói ngăn ngừa và ráng giữ gìn là lời nói suông. Muốn ngăn ngừa và giữ gìn không có ý hành ác pháp thì phải áp dụng tu tập trau dồi tâm bằng pháp, tu bằng tâm pháp. Bằng hai pháp, nghĩa là khi chúng ta muốn trau dồi bằng phần ngăn ngừa và giữ gìn này thì chúng ta phải, bởi vì ngăn ngừa và giữ gìn thì chúng ta phải trau dồi bằng hai cái pháp: một là tùy pháp, hai là hướng pháp.

Mình phải vạch ra cho nó rõ để mình biết các pháp hành như thế nào thì mình mới hành, chứ bây giờ nói hướng pháp không thì quý thầy cũng không biết. Mà nói tùy pháp không thì mấy thầy cũng không biết. Mà tùy pháp không thì không đủ, mà hướng pháp không cũng không đủ. Cho nên ở đây chúng ta phải câu hữu lại hai cái pháp này để mà chúng ta tu tập, để trau dồi, để mà đoạn dứt cái pháp ác mà tăng trưởng cái pháp lành.

Tùy pháp là như thế nào, mà hướng pháp như thế nào? Tùy pháp là pháp tu tập như thế nào, mà hướng pháp tu tập như thế nào, để nói rõ cho chúng ta hiểu pháp tùy, pháp hướng thế nào.

Tùy pháp là phải nương theo cái pháp mà đức Phật đã chỉ dạy.Bây giờ có cái pháp sẵn mình phải tùy theo, bây giờ chưa pháp thì làm sao mà tùy. Các thầy phải hiểu chỗ đó. Thì như vậy chúng ta đã được Phật dạy những pháp nào thì chúng ta phải tùy theo cái pháp đó, tức là theo cái pháp đó, mà nương theo cái pháp đó mà chúng ta tu tập hằng ngày trau dồi mình theo cái pháp đó thì đó là có cái pháp để chúng ta trau. Để hằng ngày theo cái lý đó mà trau dồi các hành thân, khẩu, ý của mình để ngăn chặn các pháp ác không cho sanh. Ví dụ Phật dạy pháp Tứ vô lượng tâm mà Thầy vừa dạy đã học và đã trau dồi tâm mình để tâm của quý vị phát sanh lòng từ bi hỷ xả. Khi tâm này đã phát sanh thì tâm của quý vị không còn khởi ác pháp. Nghĩa là khi mà quý vị đã tu tập bốn Tứ vô lượng tâm này thì các ác pháp không còn khởi sanh ở trong đó nữa. Cái hành động hằng ngày mà quý vị trau dồi tâm từ bi hỷ xả là hành động ngăn ngừa giữ gìn các pháp ác. Cái hành động mà mình trau dồi tâm thương yêu của mình đó, cái tâm buông xả của mình đó, tâm vui theo đó thì đó là hành động ngăn ác. Bởi vì mình có thương yêu mình mới làm cho người ta không đau khổ, cho nên đó là hành động ngăn ác, mình biết đó là ngăn ngừa. Mà ở đây nói ngăn ngừa mà nói danh từ suông thì chúng ta biết cái gì mà ngăn ngừa. Mà chúng ta không trau dồi tâm từ bi hỷ xả thì làm sao chúng ta ngăn ngừa được. Quý thầy thấy rõ không, bởi vì thấy rõ như vậy mới biết đó là cái pháp ngăn ngừa. Tức là quý vị vứt bỏ ác pháp hay nói một cách khác là đoạn dứt các pháp ác nơi tâm của quý vị. Nghĩa là tâm từ bi hỷ xả của quý vị có rồi tức là mình đoạn dứt các pháp ác. Đó là đoạn dứt nó đó.

Bởi vậy Phật dạy các pháp ác cần phải vứt bỏ, đoạn trừ. Ở đây lộ trình của người cư sĩ, người tu sĩ cần phải trau dồi tâm mình trong pháp môn Tứ vô lượng tâm thì đó là pháp dứt ác tăng trưởng pháp lành. Chớ không phải Tứ chánh cần. Nghĩa là bắt đầu chúng ta trau dồi Tứ vô lượng tâm của mình đó là mình đã ngăn ngừa cái tâm ác của mình đó. Tức là không có cho nó phát sanh ra thì đó là Tứ vô lượng tâm. Còn Tứ chánh cần là chúng ta dùng nó để mà đoạn dứt. Nhưng trong Tứ chánh cần nó còn có pháp ngăn ngừa chứ không phải chỉ riêng có Tứ vô lượng tâm mới có pháp ngăn ngừa mà thôi.

Đến đây Thầy sẽ giảng thêm điều mà quý thầy cần phải rõ về Tứ chánh cần và Tứ vô lượng tâm. Chứ nếu mà không giảng chỗ này thì quý thầy tưởng cái góc độ tu Tứ vô lượng tâm nó không ăn nhập gì với Tứ chánh cần. Nó không phải đâu. Tứ vô lượng tâm là pháp ngăn ngừa các pháp ác. Chúng ta phải hiểu như vậy mới đúng. Và Tứ chánh cần nó có cái pháp ngăn ngừa riêng của nó nữa. Chứ không phải Tứ chánh cần nó không có pháp ngăn ngừa đâu. Có pháp ngăn ngừa và nó có pháp đoạn dứt của nó nữa. Thì ở đây chúng ta thấy đức Phật nhắm cho chúng ta đi trên con đường thiện cho nên hoàn toàn chúng ta dứt ác để tâm chúng ta tịnh. Do vậy mà chúng ta chỉ mà chúng ta làm chủ luân hồi chứ không phải là chúng ta ức chế tâm. Chúng ta phải hiểu đường lối của đạo Phật. Ngồi đó mà tu ức chế tâm là tu điên, tu sai, tu không đúng. Nếu ngồi nhiều mà không chịu đi kinh hành là tu điên tu khùng.

Đến đây quý thầy thấy rõ Tứ vô lượng tâm và Tứ chánh cần là như hai anh em song thai, là như hai cánh tay mặt và tay trái. Nếu thiếu một tay thì không làm nên việc được. Có pháp Tứ vô lượng tâm mà không có pháp Tứ chánh cần thì tuyệt nhiên ta tu hành còn thiếu lớn, còn khiếm khuyết rất lớn. Cho nên Thầy xếp hai cái pháp môn này nó đứng gần bên nhau để chúng ta thực hiện được cái pháp thiện. Còn nếu chúng ta xếp nó vào các pháp khác thì nó không thể đúng được.

Tứ chánh cần là bốn pháp bắt buộc chúng ta phải tu hành, phải siêng năng cần mẫn; luôn luôn tu tập không được bỏ qua cho nên gọi nó là chánh cần - tức là siêng năng trong chánh pháp thiện, diệt trừ tà pháp ác. Nghĩa là luôn luôn lúc nào chúng ta - khi mà tu Tứ chánh cần nó còn siêng năng hơn Tứ vô lượng tâm nữa. Nghĩa là nó cần - tức là Chánh tinh tấn đó. Bởi vậy khi mà đức Phật nói tấn lực, tức là nói Tứ chánh cần - đó là tấn lực. Cho nên nói về pháp mà siêng năng nhất trong các pháp của Phật thì phải nói là Tứ chánh cần là siêng năng nhất. Mà siêng năng nó mới trừ được cái ác, dứt được cái ác, nó mới tăng trưởng được cái thiện. Còn nếu không siêng năng thì nó không dứt trừ được ác, không tăng trưởng được thiện. Vì vậy cuộc đời ta tu chỉ hoài công mà thôi. Cho nên pháp này là cái pháp Chánh tinh tấn, ở trong cái nẻo mà Bát chánh đạo thì Chánh tinh tấn nó nằm trong Tứ chánh cần này. Nếu mà người siêng năng hằng ngày mà tu luyện mình để dứt ác mà tăng trưởng thiện thì người này gọi là Chánh tinh tấn. Chứ không phải người này chánh tinh tấn là ngồi thiền nhiều, nhiếp tâm nhiều hoặc ngồi nhập định nhiều là chánh tinh tấn đâu. Chánh tinh tấn là dứt ác mà tăng trưởng thiện, đó là chánh tinh tấn.

Cho nên ở đây Thầy giảng pháp này nó có leo qua những pháp khác để chúng ta hiểu được Phật pháp. Cái đúng cái sai của nó chứ không khéo chúng ta không biết ở chỗ nào.

Tứ chánh cần có pháp tu riêng không phải trau dồi tâm mình như Tứ vô lượng tâm. Thầy nhắc lại cho quý thầy thấy rằng Tứ chánh cần có cái pháp tu riêng của nó, chứ không phải là chỉ có ở trong cái pháp Tứ vô lượng tâm đâu, nó có sự riêng của nó.

Đến đây bây giờ nó gần hết giờ rồi, chúng ta nghỉ.

Trước khi mà nghe Thầy giảng tiếp tục giáo án, cái phần Thầy nhắc nhở quý thầy hôm nay để cho quý thầy áp dụng cho đúng giới luật. Nhiều khi mới đầu chúng ta nghe giới luật chúng ta thích lắm, nhưng khi chúng ta áp dụng có một vài ba ngày, hoặc trong một tuần hay một tháng thì lần lượt cái tâm phàm phu chúng ta nó sống theo thói quen nó vui. Do đó trình tự đó nó tìm mọi cách, nó có cơ hội. Vì trong sống chung nhau nên có những cơ hội để chúng ta phạm phải những lỗi lầm ở trong giới luật. Tuy rằng những lỗi lầm đó nó nhỏ nhặt nhưng nó sẽ dẫn đi đến những lỗi lầm lớn. Cho nên ở đây qua hạnh độc cư mà xét qua quý thầy thì từ cái duyên nó nhỏ nhỏ như mình dọn cơm, như vậy nó sẽ có cái duyên để mà tập hợp, rồi từ cái duyên đó chúng ta sanh ra nói chuyện. Rồi từ nói chuyện nhỏ ít (mới đầu chỉ vài ba tiếng nói thôi) nhưng sau đó nó lại quen đi, nó bắt đầu tiếp tục làm cho cái nơi mà chúng ta tu hành nó bất an, nó động.

Cho nên đức Phật ngày xưa Ngài thích trầm lặng, Ngài sống trong trầm lặng, Ngài đi kinh hành ở trong trầm lặng, Ngài ca ngợi sự trầm lặng. Còn chúng ta thì không như vậy, thói quen của chúng ta ngoài đời là thích vui. Cho nên khi hở ra một chút là quên đi, tức là thiếu cái sức tỉnh thức. Do tu mà cái Chánh niệm tỉnh thức nó không có cho nên sức tỉnh nó không có. Cho nên cái tâm chúng ta nó dễ buông lung theo cái thói quen. Từng đó có cái duyên nhỏ nhỏ rồi chúng ta bắt đầu đến cái duyên lớn rồi đến cái hạnh độc cư nó bị tan nát, hư hoại. Từ đó chúng ta không sống trầm lặng được nữa. Vì vậy mà chúng ta thường cảnh giác như Thầy đã nhắc như thầy Minh Tông ở đây, thầy thấy ai gần rề rề là thầy lo đi tránh chỗ khác. Thầy biết cái duyên đó nó sẽ tạo ra cái phạm lỗi. Cho nên Phật dạy chúng ta phải sợ hãi trước các lỗi nhỏ mà nó không bước đến các lỗi lớn. Còn chúng ta không sợ hãi nó thì từ đó cái lỗi nhỏ chúng ta xem thường thì chúng ta sẽ phạm phải những giới luật khó hơn. Và đồng thời con đường tu chúng ta nó sẽ mất đi phạm hạnh, nó không đúng cái người tu sĩ.

Vì vậy cho nên Thầy nhắc nhở, cái duyên như buổi trưa mà đi ăn cơm. Ai có nhiệm vụ mà dọn cơm thì hai ba thầy, hay năm ba thầy đến dọn cơm xong. Nếu mà dọn cơm sớm quá thì chúng ta để ở dưới đất, mùa này mưa thì đất không có bụi, nhưng lỡ mùa nắng thì bụi, gió thoáng qua thì làm thực phẩm dơ bẩn đi, đó là cái mình phải thấy. Khi mà dọn xong rồi khoảng độ năm phút là mình đánh kiểng, thì cái thời gian nó ngắn. Vả lại dọn quá lâu thì chó, hoặc mèo, hoặc con vật rủi chạy ngang nó làm bẩn thực phẩm của chúng ta. Đó là những cái mà chúng ta phải cảnh giác, chúng ta phải thấy.Và đồng thời khi mà dọn lâu thì mình phải ngồi chờ, trong khi ngồi chờ mà cô đơn thì không chịu được thì thành ra những chuyện mà nói chuyện với nhau. Đó mình phải đề phòng và ngừa.

Còn quý thầy không có nhiệm vụ thì mình cứ ở thất mình tu, khi nghe kiểng đổ thì mình lần lượt mình đến thì nó cũng không sao. Khi đến trước Thầy thì mình chào Thầy, mà đến sau mà chưa có chào Thầy đồng một lượt thì khi Thầy vào đứng thì mình cũng xá Thầy, có gì đâu mà phải vội vàng. Cho nên chúng ta phải thấy được cái điều nghiêm chỉnh một chút để chúng ta tránh những lỗi nhỏ. Mà Thầy đã nói rằng bí quyết của thiền định tức là độc cư. Muốn được cái tâm vô lậu, muốn đạt được sức thiền định làm chủ sự sống chết này, mà nếu không sống thầm lặng, không sống độc cư thì khó mà đi đến cái chỗ thành tựu được. Vì vậy mà quý thầy cần phải nhớ kỹ những lời Thầy dạy, bởi vì còn Thầy Thầy nhắc nhở, không còn Thầy thì từ cái thói quen của chúng ta lần lượt nó sẽ quen đi rồi nó buông lung theo, nó làm cho chúng ta phạm những giới nhỏ, rồi từ đó những giới lớn chúng ta cũng không có giữ gìn được.

Cho nên ở đây trước khi giảng tiếp cái bài này, Thầy cũng nhắc nhở quý thầy cố gắng thực hành để mà tập trong có mấy tháng chứ không lâu. Còn sống bên thầy thì cố gắng giữ gìn độc cư cho trọn vẹn. Bởi vì kỷ luật của Tu viện, cái giới độc cư nó là cái giới nòng cốt của Tu viện. Ăn ngủ độc cư đó là cái giới nòng cốt. Cho nên cố gắng giữ gìn, lấy kinh nghiệm đó mà về sau này chúng ta nỗ lực thực hiện cho được tốt. Vì vậy mà quý thầy phải ráng cố gắng hơn thực hiện lời Thầy dạy khi còn Thầy hiện tiền trước mặt. Còn sau khi thầy đã ẩn bóng rồi thì chắc chắn không có ai, lấy ai mà nhắc nhở. Chỉ khi các thầy đã có quyết tâm, sống độc cư đúng cách, tu hành khi gặp khó khăn, có tâm tha thiết thành khẩn cầu Thầy hộ trì thì lúc bấy giờ Thầy cảm thông được điều đó. Còn nếu quý thầy phạm giới mà kêu thầy hộ trì thì chắc chắn là Thầy không hộ trì được. Vì giới thanh tịnh làm cho tâm thanh tịnh nó mới cảm ứng được Thầy. Còn nếu mà thân huệ mạng của quý thầy mà không thanh tịnh thì không làm sao cảm ứng với chư Phật được, làm sao cảm ứng với Thầy được, làm sao mà Thầy đến hộ trì các thầy được. Bởi vì nó còn có uế trược, nó còn có ham vui theo dục lạc thế gian thì làm sao Thầy cảm thông được. Thầy cảm thông với những người tâm thanh tịnh, giới luật thanh tịnh không phạm phải thì mới cảm thông được. Và sự cảm thông đó mới giúp đỡ quý thầy trên con đường tu tập còn nhiều gian nan và khó khăn.

Cho nên quý thầy càng giữ giới luật thanh tịnh bao nhiêu thì quý thầy càng xa thầy bao nhiêu Thầy lại gần quý thầy bấy nhiêu. Vì giới hạnh thanh tịnh là bậc thầy của quý thầy và Thầy cũng ở trong cái thanh tịnh đó cho nên dễ cảm thông. Còn nếu quý thầy phạm phải những giới luật nhỏ nhặt, mà phạm phải là tâm chúng ta đi theo con đường của dục giới, của cái tâm ham muốn rồi, của cái vui theo dục lạc thế gian rồi. Vì vậy tâm không thanh tịnh thì làm sao những chư Phật, vị Bồ tát, bậc Alahán và các bậc giới luật nghiêm túc làm sao họ cảm thông với quý thầy được. Cho nên ở đây quý thầy, giờ quý thầy phải giữ hạnh thanh tịnh trong hạnh độc cư. Để làm gì, để cho lỗi nhỏ lỗi lớn chúng ta không còn tiếp duyên ra ngoài. Vì tiếp duyên ra ngoài thì sẽ còn các lỗi nhỏ, lỗi lớn mà khó có thể giúp cho quý thầy đạt được con đường của đạo Phật.

Đó là những lời Thầy nhắc nhở, quý thầy cảnh giác từng phút từng giây trong khi còn Thầy nhắc nhở. Nếu mà Thầy không nhắc nhở thì còn ai nhắc nhở cho quý thầy nữa. Mọi người người ta đang sống vui theo cái dục lạc thế gian thì người ta thích nói chuyện, người ta thích bàn bạc cái này, thích làm cái kia. Còn mình, ở đây tu hành thanh tịnh thì không thích làm gì hết, chỉ biết tu mà thôi, chỉ thích tu mà thôi. Suốt ngày tập tỉnh thức để cho chúng ta có tỉnh thức để chúng ta thấy những cái lỗi nhỏ mà chúng ta sợ hãi.

Do cái chỗ này mà Thầy xét qua cái sự tu tập của quý thầy là cái Chánh niệm tỉnh thức của quý thầy quá kém. Quý thầy cứ nghĩ rằng mình đi một vòng hai vòng xung quanh cái Tu viện mình trên cái lộ hành thiền mà không thấy có niệm vọng tưởng nào, luôn luôn liên tục biết bước chân mình đi kinh hành, hoặc hành động làm hằng ngày quý thầy tưởng nó là tỉnh thức rồi. Chưa đâu, khi nào quý thầy tỉnh thức đến độ quý thầy không nhắc nó mà quý thầy ngồi với một tâm thanh thản, nó không có một niệm gì ở trong đó hết mà suốt ngày này qua ngày khác thì sức tỉnh thức của quý thầy... lúc bây giờ quý thầy mới ở trong Sơ thiền. Nếu quý thầy chưa được như vậy thì quý thầy phải dùng độc cư để mà cách ly, để tạo cho mình có những cái sức tỉnh thức trong cái định, Chánh niệm tỉnh giác định. Chứ quý thầy nói chuyện, quý thầy lại làm mất cái sức tỉnh thức của mình rồi. Quý thầy đã tập trung nhau mà nói chuyện thì quá là tai hại cho quý thầy. Tại sao vậy? Tại vì quý thầy nghĩ rằng ở Tu viện chúng ta phải tạo cho quý thầy có những cái nơi để mà sinh hoạt riêng như phòng vệ sinh hoặc là tắm rửa, hoặc là rửa bát rửa chén riêng. Tại sao vậy? Tại vì muốn cho quý thầy sống độc cư, sống trọn vẹn trong sự tu tập của quý thầy để quý thầy cách ly những thói quen của mình còn đang mang nặng trong tâm tư của mình. Do vì vậy mà quý thầy phải cảnh giác rất nhiều. Khi ăn cơm xong thì ai mang bát về sân, về thất của mình rửa. Tự tại, ung dung, cô độc một cuộc đời tu hành, sống biết một mình mình mà thôi, thầm lặng trong cuộc sống một mình, an vui trong cuộc sống một mình. Chừng nào cái tâm của quý vị mà quay được vào trong mà sống thầm lặng thì lúc bây giờ quý vị mới hưởng được cái Chánh niệm tỉnh thức, sức tỉnh thức của quý vị rất cao rồi. Còn bây giờ quý vị còn thấy vui ra ngoài, còn thấy thích cái điều này, còn suy luận cái điều kia để mà thưa hỏi Thầy điều này thế kia thì chắc chắn là quý thầy chưa tỉnh thức đâu. Người tỉnh thức người ta gặp khó khăn người ta mới thưa hỏi, không bao giờ người ta đem cái chuyện tào lao mà người ta thưa hỏi. Còn hầu như quý thầy có nhiều chuyện quý thầy thưa hỏi tào lao. Còn ngoài ra như Chánh Đức là vì trách nhiệm của nó phải thu những lời của Thầy nên phải trực tiếp đến hỏi cái này cái kia. Đó là cái vấn đề công cụ, cái việc làm. Vả lại thì nó cũng chưa đủ cái duyên, vì gia duyên còn rất nhiều nên chỉ làm công việc Phật sự để giúp cho cái giáo án thành tựu mà thôi. Còn quý thầy đừng thấy nó như vậy mà mượn cớ đó. Quý thầy đến đây là quý thầy chuyên tu, không có nhiệm vụ gì hết, còn nó có nhiệm vụ khác, nó phải làm cho trọn. Ví dụ như quý thầy nhờ sang băng thì nó giúp cho quý thầy có những lời dạy của Thầy, cho nên nó phải bận rộn, nó không tu như quý thầy được. Còn quý thầy tới hỏi rồi thôi, đó là biết tu. Quý thầy phải cảnh giác từng chút từng chút như vậy, mình mới cách ly được những tạp khí, cái thói quen của mình. Từng đã sống ở trong cuộc đời nhiều năm chứ không phải một hai năm đâu. Không phải nhiều năm mà còn nhiều kiếp.

Đến đây Thầy nhắc nhở quý thầy như vậy và chúng ta cũng không có thời giờ nhiều để chúng ta tiếp tục bài giảng để thu ngắn thời gian. Thầy sẽ tranh thủ rút ngắn thời gian để cho nó còn một tháng mấy nữa cho hết cái giáo án này, còn dài lắm.

Để tiếp tục buổi học hôm nay, thầy xin nhắc lại mục đích tu hành của đạo Phật từ lâu Thầy đã giảng dạy.

Này quý thầy, mục đích tu hành của đạo Phật không phải làm Phật, Tổ, Bồ tát, Alahán, không phải làm Viện trưởng, Viện chủ, Tăng thống, Phó tăng thống hoặc bất cứ một hàng giáo phẩm nào. Cũng không phải vì lợi ích cho ai, cũng không phải vì lợi dưỡng, không phải vì lợi ích thành tựu Giới đức, mà cũng không phải lợi ích thành tựu Thiền định, mà cũng không phải thành tựu tri kiến tri kiến giải thoát, mà cũng không phải thành tựu lợi ích Tam minh, mà cũng không phải vì sanh tử luân hồi thoát kiếp đau khổ này. Này quý thầy, mà chính tâm giải thoát bất động trước các ác pháp chính là mục đích phạm hạnh của đạo Phật, là mục đích cuối cùng của phạm hạnh.

Thì hôm nay Thầy xác định tất cả những điều mà chúng ta tu tập để chúng ta đạt được tâm bất động giải thoát của chúng ta trước các pháp, trước thọ. Đó là phạm hạnh của đạo Phật. Chứ không phải phạm hạnh là cái đạo Phật giữ gìn giới luật, đạt được cái giới luật, đắc được cái giới luật là phạm hạnh, không phải. Phạm hạnh của đạo Phật tức là cái mục đích của nó để đạt được cái tâm giải thoát bất động trước các pháp, trước các thọ của quý vị, đó là mục tiêu cuối cùng của phạm hạnh. Quý vị nhớ điều này để chúng ta xác định được cái mục đích của chúng ta đến.

Nhiều thầy cứ nghĩ rằng chúng ta phải tu thiền định, nhập Bốn thiền, thực hiện Tam minh đó là cái mãn nguyện của mình rồi, không phải đâu. Cái mục tiêu cuối cùng chúng ta phải thấy tâm bất động của chúng ta. Hiểu được như vậy chúng ta biết rằng con đường từ Tứ thiền để làm chủ sống chết cho đến chấm dứt luân hồi sanh tử này thì nó chỉ là quãng đường chúng ta đi để thực hiện cái tâm giải thoát bất động, chứ không phải nó là mục đích để chúng ta đạt nó. Do đó chúng ta không phải lấy cái thiền định làm mục đích, cũng không phải lấy tri kiến giải thoát mà làm mục đích, mà chỉ lấy cái tâm giải thoát bất động của chúng ta. Mà chỉ lấy tâm giải thoát bất động của chúng ta đó là cái mục đích chính của phạm hạnh của đạo Phật, là mục tiêu cuối cùng của đạo Phật. Chứ không phải chúng ta tu để thấy một cảnh giới nào đó, hoặc có Phật tánh, có cái gì đó để mà chúng ta thường lạc ngã tịnh ở trong đó mãi mãi. Không có, mục đích đó không có. Mục đích có tức là còn, còn có kiến chấp, còn bị cái thân kiến - đó là cái sai.

Bài học vừa rồi Thầy nhắc lại đó thì trong chánh pháp thiện nó diệt trừ tà pháp ác.

Tứ chánh cần có pháp tu riêng, cái này chắc có lẽ đã học rồi nhưng Thầy nhắc lại. Tứ chánh cần có pháp tu riêng không phải trau dồi tâm mình như Tứ vô lượng. Nghĩa là pháp Tứ chánh cần nó có sự tu riêng của nó. Cách thức nó trau dồi cái tâm nó, trau dồi các thiện pháp riêng. Mà trau dứt đoạn các pháp ác riêng. Chứ nó không phải như Tứ vô lượng tâm.

Tứ chánh cần lấy mười điều ác và mười điều thiện mà tu tập theo tùy pháp thập thiện và tùy pháp thập ác. Rồi dùng pháp hướng như truyền lệnh để cho tâm mình không sanh ác pháp và dứt bỏ ác pháp, sanh khởi pháp lành, tăng trưởng pháp lành. Người tu sĩ phải nhận rõ theo pháp mà trạch ra thành câu hướng tâm Như lý tác ý để đoạn dứt tâm sanh khởi ác pháp.

Thì quý thầy nhớ trong vấn đề tu tập về cái pháp này thì chúng ta phải theo cái pháp tùy và pháp hướng mà áp dụng vào cái Tứ chánh cần này thì chúng ta có cái pháp đoạn dứt và cái pháp trau dồi để cho các thiện pháp sanh khởi. Trước khi đến phần thực hành thì bây giờ Thầy sẽ đọc bài kệ của Phật để nhớ mà tu tập. Đây là bài kệ, quý thầy nhớ kĩ bài kệ này:

Mười pháp cần dứt bỏ

Mười pháp cần tăng trưởng

Siêng tu tập như thế

Sống yên vui hạnh phúc

Được gọi bậc hiền nhân

Nghĩa là chúng ta biết mà dứt bỏ mười cái pháp ác và tăng trưởng mười các pháp lành bằng cách theo cái pháp hướng và cái pháp tùy mà chúng ta tu tập thì chúng ta sẽ được gọi là bậc hiền nhân. Như vậy chỉ cần tu Tứ chánh cần là chúng ta đã được giải thoát, đã được là bậc hiền chứ không xa lạ nữa. Không cần tu nhiều, chỉ cần tu bao nhiêu đó cũng là thấy an vui hạnh phúc của đời sống này rồi. Vậy thì qua pháp hành như thế nào, bây giờ quý vị phải trạch pháp câu này.

Câu này câu thứ nhất, đây cái câu mà Pháp ra đây, tức là cái câu ta chọn làm pháp hướng:

Giết hại chúng sanh, ăn thịt chúng sanh là pháp ác, chúng ta phải đoạn dứt, đoạn trừ. Phải đoạn trừ tận gốc cái tâm khả hỷ khả ái này.

Tức là cái tâm thích thú mà giết hại chúng sanh, cái tâm thích thú mà ăn thịt chúng sanh đó. Thì câu này có nghĩa là chúng ta phải đoạn trừ, đoạn dứt nó, không được thích thú ăn thịt chúng sanh, giết hại chúng sanh. Hằng ngày chúng ta đều nương vào câu này mà tu tập nhắc cái tâm để chúng ta dứt bỏ không còn thích ăn thịt chúng sanh, mà không còn thích giết hại chúng sanh. Có thích giết hại chúng sanh chúng ta mới giết được chứ không phải là miễn cưỡng mà giết đâu. Cho nên người ta cầm con gà, cắt cổ con gà. Một cách an nhiên mà người ta lấy con dao người ta cắt một cách rất tự nhiên. Một con vật mà la hét, con cá giẫy dụa mà họ vẫn thản nhiên đập thêm mấy cái nữa. Họ đập trong sự sung sướng chứ không phải là trong sự không sung sướng nên đó Phật gọi là khả ái, khả hỷ đó. Hành động rất là đau đớn thế mà họ rất sung sướng, cho nên chúng ta dùng pháp hướng để nhắc cái tâm của mình để đoạn dứt. Đó là cái câu pháp hướng của mình để đoạn dứt cái tâm ác.

Câu thứ hai: “Chúng sanh có mạng sống như ta nên cũng sợ đau sợ chết như ta. Ta phải thương yêu như chính bản thân ta, như con ta và không được…”. Ở đây đến chỗ “như con ta” thì đó là cái câu để mà trau dồi cái thiện pháp. Quý thầy nhớ một cái câu thì vứt bỏ, một cái câu thì trau dồi nó tăng trưởng thiện pháp. Hai cái câu song song, chúng ta trạch pháp hai cái câu song song trong một cái điều ác để cho thực hiện được điều lành.

Bởi vì không giết hại chúng sanh đó là điều thiện, mà thương yêu chúng sanh chúng ta mới làm điều thiện được; mà không yêu chúng sanh thì chúng ta không làm điều thiện được. Do đó chúng ta trau dồi cái tâm chúng ta thương yêu tức là trau dồi tăng trưởng thiện pháp. Chứ không phải thiện pháp chưa sanh rồi chúng ta cho nó sanh hoặc chúng ta cho nó tăng trưởng. Nói như vậy là cái danh từ suông, nên ở đây chúng ta phải nhắc cái tâm của mình như thầy nói câu thứ hai:

Chúng sanh có mạng sống như ta nên cũng sợ đau, sợ chết như ta. Ta phải thương yêu như chính bản thân ta, như con ta vậy.

 Đó là câu đó để chúng ta nhắc nhở trau dồi cái tình thương yêu của chúng ta. Cái sự chết và cái sự đau khổ thân ta ta cũng biết sợ và chúng sanh cũng như vậy, để chúng ta giao cảm được nỗi khổ đau đó chung nhau. Như vậy để chúng ta không nỡ giết chúng sanh, ta cũng không nỡ ăn thịt chúng sanh. Đó là cái câu thứ hai.

Câu trước là câu dứt bỏ,câu trước là dùng mệnh lệnh. Câu sau là trau dồi thân của mình, không có dùng mệnh lệnh.Các thầy thấy chỗ nào mà chúng ta cần nhấn mạnh thì cái chỗ đó là dứt, bắt buộc phải dứt. Còn chỗ nào chúng ta chưa dùng cái hướng lệnh thì chúng ta xoa dịu, nhắc nhở êm ái để làm cho tâm chúng ta. Cũng như chúng ta muốn dụ dỗ một con vật để mình rèn luyện nó, như con ngựa, con bò, con trâu mình muốn nó kéo cày mình phải dụ dỗ nó chứ mình la hét đánh đập nó thì chắc chắn mình gắt óc mình cày không được đâu. Cho nên bằng cách là mình cho cỏ cho này kia nó ăn. Các thầy thấy nhà mà họ xiếc cọp, voi hay một con vật gì họ cũng cho nó ăn rồi lần lượt dụ dỗ nó rồi họ dạy nó múa, nó làm gì cũng được hết.

Thì tâm của chúng ta cũng vậy, vốn nó tích lũy những cái ác. Cho nên bây giờ chúng ta dụ dỗ để cho nó nhẹ nhàng, nó nghe được rồi từ đó nó sửa lần sửa lần nó thấm nhuần được lòng thương yêu chứ không được nạt nộ nó. Cho nên câu thứ nhất là nạt nộ, bắt buộc, ra lệnh. Câu thứ hai thì xoa dịu, êm ái, nhẹ nhàng làm cho tâm chúng ta được nhẹ lại để trau dồi cái tâm thương yêu của chúng ta, cái lòng từ bi của chúng ta.

Đó thì những câu như vậy quý thầy phải hiểu được lúc nào thì dùng nó. Khi mà ra lệnh rồi thì bây giờ phải xoa dịu nó, chứ không quý thầy cứ ra lệnh không thì chừng đó nó sẽ như thế nào. Nó cứng đầu, nó chống lại, nó không có chịu phục tùng đâu. Cho nên cũng là vừa vứt bỏ, và cũng vừa xoa dịu an ủi nó để cho nó thấu đạt được lòng thương yêu của nó. Câu thứ nhất là dùng để đoạn trừ dứt bỏ pháp ác, câu thứ hai dùng để trau dồi tâm ngăn ngừa pháp ác, tức là phóng khởi pháp thiện. Khi tâm chưa phóng khởi tưởng điều ác thì ta phải hằng ngày trau dồi tâm ta bằng pháp hướng đến sự thương xót (BBT:CĐ,14B,E00:45:20). Nghĩa là cái tâm của mình nó chưa phát ra những cái điều ác, nó đang sống yên lành thì chúng ta phải tu tập. Nhưng mà khi mà nó có những điều ác, nó có những hành động ác rồi thì chúng ta phải truyền lệnh ngăn dứt nó liền. Đó là chúng ta dùng pháp dứt để dứt để ngăn dứt mà có sự kiện xảy ra. Cho nên phải biết áp dụng,(BBT:CĐ,15A,B00:00:00) Thầy nói phải biết áp dụng pháp hướng.

Như khi bây giờ mình có một sự việc gì đó, thấy con rắn mình đập, mình đã giết một con rắn rồi đó. Thì lúc bấy giờ cái sự giết đó mình phải dùng pháp hướng ra lệnh: từ nay về sau phải chấm dứt. Đó là dùng pháp hướng đúng, đúng chỗ, đúng thời điểm. Còn bây giờ mình chưa có giết gì hết mình bảo nó: “đừng giết, đừng giết, dứt đi” thì cái đó là cái sai, truyền lệnh sai. Bây giờ mình chưa có làm gì đau khổ chúng sanh hết thì mình dùng pháp thương yêu chúng sanh mình nhắc nhở, mình trau dồi lòng thương của mình để cho mai mốt nó gặp con vật dữ nó không có giết. Đó là chúng ta phải áp dụng đúng. Chứ không lúc nào cũng ra lệnh, lúc nào chúng ta cũng hét hò trong tâm của chúng ta. Thì cái đó là chúng ta làm cho nó rối loạn, không biết cái nào mà làm hết. Nó có làm ác đâu mà răn nó giữ vậy. Các thầy phải hiểu. Cho nên sự tu tập khó là ở chỗ chúng ta biết áp dụng. Mà nếu không khéo áp dụng thì nó không hiệu quả, không kết quả cho quý thầy. Thì nói sao mà pháp không có vi diệu. Nó không có vi diệu là do chính chỗ áp dụng sai.

Cho nên gần Thầy, các thầy mà sai thì có Thầy sửa, Thầy biết. Còn không gần Thầy là một điều rất là khó, vì áp dụng pháp hướng và pháp tùy này mà không đúng cách thì nó trở thành sai mất đi, nó không đơn giản được.

Khi tâm chưa phóng khởi tưởng điều ác thì ta phải hằng trau dồi tâm ta bằng pháp hướng đến sự thương xót chúng sanh để triển khai lòng từ bi của ta thì mới mong nó không sanh khởi ác pháp. Pháp hướng để trau dồi lòng thương xót ví như sợi dây mũi buộc con trâu, nhờ nó mà nó mà tâm không khởi ác pháp. Nghĩa là cái pháp hướng là như chúng ta cột cái sợi dây nó đó, chúng ta muốn lôi ở đâu thì nó cũng theo hết, còn pháp dứt thì nó khác. Pháp dứt khi mà nó đã thuần thục rồi thì chúng ta dứt. Còn bây giờ nó chưa thuần thục, nhưng khi nó làm điều ác là chúng ta phải dứt, phải la hét nó. Như bây giờ con chó mình nuôi nó chưa thuần thục mà nó hay đi bắt gà người ta, thì bắt đầu mình la hét nó, mình chặn nó trước đi, sau đó mình tìm cách mình dụ dỗ nó để cho nó thuần hóa trong thiện pháp, nó không có bắt gà người ta nữa, thì như vậy đó là mình biết nuôi chó, mình biết dạy chó.

Nó là một phương pháp ngừa bệnh. Cái pháp mà chúng ta trau dồi cái tâm mình như vậy, đó là trau dồi cái tâm từ bi thương yêu chúng sanh như vậy, đó là cái pháp ngừa bệnh. Còn cái pháp dứt bỏ là cái pháp hướng để đoạn dứt tận gốc bằng sức lực tinh thần, làm cho nó không còn ác pháp trong tâm ta nữa.

Đó thì phải song hành 2 cái, bởi vì trong Tứ chánh cần thì quý thấy đã thấy đức Phật dạy: các pháp ác chưa sanh - không cho sanh, đã sanh thì phải đoạn dứt, mà các pháp thiện chưa sanh - phải khởi sanh, mà đã sanh thì tăng trưởng. Rõ ràng bốn chánh cần này liên tục chúng ta phải có sự song hành, chứ không thể nào mà không có sự song hành được. Chớ không phải làm cho dứt các pháp ác rồi mới tăng trưởng pháp lành, thì đó là quý thầy nghĩ sai. Vừa là dứt pháp ác, thì phải vừa là phải thể hiện sanh các pháp thiện liền tức khắc. Bởi vì không giết hại chúng sanh thì tức là thiện rồi, thì ngay đó đã khởi thiện rồi, cho nên từ đó chúng ta càng trau dồi thiện, tức là làm cho nó tăng trưởng lên, tức là không làm ác nữa.

2. Trộm cắp, cướp giật, lấy của không cho là một điều cực ác, ta phải dứt trừ, từ bỏ viễn ly, xa lánh vĩnh viễn. Cái câu này là cũng là cái câu để dứt trừ đó, nghĩa là khi nào nghe nói dứt trừ, đoạn bỏ, viễn ly, xa lánh vĩnh viễn thì đó là câu hướng để mà tu tập dứt trừ, đoạn dứt cái tâm ác của chúng ta. Câu này chưa được đầy đủ, quý thầy nên thêm câu dưới đây:

Trộm cắp, cướp giật lấy của không cho dưới mọi hình thức nào cũng đều là một tội lỗi cực ác, phải dứt trừ, từ giã, xa lìa, từ bỏ, viễn ly, đoạn tận.

Bởi vì chúng ta nói câu trên nó chưa được đầy đủ nhưng nó ngắn gọn hơn để chúng ta ra lệnh nhanh chóng khi chúng ta đã thông suốt. Câu dưới mặc dù là trộm cắp lấy của không cho nó nhiều hình thức lắm: ăn lo hối lộ hoặc thế này thế khác, biển thủ. Đó là những tội trộm cắp chứ không phải là không trộm cắp. Nó có nhiều hình thức lắm, lường gạt người ta lấy cũng là nằm trong tội trộm cắp cướp giật. Cho nên ở câu thứ hai nó trọn vẹn đầy đủ để nhắc nhở chúng ta không có làm những điều như vậy. Điều đó là điều ác, điều không có tốt cho nên phải viễn ly đoạn tận nó đi, từ giã, từ bỏ đi, dứt trừ đi. Đó là những câu đoạn dứt nó. Thế cho nên nghe nói mình dứt ác, các pháp ác đã sanh thì dứt liền. Thật sự ra trong khi đó mình không trau dồi mình thì khi cơn sân thì quý thầy có dứt được nó không. Đâu có dễ gì dứt được, nó làm cho chúng ta điên khùng trong tâm rồi còn đâu mà biết, đâu còn sáng suốt nữa mà dứt. Cho nên bây giờ chúng ta chuẩn bị cho mình những tư tưởng, những sự dứt bỏ bằng chúng ta thấu được những cái lý của pháp ác. Vì vậy mà chúng ta thấu được những cái lý của pháp ác đó. Nhờ pháp hướng nó nhắc đi nhắc lại, nó làm cho chúng ta thấu được cái lý của pháp ác và đồng thời chúng ta còn tu tập pháp quán để suy xét những tâm niệm giận của chúng sanh như thế nào nó bừng bốc như lửa, như thế nào nó làm cho con người giận, sân đó nó phải như thế nào. Vì vậy tất cả những cái tu học chúng ta phải có quán nè, rồi có hướng nè, rồi có tùy nè nó mới đúng. Cho nên cái định Vô lậu nó kèm theo cái định Chánh niệm tỉnh thức. Vì vậy luôn luôn lúc nào nó cũng dùng pháp hướng, pháp tùy, nó không có xa lìa các hành động tu tập này.

Cho nên khi mà chúng ta chưa rõ cái pháp ác như thế nào thì chúng ta đặt cái niệm pháp ác đó. Như bây giờ chúng ta đặt cái niệm ăn trộm, ăn cắp đó trước mặt rồi chúng ta dùng tri kiến phóng ra rồi chúng ta quan sát, chúng ta theo dõi chúng ta xem xét. Trong khi xem xét chúng ta mới thật hiểu đó là cái pháp ác làm cho người ta đau khổ, làm cho người ta mất của, làm cho người ta tự tử, làm cho người ta chết dở sống dở ở trong cuộc đời khi người ta bị mất của. Khi mà quán sát được như vậy thì chúng ta thấy nó là cực ác. Mà cực ác thì chúng ta phải đoạn dứt. Vì vậy mà chúng ta mạnh mẽ mà đoạn dứt nó, không làm cái điều đó nữa.

Bởi vì cái Định vô lậu là để chúng ta nhìn thấu suốt các pháp mà quán. Định vô lậu là định dùng quán chớ không phải là dùng hướng. Thì như vậy chúng ta cần phải biết lúc nào dùng pháp hướng, khi nào dùng pháp tùy, khi nào dùng pháp quán thì như vậy mới có hiệu quả trên bước đường tu tập. Chớ không phải muốn tu như thế nào là cái tâm tham sân si của chúng ta nó hết được liền đâu, không phải dễ đâu. Hoặc là các pháp ác mà chúng ta dứt được liền đâu, không phải nói đơn giản được mà cả một công trình tu tập.

Đây là những câu pháp hướng tâm, nhắc tâm Như lý tác ý dẫn tâm vào đạo Giải thoát ác pháp, quý vị phải biết trước khi dùng pháp này tu hành dứt bỏ các ác pháp thì phải tâm chuyên nhất cảnh.

Nghĩa là như thế nào?

Thầy xin nhắc lại để quý thầy nhớ chớ không được đụng đâu ngồi đó. Nghĩa là mình muốn tâm chuyên mà nhất cảnh đó thì không được đụng đâu ngồi đó mà mình dùng Pháp Tùy, Pháp Hướng, pháp này kia lộn xộn. Muốn tu một cái pháp nào đó phải nghiêm chỉnh, phải tìm một cái nơi ngồi cho nghiêm chỉnh. Bởi vì Pháp không phải là đồ chơi, không phải là đụng đâu mình cũng có mà thể làm đó được mà đây là những pháp để cứu mình ra khỏi những pháp ác, cứu mình khỏi những đau khổ cuộc đời cho nên phải xem nó là những vật quý báu. Phải nghiêm chỉnh trước khi dùng một câu nào hướng, sự quán xét nào cũng phải nghiêm chỉnh mà quán xét thì nó mới có kết quả. Còn nếu mà chúng ta đụng đâu ngồi đó thì ngồi chơi chút chúng ta cũng ngồi đó mà quán xét cái này, quán xét cái kia, làm như là sanh vọng tưởng nghĩ ngợi chuyện làm ăn vậy. Thì cái chuyện đó không phải là cái người tu. Người tu là trước khi chúng ta khởi muốn một cái gì đó chúng ta chủ động điều khiển, ngồi xếp bằng lưng ngay thẳng đàng hoàng nơi cảnh yên tịnh chớ không được mà ngồi chỗ giữa chợ, ngồi chỗ đó suy nghĩ như tìm công ăn hoặc là tìm cách mưu mô kế này kế kia để lường gạt người để lấy của. thì điều đó không được.

Ở đây là chỗ giải quyết cái tâm giải thoát, làm cho chúng ta xa lìa các pháp ác thì phải tìm nơi yên tĩnh tịch mịch, rồi ngồi kiết già lưng thẳng, hít thở 10 hơi bình thường. Nghĩa là mình hít thở hơi bình thường, không được thở chậm mà cũng không được thở nhanh. Mà thở bình thường cho tâm gom lại, cho tâm gom lại theo hơi thở bình thường và tâm chuyên nhất trong hơi thở.

Bây giờ tâm nó đã bám chặt trong hơi thở chuyên nhất rồi, bởi vì tâm chuyên. Thì quý vị đặt niệm hướng tâm này ngay trước mặt mà dẫn tâm dứt trừ các ác pháp. Trong khi tu tập quý vị không nên để mất niệm (thất niệm). Cái niệm đặt đó thì quý vị không được quên, một lát quý vị nhớ hơi thở, một lát quý vị nhớ chuyện khác, một lát quý vị không nhớ thì tức là quý vị bị thất niệm. Cho nên Phật dạy thất niệm là không đạt được kết quả gì hết. Vì mất niệm tức là thất niệm mà thất niệm thì tâm mê, dao động thì sự tu không có kết quả.

Cho nên khi đặt cái niệm là phải tập trung trên cái niệm đó. Hồi nãy là mình tập trung trong hơi thở để mình gom cái tâm của mình lại. Khi mình đặt được cái niệm trước mặt rồi, thì cái niệm đó mình nhìn chăm chăm để mà quán xét cái niệm đó, suy tư cái niệm đó, tìm ra cái niệm đó để rồi chúng ta mới thấu suốt cái niệm đó. Có tu như vậy kết quả mới đến với quý vị vĩ đại, lậu hoặc của quý vị mới quét sạch. Còn quý vị tu mà không nghiêm chỉnh thì ngàn đời quý vị cũng chẳng đạt được cái đạo này đâu.

Câu này quý thầy dùng nó làm niệm, khi niệm hướng vừa dứt thì quý thầy tiếp một niệm nữa nhưng phải có một khoảng cách. Nghĩa là cái niệm đặt rồi quý vị quán xét rồi, nhất là vô lậu khi niệm được quán xét thông suốt rồi thì quý vị xả nghỉ không được tiếp tục cái niệm nữa. Nhưng về cái pháp hướng thì cái niệm này quý vị đặt cái niệm đó để quý vị trạch câu đó ra, quý vị hướng tâm, nhắc cái tâm mình rồi, câu này xong rồi thì cần có một khoảng thời gian xả nghỉ rồi quý vị mới đặt câu khác thay vào đó để quý vị trau dồi cái tâm của mình, lòng thương yêu của mình hay là dứt bỏ mạnh hơn nữa. Thì nó cũng phải có một khoảng cách chớ không phải câu này rồi đọc câu khác, đọc câu khác nữa. Quý vị liên tục như vậy thì một người huấn luyện voi, bò trâu mà làm vậy thì con voi, bò trâu nó cũng điên đầu, nó cũng không biết đâu mà làm nữa. Phải tập thuần thục cái này rồi để một chút cho cái tâm nó yên tịnh trở lại rồi mới đặt câu khác.

Đó, hôm nay Thầy dạy như vậy các thầy mới biết cách làm, biết cách tu chứ không khéo các thầy tu điên, tu khùng nữa. Bởi vậy không có kinh nghiệm tu thì làm sao hướng dẫn người ta tu hành được. Mà không hướng dẫn người ta tu được thì Phật pháp mai một, không còn ở trong thế gian này nữa.

 Thì quý thầy tiếp một niệm nữa nhưng phải có khoảng cách, một khoảng cách giữ tâm yên lặng theo hơi thở ra, hơi thở vào.

Quý vị nhớ ông Phật dạy rất kỹ chỗ này. Bởi vì người ta không nghiên cứu được cái giáo pháp của đức Phật. Khi muốn tu Định vô lậu, cũng như định Chánh niệm tỉnh thức, cũng như tất cả mọi thứ định để cho tâm gom lại, Phật nói định niệm hơi thở ra hơi thở vô khéo tác ý là như thế nào?

Bây giờ quý vị đi kinh hành mà để tâm gom vô tập trung thì hơi thở là đối tượng trước mặt quý vị tập trung rất dễ. Hít vô tôi biết tôi hít vô, thở ra tôi biết tôi thở ra. Nhắc như vậy, hướng tâm như vậy làm tâm của quý vị gom vô hơi thở. Bây giờ quý vị nói: Tôi đi kinh hành tôi biết tôi đi kinh hành. Rồi quý vị bước đi, tâm quý vị tập trung vô bước đi đó liền, nó rời hơi thở nó tập trung vô đó. Đi một lát nữa rồi quý vị tác ý: hít vô tôi biết tôi hít vô, thở ra tôi biết tôi thở ra. Tức là quý vị gom lại thân quý vị.Vì hơi thở đó nằm trong thân quý vị, do quý vị gom vào thân nó.

Rồi quý vị nhắc: đi kinh hành tôi biết tôi đi kinh hành. Thì ngay đó nó tập trung vô hành động thân của quý vị. Như vậy sức tỉnh thức của quý vị càng ngày càng rõ ra.

Bởi vì Thầy dạy quý vị có cái tụ điểm, các vị phải hiểu, mà có cái tụ điểm lúc nào tâm nó cũng gom nằm đó để nó quan sát tất cả các hành động chớ không phải nó nằm dưới chân của quý vị. Mà nó nằm dưới chân của quý vị thì nó bị thất niệm, cho nên tỉnh giác của quý vị chỉ tỉnh giác mơ hồ chớ chưa phải là tỉnh giác. Vì vậy nhìn qua trong một tháng nay, cái sự sống của quý vị thiếu tỉnh giác cho nên phá Độc cư. Đó quý vị thấy rõ. Cho nên cái sự tu của quý vị có kết quả hay không, là một người thiện hữu tri thức người ta có kinh nghiệm, người ta biết được quý vị tu đúng, tu sai.

Đó lời đức Phật dạy vậy cho nên khi chúng ta nhập Diệt Thọ Tưởng Định chúng ta phải dùng hơi thở mà đi tới, không bao giờ lìa xa hơi thở, vì hơi thở là tụ điểm của chúng ta.

Đó là những cái Thầy đã hiểu biết được Phật và hiểu biết được qua kinh nghiệm tu hành của mình đã làm được những gì, đã thành tựu được những gì.

Khoảng cách giữa tâm im lặng giữa hơi thở ra, hơi thở vào quý vị nhớ phải nhắc tâm không để cho tạp niệm xen vào. Nhờ có nương bám chặt hơi thở thì lúc bấy giờ tạp niệm mới không xen. Do đó hơi thở ra tôi biết hơi thở ra, hơi thở vào tôi biết hơi thở vào.

Khoảng độ 10 hơi thở thì quý vị lại nhắc câu này để trau dồi lòng thương yêu của quý vị, để ngăn ngừa lòng tham lam của quý vị. Quý vị trạch câu này ra để dùng pháp hướng nhắc tâm, như lý tác ý:

Của cải tài sản của ta ta mất ta còn buồn khổ, có thể ta đi đến chết quyên sinh tự tử, lẽ nào ta lấy của người bằng mọi hình thức cho được.

Đó là cái câu này để cho chúng ta tu tập, trau dồi cái tâm chúng ta biết thương cái người mất của, làm cho chúng ta không còn bao giờ nỡ tâm lấy của người nữa. Đó là trau dồi cái tâm của mình, biết nỗi khổ của người khác, là cái người mất của cũng như mình mất của.

Đó là như vậy, mà sự thực hành thì phải như lời Thầy dạy vừa nãy thì quý vị mới có kết quả. Cái câu trước là dứt đoạn, câu này là trau dồi tâm biết thương người, vì thương người không lấy của người. Do vì vậy mà chúng ta phải có khoảng cách câu trên với câu dưới 10 hơi thở. Và 10 hơi thở đó gom tâm làm sức tỉnh thức, làm tụ điểm để chúng ta hướng câu kế trau dồi cái tâm thương yêu của chúng ta đối với muôn người. Vì vậy mà chúng ta không lấy của không cho. Các thầy thấy Thầy dạy có cách thức, có hẳn hòi, có pháp hành rõ ràng, nhưng quý thầy tu sai là quý thầy chịu trách nhiệm chứ thầy không chịu trách nhiệm ở sự tu sai đó. Thầy dạy quý thầy làm đúng thì quý thầy có kết quả mà không đúng thì quý thầy phải chịu lấy.

Câu 3: Tà dâm là một thứ sắc dục không chơn chánh, làm tan cửa nát nhà người và cả mình. Làm đau khổ gia đình mình và gia đình người. Ta phải chấm dứt thói sắc dục bất chánh này, ta ly khai từ bỏ xa lánh, viễn ly vĩnh viễn.

Đó là câu đoạn dứt tâm ưa sắc dục, ưa đi ve vợ người khác, ưa đi làm những chuyện đồi bại phá gia cang người khác. Thì đó là hành động tội ác cực lớn chứ không phải là nhỏ đâu. Làm tan nhà nát cửa người cho nên chúng ta lấy câu này mà nhắc tâm hằng ngày để trau dồi cái tâm mình dứt đoạn không có được cho nó phạm vào tội ác này.

Đây là một câu trạch pháp để dùng hướng tâm đoạn dứt pháp ác, trừ tà dâm thói xấu. Quý vị nào có căn bệnh này thì phải ngày đêm chuyên cần tu tập pháp hướng. Bởi vì có nhiều người mang tật này dữ lắm, còn có nhiều người người ta không có, còn có nhiều người mang tật này rất nặng. Thấy vợ con người ta là thích tới. Đó là những hạng người chuyên môn tà dâm. Cái tâm rất là tệ bạc.

Tà dâm là một tánh rất xấu làm cho con người mất thể diện, thọ tiếng xấu bạc tình bạc nghĩa, muôn đời ta phải dứt bỏ như dứt bỏ một vật thối tha bẩn thỉu nhất.

Đó là câu dứt nữa đó, câu pháp hướng này là câu dứt nữa chớ không phải là câu trau dồi. Cho nên ở đây chúng ta phải nhận ra những câu pháp hướng, trạch pháp ra câu nào cho đúng nghĩa của nó. Và đồng thời trong một thời gian mà tu 2 câu này thì chúng ta cũng phải có một thời gian cách nó ra để tập trung gom tâm lại rồi dùng lực tinh thần của chúng ta mà ra lệnh để cho nó dứt bỏ thì sau này tâm chúng ta nó mạnh dạn, nó xa lìa các pháp ác, nó không còn làm cái đó nữa. Bởi vì thói quen chúng ta mà tà dâm như vậy thì nó có thói quen thích thú của nó, nó có khả hỷ khả lạc nó làm cho chúng ta thích cho nên nó sai khiến chúng ta vì vậy mà chúng ta không dằn được nó, mà không dằn được nó thì chúng ta phạm phải tội ác rất lớn là phá gia cang gia đình của kẻ khác. Cho nên hàng ngày chúng ta tập luyện như vậy, 2 câu, câu trước và câu sau này chúng ta thường phải nhắc nhở khi chúng ta có tật xấu đó.

Tiếp tục quý thầy dùng câu thứ 2 này làm pháp hướng để răn nhắc tâm ḿnh thường xuyên xa lìa tánh xấu ác đó:

Đời người thường ao ước được hạnh phúc cuộc sống lứa đôi, bên nhau trung thành mãi mãi. Chẳng bạc tình bạc nghĩa vậy ta hãy biết thương người, mong cầu đem lại hạnh phúc cho người. Thì tánh tà dâm là một tánh xấu đem lại ta khổ người khổ, gia đình tan nát. Biết thương mình thương người ta hãy dứt trừ tánh xấu này.

Đây là câu pháp hướng gợi lòng thương yêu của người, của mình mà không làm hại gia đình mình, không làm hại gia đình người. Đó là câu pháp hướng trau dồi tâm chúng ta thương yêu mình, thương người đó để không làm cho gia đình tan nát. Đây là câu trạch pháp để hướng tâm nuôi lớn lòng thương yêu với sự an vui hạnh phúc của mọi người, nghĩa là của mình của người ở trong đó nữa, cho nên nhắc cái tâm của mình thường xuyên, dùng câu này nhắc. Khi mà dùng 2 câu trạch pháp trên để đoạn dứt tâm tà dâm thì chúng ta phải dùng câu dưới này để cho an ủi, chúng ta thấu suốt được lòng thương yêu chúng ta đối với sự làm tan nát đôi bên cả gia đình. Đó thì sự tu tập phải trau dồi, phải rèn luyện như vậy gọi là dứt ác mà tăng trưởng thiện.

Câu 4: Người có chánh hạnh (bây giờ về phần 4, tức là về phần ngôn ngữ rồi đó) ngôn ngữ không bao giờ nói chuyện không thật, luôn luôn nói những điều chơn thật không nói láo. Về cái ngôn ngữ, mà cái chánh hạnh ngôn ngữ thì không bao giờ người ta đặt láo nói chuyện không thật, nói lúc nào cũng luôn luôn chân thật.

Nói láo là một lời nói dối gạt người, làm cho người tin theo phải khổ sở, nó là một pháp ác.

Mà nói láo là một pháp ác bởi vì con người ta không chết mà nói chết, con người ta không té sông mà nói té sông. Đó là một điều kiện làm cho người ta khổ sở. Những điều mà nói như vậy điều đó là không đúng. Cho nên trong thời đức Phật ngài La Hầu La mới đến tu thì ông cũng có tật hay nói láo. Do đó có những người đến thăm Phật hỏi đức Phật có trong tịnh xá không? Thì đức Phật có trong đó ông nói không có, họ bỏ đi về. Còn khi nào mà đức Phật không có, ông nói có ở trong đó đó, có ở trong tịnh xá, họ vô tìm không thấy ông Phật đâu hết. Cho nên người ta mới nói với Phật là có chú sa di đó chú hay vọng ngữ quá, chú nói láo dữ lắm. Do đó mà Phật mới dạy cho La Hầu La bằng những đức hạnh như thế nào. Thì có dịp Thầy sẽ thuật lại những cái chuyện đức Phật giáo dục cho đứa con của mình, đứa con một của mình qua những pháp ác mà chú này đã phạm phải trong tuổi còn thơ ấu.

Bây giờ chúng ta trạch pháp ra về cái phần mà nói láo đây:

Nói láo là một tánh xấu ác, ta phải dứt trừ, từ bỏ viễn ly.

Đó là tác ý ngắn đó, ngay đó chúng ta nhấn liền: đó là một tánh xấu ác, ta phải dứt trừ từ bỏ viễn ly.

Câu 2: Nói láo là một tánh xấu ác, ác pháp, làm ta mất uy tín với mọi người. Vậy nay ta hãy từ bỏ, xa lánh pháp này.

Đó, khi mà người ta biết mình nói láo rồi thì sau này mình nói không ai tin mình hết. Cho nên câu thứ 2 nó lại dài hơn để chúng ta thấy rõ sự nói láo là nguy hại cho chính mình.

Câu 3: Ta là người tu tập tứ vô lượng tâm, tâm thương yêu rộng lớn đối với muôn loài, ta nỡ nào dối gạt chúng sanh. Ta phải từ bỏ, xa lánh nói láo để thực hiện lòng thương yêu rộng lớn.

Mình lấy cái lòng từ bi vô lượng của mình đó mà mình áp dụng để xoa dịu cái tâm của mình đừng có nói láo vì nói láo như vậy không đúng cách làm cho người khác khổ. Do đó mà chúng ta trau dồi lòng thương yêu của chúng ta.

Nói láo là không thương chúng sanh và không thương mình, ta phải chấm dứt, đoạn dứt tánh xấu ác này.

Đó là một câu để chúng ta dùng pháp hướng.

Câu 5: Thương người không được nói láo, vì nói láo là không thương người.

Đó là cái câu thứ 5.

Câu thứ 6: Nói láo là một tánh xấu cực ác, ta phải chấm dứt ngay.

Đó cái câu đó cũng là câu ngắn gọn để chúng ta ra lệnh chấm dứt nó đó. Quý thầy là đệ tử của Phật phải tu tập chánh hạnh ngôn ngữ, phải rèn luyện chánh hạnh ngôn ngữ dù bất cứ trong trường hợp nào. Dù chết nát thây các thầy cũng không được nói lời thiếu chân thật. Đó thì cái phần này khi mà chúng ta đã nhận mình là đệ tử của Phật, do đó chúng ta không được nói thiếu lời chân thật. Dù lúc bấy giờ người ta bắt buộc mình phải nói lời dối, mà họ giết mình thì mình thà chết không được nói dối, không được nói láo. Đó là người tu sĩ đạo Phật như vậy.

Cho nên xưa đức Phật có một thời tu tập ở trong núi, có một nhà vua đi săn nai, đuổi con nai, con nai chạy ngang qua chỗ đức Phật rồi chui dưới chỗ tảng đá chỗ đức Phật, mà nằm, mà trốn đó.

Nhà vua chạy đến hỏi ông có thấy con nai của tôi ở đây không thì ông Phật làm thinh.

Nếu mà nói con nai chạy luôn thì là nói vọng ngữ, mà nói con nai chui xuống cục đá của mình, là nói thật thì không vọng ngữ thì ông vua sẽ bắt con vật mà giết đi, thì mình mang cái tội chỉ cho người ta giết chúng sanh, cho nên mang cái tội sát sanh. Cho nên ông Phật ông ngồi tu ông không dám nói gì hết, ông làm thinh. Bởi vì 2 giới này, 2 pháp ác này nó kèm theo một trường hợp, cho nên ông Phật chỉ làm thinh mà chịu. Nhà vua xẻo tai, cắt 2 lỗ tai ông cũng chẳng nói, móc 2 con mắt cũng chẳng nói, chặt tay cũng chẳng nói. Cho nên cuối cùng thì ông thành tựu chỗ giữ gìn giới luật nghiêm túc. Thì các con thấy trong giới luật mà người tu hành người ta giữ có cái nói láo và sát sanh không mà người ta chịu chết đó. Đó thì sự tu tập của chúng ta là đệ tử của Phật hoàn toàn là chúng ta phải giống như Phật. Sau khi dạy Tứ bất hoại tịnh thì thân của Phật như thế nào, ý của Phật như thế nào thì chúng ta phải sống như vậy mới chính là Tứ bất hoại tịnh pháp. Bây giờ chưa tới Thầy chưa giảng dạy, chứ giảng dạy thì những câu chuyện này được nhắc đi nhắc lại cho quý thầy để rèn luyện mình sống đúng như Phật, tức là niệm Phật đó.

Hằng ngày phải rèn luyện, phải siêng năng theo pháp Tứ chánh cần mà tu tập. Nghĩa là phải siêng năng vì cái pháp này là pháp siêng năng, mà siêng năng thì mới dứt ác, mới tăng thiện được. Còn nếu không siêng năng chưa chắc gì chúng ta đã dứt ác được. Vì vốn cái tâm của chúng ta là cái tâm tích lũy, tâm tích trữ những pháp ác nhiều đời nhiều kiếp nên mới có thọ thân này, nếu mà nó đã tích thiện thì nó đâu có thọ thân này, nó phải thọ cái hóa thân. Nghĩa là nó sẽ biến hóa ra cái thân, chứ không phải nó còn cái thân mà sanh chỗ bẩn thỉu, thân mà sanh chỗ dục. Cho nên chúng ta ở đây là do chỗ thai sanh, vì cái tâm của chúng ta nó có những ác pháp cho nên nó mới sanh ở trong thai sanh. Còn những người mà thiện pháp, như Phật ví dụ, những người mà cõi trời thì họ là hóa sanh, họ không có thai sanh. Cho nên có người hỏi Thầy có hóa sanh hay không? Thật sự có hóa sanh. Bởi vì các thầy cứ nghĩ cái người mà tu tập như chúng ta mà khi thân định trên tâm, tâm định trên thân rồi, nhập được Tứ thiền rồi thì người ta ra lệnh thì cái thân này nó sẽ biến muôn ngàn cái thân, thì không phải là hóa thân sao. Ngồi đầy cái rừng này, ngồi đầy cái khu đất này, hàng trăm hàng vạn ông thầy như Thầy giống y mặt nào cũng giống y hết, mà bây giờ Thầy muốn cái thân này...tức là Dục như ý túc mà, muốn cái thân này lớn bằng cả nửa bầu trời này, nó tự nhiên sẽ lớn như vậy đó. Thì các thầy nghĩ có phải hóa không? Nếu không hóa làm sao làm được cái chuyện đó. Cái thân bây lớn đây mà hóa đứng nửa cái bầu trời này thì quý thầy nghĩ như thế nào? Cái chân nó thò xuống là kể như trái đất này nhẹp đi. Thì đó không phải là hóa sao? Vậy cho nên nó có thế giới hóa thân chứ đâu phải không có thế giới hóa thân. Cho nên Phật nói là cõi trời. Khi chúng ta hướng tâm về thiện thì chúng ta sẽ sanh vào hóa thân, mà chúng ta về dục thì chúng ta phải sanh về thai sanh. Đó thì các thầy phải thấy được 4 cái sanh của con người. Cho nên các thầy nghĩ rằng khi chúng ta hoàn toàn dứt dục, không còn tình dục thì chắc chắn con người trên thế gian này không có. Đâu không có, chúng ta hóa sanh mà, như bây giờ Thầy muốn có 100 người ngồi trong khu đất này, Thầy chỉ cần nhập cái định đúng nó thầy câu hữu thì ngay đó nó ngồi 100 người chứ đâu phải một người. Quý thầy ngạc nhiên, quý thầy chưa đến chỗ này quý thầy chưa thấy. Khi nào ở đây có chúng tới đó rồi thì quý thầy trực tiếp thấy, còn bây giờ đem ra biểu diễn coi như làm xiếc cho quý thầy coi thì cái chuyện đó là chuyện mê hoặc, chuyện làm cho người ta không đi vào cái chánh của Phật pháp.

Các thầy nên nhớ chỉ có tùy pháp Tứ chánh cần mà quý thầy dứt ác.

Nghĩa là tùy theo, nương theo Tứ chánh cần đó. Nghĩa là cái pháp tùy, tùy là như thế nào? Bởi vì nương theo pháp đó mà dứt được các ác pháp, tăng trưởng các thiện pháp. Các thầy nên nhớ chỉ có tùy pháp tứ chánh cần mà quý thầy dứt ác, làm thiện. Đó là con đường đạo đức nhơn quả chơn chánh của đạo Phật. Đó thì con đường đạo đức chơn chánh của đạo Phật thì nó chỉ có Tứ chánh cần là nó giúp cho quý thầy thực hiện được nhơn quả chân chánh của nó, nghĩa là đem lại những quả thiện, nhân thiện. Mà chính đức Phật đã xây dựng đạo pháp của mình, giáo lý của mình trên con đường của nhân quả, trên cái nền tảng của đạo đức nhân quả.

Quý thầy phải lấy những câu trên mà thầy đã trạch ra pháp để quý thầy dùng nó hướng tâm NHƯ LÝ TÁC Ý. Hằng ngày phải siêng năng tinh tấn đặt niệm trước mặt, đừng để thất niệm, chuyên cần tu tập, như vậy tâm quý vị thanh tịnh. Quý vị sẽ chỉ được các hành trong thân, nhập chánh định, dẫn tâm đến Tam minh, quý vị thành tựu đạo giải thoát.

Nghĩa là chỉ cần tu Tứ chánh cần, thực hiện được trí tuệ, thực hiện được các pháp thiện thì tâm quý vị nó sẽ thanh tịnh. Mà khi thanh tịnh đó thì quý vị mới chỉ được các hành ở trong thân của quý vị. Mà chỉ được các hành trong thân thì quý vị thân tâm mới nhập định được, mà nhập định được thì quý vị mới hướng tâm đến Tam minh, quý vị mới thành tựu được đạo giải thoát vô lậu.

Nó không đơn giản, mà chỉ bắt đầu vô từng pháp đã có những hiệu quả của nó, cho nên chúng ta càng đi sâu thì chúng ta thấy pháp này nó bổ túc cho pháp kia. Nhưng mục đích của nó là nhắm vào dứt ác mà tùng thiện, tăng trưởng thiện để thực hiện được cái tâm thanh tịnh không còn một chút ác pháp trong đó. Do vì vậy đó mà nó mới tịnh, mới chỉ được các hành, làm chủ được sự sống chết ở trong thân của chúng ta.

5. Quý thầy là những người tu sĩ đạo Phật, quý thầy phải giữ gìn chánh hạnh trong ngôn ngữ, quý thầy không được nói xấu ác, không được đặt điều ra nói xấu hoặc vu khống cho người.

Đó thì cái phần nói về ác xấu đó, nói về chánh hạnh của ngôn ngữ thì nó có 4 cái phần, những cái phần trước thì quý thầy đã học rồi, bây giờ tới cái phần mà mình nói xấu người khác. Mà cái người trau luyện giữ gìn chánh hạnh ngôn ngữ thì không được nói xấu ai, người ta làm xấu thì người ta xấu, không được đặt điều ra nói xấu người khác hoặc là vu khống người khác, người ta không làm việc đó mình nói người ta làm. Ví dụ người ta không ăn trộm mình nói người ta ăn trộm, người ta không lấy của mình mình nói người ta lấy của mình, thì điều đó là đặt ra mình vu khống, vu oan người ta. Thì cái đó người mà trau dồi chánh hạnh ngôn ngữ thì không được nói những điều đó. Đây là pháp ác thứ 5 quý thầy cần phải tu tập trau dồi tâm mình để đoạn dứt, từ bỏ, để được xa lánh tánh ác này. Có nhiều người họ lấy sự mà nói xấu người hoặc đặt điều ra nói xấu người họ thích lắm, họ làm cái đó họ thấy thích thú lắm, cho nên họ thường hay đem chuyện người này nói chuyện người kia, nói xấu người ta, thì cái tánh đó là cái xấu ác, ngôn ngữ đó không phải là chánh hạnh trong ngôn ngữ, mà đó là những ngôn ngữ tệ bại, những ngôn ngữ không có ra gì.

Đem chuyện xấu của người nói cho người khác biết là một điều ác, làm cho người khác đau khổ, ta phải dứt trừ, từ bỏ viễn ly tật xấu ác này.

Đây là câu hướng đây, đem chuyện xấu của người nói cho người khác biết là một điều ác làm cho người khác đau khổ ta phải dứt trừ, từ bỏ viễn ly tật xấu ác pháp này.

Câu 2: Đặt điều ra nói xấu người là một pháp ác, là một tánh xấu tệ của ta, ta phải dứt trừ, ta phải từ bỏ như bệnh cùi.

Đó là câu thứ 2 của pháp hướng

Câu thứ 3: Nói lời vu khống oan ức khiến người ta tức tối sanh ra tự tử, quyên sinh hoặc oan ức tù tội tử hình đó là một pháp ác, một pháp cực ác, ta phải từ bỏ, dứt bỏ vĩnh viễn.

Đó là câu 3.

Câu 4: Ta là tu sĩ đạo từ bi, thương khắp chúng sinh nỡ nào đem chuyện xấu của người nói cho người khác biết để cho người khổ sở như vậy, là ta làm mất từ bi nên ta phải dứt bỏ tật xấu ác này vĩnh viễn.

Đó là những điều kiện mà ta cần phải dùng pháp hướng này để trau dồi và để dứt bỏ tâm chúng ta trong những ngôn ngữ thiếu chánh hạnh.

Câu 6: Ta là người trau dồi lòng thương khắp chúng sanh nỡ nào ta đặt điều nói xấu người, nói xấu người là một điều cực ác như vậy, ta không còn là con người biết thương chúng sanh. Vậy từ đây ta phải bỏ tật xấu này.

Đó là một câu để chúng ta ngăn ngừa cái ngôn ngữ không được chánh hạnh.

Vu khống, nói oan ức cho người là một hành động tà ngôn hạnh, giết người bằng gươm miệng rất là ác độc.

Đó mình vu khống người ta, là mình giết người ta bằng cái lưỡi gươm miệng của mình, cho nên mình phải dứt bỏ.

Người tu sĩ đạo từ bi thương khắp chúng sanh ta phải dứt trừ vĩnh viễn tà hạnh ngôn ngữ này để thực hiện lòng thương yêu phủ trùm vạn hữu.

Đó thì câu này là câu trau dồi tâm thương yêu của chúng ta. Ở đây quý thầy nhớ kỹ lấy những câu trạch pháp này làm pháp hướng như lý tác ý để thường xuyên dứt bỏ và trau dồi lòng thương yêu chúng sanh rộng lớn, phải nghiêm chỉnh tu tập đừng để thất niệm, có như vậy quý thầy mới chứng được đạo quả bồ đề.

Thì đến phần này chúng ta dứt được 4 cái khẩu nghiệp mà nó không chánh hạnh, cho nên phải cố gắng mà trau dồi. Người ta tai họa mà xảy ra đều do cái miệng lưỡi của chúng ta mà ra. Cho nên hầu như quý thầy không thấy hạnh độc cư, vì hạnh độc cư nó giúp cho quý thầy ngăn chặn được 4 điều xấu ác của cái miệng chúng ta. Người làm thinh thì không bao giờ xảy ra 4 cái ác khẩu này, mà người hay nói chuyện thì luôn luôn xảy ra 4 ác khẩu này. Nghĩa là nói nặng nói nhẹ người, từ người này, từ người kia, thì đó là những ác khẩu chứ không phải những thiện khẩu. Vì thiện khẩu thì thương yêu nhau làm sao có từ giã nhau, làm sao có từ khước nhau, đó là những điều ác khẩu. Cho nên ở đây những người dùng ác khẩu thì chúng ta biết là những người nhiều chuyện, hay nói chuyện, mà người không dùng ác khẩu thì là người không nói chuyện, mà không nói chuyện tức là độc cư. Dù các thầy có nói lời lành đi nữa, nhưng lời lành đó chưa hẳn đã là lành vì trong đó có hàm ý những gì cá nhân của mình trong đó, mà có những lời nói có cá nhân trong đó chắc là không phải lành.

Quán xét cho cùng chúng ta thấy lời nói là một tai hại rất lớn cho loài người, nếu mọi người không nói thì chắc chắn là cảnh giới ở thế gian này có thể gọi là thiên đàng. Lời nói là để biểu diễn ý nghĩ của chúng ta, nhưng ý nghĩ sao lại là thương, là tốt mà lời nói để mọi người hiểu ý ta mà lại làm cho đau khổ thì đó là cảnh giới thế gian này trở thành địa ngục.

7. Lời nói hung ác là lời nói dữ tợn làm cho người ta khiếp sợ, chửi rủa, mạ nhục, lời nói nạt nộ làm cho người ta khiếp đảm, hăm dọa, đe dọa nói chung là lời nói hung dữ. Làm cho chúng sanh sợ hãi đó là lời nói tội rất ác lớn khiến cho ta sợ hãi bất an, vì thế chúng ta là những người tu sĩ đạo Phật luôn luôn phải giúp chúng sanh đừng sợ hãi. Phải cho họ những lời nói, những hành động yêu quý khiến cho họ không sợ và được an ổn vui mừng. Muốn được ban vui cứu khổ phò nguy cho chúng sinh thì ta phải luôn luôn tu tập dứt bỏ lời nói hung dữ.

Lời nói hung dữ là lời nói cực ác làm cho chúng sinh sợ hãi, ta hãy mạnh dạn quyết tâm từ bỏ xa lìa đoạn dứt lời nói hung dữ.

Đó là câu hướng tâm thứ nhất.

Câu hướng tâm thứ 2:

Từ đây về sau ta không được to tiếng, lớn tiếng bất kỳ với ai vì to tiếng lớn tiếng là lời nói hung dữ. Ta phải dứt bỏ và từ giã nó để chúng sinh không còn sợ hãi nữa.

Đó là câu 2.

Câu 3: Ta là người tu sĩ đạo Phật phải biết thương người, cớ sao ta lại dùng lời nói hung dữ để làm cho mọi người sợ hãi, từ đây thương người ta không được nói lời hung dữ nữa.

Đó là câu 3.

Câu 4: Tâm ta luôn luôn thương khắp chúng sinh, ban rải lòng từ khắp cùng, không làm cho chúng sinh sợ hãi. Vậy ta phải luôn luôn có những lời nói ôn tồn, nhã nhặn, từ hòa, sáng suốt, đúng thời.

Đó là câu 4.

Này quý thầy, quý thầy phải siêng năng dùng những câu pháp hướng này, đã trạch pháp tốt đẹp, cứ tùy theo pháp, tùy theo tâm, tùy theo sức mà nỗ lực tu tập trau dồi cho đúng cách. Đến đây thì Thầy nói cho quý thầy thấy, bây giờ mình đặt ra rất nhiều nhưng mình phải lựa câu nào cho hợp với mình, rồi tùy cái sức khỏe của mình, chứ không phải điên khùng mình thấy câu nào cũng ngồi liên tục mà trau dồi, mà hướng tâm mà nhắc thế này thế khác đâu. Ngồi riết cơ thể của quý thầy mỏi mệt, rồi quý thầy đâm ra ác pháp ở trong đó chứ không phải là thiện pháp nữa. Cho nên chúng ta lượng cái sức của mình, mỗi ngày chúng ta dùng một câu hoặc 2 câu cũng đủ lắm rồi, đâu cần phải tu cho nhiều. Tu mà vừa sức với nó chúng ta mới thấy có sự an lạc, tu quá điên đầu, muốn tu cho mau thành Phật thì cái chuyện đó là chuyện sai. Chúng ta trau dồi đâu có nghĩa là trong một bữa. Muốn huấn luyện một con vật chúng ta cũng phải từ từ, 5 tháng, 3 tháng nó sẽ trở thành thuần thục, chớ chúng ta vội vàng nghe như vậy rồi ngồi li bì rồi quán li bì, rồi ngồi li bì mà hướng lu bù, tu không biết cơ thể mình ra sao, không biết sức khỏe mình ra sao. Tu riết chán nản, hết muốn tu nữa. Đó là cái sai, cái không đúng, cho nên Thầy thường nhắc nhở là mình phải tùy theo sức, nghĩa là mỗi ngày mình chia ra mình tu 1 lần, 2 lần là đủ lắm rồi. Để cho mình được xả nghỉ, tâm hồn mình được thanh thản, tâm mình nó có sức gom lại. Còn mình tu vừa gom đó bây giờ gom nữa, gom riết, cái đầu óc nó đen tối, cái đầu óc nó rối loạn không còn bình tĩnh sáng suốt, nó mệt nhọc, nằm đâu thì nó muốn ngủ đó rồi. Thì bây giờ nó từ cái sai này nó dẫn đi đến cái sai khác, cuối cùng thì quý thầy chẳng thấy đạo, mà thấy mình gần như muốn điên. Nói thì nhiều nhưng mà chọn ra những câu đúng để chúng ta tùy theo căn cơ của mình mà lấy những câu pháp hướng đó mà tu tập cho chín chắn và nó phải hợp thời, hợp lý, hợp sức khỏe. Những điều này Thầy chú ý quý thầy rất nhiều. Quý thầy có nhớ kỹ như vậy thì quý thầy trau dồi, tu tập thì nó mới có kết quả lớn.

Đây thầy nhắc lại: Này quý thầy, quý thầy phải siêng năng dùng những câu pháp hướng này, đã trạch pháp tốt đẹp, cứ tùy theo pháp, tùy theo tâm, tùy theo sức mà nỗ lực tu tập trau dồi cho đúng cách thì kết quả đến với quý vị rõ ràng. Vì quý thầy thường dùng pháp hướng nên pháp này có hiệu quả rất lớn, nghĩa là hàng ngày mình cứ dùng pháp hướng mình tu tập đó, hiệu quả của nó rất lớn. Pháp hướng là pháp dùng tinh thần để mà điều khiển, quý thầy lưu ý cái phần đó. Còn bây giờ quý thầy mà vận dụng tập trung là quý thầy dùng cái sức tập trung, mặc dù nó có tinh thần tập trung thật nhưng mà nó ức chế. Mà quý thầy còn phải dùng cơ để mà thở cách này cách khác đó là sự ức chế, nó không phải đâu. Còn vô pháp hướng chúng ta dùng tinh thần chúng ta hét lên một tiếng rồi chúng ta thản nhiên như thường, cho nên nó không có kéo dài cái sự tập trung, cho nên nó không ức chế ai hết. Mà cái sức tinh thần ra lệnh nó mạnh hơn cái sức ức chế của chúng ta nhiều. Cái sức tập trung của chúng ta càng ngày nó làm cho cơ thể chúng ta mất đi sức khỏe và nó không đạt đến cái độ cao cũng như cái sức tinh thần của chúng ta. Cho nên khi mà pháp hướng quý vị mà tu tập như vậy sau này nó, pháp hướng nó rất là hiệu quả, mà nó rất hiệu quả thì tới chừng quý thầy muốn nhập định thì chỉ cần ra lệnh là nó nhập định, bảo nó các hành phải ngưng, hơi thở phải ngưng là nó ngưng liền, thì quý thầy sẽ nhập được tứ thiền liền. Vì quý thầy thường dùng pháp hướng nên pháp này có hiệu quả rất lớn, về sau quý thầy chỉ cần hướng tâm là quý thầy đã nhập định Tứ thiền tức khắc, không phải chờ đợi lâu dài. Cho nên quý thầy nghe ở trong kinh điển Phật dạy, có nhiều người họ tu quét sạch cái vô lậu mà họ dùng pháp hướng, pháp tùy thôi, chỉ có pháp ví dụ như trên thân quán thân họ thôi, rồi họ dùng pháp hướng như vậy, cuối cùng họ nương theo pháp tùy của TỨ NIỆM XỨ hoặc là TỨ VÔ LƯỢNG TÂM, họ dùng như vậy cho nên cái pháp hướng nó hiệu quả, đến khi vô Tứ thiền họ chỉ ra lệnh là nhập Tứ thiền. Cho nên trong vòng tuần lễ hoặc là nửa tháng là họ đã nhập Tứ thiền. Mình thấy trời ơi sao mình tu lâu quá, mà Tứ thiền vất vả vô cùng, mà sao quý tỳ kheo trong thời đức Phật sao họ tu dễ vậy. Đó là tại vì mình tu không đúng cách, chớ không phải là nó khó. Tại vì pháp hướng là pháp truyền lệnh của tinh thần rất mạnh, còn pháp mình đang tu đây là mình ức chế tâm của mình để vào 4 thiền cho nên nó rất khó khăn, đâu phải dễ.

Để làm sáng tỏ sự trau dồi tu tập các hành động thân tâm của quý vị đi về hướng thiện pháp thì quý vị cần phải lưu ý bài kệ này để quý vị thực hiện Từ vô lượng tâm và Tứ chánh cần cho được viên mãn. Đây bây giờ Thầy sẽ đọc bài kệ này để quý thầy biết được cái Tứ chánh cần với cái Từ vô lượng tâm, hai cái nó kết hợp để nó thành ra một bài kệ mà chúng ta theo đó mà chúng ta tu tập các thiện pháp:

Từ tình thương ta được sinh ra

Do tình thương ta được nuôi lớn

Có tình thương ta sống chan hòa

Nhờ tình thương chúng ta giải thoát

Từ tình thương ta được sinh ra.Đó quý thầy thấy không, nếu cha mẹ mà không thương nhau làm sao mình có mình đây. Cho nên từ cái tình thương cha mẹ mới sinh mình ra.

Do tình thương ta được nuôi lớn.Nếu mà cha mẹ sinh con ra mà không thương thì quăng nó ngoài đồng chứ làm gì mà nuôi, ôm ẵm nó còn bé bỏng như vậy quá là cực khổ chứ phải đâu mà. Bây giờ cứ thử hỏi quý thầy ẵm con người ta mà nuôi đi, nếu mà không thương quý thầy ôm ẵm nổi không? Rất là vất vả cực khổ cho nên do tình thương mà ta được nuôi lớn.

Có tình thương ta sống chan hòa.Quý thầy thấy rõ, nếu mà chúng ta không có tình thương thì chúng ta chưa sống với vạn hữu đâu, cho nên từ bi hỉ xả đó là cái tình thương của chúng ta để sống chan hòa với vạn hữu. Cho nên chúng ta phải tập luyện nó chứ không thể nào nó có được tình thương đó được.

Nhờ tình thương chúng ta giải thoát.Vì chúng ta thực tập như vậy đó, do đó tình thương chúng ta đối với các pháp chúng ta được giải thoát không còn bị chướng tâm, không có bị chướng ngại nữa.

Đó thì trong một cái tình thương, trong tình thương đó mà chúng ta ở đây có một bài kệ: Từ - Do - Có - Nhờ. Bốn cái chữ Từ - Do - Có - Nhờ mà chúng ta được giải thoát. Nếu chúng ta thiếu thì chúng ta không giải thoát. Không có từ tình thương cha mẹ sinh ra thì ta có con người đâu mà tu tập, phải không?(BBT:CĐ,15A,E00:44:34) Cho nên Phật gọi người sinh mình ra gọi là đại bố thí. Bây giờ do tình thương ta mới được nuôi lớn. Nếu mà không có tình thương của (BBT:CĐ,15B,B00:00:00)cha mẹ thì làm sao mà nuôi lớn. Do đó:

Công cha như núi thái sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

Có ơn nào bằng ơn sinh thành dưỡng dục đâu. Cho nên đó là cái lớn, cái đại bố thí của chúng ta.

Rồi bây giờ chúng ta muốn được cái sự an ổn, cái sự hạnh phúc, sự an vui sự giải thoát nơi tâm hồn của mình thì mình phải tu tập rèn luyện tình thương đó thì mình mới sống hòa tan được trong vạn hữu, trong mọi người. Còn bây giờ quý thầy đâu có thương, quý thầy thương quý thầy á nên động ai quý thầy cũng xạc hết à, cũng mắng, cũng chửi người ta được hết, thì như vậy là có hòa chan sự sống với ai được không? Cho nên chúng ta phải tu tập Tứ vô lượng tâm. Mà tu tập Tứ vô lượng tâm mà không có dứt bỏ các pháp ác thì không thể có được Tứ vô lượng tâm, cho nên phải có Tứ chánh cần. Các thầy thấy 2 câu dưới chúng ta thấy con đường tu chúng ta rất rõ. Rồi nhờ tình thương chúng ta mới giải thoát. Do đó chúng ta mới thấy con đường giải thoát chúng ta cho đến khi đó tâm bất động trước mọi cảnh mà. Mục đích của đạo Phật là như vậy, bất động trước mọi cảnh chứ đâu phải do thiền định, do cái gì.

Đó là chỗ chúng ta thấy được 4 câu kệ này để chúng ta theo đó mà chúng ta tu tập Tứ vô lượng tâm và Tứ chánh cần, cho nên một cặp pháp này phải song song với nhau, theo nhau mà tu tập. Bài kệ này quý thầy phải hiểu:

- Từ tình thương cha mẹ thương nhau mới sinh chúng ta, chúng ta mới có ra đời, ơn rất nặng, nên Phật gọi cha mẹ là đại bố thí.

- Do tình thương chúng ta được nuôi lớn: khi sinh chúng ta ra, cha mẹ thấy mặt ta tự nhiên sinh lòng thương con hơn thương một vật gì khác trên đời này, nên tận tụy hy sinh mình nên cha chịu vất vả dầm sương giãi nắng chịu cực khổ nuôi dưỡng con. Mẹ ăn đắng nằm cay chịu ướt chịu hôi, chịu thối để con được lớn khôn nên người, biết bao kể xiết công sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, chỉ vì lòng thương mà chẳng bao giờ than thân trách phận, chỉ thấy con mạnh khỏe an vui là sung sướng nhất cho mình. Vì lòng thương cha mẹ phải vượt qua những nỗi nhọc nhằn, những nỗi khổ đau.

Có tình thương ta sống chan hòa.Vì tình thương có 2 loại. Ở đây đến chỗ này chúng ta mới phân biệt, 2 câu dưới này chúng ta mới phân biệt để chúng ta thấy có 2 loại tình thương: một loại thương hạn hẹp, thương cá nhân mình, do tình thương này mà tạo ra muôn ngàn thứ đau khổ cho mình, cho người, tình thương này gọi là tình thương ích kỷ, tình thương nhỏ mọn, tình thương hạn hẹp chỉ biết thương mình, chẳng biết thương ai, đó là tình thương rất là nhỏ. Chỉ có lo cho mình thôi, như nhà vua mà nói thương bà hoàng hậu, mà bà đi với ai thì nhà vua giết bà. Đó, thì đó là thương ích kỷ, thương nhỏ đó chớ không phải thương lớn đâu. Hai: tình thương rộng lớn, từ bi vô lượng, Tứ vô lượng tâm đó, là tình thương rộng lớn vô lượng vô cùng, tình thương này giải thoát cá nhân thoát khỏi bản ngã con người, tình thương bao la vô bờ bến. Nó làm chúng ta thoát ra khỏi cái cá nhân của mình, cái ích kỷ của mình.

Hai câu trên là tình thương hạn hẹp, nghĩa là thương cha mẹ, thương con, thương này kia đó là thương hạn hẹp đó, nhưng nó cũng xuất phát từ lòng thương, lòng thương yêu này là lòng thương yêu vô minh, phải xét lòng thương yêu hạn hẹp đó là lòng thương yêu vô minh, không thấy xa nên thương mà khổ, gói ghém trong ích kỷ. Nhưng cũng nhờ có tình thương mà ta mới có mặt trên hành tinh này, nghĩa là dù nó hạn hẹp nhưng nó có tình thương chúng ta mới có sự hiện hữu ở trên cái hành tinh này. Từ tình thương cá nhân nhỏ hẹp này ta chuyển biến trau dồi, lần lần tình thương này bằng một cái trí tuệ minh mẫn, thoát ra ích kỷ nhỏ mọn, hẹp hòi, từ đó biến tình thương này trở thành tâm từ bi vô lượng. Từ cái tình thương đó, bây giờ chúng ta thấy 2 tình thương có khác nhau không? Nhưng mà chúng ta biến dần, biến dần làm cho chúng ta sáng suốt ra không còn vô minh nữa, cho đến chúng ta dẹp được những nhỏ mọn ích kỷ của chúng ta thì đến đó cái tâm từ bi vô lượng của ta nó sẽ thực hiện rộng lớn ra. Khi đã thấm nhuần lòng đại từ bi vô lượng này thì tâm hồn ta bất động trước vạn pháp.

Các thầy thấy chỉ có tu Tứ vô lượng tâm không, tu Tứ chánh cần không mà bất động trước vạn pháp, thì đó là mục đích của đạo Phật rồi còn phải tu cái gì nữa. Như vậy lúc bấy giờ chúng ta có định không? Có. Tại sao? Tại vì chúng ta có cần tu nó đâu, chúng ta chỉ cần dùng pháp hướng mà ra lệnh các hành ngưng là chúng ta đã làm chủ cái sống chết, thì nhập Tứ thiền rồi, đồng thời lúc đó chúng ta. Bởi vì cái pháp hướng nó có hiệu quả, nó là cái sức lực của tinh thần của chúng ta đã từng tập trau dồi những cái này mà nó thành tựu những pháp này thì lúc bấy giờ chúng ta chỉ cần ra lệnh là chúng ta, có cần tập tu Tứ thiền đâu. Cho nên khi nghe các thầy tỳ kheo chỉ cần hít thở trong mấy cái là các thầy đã nhập Tứ thiền trong một ngày, hai ngày hoặc là một đêm mà người ta đã nhập Tứ thiền, mà nhập Tứ thiền xong, thì ông Anan ông khỏi cần mở cửa hang ông cũng chui vô được, qua được. Thì các thầy thấy đó không phải là câu hữu Tứ như ý túc sao. Cái chuyện ở đây quá thật chứ không phải cái chuyện mà nói dối đâu. Đó là cái chuyện trên thân khi mà cái pháp hướng mà đã hiệu quả. Bởi vì mục đích của chúng ta là tu tập cái pháp hướng chứ không phải là tu tập cái ức chế, mà tu tập cái ức chế nó sẽ trở thành thiền tà, thiền bậy không đúng. Ngồi đây mà giữ tâm không vọng tưởng đó là ức chế, ngồi đây để nhiếp tâm trong hơi thở để đè nén tâm không vọng tưởng đó là ức chế, cái đó sai. Bởi vì ly dục ly ác pháp là tâm chúng ta thanh thản, là định chứ đâu có gì khác hơn. Mà khi tâm thanh tịnh định là chúng ta điều khiển cái pháp hướng thì làm gì không ngừng, một thân biến ra muôn thân thì cái đó là dùng pháp hướng chứ gì. Vì chúng ta Dục như ý túc, cái muốn của chúng ta muốn như thế nào, bây giờ chúng ta muốn cái thân này ngưng thở thì nó phải ngưng thở. Thì các thầy cần gì phải rèn luyện hằng ngày, phải nhắc nó ngưng đâu, còn bây giờ chúng ta ở trên hơi thở mà bảo nó cứ ngưng, ngưng hoài mà nó có ngưng được đâu. Đó là cái tu sai chứ không phải tu đúng pháp.

Bây giờ Thầy nhắc trở lại để cho quý thầy thấy con đường của đạo Phật là nhắm ở chỗ nào? Chỗ tâm thanh tịnh. Mà tâm thanh tịnh thì ác pháp phải lìa, ác pháp còn, tâm ham muốn còn thì không bao giờ là tâm thanh tịnh.

Sống chan hòa cùng muôn loài vạn vật cỏ cây bên nhau, thương yêu thắm thía. Có tình thương ta sống chan hòa. Lúc bấy giờ tình thương đó luôn luôn ngự trị trong tâm ta khiến tâm ta thanh tịnh và an lạc, không còn ô nhiễm các pháp thế gian, do thế ta chỉ các hành trong thân, nhập định ngay tức khắc, làm chủ được sống chết. Và cũng từ nơi tâm thanh tịnh, an lạc đó ta hướng tâm đến Tam minh, thế là phạm hạnh đã xong không còn trở lui cuộc đời này nữa.

- Nhờ tình thương chúng ta giải thoát, hai câu cuối cùng chỉ cho tình thương rộng lớn. Câu trên chỉ cho sự trau dồi tâm từ bi hỷ xả vô lượng câu dưới chỉ cho tâm từ bi hỷ xả viên mãn được đạo giải thoát.

Bây giờ quý thầy tiếp tục tu tập dứt trừ các pháp ác và trau dồi các pháp thiện. Như hồi nãy chúng ta đã học tập và trau dồi pháp ác và trau dồi pháp thiện thứ 7. Kế đến chúng ta trau dồi pháp thiện thứ 8 và dứt bỏ pháp ác thứ 8. Đó vừa nãy chúng ta mới trau dồi được cái thứ 7 rồi chúng ta đọc bài kệ để chúng ta biết từ tình thương ích kỷ rồi chúng ta biến dần biến dần nó thành tu tập cái tình thương rộng lớn, tâm từ bi hỷ xả rộng lớn vô lượng, rồi từ đó chúng ta mới thấy mục đích của thiền định là không có tập thiền định chút nào hết, chỉ có dùng pháp hướng mà chúng ta đã nhập thiền định và từ đó chúng ta câu hữu tất cả những gì chúng ta muốn là nó theo ý muốn của chúng ta, tức là Dục như ý túc. Bây giờ chúng ta học về cái phần ý, ý nó có 3 cái pháp ác. Do ý nó có 3 pháp ác thì chúng ta phải xem pháp ác nào trước của nó.

8.Tham lam là một tánh xấu cực ác, nó thường khiến ta ham muốn nhiều. Đó thì bây giờ cái tham lam này là cái dục đó, quý thầy sẽ thấy tới đây là cái bài phân tích ra từng khía cạnh của cái tâm tham của chúng ta. Thầy sẽ phân tích ra để quý thầy thấy. Tham lam là một tánh xấu cực ác, nó khiến ta ham muốn nhiều, thấy cái gì cũng muốn, do sự ham muốn này đầu tiên là ta đã tự tạo cho mình khổ, kế đến là tạo cho người khác khổ. Vì mình ham muốn cái này cái kia là nó đã tạo cho mình khổ rồi. Chạy theo nó, phải làm ra có tiền có bạc để sắm ra nó. Muốn cái này, muốn cái kia, thì cái nào nó cũng tạo ra cho chúng ta khổ. Rồi do đó nếu không có tiền có bạc thì sanh ra trộm cướp, mới lấy của người, mới biển thủ cái này cái kia, để cho gian lận ở trong đó mới có ra mà sắm những ham muốn đó.

Đó là những tội ác do cái tâm tham này mà nó sinh ra muôn vàn tội ác không? Tất cả những cái tội gì ác là nó làm sạch hết. Phật gọi tâm ham muốn này là dục, là nguồn gốc khổ của loài người. Đó thì cái tâm ham muốn là nguồn gốc khổ, nó tập hợp tất cả những pháp ác lại để nó thực hiện được cái ham muốn của nó, cho nên nó là nguồn gốc khổ.

Vậy chúng ta hãy truy ra coi từ đâu mà có dục, mình phải truy ra từ đâu mà nó sinh ra cái dục này? Coi từ đâu mà có tham lam? Phải truy ra, nếu mà không truy ra thì chúng ta nghe nói dục mà chúng ta chẳng hiểu ở đâu hết, nó ở trong bụng của mình thì nó ham muốn là nó muốn chứ mình không biết cái gốc của nó thì làm sao mình đốn được cái gốc. Mình phải biết được cái gốc, rồi cái gốc đó nó đi ra như thế nào, chừng đó chúng ta phải chặt tỉa như thế nào để tới gốc, mới là đốn sạch nó mới được.

Như Phật đã dạy: do duyên thủ mà gồm có, thủ là mình giữ lại đó. Bây giờ giữ lại cái ghế, cái bàn kia, do duyên đó mà nó mới có ra dục thủ, là muốn giữ đó. Mình muốn có cái này kia tức là nó có cái dục thủ ở trong đó. Hai là kiến thủ, những cái hiểu biết của mình cái gì đó là mình giữ lại, thì khi mình giữ lại. Thì thứ 3 là nó có giới cấm thủ, giới cấm thủ thì nghĩa là cái đó có giới hạn rồi đó, nghĩa là ai mà chạm đến thì không được đó. Đó thì lần lượt mình sẽ triển khai ra tất cả những cái này để mình thấy được cái chỗ mà mình có cái tham, cái dục như thế đó. Bốn: Ngã chấp thủ. Bây giờ từ chỗ đó nó có xây xung quanh rồi, xây xung quanh của mình đồ đạc này kia rồi, bắt đầu từ đó của mình thì bắt đầu có cái ngã chấp rồi. Do cái chấp thủ này gồm có 3 loại hữu, đức Phật chia nó ra làm có 3 loại hữu. Bởi vì thủ rồi nó mới có hữu. Cho nên do cái chấp thủ đó nó mới sanh ra 3 cái hữu.

- Một là dục hữu.

- Hai là sắc hữu.

- Ba là vô sắc hữu.

Nó chia ra làm như vậy.

Dục hữulà cái lòng muốn có của mình. Rồi sắc hữu là cái vật đó nó sinh ra mình có. Vô sắc hữu là những vật không có mà mình tưởng tượng ra để rồi mình chạy theo nó.

Do hữu mới có cái ái, ái thì gồm có 6 cái. Nó đi tuần tự tuần tự rồi tới chỗ các thầy sẽ thấy nó tới cái chỗ nào đây, nó đi từng phần, từng phần để mà chúng ta sẽ thấy. Ái thì gồm có 6 cái:

Một là sắc ái, bây giờ mình thấy cái bàn cái ghế này mình thích đó là sắc ái.

Hai là thanh ái, mình nghe âm thanh mình thích.

Ba là hương ái,mình nghe cái mùi hương thơm mình thích.

Bốn là vị ái, mình ăn miếng gì ngon ngọt mình thích.

Năm là xúc ái, mình chạm mình nghe êm ái thích thú, thì đó là xúc ái.

Sáu là pháp ái,mình nghe cái gì mà vừa tai, nghe cái gì mà nó thích thú ở trong lòng của mình, ví dụ như người ta nói: có một vật gì thường hằng hoặc có 1 thế giới Cực lạc Tây phương nào đó. Mình nghe mình nghĩ mình chết cũng sanh về đó đó, thì đó là cái pháp ái.

Cho nên nghe cái đó rồi mình chấp cái đó đi, mình chết về đó sung sướng như vậy, thích thú như vậy, ở đó là nhà cửa lầu đài hoặc là ăn uống gì đầy đủ như cõi Cực Lạc vậy, thì do đó là mình bị pháp ái.

Do ái mà sinh ra thọ. Có ái thì nó mới sinh ra cái thọ. Thọ gồm có 6 thọ. Lần lượt mình truy ra chỗ nào đó đặng mình biết được cái gốc của nó mình đoạn dứt:

Một là nhãn xúc sở sanh thọ. Cái mắt của mình nó chạm vào một cái vật gì đó, như bây giờ Thầy thấy cái đồng hồ đây, tức con mắt Thầy chạm vào đó thì nó sinh ra thọ, nó sinh ra cái thọ tức là nó muốn cái vật đó.

Nhĩ xúc sở sanh ra thọ.Cái lỗ tai mình tiếp xúc với âm thanh nó sanh ra thọ thích cái âm thanh đó.

Tỷ xúc nó sinh ra thọ.Tỷ là cái lỗ mũi mình, thì nó xúc với cái hương thơm nó mới sinh ra cái thọ hương thơm.

Thiệt xúc thì nó sở sinh ra thọ.Thì thiệt, cái lưỡi của mình mà nó chạm xúc với đồ ăn nó thấy ngon thì nó sinh ra cái thọ ngon.

Thân xúc nó sở sinh ra thọ. Cái thân xúc của mình nó chạm vào chỗ êm ấm hoặc là nóng mát, nó sinh ra cái thọ biết nóng mát, biết êm ấm, đó là nó sinh ra cái thọ.

Ý xúc sở sinh ra thọ.Ý của mình nó tiếp xúc với các pháp thì nó sở sinh ra cái đó là pháp đúng, pháp sai, cái đó là pháp thiện pháp ác. Thì đó nó sinh ra cái thọ đó.

Thì như vậy chúng ta đã thấy lần lượt nó đã sở sanh ra những cái thọ như vậy. Do có thọ mà sanh ra ái. Có 11 duyên kế tiếp để tạo thành ác pháp, bất thiện pháp trong thế gian này.

Bây giờ chúng ta thấy từ cái ái này nó sẽ tiếp tục sinh ra các pháp, mà nó 11 duyên kế tiếp để sinh ra các ác pháp, mà bây giờ chúng ta đang tu tập để trừ các ác pháp trong thế gian đó. Tu tập TỨ VÔ LƯỢNG TÂM, tu tập TỨ CHÁNH CẦN nè để diệt trừ các ác pháp này. Vậy thì chúng ta biết ở đâu mà nó sinh ra các ác pháp này. Do cái ái mà chúng ta sanh ra các pháp ác. Bởi vì tất cả những cái ái này nó mới sinh ra, do đó nó mới sinh ra thọ, đến đây thì chúng ta biết do có thọ mà sinh ra các pháp ác. Như vậy thì chúng ta sẽ tiếp tục để cho thấy do có duyên nào mà nó sinh ra cái gì đây.

Ái thì nó có 11 cái ái.Do duyên thọ mà có ái sanh. Bắt đầu mình thấy duyên thọ mới có ái sanh. 11 điều kiện nó sanh ra để chúng ta biết được, nó sảy sanh ra như thế nào cho đến khi thành các ác pháp đây, các bất thiện pháp đây.

Hai là do duyên ái mà có tìm cầu, có cái ái là có cái ưa thích của mình rồi, thì ưa thích, bây giờ thầy ưa cái đồng hồ thì phải tìm cái đồng hồ, thầy ưa thích cái máy này thì thầy phải tìm cầu có cái máy này, thầy ưa thích phụ nữ thì thầy đi tìm cầu cái người vợ. Thì đó là phải đi tìm cầu. Đó thì chúng ta thấy cái ái nó sanh ra đi tìm cầu, đi chỗ này chỗ kia.

Do tìm cầu mà lợi sanh. Do mình tìm cầu mà có cái lợi sanh ra. Lợi hồi đó mình không có gì hết, bây giờ tìm cầu mình tích lũy có vợ, có con có này kia đủ thứ hết, tiền bạc của cải tài sản. Thì đó là những cái lợi nó sanh ra rất nhiều.

Do lợi sanh ra thì phải tiêu dùng. Bây giờ mình có tiền bạc thì mình phải dùng, có cái bàn này thì mình phải sử dụng cái gì, có cái nhà này phải làm như thế nào, phải xài nó như thế nào, phải sử dụng nó làm sao cho hợp, trang hoàng như thế nào cho nó hợp với đời sống của mình. Cho nên phải có sự tiêu dùng.

Do sự tiêu dùng mà sanh ra dục sanh, do sự tiêu dùng này mình thấy nó thích thú. Ham muốn của mình mới sinh ra. Do sự ham muốn này nó mới có sự sanh ra, cái kia thì ở trên nó mới có ái thôi, mà tới đây thì chúng ta mới thấy được cái dục. Hồi nãy thì tham lam là dục đó (là lòng ham muốn của chúng ta) bây giờ do sự tiêu dùng này mới sinh ra cái ham muốn này, cái tham muốn này, tham lam này.

Do tham dục sanh thì đắm trước sanh. Hễ có sự ham muốn thì sự dính mắc đắm trước nó mới sanh. Thấy do lòng ham muốn của mình mới thấy cái đồng hồ mới thích, nó mới sanh ra đắm trước, nó mới dính đó. Dính mới mua về.

Do đắm trước sanh thì chấp thủ sanh.Thì mới mua về mới giữ, tức là có giữ lại, tức là có chấp thủ sanh.

Chấp thủ sanh thì hà tiện sanh.Bắt đầu mình thấy: từ cái chỗ mình hồi nào đến giờ thì mình chưa có hà tiện đâu, nhưng mà khi nó bị dính mắc rồi thì bắt đầu người ta xin đồng hồ không cho đâu. Tức là hà tiện tới rồi đó. Rồi bắt đầu mình hà tiện nữa, thấy người ta đến người ta xin tiền, mình chấp thủ, mình dính rồi cho nên mình đâu dám bỏ ra cho họ, cho nên hà tiện mới sanh.

9. Hà tiện sanh thì thủ hộ sanh.Tức là khi hà tiện có rồi, có sự giữ gìn bảo vệ nó, không có cho mất mát, nghĩa là làm chín đồng muốn kiếm thêm bỏ đồng nữa chứ chưa dám lòi ra ăn nữa. Đó là thủ hộ nó sanh.

10. Do thủ hộ sanh một số ác pháp, bất thiện pháp sanh.Bắt đầu muốn giữ gìn nó mà muốn bảo vệ nó bằng cách này bằng cách khác thì ác pháp nó sanh đó.

11. Do ác, bất thiện pháp sanh thì trượng kiếm đao búa gậy gộc, tranh đấu tranh luận, đấu khẩu, ác khẩu, vọng ngữ sanh.Đó tất cả những cái đó nó bắt đầu có thập ác đó, nó mới sinh ra.

Thì như vậy là quý thầy đã thấy được con đường đi của đức Phật, vạch từ duyên này đến cái duyên khác để các pháp ác sinh ra. Vậy thì bắt đầu bây giờ chúng ta dứt trừ những ác pháp này, tức là lần lượt chúng ta sẽ dứt trừ các ái, các thọ của chúng ta đó. Cho nên tới đó thì chúng ta sẽ, tất cả các ái các thọ của chúng ta dứt thì duyên sanh tử ưu bi sầu khổ chúng ta dứt chứ có gì. Mà đi từ cái chỗ nào, đi từ các ác pháp này. Mà chính ác pháp này là từ cái chỗ đó nó sanh ra ác pháp. Bây giờ chúng ta phải đốn sạch những ác pháp này cho nên TỨ VÔ LƯỢNG TÂM và TỨ CHÁNH CẦN là pháp cần thiết cho chúng ta để dứt các ác pháp. Chúng ta biết rõ được cái gốc của nó thì đi từ cái gốc đó mà chúng ta đốn dần thì cái cây khổ này nó phải tuyệt, nó phải đoạn dứt, nó không còn khổ nữa. Nếu mà không hiểu được như vậy thì chúng ta cứ tu lòng vòng, lòng vòng ở đâu mà tưởng là dứt khổ nhưng sự thật là không dứt khổ. Vì chúng ta chưa biết nó là ác pháp, mà ác pháp là gốc khổ, chớ không phải lòng ham muốn của chúng ta là gốc khổ đâu. Tại vì lòng ham muốn nên nó mới sanh ra ác pháp đây.

Vậy thì chúng ta đi từ cái chỗ tu TỨ CHÁNH CẦN và TỨ VÔ LƯỢNG TÂM thì ác pháp nó sẽ dứt. Ác pháp dứt thì giải thoát dứt, sanh tử dứt. Ở đây quý thầy cần phải hiểu: Do tiêu dùng mà tham dục sanh, nếu tiêu dùng không có bất cứ loại nào thì tiêu dùng diệt, mà tiêu dùng diệt thì tham dục diệt, tham dục diệt thì sân diệt, sân diệt thì si diệt. Biết rõ như vậy nên Phật dạy SANH đã đoạn thì PHẠM HẠNH mới xong, con người mới giải thoát.Tại sao vậy? Bởi vì đời sống như quý thầy đã thấy lộ trình thứ 2 thầy đã vạch ra đó: Đời sống tu sĩ trắng bạch như vỏ ốc, tức là chúng ta đã tiêu dùng đó, đã diệt sạch rồi. Vì chúng ta đâu có tiền bạc mà tiêu dùng, muốn gì cũng đâu có được. Cho nên ngay đó là chúng ta đã sanh đã tận rồi, ngay đó chúng ta đã thấy cái chỗ mà cái bước mà chúng ta đoạn dứt được cái pháp ác là ngay đời sống của chúng ta phải là đời sống phạm hạnh. Mà đời sống phạm hạnh là đời sống không còn tiền bạc tiêu dùng, không còn muốn gì được nữa hết. Nghĩa là đi xin ăn rồi, bây giờ người ta cho ăn ngon thì ngon, ăn dở thì dở chứ không nói: cho tôi ăn như vậy là không được, thiếu dưỡng chất chết tôi đi thì tôi tu không được, mấy ông không có phước đâu. Cho tôi ăn cho ngon, tôi tu được đặng mấy ông có phước thì cái đó là cái sai rồi. Cho nên ở đây chúng ta phải đoạn diệt để cho được cái tham dục của mình. Mà đoạn diệt cái tiêu dùng trước. Người tu sĩ thì không còn tiêu dùng nữa rồi. Ba y một bát, thiểu dục tri túc rồi còn cái gì nữa mà tiêu dùng. Không có thì chúng ta đến xin Phật tử. Chúng ta đến xin họ có cho là cho mà không cho thì chúng ta cũng chịu thôi. Về thí dụ cái y này rách rồi, đã mục rồi mà đến xin người ta nói bây giờ tôi chưa có để rồi hôm nào tôi có tôi sẽ cúng dường cho thầy, bây giờ thì tôi chưa có.Thì mình cũng thôi về chắp vá lại mà mặc đi, để cho kín thân chứ đừng để lõa lồ thôi chứ cũng chưa dám đòi hỏi ai hết. Đó là mình đâu có tiêu dùng được, mình đâu có muốn được. Còn bây giờ các vị có tiền đâu đó, thôi cái này rách bỏ đi, đi ra chợ mua may sắm cái khác, chớ để gì mà rách rưới như vậy. Còn mình không có nữa thì đâu có tiêu dùng được, cho nên phải chắp vá lại mà sống.

Đó là đời sống của tu sĩ như vậy. Cho nên trong thời đức Phật các thầy thấy bảy, tám mươi tuổi, các vị tỳ kheo trong thời đó bảy, tám mươi tuổi đi lụm khụm mà vẫn phải đi xin ăn chớ không được tỳ kheo khác mà xin về cho cái vị đó ăn. Cho nên nghe qua các bài kệ của trưởng lão, ni kệ hoặc tăng kệ chúng ta thấy sao mà đời tu sĩ lúc bấy giờ, lẽ ra thì họ nhập diệt cho rồi chứ để chi lê thê mà đi xin quá khổ như vậy, mà đi đường non núi nữa, quá vất vả. Phải nương cây gậy lụm cụm mà đi xin ăn. Bởi vì người ta đã thấy nhơn quả của người ta, người ta vui vẻ để người ta trả chứ không phải người ta không thấy. Biết rõ như vậy nên Phật dạy:Sanh đã đoạn thì phạm hạnh mới xong, con người mới giải thoát.

Chúng ta truy tìm biết như vậy bây giờ chúng ta mới biết đâu là sống đúng đời sống của người tu sĩ đạo Phật. Trắng bạch như vỏ ốc, không còn triền phược và những sợi dây vật chất, thương ghét trói buộc, chỉ còn một lòng từ bi vô bờ bến. Tuy là biết rõ như vậy, trước là để lập hạnh sống xuất gia 3 y 1 bát, sống vô gia đình không nhà cửa, không chùa to tháp lớn, một thân một mình tiêu diêu an lạc, có duyên thì giúp người không duyên thì ẩn bóng. Nhưng lúc ta còn đang tu thì phải siêng năng dứt bỏ pháp ác và trau dồi pháp thiện. Như hồi nãy thầy đã kể ra: tham là do dục mới có tham. Vậy chúng ta phải trạch pháp câu này để dứt bỏ:

Tham lam là một tánh xấu cực ác, nó làm cho ta đau khổ và người khác đau khổ. Từ đây đứng trước mọi vật dù miếng ăn, manh áo tốt xấu ngon dở ta cũng phải từ khước viễn ly xa lìa, xem nó là rắn độc, là quỷ dữ, là ác thú trong tâm ta.

Đó là cái câu pháp hướng để quý thầy nhắc nhở để cho cái tâm mình đừng có tham ăn, tham mặc, tham y tham áo, tham của cải tài sản, tham tiền, tham bạc. Để chúng ta dứt bỏ tất cả những cái đó, để chúng ta không còn bị tâm tham nữa. Bởi vì tâm tham nó làm cho ta khổ và người khác khổ.

Nhớ nhắc đi nhắc lại câu này nhiều lần cho đến khi trước cái ăn và tất cả những vật dụng gì mà ta không còn ham muốn gì hết thì mới xong. Nghĩa là đứng trước cái ăn, tức là cái vật thực hàng ngày của mình, tất cả những cái vật dụng hàng ngày mà cần thiết cho đời sống tu hành của mình chứ đừng nói chi như người ngoài đời bằng cách này bằng cách khác thì tâm ta chẳng còn ham muốn một vật gì hết. Thì lúc bấy giờ chúng ta mới thiểu dục tri túc, mới biết đủ đó, thì đó là lúc chúng ta mới xong.

Vậy phải nghiêm chỉnh tu hành đừng xem thường nó, nó được đức Phật gọi nó là một loại độc trong 3 thứ độc. Đó thì cái tham đức Phật gọi nó là một loại độc chứ không phải là nó thứ thường. Cho nên trong tam độc là tham sân si, nó là cái độc đầu tiên của 3 thứ độc đó. Vậy thì quý thầy đã hiểu được nó là thứ độc chứ không phải là cái thứ thường. Đến phần này gọi là trau dồi ý hành, nó rất vi tế và khó khăn vô cùng. Vậy quý thầy cần phải siêng năng đừng để thất niệm nhưng cũng phải vừa với sức của mình. Đó một lần nữa Thầy nhắc quý thầy đó, tu vừa sức của mình mà nhớ đừng để thất niệm, khi đang tu thì đừng để thất niệm, để vọng tưởng xen vô thì quý thầy hoài công rồi đó. Lúc bấy giờ chúng ta đặt cái niệm cho vững chắc không được để thất niệm. Cho nên trong kinh điển của Phật dạy khi đặt niệm rồi thì không được thất niệm, phải luôn luôn ở trong cái niệm cho nó rõ ràng, cho nó tỉnh táo chớ không được để cho nó lờ mờ nữa. Của mình thành tựu hay không thành tựu là do ở chỗ quyết tâm, có muốn ra khỏi cuộc đời dục lạc đầy cạm bẫy này hay không. Nếu quý thầy không muốn xa lìa cuộc đời dục lạc thế gian thì xin quý thầy đừng tu hành theo đạo Phật. Vì chẳng có ích lợi gì cho những người còn say mê dục lạc thế gian. Vì mình còn ham mê dục lạc thế gian, còn thích ăn thích ngủ, còn thích nói chuyện thì quý thầy đừng có theo đạo Phật. Tu uổng công lắm, mất cái thì giờ mà chẳng lợi ích cho mình, mà còn nợ đàn na thí chủ nữa. Cho nên khi quý thầy thấy nó còn thích thôi quý thầy đừng đi. Bởi vì cuộc đời thế gian quý thầy phải đoạn dứt nó. Chứ quý thầy mà còn ham thích nó một chút xíu thôi thì không có thể được. Sau này thầy sẽ đọc một câu kệ có một chú Sadi chú đi tu mà chú nhớ mẹ chú, do chỗ này mà chú không thành tựu được đạo giải thoát. Thì các thầy biết một chú Sadi 7,8 tuổi mà đi tu làm sao không nhớ mẹ mình, vậy mà về nhà bà mẹ khuyên một lời nói, chú về chú nỗ lực chú rời bỏ tình thương đó để rồi chú nỗ lực chú trở thành một bậc Alahán. Đó là những mẩu truyện của Trưởng lão tăng kệ trong thời đức Phật như vậy đó.

Thứ hai, sân là lòng giận dữ, lòng giận dữ rất khó dằn, nó là pháp ác. Khi tâm ý khi nó tức giận người ta có thể giết người không gớm tay, không sợ tù tội và cũng không sợ chết. Do thế mới biết lòng sân rất dữ. Khi mà người ta giận người ta không còn sợ chết, sợ tù sợ tội gì hết, người ta giết người người ta không có gớm tay đâu, cho nên cái lòng sân dữ lắm, không phải hiền lành đâu.

Cho nên chúng ta thấy bây giờ người ta chửi mình, người ta mắng mình, mình sân đó, mình ráng mình nén xuống chớ trong lòng tức lắm. Còn người đời chưa biết người ta không nhẫn, người ta không nén, người ta ăn thua đủ, người ta không nhịn ai hết, cái sân này tới cái sân khác, nó đưa đi đến chỗ có thể giết nhau, đi nằm nhà thương hay đi ở tù. Muốn biết người tu hành, nghĩa là mình muốn biết người tu hành được giải thoát ở mức độ nào thì chúng ta chỉ cần nhận ở cái lòng sân của họ là dễ biết. Thấy họ sân là biết họ tu ở mức độ nào rồi. Cho nên có nhiều vị tu hành rất lâu năm, ở rừng ở núi mà khi đụng việc chúng ta thấy tâm sân họ bùng khởi lên thì chúng ta biết là họ chẳng có được gì hết, chỉ qua cái hình thức ép của họ, qua cái sự tu tập của họ có cái vẻ khổ hạnh bằng cách này cách khác nhưng tâm sân của họ chưa xả được thì tham sân si đều là còn đủ chứ chưa hết.

Lòng sân còn thì lòng tham còn. Lòng sân còn thì ngu si còn.Bởi vì chính mình ngu si nên mình chưa có Minh được. Do đó vậy mà cái si còn thì tham còn, sân còn. Người ta nói xấu nhau cũng vì lòng sân thù hận, người ta giết nhau cũng vì lòng sân thù hận, người ta cướp đoạt của nhau cũng vì lòng sân thù hận. Bởi vậy sân là một pháp ác, một pháp cực ác lớn. Trong 10 điều ác lòng sân là ác nhất. Muốn tu tập dứt bỏ lòng sân ta hãy tu tập và trau dồi TỨ VÔ LƯỢNG TÂM, khi nào lòng Từ bi hỉ xả có được thì lòng sân mới hết được. Nhưng TỨ CHÁNH CẦN cũng có pháp tu. Vậy ta phải trạch pháp ra câu này để dùng nó mà hướng tâm tu tập:

Ý sân là một hành động cực ác, đầy tội lỗi, làm cho ta khổ, người khác khóc, ta phải từ bỏ dứt trừ, phải mạnh dạn và quyết tâm xa lìa nó, từ bỏ nó, xem nó như thú dữ ác độc, như quỷ dữ la sát.

Đó là những câu hướng tâm để chúng ta thấy lòng sân của chúng ta dữ tợn lắm, như quỷ dữ vậy, như la sát vậy. Dùng câu này hướng tâm Như Lý Tác Ý phải ngồi kiết già lưng ngay thẳng, bởi vì chúng ta biết những pháp ác, cực ác thì chúng ta càng ngồi yên tĩnh, càng ngồi kiết già để thân tâm gom lại một điểm mà chúng ta xua đuổi, chúng ta đánh đuổi nó mới được. Chứ còn chúng ta ngồi như cái ghế này mà ngồi mà dùng để xoa cái tâm tham, tâm sân, tâm si của chúng ta không được. Như bình thường chúng ta ngồi cái ghế thường như thế này mà chúng ta tập trung cái niệm ở trước mặt để chúng ta xoa cái tâm đừng giết hại chúng sinh thì còn có thể được. Nhưng đến khi cái ý mà dừng tham sân si, 3 cái ác độc này nó không đơn giản đâu. Cho nên phải ngồi khoanh chân gom nó lại, tập trung cái niệm lại, do đó mới đủ cái sức dùng pháp hướng mới có thể đánh mạnh nó ra được.

Cho nên chúng ta phải biết tu, biết cách thức chứ nếu mà không biết cách thì chúng ta cũng không có kết quả đâu. Phải ngồi kiết già lưng ngay thẳng, đặt pháp hướng trước mặt, dùng hết sức tinh thần xua đuổi như xua đuổi một con chó điên. Nghĩa là mình biết nó, biết cái tham sân si của mình là con chó điên đó, nếu mình không xua đuổi mạnh thì nó cắn mình chết, nó cắn mình điên đó. Cho nên mình phải đem hết sức của mình ra xua đuổi như xua đuổi một con chó điên. Như vậy chúng ta phải biết cách thức chúng ta ngồi kiết già là chúng ta gom hết toàn lực đánh đuổi một con chó điên để không nó đem lại cho chúng ta tai họa là điên khùng.

2.Ý sân từ đây phải chấm dứt, phải từ bỏ không được phóng khởi. Nghĩa là mình nhắc nó từ đây bất kỳ hoàn cảnh nào không được phóng khởi ra. Đó là câu mình hướng tâm để đoạn dứt nó.

3.Ý sân phải chấm dứt ngay. Đó mình chỉ nói câu ngắn như vậy: chấm dứt, ngay. Ra lệnh như vậy là lâu ngày chúng ta dùng cái sức tinh thần của chúng ta, cái pháp hướng nó sẽ hiệu quả đến cùng. Cho nên đến cuối cùng thì ngay cái chỗ người ta vừa chửi mình thì ngay đó nó chấm dứt ngay liền, ở trong đầu của mình nó phóng ra chấm dứt ngay. Ngay đó tâm mình thản nhiên không sân nữa. Thì quý vị thấy cái pháp hướng nó hiệu quả đến mức độ đó. Nó ngắn chừng nào thì cái lực của nó lại mạnh chừng nấy. Mà cái câu hướng mà dài thì cái lực nó yếu chừng nấy. Cho nên pháp hướng khi mà dứt, từ bỏ, thì pháp hướng càng ngắn thì lực càng mạnh, cái tinh thần càng mạnh. Còn pháp hướng mà dài đó là pháp hướng trau dồi chứ không phải pháp hướng.

Đó là Thầy nhắc như vậy để sau này quý thầy trí tuệ thông minh sáng suốt tùy theo đó mà quý thầy trạch ra những pháp hướng cho nó đúng với môi trường, đúng với tâm của mình để cho mình tu tập.

Trau dồi lòng thương yêu để phát triển tâm lành ngăn ngừa tâm ác, quý thầy phải trạch pháp dùng pháp hướng dẫn tâm thương yêu chúng sanh. Bây giờ mình trau dồi cái tâm thương yêu của mình:

Ý sân giận dữ chửi mắng nạt nộ người khiến cho người ta sợ hãi, đau khổ. Ta phải thương yêu họ, không được làm cho họ sợ hãi. Vậy từ đây ta không nên chửi mắng, la hét mà phải thương yêu an ủi, giúp đỡ họ đừng sợ hãi.

Đó là cái câu trau dồi cái tâm thương yêu của mình đó. Cho nên câu này không dùng cái nạt nộ hay ra lệnh mà chỉ xoa dịu nhẹ nhàng, an ủi nó, để cho nó lần lượt lớn lên lòng thương yêu mà không có la hét làm cho người ta sợ. Mỗi khi mà chúng ta tức giận la hét gì đó thì chúng ta nhớ phải thương người cho nên nó dịu xuống liền tức khắc mà nó không có la hét.

5. Đời là khổ ta không nên sân để làm cho người, vật khác đều khổ thêm. Thấy ai sân ta nên thương họ, ta phải tập thương họ cho chân thật.

Đó là những cái điều mà chúng ta xoa dịu, làm cho tâm của chúng ta thấy người sân là chúng ta thương. Nhắc nhở chúng ta thấy cái người giận dữ là chúng ta thương. Và chúng ta cũng biết trạch pháp ra: đời đã là khổ rồi cho nên sân lại làm cho người khác, vật khác đều khổ theo vì vậy mà cái tâm không được làm vậy nữa, phải thương yêu. Đó là cái câu ám thị để trau dồi cái tâm thương yêu của chúng ta, để nó phá đi cái tâm ác của chúng ta là sân.

Đến đây thì chúng ta lại còn phải dùng ĐỊNH VÔ LẬU mà tu TỨ CHÁNH CẦN nữa. Thì các thầy phải thấy công trình tu tập của chúng ta phải sử dụng liên tục những cái định, trừ ra có cái định Hiện tại an lạc trú là 4 thiền là chúng ta không sử dụng ở trong này thôi. Dùng ĐỊNH VÔ LẬU tu TỨ CHÁNH CẦN là ta phải ngồi kiết già lưng thẳng, đặt niệm sân trước mặt rồi tác ý đi tìm cái sân từ đâu có, từ đâu sanh, từ đâu diệt, cứ như thế chúng ta phát sinh trí tri kiến giải thoát, làm cho ta hiểu rõ cái ý sân, bẻ vụn cái ý sân, làm cho tan vỡ cái ý sân không còn đất đứng nơi tâm ta nữa.

Nghĩa là trong khi chúng ta quán xét tự nó phóng ra, nó làm cho chúng ta thấu suốt được cái sân từ đâu đến, từ đâu có, từ đâu không, cho nên chúng ta biết rất rõ. Do biết rất rõ đó thì nó bẻ vụn cái ý sân của chúng ta, nó làm cho tan nát cái ý sân ra, nó làm cho ý sân không còn đất đứng nơi tâm ta. Đó là chúng ta dùng định vô lậu mà phá tâm sân. Thì chúng ta biết áp dụng ở trong TỨ CHÁNH CẦN bằng ĐỊNH VÔ LẬU, bởi vì ĐỊNH VÔ LẬU nó không phải dùng pháp hướng mà nó dùng cái tri kiến nó quét sạch, nó suy tư nó đi tìm nguồn gốc của tâm sân rồi nó suy tư từ cái sân đó nó khổ như thế nào, làm sao… nó quét sạch ra. Nó làm cho tâm của chúng ta không còn sân đứng được ở đó. Phải đặt niệm này trước mặt, đừng cho thất niệm, luôn luôn lúc nào mà tới chúng ta thấu suốt được rồi thì chúng ta mới xả nghỉ, còn chưa có thấu suốt được thì chúng ta đừng có xả nghỉ ngang, mà chúng ta phải được liên tục, đừng có để thất niệm trong thời gian truy tìm cái sân thì nó mới được.

Phải đặt niệm này trước mặt đừng cho thất niệm, có như vậy tu TỨ CHÁNH CẦN câu hữu Vô lậu định. Đó bắt đầu chúng ta tu TỨ CHÁNH CẦN mà chúng ta câu hữu qua ĐỊNH VÔ LẬU đó thì các thầy thấy mình phải khéo léo, mình phải áp dụng cho đúng cách, chứ nếu mà mình cứ tu TỨ CHÁNH CẦN không thì mình không thông suốt được cái tham sân si của mình. Do đó mà mình nhắc ở ngoài da của nó không thì nó không có thấm đâu. Cho nên chúng ta dùng cái ĐỊNH VÔ LẬU, do nhìn cái lậu hoặc của tham sân si này như thế nào vì vậy mà chúng ta đốn sạch ở trong gốc nó, đập tan nó từ trong gốc sân của nó, dứt được ý sân của nó. Thì quý thầy thấy tuyệt diệu không. Cho nên mình biết câu hữu được pháp này với pháp kia, cho nên mình câu hữu với ĐỊNH VÔ LẬU mà mình đạt được như ý nguyện của mình là tâm sân dứt. Thì như vậy là Thầy dạy quý thầy có cách thức để tu tập, có cách thức để câu hữu, chứ đâu phải là thiếu cái sự câu hữu đó: mình cứ ĐỊNH VÔ LẬU là mình cứ tu ĐỊNH VÔ LẬU còn tu TỨ CHÁNH CẦN là cứ phải tu TỨ CHÁNH CẦN. Không phải đâu. Chính vừa nãy mà chúng ta tu tập TỨ CHÁNH CẦN mà chúng ta tu tập lòng thương yêu của mình tức là câu hữu với TỨ VÔ LƯỢNG TÂM đó. Những cái mà chúng ta câu hữu thầy nhắc quý thầy mới biết, mà Thầy không nhắc thì quý thầy không biết đâu. Đó là những cái chúng ta câu hữu với nhau, pháp này câu hữu với pháp kia để chúng ta thực hiện cho đạt được cái mục đích của chúng ta là giải trừ tâm ác của chúng ta, 10 điều ác ra khỏi tâm của chúng ta, không còn đất đứng ở đó.

Si.Bây giờ đến cái phần ngu si của ý chúng ta đây. Si là vô minh, là trạng thái ham ngủ, ham ăn. Tức là cái si của chúng ta nó hiện ra trạng thái ham ăn ham ngủ. Đó là cái si đó. Vì vậy mà chúng ta biết cái trạng thái ham ăn ham ngủ của chúng ta là si. Cái người nào mà còn thích ăn, thích ngủ là người đó đang si, chứ chưa phải là thông minh. Mặc dù bây giờ họ là thông minh, là nhà bác học đi nữa, là những con người mà học tiến sĩ đi nữa mà còn ham ăn, ham ngủ thì đó là những người si chứ không phải là những người không si đâu. Muốn đoạn dứt pháp ác này quý thầy phải tu Chánh niệm tỉnh thức định.

Đó, thì bây giờ muốn đạt được cái chỗ si này chỉ có CHÁNH NIỆM TỈNH THỨC định thôi, nó mới có sức tỉnh thức, chứ còn nếu không nó ham ăn ham ngủ à. Mà nó tỉnh thức thì nó diệt trừ cái ăn, do đó nó mới có tỉnh thức, nó mới tu ĐỊNH VÔ LẬU nó mới quét sạch được cái ăn, nó mới thấy cái ăn là bất tịnh. Thì từ cái chỗ này nó câu hữu với cái kia nó kết hợp, nó làm cho chúng ta có một cái lộ trình tu tập rất là dè dặt, rất là kỹ lưỡng, rất là dày mịch không để cho các pháp ác xen vô được. Bởi vì chúng ta có những cái pháp nó làm như mạng lưới mà không cho pháp ác rơi trên đó được, nó đánh bại, nó đánh bạt ra hết. Nó không còn chỗ nào để pháp ác lọt vào tâm chúng ta được. Nhờ các pháp này mà chúng ta câu hữu liên tục, mà chúng ta đánh các pháp ác ra khỏi tâm chúng ta. Vì vậy đưa chúng ta ra con đường giải thoát rất là rõ ràng và cụ thể. Cho nên CHÁNH NIỆM TỈNH THỨC là chúng ta phải đi kinh hành nhiều, theo hành động đi mà chúng ta tỉnh thức thì không còn lười biếng, không còn buồn ngủ nữa. Đó nó phá cái si rất rõ, cái trạng thái si của chúng ta.

Muốn phá và dứt ác pháp si mê này thì quý thầy phải phá vô minh. Đó, hồi nãy là đi kinh hành là để tỉnh thức thôi. Còn bây giờ chúng ta si tức là vô minh chứ gì. Muốn phá vô minh thì phải làm sao? Chớ đâu phải là tỉnh thức không? Tỉnh thức không mà nó không hiểu gì hết thì cái tỉnh thức đó để ngồi suốt ngày chơi cho nó thanh thản thôi chứ có làm gì. Bây giờ chúng ta phải dùng sức tỉnh thức này để mà chúng ta tu tập Định CHÁNH NIỆM TỈNH THỨC. Làm cho chúng ta có sức tỉnh thức, từ sức tỉnh thức đó chúng ta mới phá Vô Minh. Mà phá Vô Minh thì nó phải có Minh. Muốn phá Vô Minh quý thầy phải học hiểu những lời Phật dạy, Thầy dạy. Muốn phá được cái vô minh đó thì mình phải là người học, chớ mình không học thì mình không biết, mà mình không biết thì biết đâu měnh lŕm. Chẳng hạn bây giờ nói rằng đời khổ, quý thầy cho rằng đời đâu có khổ. Đó là cái vô minh của quý thầy. Nhưng khi nghe nói khổ, vạch cho ra từng ly từng tý mới thấy thật đây là khổ. Quý thầy mới thấy được cái khổ, mà thấy được cái khổ là vén được cái vô minh. Vậy quý thầy đã Minh. Minh là nhờ sự học hỏi những cái gì của người ta đi qua rồi người ta dạy lại cho mình, để mình thấy được, mà mình thấy được đó là cái minh của mình. Cái nào chưa hiểu cần phải hiểu cho rõ, nghĩa là cái lời dạy đó cái nào chưa hiểu thì mình phải hiểu cho rõ, hiểu cho rõ là phải hiểu cho đúng vì hiểu sai tức là vô minh. Theo những điều mà từ lâu quý thầy chưa biết, bây giờ được học hiểu quý thầy đã biết và biết rất rõ đó là phá si, dứt trừ si, tức là phá vô minh. Phá vô minh tức là minh, minh là hiểu rõ cái nào ác, cái nào thiện. Như hồi nào tới giờ thầy chưa có dạy Thập thiện, cho nên quý thầy đâu nghe nói là các pháp ác rồi các pháp thiện. Bây giờ dạy các pháp ác, các pháp thiện thì quý thầy biết có 10 pháp ác, có 10 pháp thiện; sao là ác, sao là thiện; thì như vậy là quý thầy đã Minh rồi đó. Đã biết được 10 rồi, còn hồi đó thầy chưa nói 10 các thầy biết pháp ác chứ chưa biết nó 10 hay 20 hay gì đó, chưa có biết đâu. Còn bây giờ đã được học các thầy biết đó là pháp ác, đó là pháp thiện. Mười cái pháp ác này, 10 cái pháp thiện này, hoặc là tất cả các pháp khác như thế nào như thế nào, thì bắt đầu quý thầy minh rồi đó. Vì vậy Minh tức là mình không theo ác pháp mà vô minh thì mình theo ác pháp thì mình sai lệch. Minh là hiểu rõ cái nào ác, cái nào thiện, cái nào đúng chân lý, cái nào sai chân lý, cái nào đúng nhân, cái nào đúng quả, cái nào cần trau dồi, cái nào không cần trau dồi, cái nào cần dứt bỏ, cái nào không cần dứt bỏ, cái nào tùy, cái nào chỉ, cái nào ức, cái nào quán, cái nào diệt, cái nào xả, cái nào hướng, cái nào ly, cái nào khởi, cái nào diệt, cái nào khổ, cái nào không khổ, cái nào còn khổ, cái nào hết khổ, cái nào sân, cái nào không sân, cái nào tham, cái nào không tham và biết rất rõ, đó là minh. Tất cả những cái mình biết rõ như Thầy kể ở trên thì đó gọi là Minh. Mình biết cái này khổ, cái này không khổ, cái này tham, cái này không tham, cái này ác, cái này không ác, đó là những cái đó gọi là Minh. Nhờ có Minh mà si hết. Nghĩa là mình rõ rồi thì cái si kia nó hết rồi, mình không có lầm nữa cho nên gọi là hết.

Khi có minh thì chúng ta hãy tinh tấn chuyên cần tu tập, không phí bỏ thời gian vô ích, một lòng quyết tâm, quyết dứt bỏ các pháp ác. Bây giờ mình đã minh rồi mà mình lười biếng thì các pháp ác nó còn không? Còn. Cho nên khi mình đã biết rõ rồi thì mình mới chuyên cần siêng năng tu tập để trau dồi thân tâm của mình để dứt bỏ thì nó mới hết chớ, chớ không phải biết rồi để khơi khơi nó hết đâu. Nói tôi minh rồi tôi biết, bởi vì cái minh này là cái minh của mình huân tập sự hiểu biết của người khác mình mới hiểu thôi, cho nên cái này Phật dạy đó là cái tri kiến chứ chưa phải là tri kiến giải thoát. Còn tri kiến giải thoát của mình mà Thầy nói ngồi để mà phá cái vô lậu, tự nó phóng ra, rồi tự nó tìm hiểu ra, rồi nó quán xét nó thấu suốt được cái lý đau khổ hoặc cái lý nào đó, rồi nó xả đi cái lý đó đi, nó làm cho không còn lậu hoặc thì cái đó gọi là tri kiến giải thoát. Còn bây giờ cái minh này mới là cái tri kiến của chúng ta thôi. Tức là chúng ta nhai lại những hiểu biết của người khác để cho mình hiểu cái đó đúng sai thôi, đó là cái tri kiến đúng, còn nếu mình nhai lại cái tri kiến sai thì nó thành kiến chấp, tà chấp hay thân chấp, do đó nó đưa chúng ta đi lầm lạc tới chỗ càng gây thêm pháp ác nữa, cho nên càng đem đến sự khổ đau.

Quý thầy ngồi kiết già lưng ngay thẳng trước mặt tưởng ánh sáng ngày như đêm rồi dùng pháp hướng NHƯ LÝ TÁC Ý:

Tâm u tối si mê như đêm đen, ta hiện giờ thấy nó sáng suốt như ban ngày không còn đen tối nữa.

Đây là tu cái Định sáng suốt đây, để cho chúng ta, từ đó nó mới có cái sự sáng suốt. Nó mới như cái lý nó tác ý ra, những tri kiến giải thoát của chúng ta mới phát ra được. Vậy thì khi tu cái Định sáng suốt này thì thứ nhất chúng ta được tỉnh thức. Chúng ta ngồi giữ tâm thanh thản thì nó sáng suốt ngày như đêm, đêm như ngày. Còn nếu mà chúng ta chưa có đủ tỉnh thức thì chúng ta phải tu tập dùng cái tưởng để thấy cái tâm chúng ta si mê như đêm đen, bây giờ nó sáng suốt ngày như đêm, đêm như ngày, nó sáng suốt như ngày, nó không còn u tối nữa.

Do cái tưởng sáng suốt này nó làm cho tâm của chúng ta luôn ở trong chỗ sáng suốt đó và nó phát triển tâm thanh thản tức là tâm tỉnh thức. Đó thì chúng ta phải thấy được mấu chốt tu cái chỗ này gọi là tu cái tâm sáng suốt hoặc tu cái ĐỊNH SÁNG SUỐT. Cái chỗ này là chỗ thêm phần để chúng ta biết chứ còn trước kia Thầy dạy quý thầy giữ cái tâm thanh thản tức là giữ cái tâm sáng suốt của mình. Còn bây giờ là chúng ta chưa đủ cái tỉnh thức, cái Chánh niệm tỉnh giác cho nên cái sức tỉnh chưa có thì giữ tâm thanh thản nó không có được lâu, do đó chúng ta mới ngồi, mới tưởng là cái tâm của chúng ta si mê như đen tối (BBT:CĐ,15B,E00:45:53) mà bây giờ nó phải sáng suốt như ban ngày, nó không còn đen tối nữa. Đó là chúng ta dùng nhắc nó để chúng ta ngồi đây chúng ta dùng cái tưởng để thấy (BBT:CĐ,16A,B00:00:00)luôn luôn lúc nào cũng sáng suốt ở trước mắt của chúng ta. Do ánh sáng tưởng tượng đó mà nó giúp cho chúng ta sáng suốt.

Những bài này đã được Phật dạy các tỳ kheo trong thời đức Phật, rất lâu và rất nhiều chứ không phải mới mà Thầy đặt ra đâu. Có dịp quý thầy nghiên cứu về kinh tạng Pali hoặc là kinh tạng A Hàm thì quý thầy sẽ thấy được những điều mà Phật dạy này. Để chấm dứt bài Tứ Chánh Cần thầy xin đọc lại một bài kệ của đức Phật. Đến đây bây giờ tham sân si 10 cái pháp ác rồi thì mình đã tới cái si là mình đã chấm dứt rồi, cho nên phải đọc lại một bài kệ của đức Phật để chúng ta thấy được tóm lại cái ý của nó như thế nào. Đây bài kệ của đức Phật đây:

Ai phản lại chánh pháp

Tham sân si nuôi lớn

Thanh danh bị sứt mẻ

Như trăng khuyết đêm đen

***

Ai không phản chánh pháp

Tham sân si đoạn dứt

Thanh danh được tròn đủ

Như trăng tròn mười sáu

Bây giờ mình hiểu được cái chánh cái tà rồi, cái ác cái thiện rồi mà nếu mình còn phản lại thì là một cái tội rất lớn. Nghĩa là biết rồi mình còn phạm phải thì coi như cái con người của mình nó bị sứt mẻ, không còn...Trăng khuyết mà còn đêm đen nữa thì các con biết rằng, các thầy biết rằng trăng nó khuyết nó nhỏ xíu, thì ánh sáng nó đâu có mà đêm đen nữa thì nó mờ tối vô cùng. Người phản lại chánh pháp này, phản lại các pháp thiện, thì tham sân nuôi lớn, thì thanh danh bị sứt mẻ như trăng khuyết đêm đen.

Đó thì quý thầy thấy bài kệ của đức Phật, nếu chúng ta đi vào chánh pháp thì tham sân si, 3 cái pháp này đoạn dứt thì 7 cái pháp ác kia nó cũng sẽ mất đi. Do đó chúng ta sống như trăng tròn 16, tròn đầy không có thiếu khuyết một chỗ nào nữa hết. Trăng rằm nó còn khuyết một chút chứ trăng 16 thì nó tròn thiệt tròn, không có thiếu chỗ nào, tức là giải thoát hoàn toàn. Chánh pháp giúp cho quý thầy thấu rõ chơn lý của đời người, đó gọi là Minh. Các thầy không rõ chánh pháp nên không thấy chân lý, đời là ác pháp, là khổ đau nên phóng tâm chạy theo vật chất, ham muốn thế gian pháp, cái không hiểu này gọi là Vô Minh.

Đó mình chạy theo cái ham muốn như vậy, cái đó gọi là Vô Minh. Còn cái mình hiểu đúng chánh pháp thì gọi là cái Minh. Do không hiểu nên lầm chấp ác pháp là thiện pháp. Do không hiểu tưởng đời sống con người là hạnh phúc, nào ngờ là khổ đau, là không hạnh phúc. Người đời vì lầm nên xây dựng an vui hạnh phúc trên một mảnh đất vô thường, không vững chắc, thay đổi liên tục không dừng nghỉ. Vì thế công trình kiến tạo và xây dựng hạnh phúc, an lạc cho nhân loại là một công trình Dã Tràng.

Đó thì quý thầy thấy người ta phát minh cái này cái kia để người ta đem hạnh phúc cho con người chứ gì, nhưng mà càng phát minh càng đem lại sự đau khổ cho con người càng nhiều, đó là chúng ta xây dựng trên mảnh đất vô thường, mọi vật đều vô thường mà người ta nghĩ đó là thường, người ta lầm chấp cho nên người ta càng cố gắng xây dựng lên thì càng đem lại nỗi khổ cho nhân loại.

Càng xây dựng văn minh thì con người lại càng khổ bấy nhiêu, chỉ vì do họ xây dựng ngọn mà không xây dựng gốc. Do vô minh này mà loài người trên hành tinh này không lúc nào được hòa bình, chỗ này không chiến tranh thì chỗ khác chiến tranh. Càng khoa học, càng máy móc, càng tinh vi thì chúng ta thấy trên thế giới lúc nào cũng có nước chiến tranh chứ không bao giờ hết. Tưởng là đem lại phục vụ cho nhân loại, cho con người được thanh bình, được an vui, được thương nhau nhưng cuối cùng họ vẫn giết chóc nhau. Họ vẫn tìm mọi cách: về quân sự thì họ cũng tìm mọi cách bằng súng đạn, mà về kinh tế thì họ cũng tìm mọi cách để hại các cơ xưởng, các công trình của kẻ khác, làm cho suy sụp kinh tế của kẻ khác xuống. Đó là những hậu quả của sự văn minh, sự tiến bộ mà xây dựng trên cái ngọn mà không xây dựng ở trên cái gốc.

Vì xây dựng trên cái ngọn là xây dựng trên mảnh đất vô thường, trên các vật vô thường thì làm sao mà có sự hạnh phúc an vui vĩnh cửu được. Vì hỷ lạc của cuộc đời nên người ta mê mệt, đắm đuối theo nó, do đó đức Phật có phân tích cho chúng ta biết có 4 loại đam mê, hỷ lạc thấp kém hạ liệt, thuộc về những phàm phu, không xứng thánh hạnh, không có lợi ích, không có hướng đến yểm ly, vô tham, tịch diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ và Niết Bàn. Nghĩa là vì có những sự hỷ lac của cuộc đời, tức là cái sự làm cho chúng ta thích thú đó, làm chúng ta khả ái, khả hỉ đó cho nên con người mê si mới đắm đuối nó, chạy theo nó.

Do sự mê si đắm đuối chạy theo nó, thì đức Phật là một người giác ngộ cho nên Ngài thấy được, Ngài phân tích cho chúng ta có 4 loại đam mê hỷ lạc thấp kém này. Nó hạ liệt, nó làm cho chúng ta không có viễn ly, không có hướng đến sự yểm ly, vô tham, tịch diệt được, an tịnh được cho nên càng lúc càng khổ. Đó thì trong khi mọi con người đang xây dựng hạnh phúc cho con người lại là đưa con người vào cái chỗ mà chạy theo những cái hỷ lạc của cuộc đời, mê mệt nó, đắm đuối nó.

Đây quý thầy sẽ nghe lời của Phật dạy và quý thầy sẽ thấy rằng những sự mà ngu si của chúng ta để xây dựng những cái đau khổ đó.

Này quý thầy, quý thầy có thấy chăng, có hạng người ngu si, sau khi giết hại chúng sanh, ăn thịt chúng sanh, tự mình sung sướng hoan hỷ thích thú, đó là hỷ lạc thứ nhất.

Các thầy thấy rõ không, ngay bây giờ, có nhiều người bắt gà bắt vịt, họ làm thịt, họ giết đi, phải không? Họ thích thú ngay sự giết rồi họ ăn thịt chúng sanh họ lại ngon nữa: chà bữa nay ăn rất ngon, vợ chồng mình bữa nay làm bữa ăn thích quá, mai mốt có dịp làm nữa, ăn nữa. Có phải thích không? Nếu không thích thì làm sao. Đó là đức Phật phân tích cho chúng ta giết hại chúng sanh, ăn thịt chúng sanh đó là cái hỷ lạc thứ nhất. Đức Phật phân tích cho chúng ta thấy rõ mà, đó là cái hỷ lạc của dục đó, thứ nhất đó.

Này các thầy, các thầy có thấy chăng, có người sau khi lấy của không cho hoặc trộm cướp của người tự mình sung sướng, hoan hỷ thích thú.

Đó là hỷ lạc thứ hai. Có không? Thằng trộm nào mà lấy xe đạp hay xe Honda của người ta về bán lấy tiền mua quần mua áo, mua đồ đạc ăn uống cho vợ con nó thích thú lắm chứ. Nó đâu có nghĩ người ta mất của người ta khổ đâu. Nó sung sướng lắm. Trời ơi bữa nay mình làm vố này là cả tháng khỏi đi. Có phải thích không?

Đó là đức Phật cho chúng ta thấy sự thích thú thứ 2, hỷ lạc thứ 2 của con người chúng ta.

Này quý thầy, quý thầy có thấy chăng, có người sau khi tự mình nói láo gạt người, sung sướng, hoan hỷ.

Đó là hỷ lạc thứ 3. Có không? Nói láo người ta, gạt người ta được, về cười hỷ hả sung sướng lắm, đó không phải là thích thú sao? Đó là cái hỷ lạc thứ 3. Hoặc là mình nói xấu người, hoặc là mình nạt nộ người làm cho người ta sợ hãi, mình về mình thích thú. Hồi nãy tao nạt tiếng, trời nó run lẩy bẩy trông thấy khoái. Phải không? Các con thấy cái điều đó là một bằng chứng cụ thể mà ông Phật ông nói, Thầy thấy không có gì mà sai hết. Còn ghét người nào đó mình đặt điều nói xấu người đó. Mình thấy người đó ngồi khóc lu bù. Bởi họ không có xấu mà nghe người ta nói mình vậy, tức quá khóc luôn.Thì lúc bấy giờ mình thích lắm, thấy người đó rầu rỉ khóc lóc vậy, khoái lắm. Đó không phải là cái hỷ lạc sao? Đó là cái hỷ lạc thứ 3 của mình đó.

Này quý thầy, quý thầy có thấy chăng, người say đắm, đam mê vây quanh 5 thứ dục lạc: sắc, danh, lợi, thực, thùy.

Nghĩa là bây giờ chúng ta nhìn chung, chúng ta sẽ thấy này: sắc là nữ sắc, là sắc dục đó, danh là ông này bà kia, ông lớn bà nọ đó, lợi là tiền của, ăn ngon, ngủ muốn ngủ hồi nào thì ngủ đó. Đó là người ta vây quanh 5 thứ dục lạc này. Do đó nó có những hỷ lạc. Mà những hỷ lạc này đức Phật gọi là hỷ lạc thứ tư. Ở trên kia nó là những hỷ lạc nằm trong ác pháp thật, nhưng mà nó có thật sự đó. Rồi đến 5 thứ dục lạc này mà họ vây quanh thì chúng ta có thấy họ hỷ lạc không? Họ khoái lắm chớ, làm sao mà không khoái điều này, ăn miếng ngon là mình thấy thích rồi thì tức là nó đã có hỷ lạc thứ 4 rồi. Rồi mình ngủ, mình ngủ mình lười biếng li bì nằm vật tới vật lui đó thì là cũng hỷ lạc của cái thứ ngủ rồi. Có tiền nhiều thì mình cũng thấy vui, có danh làm ông lớn thì mình cũng thấy thích đó, thì đó là dục lạc rồi. Có sắc đẹp, nữ sắc thì lại thích thú. Thì do đó tất cả những cái này đều là hỷ lạc thứ 4. Ông Phật ông nói Thầy thấy không sai ở chỗ nào hết. Do chỗ hỷ lạc đó mà người ta không bỏ cuộc đời, không dứt ra cuộc đời được. Mà mình là người hiểu biết thì các thầy có dứt ra được không? Phải dứt đi chớ, mình đã hiểu lời Phật dạy quá rõ rồi. Thầy đã dạy đây thì chắc chắn không còn thiếu chỗ nào hết, mà không còn thiếu thì mình thấy đó là khổ hay vui? Cái đó là vui giả, vui không thật đâu, mà chúng ta hãy tìm cái vui chân thật. Còn về cái phần tu hành chúng ta có cái hỷ lạc không? Có chớ, sao lại không. Phật cũng có dạy chúng ta biết chớ, bởi vì nói đến bài học này nó dài dòng tại vì phải nói cho đủ, nói cho quý thầy hiểu được giáo án cua nó, hướng nào cho nó rõ hướng nấy. Cho nên tuy là nói cái giai đoạn thứ nhất nhưng sự thật quý thầy thấy nó thông suốt gần như là chúng ta đã hiểu con đường đi của đạo Phật.

Đây là 4 thứ hỷ lạc phàm phu đầy đau khổ và tội ác. Chắc đến đây quý thầy rõ lộ trình thế gian pháp, là say mê chìm đắm trong 4 thứ hỷ lạc đê tiện, thấp hèn, hạ liệt thuộc về hạng phàm phu, không xứng với thánh hạnh. Đó là những thứ hỷ lạc ở trên đó, mà thầy đã kể ra rồi đó, thì đó là những hỷ lạc của tội lỗi mà quý thầy đã nhận ra rồi.

Này quý thầy, có 4 loại hỷ lạc nhất định đưa đến yểm ly, vô tham, tịch diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ và Niết bàn.

Đây bây giờ nói 4 thứ hỷ lạc mà cái lộ trình thứ 2 mà chúng ta sẽ bước vào đây. Ờ bây giờ bên kia nó hỷ lạc nó đem đến đau khổ mà nó không được cái an tịnh cho cuộc đời chúng ta. Nó như cái bóng chớ không phải là miếng mồi thật, còn đây 4 cái hỷ lạc này là cái thật đưa chúng ta đến giác ngộ và niết bàn, tâm hồn an tịnh. Vậy 4 loại hỷ lạc này là gì?

1. Đây chúng ta phải xét xem cái hỷ lạc này nằm ở chỗ nào đây, để mà chúng ta tìm lấy hỷ lạc của pháp giải thoát chớ, chứ nếu không chúng ta cứ chạy theo hỷ lạc của dục không thì...Bây giờ chúng ta tu mà chúng ta không có hỷ lạc thì chúng ta tu cái gì đây. Ít ra nó cũng phải đem cho chúng ta có một cái gì thích để mà chúng ta tiến tới con đường giải thoát chứ. Nếu mà tu quá khổ, luôn luôn bị hành hạ không thì chúng ta làm sao ham tu. Cho nên đức Phật cũng phân tích cho chúng ta thấy có 4 loại hỷ làm chúng ta thích, làm chúng ta tiến bước trên con đường. Dù là con đường rất khổ nhưng nó có những cái an ủi cho chúng ta, làm chúng ta tiến tới mà chúng ta không có lùi bước. Bốn loại hỷ này là gì?

Các thầy ly dục, ly ác pháp, chứng và trú sơ thiền, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có tầm có tứ, đó là hỷ lạc thứ nhất.

Đó, quý thầy thấy chưa, dục chạy theo ác pháp thì nó sinh ra các hỷ lạc đó, 4 cái loại hỷ lạc trên. Còn bây giờ mình đi ngược lại, mình đi ngược lại thì nó cũng có sanh hỷ lạc cho mình. Đó thì nó cũng có những hỷ lạc khác hỷ lạc kia rất nhiều. Và nó tuyệt diệu hơn rất nhiều vì nó đưa lại tâm hồn an tịnh và thắng trí giác ngộ niết bàn tịch diệt, nó làm cho tâm vô tham, vô sân, vô si, nó làm cho mình không có khổ nữa. Cái hỷ lạc này nó làm cho mình không khổ nữa, cho nên, do đó mình phải ly dục ly ác pháp để chứng và trú Sơ thiền- một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh. Đó là hỷ lạc thứ nhất của con đường tu tập chúng ta, tức là lộ trình thứ 2 đó.Vậy thì bây giờ nói về hỷ lạc thì đức Phật nói có một cái định gọi là Hiện tại an lạc trú đó. An lạc cho nên nó có cái lạc ở trong đó đó, mà cái lạc đó là nó chứng qua trong 4 cái lạc này, đó là cái hỷ lạc thứ nhất.

2. Quý thầy tịnh chỉ tầm tứ.Tịnh chỉ tức là ngưng lại, không cho tầm tứ nó còn nữa đó.Chứng và trú thiền thứ 2 một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm không tứ nội tĩnh nhất tâm. Đó là hỷ lạc thứ 2, nó rõ ràng. Quý thầy thấy định sanh hỷ lạc. Nó không giống cái hỷ lạc của ly dục sanh hồi nãy. Mà đây là cái định sanh, trạng thái hỷ lạc này nó có khác hơn nhưng nó cũng không phải khác xa cái chỗ ly dục đó đâu. Bởi vì ly dục là tâm thanh tịnh, mà cái nhất tâm này nó không tầm không tứ cũng là thanh tịnh, cho nên nó không khác xa, nhưng mà nó sâu hơn, nó nhiều hơn.

3. Quý thầy lìa xa các trạng thái tưởng. Bây giờ mình tới cái hỷ lạc thứ 3 thì quý thầy xa tất cả các trạng thái tưởng. Xa cho đến khi mà xa giấc mộng chiêm bao của quý thầy luôn nữa. Quý thầy lìa xa các trạng thái tưởng, trú ở hơi thở, ly sạch 6 loại tưởng, chứng và an trú thiền thứ 3. Đó là hỷ lạc thứ 3. Ở trong kinh thì Phật nói ly hỷ trú xả, chứng thiền thứ 3, còn Thầy ở đây thì thầy nói một cách rõ ràng hơn để cho chúng ta nhận ra được. Là do chúng ta lìa xa các trạng thái tưởng, bởi vì lúc này ý thức của chúng ta là diệt tầm tứ rồi, cho nên ý thức nó ngưng rồi, nên cái tưởng thức nó hoạt động. Do tưởng thức hoạt động mới sinh ra những trạng thái làm chúng ta thích, vui cho nên gọi là hỷ đó, có cái này xảy ra, có cái kia xảy ra chúng ta vui. Ví dụ thấy hào quang, thấy bay bổng lên trời, thấy mình có thiên nhãn, thần nhãn. Do đó mình thấy nó làm cho mình thích thú, mình thích thú tức là vui. Cho nên Phật mới nói ly hỷ, Thầy nói tận gốc còn Phật nói là cái trạng thái vui. Nhưng mà cái gì làm chúng ta vui? Nó phải có cái vui. Còn ở đây Thầy nói trạng thái làm cho chúng ta vui mà không nói hỷ, nhưng mà nói trạng thái đó, cho nên chúng ta phải lìa tất cả các trạng thái xảy ra mà làm cho chúng ta vui đó, thì do đó chúng ta gọi là ly hỷ. Vậy thì chúng ta phải xả sạch, ly sạch 6 cái tưởng này thì chúng ta mới chứng và an trú thiền thứ 3, do đó hỷ lạc thứ 3 sanh. Chúng ta mới có cái hỷ lạc thứ 3 sanh

4.Đến đây quý thầy sẽ tiếp tục để thấy nó có 4 cái loại hỷ lạc.

Quý thầy tịnh chỉ hơi thở, nhập tứ thiền.Phật nói xả hỷ xả lạc xả niệm thanh tịnh là nhập Tứ thiền. Ở đây Thầy không nói vậy, Thầy nói rất rõ ràng cụ thể, làm sao cho hơi thở ngưng là nhập Tứ thiền chứ không cần phải không cần xả. Mà ngưng tức là xả hỷ xả lạc rồi, có phải dễ không. Các thầy thấy chỗ Thầy dùng thì nó dễ hiểu và dễ rõ, còn nói xả hỷ xả lạc không biết xả làm sao cho hết hỷ, xả làm sao cho hết lạc, xả làm sao cho hết niệm thanh tịnh, thì nó hơi khó. Nhưng ở đây thầy chỉ cần nói tịnh chỉ hơi thở là nhập Tứ thiền. Mà nhập tứ thiền là hỷ lạc thứ 4 sinh ra. Có gì đâu, cái hỷ lạc đó ai tới đó thì biết cái hỷ lạc đó. Chớ bây giờ nói hỷ lạc như là dục lạc như ăn miếng ngon thì sai rồi, ăn miếng ngon mà thấy ngon thì đó là trật rồi. Bởi cái hỷ lạc đó đâu có ăn ngon. Cho nên có nhiều người nói tôi nhập định tôi thấy sung sướng lắm, sảng khoái lắm, điều đó là dục lạc chứ không phải hỷ lạc của thiền định. Phải hiểu cho đúng cách thì chúng ta mới thấy con đường tu của chúng ta đúng, còn nếu không thì chúng ta sẽ không thấy.

Bốn loại hỷ này nhất định đưa tới yểm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, giác ngộ, thắng trí, niết bàn, hỷ lạc này xứng thánh hạnh. Cái hỷ lạc này là cái hỷ lạc của bậc Thánh người ta thọ hưởng hỷ lạc này, chứ phàm phu thì không bao giờ rớ tới nó được. Bây giờ nghe nói ly dục ly bất thiện pháp để sanh hỷ lạc thì quý thầy có biết cái hỷ lạc nó ở đâu đâu. Bởi vì mình chưa có ly dục mà, tâm mình còn ham muốn cái này cái kia mà, làm sao mình biết, chừng nào mình ly sạch rồi mình mới biết. Thì đó là những cái mình chưa làm được cho nên mình chưa thấy hỷ lạc đó. Cũng như bây giờ người ta nói ăn miếng bánh này ngon quá, mà mình chưa có ăn mình biết ngon làm sao. Chỉ nghe theo, nghe nói vậy thôi, chừng nào mình bỏ vô miệng mình nhai mình nuốt, đó là hỷ lạc của dục. Mình ăn mình mới biết nó ngon, nó ngọt, nó đắng cay trong đó. Còn bây giờ chưa ăn nghe người ta nói cái bánh này ngon lắm, cái bánh này làm đâu bên Hoa Kỳ đó, mới đem về đây, thợ làm bánh này rất khéo, rất ngon, ăn cái mùi vị đặc biệt không có cái bánh nào ngon bằng. Người ta nói vậy chứ mình chưa nếm lưỡi mình chưa biết. Thì bây giờ 4 cái hỷ lạc của pháp này thì các thầy chưa có biết, chưa có nếm được. Mà nếm được rồi quý vị mới biết mùi vị của nó, nó không phải ngon như cái bánh mà chúng ta ăn mà nó có vị ngọt ở trong miệng đâu. Ngọt ở trong miệng đó là dục lạc chứ không phải gì. Bởi vậy khi có tu tới rồi người ta nói thì biết, nói thì biết. Mà chưa tới thì nói gì chúng ta tưởng tượng ra cũng không nổi, mà tưởng tượng ra nó thành ra dục lạc. Cho nên vì vậy quý thầy do sức tưởng ra mới ngồi nghe khinh an, mới nghe nhẹ nhàng, thoải mái, sung sướng. Cha, cái này là hỷ dục chứ hỷ lạc gì. Đó là cái sai, không có đúng. Ở đây chúng ta có 8 loại hỷ lạc, 4 loại thuộc về phàm phu thường sanh ác pháp, 4 loại thuộc về bậc thánh thường sanh các thiện pháp. Bây giờ quý thầy đã rõ hỷ lạc nào đúng và hỷ lạc nào sai, thì hãy chọn cái đúng mà đi, cái sai mà bỏ đi, để kiếp kiếp đời đời thoát khỏi khổ đau. Cái sai thì nó luôn luôn gắn liền với khổ đau mà cái đúng thì nó mới thoát ra khỏi khổ đau. Thầy vạch quá rõ còn đi hay không đi là quyền của quý thầy, còn muốn hay không muốn là do quý thầy chứ thầy không có còn cõng quý thầy đi được nữa. Quý thầy nhớ Phật ngày xưa cũng nói: các con tự thắp đuốc lên mà đi, ta không thắp đuốc cho các con đâu. Thì các con hiểu điều đó, bây giờ các con rõ rồi đó. Thầy vạch ra 2 lộ trình rất rõ, đầu tiên thì giảng nói cái này kia, nhưng bây giờ tới giai đoạn này thì các con biết thầy đã chỉ cho thấy rõ ràng 2 cái lộ trình. Phải bước 1 lộ trình chứ không thể nào bước 2 lộ trình được.(BBT:CĐ,16A,E00:18:45)

BĂNG SỐ 15+16: ĐỊNH CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC + ĐỊNH VÔ LẬU + KẾT LỘ TRÌNH THỨ NHẤT

(Cho người cư sĩ, người tu sĩ mới tu, người đang ở lộ trình thứ nhất)

(BBT:CĐ,16A,B00:18:46)Sau khi tu tập TỨ CHÁNH CẦN xong các thầy nên tiếp tục tu tập CHÁNH NIỆM TỈNH THỨC định. Ở lộ trình này các cư sĩ đang tu phải tu tập theo từng hành động việc làm của mình, hằng ngày làm bất cứ việc gì quý vị chú ý việc ấy, không được sao nhãng hoặc nghĩ đến chuyện khác, phải luôn luôn chú ý hành động làm, tu trong tất cả việc làm. Đó là luôn luôn người cư sĩ hiện bây giờ đang thực tập để cho mình bước qua một giai đoạn mới, cái lộ trình mới, lộ trình của người tu sĩ thì mình luôn luôn tu tập ở trong các việc làm của mình để tập cho có sức tỉnh thức ở trong đó, cho có một cái CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC ở trong đó. Điều này rất khó nhưng Thầy dạy quý vị tu hành cũng không khó đâu. Nghĩa là bây giờ bảo mình cứ tu tập theo hành động của mình, chú ý theo hành động của mình, tu sao mà chút có vọng tưởng, chút có vọng tưởng à. Trời đất ơi làm sao mà tỉnh thức được. Cho nên không có cách thức tu, cho nên từ lâu tới giờ có nhiều người dạy tu trong mọi công việc, nhưng kết quả cho người ta tu mà được kéo dài từ ngày này tới ngày khác không bị vọng tưởng, không có vô ký trong đó thì ít có ai mà làm được hết. Còn đến đây Thầy dạy cho quý thầy sẽ làm được cái điều đó, mà có thể giúp cho quý thầy tỉnh thức suốt ngày này sang đến ngày khác, trong mọi công việc mà không cần phải có sự tập trung quá cao độ, quá tập trung trong các hành động.

Quý vị nên lưu ý tu trong hành động có 2 điều cần tránh. Ờ bây giờ mình phải biết tu trong hành động, việc làm của mình có 2 điều cần phải tránh:

Một là tránh suy tư chuyện khác, nghĩa là trong hành động đó mình tránh suy tư vọng tưởng ở trong đó. Đừng để vọng tưởng xen vào trong công việc đang làm. Nghĩa là vừa làm việc mà vừa nghĩ chuyện khác, tức là thiếu sự tỉnh thức trong hành động.

Hai là tránh vô ký.Đó hành động mình vừa làm mà vừa nghĩ chuyện này chuyện kia đó là thiếu tỉnh thức rồi, thì phải lưu ý cái phần nhứt. Cái phần 2 là tránh vô ký, tức là đang làm mà không nhớ cử chỉ đang làm. Lúc bấy giờ đang rơi vào trạng thái không nghĩ tưởng, đó là thiếu tỉnh thức, thiếu tỉnh giác trong việc làm.

Tu CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC phải biết dùng 2 pháp. Nghĩa là trước Thầy nêu lên 2 cái lỗi ở trong sự tu tập đó: cái thứ nhất là vọng tưởng ở trong hành động, cái thứ 2 là vô ký ở trong hành động. Thì 2 cái đó phải tiệt trừ, phải tiêu diệt nó, không được để trong sự tu tập thì như vậy là không đúng. Chứ không phải bây giờ tôi tu tôi giữ tỉnh thức được năm, ba phút rồi kế đến nó có vọng tưởng, rồi tôi tu năm, ba phút nữa kế đến có vọng tưởng. Hàng ngày tôi tu trong công việc mà nó cũng có vọng tưởng xen ra, thì người đó dậm chân tại chỗ, tu ngàn đời không được. Tức là chúng ta phải biết tu như thế nào để làm chủ tuần tự cái thời gian chúng ta tăng dần, tăng dần lên, chứ không phải ngày nào cũng tu trong hành động, lúc nào cũng làm trong hành động, rồi tu có vọng tưởng ra vô ra vô hoài. Cũng tu vậy mà tu Chánh niệm tỉnh thức kiểu đó là tu dậm chân.

Còn bắt đầu bây giờ chúng ta cho một thời gian nhất định là chúng ta tu 30 phút ở trong hành động làm, hoặc là quét sân, hoặc là gì đó, đúng giờ chúng ta nghỉ, rồi bắt đầu chúng ta xả, chúng ta làm theo suy nghĩ gì của nó kệ nó, nhưng mà đúng giờ chúng ta tu. Chúng ta tu chừng năm phút hay mười phút mà chúng ta đạt kết quả chất lượng của tỉnh thức ở trong 5 phút hoặc 3 phút thôi rồi hoàn toàn chúng ta xả nghỉ. Chứ sức của chúng ta không thể suốt ngày mà công việc mà chúng ta giữ nó được. Cho nên phải hiểu được sức của mình. Nhiều khi nói tu trong hành động, điên khùng mà tu suốt ngày, lúc nào cũng có vọng tưởng hết mà nói là tỉnh thức là tỉnh thức gì. Chúng ta tỉnh thức được 5 phút, 3 phút là may lắm rồi, từng đó mà chúng ta tập dần mà tăng dần lên rồi chúng ta có chất lượng cao và chừng đó chúng ta sẽ siết tất cả thời gian tỉnh thức trong mọi hành động.

Bởi vì tu phải biết chứ, còn tu mà không biết, cứ tu điên tu khùng, thì tu ngàn đời. Cũng là nói tu trong công việc làm, ai nói cũng hay hết, cuối cùng thì chẳng có tỉnh thức gì hết. Bởi vì luôn luôn có xen kẽ vọng tưởng ra vô làm sao tỉnh thức được.

 Đó thì hôm nay Thầy dạy để quý thầy biết cách mà tu tập pháp tỉnh thức. Cũng như nghe thầy nói tu pháp Chánh niệm tỉnh thức, thôi đi kinh hành lung tung lung tung, suốt ngày thấy đi chăm chăm, thôi thì cái kiểu này là tu ngu. Tu ngu! Tu như vậy là không bao giờ có tỉnh thức. Cho nên cuối cùng Thầy nhìn thấy quý thầy càng ngày là càng sai, càng sai là nó không có tập trung được cái độc cư, mà nó lại xuyên qua những cái khác, cho nên Thầy nhận ra rất rõ cái điều mà quý thầy…

Bây giờ tiếp tục bài học vừa rồi là tu CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC. Vậy thì phải tu CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC như thế nào? Như Thầy đã dạy ở trong cái vừa rồi đó… ở cái sức của mình, sức của mình nó ở cái mức thời gian nào thì mình nên tập luyện thời gian đó, chớ không phải luôn lúc nào ở trong mọi hành động, mọi công việc mà mình tập tỉnh thức được liền. Mà ngay trong thời gian đầu tiên mới tu thì mình chọn thời gian ngắn nhất với sức của mình, mình tập sao cho có chất lượng cao, trong lúc đó mình giữ gìn mọi hành động của mình, mà sức tập trung của mình ở trong mọi hành động đó thì sức tỉnh thức nó mới có.

Muốn như vậy thì chúng ta phải nương vào 2 pháp: là pháp tùy và pháp hướng. Tùy pháp là nương theo cái hành động, bởi vì cái hành động của chúng ta gọi là pháp. Hàng ngày cái đối tượng hành động của chúng ta là pháp hành, cho nên chúng ta lấy cái hành động đi đứng hàng ngày hoặc công việc. Thì đó là pháp tùy theo hành động đó. Cho nên cái tâm chú ý vào hành động đó gọi là tùy pháp.

Còn hướng pháp là chúng ta nhắc nó, cho nên chúng ta tu tập thế nào mà nó tự nhiên, chớ không phải là tu tập theo cái kiểu mà thiếu tự nhiên. Ví dụ là tùy pháp: cái thân của chúng ta làm công việc đó nó nhanh nhẹn thì chúng ta tùy theo sự nhanh nhẹn đó mà tập luyện, hoặc là chúng ta làm chậm chạp thì chúng ta cũng tùy theo sự chậm chạp mà tập luyện cho nó tự nhiên. Chứ còn bây giờ chúng ta phải chú ý hành động thân của mình thì bắt đầu mình phải làm chậm cho thật chậm mới chú ý được hoặc làm cho nhanh mới chú ý được thì cái đó là mình mất tự nhiên, mình làm sai pháp hành của mình đi. Cái thân hành có người thì làm nhanh, có người thì làm chậm. Như bây giờ có người thì đi nhanh, có người thì đi chậm. Nhưng mà cái người đi chậm thì tùy theo pháp hành đi chậm của mình, mà mình tập tỉnh thức ở đó. Mà cái người đi nhanh thì cũng tùy theo cái đi nhanh mà mình tu CHÁNH NIỆM TỈNH THỨC ở chỗ nhanh. Chớ không phải là bắt buộc mình, mình đi nhanh mà tu tập mình phải đi cho chậm trở lại, mà đi chậm như vậy thì nó không thể là đúng cách tự nhiên của nó. Cho nên chúng ta tu, nhiều khi chúng ta không biết chúng ta tu, có người thì nhanh nhẹn thanh thoát mà tu riết rồi thì đi chậm như con rùa, thấy coi cũng không được. Đó là những cái sai.

Rồi có nhiều người lại thấy mình đi chậm quá như vậy là sức tập trung của mình tu tập như vậy thấy nó quá lâu, cho nên lại là chạy nhảy nhanh nhẹn để là nương theo cái chỗ nhanh nhẹn như vượn đó để mà tu tập, thì nó cũng trật. Tùy theo cái pháp hành của thân chúng ta, nhanh thì chúng ta tu nhanh, chậm thì chúng ta tu chậm, chớ không phải bắt buộc nó vào khuôn khổ nào chậm nhanh theo cái ý của mình được. Bởi vì đây là cái pháp tự nó nó có cái pháp của nó cho nên mình chỉ hướng theo mà thôi, nương theo, tùy theo cái pháp mà tu tập.

Đó là tùy pháp theo hành động công việc làm sống hằng ngày mà tu tập sức tỉnh thức. Muốn đạt sức tỉnh thức này người tu sĩ phải dùng pháp hướng tâm NHƯ LÝ TÁC Ý. Bây giờ mình kèm theo pháp hướng tâm, mình nhắc để cái tâm của mình luôn luôn nhớ được cái hành động việc làm của mình, như mình nhắc: tôi đang làm việc gì thì tôi nhắc tôi đang làm việc đó. Nghĩa là mình làm việc gì thì mình nhắc theo nó. Ví dụ như bây giờ mình đang quét nhà, thì tôi chú ý hành động đang quét nhà và hướng tâm nhắc tôi đang quét nhà. Bây giờ mình dùng câu pháp hướng của mình: tôi đang quét nhà. Bây giờ mình đang quét nhà nên nhắc tôi đang quét nhà. Như vậy mình sẽ nhắc cái tâm nhớ hành động mình đang quét. Như đang nấu cơm thì mình lại nhắc tôi đang nấu cơm.

Đó là những cái mình hướng theo để giúp cho ý thức của mình tỉnh thức trong hành động của nó, mà nó không bị thất niệm, nó ở trong chánh niệm của nó. Cho nên chánh niệm của nó là cái hành động. Vì chúng ta đặt lấy cái hành động để làm cho sức tỉnh giác của chúng ta có, cho nên lúc bấy giờ cái chánh niệm không phải là cái niệm nào mà nó thông suốt cái nọ cái kia gọi là chánh niệm mà chính hành động đó là chánh niệm của chúng ta, đã đặt ở trước mắt của chúng ta, trước ý của chúng ta. Cho nên cái đó gọi là chánh niệm. Mà nó chánh niệm luôn luôn lúc nào nó cũng biết hành động đó thì nó là tỉnh giác hay là tỉnh thức.

Hiểu như vậy thì chúng ta biết cái niệm của chúng ta là cái niệm gì, cái niệm hành động, cái niệm đang làm cái gì đó, đang làm công việc gì đó. Đó là cái niệm. Mà cái niệm đang hiện tiền trước mặt mình đó gọi là chánh niệm, chớ không phải là mình đặt cái niệm khác vào chỗ đó được, hay là mình đặt hơi thở vào chỗ đó được. Chánh niệm ở trên hành động thì phải là cái hành động chớ không phải cái hơi thở.

Còn nếu mà chúng ta vừa đặt cái đi kinh hành vừa biết chân đi mà vừa biết hơi thở thì như vậy là chúng ta đã đặt 2 cái niệm 1 lượt, thì như vậy là chúng ta sai. Đó không phải là chánh niệm, mà nó là niệm đôi ở trong đó thì nó trật. Cho nên chúng ta chỉ có biết mình đi kinh hành mà thôi, thì như vậy là mình đặt chánh niệm, thì lúc bấy giờ nó tỉnh giác ở trong chánh niệm đó, cho nên cái định gọi là Chánh niệm tỉnh giác. Hiểu như vậy thì chúng ta không có đi hàng hai và không có đặt sai cái niệm. Nếu mà trong khi đi kinh hành có niệm gì nghĩ ở trong đầu thì cái đó là sai, tại vì là cái niệm khác chứ không phải niệm hành động của chúng ta, cho nên nó đâu có chánh niệm, bởi vì cái niệm đó không phải là niệm mình đặt, nên nó là tà niệm.

Đi trên hè phố thì nhắc: tôi biết tôi đang đi trên hè phố. Đó thì mình đang đi trên hè phố thì mình nhắc: tôi biết tôi đang đi trên hè phố. Đó là pháp hướng của mình để cho cái chánh niệm của mình đang đi trên hè phố.

Đó là những cái mà chúng ta cần phải hướng theo để cho cái tâm, cái ý chúng ta lúc nào nó cũng tỉnh thức trên hành động mà chúng ta đang đi. Mà hành động đó là cái chánh niệm. Chứ nghe chánh niệm mà chúng ta nói: ờ thì bây giờ nói về cái niệm chơn chánh của chúng ta thì nói: đời là khổ là cái niệm chơn chánh, thì vậy là nó sai đi, nó thuộc về cái loại khác, nó thuộc về cái loại định khác chứ không phải là cái định chánh niệm tỉnh thức ở đây. Mình nghe chánh niệm rồi mình đem cái chánh niệm nào đó vô chỗ này thì nó là sai. Mình phải hiểu được cái chánh niệm trong khi đi kinh hành cái niệm nó như thế nào, mà thất niệm, tức là mất cái niệm đó đi, đức Phật gọi là thất niệm. Thí dụ mình đang đi kinh hành mà mình quên mình đang đi kinh hành là bị thất niệm.

Thầy giải thích như vậy để quý thầy thấy rõ chỗ thất niệm, để chúng ta biết chỗ tu chúng ta đúng hay là sai. Cũng như một người đang tu định vô lậu mà đang quán cái thân bất tịnh, bỗng dưng nhớ chuyện gì khác đi, không có quán thân bất tịnh mà lại quán câu kinh: ưng vô sở trụ nhi sanh kì tâm, suy nghĩ về câu đó, thì như vậy là thất niệm. Đang có cái niệm đó nó nói về tâm của mình như thế này như thế khác ở trong kinh điển mà trong khi đó mình đang quán bất tịnh của cái thân này. Mà cái thân này đang quán bất tịnh là cái chánh niệm, mà quán một câu kinh nào đó thì nó là thất niệm. Nó là cái tà niệm chứ không phải chánh niệm của người đang tu pháp môn vô lậu. Phải hiểu mặc dù niệm đó không phải là niệm thế gian, nhưng nó vẫn là niệm không đúng vị trí nó đứng. Mà mình đặt niệm đó ngay chỗ mình đang tu pháp, nó không đúng cái pháp, do đó niệm đó thuộc về tà niệm chớ không phải là chánh niệm. Mà cái niệm như vậy xen vào thì đương nhiên xem người tu hành đó bị thất niệm.

Đang xúc miệng thì nhắc: tôi biết tôi đang xúc miệng. Nghĩa là mình đang xúc miệng rửa mặt đó thì mình nhắc: tôi xúc miệng tôi biết tôi xúc miệng. Đang ăn cơm thì nhắc: tôi biết tôi đang ăn cơm. Đang nhai thực phẩm: tôi biết tôi đang nhai thực phẩm. Như vậy là lúc nào chúng ta cũng tỉnh thức ở trong cái chánh niệm của cái hành động đang nhai. Đang mặc áo thì tôi cũng nhắc: tôi biết tôi đang mặc áo. Mình nhắc như vậy tức là pháp hướng của mình kèm theo để cho mình biết hành động của mình đang xỏ tay vô cái tay áo, rồi đang gài nút. Thì cái đó là những cái nhắc chúng ta biết đang, trong hiện tại đó, chúng ta đang làm cái việc đó. Cho nên ý chúng ta luôn luôn bị cái pháp hướng mà nó không chạy ra khỏi cái chánh niệm của nó. Cho nên luôn luôn lúc nào nó cũng ở trong cái chánh niệm của nó.

Như vậy hôm nay quý thầy đã biết chánh niệm của nó là cái niệm gì, khi chúng ta đã đặt nó trước mặt của chúng ta. Cho nên Phật bảo, ví dụ như mình đang ngồi tu cái định nào thì mình cứ đặt cái niệm trước mặt. Thì bây giờ mình đặt cái niệm chánh niệm tỉnh thức, cái niệm hành động, thì tức là trong hành động thì mình phải đặt nó trước mặt của mình. Luôn luôn phải biết giữ nó, đừng cho thất niệm. Thì như vậy là chúng ta mới có sức tỉnh thức, tỉnh giác cao. Còn nếu bị thất niệm thì nó không có sức tỉnh giác cao đâu.

Đó là người tu CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC định luôn luôn dùng pháp tùy và pháp hướng để giúp cho tâm có thời gian kéo dài sức tỉnh giác ra. Mình cứ nhắc vậy thì nó kéo dài thời gian tỉnh thức. Nhưng như vừa rồi Thầy cũng nhắc quý thầy là chúng ta phải khéo, phải khéo như thế nào? Vì cái sức của chúng ta nó không thể giờ này đến giờ khác mà nó tỉnh thức nổi đâu. Cho nên chúng ta tập chừng 5 phút chúng ta nghỉ, nghỉ xả 30 phút hoặc là 15 phút. Bắt đầu chúng ta tu lại 5 phút.

Chúng ta tu lại cái sức tỉnh rất cao, cái chánh niệm của chúng ta nó hoàn toàn an trú trong hành động, chánh niệm nó không có thất niệm, nó không có mất. Còn chúng ta tu nhiều quá nó lờ mờ, mặc dù chúng ta có cái chánh niệm, tức là niệm hành động của chúng ta nó không mất, nhưng nó không rõ, do đó cái sức tỉnh nó không cao. Vì vậy mà chúng ta tu mất thì giờ rất lớn. Lưu ý phần này thì các thầy tu ít nhưng mà đạt cái chất lượng cao. Rồi từ cái sức tỉnh của chúng ta ngày càng cao thì chúng ta lại tăng dần lên, thì chúng ta sẽ thấy rất là tỉnh. Thà là mình tu ít mà lúc bấy giờ mình tập trung vào cái gì đó, lúc đó cái sức tỉnh mình rất cao, và cái sức tỉnh rất cao thì nó mới có cái tri kiến giải thoát nó mới phóng ra, nó mới tu định vô lậu, nó mới quét sạch những cái lậu hoặc. Còn cái sức tỉnh mình nó thấp quá, mình ngồi lại mình dùng cái niệm vô lậu để mình quán xét thì mình ngồi hoài mà nó không phóng ra được, đó là cái sức tỉnh mình không có nên cái tri kiến giải thoát không phóng ra được. Khi mình chưa có đủ sức tỉnh thì mình dùng cái tri kiến, tri kiến tức là cái sự hiểu biết vay mượn của người khác để rồi mình suy xét, quán xét từ đầu đến chân của mình bằng cách này bằng cách khác. Còn khi mà chúng ta đã có sức tỉnh thức rồi thì chúng ta không cần vay mượn của ai hết mà chúng ta chỉ cần đặt cái niệm trước mặt: chẳng hạn niệm thân bất tịnh hay niệm thân vô thường vô ngã. Chúng ta đặt cái niệm trước mặt, chúng ta ngồi im lặng một chút xíu, tự ở trong tâm chúng ta phóng ra tri kiến giải thoát, từ đó nó quán xét, thấy rất rõ tất cả những cái bất tịnh như thế nào, tự nó nó quán sát không vay mượn của ai hết, mà nó thông suốt như vậy đó gọi là tri kiến giải thoát.

Nhưng vì sức tỉnh thức của chúng ta không có, cho nên chúng ta ngồi lại nó ỳ đó mà nó không phóng ra được, bởi vì tỉnh thức không cao. Vì vậy mà khi chúng ta tu tập chừng 5 phút hay 10 phút mà cái sức cao rồi thì tự chúng ta ngồi im lặng là nó phóng ra liền. Bởi vì người ta nói Định thì có Tuệ. Mà mình chưa có đủ cái Định, tức là cái tỉnh thức, cái sức tỉnh thức tức là cái sức định chứ đâu phải là cái gì, nó là cái sức nhiếp tâm của chúng ta, cho nên chúng ta chưa có nó thì cho nên cái Tuệ nó không phóng ra được, mà nó không phóng ra được thì tri kiến giải thoát không có, mà tri kiến giải thoát không có thì tâm chúng ta còn biết bao nhiêu cái ràng buộc dính mắc. Cho nên chúng ta muốn giải quyết sự ràng buộc dính mắc của lậu hoặc này thì chúng ta phải dùng cái tri kiến, tức là cái vay mượn, cái hiểu biết của kinh điển, của quý thầy dạy bảo để chúng ta hiểu được cái bất tịnh như thế nào, cái vô thường như thế nào để chúng ta quán xét theo sự hiểu biết của vay mượn, chứ không thể có tri kiến giải thoát được.

Đó thì sự tu tập nó phải rõ như vậy, chứ nếu mà không biết thì chúng ta ngồi ỳ đó hoài mà tri kiến giải thoát nó không phóng ra, rồi cứ nương theo hơi thở, tưởng đó là mình thiền định, chứ thực ra mình bị thất niệm. Mình thất niệm là vì cái định này nó không thể nào ở trong hơi thở được. Rồi mình tưởng là ở trong hơi thở nó không có vọng tưởng, đó là mình không có thất niệm; nhưng thật sự là mình tu lầm lạc, rồi mình tu sang qua một pháp khác, mà mình không có chủ động điều khiển được, tức là thiếu sự làm chủ.

Nhưng quý vị chú ý, ở đây hướng tâm chứ không phải niệm câu pháp hướng. Cái phần này chúng ta cũng phải rõ là chúng ta hướng tâm, chứ không phải là niệm, để không rồi chúng ta cứ liên miên mà niệm thì nó cũng lại trật. Ở đây hướng tâm chứ không phải niệm câu pháp hướng. Vì hướng tâm phải có cách khoảng thời gian, ít ra câu hướng này với câu hướng kia, nghĩa là chúng ta phải có khoảng thời gian.

Ví dụ bây giờ chúng ta hướng này: tôi quét sân tôi biết tôi quét sân.

Thì không thể nào chúng ta lặp lại một lần thứ 2 kế tiếp nữa: tôi quét sân tôi biết tôi quét sân. Rồi nói: tôi quét sân tôi biết tôi quét sân… Mình lặp lia lịa vậy gọi là niệm. Còn mình nhắc một câu: tôi quét sân tôi biết tôi quét sân, rồi chúng ta cứ tự nhiên mà chúng ta quét, để cho cái sức ý thức của chúng ta tập trung nơi hành động chánh niệm của nó đang quét. Thì một khoảng cách độ chừng 3 phút, 5 phút chúng ta lại nhắc một lần nữa. Thì cứ có khoảng cách để tâm nó lặng theo hành động tập trung mà không cần tác ý ra nữa, do đó gọi là pháp hướng. Còn nếu mà cứ liên tục niệm thì đó là niệm pháp hướng chứ không phải là hướng tâm.

Cho nên chúng ta ở đây cũng phải hiểu được cái điều này. Người mới tu họ không biết thì cứ tu liên tục lúc nào cũng nhắc. Thí dụ đi kinh hành thì họ cứ nhắc: tôi đi kinh hành tôi biết tôi đi kinh hành, rồi lúc nữa họ cũng nhắc liên tục nữa, thì cái đó là cái sai, cho nên khi mình nhắc rồi thì họ phải tuần tự để cho có thời gian lắng tâm xuống trong cái Chánh niệm, trong cái hành động đi của chúng ta. Thì khi mà lắng tâm trong cái khoảng thời gian đó, cái sức tỉnh nó tăng lên, đồng thời thời gian mà lắng tâm đó nó sẽ bị vơi đi, tức là sức tập trung của chúng ta, dần dần ý thức nó chưa quen cho nên nó không có tập trung chặt vào đó được, cho nên nó lơi lỏng. Nó lơi lỏng thì chúng ta lại dùng 1 cái pháp, câu hướng nữa, lại nhắc nó một lần nữa: tôi đi kinh hành tôi biết tôi đi kinh hành. Thì từ đó nó lại tập trung vào hành động đi nữa, thì nó lại tỉnh thức cao hơn nữa, do đó chúng ta cứ tiếp tục như vậy thì cái sức tỉnh nó lại càng cao.

Nhưng mà rồi nó có trường hợp, là tại vì quý thầy đã tu tập cái hơi thở nhiều quá thay vì chúng ta chưa nên tập hơi thở trong cái lúc này, mà phải tu các định khác. Bây giờ nó lại quen hơi thở, vừa đi mà lại vừa biết hơi thở. Cho nên Phật dạy tất cả các pháp chúng ta đều có thể nương hơi thở mà tập được, do đó chúng ta nhắc câu ám thị, nó vừa là có hơi thở mà vừa có chánh niệm tỉnh thức của hành động chúng ta đi nữa. Thì: hơi thở vô tôi biết tôi thở vô, hơi thở ra tôi biết hơi thở ra. Hơi thở vô tôi biết tôi đi kinh hành, hơi thở ra tôi biết tôi đi kinh hành.

Đó là những câu nhắc để lấy dùng hơi thở làm cho tập trung xuống với hành động đi, chớ không phải tập trung hơi thở. Nhưng tại vì cái tâm của mình nó đã quen với hơi thở nên vừa đi mà vừa biết hơi thở, cho nên mình nhắc: hơi thở vô tôi biết tôi đang đi kinh hành, hơi thở ra tôi biết tôi đang đi kinh hành. Mình dùng cái hơi thở mình tập trung xuống hành động liền, nó làm cho mình tỉnh thức ngay liền và đồng thời bỏ hơi thở được. Đó là những cách có thể nương hơi thở mà tu vào cái Chánh niệm tỉnh thức để cho chúng ta càng tỉnh thức hơn.

Đó, đó là những cách thức tu tập để chúng ta tu chánh niệm tỉnh thức cho nó đạt được cái mức tỉnh thức cao. Vì hướng tâm phải có cách khoảng thời gian, ít ra câu hướng này với câu hướng kia, người mới tu 30 phút mới hướng một lần, còn người tu lâu có sức tỉnh thức nhiều, một phút hoặc 2 phút hướng một lần. Nghĩa là người mới tu mà tu 30 phút thì họ phải tu trong 1 phút họ phải hướng 1 lần hoặc 2 phút họ hướng 1 lần. Còn người tu lâu thì có thể khoảng 5 phút hay 10 phút họ mới hướng 1 lần. Nếu mà thấy sức tỉnh thức của mình mà nó luôn luôn tập trung ở hành động đi của mình thì lúc bấy giờ lâu lâu mình mới hướng, mà thấy nó lờ mờ, nó bị hàng hai, nó nương hơi thở hoặc nó bị âm thanh tác động, nó đi hàng hai trong đó thì ngay đó mình phải hướng liền cho nó gom lại, chớ không khéo nó lờ mờ. Nó đi hàng hai là nó lờ mờ rồi đó, nó không tập trung được rồi, nó không tỉnh thức đâu.

Cho nên khi đó người tu thì người ta thiện xảo lắm, người ta phải khéo léo ở trong sự tu tập. Người ta biết cái tâm của mình lúc ấy nó lờ mờ rồi, người ta biết lúc bấy giờ nó rất tỉnh rồi. Mà lúc lờ mờ người ta biết, cho nên người ta rất khéo léo dùng pháp hướng là cái chỗ lờ mờ, chỗ tỉnh thì người ta không dùng pháp hướng nữa để cho nó tập trung ở trong sức tỉnh. Mà nó lờ mờ thì ngay đó chúng ta phải dùng pháp hướng để phá liền để cho ý thức của chúng ta nó gom lại cho nó mạnh. Biết rõ như vậy thì chúng ta tu rất là có kết quả.

Ở đây không được nhắc liền miệng, vì nhắc liền miệng là niệm câu trạch pháp hướng, như vậy sẽ tu sai, sau này sẽ rơi vào định tưởng, lạc đường tu giải thoát của đạo Phật. Nghĩa là rơi vào những định tưởng, niệm riết rồi nó sẽ rơi vào những định tưởng, nó làm cho chúng ta có sự an lạc trong khi niệm mà nó không có đúng cái pháp hướng.

Bây giờ quý vị tu ĐỊNH VÔ LẬU, ban đêm tối đến quý vị chọn giờ nào yên tịnh nhất, ngồi kiết già lưng thẳng, rồi đặt niệm trước mặt quán xét cha mẹ, anh em, bà con ruột thịt, vợ chồng con cái, xét qua nhân quả khổ vui, giận hờn, thương ghét, đầy rẫy một cuộc sống đau khổ và bằng nước mắt do nghiệp nhân quả tạo nên.

Đó khi bây giờ mình còn là người cư sĩ trong gia đình thì mình đặt cái niệm gì, cái niệm của một cuộc sống chung nhau trong gia đình cha mẹ anh em ruột thịt, con cái của mình, của cải tài sản mình đặt ra trước mặt mình quán xét nhân quả. Mình mới suy tư lại từ ngày mình mới lập gia đình cho đến khi mà mình sống có con có cái như thế này, sự vui sự khổ như thế nào, mình phơi bày ra tất cả các cái cuộc sống của mình, để mình thấy đó là bằng mồ hôi nước mắt của mình, sự đau khổ. Mà do nhân quả nghiệp báo nó đưa đẩy chúng ta quá nhiều sự khổ đau đó, vui thì ít mà khổ thì nhiều.

Do cái sự tu tập như vậy mà chúng ta đặt cái niệm như vậy, tức là càng ngày chúng ta càng hướng về cái hướng cái lối đi giải thoát, càng ngày cái tâm của chúng ta càng thấy rõ nét ở trên hướng giải thoát. Còn nếu mà không chịu đặt như vậy thì chúng ta bị sự vô minh che mờ, nó làm cho chúng ta tưởng cái cuộc sống của chúng ta là cái hạnh phúc, nhưng nó là cái hạnh phúc giả, rồi tiếp tục trên con đường nghiệp báo nhân quả, rồi chúng ta cũng trôi lăn ở trong 6 nẻo, rồi những người thân của chúng ta cũng chẳng còn là người thân, mà chỉ còn là những người nhân quả, những người vay nợ với nhau, chớ không có nghĩa lý gì ở trong cuộc đời của chúng ta nữa.

Như vậy là người cư sĩ mà chúng ta muốn bước qua một giai đoạn của người tu sĩ thì chúng ta nên đặt niệm đó để chúng ta quán xét cuộc sống sinh hoạt của gia đình, của tất cả những người thân để xem coi có phải là thân thật hay là thân giả, có phải là nợ vay hay là không nợ vay, có phải là nghiệp báo gặp nhau để mà trả nghiệp báo hay không? Cho nên quán xét cuối cùng thì chúng ta thấy tâm chúng ta dửng dưng mà không còn bị trói buộc những cái dây thương, dây ghét nữa, cho nên chúng ta được xa lìa để tìm con đường giải thoát của Phật. Đó là người ở trong lộ trình thứ nhất này (BBT:CĐ,16A,E00:44:26), người cư sĩ chuẩn bị cho mình bước qua một giai đoạn tu tập của lộ trình thứ 2 của tu sĩ thì chúng ta nên đặt cái niệm đó ở trước để tu tập Định vô lậu.

(BBT:CĐ,16B,B00:00:12) Ở đây đầu tiên Thầy dạy cái định chánh niệm tỉnh giác định, kế đó thì cái định vô lậu, 2 cái này là người cư sĩ ở giai đoạn đầu tiên phải tu tập.

Khuya thức dậy cũng ngồi kiết già, đặt niệm trước mặt, quán xét lại như buổi tối, sáng chiều cũng thế, cứ mỗi lần quán xét là nó lại rõ thêm nhân quả. Nghĩa là mỗi lần mình ngồi mình tu, thì càng ngày mình thấy đường đi nhân quả rất rõ ràng. Tại sao mà Thầy biết như vậy?

Tại vì trước kia Thầy cũng có tu cái này rất nhiều, cho nên tại sao mà Thầy biết được đường đi lối về của nhân quả, tại vì mình có đặt được cái nhân quả đó mà mình quán xét về cuộc đời mình, quán xét của mọi người cho nên càng ngày nó làm cho thấu rõ được cái đường đi của nhân quả. Vì vậy mà bây giờ mà viết ra một cái giáo án của NHÂN QUẢ tức là đạo đức NHÂN QUẢ thì Thầy viết ra rất dễ dàng, bởi vì Thầy đã thấu suốt đường đi của nó rồi, mỗi một cái hành động mà chúng ta làm thì nó sẽ có cái quả nào Thầy đã biết rồi, còn như quý thầy không chịu quán xét, cho nên hành động của mình làm đây nhưng mình chưa biết cái quả nó ra sao hết. Còn cái người mà đã thông suốt NHÂN QUẢ, thì người ta ngồi lại người ta biết hành động làm cái điều đó là sẽ có cái quả gì nó đến đó, nó không có sai chỗ nào hết, nó không có trật bởi vì NHÂN QUẢ mà. Cho nên từng xét như vậy thì cái tri kiến giải thoát của chúng ta nó thấu suốt được cái lý của NHÂN QUẢ, cho nên nó thông suốt được đường đi của NHÂN QUẢ, nó không có sai. Còn nếu không chịu tu cái ĐỊNH VÔ LẬU mà dùng cái pháp quán thì chúng ta khó lòng mà thấy được đường đi nước bước của NHÂN QUẢ.

Đến đây Thầy cho thêm vài đề mục thiền vô lậu. Nghĩa là Thầy cho thêm một vài đề mục, tức là cái niệm để tu ĐỊNH VÔ LẬU.

Đặt niệm của cải tài sản, nghĩa là đem của cải tài sản của mình đặt trước nó, để mà quán của cải tài sản của mình nó vô lậu như thế nào.Quán xét xem cho thấu lý của của cải tài sản làm cho ta bất an, phải lo lắng bảo vệ và còn phải liên tục chạy theo để mà tạo nó ra nữa. Đó thì ở đây Thầy cho cái đại khái để chúng ta hiểu rằng khi mà chúng ta đặt niệm của cải tài sản trước mặt, thì chúng ta quán xét của cải tài sản kia mà chúng ta làm ra có nó, rồi khi mà nó có rồi chúng ta phải bảo vệ giữ gìn nó như thế nào, mọi mặt đủ cách làm cho chúng ta đau khổ ở trong cuộc đời chúng ta như thế nào đối với của cải tài sản.

Quán xét đến khi chết có mang theo được không? Nghĩa là khi mình chết rồi mình có mang theo được vật gì không? Tức là quán xét bây giờ phỏng chừng mình chết rồi, bây giờ cái gì quý nhất, vàng bạc hay cái gì quý nhất, có thể mang theo được mình không. Đó mình quán xét cái vật chất, tiền của, châu báu mà mình đã làm ra được, thì khi mình mất đi rồi, mình có mang vật gì theo được không? Để cho mình thấy nó, nó không phải là những người thân thương của mình luôn luôn ở bên mình được, cho nên mình phải thấy được điều này là do mình đã đặt cái niệm đó mình quán xét mình mới xả ly nó ra được, mình mới có vô lậu được với những đối tượng này.

Đặt niệm thân bất tịnh để quán xét. Vì mình thường chấp cái thân của mình, cho nên mình phải đặt cái niệm thân bất tịnh để cho thấy nó thật sự là bất tịnh. Vì vậy mà mình ngao ngán, mình không còn dính vào cái thân này, chấp cái thân này nữa.

Đặt niệm thân vô ngã. Nghĩa là mình đặt niệm thân trước mặt của mình vô ngã để mình quán xét coi cái ngã của mình ở đâu mình tìm. Khi mình thấu được lý vô ngã của nó, thấu suốt được lý vô ngã nên trong thân của mình không có cái gì gọi là có ngã ở trong đó.

Đặt niệm thân vô thường quán xét. Nghĩa là mình đặt niệm thân vô thường của mình rồi mình quán xét.

Đặt niệm thân khổ quán xét. Mình đặt cái thân khổ của mình mình quán xét.

Đặt niệm thực phẩm quán xét bất tịnh. Những thực phẩm ăn hằng ngày của mình mình cũng đặt cái chánh niệm đó trước mặt rồi mình quán xét nó, dùng pháp quán mà quán xét để thấy thực phẩm mình ăn có bất tịnh đúng hay là sai. Từ đó mình thấu suốt được cho nên mình không có ham ăn ham uống nữa.

Đặt niệm vợ con quán xét có phải là NHÂN QUẢ vay nợ không? Đó mình đặt cái niệm vợ con, bởi vì vợ con là những người gần gũi với mình nhất và dễ làm cho mình dính chặt ở trong cuộc đời của mình. Cho nên mình đặt cái niệm đó để quán xét xem có phải là cái NHÂN QUẢ vay nợ hay đó là một tình cảm thiêng liêng nào để mà có thành vợ thành chồng với nhau. Đó là mình phải đặt cái niệm mình quán xét. Vì vậy mình phá được cái lậu hoặc đó.

Đặt niệm danh quán xét cái danh, ai cũng lại ham danh này kia, do đó mình đặt niệm danh, danh đó có thật hay giả. Do đó mình phải đặt niệm danh để mình quán xét nó.

Đặt niệm sắc dục mình quán xét. Thí dụ như sắc dục nó gợi cho mình ham thích tình dục. Do đó mình đặt cái niệm đó để mình xem coi có cái niệm đó có thật sự là hạnh phúc không hay đó là một cái giả để tạo cho chúng ta nhân tái sanh luân hồi. Những hành động bất tịnh, những hành động không có sạch sẽ.

Đó là những cái như vậy chúng ta phải đặt niệm quán xét, và quán xét thì chúng ta sẽ thấu triệt được tất cả những cái này, và do đó chúng ta phá được những lậu hoặc ở trong tâm của mình.

Đặt niệm ngủ, mình cũng đặt niệm ngủ để quán xét cái ngủ từ đâu đến, cái ngủ đưa đến những cái gì, tai hại sao sao. Tức là mình thấu suốt được cái ngủ thì mình không còn ham ngủ nữa.

Đặt niệm ăn, đặt niệm về ăn tức là mình quán xét về cái ăn của mình coi nó ngon chỗ nào, rồi nó hết ngon chỗ nào, rồi nó bất tịnh chỗ nào, nó dở chỗ nào, nó như thế nào cho nên mình thấu suốt được cái ăn của mình.

Đặt niệm thân của người phụ nữ để mình quán xét. Vì hầu hết là mình thấy thân của người phụ nữ là đẹp, là tốt, là cám dỗ, là mềm mại, là thích thú cho nên mình đặt cái niệm đó, mình xem thử coi nó như thế nào. Do mình thấu suốt được, mình thấy thân người phụ nữ mình thấy sợ và mình ghê gớm và mình xem như là thân của một con rắn độc, mình quá sợ hãi.

Đây là một số chánh niệm để chúng ta đặt để tu cái ĐỊNH VÔ LẬU. Đó thì hôm nay quý thầy thấy rằng trên bước đường tu tập thì chúng ta phải biết cách để đặt cái niệm cho đúng cách để mà quán cái vô lậu, để diệt trừ cái tâm lậu hoặc của chúng ta.

Đến đây quý vị chỉ có siêng năng thì quý vị đã vượt qua lộ trình thứ nhất. Mà quý vị phải tu tập hết sức thì mới thoát ra khỏi lộ trình này. Vì lộ trình này biết bao nhiêu dây mơ, rễ má chằng chịt buộc chặt quý vị. Khó mà quý vị thoát ra được.

Nếu không có lộ trình giáo án này thì quý vị khó lòng mà thoát khỏi nhà lửa đang hừng hực cháy. Nghĩa là quý vị không có được cái giáo án này, quý vị chấp tưởng mình đang sống trong lộ trình thứ nhất này là hạnh phúc, là chân thật. Nhiều khi chúng ta đi tu rồi, chúng ta xuất gia rồi, chúng ta vẫn còn ở trong lộ trình thứ nhất này. Nào là của cải tài sản, nào là chùa to tháp lớn, nào là những vật chất xung quanh vây quanh chúng ta, rồi trong đó anh em dòng họ, Phật tử đủ loại đủ cách ở trong đó nó vây quanh còn hơn là một người ở ngoài đời đang sống có một vợ hai ba con nữa. Mình còn đông hơn nữa, Phật tử thì thôi không biết là bao nhiêu, đệ tử cũng không biết là bao nhiêu. Nó trói chặt mình còn hơn cái gì nữa.

Do chỗ tu hành mà chúng ta không thấy được lộ trình thứ nhất này, càng ngày nó càng bị xiết chặt hơn. Người ta có một hai con à, còn mình là ông thầy mình có cả trăm cả ngàn đứa con, chết được rồi. Bây giờ có đứa nói thế này, đứa nói thế khác, hỏi pháp này, hỏi pháp kia. Dạy hoài tu không giải thoát mà đem cái thứ này, đem cái thứ kia. Hầu hết là nó trói chặt mình thêm. Chẳng hạn là bây giờ có một số đệ tử cư sĩ, thì ông thầy mà, đệ tử cư sĩ họ đem tiền cúng, ông thầy này có tiền nhiều thì ông sài cái kia nọ, tạo ra đủ thứ tội lỗi. Rồi nó đem máy móc này kia cúng dường, thương thầy nó cúng dường, thì cũng như đứa con mà, do đó nó đem của cải tài sản riết, ông thầy quá nhiều. Rồi nó thấy cái nhà ông thầy, cái thất ông thầy xấu. Bỏ tiền ra nó cất thất ông thầy cho tốt. Rồi nó thấy ông thầy sao mà mệt nhọc quá, không có khỏe, cho nên nó đặt máy điều hòa không khí, rồi quạt máy, rồi tủ lạnh, đủ thứ gì cho ông thầy hết. Cuối cùng thì nó đem bao nhiêu sự trói buộc ông thầy chặt càng chặt thêm. Còn ở ngoài đời người ta có 1 vợ, 2,3 con, nó không có tiền nhiều như vậy đâu, bởi vì nó ít cho nên ông cha nó bị trói buộc ít. Còn cái ông thầy coi vậy bị trói buộc nhiều. Do vì vậy mà càng ngày chúng ta càng bị trói buộc mà giải thoát thì không có. Từ đó chúng ta càng ngày càng sa lầy xuống cuộc đời mà không thấy được giải thoát.

Cho nên ở đây lộ trình thứ nhất chúng ta phải thấy cho được rõ ràng để mà chúng ta dứt khoát, chúng ta bước qua lộ trình thứ 2 là không có còn một cái gì mà trói buộc chúng ta được hết, trắng bạch như vỏ ốc, ba y một bát cho nên nó còn gì đâu mà trói buộc mình, đó là giải thoát hoàn toàn. Không có chùa, cũng không có đệ tử. Người ta đến hỏi đạo thì dạy người ta tu thôi, chứ đừng có bày mà cúng cái này, cúng cái kia, đủ thứ y áo cả đống mà còn cúng nữa, thì cái đó là cái trật. Thầy thấy các Phật tử họ thương Thầy lắm, họ mua cái này cái kia, từ cái cây kem, từ cái bàn chải họ mua cũng đồ tốt, từ cái khăn tốt mà cũng cho ông thầy nữa. Họ sắm cho ông thầy đủ thứ hết, họ coi từ cái đôi dép nữa. Sắm đủ thứ, cho đến khi mà cái mền, cái mùng của ông thầy họ cũng sắm đồ cho tốt nữa chứ không sắm đồ xấu. Và cũng từ đó ông thầy bị nhiễm. Nhiễm cứng ngắc à, không có ra được.

Để kết thúc cái bài này, cái lộ trình thứ nhất này của người cư sĩ, thì Thầy sẽ tóm tắt lại toàn bộ bài Thập thiện để kết luận cái buổi giảng hôm nay. Chúng ta từ cái tu TỨ VÔ LƯỢNG TÂM, TỨ CHÁNH CẦN rồi đến cái CHÁNH NIỆM TỈNH GIÁC định, cho đến ĐỊNH VÔ LẬU thì đây là một sự đơn sơ, thô sơ nhưng nó cũng có được cái phương pháp tu tập. Còn về cái phần sau này, lộ trình của người tu sĩ thì thầy sẽ dạy kỹ hơn về các cái pháp này. Vì ở đây là chúng ta sơ lược để cho người cư sĩ họ biết cách hành của họ một cách đơn giản mà đạt được cái chất lượng tu tập của họ để cho họ tìm mọi cách mà họ dứt ra được cái lộ trình thứ nhất để họ bước sang qua lộ trình thứ 2. Hoàn toàn là phải trắng bạch như cái vỏ ốc mà không còn bị cái sợi dây mà trói buộc họ nữa. Để rồi đi vào một con đường giải thoát chơn thật của đạo Phật. Khép mình ở trong những khuôn khổ giới luật của Phật sau này, để thực hiện được sự giải thoát hoàn toàn. Đây cái phần để kết luận của cái lộ trình này thì Thầy tiếp tục.

Để kết luận cái lộ trình thứ nhất thì Phật đã dạy chúng ta, muốn thông hiểu những gì cần phải thông hiểu. Bây giờ chúng ta đã thông hiểu cái lộ trình thứ nhất rồi thì đó là chúng ta đã muốn thông hiểu những gì cần phải thông hiểu, đó là cái giai đoạn của những người cư sĩ cũng như những người tỳ kheo hữu học, họ phải học, phải hiểu biết, họ thường xuyên quán xét vạn pháp, tâm họ phải rõ nguồn gốc vô minh, phá trừ những tư tưởng dính mắc chấp trước, hàng ngày tinh tấn tiến bước trên đường về nội tâm của mình để đập tan những màn vô minh đen tối. Cho nên để kết luận cái lộ trình thứ nhất này thì chúng ta như Phật đã dạy, cái điều kiện thứ nhất ở trong 4 cái điều kiện thì sự thông hiểu là phải thông hiểu thứ nhất. Thì bây giờ chúng ta đã thông hiểu thì phải, thông hiểu tức là những bậc hữu học mới thông hiểu, còn nếu mà chúng ta không có chịu học hành, không có chịu nghe, không có chịu hiểu thì làm sao mà chúng ta hiểu. Cho nên ở đây qua giai đoạn mà quý thầy đã được nghe thầy giảng thì đó là cái chỗ mà thông hiểu để cho quý thầy rõ sự thông hiểu tất cả những điều kiện mà chúng ta cần thông hiểu trên con đường tu tập, lộ trình mà chúng ta phải tu tập. Cho nên khi mà thông hiểu như vậy đó là chúng ta đã tập tan màn vô minh đen tối mà từ lâu nó đang phủ dày ở trong tâm tư của chúng ta. Quý thầy hãy lấy thập thiện làm vũ khí. Bây giờ thầy mới kết luận về cái...Bởi vì lộ trình của người cư sĩ là phải lấy thập thiện mà làm cái điều kiện chiến đấu chống lại những sự si mê của mình. Cho nên ở đây quý thầy phải lấy thập thiện làm vũ khí phá trừ si mê, sẽ thành tựu 10 công đức mà kinh thập thiện đã dạy. Tức là kinh 10 điều lành đã dạy.

Một là không si mê, được ý vui chân thiện.Nghĩa là mình phải lấy thập thiện mình tu tập đó thì mình không có si mê, cái ý vui mà thiếu cái sự thiện ở trong đó. Nghĩa là bây giờ mình làm điều ác mà mình vui theo đó là nó không đúng. Cho nên mình phải lấy một sự vui chân thiện, mà không được có si mê ở trong cái điều ác, mà phải vui theo cái sự thiện chứ không phải là vui theo cái sự ác. Bởi vì Thầy có phân tích cho quý thầy thông rõ đõ, nó có 4 cái hỷ lạc của ác pháp, mà nó có 4 cái hỷ lạc của pháp xuất thế. Tức là nó có những cái vui, mà những cái vui đó là những cái vui ác. Còn cái vui mà vui của đạo, cái vui vượt ra, nó là thiện, cho nên ở đây nó ly ra. Tất cả các pháp ác thì nó có cái vui của các pháp ác, nó vui đó, làm cho chúng ta lầm chấp. Vậy chúng ta lấy thập thiện để chúng ta kê vào, để thấy biết cái vui nào chân thật mà cái vui nào không chân thật.

Cho nên ở đây cái thứ nhất là chúng ta không được si mê theo những cái vui của ác pháp mà hãy vui theo cái chơn pháp, cái thiện pháp. Đó là cái thứ nhất.  

Cái thứ hai là người cư sĩ phải tin sâu nhân quả.Mình phải tin ở cái nhân quả. Bởi vì nhân quả nó sẽ là trở thành một cái nghiệp, mà nghiệp thì nó trở thành một cái nơi mà nó sản sinh ra mình. Rồi cũng từ cái nhân quả đó mình mới tạo ra những cái nghiệp, rồi từ cái nghiệp đó đó khi mà sản sinh ra mình rồi mình tạo ra cái nghiệp thì tức là mình bỏ cái thân này mình cũng trở về nghiệp. Rồi từ cái nghiệp đó nó lại sản sinh ra mình nữa. Đó là mình đi trong cái lòng vòng của nhân quả mà mình không biết. Đó là mình tin sâu nhân quả để cho mình nó sẽ là trở thành một cái nghiệp, mà nghiệp thì nó trở thành một cái nơi mà nó sản sinh ra mình. Rồi cũng từ cái nhân quả đó mình mới tạo ra những cái nghiệp rồi từ cái nghiệp đó đó khi sản sinh ra mình rồi mình tạo ra cái nghiệp thì tức là mình bỏ cái thân này mình cũng trở về nghiệp. Rồi từ cái nghiệp đó nó lại sản sinh ra mình nữa. Đó là mình đi trong lòng vòng của nhân quả mà mình không biết. Đó là mình tin sâu nhân quả để cho mình thực hành cho đúng cái nhân thiện mà không làm cái nhân ác.

Ba, tin sâu ba ngôi Tam Bảo.Bởi vì Phật Pháp Tăng là cái nơi mà chúng ta phải nương tựa để chúng ta thoát ra khỏi cái nhân quả. Nếu chúng ta không có nương tựa tin sâu ba ngôi Tam bảo này thì chúng ta khó mà thoát ra nhân quả. Vì ba ngôi Tam bảo này đều đặt ở trên nền tảng của nhân quả cho nên cái hành động của Phật, Pháp và các vị Tăng là cái hành động không có ác pháp, cái nhân lành không có cái nhân ác ở trong đó. Vì vậy mà chúng ta tin sâu ba ngôi nhân quả tức là chúng ta đã thực hiện được cái nhân quả tốt không phải là cái nhân quả xấu. Đó thì ở đây thứ nhất là chúng ta tin nhân quả rồi, thứ hai chúng ta tin ba ngôi nhân quả tức là những cái người mà, những cái pháp mà dạy chúng ta thoát ra nhân quả, những cái người đã sống vượt thoát ra nhân quả, đó là Phật, là Tăng và những cái Pháp mà dạy chúng ta để vượt thoát ra nhân quả, đó là Pháp.

Bốn, tâm được Chánh kiến.Nghĩa là khi mà chúng ta dùng cái Thập Thiện mà chúng ta dùng nó làm vũ khí thì chúng ta sẽ có 10 cái điều mà chúng ta cần phải lưu ý là vui theo cái sự thiện, tin sâu nhân quả, tin sâu ba ngôi Tam Bảo. Tâm thì nếu mà chúng ta tin sâu ba ngôi Tam Bảo thì luôn luôn lúc nào chúng ta cũng thấy cái đúng chứ không còn thấy cái sai nữa. Bởi vì tin nhân quả, rồi tin ba ngôi Tam Bảo thì những cái gì mà ở trong ba ngôi Tam Bảo này dạy thì đó là những chính kiến của chúng ta.

Năm, không đọa ba đường ác.Nghĩa là cái người mà có Chánh kiến rồi thì lúc bấy giờ ba cái đường ác họ không có rơi vào trong đó. Còn nếu chưa có Chánh kiến thì lúc thì sân, lúc thì phiền não, lúc thì làm điều này lúc làm điều kia thì đều là tạo cho chúng ta có những đau khổ liên tục ở trong hiện tại chứ không phải là ba đường ác là chờ chúng ta để chết đi rồi mới đọa xuống địa ngục mới gọi là ba đường ác đâu. Trong cuộc sống hiện tại của chúng ta nó đã có ba đường ác ở trong đó rõ ràng. Cho nên vì vậy khi tâm được Chánh kiến rồi thì chúng ta đoạn dứt được ba cái đường ác này. Và khi mà ba cái đường ác này nó không có thì cái phước huệ của chúng ta không lường được, nghĩa là cuộc sống của chúng ta hạnh phúc vô cùng, nó rất là an vui.

Bảy, thấu rõ đường tà, tiến vào đường chánh.Lúc bấy giờ chúng ta thấy rõ đường nào là tà đường nào đường chánh chúng ta thấy rõ, vì vậy mà trên con đường chúng ta tiến tới nó thuộc về nhân lành chứ không bao giờ có nhân ác ở trong đó.

Tám, xả ngã diệt tâm, chuyển hết nghiệp ác.Nghĩa là lúc bấy giờ cái tâm của chúng ta lần lượt nó xả được cái ngã, nó diệt được cái tâm ham muốn của chúng ta, nó chuyển được hết các nghiệp ác nghĩa là tất cả những cái nghiệp ác từ lâu mà chúng ta đã tích trữ mà khi chúng ta chưa có biết được Phật Pháp đó, chưa có biết nhân quả đó, chúng ta đã có những cái nhân ác nhiều đời nhiều kiếp của chúng ta ở trong cái nhân ác đó mà nó tạo thành cái quả của chúng ta mà hiện giờ chúng ta đang ôm ấp những cái quả đó đó, thì khi mà tới khi mà rõ được thấu suốt cái này thì chúng ta chuyển được cái, xả được cái ngã diệt được cái tâm thì chuyển được tất cả những cái nghiệp ác, cái quả ác ở trong cái cuộc đời chúng ta đang nhận, đang thọ lãnh đó. Nó chuyển sạch ra hết, làm cho chúng ta không còn khổ đau nữa. Mặc dù đứng trước mọi cảnh nào, mọi cái tình huống nào chúng ta cũng không còn khổ nữa.

Chín, luôn luôn trụ Chánh kiến.Lúc nào chúng ta cũng ở trong cái sự hiểu biết, luôn luôn lúc nào cái hiểu biết của chúng ta cũng chơn chính chứ không phải bị chấp cái này, chấp cái kia chấp cái nọ.

Và cái cuộc sống của cái người này, thứ mười, là cuộc sống người này không còn bị tai nạn nữa.Nghĩa là thay vì người ta bị nhân quả thì người ta sẽ gặp tai nạn này tai nạn khác hay là hoặc chuyện này hoặc chuyện khác thậm chí như bệnh tật thì đó là những cái có thể nói đến là làm cho con người đau khổ đó, thì cái người mà người ta thực hiện được, người ta lấy mười điều lành này mà người ta làm vũ khí để người ta chiến thắng thì người ta có được mười điều lợi như vậy đó thì cuộc đời của người ta kể từ đây người ta chuyển hóa được cái nhân quả, chuyển hóa được cái nghiệp ác của người ta thì do đó trước những cái hoàn cảnh nào, trước những cái đối tượng nào thì những cái tai họa, tai nạn mà xảy đến, họ hoàn toàn họ vượt ra được hết, không bao giờ còn có một cái gì mà bủa vây làm cho họ khổ sở trong tâm hồn của họ được. Thậm chí như cái bệnh họ đau nhức đến mà có thể nói rằng cái sức tận cùng chịu đựng của thân họ, họ cũng vẫn thản nhiên, bởi vì họ đã thực hiện được đúng Thập Thiện cho nên họ thấy hoàn toàn tâm họ bất động trước những cái đau khổ nhất của cái thân của họ, họ vẫn thản nhiên. Cho nên họ thoát khỏi tai nạn là như vậy, họ chuyển hóa được cái nghiệp, cái nghiệp ác của họ, cái quả ác của họ cho nên họ không còn thấy đau khổ nữa.

Người tu Thập Thiện thường chế ngự lòng buông lung, phóng dật, bỏ các nghiệp dữ, thành tựu các nghiệp lành, chuyển đời khổ đau, bất an, bất toại nguyện thành đời sống an vui hạnh phúc, mọi việc đều được toại nguyện như ý, đời sống luôn thuận theo chánh đạo. Tu Thập Thiện chỉ có người trí mới có ý thức hiểu được sự lợi ích của nó đối với cuộc sống.Tâm thường quyết thực hành, sống cho bằng được. Nhờ có quyết tâm sống đúng mười điều lành chúng ta mới chuyển được kiếp sống địa ngục lầm than đầy khổ đau phiền muộn biến thành cảnh thiên đàng, an lạc, hạnh phúc, an vui.

Đó thì, nội cái Thập Thiện không thì quý thầy đã thấy rằng Thập Thiện nó thuộc về nhân quả cho nên nói nhân quả thiện tức là cái nhân quả ác nó sẽ bị diệt đi, mà nó diệt đi thì nó đem lại cái đời sống an lạc hạnh phúc cho con người. Do thế cái điều kiện mà quan trọng cho cái con người ở trên cái hành tinh này là cái điều kiện là phải họ phải thực hiện những điều lành từ cái bàn tay, cái khối óc, cái hành động của họ, cái miệng của họ mà thực hiện điều lành thì họ mang lại cái sự an lạc, hạnh phúc cho đời sống của họ. Mà nếu họ từ cái hành động thân khẩu ý của họ mà họ thực hiện điều ác thì tự họ họ cũng đem lại cái sự đau khổ, cái sự bất an, cái sự bất toại nguyện cho họ và chính cái chỗ này cho nên đó là cái vấn đề trọng đại của Đạo Phật chứ không phải cái sự trọng đại của Đạo Phật là chúng ta ngồi thiền, nhập định, làm chủ sự sống chết, chấm dứt sự tái sanh luân hồi. Cái đó là cái thiểu số, cái đó là cái số ít, cái số ít người, còn cái chỗ mà Thập Thiện này là cái chỗ đông người, mọi người làm được, đem lại một cái hạnh phúc cho mọi người an vui thanh bình, đem lại cho một cái xã hội có trật tự, cho con người biết thương nhau, cho con người không xa lìa với nhau, đem lại cho con người sống chan hòa một tình thương phủ trùm bên nhau. Đó là Thập Thiện đó.

Vì vậy mà cho nên cái lộ trình thứ nhất này á mà quý thầy đã thấy là cái người mà theo đạo Phật người ta phải thực hiện Tứ Vô Lượng Tâm: Từ Bi Hỉ Xả. Để làm gì? Để thực hiện cái tình thương chan hòa với nhau, để xây dựng một cái đời sống biết thương nhau, biết giúp đỡ nhau, biết an ủi nhau. Vì con người sinh ra là do nhân quả cho nên nhân quả là phải có sự khổ đau, mà đã thực hiện được tâm Từ Bi Hỉ Xả thì do đó nó mới hết khổ đau, con người mới chấm dứt sự khổ đau. Cái mục đích đó là cái mục đích chính của Đạo Phật, để đem lại sự thoát khổ cho con người chứ không phải cái mục đích mà nhắm vào chỗ mà tu tập cao siêu đến cái mức độ mà có dùng Tứ Như Ý Túc là biến hóa thần thông phép tắc, không phải là mục đích đó đâu. Mà cái chính của đạo Phật là cái chỗ Thập Thiện này, là cái chỗ nhân quả lành này chớ không phải là nhân quả ác.

Muốn hưởng được phước báu trời người thì hãy dứt trừ, từ bỏ, xa lìa, viễn ly mười nghiệp ác, mười điều dữ đó. Hàng ngày trau dồi tu tập mười điều lành, cứ mỗi lần bỏ xuống một nghiệp ác thì ngay đó nghiệp lành hiện ra. Thiện nghiệp càng nhiều, thân tâm càng được thanh thản an vui, sống không biết khổ, không biết khổ đau, không biết chán chường. Biết được sự lợi ích và quả giải thoát lớn cho kiếp sống con người và xã hội, người cư sĩ phải quyết tâm nỗ lực thực hiện bằng mọi cách để sống đúng mười điều lành mà đức Phật đã đem hết tâm huyết mình truyền lại cho đời sau để người đời, để con người trong cuộc sống được an vui, hạnh phúc bên nhau.

Kinh Thập Thiện dạy cứ tiếp tục mãi xây dựng, trên đường xây dựng tư tưởng và cuộc sống toàn Thập Thiện không còn một chút Thập Ác thì sẽ được 4 ưu điểm trong cuộc sống:

Một, thân tâm thanh thản, nhẹ nhàng, an lạc, thường hiển lộ một niềm vui bất tận.Đó là cái thứ nhất lợi ích thứ nhất của Thập Thiện đó, nó làm cho thân tâm của mình nhẹ nhàng, thanh thản, tâm hồn lúc nào cũng an vui với cái sự an vui của 10 điều lành. Hành động thân khẩu ý biểu lộ đầy đủ đạo đức nhân quả không làm khổ mình khổ người. Lòng hiếu sát, hung hăng xưa kia biến mất, lòng từ bi bác ái hiện rõ. Đối với người khác và loài vật đều thương, thường lấy câu “lấy ân trả oán” thì oán sẽ trở thành ân nghĩa và thương yêu nhau.

Hai, tâm không còn giận hờn thì dù oán, dù bất cứ sự việc gì cũng tiêu tan, con người đối với con người không còn sự đấu tranh, giết hại lẫn nhau chỉ còn một lòng tương thân tương ái, xã hội con người không còn biết ghét nhau giận nhau, chỉ có một lòng thương yêu duy nhất.

Chúng ta hôm nay có đủ duyên lành mới được nghe lời thuyết giảng dạy của đức Phật để thông hiểu, và trau dồi, và dứt bỏ, để tu tập Thập Thiện. Pháp môn Thập Thiện rất cụ thể, thực tế, có thứ lớp trong khi thực hành rất khoa học để cho mọi người dễ dàng thực tập sống đúng Thập Thiện đạt được cuộc sống hạnh phúc an lạc đầy đủ. Đã quyết tâm tiến bước lên đường về đất Phật nếu không khởi hành bằng đường Thập Thiện thì đừng mong đến xứ Phật được. Ba đời chư Phật và các bậc Thánh hiền thoát vòng sanh tử chứng quả vô thượng bồ đề, sống và tu tập đúng Thập Thiện. Các Ngài lấy Thập Thiện làm nền tảng vững chắc để xây dựng ngôi nhà thiền định của mình.

Thập Thiện có công năng giúp ta ngăn ngừa các hành vi độc ác thân khẩu ý của mình, nhờ thế tất cả hoàn cảnh đều được yên vui, an lành và hạnh phúc. Thập Thiện giúp cho 3 nghiệp thân khẩu ý của chúng ta lần lần tiêu tội và được thanh tịnh. Nhờ thân khẩu ý thanh tịnh, thân tâm chúng ta mới thanh tịnh. Nhờ thân tâm thanh tịnh, chúng ta mới tịnh chỉ các hành trong thân. Nhờ tịnh chỉ các hành trong thân, chúng ta mới nhập định. Nhờ nhập định, chúng ta mới khai triển trí tuệ Tam minh. Nhờ Tam minh, chúng ta mới diệt sạch lậu hoặc. Nhờ diệt sạch lậu hoặc, chúng ta mới làm chủ sự sống chết và chấm dứt luân hồi.

Người biết tu Thập Thiện và sống đúng Thập Thiện là người đầy đủ hạnh phúc nhất trần gian. Nhờ tu Thập Thiện, vạn pháp không còn là chướng ngại của tâm thì sự đau khổ phiền não đoạn dứt, thân tâm thường được an ổn, thanh thản, đời sống hạnh phúc và phước báu rõ ràng. Thập Thiện là cái nhân đoạn dứt ba đường ác khổ trong thân tâm, tuy ta còn ở cõi Ta bà nhưng cuộc sống của chúng ta như ở cõi trời, cõi thiên đàng.

Thông hiểu rõ sự lợi ích lớn của pháp môn này, chúng tôi thành tâm khuyến khích mọi người cư sĩ cũng như tu sĩ đừng thấy pháp môn Thập Thiện chê nó là pháp môn thấp bé, cho nó là những người ngu mới tu hành pháp này. Hiểu như vậy rất là lầm lạc. Thập Thiện là pháp môn tu tập rèn luyện đạo đức nhân quả cho mỗi con người trở thành tốt đẹp và xây dựng xã hội thanh bình an lạc. Vì vậy trước tiên quý vị phải tu tập Thập Thiện, đừng ngồi thiền như cây, như đá chẳng ích gì cho mình, cho người, cho xã hội. Ngồi thiền riết không thành Phật mà thành cóc, hễ ai đụng tới thì tham sân si mạn nghi nổi lên ầm ầm như sóng bủa, hở ra một chút thì chướng tâm ngại ý, luôn luôn tâm hồn bất toại nguyện, sống trong cảnh nào cũng bất an.

Đó thì quý thầy thấy có nhiều người tu thiền rồi cứ dính mắc cảnh này cảnh kia. Bây giờ ở trong cảnh này xe cộ rần rần, nhà máy chạy xình xịch như vậy đó thì cảnh này tu hổng được đâu, tui đi tìm rừng rú không tiếng động tui mới tu được. Đó là mình bất an, bất toại nguyện ở trong trước cái cảnh của mình rồi, tu thiền thì đâu có động tâm như vậy? Cho nên cái người mà thực hiện Thập Thiện người ta không có động tâm cái điều đó đâu, cho nên lúc bấy giờ người ta thực hiện thiền định ở cảnh nào người ta tu cũng tốt hết. Còn mình thì cứ lo tìm cái cảnh yên tịnh để mà tu thiền định nhưng mà cuối cùng thì đụng cảnh nào cũng bị động hết, không có cảnh nào mà gọi là toại nguyện cho mình. Tu như vậy không giải thoát mà địa ngục mở cửa đón chờ, quỷ sứ hầu hạ.

Thập Thiện là đường lối, là pháp môn rèn luyện con người sống đạo đức không làm khổ mình khổ người, không làm rối loạn xã hội, đem lại sự an vui cho người, cho mình, cho xã hội. Vậy quý thầy cần phải siêng năng tu tập và rèn luyện thân tâm mình trong pháp môn Thập Thiện này, nó là pháp môn rất quý báu ở thời đại trong thế gian hiện đại của chúng ta.

Để kết thúc cái giai đoạn tu Thập Thiện bằng một bài kệ, phàm con người ở đời, đây là cái bài kệ đây:

Phàm con người ở đời

Búa rìu từ trong miệng

Sở dĩ giết chết mình

Là do lời nói độc

Người đáng chê thì khen

Người đáng khen thì chê

Đây thuộc nghiệp ác khẩu

Mà thân chịu hành khổ.

Đó là bài kệ trong kinh Thập Thiện, khi mà đến kết luận của bài Thập Thiện thì Thầy rút ra một bài kệ trong tất cả các kệ ngôn của Phật nói về những điều mà làm ác của mình thì Phật lại lấy lời nói của chúng ta mà cho đó là bởi vì ở trong Thập Thiện thì về cái hành động của khẩu nó có 4 cái hành động ác khẩu chứ không phải 1, mà về thân thì nó có 3, về ý có 3 mà về khẩu rất nhiều cho nên Phật mới nhắm vào cái chỗ khẩu nghiệp, mà tạo cho con người ta đau khổ nhiều nhất là cái khẩu nghiệp, nói ra thì có chuyện này nói ra có chuyện kia đó.

Cho nên ở đây bài kệ đó đức Phật lấy từ chỗ khẩu nghiệp mà nói ra để chúng ta biết rằng chúng ta khổ sở là do cái nghiệp khẩu của chúng ta rất nhiều.

Phàm con người ở đời

Búa rìu từ trong miệng.

Đức Phật nói lời nói của mình như búa rìu đó, sở dĩ giết chết mình, nó giết mình chết mà nó giết người khác nữa chứ không phải là nó giết mình đâu.

Là do lời nói độc

Người đáng chê thì khen

Người đáng khen thì chê

Đây thuộc nghiệp ác khẩu

Mà thân chịu hành khổ.

Chỉ lấy Thập Thiện mà lấy về cái khẩu nghiệp, về 4 điều thiện, 4 điều ác của cái miệng mà tạo con người quá khổ, mất hạnh phúc ở trong cuộc đời này. Cho nên kế tiếp thì Phật có đem ví dụ:

Dùng chú thuật đạt lợi

Tội ấy cũng còn nhẹ

Nghĩa là mình dùng bùa chú mình làm để mình lấy của người ta đó thì đức Phật xem như là cái tội đó còn nhẹ hơn là cái tội mà mình dùng ác khẩu của mình đó. Đó là cái thứ nhất.

Cái thứ hai thì đức Phật cũng đem so sánh nữa:

Nếu lấy kinh điển Phật

Hiểu không thấu nghĩa lý

Thành hủy báng Thánh hiền

Tội ấy rất là nặng.

Nếu mà đem kinh điển của Phật mình dạy cứ thiền định không đó thì tức là người ta không có hiểu được cái nghĩa lý của những cái điều mà tạo ra những cái đau khổ cho con người như thế này thì đó là mình phỉ báng Phật Pháp rồi. Cho nên hầu như người ta cứ lấy kinh điển Phật mà người ta cứ lo tu thiền mà người ta không có tu thiện cho nên từ đó mà con người khổ vẫn hoàn khổ, cho nên đó là chỗ cái bài kệ này đức Phật đem chúng ta thấy để chúng ta nhận cho rõ.

Nếu lấy kinh điển Phật

Không hiểu thấu nghĩa lý

Tức là mình không hiểu cho nên mình lấy đó để mà mình tu thiền mà mình không thấy được cái Thập Thiện vì vậy thành ra hủy báng Phật Pháp đó. Bởi vì bài kệ này nó liên tục để đức Phật thấy cái chỗ mà chúng ta hiểu sai, mà không hiểu Thập Thiện mà lại hiểu về thiền định, hiểu về 4 thiền, 8 định hay hoặc là Tam minh mà không hiểu được cái chỗ căn bản nhất của đạo Phật, mà lợi ích nhất của đạo Phật đối với con người. Bởi vì đạo Phật nhằm ra đời là để giải quyết nỗi khổ của con người chứ đâu phải giải quyết Tam minh, đâu phải giải quyết cái sự vi diệu thần thông phép tắc đâu, đâu có giúp con người làm cái chuyện đó mà giúp cho con người thoát cảnh khổ, biết thương nhau, biết đùm bọc nhau để biết xoa dịu sự khổ của nhân quả nghiệp báo mà mỗi con người đều đã có mang theo nó ở trong thân tâm của mình rồi. Cho nên ở đây mà hiểu kinh điển của Phật theo cái kiểu mà cứ biết thiền, biết định không thì cái đó là cái hiểu sai, cái đó thành hủy báng Phật Pháp, cái tội đó rất nặng. Cho nên chúng ta phải trở về với Thập Thiện thì chúng ta mới hiểu đúng Phật Pháp, mà không trở về với Thập Thiện thì chúng ta hiểu sai Phật Pháp.

Đây bài kế nữa, đức Phật cũng nhấn mạnh chỗ này để chúng ta thấy:

Nếu lấy kinh điển Phật

Không thấu hiểu nghĩa lý

Không thực hành viên mãn

Lại đem dạy người khác

Thành hủy báng Thánh hiền

Tội ấy còn nặng hơn.

Bây giờ mình thực hiện Thập thiện chưa được, mình còn làm chạy theo ham muốn, mình còn làm những điều ác bằng những cách này bằng những cách khác, thế mà mình thực hiện chưa xong rồi mình đem mình dạy người khác, người khác người ta cũng thực hiện chưa xong, đó là mình phỉ báng Phật pháp. Thay vì kinh điển của Phật đem ra dạy người để cho người ta được cái hạnh phúc an vui, được cái sự thương yêu nhau thì cái đó là cái đúng, mà bây giờ người ta không thương nhau mà người ta theo đạo Phật mà người ta giày xéo lên nhau bằng cách này bằng cách khác thì thử nghĩ đạo Phật bây giờ là đạo cứu khổ mà bây giờ cứu ai đâu bây giờ? Càng ngày họ càng học Phật pháp họ lại càng huênh hoang nữa thì cái điều đó là điều càng lúc càng sai và cái người mà không hiểu Phật pháp đem kinh điển của Phật pháp dạy như vậy đó thì cái người đó phải thọ lấy những cái tội còn nặng hơn.

Đó là kết thúc bài kinh mà cái lộ trình thứ nhất tu tập về Thập thiện - mười điều lành để dứt trừ mười điều ác là lộ trình thứ nhất để chúng ta biết được cái đúng của đạo Phật. Mà chính cái chỗ này là mục đích của đạo Phật muốn đem cái giáo pháp này để giúp cho đời thoát khổ chứ không phải để giúp cho chúng ta có những thiền định cao siêu làm chủ sống chết, để làm cho người ta thấy ờ cái ông đó nhập định không có thở nữa, hay hoặc là biến ra nhiều thân hay hoặc là hóa lửa, hóa hào quang. Điều đó không phải là chỗ mục đích của đạo Phật đâu cũng như không phải là ngồi đó mà thực hiện Tam minh nhớ lại nhiều đời nhiều kiếp của mình gọi là cái đó hay đâu. Cái chính của đạo Phật là cái chỗ làm sao cho con người ở trên thế gian này, trên hành tinh này là không còn khổ nữa.

Cuộc sống không có cần thánh thiện gì hết mà chỉ biết thương nhau, chỉ đừng làm khổ nữa, mà chính những bàn tay khối óc của họ họ hành đúng ba hành động thân khẩu ý của họ toàn là thiện thì họ sẽ gặt được cái quả tốt của đời sống của họ. Từ đó họ chấm dứt được sự đau khổ, chính bàn tay của họ cho nên Phật gọi là “tự thắp đuốc lên mà đi”. Đi ở trong con đường thiện để cứu lấy mình chứ đâu phải đi trên con đường thiền định để mà cứu có một mình mình. Bây giờ Thầy nhập định được, thử hỏi bây giờ quý thầy bây giờ quý thầy muốn chết như Thầy được không, mà Thầy có làm gì cho quý thầy chết được không? Có đâu được. Thầy bảo hơi thở Thầy ngưng, còn quý thầy, Thầy bảo dùm cho các thầy, Thầy bảo hơi thở của các thầy ngưng, có ngưng được không? Thầy chỉ ngưng có mình Thầy hà. Còn bao nhiêu người đó muốn chết không có được. Bây giờ nó gần dở chết dở sống, đau khổ gần chết mà bảo ngưng hoài nó ngưng không được. Thầy đâu có bảo được, Thầy chỉ có bảo một mình Thầy, cái đó là cái ích kỷ của Thầy chứ không phải là cái thực hiện tốt đâu, còn cái Thập Thiện là cái chúng ta đem lại nguồn hạnh phúc chung cho mọi người, mà cái đó cái dễ, đâu có phải là cái khó. Bởi vì chúng ta biết cái ác thì chúng ta đừng làm, chúng ta biết cái thiện thì chúng ta làm, thì cái điều đó là cái điều đem đến hạnh phúc cho mọi người, và cái tầm vóc của con người nào cũng có thực hiện được hết, không có người nào mà làm không được. Một trẻ con bây giờ 5-6 tuổi, 7-8 tuổi bảo nó đừng có giết mấy con kiến đi, những con vật đó nó biết đau lắm, con đừng có giết nó. Những đứa trẻ nó nghe vậy nó thấy vậy nó không bao giờ nó giết đâu. Cái chuyện đó con nít làm được mà, nó vẫn tu được mà, đâu có gì mà khó đâu. Đó là những cái điều kiện mà chúng ta dạy nó, từ đó nó không giết hại chúng sanh, nó không làm đau khổ chúng sanh, thì cái hành động đó nó sẽ đem lại cho nó sau này nó không có được cái quả, nó không có cái quả khổ đối với cái hành động của nó làm tốt, thì tự nó nó đã làm chứ mình đâu có làm cho nó được đâu. Nó không giết hại thì nó không khổ, mà nó giết hại thì nó phải chịu lấy cái thọ khổ đó.

Đó là những điều mà hôm nay nó thực tế và cụ thể như vậy thì con nít bây giờ 5 tuổi 10 tuổi nó vẫn tu tập được theo đạo Phật, mà nó đem lại cái hạnh phúc cho nó sau này, đâu có gì mà khó đâu. Thập thiện Thầy nói không khó đâu, chứ không phải ngồi thiền hít thở như chúng ta bằng cách này hay cách khác thì con nít làm không được, hay hoặc là bảo ngưng hơi thở thế này thế khác thì nó làm không được chứ bảo nó đừng giết chúng sanh, đi coi chừng đừng đạp kiến đồ đó thì có thể nó làm được. Mà nó làm được, tâm nó chừng đó nó biết thương tất cả chúng sanh thì nó phải thương tất cả mọi người khác. Từ đó chúng ta tập luyện nó, mà những hành động hằng ngày làm như vậy thì nó huân lại những điều đó thì cái đời nó không có còn khổ nữa, chính cái đó là cái tốt.(BBT:CĐ,16B,E00:39:16)

(BBT:BN,16,B00:27:55)

(BBT:CĐ,16B,B00:39:20)Trước khi bước vào đạo lộ thứ hai và tiếp tục bài học giới luật đã qua, Thầy đã giới thiệu với quý thầy một sơ đồ của đạo lộ thứ hai này để chuẩn bị hành trang cho người tu sĩ khi bước chân vào lộ trình này không còn ngỡ ngàng từ giới luật đến thiền định và trí tuệ vô lậu, lý pháp và hành pháp thường ứng dụng liên tục, có thấp có cao, có dễ, có khó, chỉ còn tùy ở người tu sĩ, tức là hành giả, có nhiệt tâm, có tinh cần siêng năng tu tập đúng thì kết quả rất là nhanh chóng.

Phần thứ nhất của người tu sĩ phải sẵn sàng trang bị buông xả cho thật sạch, nghĩa là cái phần mà thứ nhất này khi bước vào cái đạo lộ thứ nhất này thì cái người mà tu sĩ mà bước vào đạo lộ của người tu sĩ thì tức là phải sẵn sàng buông sạch, thật sạch chứ không còn có để một dính mắc này nọ thì chúng ta mới tu có kết quả rất lớn. Còn nếu mà không có sẵn sàng buông sạch, nó còn dính một chút xíu gì ở thế gian, dù là một cái vật chất rất nhỏ đi, nó cũng khó cho chúng ta tiến bước ở trên con đường mà cái lộ trình thứ hai này được.

Một, đây là những lời của Đức Phật đã cân nhắc cho cái sự bước vào cái lộ trình thứ hai để chúng ta chuẩn bị cho tinh thần mình vững chắc, để thấy cuộc đời của người tu sĩ như thế nào, cho nên đức Phật có nêu lên nhiều cái điều kiện để chúng ta bước vào cái lộ trình thứ hai: “Một, trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ mong cầu, cất chứa nhiều y phục và đồ ăn uống”.Đó là cái thứ nhất mà ông Phật đã nhắc nhở cái người tu sĩ bước chân vào, là trở thành một vị tỳ kheo đó, thì không có được cất chứa nhiều y phục và đồ ăn uống. Đó là cái thứ nhất ở trong cái giáo pháp của đức Phật.

Cái thứ hai, “Trong giáo pháp ta không có người tu sĩ kinh doanh buôn bán hoặc gieo trồng các loại cây”.Đó là cái vấn đề mà phải xác định đạo Phật, đây là những bài kinh mà đức Phật xác định con đường mà người tu sĩ phải làm. Đây là đạo lộ thứ hai rồi chứ không phải là đạo lộ thứ nhất của người cư sĩ nữa đâu. Cho nên hoàn toàn là không có được kinh doanh buôn bán hoặc gieo trồng các loại cây, nghĩa là không có cấy lúa, không có trồng cây trồng này kia, tất cả những loại cây nào cũng không có trồng hết. Nghĩa là cái người tu sĩ chỉ còn có cái chấp nhận là đi xin ăn thôi, người ta cho thì ăn mà không cho thì đói chứ còn không có trồng tỉa gì hết, hoàn toàn là không có làm tất cả những công việc gì hết. Đây là cái giáo pháp của Phật đã dạy cho cái người tu sĩ chứ không phải là Thầy bịa ra đâu, mà đây là hẳn hòi là ở trong kinh điển chỉ dạy rất rõ ràng, đây là lời Phật dạy đó.

Ba, “Trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ dùng nhiều phương tiện cầu lợi, cầu lợi dưỡng cho mình, dùng ngà voi và những loại báu khác để làm giường cao rộng lớn, gối êm nệm ấm, chăn ấm thêu màu rực rỡ”.Nghĩa là cái điều kiện thứ ba đức Phật cấm, chấm dứt là không có cho dùng những cái phương tiện để mà làm cho mình có những cái vật báu như ngà voi hay là châu báu đó, không có được, và cũng không có chấp nhận là cái người mà tu sĩ mà theo đạo Phật nằm giường cao rộng lớn mà gối êm nệm ấm, nào nệm mút đồ đó thì không có được, hoàn toàn là chấm dứt, không có được chăn mền mà thêu bông hoa rực rỡ bằng cách này bằng cách khác như người thế gian được, nghĩa là chấm dứt cái điều đó. Đó là chuẩn bị cho cái tư tưởng tinh thần của người tu sĩ, chứ nếu không thì chúng ta lầm lạc lắm, chúng ta không hiểu, mà những bài pháp này là nằm ở trong kinh A hàm và kinh Nguyên thủy rất là rõ ràng, luôn luôn lúc nào nó cũng nhan nhản ở trước mắt của chúng ta, không thể nào mà chúng ta chối bỏ được.

Bốn, “trong giáo pháp ta không có người tu sĩ hay trang sức thân mình, tô thoa ướp bằng dầu thơm, tắm gội bằng nước thơm, hương bột rắc khắp mình, chải đầu với dầu thơm, mang tràng hoa đẹp, soi gương, thoa phấn, đi giày thêu, mặc quần áo thuần một màu trắng, dao gậy luôn luôn đeo bên mình, đi có lọng che, tay cầm quạt, sửa soạn xe cộ lộng lẫy.”Đó là tất cả những cái mà đức Phật đã chuẩn bị cho người tu sĩ mà theo đạo Phật thì đi đừng có cầm gậy ba toong hoặc này kia chống, không có xách cái kiểu mà gậy gộc như vậy hay hoặc là dù, hoặc này kia. Hoàn toàn là không có trang sức cho mình một cái gì, không có được giày dép hay hoặc là những cái loại mà làm cho mình đẹp, trang hoàng cho mình đẹp đẽ qua quần áo hoặc là gậy gộc, hoặc là đeo theo mình bằng cái này cái kia. Ở đây lọng che cũng không có nè, tay cầm quạt cũng không có nè. Vì vậy ở đây những bài kinh này như vậy đó mà Thầy thấy các nhà sư có quạt che đầu, rồi có dù(BBT:CĐ,16B,E00:44:43), có những cái này kia mà sao trong những bài kinh này lại cấm không có cho sửa soạn như vậy đó. Mưa là mưa chứ không có xách dù xách lọng,(BBT:CĐ,17A,B00:00:00) đó mà Thầy thấy có nhiều nhà sư có dù có lọng rồi có cái quạt cầm tay đủ loại, sửa soạn xe cộ lộng lẫy. Xe cộ mà đi mà ngồi xe cộ lộng lẫy thì chắc chắn là ông thần, ông Phật không có rồi, cho nên ở đây đức Phật đã quyết định là trong giáo pháp của đức Phật là không có những hạng người mà sửa soạn như vậy.

Năm, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ ham thích vui chơi bằng những trò chơi giải trí vui đùa khác”.Nghĩa là trong giáo pháp của Phật không có người tu sĩ ham thích đá banh, chạy đua hay hoặc là bơi lội hay hoặc là đánh cờ hay hoặc là tất cả những cái trò chơi giải trí, hay hoặc là đánh tennis hay hoặc là làm những chuyện giải trí khác thì không có được chơi những trò chơi đó. Đó là phần thứ năm.

Phần thứ sáu, “Trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ thường nói những lời vô ích chướng ngăn Thánh đạo”.Nghĩa là người mà vào ở trong cái giáo pháp thì phải chuẩn bị giáo pháp của Phật, thì phải chuẩn bị không được nói lời phiếm, nói chuyện tào lao, nói chuyện tầm bậy tầm bạ, nói chuyện lời vô ích, không có nhắc chuyện đời xưa, mà cũng không nhắc chuyện trước kia mình làm cái nghề này nghề kia nghề nọ, mình là người ăn chơi hút xách hoặc là làm cái này kia. Mình làm gì làm giờ vô rồi không còn nhắc lại chuyện đó nữa. Nghĩa là hồi đó mình trác táng bài bạc như thế nào mặc. Bây giờ vô rồi thì không có nói cái chuyện đó ra. Tức là nói những chuyện đó là chuyện vô ích, chuyện đã qua, chuyện không đúng, cho nên trong giáo pháp của Phật thì không có người tu sĩ mà đem những chuyện đó thuật lại. Hồi đó thì mình trai gái mèo mỡ thế nào bây giờ đem vô cũng thuật lại cho ông thầy này nghe ông thầy kia nghe. Hồi đó ngồi rình góc nhà người này, ngồi rình góc nhà người kia bằng cách là ve vợ ve con người ta bây giờ cũng đem vô đây nói. Đó là những cái chuyện vô ích, cái chuyện không có đúng cách của người tu sĩ. Cho nên trong giáo pháp của Phật thì không có những cái người tu sĩ đem nói những cái lời không có đúng cách như vậy. Đó là cái điều kiện mà Phật đã nêu lên để chúng ta chuẩn bị, chúng ta bước vào cái lộ trình của người tu sĩ thì phải chúng ta phải chuẩn bị hẳn hòi những cái điều kiện đó. Cái gì mà xảy ra rồi trong cuộc đời chúng ta trước khi mà chúng ta chưa biết Phật pháp thì bây giờ chúng ta phải dẹp bỏ hết, không có được nói lại, không được nhắc lại.

Bảy, “trong giáo pháp của ta không có những người tu sĩ trau chuốt văn chương, lời hay ý đẹp hoặc làm ra vẻ nghiêm trang chê bai người khác lấy lợi, cầu lợi”.Nghĩa là ở trong cái giáo pháp đức Phật thì không có trau chuốt văn chương, làm thơ làm văn làm cái này kia đẹp đẽ để mà cầu lợi cầu danh ở trong đó. Cho nên ở đây đức Phật cấm không có cho những người tu sĩ của mình ở trong giáo pháp của mình không có những loại đệ tử như vậy. Chứ không phải là vô trong đó rồi bắt đầu làm thơ làm văn, rồi ông thầy nào cũng có tập thơ hết, thơ thiền thơ đạo đủ thứ hết. Đó là cái sai không có đúng, bởi vì đây là những cái lời của Phật răn dạy, chúng ta chỉ tu giải thoát chứ không phải làm thơ làm văn để khoe cái hay cái đẹp của mình qua cái thương vay khóc mướn của thơ văn. Cho nên tất cả những cái này đều là dẹp xuống hết.

Tám, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ cùng nhau tranh tụng hoặc ở bất cứ nơi đâu cũng tranh nhau, cãi nhau các chuyện thị phi: Ta là người biết rõ kinh luật còn ngươi thì không biết rõ gì cả. Ta hướng về chánh đạo còn ngươi hướng về tà đạo, lấy trước nói sau, lấy sau nói trước. Ta đủ sức nhẫn nhục, còn ngươi thì không đủ sức nhẫn nhục”. Đó là những cái mà chê bai nhau, cái tranh tụng nhau, cái không có làm đúng cách thức trong giáo pháp của Phật, cho nên đức Phật nói rằng khi mà cái người mà bước vào mà cái lộ trình thứ hai mà trong giáo pháp của Phật thì hoàn toàn là phải chấm dứt những cái điều tranh cãi, không có tranh tụng hơn thua nhau, không có lý luận cái điều này lý luận điều kia, không có coi người ta không hiểu, không có coi mình hơn người ta, mà luôn luôn lúc nào mình cũng lo tu tập, đặt niệm trước mặt mà tu tập. Đó là những cái điều kiện mà cần thiết cho một cái người tu sĩ theo đạo Phật trong cái lộ trình thứ hai.

Chín, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ làm sứ giả thông tin đây kia, tự mình làm hoặc bảo người khác làm môi giới”.Nghĩa là Đức Phật cấm là không có cho mình đi làm thông tin, hoặc là làm gián điệp, hoặc là làm mai dong, móc người này móc người khác. Tất cả những cái này trong giáo pháp ta không có người tu sĩ như vậy.

Mười, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ tập luyện đao kiếm, cung tên, hoặc đá gà, đua ngựa, hoặc phe nam phe nữ đấu nhau, hoặc trỗi lên không ngớt những tiếng nhạc, tiếng cười đùa, vui hát”.Đó thì trong giáo pháp của đức Phật thì không có những loại như vậy, tức là không có tập luyện võ, không có tập kiếm cung, không có đi những trò chơi như đá gà, đá ngựa hay hoặc là tập hợp phe nam phe nữ mà đấu với nhau, hoặc là trỗi lên những khúc nhạc ca hát, vui đùa, cười cợt. Đó là trong giáo pháp của đức Phật không có những loại tu sĩ như vậy. Những vị tu sĩ mà tập luyện võ này kia như vậy thì nó không đúng cách của đạo Phật. Mà không có trỗi lên giọng ca, giọng kèn, tiếng hát, cười đùa một cách vô trật tự thì đức Phật không chấp nhận trong giáo pháp của Ngài.

Mười một, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ làm những việc tà mạng, ngăn ngại đạo pháp để tự sinh sống như xem tướng lành, tướng dữ, tướng tốt, tướng xấu của con trai, con gái để mong cầu lợi dưỡng”.Nghĩa là mấy người mà xem tướng đó, xem mụt ruồi, xem tướng này kia, xem chỉ tay,... thì ở trong giáo pháp của đức Phật không có những cái loại đó. Những người mà làm như vậy là trong giáo pháp đức Phật không chấp nhận. Tức là bước qua cái lộ trình thứ hai này mà những người mà còn làm những cái chuyện đó thì tức là đức Phật không chấp nhận cho đó là người tu sĩ trong đạo pháp của ta.

Mười hai, “trong giáo pháp của ta không có người tu sĩ làm những việc nuôi tà mạng, ngăn ngại đạo là để tự sinh sống như kêu gọi quỷ thần, thực hiện các loại bùa chú trù yểm, dùng chú thuật thực hành khổ hạnh để cầu mong danh lợi”. Đó là trong giáo pháp thì đức Phật cấm người đệ tử không có được dùng khổ hạnh mà để làm cho người ta quá cung kính mình để mà cầu danh lợi, cũng như không có được dùng bùa chú hoặc là kêu quỷ thần làm những cái chuyện không đúng cách. Những cái điều đó là những cái điều tà nghiệp, tà mạng đó thì đức Phật cấm là không có cho cái người tu sĩ ở trong giáo pháp của đức Phật làm.

Mười ba, “trong giáo pháp của ta không có những người tu sĩ làm những điều tà nghiệp ngăn ngại đạo để tự sinh sống như đọc thần chú để chữa bệnh hoặc đọc chú làm thuốc thang, châm chích trị liệu, điểm huyệt các bệnh hoặc tụng kinh, đọc chú, cầu cúng, cầu siêu, cầu an”.Tất cả những cái điều kiện này trong giáo pháp của đức Phật là cái người mà tu sĩ thì không được làm những cái nghề đó, không được làm những nghề thuốc thang, bùa chú hoặc là tụng chú, tụng kinh, tụng kệ để làm những cái việc mê tín, thậm chí như là châm cứu, hoặc là chích, hoặc là điểm huyệt này kia để trị bệnh người ta thì ở đây ở trong cái giáo pháp của đức Phật cũng cấm không cho chúng ta làm. Cho nên trong giáo pháp của đức Phật thì không có những cái loại tu sĩ như vậy.

Mười bốn, “trong giáo pháp của ta không có những người tu sĩ làm những điều tà mạng ngăn ngại đạo để tự sinh sống như tụng chú cầu nước, cầu mưa, cầu quỷ thần nhập”,như mấy người mà lên đồng để nhập vào, cầu quỷ thần nhập vô đó để mà nói chuyện bệnh đau của họ, “dùng bùa chú để yểm trấn nhà cửa mồ mả, đoán mây, xem tay tính quẻ, chiêm tinh hoặc là sách âm nhạc, đoán mộng”, hoặc là sách âm nhạc thì trong giáo pháp của đức Phật thì không có những loại tu sĩ mà làm những cái hành những cái tà nghiệp như vậy.

Mười lăm, “trong giáo pháp của ta không có những tu sĩ làm những điều tà nghiệp, ngăn ngại đạo pháp để tự sinh sống như đoán xem thời tiết có mưa hay không mưa, được mùa hay mất mùa, điều lành điều dữ, coi ngày tốt xấu cưới vợ gả con, cất nhà cất cửa, xem mồ xem mả, coi sao coi hạn”.Đó thì trong giáo pháp của đức Phật thì không có người tu sĩ của đạo Phật không được làm những cái nghề nghiệp đó. Những nghề nghiệp đó là không đúng cái đường lối thứ hai, cái lộ trình thứ hai của người tu sĩ của đạo Phật.

Mười sáu, “trong giáo pháp của ta không có những người tu sĩ làm những việc tà nghiệp, ngăn ngại đạo để tự sinh sống như vậy, trái lại những người tu sĩ ấy phải chuyên tu theo đúng Thánh giới, không có tâm nhiễm trước, bên trong giữ tâm hỷ lạc, mắt thấy sắc không chấp tướng và không bị sắc ràng buộc, kiên cố vắng lặng độc cư, không có tham đắm”.Nghĩa là trước mọi đối tượng của cái hình sắc của mọi vật thì cái người tu sĩ mà đạo Phật thấy sắc thì không có chấp cái tướng riêng tướng chung của nó, không có bị sắc buộc ràng cái tâm của mình, luôn luôn giữ tâm kiên cố, vắng lặng, độc cư, thầm lặng, không có tham đắm cái hình ảnh các sắc của mọi vật, cũng không có sợ hãi trước những cái sắc tướng đó, nghĩa là sắc đó có dữ tợn như thế nào ví dụ thấy như cọp, beo, rắn dữ thì mặc nó cũng chẳng sợ, mà thấy những cái gì mà làm cho dễ mến dễ ưa thì cũng chẳng ham chẳng thích, thì đó là cái sự ngăn chặn, mà sự ngăn chặn đó luôn luôn cái người mà ở trong giáo pháp của Phật thì luôn luôn ngăn chặn những cái sắc tướng đó, gọi là các ác pháp. Kiên trì giữ gìn giới luật, lúc nào chúng ta cũng phải giữ gìn giới luật cho nghiêm chặt để bảo vệ thân và tâm của mình.

“Khéo bảo vệ nhãn căn, nhĩ căn, thiệt căn và ý căn, cũng như thế, khéo chế ngự sáu xúc, hộ trì và điều phục chúng khiến tâm được an ổn. Ăn là vừa biết đủ, cũng không tham những món ăn ngon, chỉ cần nuôi thân để khỏi bệnh tật, không bao giờ cống cao ngã mạn, luôn điều hòa thân tâm mình khiến cho khổ cũ tiêu diệt, khổ mới không phát sanh, có sức vô sự làm cho thân được an lạc”. Đó là những cái lời mà đức Phật dạy là mười lăm cái điều ở trên là trong giáo pháp của đức Phật không có làm những cái tà mạng đó và cái phần mười sáu là đức Phật nhắn chúng ta phải thực hiện trong cái con người mà đi vào cái lộ trình thứ hai này phải thực hiện những cái điều mà Thầy vừa đọc ở trên, để cho quý thầy biết rằng những cái điều đó là những cái điều mà căn bản và cần thiết khi bước chân vào cái lộ trình thứ hai này.

“Trong đạo pháp của ta, những người tu sĩ ăn đủ nuôi thân để mà hành đạo. Những tỳ kheo thành tựu những Thánh giới như thế đắc được Thánh căn, chỉ ăn vừa đủ, đầu đêm cuối đêm siêng năng giác tỉnh và trọn ngày nếu đi hoặc ngồi thường tỉnh giác nhất tâm để trừ các ấm cái. Nửa đêm nằm nghiêng phía bên tay mặt và nhớ thức dậy đúng giờ, giữ gìn tư tưởng luôn luôn trong sáng, tâm không rối loạn. Đến cuối đêm liền thức dậy tư duy, hoặc đi, hoặc ngồi thường đặt niệm nhất tâm để trừ các ấm cái. Tỳ kheo có đầy đủ Thánh giới như vậy nên được Thánh căn chỉ ăn vừa đủ, đầu đêm cuối đêm tinh tấn giác tỉnh thường niệm nhất tâm không có tán loạn. Thế nào là tỳ kheo niệm không tán loạn? Tỳ kheo quán thân trong thân tinh cần không giải đãi, ghi nhớ không quên để trừ bỏ tham ưu ở đời; quán ngoại thân, quán trong thân, quán hoài và hoài, tinh cần không giải đãi, ghi nhớ không quên để trừ bỏ các tham ưu ở đời. Quán thọ, quán tâm và quán pháp cũng như vậy. Đây là trụ tâm nhơn tướng, trụ tâm trên nhơn tướng, tu như vậy tỳ kheo niệm không tán loạn”.

Đó thì cái phần này là cái phần sau này chúng ta sẽ học kỹ.Ở đây thì cái phần mà Phật tóm lược lại để chúng ta biết được những cái sơ đồ để chúng ta bước qua cái giai đoạn này phải tu tập như thế nào, ở đây Thầy cũng lược sơ mà nói thôi chứ đến khi mà tu tập thì Thầy sẽ dạy rất kỹ. Cho nên như bây giờ nói tỳ kheo quán thân trong thân hay hoặc là quán thân ngoại thân thì sẽ dạy đó là tu Tứ Niệm Xứ rồi, mà ở đây thì Phật chỉ dạy cho chúng ta biết rằng những cái hành động mà cái người mà tu sĩ trong đạo Phật, trong pháp môn của Phật là phải đi vào cái lộ trình thứ hai là họ phải làm cái gì trước cái gì sau. Thì đây là vạch ra cho chúng ta thấy từ cái chỗ mà chúng ta giữ gìn, ngăn ngại những nghề nghiệp mà chúng ta không cho nó xen vào trong cái chuyện làm của người tu sĩ của chúng ta, rồi chúng ta bắt đầu chúng ta phải giữ Thánh giới như thế nào để cho Thánh căn của chúng ta nó được tốt, được thanh tịnh cho đến khi mà mắt thấy sắc rồi chúng ta hộ trì như thế nào, rồi cho đến khi mà chúng ta phải giữ cho những nghiệp khổ đau mà ở trong thân của chúng ta, nghiệp khổ cũ nó tiêu diệt mà nó không phát sanh những nghiệp mới. Rồi đến khi cái ăn uống thì chúng ta, Phật nhắc đi nhắc lại về cái ăn uống rồi tới cái ngủ nghỉ, rồi tới cái tỉnh thức rồi cái đặt niệm nhất tâm rồi cho đến khi quán thân trên thân, quán thọ trên thọ, quán pháp trên pháp, quán tâm trên tâm.(BBT:CĐ,17A,E00:14:33)

 Băng số 17

(BBT:CĐ,17B,B00:40:01)Vì vậy mà, cái hành động của ý và hành động của thân, hành động của khẩu, khẩu mình, cái miệng của mình lần lần nó thanh tịnh, nó thanh tịnh tức là nó trở thành cái giới hạnh. Giới hạnh của thân, giới hạnh của khẩu, giới hạnh của ý, ba cái hành động thân khẩu ý này bắt đầu, bởi vì cái hành là cái hạnh cho nên từ đó mà chúng ta giữ gìn không có cho những lỗi nhỏ nhặt mà nó xảy ra, vì vậy mà cái thân khẩu và ý của chúng ta, tất cả những hành động của thân khẩu ý chúng ta nó thanh tịnh, nó thanh tịnh tức là giới hạnh chúng ta đã tròn đầy, oai nghi tế hạnh chúng ta rất tốt. Bởi vì mỗi lần cái thân chúng ta động dụng, thì ngay đó là động dụng của cái hành động của giới luật. Miệng chúng ta nói ra một cái điều gì thì miệng chúng ta nói ra trong giới luật, trong cái hành động của giới luật, nó không có những cái điều mà nghịch lại, lỗi lại giới luật. Rồi cái ý chúng ta khởi nghĩ một điều gì thì nó cũng hành động mà khởi nghĩ đó nó đều nằm ở trong cái hạnh của giới luật cho nên thân khẩu ý nghiệp của chúng ta lần lần thanh tịnh.

Sinh hoạt trong sạch giới hạnh cụ túc, lúc bấy giờ cái sự sinh hoạt hằng ngày do thân khẩu ý chúng ta nó bắt đầu nó đầy đủ, nó trọn vẹn những cái giới hạnh.

Thủ hộ các căn, chánh niệm tỉnh giác và thiểu dục tri túc.Đây là phần giới thiệu chuẩn bị cho đời sống xuất gia của người mới bắt đầu vào lộ trình thứ hai của đạo Phật, nhưng nó cũng là giới hạnh của vị tu sĩ, phần thứ nhất trong đạo Phật. Nghĩa là cái giới hạnh đầu tiên mà chúng ta bắt đầu là chúng ta phải thấy nó thực hiện qua những cái điều kiện này, đó là cái phần thứ nhất của giới hạnh của đạo Phật.

Kế tiếp khi đã xuất gia xong thì vị tỳ kheo giới hạnh phải được học đầy đủ. Nghĩa là bây giờ chúng ta đã xuất gia xong rồi thì lúc bây giờ chúng ta phải siêng năng, tuy ở trên giới thiệu những cái điều kiện như vậy để chúng ta rõ nhưng chúng ta cái giới luật nó đâu phải có một giới hai giới đâu, nó nhiều, 250 giới, 348 giới, do đó chúng ta phải học, học cho thuộc, biết từng cái lỗi nhỏ lỗi lớn chứ không thể nào mà thiếu học được. Do cái sự học hỏi cho đầy đủ đó thì chúng ta mới thấy được cái giới của nó, vì vậy mà chúng ta mới luôn luôn cái hành động của chúng ta sống toàn bộ nằm ở trong cái giới.

Vậy giới hạnh đầy đủ như thế nào?Bởi vì giới hạnh cụ túc ở đây chúng ta giới thiệu nhưng mà nó cũng là cái phần mà hành động của chúng ta bắt đầu chúng ta sử dụng trong cái cuộc đời tu hành của chúng ta. Cái hành động sử dụng đó thì nó là giới hạnh. Nhưng mà giới hạnh mới đầu nó chưa có được đầy đủ đâu, cho nên vì vậy mà tiến tới được giới hạnh được đầy đủ mà gọi là giới hạnh cụ túc, cụ túc tức là đầy đủ, mà giới hạnh cụ túc thì phải làm gì, phải như thế nào? Vậy giới hạnh đầy đủ là gì? Tức là giới hạnh cụ túc là gì? Bây giờ chúng ta phải học cho biết cái giới hạnh đầy đủ cụ túc như thế nào chứ giới bổn thì nó không nói đâu, nó chỉ kê ra những lỗi này lỗi kia chứ nó không nói cái giới hạnh đâu. Nhưng mà ở đây chúng ta phải học cái giới hạnh, mà cái giới hạnh cho nó được đầy đủ thì phải học như thế nào gọi là đầy đủ, mà nếu mà không học đầy đủ thì chúng ta biết đâu mà hành động cho nó đúng là cái giới hạnh. Còn nếu mà chúng ta hành động toàn bộ ở trong giới bổn hết thì trong giới bổn nó có ở trong đó nó có giới đức ở trong đó, nó có giới tuệ trong đó, nó có cả cái giới hạnh trong đó chứ nó đâu có riêng một cái phần nào đâu. Còn giới hạnh khác, giới đức khác, mà giới tuệ khác, nó đâu có giống nhau. Cho nên ở đây chúng ta phân loại ra cái giới hạnh nó phải nằm ở trong những vị trí nào, rồi cái giới đức nó nằm ở trong vị trí nào, giới tuệ nó nằm ở trong vị trí nào để chúng ta thực hiện con đường tu tập chứ nếu mà không chúng ta đâu có biết được. Do đó chúng ta sống ở trong giới luật của Phật, Thầy là thầy của mình mà mình không rõ ông thầy của mình thì mình tu cái gì đây?

Vậy giới hạnh đầy đủ là gì? Tức là giới hạnh cụ túc là gì đó. Vị tỳ kheo phải từ bỏ sát sanh.Đây bắt đầu cái hạnh mà thứ nhất mà người bắt đầu vào tu, hồi nãy đó chỉ mới giới thiệu chúng ta biết phần giới hạnh chứ chưa phải là cụ túc còn bây giờ bắt đầu ở đây chúng ta mới thấy được cái giới hạnh cụ túc đầy đủ thứ nhất là như thế nào. Cái thứ nhất của giới hạnh chúng ta phải làm gì?(BBT:CĐ,17B,E00:44:28)

“Vị tỳ kheo phải từ bỏ sát sanh, tránh xa sự sát sanh, bỏ trượng, bỏ kiếm, bỏ gươm đao, cung tên, súng đạn, dao rựa, mác, (BBT:CĐ,18A,B00:00:00) luôn luôn phải tu tập, biết xấu hổ và sợ hãi trước những lỗi nhỏ nhặt sát sanh. Phải có lòng từ bi, sống phải thương xót đến tất cả hạnh phúc của chúng sanh và loài hữu tình, như vậy là giới hạnh của vị tỳ kheo ấy, thứ nhất trong giới luật của đức Phật”. Đó là cái giới hạnh thứ nhất của vị ấy chúng ta nhớ, đây là cái giới hạnh là không giết hại chúng sanh đó, bỏ trượng, bỏ gậy, bỏ làm cái sự đau khổ, luôn luôn khi mà lỡ chúng ta đạp chết một con kiến là chúng ta phải xấu hổ, chúng ta phải sợ hãi, chứ đừng có nghĩ rằng đó là cái hành động sai lạc của chúng ta, vô tình của chúng ta chứ không phải là một cái chuyện chúng ta coi thường đâu. Bởi vì một vị tu sĩ gọi là giới hạnh thì không được làm đau khổ chúng sanh một con vật nào hết thì mới gọi là giới hạnh, chứ không phải là ăn thịt chúng ở trong miệng mà gọi là giới hạnh được đâu, đó là một cái điều sai, rất sai. Cho nên một người tu sĩ mà theo đạo Phật thì giới hạnh phải rõ ràng, phải biết được cái giới hạnh của nó là cái hành động của cuộc sống của chúng ta hằng ngày gọi là giới hạnh. Mà hằng ngày chúng ta đi chúng ta đạp chết côn trùng thì thử hỏi cái đó là giới hạnh của chúng ta sao, hoặc là hằng ngày chúng ta ăn thịt chúng sanh mà cái đó là giới hạnh của chúng ta sao, cho nên tất cả những cái điều này chúng ta phải thấy được cái chỗ đó, và chúng ta còn phải trau dồi Tứ Vô Lượng Tâm của chúng ta trong những cái giới hạnh này để chúng ta thực hiện tâm từ bi chúng ta luôn luôn lúc nào nó cũng thực hiện với sự thương yêu của chúng ta đối với chúng sanh. Từ đó chúng ta mới không có làm đau khổ chúng sanh, không giết hại chúng sanh, đó là sự tu tập cái giới hạnh của chúng ta.

Đây là chưa phải tới những cái pháp mà dạy tu nhưng đây là những cái pháp để mà chúng ta biết, để mà chúng ta ngăn ngừa để mà chúng ta thực hiện trên cái sự tu tập như chúng ta học hồi nãy, cái lộ trình thứ nhất Tứ Vô Lượng Tâm, Từ Bi Hỷ Xả, Tứ Chánh Cần, các việc ác chưa sanh không cho sanh mà đã sanh thì đoạn diệt, các việc thiện chưa sanh thì cho sanh và đã sanh thì tăng trưởng, đó là Tứ Chánh Cần. Do những cái pháp mà tu tập như vậy và đồng thời Thầy còn dạy nè, Chánh Niệm Tỉnh Thức Định nè hoặc là tu Định Vô Lậu nè, tất cả những cái này đã dạy cách thức, pháp hướng cái này kia, tùy - hướng - quán chúng ta đã có nắm được một số tu tập rồi thì bắt đầu bây giờ qua cái giới hạnh là chúng ta đã biết cách rồi, không cần nhắc đi nhắc lại cái chỗ tu tập này nữa. Sau khi dạy các pháp như là 37 Phẩm Trợ Đạo, như tu Tứ Niệm Xứ hoặc là Ngũ Căn, Ngũ Lực hay hoặc là Thất Bồ Đề thì từ đó mới dạy ra cách thức mà thêm cho nó sâu hơn trong những pháp hành. Còn bây giờ chúng ta chỉ nói về giới hạnh cho nên chúng ta chỉ lướt qua mà không nói về pháp hành, nhưng chúng ta phải biết pháp hành. Nói về phải thương xót chúng sanh thì tức là chúng ta phải biết Từ Bi Hỷ Xả rồi, do đó chúng ta phải muốn cái giới hạnh chúng ta mà tròn đủ, cụ túc là đầy đủ đó thì chúng ta phải thực hiện Từ Bi Hỷ Xả của chúng ta, phải thực hiện Tứ Chánh Cần, rồi thì thực hiện Tứ Chánh Cần thì Thầy đã có giảng cho các thầy biết cách để trạch pháp ra những câu pháp hướng, pháp tùy như thế nào, pháp quán như thế nào thì quý thầy đã rõ rồi, do đó quý thầy vẫn hiểu biết được cái giới hạnh, mà vẫn biết được cái giới hạnh thì quý thầy thực hiện ở những cái pháp đã học thì tức là quý thầy đã đạt được một cái giới hạnh thứ nhất mà trong giới luật của đức Phật đã dạy. Đó là cái giới hạnh thứ nhất, tức là dạy cái hành động của chúng ta phải nó thực hiện cái tâm từ bi như thế nào để mà chúng ta giữ trọn được cái giới hạnh đó, không có còn giết hại chúng sanh, không có còn cầm một cái vật mà làm đau khổ chúng sanh nữa.

Đây, một cái giới hạnh thứ hai, “Vị tỳ kheo phải từ bỏ lấy của không cho, chỉ lấy những vật đã cho, chỉ được mong những vật đã được cho, tự sống thanh tịnh ở hạnh tu này luôn luôn giữ gìn không để mang tiếng trộm cắp, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ hai trong giới luật của đức Phật”.

Đó chúng ta phân ra từng chút để thấy những cái hạnh của nó. Bây giờ mình lấy cái vật của người ta không cho, lén lấy cục kẹo hay một cái bánh ăn lén thì đó là trộm cắp rồi, hay hoặc là thấy ở ngoài vườn của mình có trái cây nào đó thì thay vì hái nó đem vào giao cho chúng tất cả, chúng ta không ăn phi thời, không có ăn trộm, do đó chúng ta hái trả lại không bao giờ mà chúng ta ăn như vậy, như vậy là hành động không có trộm cắp. Còn bây giờ thấy một cái trái cây, ổi hoặc là trái nhãn hay trái gì chín, lấy cái lột bỏ vô miệng nhai thì đó rõ ràng là trộm cắp rồi. Mà trộm cắp như vậy là cái hạnh nó có tốt không, cái hành động đó có tốt không? Cái hành động đó không tốt tức là không phải là giới luật. Vì vậy không phải là giới hạnh. Cho nên khi mà giới hạnh là cái hành động làm cho chúng ta thanh tịnh không còn trộm cắp, không còn ăn vụng ăn vặt, không còn ăn uống phi thời thì đó là cái giới hạnh. Cho nên ở đây cái cuộc sống của chúng ta từng cái giới hạnh như vậy để mà nêu lên, để biết nó là cái giới hạnh nào, thứ nhất thứ nhì thứ ba thứ tư trong cuộc đời tu hành chúng ta phải giữ gìn nó. Như vậy giới hạnh của vị ấy thứ hai trong giới luật của đạo Phật, nghĩa là mình không có trộm cắp, không lấy của không cho thì như vậy là cái giới hạnh thứ hai của đạo Phật.

“Vị tỳ kheo phải từ bỏ dâm dục, phải xa lánh sự dâm dục, luôn luôn tự sống tịnh hạnh trong sạch, trong ý không được mống khởi dâm dục, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ ba trong giới luật của đức Phật”.Đó thì các thầy thấy những cái giới hạnh này thì chúng ta thấy nằm như là gần ở trong giới bổn của Ngũ Giới, rõ ràng, nhưng không phải đâu, nó là giới hạnh để biến ra cái hành động của chúng ta, còn cái kia là giới bổn nhắc nhở chúng ta đừng có làm chuyện đó chớ không phải là giới hạnh, còn giới hạnh đây là cái cuộc sống của tu sĩ, cái hành động sống của tu sĩ phải nghiêm chỉnh trong cái hành động đó gọi là oai nghi tế hạnh của vị đó, cho nên gọi là giới hạnh.

“Vị tỳ kheo từ bỏ nói láo, tránh xa sự nói láo, phải luôn luôn nói lời chân thật, y chỉ trên sự thật mà nói, nói rất chắc chắn đáng tin cậy. Không lường gạt, không phản lại lời nói, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ tư trong giới luật của đức Phật”.

Đó, nếu mà cái người mà không nói láo đó là giới hạnh thứ tư trong giới luật của đức Phật. Trong giới bổn của đức Phật thì cái giới đó cũng là giới thứ tư, mà giới hạnh ở trong đây là hành động mà không nói láo, thì cái hành động oai nghi của chúng ta hằng ngày thì cái oai nghi đó gọi là giới hạnh của chúng ta.

“Vị tỳ kheo từ bỏ nói lưỡi hai chiều, tránh xa nói hai chiều, nghe điều gì chỗ này không đến chỗ kia nói để sanh chia rẽ ở những người này, nghe điều gì ở chỗ kia không đi nói với những người này để sanh chia rẽ với những người kia. Như vậy tỳ kheo ấy đang sống hòa hợp với những kẻ ly gián, khuyến khích những kẻ hòa hợp, vui mừng trong sự hòa hợp, thoải mái trong sự hòa hợp, hân hoan trong sự hòa hợp, nói những lời đưa đến hòa hợp, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ năm trong giới luật của đức Phật”.

Đó thì chúng ta thấy rằng từ cái giới thứ tư đến giới thứ năm, thì ở cái giới này chúng ta thấy nó nằm ở trong Thập Thiện chứ không phải là nằm ở trong cái Ngũ Giới nữa, mà nó đi qua cái Thập Thiện. Mà qua cái Thập Thiện thì chúng ta thấy đây là cái hành động của miệng của chúng ta, mà miệng của chúng ta mà không nói những cái lời hai chiều như vậy, đó là cái giới hạnh của một người tu sĩ, nó có khác hơn ở trong giới bổn đó là ở chỗ này. Chúng ta thấy cái chỗ ở giới bổn thì khi mà nói Ngũ Giới thì nó chỉ có nói vọng ngữ thôi, mà nói về Thập Thiện thì nó mới có nói lưỡi hai chiều, nói lời hung ác,... Đó thì ở đây chúng ta thấy qua cái giới hạnh thì nó lại có sự sai khác hơn một chút xíu như vậy thôi mà nó nói lên được cái hành động của nó, cái hành động của cái vị tu sĩ, cái oai nghi tế hạnh của nó ở chỗ cái hành động của cái miệng của nó. Đó là giới thứ năm, giới hạnh thứ năm trong giới luật của đức Phật.

“Vị tỳ kheo từ bỏ nói lời độc ác, tránh xa nói lời độc ác, vị ấy nói những lời không có lỗi lầm, đẹp tai, dễ thương, nhẹ nhàng, ôn tồn, nhã nhặn, dễ cảm thông đến tâm của mọi người, luôn luôn có những lời tao nhã làm đẹp lòng người khác. Như vậy giới hạnh của vị ấy thứ sáu trong giới luật của đức Phật.”

Đó thì cái giới hạnh thứ sáu này thì chúng ta thấy không có nói lời to tiếng, không có chửi mắng, không có nạt nộ, không có làm cho người ta khổ sở, không có làm cho người ta sợ hãi mà luôn luôn nhẹ nhàng, ôn tồn, nhã nhặn thì đó là cái hạnh, cái oai nghi tế hạnh của cái hành động của miệng. Cho nên nó là giới hạnh thứ sáu ở trong giới luật của đức Phật.

Kế nữa, “vị tỳ kheo từ bỏ nói lời phù phiếm, tránh xa nói lời phù phiếm, phải nói đúng thời đúng lúc, nói những lời chân thật, nói những lời có ý nghĩa cao đẹp, nói những lời về Chánh pháp, nói những lời về giới hạnh, giới đức, nói những lời đáng được ca ngợi, nói những lời hợp thời, hợp lý, hợp căn, hợp cơ, thuận lý, có mạch lạc, có hệ thống, có ích lợi cho người cho mình. Như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ bảy trong giới luật của đức Phật.”

Đó thì ở đây cũng trong cái hành động nói mà nói như thế nào mà được những cái hạnh, được cái giới hạnh đó thì như vậy thì cái giới hạnh này là giới hạnh thứ bảy trong giới luật của đức Phật.

“Vị tỳ kheo từ bỏ làm hại các hạt giống và các loại cây cỏ thảo mộc, dùng ngày một bữa không ăn đêm, không ăn phi thời; từ bỏ, xa lánh ăn phi thời; từ bỏ đi xem múa hát, ca nhạc kịch; từ bỏ trang sức bằng vòng hoa hương liệu, dầu thơm, xà bông thơm và các thời trang khác; từ bỏ không dùng giường cao rộng lớn; từ bỏ tủ bàn ghế sang đẹp; từ bỏ nhận vàng bạc, tiền bạc, của báu; từ bỏ không nhận các hạt giống sống; từ bỏ không nhận thịt sống, thịt chín; từ bỏ không nhận đàn bà, con gái; từ bỏ không nhận nô tì trai gái; từ bỏ không nhận cừu và dê; từ bỏ không nhận gia cầm và heo; từ bỏ không nhận voi, bò, ngựa, ngựa cái; từ bỏ không nhận ruộng nương, đất đai; từ bỏ không nhận người môi giới hoặc tự mình làm môi giới; từ bỏ buôn bán các nghề thương mại; từ bỏ gian lận bằng cân, bằng thướ,c bằng tiền bạc, hoặc bằng các dụng cụ đo lường khác; từ bỏ các tà hạnh như hối lộ, ăn lo, gian trá, lừa đảo; từ bỏ làm tổn thương hoặc làm đau khổ chúng sanh, câu thúc, bức bách, bức đạp. Như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ tám trong giới luật của đức Phật”.

Đó là từ bỏ những cái việc làm như vậy, từ bỏ tất cả những điều kiện ở trên mà Thầy đã kể thì nó mới là cái giới hạnh thứ tám của trong đạo Phật, của giới luật của đạo Phật. Nó một loạt như vậy chứ nó không kể ra từng chút từng chút. Nghĩa là ở đây Thầy xin giải thích thêm chỗ này “từ bỏ không nhận đàn bà con gái” là dưới hình thức mà người tu sĩ mà chúng ta nhận đó là chúng ta nhận hoặc là cái người mới vào mà tập sự tu hành làm công quả, đó là hình thức mà tôi tớ ở trong nhà chùa đó. Người ta công quả rồi sai người ta làm cái này làm cái kia cái nọ, sai họ làm đủ thứ chuyện nhà chùa, đó là hình thức là công quả nhưng mà sự thật đó là mình nhận là đàn bà hay hoặc là đàn ông hay hoặc là con trai để làm nô tì cho mình ở trong chùa, đó là hình thức công quả.

Cho nên ở đây chúng ta phải xét rằng ông Phật hồi xưa không có làm cái điều này, không có nhận cái kiểu mà công quả đâu, còn bây giờ thì chúng ta ngồi không đó mà nhận người vô để gọi là tập sự đó, gọi là tịnh nhân đó, để cho họ công quả hay hoặc là những người cư sĩ ở ngoài họ muốn tạo thêm phước để họ vô chùa họ làm công quả đó. Cái điều đó thật sự ra nhiều khi mình hiểu lầm một chút xíu mình tưởng đó là những người công quả để cho họ tạo phước họ nhưng mà cuối cùng thì mình lại nhận họ trở thành những người nô tì của mình ở trong chùa để cho sai vặt họ làm cái này cái kia cho mình, cho mình khỏi làm, từ cái quét dọn nhà cửa chùa chiền đều là sai những cái người công quả. Tu sĩ thì ngồi không chơi chứ còn để cho tất cả những cái vị cư sĩ, bởi vì có những người công quả nhiều thì toàn bộ tu sĩ đều là ngồi chơi. Thầy thấy cái điều này rất rõ, cho nên ví dụ như bây giờ trong cái phần mà nhiệm vụ mà của các cô mà ở trong bếp nước á, mà ni á, thì khi mà có những người cư sĩ vô công quả, họ giao phó hết cho mấy bà công quả đó làm chứ họ ngồi đó họ chỉ móng tay, họ làm chủ họ sai, tức là biến những người công quả đó trở thành nô tì cho cái người tu sĩ, cho nên cái giai cấp của người tu sĩ trở thành giai cấp là chủ, chủ nhân còn cái giai cấp của cư sĩ mà công quả là giai cấp nô tì.

Chúng ta phải hiểu thêm những hình thức mà nó qua cái danh từ thì coi như là công quả, nhưng mà qua cái hành động thì như là nô tì, sai rồi bảo rồi này kia đủ thứ hết, làm đủ thứ mọi mặt hết. Mà cái người mà làm nô tì như vậy người ta chỉ nghĩ minh làm cái điều đó được phước cho nên cứ ráng mà làm thôi, phước đâu thì có hay không có thì không biết nhưng mà chỉ nghe quý thầy nói ờ thì làm công quả thì được phước thì cứ chổng khu mà làm thôi, người ta sai cái gì mình làm cái nấy thôi, bảo quét dọn cái gì, hốt rác hay hoặc là chỗ dơ bẩn nào cũng xông pha vô. Chẳng hạn nào như quý thầy ở đông rồi những cái hầm tiêu nó đầy ngập lên, thay vì quý thầy phải nhảy xuống dưới hốt, không, nhờ mấy ông cư sĩ mà vô mà công quả mấy ông giúp dùm cái này phước báo lớn lắm á, do đó mấy ổng nhảy xuống mà hốt. Đó là những cái mà chúng ta lợi dụng cái lòng tin Phật, cái sự mà cầu để được phước báo cho nên cái sự tha cầu được phước báo đó mà chúng ta biến họ trở thành những nô tì làm những cái chuyện dơ bẩn thay cho chúng ta trong khi chúng ta là những người tu sĩ chưa đến đâu mà cũng chỉ muốn ngồi trên để làm chủ mà sai họ. Bởi vì khi mà lật ra những cái giới hạnh này của đạo Phật, Thầy thấy đức Phật dạy chúng ta quá kỹ, không còn có cái chỗ nào mà thiếu sót những cái hành động đúng sai của chúng ta hết. Nghĩa là lật ra tất cả những cái sự thật của cuộc sống tu hành của chúng ta thì những cái giới hạnh Thầy thấy đức Phật dạy không còn cái chỗ nào mà đức Phật không dạy cho chúng ta biết. Do biết như vậy mà chúng ta dạy cho rõ ràng, cho kỹ lưỡng chứ không khéo thì người ta cũng sẽ lầm lạc mất đi.

Tiếp tục, vị tỳ kheo không được trồng trọt tất cả các loại hạt giống,nghĩa là cái hạt giống nào chúng ta cũng không được trồng hết. Những loại giống từ rễ cây sanh ra, nghĩa là có loại giống cái cây mình chặt cái rễ đi, rồi cái rễ đó nó lên cái tược, rồi mình lấy cái tược đó mình đem trồng thì đức Phật cũng cấm không có được lấy đó. Những cái chiết cành, tháp cây, làm cho nó ra những cây con, cây nhánh đó rồi đem trồng thì đức Phật cũng không có cho chúng ta trồng. Những cái hạt giống mà ươm nó lên cây, rồi những cái rễ cây mà lên cây, cũng như thí dụ như cái cây chuối vậy đó, nó từ cái củ của nó ra cây vậy đó thì đức Phật cũng không có cho chúng ta trồng cái gì hết, tới cái cây chiết cây tháp gì cũng không cho trồng hết. Đó là tất cả những cái loại đó đức Phật cấm không cho chúng ta làm. Và cũng không được làm hại những loại giống đó,không được làm cho những loại giống chết, nghĩa là chúng ta không được trồng nhưng chúng ta cũng không được làm hại cho nó chết. Đó là những cái đặc biệt của đạo Phật đó. Vì vị tỳ kheo chỉ dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà thôi,nghĩa là chúng ta chỉ đi xin ăn thôi chứ chúng ta không có làm những cái điều đó được, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ chín trong giới luật của đức Phật.

Nghĩa là các thầy thấy giới bổn nó có khác không? Mà đến đây giới hạnh nó đi qua một cái góc độ khác rồi, nó đi qua một góc độ mà chúng ta không ngờ được cái hành động hằng ngày chúng ta phải sống, do đó chúng ta không học giới bổn thì chúng ta thấy hoàn toàn là ở chỗ mà trồng tỉa thì nó không có phạm tội gì hết, nhưng mà qua cái giới hạnh chúng ta thấy cái hành động mà của vị tu sĩ đó chỉ có hành động đi xin mà thôi chứ còn hoàn toàn là không có làm được cái gì khác hết. Mà thật sự đi xin mới giải thoát còn làm làm sao giải thoát được, cho nên đức Phật cấm từ không có nhận các hạt giống. Đó là cái giới hạnh thứ chín của một người tu sĩ của đạo Phật.

“Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn cất chứa và thọ hưởng các đồ vật như cất chứa các món ăn, cất chứa đồ ăn uống, cất chứa vải, cất chứa xe cộ, cất chứa đồ nằm, cất chứa hương liệu, cất chứa các mỹ vị, như vậy không đúng giới hạnh. Vị ấy phải từ bỏ cất chứa các vật trên, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười trong giới luật của đức Phật.”

Đó, cấm chúng ta không cất chứa được cái gì hết, nghĩa là dù là thuốc thang cái gì cũng không cất chứa, cho nên Thầy nói trong cuộc đời tu hành của Thầy mà đọc đến cái chỗ giới hạnh Thầy thấy Thầy chưa có trọn vẹn được chút nào hết, chỉ có bây giờ Thầy ẩn bóng sống một cái đời sống du tăng khất sĩ rày đây mai đó, lúc thì ở rừng, lúc thì ở núi, lúc thì giữa chợ, ai cho cái gì ăn cái nấy, hoàn toàn là ba y một bát không thêm không bớt, đau thì xin thuốc mà không đau thì không có xin, không để dành đó. Còn chúng ta thì luôn luôn lúc nào cũng phòng ngừa, phòng ngừa để dành, mang ôm ấp, cứ sợ hãi bệnh đau rồi chết thôi. Người tu sĩ mà khi nỗ lực thực hiện được như vậy rồi thì chúng ta chẳng còn sợ hãi gì nữa hết. Như Thầy bây giờ còn sợ hãi cái gì, cho nên thực hiện đúng cái hạnh của đức Phật chứ còn để làm gì nữa đây. Nếu mà Thầy không thực hiện chắc cuộc đời này chẳng có ai thực hiện được những cái giới hạnh này hết.

“Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn sống theo các trò du hí không chơn chánh như múa, hát, ca nhạc kịch, ngâm vịnh, nhịp tay, nhịp chân, kệ tụng, ca ngâm í a í à, hoặc tụng kinh, tụng thần chú, tay bắt ấn, đánh trống lớn trống nhỏ, phèng la, chập chả, đẩu, mõ, diễn tuồng thần tiên, mãi võ, đấu voi, đấu ngựa, đấu bò, đấu trâu, đấu dê, đấu cừu, đá gà, đá dế, đá chim cun cút, đấu gậy, đấu côn, đấu quyền, đô vật, bắn súng, đấu gươm, thi bắn, tập dợt bắn, tập đánh giặc giã, tập thao dượt diễn binh. Vị tỳ kheo phải từ bỏ các loại du hí đối với người tu nó không chơn chính”.

Tức là tất cả những cái điều kiện trên nó không có chơn chính đâu, đối với người tu thì nó không chơn chính, đối với người ngoài đời thì người ta chơn chánh hay sao kệ người ta, còn riêng mình đi theo đạo Phật thì nó không chơn chánh. Như vậy là giới hạnh của vị tu sĩ thứ mười một trong giới luật của đức Phật.Nó được ghép vào thứ mười một ở trong giới hạnh của giới luật của đức Phật. Đó thì những cái điều mà hôm nay Thầy kể ra hết để cho quý thầy chuẩn bị cho một con đường mà học giới, để rồi nó sáng tỏ như là ban ngày, nó không còn cái chỗ nào mờ ảo hết.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn sống theo các trò chơi giải trí trong thế gian như cờ tướng, cờ gánh, cờ quân, cờ vua, cờ tám hình vuông, cờ mười hình vuông, cờ chơi trên đất, cờ chơi cò nhảy ô, chơi bỏ khăn, chơi làm mù bịt mắt, chơi u, bắt mọi, chơi đánh gồng, đánh trỏng, chơi u ấp, chơi nhảy dây cò cò, chơi bông vụ, chơi xúc xắc, chơi đá cầu, chơi bóng rổ, chơi đánh tennis, chơi đánh bóng, đá bóng, lội đua, chạy đua, đạp xe đạp đua, chơi thổi kèn bằng lá cây, chơi lộn nhào như xiếc, chơi đánh đu, chơi búp bế, chơi xe điện tử, chơi chong chóng, bông vụ, chơi giấu, chơi ú tim, chơi những xe tàu đồ chơi trẻ con, chơi cung tên súng giả, chơi đoán chữ viết trên lưng trên không, chơi bắt chước bộ điệu, chơi làm hề, vân vân...

Đó là tất cả những cái trò chơi như vậy hầu hết là cái giới hạnh của người tu sĩ không được làm cái trò chơi đó. Bởi vì có nhiều chú 7 tuổi vô tu hành, các con biết không, nhảy cò cò, có không? Rồi ngồi chơi cái này, 3 - 4 chú ngồi chơi bỏ khăn, rồi bịt mắt, rồi làm mù đủ cách theo cái kiểu mà trẻ con ở ngoài thế gian, cho nên đức Phật kiết những cái giới hạnh của người tu hoàn toàn từ trẻ con mà vào tu mới 7 tuổi, 8 tuổi cho đến người lớn, hoàn toàn là tất cả những cái trò chơi đó đức Phật nêu ra đó là những cái giới hạnh mà người tu không có được làm, không được chơi những cái trò chơi đó. Cho nên trẻ con làm sao 7 - 8 tuổi làm sao mà thấy súng giả không ham, thấy cung tên không thích cho nên nó khoái lắm chớ gì; còn bên nữ mà nhỏ nhỏ vô tu thấy búp bê sao không ôm, mà ôm ẵm như vậy thì các con thấy nó thực hiện qua một cái tình ái của nó đó, cái tình thương con, cho nên vì vậy mà đức Phật cấm không có cho chơi những trò chơi như vậy để mà từ đó tuyệt, cho nó phá đi những cái tâm mà dục của nó. Đó là những cái điều kiện giới hạnh nó nghiêm chỉnh như vậy để bắt đầu chúng ta sống như một cái người lớn, một cái người thật sự là một người có cái oai nghi tế hạnh chững chạc của một vị tu sĩ. Vị tỳ kheo phải từ bỏ các loại giải trí như trên, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười hai trong giới luật của đức Phật.Xem được như các trò chơi này được xem như cái giới hạnh thứ mười hai trong giới luật của đức Phật.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn sống dùng các giường cao rộng lớn, ghế bành, ghế trường kỷ, nệm trải giường bằng len, trải giường bằng nệm cao su, nệm thông hơi, vải trải giường nhiều tấm nhiều màu, chăn len trắng, chăn len thêu bông, nệm bông, nệm thêu hình các con thú, nệm bằng lông thú cả hai mặt, mền có đính ngọc, mền bằng lụa, khảm, mền có voi, mền ngựa, mền xe, mền bằng da sơn dương khâu lại, tấm thảm có lều che phía trên, ghế dài có gối đầu, gối chân, gối ôm, có những màn, những màu sắc rực rỡ, nói chung là tất cả những đồ dùng trong nhà như xe cộ, ti vi, tủ lạnh, tủ giặt, máy móc vi tính, cát sét thu băng, điện thoại, ra đi ô, vân vân... Tấtcả những đồ dùng đó hoàn toàn là người tu sĩ mà gọi là giới hạnh thì không có được dùng.

Vị tỳ kheo phải từ bỏ không dùng những vật vừa kể trên như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười ba trong giới luật của đức Phật.Mặc dù là tất cả những vật dụng này đức Phật không có nói ở trong kinh nhưng mà đức Phật nói tất cả những cái gì mà có thể trong cái thời của đức Phật có là đức Phật đã vạch ra nói ra, cho nên Thầy dựa theo cái sự hiều biết đó mà Thầy thêm những cái điều kiện như là ti vi, tủ lạnh, máy móc, vi tính, cát sét, thu băng gì tất cả, ra đi ô, điện thoại trong thời đại này thì người tu sĩ không có được rớ tới nó, những vật dụng đó. Đó là nó mới hợp với ý Phật, trong cái thời đại của Phật thì không có những vật dụng đó nhưng đức Phật nói như là toàn bộ những vật dụng mà sang đẹp, những vật dụng của vua chúa, những vật dụng của người giàu có mà xài trong cái thời đó thì tất cả những cái vật dụng mà chúng ta hiện đại mà có thì nó cũng nằm ở trong cái sự đó. Cho nên Thầy kê ra hết để chúng ta biết đó là cái giới hạnh của chúng ta không được xài những cái thứ đó, vì những cái thứ đó là làm chúng ta mất cái giới hạnh của người tu. Và cái giới hạnh của người tu mà không có xài tất cả những vật dụng đó đó thì được gọi là thứ mười ba trong giới luật của đức Phật.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà cũng vẫn còn dùng các đồ trang sức mỹ phẩm làm đẹp người như thoa dầu đấm bóp, tắm giặt làm cho thơm tho đẹp đẽ, hoặc đập tay, đập chân, tập luyện làm cho mềm tay, mềm chân, mềm mại. Ởđây là trong thời đức Phật có dạy cấm những cái khi mà thoa dầu để mà làm cho tay chân mình mềm dẻo, để cho mình làm như những cái người mà làm xiếc đó, uốn mình qua lại đồ đó thì đức Phật ở trong cái đoạn giới hạnh này đức Phật cũng có dạy là chúng ta không có nên luyện tập cái điều đó, chứ không phải thoa dầu thơm, xức dầu thơm như ở đoạn trước đâu, mà đây là thoa dầu để làm cho nó mềm dẻo gân cốt của mình để mà luyện tập cho nó mềm dẻo đó, cách thức mà ngày xưa người ta luyện tập để cho thân người người ta mềm dẻo, cái xương sống họ uốn cong như thế này đó là phải thoa dầu để mà tập luyện chớ không phải là đơn sơ mà tập luyện đâu. Theo cái bài kinh của Phật nói thì Thầy đã hiểu biết là người mà tập luyện cho dẻo dai để mà làm xiếc được trò này trò kia được, như uốn cong người như chân kéo lên tới trên đầu bên đây bên kia được hết á là phải thoa dầu rồi mới tập luyện chớ không phải là không thoa dầu mà tập luyện được. Có khi tập luyện được nhưng mà nó rất khó khăn, nó không bằng những người mà người ta thoa dầu rồi người ta tập luyện.

Làm cho mềm mại, dẻo dai, uốn éo hoặc dùng gương soi, kem đánh mặt, vòng hoa, chuỗi hạt, phấn son, phấn mặt, sáp mặt, vòng tay, tóc giả trên đầu, gậy cầm tay, xà quéo, gươm, lọng, dù, dép, thêu khăn đầu, mũ, nón, phất trần vải trắng có viền tua dài và còn nhiều thứ khác nữa. Vị tỳ kheo không được dùng các thứ như vậy gọi là giới hạnh của vị ấy thứ mười bốn trong giới luật của đức Phật.

Những điều kiện kể trên để mà cái người tu sĩ giữ gìn giới hạnh mà không có vi phạm thì đó là cái giới hạnh thứ mười bốn trong giới luật của đức Phật. Thì Thầy kể ra hết những cái gì mà Phật đã kể ra để chúng ta biết những cái giới hạnh như thế nào để chúng ta đừng có phạm phải cái hành động của chúng ta trong những cái sai đó mà làm mất cái oai nghi tế hạnh của người tu sĩ của đạo Phật, làm cho người ta thấy những cái điều đó mà người ta chê bai mình tu hành không đúng, hành động không có đúng cái hạnh của người tu.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà không sống thầm lặng, độc cư cứ thường hay nói những câu chuyện vô ích, tầm thường. Đó thì ở đây Phật cũng nhắc nhở chúng ta phải sống thầm lặng, phải độc cư, đừng có hay nói chuyện, nói chuyện vô ích tầm thường. Như câu chuyện nói về vua chúa; câu chuyện nói về ăn trộm; câu chuyện nói về đại thần; câu chuyện nói về binh lính; câu chuyện nói về sự hãi hùng; câu chuyện nói về chiến tranh; câu chuyện nói về đồ ăn uống; câu chuyện nói về vải mặc; câu chuyện nói về máy móc; câu chuyện nói về khoa học; câu chuyện nói về tôn giáo; câu chuyện nói về thầy này thầy kia;câu chuyện nói về giáo hội; câu chuyện nói về giường nằm; câu chuyện nói về vòng hoa; câu chuyện nói về hương liệu; câu chuyện nói về bà con; câu chuyện nói về xe cộ; câu chuyện nói về tai nạn lưu thông; câu chuyện nói về làng xóm; câu chuyện nói về thị tứ; câu chuyện nói về thành phố; câu chuyện nói về thế giới; câu chuyện nói về đàn bà đàn ông; câu chuyện nói về anh hùng, vị anh hùng này vị anh hùng khác; câu chuyện nói bên lề đường; câu chuyện tại chỗ giếng nước; câu chuyện về người chết thế này thế khác; câu chuyện tạp thoại, huyền thoại; câu chuyện biến trạng của trái đất; câu chuyện biến trạng của đại dương; câu chuyện về hiện hữu và không hiện hữu; vân vân...

Tất cả những chuyện này thì cái người tu sĩ không có được mà bàn bạc, không được nói mà phải sống thầm lặng độc cư. Hầu hết là những điều mà đức Phật kê ra như vậy để mà chúng ta biết rằng chúng ta không có nên mà nói cái chuyện nhảm nhí như vậy, mà sống để mà thực hành những cái pháp mà chúng ta đang thực hành, tu hành thì may ra thì giữ được cái giới hạnh này, thì chúng ta mới có thể tu đạt được những cái sự giải thoát, còn nếu mà không giữ được cái giới hạnh này cứ mãi nói chuyện này chuyện kia thì không biết bao giờ mà chúng ta nói hết chuyện của cuộc đời chúng ta, mà của cái thế gian này được. Nó lắm chuyện lắm, nó không bao giờ hết được. Thử quý thầy cứ nói, cứ nhìn người đời có bao giờ họ hết chuyện đâu, không chuyện này thì tới chuyện khác họ nói hoài không có hết, bởi vì cái miệng chúng ta nó nhiều lắm, nó nhiều chuyện lắm, nó nói không bao giờ dứt, cho nên đức Phật dạy chúng ta sống thầm lặng, sống độc cư là chính cái chỗ đó để mà chúng ta dẹp đi, cái giới hạnh chúng ta tròn đầy ở trong cái chỗ mà dẹp những cái điều mà không nói chuyện phiếm đó.

Vị tỳ kheo ấy phải từ bỏ xa lìa không nói những chuyện vô ích tầm thường vừa kể ở trên như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười lăm trong giới luật của đức Phật.Đó là, đây là giới hạnh thứ mười lăm trong giới luật của đức Phật. Cho nên khi mà nói đến cái giới hạnh thứ mười lăm là chúng ta biết là cái gì rồi, mà nói thứ ba, thứ tư là chúng ta biết cái gì rồi. Cái người mà học giới luật về giới hạnh mà nói đến bây giờ giới hạnh thứ năm là cái gì thì vị đó biết liền, mà nói thứ sáu là cái gì vị đó biết liền, còn bây giờ chúng ta không có học nói thứ mười lăm là cái gì chúng ta chẳng biết, mà nói thứ mười bốn chúng ta cũng chẳng biết. Mà chúng ta học chúng ta biết những cái hành động đó nó nằm ở trong cái giới hạnh nào, trong cái thứ mấy của cái giới luật của Phật. Ðó là chúng ta đã thông suốt được cái giới hạnh, còn chưa thông suốt thì chúng ta cần phải học cho thông suốt.

Vị tỳ kheo mặc dù sống đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn sống bàn luận tranh chấp, kiến chấp tà kiến, tranh luận về thiền, tranh luận về kinh Đại Thừa Tiểu Thừa, tranh luận về kiến giải tưởng giải, tranh luận về giới luật học, tranh luận về luận Trung quán A tì đàm, Thanh tịnh đạo luận, tranh luận về trí Bát Nhã, tranh luận về Phật tánh, vân vân...Tất cả những tranh luận này, điều đó hầu hết là đức Phật ở trong kinh thì đức Phật nói phân ra cái chánh kiến, cái tà kiến rồi kiến chấp này, kiến chấp kia mà 62 cái luận. Nhưng bây giờ thì chúng ta thấy cái luận của chúng ta thì nó nằm đâu? Nó nằm ở trong kinh điển của Đại Thừa, Tiểu Thừa, rồi tranh hơn tranh thua, rồi tranh thiền, tranh đạo, rồi tranh Phật tánh, rồi tranh nói Bát Nhã, rồi nói về Trung quán luận A tì đàm, hoặc là Thanh tịnh đạo luận. Tất cả những cái này đều là chúng ta xoay quanh chứ không phải như trong thời đức Phật là 62 lập luận của thời đức Phật. Ở trong cái chỗ này đức Phật nhắc chúng ta đừng có nên tranh luận trong 62 lập luận đó, thì bây giờ Thầy lại nhắc các thầy đừng có tranh luận ở trong những cái tranh luận của trong cái thời đại chúng ta, bây giờ là chúng ta tranh luận thiền, tranh luận đạo, tranh luận Tiểu Thừa - Đại Thừa, tranh luận Nam Tông - Bắc Tông. Đó là chúng ta có những tranh luận đó, lớp thì hòa giải, lớp thì tranh luận, lớp thì móc bên đây, nghéo bên kia làm nhiều cái có thể làm cho tan nát cái nhà Phật giáo của chúng ta ra. Cái đó là cái mà đức Phật đã cấm và vì vậy mà người tu sĩ mà có cái giới hạnh thì không có nên làm cái điều này, không có nên tranh luận cái điều này, ai nói gì thì làm thinh không có tranh luận hơn thua.Đó là những cái mà đức Phật đã dạy chúng ta từ xưa, bây giờ chúng ta phải hiểu là lúc bây giờ cái giai đoạn chúng ta họ đang tranh luận cái gì thì chúng ta phải đem cái đó ra mà nêu lên để cho cái người hiện nay người ta biết là người ta đang tranh luận cái đó là cái sai của người tu theo giới hạnh của đức Phật.

Vị tỳ kheo ấy phải từ bỏ, xa lánh những cuộc tranh luận, tranh chấp kể trên, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười sáu trong giới luật của đức Phật.Đó, cái sự tranh chấp này nó nằm ở trong cái hạnh của thứ mười sáu, cái giới hạnh thứ mười sáu của đức Phật.

Vị tỳ kheo mặc dù đã sống dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn sống đưa các tin tức người này người kia, hoặc tự đứng ra làm môi giới, thuyết khách cho vua chúa, cho các vị đại thần, bàn mưu tính kế quốc sự quốc dân, làm mai dong môi giới bán nhà bán ruộng bán đất, môi giới buôn bán, môi giới trai gái, môi giới làm ăn chạy áp phe áp pháo để kiếm danh kiếm lợi thêm.Mặc dù là mình ăn của đàn na cúng dường mình rồi đó, của đàn na thí chủ cúng dường mình rồi mà mình còn đi làm những cái nghề nghiệp như vậy, đi làm những cái môi giới như vậy hoặc làm quốc sư rồi đó thì cái điều đó là không phải, bởi vì mình người tu rồi, mình chỉ người ta đến hỏi, nhà vua tin mình đến hỏi thì mình gợi ý họ thôi chứ mình không làm quốc sư, điều đó phải bày mưu tính kế này nọ kia, phải đánh giặc như thế này thế kia, thì cái điều đó là cái người tu sĩ của đạo Phật không có được làm cái điều đó, cho nên làm cái điều đó đức Phật gọi là làm môi giới. Mình quốc sư của nhà vua thì tức là mình dạy đạo cho nhà vua thôi, chứ không phải là mình cố vấn quân sự cho nhà vua để đi chinh phạt nước người ta hoặc là phải làm cái thế này để trị dân trị nước. Trị dân trị nước bây giờ nhà vua không hiểu, nhà vua hỏi mình thì mình chỉ góp ý cho cái phần của nhà vua về cái phần đạo đức của mình đang tu tập để mà dạy thôi, còn cái phần khác thì nhà vua muốn làm sao đó thì làm chớ không góp ý là phải xây dựng cái pháp luật này, cái pháp luật kia phải sửa đổi cái này, sửa đổi cái kia như vậy là trị nước như thế này thế khác, mình không có góp ý về cái phần đó. Nhưng mình nói về cái thiện pháp thì nhà vua xét qua cái thiện pháp mà đặt ra giới luật như thế nào để đúng để mà cai trị dân, cai trị nước để đem lại sự trật tự an ninh cho dân giàu nước mạnh. Thì cái đó là mình chỉ góp về cái đạo đức nhân quả, cái đạo đức chơn chánh của đạo Phật để cho nhà vua hiểu được cái đạo đức mà nhà vua tự làm lấy cái pháp luật mà áp dụng trong dân gian để đem lại trật tự mà thôi, chứ chúng ta không có góp ý gì về cái phần đặt ra pháp luật này, đặt ra pháp luật kia cho nhà vua. Vị tỳ kheo ấy phải từ bỏ, xa lìa đưa tin làm môi giới như trên, vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười bảy trong giới luật của đức Phật.Đó là cái giới hạnh thứ mười bảy của cái người tu theo đạo Phật.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường vẫn còn sống lừa đảo, nói lời xiểm nịnh, gợi ý dèm pha cầu lợi, vị ấy phải từ bỏ, viễn ly lời nói lừa đảo, xiểm nịnh như trên, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười tám trong giới luật của đức Phật.Có nhiều người họ nịnh bợ vua lắm, để làm gì, để cho vua phong chức mình cái này cái kia, đó là những vị tu sĩ như vậy không nên làm cái điều nịnh bợ đó. Hoặc là thấy người ta giàu có cúng dường tiền mình thì nịnh bợ cho nên họ đến xin xuất gia thì mau mau xuất gia liền, cho họ thọ cụ túc liền, đó là mình nịnh bợ họ. Mặc họ, chừng nào họ giới luật được rồi mới là cho họ thọ giới đàng hoàng, còn họ chưa được thì không, nhất định là không cho, dù họ là vua cũng vậy nữa chứ đừng có nói là nhà giàu. Cho nên chúng ta là một người tu sĩ phải thẳng thắn, phải cương nghị để giữ gìn mạng mạch của Phật pháp chứ không thấy người ta giàu có cúng tiền cho mình cất chùa nhiều rồi, bây giờ chùa mình sang đẹp rồi là nhờ cái ông cư sĩ đó giàu có hoặc là nhờ ông vua đó, bây giờ ổng muốn xuất gia cái vô đó cái là cạo đầu cho ổng thọ giới cụ túc liền, ổng ngồi ổng bạch ngực ổng quạt như là ông địa mà quạt như vậy đó thì thử hỏi quý thầy nghĩ sao là cái vị tu sĩ giới hạnh ở chỗ nào. Thế mà chúng ta hỉ hả rằng đó là một vị Di Lặc rồi, thì chúng ta thấy cái đó là một cái sai của đạo. Chúng ta phải mạnh dạn không có nịnh bợ vua chúa, không có nịnh nhà giàu. Chúng ta đi xin từng người ăn chớ không phải là chúng ta xin một người nào mà chúng ta sợ.

Vị tỳ kheo mặc dù dùng các món ăn do tín thí cúng dường vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà hạnh, tà nghiệp như xem tướng, coi tay, chiêm tinh, tuổi tác, tướng mạo, triệu tướng, mộng tướng, thân tướng, dấu chuột cắn, cúng bái, tế lửa, tế núi, tế sông, tế vỏ lúa, tế tấm, gạo, muối, tế thực tô, tế thực phẩm, tế máu. Tất cả những cái mà cúng tế kiểu này các con thấy có nhiều chùa người ta chiều chiều lấy gạo với muối để cúng cô hồn đó, tức là tế cô hồn đó. Đó là ở đây Phật dạy là tế gạo muối đó, tế thực tô có người lấy thực tô rồi tế thực phẩm cúng bái đồ ăn đồ uống cúng lên đó, có người lại cắt tay mình lấy máu hoặc này kia đó thề nguyền này kia đồ, đó tức là tế máu đó. Đó là những cái sai, những cái mà không đúng, những cái hạnh đó là những cái hạnh không phải là cái hạnh người tu, cho nên làm những cái đó như tế lửa tức là cúng thần lửa, tế núi tức là cúng núi, cúng thần núi, tế sông tức là cúng thần sông tức là cúng hà bá, thủy long ở dưới nước, đó là cúng những cái thần ở dưới đó. Cúng vỏ lúa, hồi đó Thầy nghe nói cái vỏ lúa lớn lắm và lúa khi mà nó chín rồi thì nó lăn về người ta khỏi có cắt gặt cho nên bây giờ người ta nhớ như vậy đó mà người ta đem cái vỏ lúa, không biết là cái vỏ cây người ta tiện ra cái vỏ lúa, y như cái vỏ lúa người ta để đó người ta thờ rồi người ta cúng bái người ta nói hồi đó cái vỏ lúa hồi xưa như vậy. Nhưng sự thật ra Thầy nghĩ chắc không có điều đó đâu, người ta tưởng tượng ra như vậy, rồi cúng tấm tế gạo muối, đó là những cái mà hiện bây giờ chúng ta cũng còn những cái ảnh hưởng đó, mà trong đạo Phật dạy chúng ta những cái hạnh của người tu là không được làm những cái điều đó. Thế mà bây giờ ở trong chùa chúng ta thấy cũng có đem gạo muối tế cúng cô hồn các đảng. Quyến rũ ba con ma nó đến rồi nó khua chén khua bát ở trong chùa nói là quỷ chùa nó dậy, sự thật ra mình rủ nó đến nó chẳng khua chén khua bát của mình thì làm sao mà không dậy, tại vì mình đem cho nó mình kêu nó về nó ở nó chẳng phá mình, còn như ở chỗ Thầy, Thầy không kêu nó làm sao có rung chuông nó, lúc nồi nó có lúc lắc chén bát ở đâu, cho nên ở đây chẳng có quỷ chùa chút nào hết, mà chẳng có cô hồn các đảng nào hết. Bởi vì Thầy là một người tu Thầy không gần những cái thứ đó, Thầy không cầu nó, Thầy không cúng nó, cho nên nó đâu có dám lại đây, còn cái chỗ nào mà mê nó thì cứ mời thỉnh nó thì nó phải tới, nó tới rồi không cho nó ăn thì nó khua chén khua bát nó làm cho sợ, sợ đặng cho đem cơm đem muối cho nó ăn, đem gạo.

Khoa xem tay, xem nốt ruồi,có người thì xem nốt ruồi, cha, nốt ruồi này làm quan, nốt ruồi này làm tướng, nốt ruồi này làm tôi tớ, nốt ruồi này nghèo khổ nè... làm cho mấy bà hoảng hồn đi, mới đem cắt đốt, mới làm cho đau khổ người ta. Nói tầm bậy tầm bạ. Trong da thịt của mình là vô thường có gì đâu mà phải nói là tướng này tướng kia tướng nọ trong đó.

Khoa xem địa lý, khoa xem mộng, khoa cầu thần ban phước, khoa cầu quỷ ma, yếm đối trùng tang, yếm đối ma quỷ thần trùng, có thần trùng nữa, đủ thứ hết.Yếm đối nhà cửa mả mồ, dùng khoa trị rắn thuốc rắn, dùng khoa thuốc độc khoa trị bò cạp đoán số mạng cầu khẩn ngăn ngừa tai nạn, khoa biết chim nói chuyện. Đó tất cả những cái khoa như vậy, vân vân,... thì đức Phật đã cấm người mà tu cái giới hạnh của Phật thì không được làm những cái điều mà đã kể ở trên.

Vị tỳ kheo ấy phải tránh xa từ bỏ tà hạnh nghiệp đã kể trên như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ mười chín trong giới luật của đức Phật.Đó là giới hạnh thứ mười chín trong giới luật của đức Phật là không được làm những cái nghề nghiệp, những điều mà cái hành động làm như vậy tức là sai, không có đúng, đó là nuôi cái tà mạng của chúng ta. Cái tà nghiệp đó nuôi cái tà mạng. Vị tỳ kheo ấy phải tránh xa.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường vẫn còn nuôi sống bằng những tà nghiệp như làm nghề xem ngọc báu, đó mấy cái người mà bán ngọc này kia, mình đem ngọc tốt đến họ xem coi ngọc này thứ thiệt hay thứ giả đó, đó là cái nghề xem ngọc báu đó, xem tướng que gậy, xem tướng áo quần, xem tướng gươm kiếm, xem tướng mũi tên, xem tướng cây cung, xem tướng võ khí, xem tướng đàn bà, xem tướng đàn ông, xem tướng thiếu niên, thiếu nữ, tướng đầy tớ nam, tướng đầy tớ nữ, tướng voi, tướng ngựa, tướng bò đực, tướng bò cái, tướng dê, tướng cừu, tướng gia cầm, tướng chim cun cút, tướng con tắc kè, tướng vật tai dài. Tất cả những cái tướng này hầu như người ta xem, các thầy thấy có người họ coi bò, trâu hoặc là ngựa, họ coi xoáy coi bướm đó, coi con ngựa này có cái xoáy này con ngựa hay, con ngựa dở, con bò này nó có cái xoáy này con bò này ăn thịt chứ còn nó cày ruộng không được, đó là tất cả những điều kiện đó có nhiều người họ rành về bướm xoáy dữ lắm cho nên họ coi tướng bò, tướng trâu, tướng ngựa là coi như vậy đó. Còn ở đây thì tất cả những cái này đức Phật đều là cấm không cho người tu sĩ, giao qua cái giới hạnh của người tu sĩ không có được hành động, không có được làm những cái nghề nghiệp đó như vậy. Như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ hai mươi trong giới luật của đức Phật.Thì chúng ta thấy cái giới hạnh mà không có coi tướng coi này kia của người này, người kia hoặc là coi tướng bò, tướng trâu, tướng thú vật như ở trên đã kể thì đó là cái giới hạnh thứ hai mươi trong giới luật của đức Phật.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn nuôi sống bằng những tà nghiệp như đoán trước vua sẽ tiến quân, vua sẽ lui quân, vua bản xứ sẽ tấn công, vua ngoại bang sẽ triệt thoái, vua bản xứ thắng trận, vua ngoại bang thất trận, vua bản xứ bại trận, vua ngoại bang thắng trận, như vậy sẽ có sự thắng bại, sẽ có sự thắng trận cho phe bên này, sẽ có sự bại trận cho phe bên kia. Vị tỳ kheo này phải từ bỏ, từ giã những tà nghiệp như kể trên.Đó là cái phần mà khi mà có chiến tranh rồi đó, thì mấy ông thầy chùm nhum lại mà bàn tính với nhau, ông vua này thắng á ông vua kia thắng á. Cũng như trong thời chiến tranh các con thấy không, Mỹ nó nay đem quân nó qua đánh mình á, chắc nó thắng á vũ khí nó quá trời nó bỏ bom ở Hà Nội tiêu hết rồi. Đó là mấy ông thầy ngồi bàn chuyện với nhau như vậy đó thì các thầy thấy rằng trong cái vấn đề đó là không phải vấn đề để chúng ta bàn, chúng ta là người tu sĩ phải giữ gìn cái hạnh, trường hợp nó xảy ra mặc nó, ai làm gì làm chúng ta chẳng biết hết. Còn mình bàn như vậy nó có lợi ích gì cho mình không, mình có đem lại cái gì lợi ích cho mình không?(BBT:CĐ,18A,E00:43:02) Nếu mình muốn bảo vệ Tổ quốc của mình thì mình phải khoác cái áo chiến trận ra, cởi chiếc áo tu sĩ chúng ta ra rồi chúng ta sẽ làm công chuyện bổn phận của người dân để bảo vệ đất nước, thì hơn là mình ngồi đó rồi là Mỹ thắng,(BBT:CĐ,18B,B00:00:00) là Tây thắng, là Việt Cộng thắng, là Việt Minh thắng. Điều đó là điều đâu có đúng, cho nên vì vậy mình ngồi bàn, mấy ông thầy chùa ngồi với nhau bàn thắng trận, bàn này kia đủ cách đủ loại cho nên vì vậy đó là những cái sai.

Chúng ta muốn làm cái gì thì chúng ta phải làm cho ra nấy, là một tu sĩ chúng ta không có được nói đến vấn đề đó. Mà chúng ta muốn làm bổn phận người công dân thì chúng ta phải dẹp cái áo cà sa xuống đi, mặc chiếc áo chiến bào lên để mà chúng ta ra trận chiến đấu để dẹp giặc thì như vậy đâu nó ra đó, còn bây giờ mặc chiếc áo này là cái hạnh chúng ta phải đàng hoàng chứ không được ở đó mà nói rằng cái này cái nọ cái kia. Làm cái gì nó ra cái nấy, cho đúng. Chớ còn mặc chiếc áo này mà xiên xẹo nói bên đây bên kia rồi hùa bên đây bên kia cuối cùng mai mốt đi ở tù, ở tù không có giá trị gì hết hà, thà là mình đi chiến đấu mình ở tù nó có giá trị, mình dẹp giặc mình bảo vệ đất nước của mình nó có giá trị. Còn giờ mình nói cái chuyện tào lao như vậy chúng còng đầu mình nó bỏ tù, nói mấy ông thầy chùa này làm chính trị mà có làm chính trị đâu, nói miệng không hà mà bị ở tù, oan ức không? Đó là cái giới luật, cái giới hạnh của Phật cấm chúng ta là đúng chớ không phải là sai, nhưng tại chúng ta không có học cái giới hạnh cho nên từ đó cái miệng của chúng ta nó đi đến cái sai lệch của nó, nó làm chúng ta lạc đường, lạc cái hạnh của người tu.

Như vậy là giới hạnh của vị tỳ kheo thứ hai mươi mốt trong giới luật của đức Phật.Bởi vậy ở đây Thầy dạy cái nào nó ra cái nấy rất rõ ràng, chúng ta là người như thế nào chúng ta phải làm đúng như thế nấy, người tu sĩ phải làm đúng người tu sĩ, mà chúng ta muốn làm một bổn phận người công dân thì chúng ta phải khoác áo người công dân chúng ta làm bổn phận của người công dân đất nước đó, chứ không phải là mang chiếc áo của tu sĩ mà làm bổn phận người công dân thì không đúng. Mặc dù chúng ta biết chúng ta là người công dân nhưng mà chúng ta đã khoác chiếc áo này lên thì cái oai nghi tế hạnh của một người tu sĩ chúng ta phải hẳn hòi của nó, chứ không thể nào mà lầm lạc được, bởi vì Phật dạy nó quá rõ ràng nó không thể nào lầm cái này qua cái kia được.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà nghiệp như đoán trước sẽ có nguyệt thực, sẽ có nhật thực, sẽ có tinh thực, mặt trăng mặt trời sẽ đi đúng chánh đạo, mặt trăng mặt trời sẽ đi ngoài chánh đạo, sẽ có sao băng, các tinh tú sẽ đi đúng chánh đạo, các tinh tú sẽ đi ngoài chánh đạo, sẽ có sao băng, sẽ có lửa cháy, phương hướng sẽ có động đất, sẽ có sấm sét, mặt trăng, mặt trời, các vì sao sẽ mọc, sẽ lặn, sẽ mờ, sẽ sáng, nguyệt thực sẽ có kết quả như thế này, nhật thực sẽ có kết quả như thế kia. Những điều trên đây vị tỳ kheo cần phải tránh xa, cần phải từ bỏ, không được lấy những nghề nghiệp này nuôi sống tà mạng. Như vậy là giới hạnh của vị tỳ kheo thứ hai mươi hai trong giới luật của đạo Phật.

Đó chúng ta biết là mặc sức chúng ta là người tu sĩ, đây là Thầy nói đơn sơ thôi chúng ta không làm cái nghề đó nhưng mà nghe nói nhật thực nguyệt thực là chúng ta cũng chạy ra mà xem mặt trời mặt trăng ăn, mặc tình nó ăn gì nó ăn kệ nó ăn thua gì giới hạnh của chúng ta. Chúng ta là những người tu không có để ý đến cái hiện trạng xảy ra của trên trái đất này, nó làm gì thì kệ trong cái vũ trụ này mặc tình nó làm gì làm. Còn cái này nghe người ta nói nhật thực cái mình cũng chạy ùa theo, cũng đi xem nhật thực, rồi nghe nguyệt thực cũng chạy ùa theo, nghe nói sao băng nó sẽ rớt ở trên quả địa cầu ôm nhau mà khóc mà ráng mà tu để cho nó thoát chết. Thử hỏi người tu sĩ mà như vậy cái hạnh là như thế nào, cái giới hạnh là như thế nào, cho nên tâm luôn luôn lúc nào cũng dao động thì làm sao mà gọi là giới hạnh? Bị dao động trước mọi hiện tượng xảy ra của vũ trụ, bị dao động trước những hiện tượng của con người ở trên thế gian này thì làm sao mà tâm chúng ta an ổn được? Cho nên tất cả những cái này chúng ta đã không hành nghề này mà chúng ta còn phải dẹp cái tâm dao động bằng cái giới hạnh của chúng ta, như vậy là chúng ta mới là những người tu sĩ của đạo Phật. Đó thì hôm nay được nghe giảng được nói cho rõ từng chút từng chút để quý thầy thấy cái tâm của chúng ta không dao động trước cái hiện tượng của thiên nhiên chớ không phải là chúng ta bị dao động nó đâu.

Đây Thầy xin nhắc lại một câu chuyện để cho quý thầy thấy, trong một giáo đoàn của đức Phật 1500 vị tỳ kheo, sau khi đi đến một cái bờ sông đó thì trong khi trời tối cho nên không thể qua sông được, cho nên tất cả các đoàn tu sĩ đều là nằm ở trên cái bờ sông, nằm dựa theo bờ sông, nằm láng ở trên bờ sông và thậm chí như trong khu rừng nữa. Nửa đêm bắt đầu nước dâng lên ngập, nó ngập rồi chúng hoảng hồn hoảng vía nhao nhao hết, đức Phật mới ra lệnh cho một vị tỳ kheo, ông phải ngăn nước lại không có được cho nước tràn vô để chúng tỳ kheo ngủ sáng ra đi. Thì cái vị tỳ kheo đó mới thực hiện chận đứng nước lại, nước dâng lên cao mà không tràn vô, chúng tỳ kheo ngủ im rơ, sáng ra thì vị đó đưa chúng tỳ kheo đi hết rồi mới xả cho nước đi. Thì các thầy thấy trong cái thời đức Phật, đức Phật ra lệnh cái vị nào làm cái phận sự nấy khi mà không có để chúng tỳ kheo nhôn nhao trong cái trước mà thiên tai, trong cái trước nạn nước lụt nước trôi cho nên đi ở trong cái giáo đoàn của đức Phật sự thật ra thì đức Phật đã bảo vệ chúng tỳ kheo rất là nghiêm chỉnh không có để mà dao động trước cái hiện tượng của vũ trụ, của thời tiết.

Đọc qua câu chuyện đó Thầy thấy thật ra thì cái vị đó nói lên cái chỗ mà đức Phật sai thì vị đó mới làm, nhưng mà sau khi vị đó làm rồi thì chúng tỳ kheo biết là vị đó đã có thần thông đến mức độ như vậy thì lúc bấy giờ vị đó đã rời khỏi khu vực đó liền tức khắc, không có đi ở trong đoàn chúng đó nữa. Nhưng mà đó là cái việc bất đắc dĩ để tạo cho chúng tỳ kheo được yên ổn nằm ở trên bờ sông mà không sợ nước cuốn trôi. Nửa đêm nước dâng lên, tràn lên làm cho chúng hoảng hồn hết, do đó đức Phật ra lệnh ông hãy ra ông ngăn nước lại không có được cho nước tràn thì vị tỳ kheo đó dùng thần thông ngăn nước lại không cho tràn, tất cả các chúng tỳ kheo đều nằm yên khô ráo không có một giọt nước. Thì các thầy thấy trong lúc thời bây giờ trong thời đức Phật là như thế nào, không phải là cái thần lực của đức Phật đến mức độ mà đức Phật không dùng thần lực của mình, sai người đệ tử của mình thôi. Để tới những cái vấn đề đó Thầy sẽ nhắc lại cái vị cao tăng đó tên gì họ gì để cho quý thầy biết.

Vị tỳ kheo cần phải tránh xa, từ bỏ các tà nghiệp như kể trên như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ hai mươi ba trong giới luật của đức Phật.Hồi nãy hai mươi mấy rồi con, hai mươi hai phải không? Như vậy là Thầy chưa có đọc cái đoạn này, cái giới hạnh hai mươi ba.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn tự nuôi sống bằng những tà nghiệp như đoán trước sẽ có mưa nhiều, sẽ có đại hạn, sẽ có được mùa, sẽ mất mùa, sẽ được an ổn, sẽ bị bệnh, bị hiểm họa, sẽ có những bệnh ôn dịch, sẽ có bệnh này bệnh khác, hay làm nghề như đếm trên ngón tay, tính số, đoán quẻ âm dương, kế toán, làm sổ sách, làm thư ký, làm theo các nghề của thường tình thế gian.Nghĩa là từ cái chỗ mà đoán cái nghề nghiệp, đoán mưa nhiều mưa ít, rồi xem bệnh ôn dịch, bệnh nào là bệnh đậu mùa, hoặc là như làm nghề mà đếm ngón tay, tính sổ sách, rồi toán quẻ âm dương, hoặc là làm sổ sách như làm thư ký, hoặc là làm các nghề của thế gian khác thì tất cả những nghề nghiệp này đức Phật cấm luôn không cho làm. Như vậy đó là cái giới hạnh thứ hai mươi ba trong giới luật của đức Phật. Vị tỳ kheo cần phải tránh xa, từ bỏ tà nghiệp như kể trên như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ hai mươi ba trong giới luật của đức Phật.

Đó thì những giới hạnh mà Thầy kể ra các thầy có thấy ở trong giới luật của đức Phật không? Không có. Trong giới bổn của Phật không có nói, nhưng mà ở đây kể rất kỹ những giới hạnh, bởi vì đây là những cái mà chúng ta lầm lạc cho nên có nhiều người làm thầy thuốc, có nhiều người làm châm cứu, có nhiều người làm cái chuyện mà họ tưởng đó là chuyện đúng, nhưng mà sự thật đó là cái chuyện sai, cái chuyện không đúng. Có nhiều người làm thầy cúng, thầy bái, có nhiều người làm đủ loại hết người ta vẫn cho đó là trong đạo Phật. Mà nhan nhản là hình ảnh đó trong đạo Phật chúng ta rất nhiều, mà cái giới hạnh thì không ai dạy hết cho nên người ta không biết đâu mà người ta cho nên hễ nói đến họ thì họ nói giới luật không có nói những điều đó, bởi vì giới bổn thì đâu có nói cái điều đó nhưng mà cuối cùng thì giới hạnh rất là đầy đủ, rất là rõ ràng.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn còn tự mình nuôi sống bằng những tà nghiệp như chọn ngày lành để rước dâu hay rể về nhà, chọn ngày lành để đưa dâu hay rể, lựa ngày giờ tốt xấu để hòa giải, để đi thưa kiện, lựa ngày giờ tốt xấu để chia rẽ, lựa ngày giờ tốt xấu để đòi nợ, lựa ngày giờ tốt xấu để cho mượn, cho vay tiền tiêu tiền, lựa ngày giờ tốt xấu để mà xuất hành, nhập gia, ăn tân gia, lựa ngày giờ tốt xấu đi buôn, đi kiện thưa tụng gởi, lựa ngày giờ tốt xấu an táng trừ linh trừ thần...Có không? Ở đời chúng ta thấy cái đó là nó quá nhiều mà ở trong kinh giới của Phật thì nó không có, mà giới hạnh của Phật thì Phật đã dạy chúng ta rất là đầy đủ. Cho nên tất cả những cái điều mà chúng ta làm như vậy đó là cái hạnh của chúng ta sai, của người tu sĩ sai. Cho nên chúng ta không có nên làm những điều đó.

Đó thì chúng ta đã học tới đây là chúng ta không có chọn ngày giờ tốt xấu bằng cách này bằng cách khác mà hầu như là hiện giờ mà tu sĩ của chúng ta trong chùa thì hầu hết là luôn luôn lúc nào, mà chính bản thân của Thầy đây nghĩa là người ta đến đây người ta nhờ Thầy phải coi ngày tốt xấu, coi ngày ăn tân gia, coi này kia, thiệt là một cái điều kiện mà Thầy thấy không có làm mà họ năn nỉ thế này thế khác, họ nói Thầy thế này thế khác đủ thứ hết, cho nên Thầy thấy đó là một cái điều kiện không phải là người tu sĩ. Mà không làm những điều này cho thỏa mãn họ thì họ nói mình tu sĩ không có giúp đỡ họ cái gì hết, không có làm gì cho Phật tử hết. Người Phật tử nào mà gọi là ruột nhất là đòi hỏi nhất cái này nè, họ nói Thầy coi 1000 lần trúng 1000 lần, cái gì nó hay vô cùng á, nói đâu có đó, coi ngày tốt là tốt mà coi ngày xấu là xấu, họ tin như vậy lận, cho nên Thầy thấy điều đó là một cái điều thiệt là điều nó không đúng người tu sĩ của đạo Phật lúc nào hết.

Dùng bùa chú để giúp đỡ người buôn bán, làm ăn may mắn, dùng bùa chú để khiến người gặp tai nạn rủi ro, dùng bùa chú yếm nhà cửa, phá thai, dùng bùa chú khiến cho người ta cóng lưỡi, khiến cho quai hàm cử động, khiến cho tay chân múa men nhảy nhót như điên khùng, dùng bùa chú khiến người đưa tay lên xuống, dùng bùa chú khiến người bị điếc, dùng bùa chú hỏi gương, dùng bùa chú hỏi đồng cốt thiếu nữ, hỏi tà ma, hỏi quỉ thần về tật bệnh, về tai nạn của con người, dùng bùa chú đi hỏi thần thiên thần để biết họa phước, thờ thần mặt trời, thần đất, thần núi, thần lửa, thần tài và cầu si ri thần tài để mang đến tài lợi cho gia chủ.Nghĩa là ông thầy đó ổng dùng bùa chú, dùng thần chú để đọc để thần núi thần sông thần lửa để đến hoặc là thần tài si ri cũng đến để mà đem lại cái lợi cho gia chủ mà người đó rước ông thầy đến để mà rước thần rước này kia. Đó là những điều kiện như vậy là đức Phật cũng cấm không có cho chúng ta thực hiện những hành động, làm nghề nghiệp như vậy. Vị tỳ kheo cần phải tránh xa từ bỏ những nghề nghiệp không chơn chánh ở trên như vậy làgiới hạnh của vị ấy thứ hai mươi bốn trong giới luật của đức Phật.Đó là đừng có dùng bùa chú, đừng có dùng thần chú mà rước thần, kêu thần, kêu thánh đến để mà gia hộ phù hộ cho gia chủ của mình được giàu sang, được hạnh phúc thì cái điều đó là cái điều mà đức Phật cấm các vị đệ tử của ngài không có được làm, đó là những tà hạnh chứ không phải là cái giới hạnh của người tu sĩ đạo Phật, đó là thứ hai mươi bốn.

Vị tỳ kheo mặc dù đã dùng các món ăn do tín thí cúng dường mà vẫn tự nuôi sống bằng tà nghiệp như dùng chú thuật để gạt người, để tìm đất tốt làm nhà, để cầu phước cho nhà mới, làm lễ cúng bái, làm lễ tắm, lễ hy sinh, làm thuốc nôn mửa, làm thuốc bài tiết xổ, tẩy tịnh trong đầu, thoa dầu trong lỗ tai lỗ mũi, nhỏ mắt lỗ tai lỗ mũi, chữa mắt chữa tai chữa mũi, làm thầy thuốc, thầy mổ xẻ, thầy chữa bệnh con nít, làm thầy thuốc nam cho uống bằng rễ cây lá cây,...Tất cả những cái này Phật cũng cấm chúng ta là những người tu sĩ không được làm tất cả những cái nghề mà thầy thuốc như vậy. Dù là mắt tai mũi miệng thân ý của người ta đau bệnh gì thì đi đến ông thầy nào chuyên môn người ta chữa chứ mình làm ông thầy tu rồi hoàn toàn là không làm cái điều đó, mà chỉ lo làm sao mà giữ cho đúng những giới hạnh để mà tu cho được giải thoát là điều quan trọng nhất. Chớ làm chuyện đó rồi người ta thấy ông thầy tu thành ra ông thầy thuốc rồi, người ta thấy ông thầy tu thành ra ông thầy bùa rồi, người ta thấy ông thầy tu thành ra ông thầy trị mắt rồi, người ta thấy ông thầy tu thành ra ông thầy thuốc nam rồi. Ờ ông thầy chùa nay thành ông thầy thuốc nam rồi, trời ơi ổng đi chặt rễ cây rễ rừng ổng vác cả đống đống về đây, bà con mình xuống đến đó mà có đau bệnh ổng cho mình chớ gì, tức là trở thành ông thầy thuốc nam, rồi trở thành ông thầy chữa mắt, rồi trở thành ông thầy mổ xẻ bằng cách này bằng cách khác. Cuối cùng ông thầy tu, ông thầy giải thoát mà không giải thoát, mà vây quanh bao nhiêu cái nhân quả nghiệp báo của chúng,chúng ta làm sao mà giải quyết được cái nghiệp báo đó, chỉ có hành động tu đúng giới luật của chúng ta là mục đích là giải thoát được cái nhân quả nghiệp báo để cho người ta nương theo đó mà hết.Còn bây giờ mình chặt lá cây lá cối cho người ta uống bớt đó, mai mốt cái nghiệp người ta còn nữa chứ đâu phải hết, cho nên càng uống thấy bệnh càng nhiều. Nếu mà hết thì bây giờ nhà thương đâu có bệnh nhân, mà thế mà uống thuốc càng nhiều, thầy thuốc càng nhiều tại sao bệnh nhân lại đống đống như vậy, à, quý thầy thấy không, chúng ta trị cái bệnh mà không trị ở cái gốc mà cứ trị ở cái ngọn làm sao cho nó hết? Do cái gốc nhân quả mà chúng ta không trị được cái bệnh gốc nhân quả mà đi trị cái ngọn thì làm sao cho hết bệnh nhân của thế gian này? Biết bao nhiêu người tốt nghiệp ở trong các trường y khoa mà rồi thế gian này bệnh vẫn bệnh, mà có nhiều cái bệnh bây giờ gọi là những cái bệnh mà không có thuốc trị nữa, chết biết bao nhiêu người. Bệnh gì? Bệnh Sida bệnh gì đó, Thầy chả biết nhưng mà Thầy nghe nói cái bệnh đó bây giờ không có thuốc trị. Thầy thuốc đông quá mà bây giờ trị bệnh không nổi rồi, chịu thua nó rồi, cuối cùng thì càng ngày Thầy thấy các bệnh trạng nó càng có những cái bệnh khó hơn nữa. Do đó chúng ta phải từ ngay cái gốc, mà từ ngay cái gốc đó là những giới hạnh của người tu sĩ đó là trị ngay cái bệnh gốc, thế mà chúng ta không trị ngay cái bệnh gốc của mình mà cứ đi dùng thuốc thang trị ở ngoài ngọn lá làm sao cho hết? Cho nên đối với người tu sĩ có bệnh có sợ không? Bệnh cùi mà người ta rớt từng ngón tay kia mà người ta còn không sợ, người ta đặt cái thọ khổ trước mặt, người ta tu cái Định Vô Lậu người ta quét sạch, người ta giải thoát, các thầy không thấy điều đó, còn bệnh quý thầy có ăn nhằm nhò gì mà mỗi chút là mỗi rên, mỗi chút là mỗi sợ. Đối với người tu sĩ của đạo Phật giới hạnh chúng ta nghiêm chỉnh thì chúng ta chẳng sợ trước cái thọ nào hết.Cho nên trong một đêm bị cảm lạnh mà Thầy chỉ cần ngồi trên bồ đoàn nhiếp tâm trong hơi thở, hoàn toàn thắng được cái cơn cảm lạnh. Thì có gì đâu các thầy thấy rất rõ, chúng ta đừng có sợ hãi cái thọ mà chúng ta chiến đấu nó bằng cái sức lực tinh thần của chúng ta thì chúng ta sẽ qua tất cả mọi cái. Thọ làm sao giết chúng ta được, nhân quả làm sao hại chúng ta được khi mà chúng ta chuyển nó? Đó là cái chỗ mà chúng ta phải đi về tận cái gốc mà trị, còn bây giờ chúng ta cứ làm cái nghề này là trị cái ngọn của thiên hạ chứ làm sao chúng ta trị cái gốc? Cho nên đức Phật cấm không có cho những hành động của tu sĩ chúng ta làm những cái nghề đó. Vị tỳ kheo cần phải tránh xa, từ bỏ những tà nghiệp không chơn chánh đối với người tu sĩ đạo Phật, như vậy là giới hạnh của vị ấy thứ hai mươi lăm trong giới luật của đức Phật.

Đó thì bắt đầu chúng ta thấy trong cái sự tu tập của chúng ta mà đến cái chỗ này chúng ta thấy cái giới hạnh hai mươi lăm của chúng ta là đức Phật đã cấm chúng ta không cho làm nghề thầy thuốc đó, dù thuốc nam thuốc bắc thuốc tây thuốc gì cũng không cho hết, cấm bặt chúng ta phải thực hiện cái ông thầy thuốc trị cái bệnh gốc chứ không phải trị cái bệnh ngọn, còn quý thầy mà làm thầy thuốc thì đó là quý thầy đã trị cái bệnh ngọn chứ không phải trị cái bệnh gốc, bởi vậy đức Phật gọi là “y vương”. Y vương là ông vua thuốc mà trị thì trị cái bệnh gốc của chúng sanh chứ không phải trị cái bệnh ngọn của chúng sanh.

Vị tỳ kheo nhờ giữ giới hạnh không làm những tà nghiệp không đúng hạnh nghiệp của người tu sĩ, nhờ đầy đủ giới hạnh luật nghi nên vị tỳ kheo ấy không thấy sợ hãi từ một phương diện nào của sự giữ gìn hộ trì giới luật.Đây quý thầy thấy cái câu chỗ này, 25 cái hạnh, cái giới hạnh của người tu sĩ thì chúng ta đức Phật đã kết luận 25 giới hạnh như thế nào? Nếu mà chúng ta giữ tròn những giới hạnh đó thì dù trước cái sợ hãi nào chúng ta cũng chẳng sợ hãi hết. Đây Thầy đọc lại cho quý thầy thấy câu kết luận của Phật trong kinh rất rõ: Vị tỳ kheo nhờ giữ giới hạnh không làm những tà nghiệp không đúng hạnh nghiệp của người tu sĩ, nhờ đầy đủ giới hạnh luật nghi nên vị tỳ kheo ấy không thấy sợ hãi từ một phương diện nào. Không có sợ từ một phương diện nào đến, thì vị đó không bao giờ sợ hãi nghĩa là giới hạnh nó hộ trì vậy đó, không bao giờ sợ trước cái sống chết của vị đó mà giới hạnh nó cũng sẽ làm cho vị đó không sợ hãi. Sự giữ gìn hộ trì giới luật này nghĩa là với sự giữ gìn hộ trì mà đúng cách của giới hạnh này thì quý vị không bao giờ có sợ hãi, trong khi quý vị sắp sửa chết quý vị cũng chẳng sợ hãi nữa, mà nếu quý vị mà không thực hiện được giới hạnh này thì quý vị luôn luôn là lúc nào quý vị cũng sợ hãi hết.

Vị ấy nhờ giới hạnh luật nghi cao quý này nên hưởng thọ lạc, nội tâm thanh tịnh không còn si ám, đó là tỳ kheo đầy đủ giới hạnh luật nghi.Đây là giới hạnh luật nghi, là 25 cái điều giới hạnh này, mà chúng ta giữ trọn đầy đủ thì chúng ta không còn si ám, nội tâm chúng ta thanh tịnh và cái hạnh luật nghi này nó làm chúng ta có một cái thọ hường lạc rất là đầy đủ, nó làm chúng ta an ổn rất là đầy đủ, cho nên trước những đối tượng trước những cái gì chúng ta cũng chẳng sợ hãi, cho nên gọi là nên hưởng thọ lạc. Bây giờ Thầy đọc lại câu này của Phật ở trong kinh, Phật nói rất rõ: Vị này, vị ấy nhờ giới hạnh luật nghi cao quý này nên hưởng thọ lạc, nghĩa là giữ gìn cho nó trọn vẹn, thì vị ấy rất là thọ lạc,nội tâm thanh tịnh không còn si ám, đó là tỳ kheo đầy đủ giới hạnh luật nghi,tức là giới hạnh cụ túc đó, giới hạnh đầy đủ, như hồi nãy Thầy nói giới hạnh đầy đủ như thế nào đó, giới hạnh đầy đủ như thế nào, thì đây là kết luận để chúng ta thấy giới hạnh đầy đủ luật nghi là do cái chỗ chúng ta giữ gìn sống đúng những cái hành động của chúng ta, 25 cái giới hạnh đó.

Đó thì như vậy chúng ta đã học được 25 giới hạnh của một người tu sĩ tức là học 25 cái oai nghi tế hạnh của một cái người tu sĩ khi bước chân vào đạo là chúng ta phải hiểu cái giới hạnh đó. Đây là phần sơ thiện, nghĩa là cái phần mà giới hạnh này đức Phật được xem nó là cái phần sơ thiện mà Đức Phật đã từng nhắc nhở các vị tỳ kheo, các vị đệ tử của mình. Đây là phần sơ thiện mà đức Phật thường nhắc đi nhắc lại cho các đệ tử của mình để tránh xa những tà nghiệp mà luật nghi răn cấm, không cho vi phạm. Vì vi phạm những luật nghi này thì người tu sĩ khó mà đạt được mục đích giải thoát chân chánh của đạo.

Đó thì quý thầy phải nhớ kỹ trong cái vấn đề luật nghi về cái giới hạnh này được xem như là sơ thiện của đạo Phật chứ chưa phải là trung thiện, chưa phải là hậu thiện đâu. Còn trung thiện và hậu thiện nó còn cao siêu hơn nữa, bởi vì cái trung thiện nó là giới đứcmà hậu thiện nó là giới tuệ, nó phân ra từng chút từng chút rất rõ, còn sơ thiện đó là cái phần giới hạnh của chúng ta. Bởi vì đạo Phật là đạo thiện, đạo thiện pháp cho nên nó đứng ở trong giới luật chúng ta phân ra chỗ nào là thiện chỗ nào là không thiện, chúng ta thấy rất rõ. Nếu mà chúng ta đi ngược lại 25 giới này là không thiện, tức là không phải sơ thiện của chúng ta đâu.

Đây chính là phần giới hạnh của người tu sĩ đạo Phật, các thầy phải cố tránh và giữ gìn cho nghiêm túc để viên mãn thành ly dục ly ác pháp trong giới hạnh của Phật.Nghĩa là trong cái sơ thiện này mà quý vị đã giữ gìn được nó thì quý vị đã ly dục ly ác pháp trong cái giới hạnh đó, chứ không phải là ly dục ly ác pháp ở trong thiền định mà nhập sơ thiền đâu, mà đây là ly dục ly ác pháp ở trong giới hạnh, quý vị phải hiểu ở chỗ ly dục ly ác pháp ở trong giới hạnh, nó không phải là ly dục ly ác pháp để nhập sơ thiền, hai cái này nó khác. Phải hiểu ở chỗ dùng để mà hiểu nó bởi vì trong khi mà chúng ta thực hiện các hạnh như vậy tức là chúng ta phải có sự ly dục, có sự hàng phục, có sự khắc phục trong cái tâm ham muốn của chúng ta. Do cái chỗ đó thì chúng ta mới ly tất cả ác pháp mới ra. Cho nên ly dục ly ác pháp ở trong giới hạnh của đức Phật là ở trong sơ thiện của nó. Nếu quý vị không gìn giữ đúng giới hạnh này thì con đường tu tập theo đạo Phật của quý vị chỉ hoài công mà biến quý vị thành trùng trong lông sư tử, trở lại giết sư tử chết, cũng như bao thế kỷ nay trùng trong lông sư tử đã giết sư tử chết mà ai ai cũng không ngờ. Nghĩa là người ta không có ngờ rằng con sư tử đã chết mất rồi, mà người ta cứ tưởng rằng con trùng đó là sư tử nhưng mà không ngờ toàn là thứ trùng ở trong lông sư tử.

Đến đây là giai đoạn phần giới đức của người tu sĩ. Đây là phần mà Thầy dạy tiếp kỳ sau đó, dạy tiếp cho quý thầy là phần giới đức của người cư sĩ của đạo Phật, cần phải trau dồi tu tập, từng phút, hàng phút, hàng giây không được biếng trễ. Tới giai đoạn mà giới đức thì quý vị tu tập trau dồi nhiều hơn còn cái phần kia là quí vị phải dứt bỏ và sống cho đúng những cái hành động của mình ở trong cái sơ thiện, ở trong cái giới hạnh của nó, là cái phần này nó ít có sự tu tập trau dồi mà phải sống, sống cho đúng, phải tập sống cho đúng, phải dứt bỏ những cái ác để cho chúng ta sống đúng thôi. Còn cái phần giới đức thì trau dồi tu tập hết sức à, cái phần này là cái phần quan trọng chứ không phải là cái phần đó, cho nên đến cái phần giai đoạn giữa này, giới đức thì chúng ta là cái phần rất là quan trọng.

Phần giới hạnh là phần dứt bỏ, nay Thầy giải thích thêm để chúng ta biết, phần giới hạnh là phần dứt bỏ, phải từ giã không làm không làm nữa, phần này là phần giữ gìn cảnh giác nghiêm nhặt không được mọi hành động vi phạm, dù một sự việc rất nhỏ cũng không được lầm lạc. Đó thì cái phần giới hạnh là phần dứt bỏ còn cái phần giới đức là cái phần tu tập trau dồi, hai cái phần này nó có hẳn hòi là nó phải có những pháp hành của nó như thế nào để mà chúng ta thấy biết rõ ràng. Cho nên phần nào mà dứt bỏ thì cái phần giới hạnh là cái phần dứt bỏ cho nên ở trong đầu chúng ta cứ nghe cái phần mà chúng ta nhắc đi nhắc lại đó là phải dứt bỏ, phải từ giã, phải xa lìa đó, đó là cái phần dứt bỏ đó, cho nên mỗi cái hành động đó, bởi vì bây giờ mình muốn làm cái nghề thầy thuốc thì cần mình phải dứt bỏ chứ mình cứ mình làm thầy thuốc mà mình không dứt bỏ thì làm sao dứt bỏ? Bây giờ tu tập làm sao mà hết làm thầy thuốc đây, phải không? Cứ vác rựa vô rừng chặt rễ cây, chặt cây về cứ vạt, rồi hốt cho người ta, thì giờ mình chỉ cần dừng lại đừng có, thì đó là dứt bỏ, mà cứ chặt vạt hoài hốt hoài thì làm sao mà dứt bỏ. Cho nên cái phần giới hạnh là cái phần dứt bỏ chớ không phải là cái phần tu tập, cho nên cái sơ thiện của đạo Phật dạy là cái phần mà dứt bỏ chứ không phải phần tu tập phần trau dồi đâu. Đó như vậy thì chúng ta thấy được cái phần nào dứt bỏ cái phần nào tu tập cái phần nào trau dồi, còn cái phần giới đức là cái phần tu tập và phần trau dồi, nó phải khác, nó ở đây nó có những cái khác chứ nó không phải giống như vậy.

Đó thì quý thầy đã hiểu rồi đã rõ rồi thì như vậy quý thầy biết được cái dứt bỏ là phần nào rồi, cho nên ở trên Phật nói thông hiểu, rồi dứt bỏ, rồi trau dồi, rồi tu tập. Cái phần dứt bỏ bây giờ dạy tới cái giới hạnh thì quý thầy thấy cái phần dứt bỏ, dứt bỏ rất rõ ràng.

Còn phần giới đức, như Thầy đã dạy ở trên, phải siêng năng trau dồi tu tập và còn phải cái phần mà giới đức nó còn phải có phần dứt đoạn nữa, phải dứt bỏ nữa. Nó vừa trau dồi vừa tu tập mà cần phải dứt bỏ những cái gì, thí dụ như bây giờ mình ghiền thuốc phiện hay ghiền thuốc mà bây giờ mình cứ trau dồi cái này cái kia mà mình không chịu, cứ hút thuốc hoài thì thử hỏi làm sao mà trau dồi cái giới đức mình được? Cho nên phải dứt bỏ không hút thuốc, dứt bỏ không ăn phi thời, dứt bỏ, cái đó là phải dứt bỏ, ở trước kia là giới hạnh chúng ta dứt chưa hết, bây giờ tới đây nó còn dính dấp một chút gì đó thì phải tiếp tục dứt bỏ nữa, và đồng thời thì tu tập và trau dồi nó mới có kết quả.

Những chưa dứt bỏ hết cái phần thứ nhất và cái phần này chuyên tu trau dồi nhiều hơn. Về cái phần tu tập trau dồi về cái phần thứ hai này cái phần giới đức nhiều hơn và cái phần dứt bỏ nó chỉ còn chút ít những cái thói quen mà không bỏ được thì bây giờ chúng ta tiếp tục chúng ta dứt bỏ để cho thành tựu được cái giới hạnh và đồng thời thì chúng ta tiếp tục tu tập và trau dồi những cái giới đức.

Đến đây thì Thầy xin ngưng lại vì chúng ta sẽ hết giờ rồi.

***

Bây giờ chúng ta tiếp tục chương trình học. Nhưng trước khi học cái phần mà giới đức thì chúng ta sẽ, Thầy sẽ thuật lại cho quý thầy nghe những cái mẩu chuyện của những bậc Thánh Tăng để chúng ta nương theo đó mà lấy kinh nghiệm mà nương vào các bậc Thánh Tăng trong thời Đức Phật để mà lấy kinh nghiệm đó mà chúng ta rút tỉa tu hành cho chính mình và cũng là những gương mà sách tấn để chúng ta lấy đó mà làm gương tu trên bước đường theo đạo Phật. Để tiếp tục học chương trình giáo án này Thầy sẽ nêu lên một vài gương của những bậc Thánh tăng, Hiền đức để chúng ta lấy đó mà sách tấn trên bước đường tu hành.

Nghe cái ông tu xong rồi đó ổng xin đức Phật đi hóa độ chúng sanh ở cái vùng biên cương. Đức Phật hỏi ông thì ông trả lời những cái điều mà đức Phật đã trắc nghiệm xem ông có thể thực hiện được cái con đường giáo hóa chúng sanh hay không. Sau khi trả lời thì đức Phật chứng nhận rằng ông là cái người mà có thể được đi giáo hóa ở cái vùng biên cương, cái vùng mà người dân chưa biết đạo đức chưa biết gì hết, cho nên ông ra đi mà ông độ chúng. Thì đây là trên bước đường tu hành của ông, Thầy muốn nhắc lại đây là một vị đại đệ tử của đức Phật ngày xưa có những cái pháp tu hành nào mà ông đạt được đến mức mà ông đối với chúng sanh mà đến đỗi giết ông ông còn thấy ông vui mừng mà để ông độ chúng, thì chúng ta thấy những người tu hành như vậy lậu hoặc thật là quét sạch. Vậy ông tu pháp nào? Qua câu chuyện của ông thì chúng ta sẽ thấy được sự tu tập của ông ta, chứ không phải toàn bộ cái giáo lý của nhà Phật là người nào cũng tu sạch hết pháp môn nào cũng tu sạch hết, không phải đâu, người ta chỉ dùng cái đề mục thiền nào đó rồi người ta quán xét rồi người ta xả sạch cái tâm của người ta, cho nên lậu hoặc nó hết là người ta đã thành tựu và từ đó người ta nhập sơ thiền hay nhị thiền, tam thiền, tứ thiền một cách rất dễ dàng không phải khó khăn.Vì vậy mà chúng ta lấy kinh nghiệm này để mà chúng ta rút tỉa cho con đường tu tập của chúng ta cho nó dễ dàng hơn là chúng ta đi ngay vào một cái thiền định Hiện Tại An Lạc Trú Định nó rất là khó khăn từ hơi thở cho đến khi mà dừng hơi thở mà chúng ta tâm nó chưa hết lậu hoặc thì tu rất khó.

Khi đến tuổi trưởng thành ông đi với một đoàn lữ hành thương gia đến nước Xá Vệ quốc, bấy giờ ông được nghe Thế Tôn, đức Phật á, thuyết pháp. Ông khởi lòng tin và xin xuất gia. Đức Phật cho một đề tài thiền quán hộ trì các căn. Đó, chúng ta nghe ông chỉ có hộ trì các căn không hà, chớ ông đâu có tu cái gì đâu, thế mà ông lại thành tựu được, chứng đạo được Tam minh, thì đây là một điều kiện mà chúng ta phải thấy rằng những cái giáo pháp của Phật đều là có những vi diệu của nó mà chúng ta chỉ chọn lấy một đề tài nào đó mà chúng ta thực hiện thì chúng ta sẽ đạt được con đường giải thoát chứng đến Tam minh chứ đâu phải cần mà nương vào cái hơi thở, để mà dừng hơi thở để mà nhập Tứ Thiền rồi chứng Tam minh đâu.Nhiều khi chúng ta tu cái điều đó mà tâm chúng ta không hết lậu hoặc thì chúng ta cũng chưa đạt được Tam minh, cho nên đức Phật cho ông đề tài thiền quán là hộ trì các căn môn, tức là Phật nói Thánh hộ trì các căn đó, cái pháp môn Thánh hộ trì các căn nó làm cho ông không có dính mắc các pháp, các đối tượng, các pháp cho nên từ đó ông xả ly, ông diệt được cái lậu hoặc mà thành tựu được Tam minh. Nhờ tu tập pháp này ông đã chứng được Tam minh.

Tại sao mà Thầy đọc lại Thầy lại biết các vị này tu những cái điều đó? Thật sự ra đức Phật đã trao cho các vị đó những đề mục thiền quán như vậy mà các vị đó đã thực hiện rốt ráo trong cái thời gian ở trong cái nơi độc cư yên tịnh xa vắng ở trong rừng, ngài nỗ lực thực hiện cho nên ngài đạt được rất nhanh chóng. Vì cái sự quyết tâm tu tập và sự hiểu rõ được cái đường đi của đức Phật cho nên chỉ nhắm vào cái lậu hoặc mà quét sạch thì sẽ đạt được những cái vi diệu của Phật Pháp chớ không phải tu luyện một cái gì khác hết.

Sau đó thì ngài được xin đức Phật và đi giáo hóa người ta, do đó hơn 500 nam và nữ cư sĩ theo ngài tu hành ở vùng biên cương đó chớ không phải là một cái số ít. Khi sắp lâm chung, ngài có làm bài kệ kinh nghiệm tu hành của mình. Ngài để lại một bài kệ nói qua kinh nghiệm tu hành của mình để cho đời sau, thì những bài kinh mà gọi là Pháp cú hay là kệ đó người ta rút ra người ta không thấy được cái kinh nghiệm của các bậc này nhưng mà riêng Thầy, Thầy đọc lại thì Thầy thấy những cái bài kệ của các vị quá là có kinh nghiệm tu hành. Đây Thầy xin đọc lại bài kệ đó cho quý thầy để quý thầy lấy đó mà làm kinh nghiệm. “Ở đây chỉ có giới”, nghĩa là ông đến với đức Phật là ông thấy chỉ có giới mà các thầy biết rằng cái hộ trì các căn môn đó là cái giới hạnh mà chúng ta tu tập đó, đó là cái giới hạnh chứ không phải là cái gì khác hết, cho nên ở đây thì ông nói:

“Ở đây chỉ có giới,

Là pháp thật tối thượng”

Ông ca ngợi giới luật của Phật là pháp tối thượng.

“Vị nào có trí tuệ

Cũng chỉ là vô thượng”

Nghĩa là mình có trí tuệ, trí tuệ tức là giới luật mà giới luật là trí tuệ như Thầy đã xác định ở trong bài kinh của đức Phật đã dạy, cho nên dù là có trí tuệ thông minh đi nữa thì nó chỉ là vô thượng chứ không thể tối thượng được.

“Vị nào đủ giới tuệ

Làm thầy cõi nhân thiên”

Đó ông nói người nào mà có đủ giới tuệ, chúng ta phân biệt rõ mà, giới đức giới hạnh giới đức giới tuệ, mà bây giờ đủ giới tuệ tức là chúng ta phải có giới hạnh, giới đức rồi mới tới giới tuệ cho nên làm thầy cõi nhân thiên, làm thầy cõi trời người. Do cái giới tuệ này mà chúng ta nói chuyện với tam thiên được, chúng ta nghe chư thiên nói chuyện được còn nếu mà chúng ta chưa có giới tuệ thì chắc chắn là chúng ta không thể nào mà nói chuyện với chư thiên được, cho nên chúng ta đâu có thể nào mà dạy chư thiên được. Cho nên lúc bây giờ đức Phật dạy người, dạy chư thiên tu hành, nó thì chúng ta thấy cái bài kệ của ông rất là…qua cái đề tài một thì hộ trì các căn môn, tức là cái pháp để chúng ta giữ gìn giới hạnh nghiêm túc đó, tức là cái pháp giữ gìn hộ căn môn của chúng ta đó, thì Thánh hộ trì các căn, tức là cái pháp thánh để mà hộ trì các căn của mình. Vì vậy mà Thầy đọc lại bài kệ này để chúng ta thấm thía được những bài học giới luật của chúng ta:

“Ở đây chỉ có giới,

Là pháp thật tối thượng

“Vị nào có trí tuệ

Cũng chỉ là vô thượng”

Dù có trí tuệ đi nữa cũng chỉ là vô thượng.

“Vị nào đủ giới tuệ

Làm thầy cõi nhân thiên”

Đó là bài kệ để mà nhắc nhở chúng ta, lấy kinh nghiệm của ngài, ngài đã kinh nghiệm tu cái này mà ngài đạt được cái ba cái giới này mà ngài thực hiện được làm thầy của cõi nhân thiên đó. Đó là ngài Phú Lâu Na.

Bây giờ Thầy đọc thêm một vị Thánh Tăng trong thời đức Phật nữa, ngài Vassapala. Buổi gặp gỡ vua Bình Sa Vương và đức Phật, thấy đức Phật hàng phục được ngài Ca Diếp, do thế ngài khởi lòng tin và xuất gia. Chỉ trong một tuần lễ ngài triển khai thiền quán giới đức, giới hạnh, giới tuệ. Đó ngài triển khai giới đức, giới hạnh, giới tuệ mà Thầy đã giảng đó thì ngài chứng được 6 thắng trí và chứng quả A la hán chỉ trong có một tuần lễ, tức là 7 ngày chứ không có lâu mà ngài thực hiện cái giới đức, giới hạnh, giới tuệ mà ngài đã đạt được cái quả A la hán như vậy, mà có được 6 thắng trí nữa. Ngài có làm bài kệ nói lên kinh nghiệm của mình, kinh nghiệm tu hành của mình đó. Bài kệ như thế này:

“Nếu thấy được sự thật

Thật vi diệu vi tế

Với trí tuệ thiện xảo

Với tâm tư khiêm tốn

Sống rập theo giới luật

Do chính đức Phật dạy

Với người ấy Niết bàn

Chứng đạt không khó khăn”

Đó thì “sống rập theo giới luật” nghĩa là cái giới luật của Phật đặt ra mình sống y như vậy đó thì mà với trí tuệ thiện xảo, với tâm tư khiêm tốn thì sống rập theo giới luật mới được. Thì ông nói bây giờ ông tu cái gì, ông nói khi mà hiểu được sự thật của Pháp của Phật rồi á, nó thật là vi diệu và vi tế. Vi tế là rất là nhỏ nhặt, nhỏ nhiệm, mà vi diệu rất là diệu huyền cho nên với trí tuệ thiện xảo, với sự hiểu biết của mình rất thiện xảo, với tâm tư khiêm tốn của mình thì mình sống rập theo giới luật của Phật thì không có khó khăn đâu, và cái Niết bàn thì mình chứng không có khó.

Đó thì ông đã qua kinh nghiệm tu tập của ông thì đây dạy giới cho nên Thầy chọn lựa những bậc Thánh Tăng trong thời đức Phật đã tu về cái giới. Nhưng mà nếu dạy đến mà giới mà dạy đến mà giới đức thì Thầy sẽ chọn những bậc mà tu về giới đức tức là tu về thiền định, tu về Tứ niệm xứ hay hoặc là bốn định, hay hoặc là Tứ diệu đế đó, hay hoặc là Tứ như ý túc thì Thầy sẽ có những bậc Thánh Tăng trong thời đó họ tu những pháp đó thì Thầy cũng sẽ đem ra những cái gương hạnh đó để cho chúng ta bắt chước mà noi gương. Thì ở đây Thầy muốn đem ra nó đủ các vị Thánh Tăng để chúng ta thấy chúng ta hợp với vị Thánh Tăng nào đó thì chúng ta nương theo cái kinh nghiệm tu hành của vị đó mà chúng ta thực hiện. Còn bởi vì chúng ta chọn tăng để nương theo để quy y theo các vị tăng đó thì chúng ta phải chọn những bậc Thánh Tăng như vậy, vì vậy mà những gương hạnh này không thể thiếu ở trong cái giáo án này được, không thể bỏ qua trong giáo án này được. Cho nên Thầy phải nhắc nhở quý thầy lấy những gương hạnh phù hợp với mình để rút tỉa những kinh nghiệm của các ngài mà tu tập cho chính mình.

Bây giờ đây là một vị thứ ba trong buổi giảng hôm nay, ngài Nitta. Ngài xin Phật xuất gia để được sống thoải mái đời sống của tu sĩ. Nghĩa là ngài xin Phật để xuất gia là ngài thấy đời sống tu sĩ ăn ngày một bữa thoải mái đi xin ăn khỏi có làm khỏi gì hết cho nên ngài muốn xuất gia là cái mục đích đó thôi. Cho nên ngài đến ngài xin Phật ngài xuất gia để ngài cũng ôm bát ngài đi xin bữa ăn, ăn no ngủ, rồi chơi chứ còn không có tu hành gì hết nhưng mà thấy đời sống của tu sĩ sướng quá không có làm mà sống thoải mái dễ chịu, ngủ suốt ngày cũng được, chỉ sáng đi xin ăn rồi trưa chiều tối cứ chuyên ngủ thôi, cho nên ngài xét qua đời sống của các vị tu sĩ ngài thấy sướng hơn ngoài đời nhiều, đời làm lụng cực khổ quá mà có nhiều khi còn đói khát cho nên ngài xin xuất gia. Đây là cũng một vị lười biếng nhất ở trong những cái bậc Thánh Tăng ở trong cái thời của đức Phật đây.

Ngài đến xuất gia làm tu sĩ rồi thì ngài không có chuyên chú đến cái sự tu tập đâu, chỉ tu lấy lệ, chuyên ăn no nói chuyện nhảm nhí và ban đêm thì ngủ dài. Bậc đạo sư thấy vậy, bậc đạo sư tức là đức Phật, thấy vậy nên nói lên bài kệ để giáo giới cho ngài:

“Trọn đêm ngươi nằm ngủ

Ban ngày thích tụ hội

Kẻ ngu sống như vậy

Sẽ đoạn khổ được sao?”

Đó bốn câu kệ của đức Phật giáo dục ngài, thấy ngài chuyên ăn, rồi chuyên nói chuyện nhảm rồi ban đêm thì chuyên ngủ cho nên đức Phật khuyên ngài làm sao mà đoạn được cái sự khổ, chuyên như vậy làm sao mà đoạn được sự khổ? Do cái lời dạy này ngài bị dao động.

Bị dao động bởi lời dạy của bậc đạo sư, ngài triển khai thiền quán, đặt niệm ăn uống ngủ nghỉ, nói chuyện nhảm nhí tu Định Vô Lậu. Nghĩa là bây giờ ngài có cái tật đó đó, ngài đặt cái niệm ăn, cái niệm ngủ và cái niệm chuyên nói chuyện nhảm nhí của ngài đặt ra cái niệm đó ở trước mặt ngài, ngài quán xét về cái Định Vô Lậu, ngài quét cho sạch cái ham ăn, cái ham ngủ, cái ham nói chuyện của ngài. Chẳng bao lâu ngài chứng quả A la hán. Ngài lấy bài kệ của đạo sư làm bài kệ chứng đạo của mình và cũng là bài pháp hướng tâm tu hành của mình.

Đó thì các thầy thấy không, khi người ta có bị cái tật gì đó, người ta bị quở rồi người ta thấy xấu hổ lắm rồi người ta lấy cái đó mà người ta làm đề tài thiền quán, người ta quét sạch cái đó thì cái tâm vô lậu người ta sạch liền. Bởi vì cái tật của mình là cái tật đó cho nên mình có cái tật nào mà nó xấu xa như vậy mình đặt nó mình quán, quán cho trôi, quét cho sạch cái tật đó ra thì chúng ta sẽ thành tựu đạo Phật chứ không có gì mà khó khăn hết. Bởi vì cái đó là cái cốt cán của nó mà làm cho chúng ta hoàn toàn cuộc sống của chúng ta trở thành khổ. Đó thì hôm nay những gương hạnh như vậy thì quý thầy phải nương theo những gương hạnh đó mà coi thử coi mình coi nó có bị vướng vấp vào cái chỗ nào đúng như các gương hạnh đó mà chúng ta tu tập.

Bây giờ về cái phần này thì Thầy cũng nhắc luôn là bên nữ, để cho giáo án nó có nam và có nữ còn cái phần mà rầy dạy bảo riêng ở bên phái nữ thì Thầy không có thu băng vào, bởi vì đó là thu riêng ra để cho bên giới nữ mà thôi. Còn ở bên đây thì quý thầy Thầy cũng dạy riêng ở trong cái bữa ăn khi mà có phạm phải những điều gì đó Thầy nhắc nhở trong bữa ăn thôi chứ không có thu vào giáo án, mà lấy những gương hạnh của bên nữ và bên nam để chúng ta noi theo để mà chúng ta tu học.

Bây giờ thì quý thầy nghe tiếp thêm những bậc Thánh ni, bà Đăng-ti-ca, bà là một đứa con gái của vị giáo sĩ nhà vua, khi đến tuổi trưởng thành bà trở thành một tín nữ của Kỳ Viên tịnh xá. Nghĩa là lúc bà lớn lên thì bà trở thành một người hộ trì ở trong tịnh xá Kỳ Viên, lúc đức Phật còn đang ở đó đó. Về sau bà xuất gia, được hướng dẫn của bà Mahapajapati. Một hôm bà leo lên núi Linh Thứu chơi sau bữa ăn cơm ngọ, bà ngồi nghỉ và thấy một người nài điều khiển con voi. Nhờ thấy vậy bà tin nơi lời Phật dạy, nghĩa của Phật dạy điều khiển tâm mình như người nài voi điều khiển con voi.

Đó, bà lên trên núi bà chơi ngồi ở trên cao lên núi Linh Thứu là chỗ đức Phật ở đó, bà lên đó, bà ăn cơm ngọ xong rồi bà lên đó, bà nghỉ, bà chơi rồi bà nhìn xuống núi dưới dòng sông đó, bà thấy có một người nài voi họ điều khiển con voi như thế này thế khác, họ tập huấn luyện con voi. Do đó bà mới nghĩ rằng đức Phật dạy mình cũng như một người nài voi mà điều khiển cái tâm của mình. Vậy thì mình tin theo lời đức Phật dạy đó mình về mình điều khiển cái tâm của mình như thế nào, như cái người nài voi mà điều khiển con voi vậy. Do sự tùy pháp, hướng pháp bà điều khiển tâm mình và bà đã bà làm chủ được nó và chứng quả A la hán. Đó thì cái sự điều khiển đó mà chúng ta đã làm chủ và chứng quả được A la hán, vậy thì điều khiển như thế nào? Bà có bài kệ nói lên kinh nghiệm tu tập của mình.

Ở đây Thầy thì xin nhắc thêm bà điều khiển như thế nào, cũng như bây giờ chúng ta ăn một bữa mà một lát nữa nó thèm ăn cái gì đó thì chúng ta điều khiển nó đừng có ăn, thì tức là chúng ta hướng tâm, nó hay thèm ăn vặt như vậy thì chúng ta hướng tâm nhắc nó, tùy theo cái pháp mà chúng ta hướng tâm nhắc á, đừng ăn, ăn uống như vậy phi thời, người tu sĩ như thế này thế khác không có được như vậy. Đã biết Phật Pháp rồi thì bây giờ mình là người cư sĩ cũng không được ăn lặt vặt, không ăn uống phi thời, do đó mình điều khiển cái tâm của mình một ngày hai ngày sau đó nó không thèm ăn nữa, không thèm ăn nữa thì tức là mình điều khiển được con voi chứ gì, mà coi như cái tâm của mình là con voi chứ gì, cho nên bây giờ nó khởi muốn cái gì cái gì nó thấy đó nó ham muốn thì điều khiển nó đừng ham muốn. Mình biết cái muốn đó là cái nguy hại, cái nguy hiểm cho nên do đó bà điều khiển cái tâm bà như là một người nài voi mà huấn luyện con voi vậy.

Đó, thì các Thầy thấy bà có ngồi quán có gì không, bà đâu có ngồi quán như các vị đó mà vô lậu đâu nhưng mà điều khiển cái tâm của mình theo sự điều khiển của mình, do cái tâm đó mà nó trở thành một con voi thuần thục cho nên bảo sao nó nghe vậy. Cho nên thí dụ như bà điều khiển cho đến mức bà điều khiển cái hơi thở này ngưng, các hành ngưng thì nó cũng ngưng theo, nó ngưng theo thì tức là bà điều khiển được cái tâm của bà rồi chứ gì, cho nên bà chứng đạt được đạo quả A la hán.

Các thầy thấy cái điều kiện đó có phải là bà ngồi đó bà quán cái gì đâu, bà cứ theo dõi cái tâm của bà tức là phòng hộ sáu căn đó quý thầy. Như hồi nãy có vị tỳ kheo, vị thánh tăng mà phòng hộ sáu căn đức Phật đưa ra đó, mà nói phòng hộ thì quý thầy không thấy, nhưng bây giờ nêu ra cái bà này thì rõ ràng là bà điều khiển cái tâm của bà qua sự phòng hộ. Bây giờ mình đi ra đường mình thấy con mắt mình nó nhìn đó nó thấy nó thích, mà nó thích tức là mình sẽ làm sao, phải không quý thầy? Mình sẽ ngăn chặn nó đi, không có được thích, mày không có được thích, thích cái này là nguy hiểm, là hại, là khổ, cho nên nó lần lượt nó thấm nhuần nó bỏ đi mà cái lậu hoặc của mình càng ngày nó càng quét sạch mà mình có ngồi đó mình tu lậu hoặc không, phải không? Mình tu phòng hộ sáu căn của mình. Tai nghe âm thanh gì đó mà nó cứ dính nó nhớ hoài đó thì lúc bấy giờ mình cũng điều khiển nó đừng có bị dính mắc nữa, do đó là mình đã thuần hóa được con voi tâm của mình để cho nó theo sự điều khiển của mình mà nó không muốn gì hết, mà nó không muốn gì hết thì lậu hoặc nó sạch, mà lậu hoặc nó sạch thì tâm nó thanh tịnh, tâm nó thanh tịnh thì cái sự điều khiển mà do pháp hướng này đó, mình do pháp hướng này đó thành ra cái hiệu quả cho nên mình bảo hơi thở ngưng, các hành ngưng, nó ngưng theo hết, vậy mà mình làm chủ được cái sự sống chết của mình. Đó, như vậy là chúng ta đã thấy qua những kinh nghiệm của các bà nói lên sự tu tập...(BBT:CĐ,18B,E00:43:57)

(BBT:CĐ,18B,B00:43:58)Thầy thấy nó dễ dàng quá, nó đâu có khó khăn gì đâu? Hồi nãy là có một vị Thánh tăng, là người nam, họ cũng tu cái pháp phòng hộ 6 căn. Bà đây thì không nói pháp phòng hộ 6 căn mà chúng ta thấy rõ ràng là phòng hộ 6 căn, có phải không? Nếu mà cái người không hiểu, đọc cái này không biết là tu cái pháp gì hết. Mà Thầy là người có kinh nghiệm cho nên Thầy đọc qua đây Thầy biết bà này là tu phòng hộ 6 căn, cũng giống như ông kia phòng hộ 6 căn, tức là điều khiển con voi tâm của mình chứ không gì hết, huấn luyện con voi tâm mình chứ không gì hết, cuối cùng thì người ta vẫn thành chứng quả A La Hán. Bà có làm bài kệ nói lên kinh nghiệm tu tập của mình. Đây cái bài kệ của bà cũng hơi dài đây:

Ra khỏi ngôi tịnh xá

Để nghỉ trưa ban ngày

Trên đỉnh núi Linh Thứu

Ta thấy một con voi

Dầm nước xong đi lên

Trên bờ một con sông

Một người cầm cái móc (BBT:CĐ,18B,E00:44:50)

Yêu cầu nó đưa chân

Con voi duỗi chân ra

Và người nài lên voi

Thấy kẻ chưa nhiếp phục (BBT:CĐ,19A,B00:00:00)

Đi đến được nhiếp phục

Ta thấy nó vâng chịu

Theo quyền lực của người

Như vậy ta định tâm

Đi vào trong rừng ấy.

Nghĩa là bây giờ bà đi vào trong rừng yên tịnh, thanh vắng để mà điều khiển làm chủ cái tâm của mình đây.

Ta làm chủ được tâm

Sai bảo nó vâng theo

Sống chết ta tự tại

Chấm dứt được luân hồi.

Đó thấy không? Người ta giải thoát, mà bà nói rất rõ, không có nói là chứng Tam minh gì hết. Hồi nãy ông kia thì chứng Tam minh, thì nó cũng là làm chủ được sanh tử luân hồi chứ gì? Còn bà đây nói rất rõ “sống chết ta tự tại” nghĩa là bà đây muốn sống muốn chết lúc nào cũng được rồi, và chấm dứt được luân hồi, tức là Tam minh, tức là Lậu tận minh rồi chứ gì? Cho nên chấm dứt được luân hồi.

Đó, thấy cái bài kệ của ngài. Bà chỉ thấy có con voi và thằng nài thôi mà ngài thức tỉnh được, ngài về ngài tu cái phòng hộ 6 căn chứ không có gì hết, đó, vậy mà người ta chứng đạo. Còn quý thầy tu sao đây? Mình phải lấy những kinh nghiệm đó, cho nên từ bài kia nói rõ ra cái pháp ra là Phật trao cho ông ta cái pháp để mà ông ta tu là phòng hộ 6 căn, nhưng bà này thì ông Phật không có trao. Bà trèo lên núi bà chơi thôi, bà thấy người ta điều khiển con voi thì bà về bà điều khiển tâm bà. Nhưng không ngờ bà lại tu tập cái pháp hộ trì các căn, cũng y như vậy thôi chứ không khác gì hết.

Bà Ubirì:

Thuở tuổi thanh xuân bà rất đẹp và được đưa vào hậu cung của vua Kosala. Sau vài năm bà sanh một đứa con gái rất đẹp đặt tên là Jivà, nhưng rồi đứa con gái bà bị chết. Ngày nào bà cũng ra nghĩa địa than khóc. Bậc đạo sư thấy vậy liền đến và hỏi bà:

- Tại sao ngươi khóc?

Bà đáp:

- Bạch Thế Tôn, con khóc đứa con gái của con.

Thế Tôn nói:

- Tại nghĩa địa này có 84.000 đứa con gái chết, bị thiêu, vậy ngươi có khóc than cho ai?

Rồi đức Thế Tôn chỉ cho bà những chỗ đất mà những người chết bị thiêu. Thế Tôn nói xong đọc một bài kệ:

Hỡi nàng Ubirì,

Nàng khóc trong rừng sâu,

Khóc than ôi Jivà,

Con gái thân của tôi,

Hãy tự mình hồi tỉnh,

Hỡi này Ubirì!

Trong bãi đốt tử thi

Tất cả tám vạn tư,

Người đồng tên Jivà

Nàng khóc Jivà nào?

Nghĩa là đức Phật khuyên ở trong nghĩa địa này nó có 84.000 cái người con gái chết mà cũng đồng tên Jivà như vậy, vậy bây giờ bà đến đây bà khóc cho cái người con gái Jivà nào, hay hoặc khóc cho 84.000 cái người con gái này? Đó, ông Phật chỉ nhắc nhở như vậy thôi, nghĩa là bao nhiêu người chết chứ đâu phải có Jivà chết sao mà bà lại khóc, ý ông Phật nói vậy đó. Bao nhiêu người cũng phải đi vào cái cõi sanh tử đó chứ đâu làm sao mà tránh khỏi, vậy mình khóc là khóc gì đây? Cho nên được nhắc nhở như vậy.

Sau khi được bậc đạo sư chỉ dạy, bà suy tư, xin bậc đạo sư xuất gia tu hành. Chẳng bao lâu với đề tài thiền quán người chết, bà đã chứng quả A La Hán.

Tức là bà lấy ngay cái chỗ đau khổ nhất là cái người thân của bà chết, đứa con gái bà chết đó thì chẳng bao lâu thì bà chứng quả A la hán. Có phải là cái vấn đề mà ngoài cái vấn đề của Phật pháp không? Không phải đâu. Bởi vì trong Phật pháp chúng ta thấy sanh lão bệnh tử khổ mà, mà đây là một cái đề tài về cái chết khổ. Cho nên từ đó bà quán xét cái chết, thấu đạt được cái chết, chứng được cái lý sanh tử của nó, cho nên bà giải thoát chứng quả A la hán. Chúng ta thấy đó là một cái đề mục thiền rất là thực tế và cụ thể cho nội tâm của người mẹ đang thương một người con quá nức nở, quá xót xa. Lấy cái đó mà làm đề mục tu thì tức là nó giải quyết được bao nhiêu cái sự ham muốn, cái sự khổ đau của đời người. Cho nên lậu hoặc bà quét sạch.

Đây bà nói lên bài kệ qua kinh nghiệm tu hành của mình:

Mũi tên khó nhìn thấy,

Ðâm dính nơi tâm ta,

Chắc chắn đã được Ngài,

Nhổ lên khỏi tâm ta,

Sầu muộn vì con gái,

Làm cho ta sầu khổ

Sầu muộn ấy không còn

Ðã được chấm dứt hẳn.

Nay mũi tên được nhổ,

Mọi ham muốn lắng dịu,

Ta đi đến quy y

Bậc ẩn sĩ Mâu-ni,

Quy y Ba ngôi báu

Phật, Pháp và chúng Tăng."

Đó thì chỉ có một cái nỗi đau khổ với đứa con thôi thế mà được bài kệ của đức Phật, bà đã giải thoát được cái sự đau khổ và khi mà đến tu hành, bà lấy cái đề tài đó bà làm cái pháp hướng bà tu tập, cho đến cuối cùng bà chứng được quả A La Hán. Như vậy bà tu pháp môn nào đây? Bà lấy cái chết bà quán để rồi bà phá đi những cái lậu hoặc của bà tức là bà tu Định Vô Lậu đó. Trong khi mà mình thấy cái đề mục đó thì mình biết bà tu cái gì rồi, cái định nào rồi. Đó, còn cái kia người ta tu phòng hộ 6 căn, người ta không có nằm ở trong cái Định Vô Lậu mà người ta điều khiển cái tâm của mình đừng cho nó dính mắc, đừng cho dính mắc, riết rồi nó không dính mắc nữa rồi nó cũng vô lậu mất. Thành ra nó không có thiền quán vô lậu mà nó bằng cái trực tiếp ý thức của chúng ta mà xả tâm. Còn ở đây lấy đề mục người chết tức là nó phải có một sự quá trình thấu suốt được cái lý cho nên nó phải vô lậu, nó phải là đặt niệm đó trước mặt của mình rồi quán xét người chết này đến người chết khác, mỗi cái chết nó đều cũng như nhau, cho nên cuối cùng thì bà không còn đau khổ nữa và những cái tâm phiền muộn của bà, những cái tâm ham muốn của bà nó cũng đều tan biến mất đi. Từ đó lậu hoặc nó sạch, cho nên bây giờ chính là bà mới quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng.

Bậc ẩn sĩ Mâu Ni, tức là đức Phật, là một người ẩn sĩ, rõ ràng đức Phật là người ẩn sĩ, nhưng mà độ chúng sanh đó. Cho nên bà gọi cái chỗ này thì rất là phù hợp. Người ẩn sĩ thì không cần cầu danh cầu lợi mà chỉ ai khổ là Ngài đến Ngài độ đó, nghĩa là thấy bà này mất con bà khổ thì Ngài đi khất thực Ngài đã biết được cái nỗi khổ đó và đức Phật đến nghĩa địa, chứ đi khất thực mà đi vô nghĩa địa làm gì? Nhưng mà biết trong đó có người quá thống khổ và người này có thể độ được, cho nên do đó lấy đề mục thiền đó mà hướng dẫn cho bà qua bài kệ. Đó là những bậc ẩn sĩ thì người ta đi tìm những bậc mà có cái duyên sắp sửa thành tựu được cái chỗ tu hành cho nên người ta chỉ dùng một bài kệ. Còn nếu mà cái người bình thường mà chưa có đủ duyên mà chưa có những sự thống khổ mà đến mức độ vậy dù đức Phật có dùng 100 bài kệ chắc độ người ta cũng không nổi đâu.Người ta còn ham làm giàu, người ta còn ham vợ đẹp con xinh, người ta còn ham nhà lầu thì chắc chắn là bây giờ có nói gì nói họ cũng trơ trơ, họ không tu nổi đâu.Đó thì cái phần mà những gương hạnh để chúng ta lấy đó mà làm cái gương tu hành cho chúng ta.

Trước khi tiếp tục bài học giáo án tu tập, Thầy xin nhắc quý thầy cần lưu ý những bài pháp bổ túc thêm cho giáo án. Những bài pháp mà Thầy bổ túc thêm cho giáo án là nó làm sáng tỏ cho chúng ta thêm một cái phần để chúng ta tu tập cho nó đầy đủ, được đầy đủ lý pháp và hành pháp để quý thầy biết cách tu tập rő ràng sau này khi không có Thầy. Nghĩa là những cái bài mà bổ túc thêm là nhắc nhở khéo léo cho quý thầy, khi mà quý thầy gặp khó khăn thì quý thầy nhớ những bài bổ túc thêm thì quý thầy sẽ sáng tỏ ra. Còn nếu mà quý thầy cứ ở trong giáo án mà Thầy giảng suông suông như là giới hạnh, giới đức, rồi giới tuệ đó thì nó suông suông mà nó không có những cái bổ túc thêm thì quý thầy không có nắm vững cái cách thức mà tu tập được. Cho nên khi mà nghe nó suông suông như vậy thì chúng ta lại thấy có những cái bài bổ túc thêm cho phần giáo án. Những bài bổ túc đó nó làm cho chúng ta thông hiểu rõ cái chỗ mà chúng ta tu tập.

Như vào đầu giáo án đức Phật, tức là chúng ta mới vào đầu mà cái bài học giáo án này thì đức Phật đã dạy chúng ta có bốn điều kiện cần phải thực hành cho đúng và cho nghiêm túc. Đó là bốn điều kiện nào? Thầy nhắc lại nè: “Thông hiểu, trau dồi, dứt bỏ, tu tập”. Thì bắt đầu một - thông hiểu, hai - trau dồi, ba - dứt bỏ, bốn - tu tập. Bốn điều kiện này nó nhắc đi nhắc lại từ bắt đầu mà bây giờ Thầy cũng còn phải nhắcđi nhắc lại. Cái nào mà phải thông hiểu? Tức là mình phải thông hiểu giới hạnh, phải thông hiểu giới đức, phải thông hiểu giới tuệ. Mình thông hiểu rồi thì bắt đầu bây giờ mình mới tới giai đoạn mình thông hiểu rồi thì mình trau dồi. Còn mình chưa thông hiểu, thuở giờ có nghe ai nói giới đức, giới hạnh, giới tuệ bao giờ, mà bây giờ được nghe như vậy, được giảng thông hiểu được rồi thì bắt đầu bây giờ chúng ta mới trau dồi giới hạnh như thế nào, giới đức như thế nào, giới tuệ như thế nào. Thì trong khi mà trau dồi đó thì nó có những cái mà chúng ta cần phải dứt bỏ. Cho nên cái gì mà dứt bỏ, cái gì mà để lại? Đó thì những bài bổ túc này để chúng ta biết cái nào để dứt bỏ mà cái nào để lại mà chúng ta trau dồi. Rồi còn cái phần mà tu tập nữa. Phải chuyên cần tu tập nữa. Hằng ngày giờ nào chúng ta cũng phải chuyên cần tu tập nữa, chứ không phải trau dồi dứt bỏ rồi thôi, còn phải chuyên cần tu tập những cái cần thiết cho nó căn bản, cho nó thấm nhuần, đó là sự tu tập.

Ở đây quý thầy cần phải biết những pháp nào thông hiểu, những pháp nào trau dồi, những pháp nào dứt bỏ, những pháp nào tu tập. Đó tức là cách thức nào tu tập, cách thức nào dứt bỏ, cách thức nào và cái pháp nào dứt bỏ, cái pháp nào mà tu tập, cái pháp nào mà phải thông hiểu. Đây là một bài kệ mà đức Phật đã dạy chúng tỳ kheo theo đó mà thực hành. Ở đây là có một bài kệ, trước khi mà dạy cái bài này thì đức Phật đã có nhắc cho chúng ta một bài kệ tóm tắt lại để chúng ta thuộc, để chúng ta nhớ mà nhắc mình phải như thế nào. Đây là bài kệ 4 câu:

Ta nói thập thượng pháp

Pháp đưa đến Niết bàn

Diệt trừ mọi khổ đau

Giải thoát mọi triền phược.

Nghĩa là đức Phật nói: Ta nói mười cái thượng pháp, đây là mười cái pháp cao thượng đó, để cho các vị phải lấy đó mà tu tập, mà trau dồi, mà dứt bỏ để cho đến được Niết bàn, dứt trừ mọi khổ đau, giải thoát mọi triền phược, tức là mọi sợi dây trói buộc đó. Qua cái bài kệ này nó có mười pháp tối thượng, nghĩa là mười pháp tối thượng để mà chúng ta tu tập. Vậy thì mười pháp đó là gì mà quý thầy cần phải hiểu rõ để thực hành cho bằng được? Nghĩa là mình phải làm đúng theo mười cái pháp này.

Một, là một pháp có nhiều tác dụng.Nghĩa là một pháp tu tập đó chứ nó có nhiều tác dụng cho cuộc sống của chúng ta hằng ngày. Nó tác dụng rất nhiều mặt chứ không phải là một. Vậy thì cái pháp mà nó nhiều tác dụng đó là cái pháp nào? Chúng ta phải biết, chứ nếu mà không biết làm sao chúng ta tu tập được? Giới luật thì chúng ta, giới đức giới hạnh giới tuệ chúng ta thông rồi đó, mà không biết nó cái pháp nào để mà nó tác dụng cho được, đạt được cái giới luật thì làm sao mà chúng ta tu? Cho nên ở đây Thầy giảng để cho quý thầy thấy rằng từ cái chỗ mà lý pháp cho đến cái chỗ hành pháp thì tức là chúng ta phải biết một pháp, rồi đây rồi hai pháp, ba pháp cho đến mười pháp, rồi đến nhiều pháp nữa chứ đâu phải là một pháp. Nhưng bắt đầu chúng ta chỉ học một pháp. Một pháp đó nó có nhiều tác dụng để chúng ta đạt được ba cái giới này, ba cái giới này.

Hai, là một pháp cần phải tu tập.Nghĩa là có một pháp mà luôn luôn lúc nào chúng ta cũng cần phải tu tập thì chúng ta mới giữ trọn được giới đức, giới hạnh và cái giới tuệ.

Ba, một pháp cần phải biến tri.Chữ biến tri, biến tri tức là biết thay đổi, biết thay đổi ngay ở trong chỗ tu tập của mình, khéo léo thiện xảo đó. Đó là biến tri đó.

Một pháp cần phải đoạn trừ.Nghĩa là chúng ta học một pháp này mà chúng ta đoạn trừ rất nhiều cái đối tượng của chúng ta, chúng ta phải học cái pháp đó. Cái pháp đó nó có cái tên của nó, và cái tên nó như thế nào để mà chúng ta biết đoạn trừ.

Một cái pháp chịu phần tai hại.Chúng ta phải thấy được cái pháp nào mà nó chịu tai hại đối với cái cuộc tu hành của chúng ta, cho nên chúng ta phải biết một pháp đó mà chúng ta hoàn toàn là phải chấm dứt phần tai hại nó. Nghĩa là không cho chúng phải sống ở trong tâm của chúng ta, dứt bỏ cái pháp mà nó làm tai hại chúng ta.

Một pháp đưa đến thù thắng.Chúng ta biết một cái pháp tu nào mà nó đưa đến sự thù thắng, cái sự thành tựu của sự tu tập của chúng ta.

Một pháp rất khó thể nhập.Nghĩa là một pháp đó rất khó nhập vào một pháp rất khó, vậy mà chúng ta biết cái pháp đó khó vậy mà chúng ta phải tu tập như thế nào để mà thể nhập được.

Một pháp cần được sanh khởi.Nghĩa là chúng ta phải hiểu một pháp làm cho tâm mình sanh khởi, sanh khởi cái gì? Sanh khởi ác pháp hay là sanh khởi thiện pháp? Nếu sanh khởi thiện pháp thì chúng ta chấp nhận mà sanh khởi ác pháp thì chúng ta không chấp nhận, mà một cái pháp đó nó sẽ sanh khởi ác pháp và thiện pháp.

Một pháp cần được thắng tri.Nghĩa là một pháp cần được hiểu cho thật rõ, thấu suốt chớ không hiểu lơ mơ được, cho nên gọi là một pháp cần mà chúng ta phải thắng tri.

Một pháp cần được tác chứng.Nghĩa là tác chứng là phải chứng cho được cái lý thâm sâu, bởi vì người ta ngộ, ngộ lý mà còn chứng lý. Còn ở đây tác chứng là chứng cái lý cho thật chứng, nghĩa là một pháp đó chúng ta phải tu tập như thế nào để chứng cho được cái lý.

Đó thì trong mười cái pháp này chúng ta đã được liệt kê ra để được nghe nói vậy. Bây giờ Thầy sẽ giảng ra từng pháp để chúng ta biết được qua những câu hỏi để chúng ta hiểu nó như thế nào là cái pháp mà chúng ta cần phải tu tập đây.

Hỏi: Thế nào là một pháp có nhiều tác dụng?

Một cái pháp mà nó có nhiều tác dụng, tác dụng bên đây tác dụng bên đây, tác dụng bên đây, nó tác dụng đủ thứ hết, nó làm cho chúng ta sanh khởi đau khổ rồi nó làm cho chúng ta không còn đau khổ đó thì một pháp có nhiều tác dụng vậy đó thì Phật đáp: “bất phóng dật”, mà nói ngắn gọn thì vậy, đối với các pháp ác, các pháp bất thiện, bất thiện pháp, nghĩa là mình không có phóng dật theo các pháp ác và bất thiện pháp thì đó là cái pháp mà có nhiều tác dụng, nghĩa là mình chạy theo nó, mình phóng dật chạy theo nó thì muôn ngàn thứ khổ, mà mình không phóng dật theo các pháp ác và bất thiện pháp thì muôn ngàn thứ khổ sẽ chấm dứt. Đó thì chúng ta thấy rất rõ ràng, mà cái pháp đó nó có tác dụng rất lớn, cho nên tâm không phóng dật thì chúng ta giải thoát chứ gì? Tâm có phóng dật thì chúng ta không giải thoát, cho nên chúng ta biết được cái tên của nó “bất phóng dật” là không phóng dật, phải không? Quý thầy không phóng dật thì quý thầy sẽ thấy giải thoát liền tức khắc, mà quý thầy phóng dật là quý thầy bị các ác pháp và bất thiện pháp sẽ trì quý thầy xuống địa ngục đó. Đó thì mới vô đầu chúng ta học được cái pháp có nhiều cái tác dụng lắm, nghĩa là không phóng dật là nó không còn cái tác dụng nào mà ác pháp được với chúng ta hết cho nên tâm chúng ta thảnh thơi giải thoát, cho nên Phật dạy thường tâm đừng phóng dật đó. Đó mà đây là một cái pháp mà bất phóng dật là đã giải thoát chớ không còn đòi gì nữa hết.

Hỏi: Thế nào là một pháp được tu tập?

Một pháp được tu tập, đó thì các thầy thấy, có một pháp thôi chớ không có nhiều đó, nếu nói hai pháp thì nó còn lộn xộn đó, chứ nó một pháp thì chắc chắn là quý thầy thấy nó dễ rồi chứ gì? Đầu tiên thì chúng ta nói bất phóng dật, một pháp không phóng dật thì nó có nhiều tác dụng lắm, nó có nhiều cái tốt ở trong tâm hồn chúng ta lắm, mà người nào mà cứ phóng dật ra người đó sẽ ảnh hưởng sẽ đau khổ sẽ nhiều mà người nào không phóng dật người đó sẽ giải thoát đó, cho nên nó tác dụng rất nhiều mặt.

Còn bây giờ một pháp cần được tu tập?

Đáp: niệm thân câu hữu với khả ý.

Cho nên ở đây cái niệm thân câu hữu với khả ý thì các thầy thấy đây là Tứ Niệm Xứ nè, không phải là một cái pháp Tứ niệm xứ sao? Một cái pháp Tứ Niệm Xứ mà trên cái thân này câu hữu với khả ý, nghĩa là mình lấy cái thân của mình mình niệm, bởi vì Phật nói thân hành niệm mà, có một pháp thân hành niệm mà quý thầy sẽ được giải thoát cho nên chỉ có một pháp là niệm thân thôi.

Mà niệm thân câu hữu với khả ý, lúc bấy giờ chúng ta niệm ở trên thân chúng ta niệm mà nó có cái yên ổn, cái không đau đớn, cái này kia thì đó là đúng. Mà nó có cái trạng thái này, trạng thái kia đó là sai, niệm thân như vậy là sai.

Cho nên Phật nói niệm thân câu hữu với khả ý. Nghĩa là lúc nào mình tu á, thì trên thân mình cũng nghiệm xét thấy nó có sự an lạc, có sự yên ổn, có sự thảnh thơi, có sự thanh thản á thì mình tu đúng. Mà nghe nhức nghe nhối, nghe chỗ này nghe tức, nghe lói hay hoặc là nghe nó trạo cử rồi, nghe buồn ngủ rồi thì quý vị đã tu sai rồi. Trên niệm thân của quý vị đã sai rồi. Cho nên nó có chỉ một pháp niệm thân thôi mà kèm theo với khả ý của nó, câu hữu với nó tức là hợp với cái sự an ổn của cái thân của mình thì nó là đúng. Nó đơn giản, rất là đơn giản, nó không có gì hết.

Bởi vì cho nên, tu theo đạo Phật thì nó phải có sự giải thoát chứ. Mà mình tu theo đạo Phật mà mình không có giải thoát gì hết là như thế nào? Cho nên, ngồi mà nghe có gì sai khác, quý thầy khi mà ngồi mà lặn mất tiêu, ngủ gục hay hoặc là thùy miên luôn thì kể như là quý thầy cũng là không có câu hữu với khả ý. Khả ý là cái ý của mình đang biết được cái yên ổn của nó. Biết được cái sự thanh thản của nó, biết được cái sự mức độ của nó ở trong đó, thân tâm của quý vị rất là an ổn thì đó là khả ý.

 Hỏi: Thế nào là một pháp cần được biến tri?

Cần được biến tri tức là phải có cái sự linh động của cái sự hiểu biết đó. Thì đức Phật đáp như thế nào? Xúc hữu lậu hữu thủ. Xúc hữu lậu, hữu thủ. Cái sự va chạm, xúc là va chạm chứ gì, vào những cái hữu lậu, vào những cái đối tượng là hữu lậu chứ gì? Hữu lậu là cái lậu hoặc mà có cái đối tượng của nó mà xúc va chạm với cái vật đó. Ví dụ bây giờ Thầy đụng cái bàn, Thầy đụng cái ghế, Thầy đụng tập vở, Thầy đụng cái máy, Thầy đụng tất cả mọi cái tức là Thầy xúc chạm nó.

Mà mọi cái đều là có cái giữ của nó lại, tức là cái đó là mình phải biến tri để cho đừng có bị dính mắc nó lại. Thì như vậy cái sự hiểu biết của mình phải theo cái nhịp đó mà mình chủ động điều khiển. Thì nãy như các vị thấy rằng phòng hộ sáu căn đó, là cái chỗ xúc hữu lậu hữu thủ này đó là phòng hộ sáu căn đó. Đức Phật muốn nói đó là một pháp phòng hộ sáu căn, đó là xúc hữu lậu hữu thủ. Nghe cái danh từ, thì nếu mà cái người mà không có tu chứng thì họ không có hiểu được cái danh từ này mà giải thích ra như vậy.

Bởi vì cái hữu lậu là nó có 3 cái lậu hoặc: cái hữu lậu, cái dục lậu, cái vô minh lậu. Mà ở đây đức Phật nói xúc hữu lậu hữu thủ nghĩa là mình đụng cái gì mình dính vô mình giữ lại giữ lại đó, thì tức là chúng ta phải phòng hộ 6 căn thì chúng ta mới quét sạch ra. Thì như vậy, nói xúc hữu lậu hữu thủ thì chúng ta biết rằng phòng hộ 6 căn hay Thánh phòng hộ 6 căn. Đó thì 1 pháp Thánh phòng hộ 6 căn mà chúng ta cũng đã được giải thoát, cũng đã được chứng Niết bàn.

Hỏi: Thế nào là một pháp cần được đoạn trừ?

Ờ, bây giờ cái pháp nào cần phải đoạn trừ đây? Cái đầu tiên vô, đầu tiên Phật dạy chúng ta phải đoạn trừ cái gì, dứt bỏ cái gì?

Đáp, ngã mạn.Các thầy thấy ngã mạn, đức Phật nói đoạn trừ. Mỗi một cái tâm niệm mình móng lên, mình hơn người là ngã mạn rồi. Mình hơi hái huých người ta là ngã mạn rồi, mình hơi có cái vẻ, làm cái vẻ mà đặc biệt hơn người, đó là ngã mạn của mình thể hiện ra. Mình tự nhiên theo cái phong độ của mình tự nhiên thì nó không có ngã mạn. Chứ còn mình làm có vẻ gì khác hơn 1 chút, nghe bài học rồi cái mình tỏ vẻ ra khác 1 chút. Đi hổng dám đi á, thì đó là ngã mạn của quý vị theo pháp nó lớn lên rồi đó. Cho nên, ở đây chúng ta phải sáng suốt từng chút để mà đoạn trừ cái ngã mạn của chúng ta.

Bởi vì cái ngã mạn nó thực hiện cái ngã của chúng ta ở trong này này nè. Mà cái pháp đó chỉ có 1 pháp đoạn trừ ngã mạn mà quý thầy cũng đã được giải thoát chứ chưa nói gì. Bởi vì ta nói vô ngã là Niết bàn, mà bây giờ cái ngã mạn của mình làm sao mà Niết bàn được. Đó thì như vậy là chúng ta thấy rằng đức Phật dạy chúng ta một pháp một thôi mà chúng ta làm cái đề mục của nó, chúng ta tu hành thì chúng ta cũng phải đạt được cái sự giải thoát chứ không phải là tu nhiều.

Hỏi: Thế nào là một pháp chịu phần tai hại.

Đó, một pháp mà nó làm cho chúng ta tai hại cái này cái khác đó?

Thì đức Phật đáp: bất chánh tác ý. Nghĩa là cái pháp mà nó làm cho chúng ta phải chịu phần tai hại đó. Thì cái ý mà không có chơn chánh của mình, bất chánh nó tác ý ra. Bây giờ nó khởi ham cái này, khởi ham cái kia là bất chánh chứ gì? Ghét người này, giận người kia là bất chánh chứ gì? Nghi người này nghi người kia là bất chánh chứ gì, sân người này sân người kia là bất chánh chứ gì. Đó là bất chánh tác ý, tác ý ra cái sự bất chánh, không có chơn chánh. Cho nên đó là cái pháp tai hại. Nó làm cho mình hại mình liền. Trước tiên là mình hại mình. Cũng như thấy người ta, mình nghi người ta như vậy, đó là bất chánh tác ý rồi. Cho nên, quý thầy phải ghi những cái này, phải nhớ kỹ những cái này, phải học thuộc lòng những cái này. Để biết từng tâm niệm của mình, để cho mình điều khiển con voi của mình đây. Biết ở trong đầu mình nó tác ý ra những pháp bất chánh rồi, thì đó là con voi của mình nó muốn đi theo cái kiểu rừng rú của nó rồi đó. Nó chưa có phải là con voi thuần để mà mình gác yên gác bành lên để cho mình điều khiển ra trước chiến trận đâu.

Đó thì bắt đầu quý thầy thấy cái pháp tai hại chưa? Bất chánh tác ý là pháp tai hại.

Hỏi: Thế nào là một pháp đưa đến thù thắng?Đó, cái pháp nào mà đưa đến thù thắng? Nghe cái bất chánh tác ý rồi, thì tức là có cái pháp thù thắng. Vậy cái pháp thù thắng là pháp như thế nào?

Đáp: chơn chánh tác ý.Nghĩa là tác ý ra, bây giờ mình không có nghi người đó, không có thấy người đó ăn trộm ăn cắp gì, mình không có nghi người đó tức là mình tác ý cái chơn chánh đó ra. Thì đó là cái pháp thù thắng làm cho tâm hồn mình giải thoát. Mình không tham, không sân, không si thì tức là mình tác ý ra những cái tâm không tham, không sân, không si của mình ra.

Hoặc là mình không ham muốn thì mình tác ý ra. Bây giờ thấy cái đồng hồ, mình tác ý đừng ham muốn thì tức là chơn chánh pháp tác ý đó. Mình thấy cái vật gì đó ham muốn hay hoặc là mình thấy người phụ nữ đi ngang qua: “ồ, đẹp quá”, rồi mình tác ý không chơn chánh là ham muốn liền. Còn mình tác ý, đừng ham muốn tức là tác ý chơn chánh. Cho nên tác ý, cái pháp tác ý tức là như lý tác ý đó, thì các thầy thấy đức Phật đã dạy như lý tác ý tức là pháp ám thị, tức là pháp hướng của chúng ta mà.

Thấy ngang đó, nó khởi tâm lên thì đó là mình biết là bất chánh tác ý rồi. Nó khởi cái tâm lên, thấy cô ta đẹp thì biết là bất chánh rồi. Cho nên mình dẹp, phải tác ý ra liền. Tức là một cái pháp đưa đến thù thắng, là mình chơn chánh tác ý: “Sắc đẹp của người nữ là khổ, là đau”. Tác ý như vậy là chơn chánh tác ý. Đó thì các thầy thấy những cái điều mà đức Phật dạy Thầy thấy rất là tuyệt vời, biết từng tâm niệm của chúng ta để chúng ta từng điều khiển nó, để mà chúng ta thoát ra tất cả những cảnh khổ của cuộc đời chúng ta.

Hỏi : Thế nào là một pháp rất khó thể nhập.

Nghĩa là cái pháp nào mà trong Phật Pháp đó mà khó thể nhập vào?

Thì đức Phật đáp: vô gián tâm định, vô gián tâm định. Bằng chứng là quý vịbây giờ quý thầy nhập vô Nhị thiền hay là Sơ thiền hay hoặc là Tam thiền, nói chung là bóng dáng Tứ thiền. Mà vô gián ở đây có nghĩa là nó liên tục, chữ vô gián nghĩa là liên tục, nghĩa là cái pháp mà nhập vào để mà liên tục ở trong đó, kéo dài từ ngày này đến ngày khác. Thậm chí như 7 ngày, cho đến 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 5 tháng, 6 tháng, 1 năm, 2 năm mà luôn liên tục như vậy á, đó là cái pháp rất khó thể nhập.

Các thầy hiểu, bây giờ mình nhập nó trong vòng 1 phút thì có thể được, mà 2 phút, 3 phút có thể được. Mà 5 phút là thấy có thể là khó nhập vô rồi đó. Cho nên, ở đây Phật nói, cái pháp mà rất khó thể nhập đó là vô gián tâm định. Nghĩa là nhập nó liên tục, hoài hoài hoài hoài. Như Thầy nhập 2 tháng liên tục ở trong đó. Nó là cái khó, khó thể nhập. Mà cái người nhập được 2 tháng như vậy, không phải là chuyện làm trong 1 ngày, 2 ngày đâu. Mà các thầy phải hiểu, Phật cho đó là cái pháp khó thể nhập. Mà cái người nào nhập được như vậy ngồi suốt 7 ngày không phải là chuyện dễ cho 1 người tầm thường.

Cho nên, các thầy muốn nhập cho được, nghe nói Tứ thiền, muốn nhập cho được thì phải nhập từng phút, rồi ra rồi vô, nhập cho nó quen dần. Chứ quý thầy vô ngồi mà quý thầy nhập mà vô gián tâm định như thế này mà nhập được liền thì cái thân của quý thầy nó tiêu luôn, nó thành thây ma luôn, chớ nó không sống nổi đâu. Cho nên phải nhập vô nhập ra, kéo dài cái thời gian luyện tập nó từng chút, từng chút. Tăng lên thời gian từng chút thì quý thầy không có bị khổ đau, không có bị hoại diệt cơ thể.

Cho nên, cái sức mà thiền định của Tứ thiền, quý thầy đã biết. Có 49 ngày nó còn giữ thân thôi, mà qua 49 ngày, 50 ngày là cái thân của quí vị  hoại diệt liền tức khắc, nó không còn hồi phục lại được. Cho nên, nhập Tứ thiền là tới 49 ngày là tự nó xuất ra, quý thầy muốn kiềm nó cũng không được. Nó còn hồi phục được nó trở ra. Còn quý thầy mà ráng kiềm, mà kiềm cho được, Thầy nói rằng, không ai kiềm được hết. Nghĩa là bây giờ tới chừng đó nó ra rồi, bởi vì nó phải phục hồi cái sự sống của nó, nó phải bung ra. Cũng như bây giờ cái sức của quý thầy có 1 phút à, quý thầy ráng 2 phút nó bung ra. Rồi quý thầy nhắc nó, quý thầy gom lại nữa, quý thầy nhập vô nữa. Thì nó nằm chút xíu nữa nó bung ra, nó chưa được phút nữa đâu. Nó đâu có phải chuyện dễ đâu. Cho nên muốn mà, ở trong này, Phật dạy mà: “Thế nào là một pháp rất khó thể nhập? Là Phât dạy là Vô gián tâm định”. Cái câu nói “vô gián”, mình nghe nói thuở giờ, mình nghe nói cái vô gián địa ngục chứ gì? Có cái vô gián địa ngục là luôn luôn mình luôn luôn liên tục ở trong cái sự đau khổ, nó không có phút giây nào mà hở ra sự đau khổ gọi là vô gián địa ngục.

Các con hiểu không? Bây giờ ở trong cái vạc dầu, mà người ta bỏ mình trong vạc dầu người ta đốt mình á, nó nóng liên tục, nó không có phút nào là nó không nóng. Nên gọi là vô gián địa ngục. Còn có phút mát, phút nóng, phút mát á thì nó không phải là vô gián địa ngục. Cũng như người ta đánh mình, hơi đã rồi người ta cho mình nằm nghỉ. Thì phút mà nằm nghỉ thì nó không đau. Thì không thể gọi đó là vô gián địa ngục.

Mà lọt vào vô gián địa ngục là liên tục từ ngày này đến ngày khác á. Nó liên tục đau khổ, không có phút nào mà nó được không đau khổ, không phút nào là không đau khổ. Đó quý thầy hiểu, cho nên chữ vô gián mà tâm định á, là liên tục ở trong định. Không có phút nào mà kẻ hở ở trong đó mà bung ra, bung vô được. Gọi là vô gián.

Vậy thì hôm nay, Thầy giảng cho quý thầy biết được cái Định vô gián nó như thế nào. Mà bây giờ quý thầy cứ từng phút, từng phút một chứ đâu có lâu được, phải không? Đó, hiểu như vậy thì quý thầy thấy được con đường của đạo Phật vạch quá rõ, không có chỗ nào mà Phật không nói cho chúng ta biết cái khó, cái dễ. Cho nên, bây giờ chúng ta tu được 1 phút, 2 phút chưa chắc đã là chúng ta đã kéo dài 1, 2 ngày nổi. Cho nên, sự tu tập của chúng ta cần phải tu tập nhiều.

Hỏi: Thế nào là pháp cần được sanh khởi?Pháp nào mà cần được sanh khởi?

Phật đáp: “Bất động trí”. Mình muốn mà không có cái tâm mà sanh khởi á, thì phải giữ cái trí của mình bất động không có khởi cái niệm này niệm kia, tức là bất động. Nói như vậy chứ đâu phải dễ đâu. Đó, như vậy muốn đạt được cái pháp này, bất động trí thì chúng ta còn phải tu tập những cái pháp khác.

Kế đây Thầy sẽ cho 2 pháp, 3 pháp rồi 4 pháp. Mỗi cái bài pháp về giới luật về cái giáo án Thầy sẽ cho thêm những cái bài phụ hết. Để chúng ta thấy xen kẽ, xen kẽ để mà chúng ta biết tu tập.

Giờ nói bất động trí, cha, cái chuyện này khó quá. Ngồi đây mà tâm mà không có nghĩ ngợi như là một người nhập sơ thiền, hoàn toàn là thanh thản không có một cái gì hết. Đó là bất động trí. Mà bất động trí, ví dụ như nhập nhị thiền, thì bây giờ suốt thời gian 1 giờ, 2 giờ cho đến 1 ngày, 2 ngày, 3 ngày, 7 ngày mà cái tâm luôn luôn nó không khởi niệm này niệm kia, im phăng phắc thì đó là bất động trí.

Đó thì như vậy là chúng ta phải có một công trình tu tập dữ lắm mới có đạt được. Cho nên thế nào là pháp cần được sanh khởi. Nó liên tục sanh khởi. Lúc thì sanh cái này, lúc thì sanh cái kia. Cho nên vì vậy mà đức Phật mới dạy, thế nào là pháp cần được sanh khởi? Cần được sanh khởi tức là mình đi ngược lại cái pháp mà tâm mình đang sanh khởi thì đó là bất động trí, phải không? Mình nghe nói, thế nào là pháp cần được sanh khởi? Cái tâm của mình bây giờ nó đang sanh khởi rồi mình sanh khởi nữa sao? Cho nên, cái pháp mà cần cho được nó sanh khởi để cho cái sanh khởi của tâm mình nó đừng sanh khởi. Các con hiểu chỗ đó không?

Cho nên, nghe cái câu này thì chúng ta nghe nó dường như là Phật nói mâu thuẫn. Nhưng mà sự thật là đúng. Bởi vì, mình đang ở trong cái tâm sanh khởi. Mà bây giờ cái pháp cần được sanh khởi, nó không còn được sanh khởi nữa đó. Thì như vậy là bất động trí. Chúng ta phải hiểu như vậy, mới hiểu được, bởi vì trong kinh thường thường cái người dịch và cái người mà hiểu á thì nó có 2 cái hiểu. Thay vì, cái câu này phải đặt như thế này này, thế nào là pháp cần được không sanh khởithì như vậy nó mới đúng. Nhưng mà vì ở trong kinh người ta dịch như vậy thì Thầy cũng viết ra như vậy để mà chúng ta phải hiểu nó. Bằng cách nhưng mà phải hiểu cho đúng, bởi vì hiểu như thế nào? Các pháp mà cần sanh khởi á là các pháp ở trong tâm của chúng ta. Mà muốn cho tâm nó được sanh khởi thì bất động trí nó mới không sanh khởi. Chớ cái trí mà sanh khởi hoài thì nó làm sao mà đối lại với cái pháp đó được. Đó là cái câu hỏi và cái câu trả lời như vậy.

Hỏi: Thế nào là một pháp cần được thắng tri?Thắng tri tức là phải hiểu cho sâu, hiểu cho thấu triệt cái pháp cần cho hiểu, hiểu cho thấu triệt thì mình mới làm chủ được cái pháp đó.

Thì đáp: Tất cả loài hữu tình do ăn uống mà được an trú. Nghĩa là, mình hiểu cho được cái ăn uống này để cho mình làm chủ được cái ăn uống chứ không phải gì hết. Đức Phật muốn nói tất cả loài hữu tình tức là tất cả con vật, con gì, tất cả những loài mà biết, tất cả loài hữu tình, cái thứ nào cũng phải do ăn uống mà an trú. Nếu không ăn uống thì an trú không được. Chúng ta bây giờ không ăn thì chúng ta có an trú nổi không. Có ăn no như thế này chúng ta mới an trú được.

Cho nên, cái pháp, một pháp mà cần được thắng tri á, thì cái pháp đó là cái pháp phải thấu suốt được cái trí hiểu biết của mình. Thấu suốt được lý do ăn uống và an trú của chúng ta. Cho nên, chúng ta ăn một ngày 1 bữa là chúng ta đã thấu suốt được cái lý ăn uống. Cho nên, Phật dạy chúng ta ăn ngày 1 bữa đó, không ăn uống phi thời đó. Mà ăn ngày 1 bữa là chúng ta đã an trú được yên ổn nhất, ăn nhiều chưa chắc đã an trú được. Bởi vì ăn nhiều chúng ta phải giành giật, cũng như loài vật chúng sanh á, ăn nhiều nó phải đánh nhau, giành giật đồ ăn. Cũng như mình, con người cũng vậy. Ăn nhiều rồi sanh ra đấu tranh, nó mới có chuyện này chuyện kia, nó mới có làm những cái điều ác.

Cho nên chúng ta ăn ngày một bữa và 1 bữa đó chúng ta thấy nó an ổn, chuyên trú. Thân và tâm chúng ta rất là an ổn. Đó là cái pháp cần phải được thắng tri.

Hỏi: Thế nào là một pháp cần được tác chứng.Bây giờ chứng cái lý á thì pháp đó cần phải được tác chứng.

Thì đáp, bất động tâm giải thoát. Bất động tâm giải thoát thì quý thầy thấy hiểu chưa, mà Thầy nói cái mục đích của đạo Phật á. Một cái pháp này thôi để giữ cái tâm mình làm sao cho bất động tâm giải thoát thì đó là cái mục đích của đạo Phật, thì đó là cái sự thành tựu của đạo Phật. Muốn được vậy thì chúng ta phải nỗ lực hết sức mình trên bước đường tu tập mới có đạt được mục đích bất động tâm giải thoát.

Bây giờ chúng ta tiếp tục học giáo án trong phần giới đức cho xong để còn phải học giới tuệ và giới bổn nữa. Nó còn rất nhiều cái phần mà chúng ta phải học. Mà Thầy thấy về học cái giới thì nó quá là tuyệt. Cho nên chúng ta phải học cho nó kỹ hơn một chút để chúng ta biết cái đường lối tu tập.

Bây giờ Thầy xin nhắc lại để cho nó nối tiếp với bài pháp vừa rồi về cái giới hạnh, giờ nó tới phần giới đức.

« Ở đây vị tỳ kheo phải hộ trì các căn », nghĩa là vị tỳ kheo phải giữ gìn mắt tai mũi miệng thân ý của mình. Bước qua cái giới đức, thì quý thầy thấy rằng cái pháp hộ trì các căn là pháp là đầu tiên. Mà chính đó là giới đức của chúng ta. Quý vị có mắt, đi ra đường mà nhìn xuống á, mình hộ trì con mắt mình không có nhìn thấy vật gì hết, thì cái tâm nó không ham muốn. Thì tức là giới đức của chúng ta chứ gì. Cái đức ở trong tâm của chúng ta, còn cái kia là hành động mà, các con hiểu điều đó không? Cho nên người ta nhìn cái đức của cái người tu sĩ, đi mà không ngó qua ngó lại thì người ta thấy ông này giữ gìn đức nghiêm chỉnh, tâm không bị dao động. Bởi vì mình đâu có ngó qua ngó lại, mình đâu có thấy vật gì. Cho nên tâm mình đâu có dao động. Mà phải là phòng hộ giữ gìn mắt tai mũi miệng thân ý của mình, đó là cái giới đức đầu tiên mà cái vị tỳ kheo cần phải học.

Thế nào là vị tỳ kheo hộ trì các căn?Bây giờ chúng ta nêu lên hộ trì các căn, hồi nãy trước khi mà học cái bài này, Thầy đã nêu lên có những vị mà Thánh tăng đã hộ trì các căn đó. Đó là người ta tu ở trong giới đức đó. Quý thầy thấy nêu lên 1 cái bài pháp là phải có sự thực hiện ngay cái bài pháp đó liền tức khắc để chúng ta lấy gương hạnh đó mà chúng ta tu tập.

«Thế nào là tỳ kheo hộ trì các căn? Vị tỳ kheo, khi mắt thấy sắc không nắm giữ tướng chung tướng riêng, những nguyên nhân gì khiến cho nhãn căn không được chế ngự, khiến cho tham ái ưu bi, các bất thiện pháp khởi lên, tỳ kheo phải chế ngự nguyên nhân ấy. Hộ trì nhãn căn và nỗ lực thực hành sự hộ trì nhãn căn ấy ».

Đó thì quý thầy thấy, có những cái nguyên nhân nào mà khi con mắt thấy các vật mà không được chế ngự nó thì nó sanh ra ham muốn chứ sao. Cho nên mình phải chế ngự nó, mà khi con mắt thấy một cái vật mà nó sanh ra tham ái, ưa thích thì nó ưa thích thì nó sanh ra, mình về mình nhớ mình nghĩ mình thương, mình thấy như cái này ra. Ví dụ Thầy đặt vấn đề thí dụ, mình đi ra đường, mình thấy một cô gái đó, họ nhìn mình, mình nhìn họ, họ cười mím chi, mình cười mím chi. Về cái bắt đầu cái tâm tham ái của mình bắt đầu nó nổi lên, mình không có chế ngự con mắt của mình được. Mình thấy những hành động đó, những cử chỉ đó, về đó mình nằm bắt đầu mình buồn rầu phải chi gặp cô ta nữa, thôi để ngày mai mình đi ra ngoài đường mình đón cô ta, cô có đi chợ không để mình gặp nữa. Làm cho mình đêm đó ngày đó mình sầu tư ưu bi, người ta gọi là tương tư đó. Tương tư bóng dáng thôi chỉ sơ sơ đó, người ta chỉ cười tình với mình, liếc háy với mình chút xíu thôi mình về thôi sầu não gần chết, có phải là khổ không?

Cho nên vì vậy đó cái người biết rằng những cái nguyên nhân gì khiến cho nhãn căn không được chế ngự, mình thấy được cái sắc pháp đó nó làm cho nhãn căn mình không được chế ngự. Khiến cho tâm tham ái ưu bi chúng ta khởi lên. Đó là nó làm cho tâm chúng ta tương tư đó. Thì đó là chúng ta phải biết đó là các ác bất thiện pháp khởi lên, vị tỳ kheo phải biết rõ cái nguyên nhân đó. Cho nên chúng ta trừ diệt, hộ trì cái nhãn căn, thực hiện sự hộ trì nhãn căn không có cho nó dính cái hình ảnh đó nữa. Quét sạch cái nụ cười đó ra, quét sạch cái đôi mắt mà liếc tình đó ra. Cho nên vì vậy mà chúng ta thấy thanh thản trở lại, không có ưu bi không có tương tư nữa.

Đó thì, ở đây đức Phật dạy cho chúng ta hộ trì các căn làm cho chúng ta thoát khỏi cái dòng mà lôi cuốn, cái dòng mà nó trói buộc chúng ta bằng những sợi dây vô hình mà rất là vĩ đại đó, chứ không phải thường đâu. Người ta thất tình, tương tư cũng vì bacái này mà tiêu hết đó. Mà người tu sĩ đạo Phật mà chúng ta không có rõ được cái nguyên nhân đó, mà cứ để nằm lên, thở dài thở xuống thì cái kiểu đó tiêu ma luôn chứ đừng có nói chuyện tu.

« Khi tai nghe tiếng, mũi ngửi mùi hương, thân cảm xúc, ý nhận biết các pháp. Vị tỳ kheo ấy không nhận biết tướng riêng, tướng chung nhờ hộ trì cao quí các căn ấy. Do sự hộ trì các này, mà tâm không đắm trước, đắm nhiễm các pháp thế gian nên nội tâm thanh thản. Nên nội tâm thanh tịnh, thanh thản, không cấu uế, tham dục. Do vậy thân tâm hưởng lạc trọn vẹn của giới đức này ».

Nghĩa là khi mà chúng ta hộ trì các căn thì ngay cái giới đức đó chúng ta thực hiện được thì chúng ta hưởng trọn vẹn của cái sự học giới này. Đó thì quý thầy thấy cái sự phòng hộ sáu căn của chúng ta rất là quan trọng cho cái vấn đề của một người mà trau dồi cái giới đức của họ. « Vị tỳ kheo trau dồi, tu tập phòng hộ giữ gìn 6 căn không cho dính mắc 6 trần như vậy, được tâm thanh tịnh, trong sạch, không cấu uế trần cảnh. Như vậy là giới đức của vị ấy thứ nhứt trong giới luật của đức Phật ».

Nghĩa là chúng ta hộ trì các căn của chúng ta mà được thanh tịnh như vậy á. Đó là thứ nhứt ở trong giới luật của đức Phật, tức là giới đức của vị ấy thứ nhứt ở trong giới luật của đức Phật. Đó chúng ta thấy cái đó là cái thứ nhứt á, cái phần thứ nhứt mà chúng ta tu tập cái giới đức của đức Phật, của giới luật của đức Phật.

« Ở đây vị tỳ kheo phải chánh niệm tỉnh giác », đó bây giờ tới thứ hai nữa.

« Ở đây vị tỳ kheo phải chánh niệm tỉnh giác, thế nào là vị tỳ kheo chánh niệm tỉnh giác? ». Chánh niệm tỉnh giác là một giới đức của vị tỳ kheo mà cần phải trau dồi, tu tập hằng ngày, không được biếng trễ. Nghĩa là chúng ta thấy đức Phật có nói phòng hộ 6 căn, rồi Phật còn gọi cái tên phòng hộ 6 căn , Phật còn gọi là Thánh phòng hộ 6 căn. Cho đến cái định mà gọi là Chánh niệm tỉnh giác định đó thì Phật còn gọi là Thánh chánh niệm tỉnh giác, dùng cái tên nghe mà mình thấy các bậc Thánh tu hành chứ không phải người tầm thường.

Vậy thì, thế nào là chánh niệm tỉnh giác, Thánh chánh niệm tỉnh giác là 1 giới đức của vị tỳ kheo mà cần phải trau dồi tu tập hàng ngày không được biếng trễ. Đây là Phật dạy ra cái hành động mà chúng ta tu tập cái Thánh chánh niệm tỉnh giác này. « Tỳ kheo khi đi tới, khi đi lui đều tỉnh giác ».Nghĩa là mình tỉnh giác ở trên cái hành động đi tới đi lui của mình đó. « Khi nhìn thẳng khi nhìn quanh đều tỉnh giác».  Nghĩa là mình nhìn qua thì mình tỉnh giác trong cái sự nhìn qua của mình. Nhìn tới, nhìn lui, nhìn qua, nhìn lại, những cái nhìn của mình đều phải tỉnh giác ở trong đó. Tỉnh giác để làm gì? Các thầy nghĩ tỉnh giác để làm gì đây? Tỉnh giác để phòng hộ 6 căn của mình chứ làm gì, để cho nó đừng dính mắc chứ gì. Nếu mà không tỉnh giác thì nó sẽ dính à. Cho nên, mình lúc nào mình cũng tỉnh giác nó, giữ gìn trong cái hành động của mình, liếc nhìn, ngó quanh ngó quất đều là tỉnh giác.

« Khi co tay, khi duỗi tay đều tỉnh giác. Khi mang y kép, bình bát, y thượng đều tỉnh giác. Khi ăn uống, nhai nuốt đều tỉnh giác. Khi đi đại tiểu tiện đều tỉnh giác. Khi đi đứng nằm ngồi, thức nói yên lặng, thầm lặng đều tỉnh giác .Nói chung là tất cả các hành động trong thân khẩu ý đều coi sự tỉnh giác, đều lúc nào cũng coi sự tỉnh giác, đều lúc nào cũng có sự tỉnh giác. Luôn luôn niệm hành động không mất », tức là không thất niệm, nghĩa là luôn luôn mình giữ cái niệm hành động của mình đừng có mất, thì tức là mình không thất niệm, còn nếu mà nó mất thì tức là mình bị thất niệm. Thí dụ mình đương ngó qua cái mình quên đi tức là mình thiếu tỉnh giác thì đó là mình thất niệm rồi đó. Cho nên, đức Phật thường nhắc chúng ta là thất niệm đó, khi tu một cái phần nào, luyện tập trau dồi cái phần nào thì tức là mình phải luôn luôn phải đừng để cho thất niệm. Mà thất niệm thì đó là không tốt rồi. « Như vậy là giới đức của vị tỳ kheo thứ 2 trong giới luật của đức Phật ».

Đó chúng ta thấy từng cái giới, mà giới đức thứ nhứt rồi giới đức thứ 2, nó có tuần tự. Nếu quý vị tu Chánh niệm tỉnh giác trước mà không  phòng hộ 6 căn trước thì cái đó là quý vị tu ngược. Lớp 1 mà không tu lại tu lớp 2 đó. Cho nên bây giờ vô Thầy dạy quý thầy “đi kinh hành tôi biết tôi đi kinh hành”, đó là tu lớp 2 chứ không phải tu lớp 1. Còn dạy mà chúng ta phòng hộ 6 căn thì đó là bước đầu chúng ta tu lớp 1 rồi đến tu lớp 2. Cho nên khi mà tỉnh giác để chúng ta làm gì? Để chúng ta giữ gìn phòng hộ 6 căn của chúng ta đó.

Khi nó thấy, khi nó nghe, khi này kia đó. Mắt nhìn ngó, hoặc là cái gì động dụng gì của ý đều là mình quan sát, mình tỉnh thức. Cho nên mình tỉnh thức thì mình ngăn cái lòng ham muốn của mình ngay liền tức khắc. Mình không tỉnh thức, cái lòng ham muốn của mình xâm chiếm mình ngay liền. Ác pháp vô đó mà xâm nhập tâm hồn của chúng ta. À, chúng ta thấy từ cái lớp 1 chứ, đó là cái lớp 1 chúng ta phải tu Thánh phòng hộ 6 căn. Lớp 2 của giới đức thì chúng ta lại tu Chánh niệm tỉnh thức.

Cho nên, chúng ta tu cái này rồi. Nó thấy được cái phòng hộ rồi, từ phòng hộ ăn uống, tới phòng hộ mặc y áo, phòng hộ tất cả mọi vật nó không còn dính mắc rồi, thì bây giờ tu Chánh niệm tỉnh thức nó rất là tỉnh thức. Các thầy thấy rất rõ, trên con đường của đạo Phật vạch cho chúng ta đi, cứ từng bước một, bước một của chúng ta đi mà nó làm cho chúng ta tỉnh thức, rất là tỉnh thức.

« Nhờ giới đức tỉnh thức này, nên ngũ triền và ngũ kiết sử không xâm chiếm được tâm của vị ấy ».Nghĩa là tỉnh thức rồi thì ngũ triền cái với ngũ kiết sử, ngũ kiết sử hay là thất kiết sử, sau này tới phần giới tuệ Thầy sẽ dạy cho quý thầy cái phần ngũ triền cái, ngũ kiết sử và thất kiết sử để cho quý thầy biết những cái đó là những cái gì mà chúng ta cần phải quét sạch nó ra. Còn bây giờ thì chúng ta lướt qua để chúng ta biết rằng, nhờ giới đức tỉnh thức này nên ngũ triền cái và ngũ kiết sử không xâm chiếm được tâm của vị ấy. Vị ấy hoàn toàn sống thanh thản, an lạc. Tâm vị ấy lần lần thanh tịnh, trong sạch.

« Ở đây, vị tỳ kheo ít muốn ít biết, đây tới giới đức thứ ba đây. Chánh niệm tỉnh giác là giới đức thứ hai. Giới đức thứ ba ».

« Ở đây, vị tỳ kheo ít muốn ít biết đủ ».Ít muốn là thiểu dục tri túc đó. Đó là một cái giới đức của một vị tu sĩ, họ phải cần tập luyện đây. « Thế nào là ít muốn biết đủ? Ít muốn biết đủ tức là thiểu dục tri túc. Thiểu dục tri túc là 1 giới đức của vị tỳ kheo nên cần phải trau dồi tu tập hàng ngày. Nếu không trau dồi tu tập hàng ngày thì khó mà sống được với cái đức này ». Nghĩa là phải luôn luôn trau dồi nó. Vậy thì trau dồi nó như thế nào đây?

«Ở đây vị tỳ kheo phải chấp nhận, phải bằng lòng với 3 y, 3 tấm y để che thân. Với đồ ăn đi xin để nuôi bụng. Đi đến chỗ nào, cũng chỉ mang theo 3 y, 1 bát không được thêm cũng không được bớt. Cũng như con chim bay đến chỗ nào nó cũng mang theo 2 cái cánh và 1 chiếc mỏ để sống, bữa đói bữa no mà vẫn không quan tâm. Chỉ quan tâm đến cuộc sống thiểu dục tri túc của giới đức, giới đức của người tu sĩ ». Nghĩa là mình quan tâm tới giới đức của mình, cho nên luôn luôn mình sống thiểu dục tri túc, không có đòi hỏi. Bữa đói bữa no cũng không quan trọng nữa, mà chỉ cần mình giữ cái giới đức của mình.

Đó là mình đi đâu cũng chỉ mang 3 y, 1 bát của mình đến đó. Và cái bát của mình đó là cái mỏ của mình để mình đi xin ăn mà sống. Bữa thì người ta cho ăn thì no, bữa mà người ta không cho ăn thì đói mà vẫn biết giữ đói thì cũng vẫn là ít muốn biết đủ. Chứ không phải đói là bắt đầu mình muốn cho ăn nhiều á. Thì cái đó không phải là tri túc thiểu dục. Ở đây cái tri túc thiểu dục là nói bây giờ đồ ăn mình dư dả quá nhiều rồi, mình ăn ít thôi. Nhưng mà sự thật khi đói rồi mới biết được chỗ chúng ta có thiểu dục tri túc hay không? Đó là cái khó đó.

Ở đây nói tới cái giới đức thứ 3 của Phật dạy. Cho nên nó khó chớ hổng dễ đâu. Nói thiểu dục tri túc, khi mà chúng ta đói rồi chúng ta mới biết thiểu dục tri túc chúng ta ở chỗ nào. Khi mà quần áo chúng ta, y áo chúng ta rách nát hết rồi, không còn có mặc nữa hay hoặc là ướt át hết rồi chúng ta mới thấy là cái chỗ thiểu dục tri túc của chúng ta nó mới có biết được chỗ đó. Chớ hổng phải nghe nói thiểu dục tri túc, ít muốn biết đủ như vậy là đơn giản cái danh từ vậy đâu. Khi mà trường hợp và hoàn cảnh chúng ta có đói, có khát chúng ta mới biết chỗ tri túc thiểu dục chúng ta ở chỗ đó, ở chỗ đói khát đó. Ở chỗ, mà người đời mà người ta gọi là không thể làm được cái tri túc thiểu dục đó. Chớ còn bây giờ, ví dụ như mình nghèo đó, họ nói tui cũng biết đủ rồi, tui đâu có gì đâu, tui đâu có ham giàu nữa. Sức ông ta ổng làm giàu không được nữa nên ông đâu làm sao ông ham được nữa. Cho nên ông nói ông biết đủ rồi.

Đó thì cái đó là cái mà không thể nói rằng tri túc thiểu dục giới đức của cái người tu sĩ được. Mà giới đức của người tu sĩ căn cứ vào cái chỗ mà đói, mà khát, mà rách, mà rưới, mà khi đau bệnh mà không thuốc thang đó mà vẫn tri túc thiểu dục được trong lúc đó, đó mới gọi là tri túc thiểu dục.

Nếu mà Thầy không giảng như vậy, thì quý thầy chỉ hiểu sơ sơ chỗ tri túc thiểu dục đó thì không thấu suốt được đạo Phật đâu.

 « Như vậy là giới đức của vị tỳ kheo thứ 3 trong giới luật của đức Phật ».

Đó, cái chỗ mà thiểu dục tri túc này mà sống như vầy đó thì đức Phật coi nó là giới đức của một vị tỳ kheo trong giới luật của mình(BBT:CĐ,19A,E00:45:11).(BBT:CĐ,19B,B00:00:00) Người tu sĩ nào sống ngược lại những giới đức này là vị tỳ kheo phạm giới đức, phạm phải giới đức của đạo Phật. Vị ấy là trùng trong lông sư tử. Nghĩa là mình không giữ được tâm của mình khi mà trong cảnh khó, mà mình không giữ tâm của mình thiểu dục tri túc. Cho nên, hầu như người ta không giữ được cái thiểu dục tri túc đó, mà người ta phải để dành thuốc, để dành thang, để dành 2 cái y, để dành 2 cái cục xà bông, để dành 2 cây kim, để rủi cây này có gãy còn cây kia nó còn mà vá. Mà bây giờ mình gãy sạch hết rồi, mà quần áo thì rách hết rồi, lấy gì vá đây? Thì không phải lúc bấy giờ mới là lúc thiểu dục tri túc sao? Chớ đâu phải lúc còn cây kim đó là lúc thiểu dục tri túc đâu. Quý thầy phải hiểu cái chỗ khó khăn là cái chỗ đó đó. Mà cái chỗ đó mới nói lên cái đức của cái người tu, thiểu dục tri túc đến mức đó đó.

Vị tỳ kheo khi đã thành tựu giới hạnh và 3 giới đức cao quý trên đây, đó phải được xem là 3 giới đức cao quí của họ chứ không phải là tầm thường. Nếu mà giữ gìn được 3 cái giới đức này, thật là một vị tỳ kheo đáng để cho người ta cúi đầu mà người ta đảnh lễ. Người ta cúng dâng tất cả những cái thực phẩm để coi như đương nhiên là một vị Phật sống ở tại thế gian này rồi.

Thứ nhất là chúng ta phải hiểu là các giới hạnh chúng ta tu tập ở trên, nghĩa là các giới hạnh chúng ta đã học ở trên cộng với 3 cái giới đức mà chúng ta vừa học á thì 2 là giới đức hộ trì các căn, 3 là giới đức chánh niệm tỉnh giác, 4 là giới đức thiểu dục tri túc. Có 3 cái giới đức này, nó quan trọng trong bước đầu của cái người mà tu tập về cái giới đức của đạo Phật.

Khi đã thấy giới đức, giới hạnh, khi đã tu tập giới đức, giới hạnh này viên mãn thì nên lựa 1 cái chỗ thanh vắng, khi mà chúng ta giới đức, giới hạnh tức là những giới hạnh 25 cái giới hạnh ở trên và 3 cái giới đức dưới này mà chúng ta tu tập, chúng ta sống được như vậy rồi, thì bắt đầu chúng ta mới đi đến 1 cái chỗ thanh vắng, tĩnh mịch như rừng cây, ngoài trời, đống rơm, chòi lá, hay khe suối, hang đá, hang động. Bắt đầu chúng ta mới đi đến đó chúng ta thực hiện những giới đức kế tiếp để chúng ta tu tập.

« Sau khi khất thực ăn cơm xong, vị ấy ngồi kiết già, lưng thẳng tại chỗ nói trên và an trú chánh niệm trước trước mặt ».Đó, bây giờ mới đi vào giới đức kế tiếp. Còn nếu mà 3 cái giới đức và những giới hạnh ở trên mà chưa thực hiện được, thì cái chuyện mà đi làm cái chuyện này á, thì không thể nào mà làm tới giới đức kế tiếp được. Bởi vì từ cái lớp thấp, phải học cho nó xong thì mới đến cái lớp cao. Và đến cái lớp cao này thì chúng ta phải đầy đủ giới hạnh và đạt được 3 cái giới đức như Thầy đã giảng ở trên.

Thì bắt đầu, bây giờ chúng ta mới vào rừng, để rồi chúng ta tu tập giới đức gì tiếp theo đây. Chúng ta thấy coi thử coi cách thức tu như thế nào đây? « Vị tỳ kheo sau khi ngồi kiết già, lưng thẳng đứng, vị ấy đặt niệm tham ái trước mặt ».Đó, mặc dù là phòng hộ giữ gìn, chánh niệm tỉnh thức như vậy rồi nhưng chưa hẳn đã là quét sạch tham ái trong lòng của mình. Cho nên, vị đó phải đi vào cái nơi thanh vắng yên tĩnh ở trong rừng, trong núi á rồi mới đặt cái lưng thẳng, ngồi kiết già, rồi mới đặt cái niệm tham ái trước mặt mình, quán xét tận tường tham ái, vị ấy từ bỏ tham ái.

Quán xét cho nó thấu suốt của nó rồi, tức là tu Định vô lậu đây. Cho nên lúc bấy giờ chúng ta mới từ bỏ cái lòng tham ái của chúng ta được. Đó thì quý thầy thấy cái chỗ tu của đạo Phật có từng bước, từng bước rất rõ ràng. Chớ không phải là nói mà cái chuyện tu mù mờ như bây giờ cứ ngồi thiền hít thở không á. Đó là tu mù, tu mờ chứ tu không đúng cách thức mà tu tập.

« Vị ấy từ bỏ tham ái ở đời, sống với tâm thoát ly tham ái, gọt rửa tâm hết tham ái, từ bỏ ».Đó bắt đầu các thầy thấy không, khi mà đặt cái niệm như vậy đó thì bắt đầu vị ấy mới quán xét tức là dùng cái pháp quán mà quán xét các tham ái của mình. Nó như thế nào, nó khổ như thế nào, nó sao sao, để cho mình quét sạch nó ra những cái tâm mà từ lâu tới giờ mình có những cái tham ái, nó làm cho mình giành giật(  đau khổ trong lòng của mình.

Mặc dù là qua cái giới hạnh và cái giới đức ở trên á, nó làm cho mình được tỉnh thức được cao, được xả ly rất nhiều rồi đó. Bây giờ nó còn quét sạch những cái tham ái mà vi tế ở trong lòng chúng ta. Còn cái thô thì chúng ta hết rồi. Những cái giới đức, giới hạnh ở trên đã quét sạch hết cái thô rồi. Còn bây giờ cái thô của mình chưa có tu tập cái này á, mà nó còn thô mà ngồi đây quét sạch tham ái thì chắc chắn chỉ là quét cái sơ, cũng như là mình xoa cái da của nó, chứ nhằm nhò gì tới cái tâm của nó đâu, nó làm sao mà nó hết được.

Cho nên, bắt đầu bây giờ đó mới là quán xét nó, từ đó cái trí tuệ chúng ta nó phóng ra những cái tri kiến giải thoát, nó làm cho chúng ta thấm, thấu suốt được cái tâm tham ái, cho nên chúng ta ly nó ra, gọt sạch hết cái tham ái này ra. Bắt đầu cái tham ái mà chúng ta gọt sạch nó hết tham ái này ra rồi thì bắt đầu chúng ta từ bỏ sân hận. « Vị ấy sống với tâm không sân hận ». Tức là chúng ta đặt cái niệm sân trước mặt chúng ta nữa. Nghĩa là tâm tham ái đã quán xét nó rồi, thấu suốt nó rồi, xả ly nó rồi, từ bỏ nó rồi. Thì bắt đầu bây giờ chúng ta mới đặt cái niệm sân ở trước mặt nữa.

Chúng ta tiếp tục, không có nghĩa là trong thời gian mà ngồi ở tại khu đó đó, mà thời gian này quán xét tham ái rồi, tiếp tục cái sân nữa được đâu, không phải đâu! Nghĩa là tham ái chúng ta quét sạch rồi bắt đầu chúng ta xả nghỉ. Chơi cho nó khỏe, rồi một lúc nữa chúng ta đặt chúng ta tu cái tham ái nữa, quét cho thật sạch, chúng ta thấu suốt được cái lý mà ly cho hết cái tham ái trong 1 ngày, 2 ngày, 1 tuần lễ, 2 tuần lễ. Chúng ta thấy cái tâm tham ái của chúng ta nó quét sạch được rồi. Bắt đầu, chúng ta mới đặt cái niệm sân, đặt cái niệm sân rồi chúng ta cũng quán xét cái niệm sân như vậy. Để chúng ta quét sạch cái sân ra.

Khi mà chúng ta quét sạch, từ giã cái tâm sân của chúng ta thì lòng từ mẫn, thương xót tất cả chúng sanh hữu tình. Đó thì lúc bấy giờ chúng ta quét sạch cái tâm sân của chúng ta thì cái tâm từ mẫn của chúng ta nó thương xót chúng sanh nó hiện ra. « Đây là giới đức của vị ấy thứ 4 trong giới luật của đức Phật ». Nghĩa là khi mà quét sạch cái tâm tham ái, cái lòng sân hận cái tâm từ bi của vị ấy phát triển ra được thì đó là cái giới đức thứ 4 ở trong cái giới luật của đức Phật.

À không ở đây cái tâm sân, ở đây Thầy lộn ở chỗ này. Các thầy nhớ kỹ, chỉ quét sạch cái tâm tham ái đó là cái giới đức của chúng ta thứ 4 ở trong cái giới luật của đức Phật. Còn cái tâm sân nó lại nằm riêng ở cái phần khác rồi đó, nó không ở trong cái phần của tâm tham ái. Bởi vì tham ái nó là một cái giới đức, quét sạch cái tham ái nó là một cái giới đức ở trong cái giới luật của Phật.

Ở đây Thầy tiếp tục vì hồi nãy Thầy bị ghi lộn chứ không phải gì hết.

Khi đã gọt rửa tâm tham ái, gọt rửa tâm tham ái xong rồi thì vị ấy mới đặt lưng ngồi thẳng, ngồi kiết già đó thì mới đặt cái niệm sân trước mặt quán xét. Bây giờ tới cái tâm sân á. « Quán xét cái tâm sân, vị ấy từ bỏ tâm sân ở đời, sống với tâm thoát ly sân hận, gọt rửa hết tâm sân hận, vị ấy sống với tâm không sân hận, lòng từ mẫn thương xót tất cả chúng sanh. Không chỗ nào mà tâm từ bi không biến mãn đến ». Đó thì bắt đầu bây giờ quét sạch hết tâm sân á, thì cái lòng thương xót chúng sanh thì bắt nó mới phủ trùm ra, nó mới thương xót tất cả chúng sanh.

Còn cái tâm sân thì không bao giờ mà thương xót tất cả chúng sanh đâu. Người ta còn giận một chút xíu á thì chưa chắc đã là thương xót. Cái thương của chúng ta là cái thương đối đãi, cái thương mà của thường tình chớ không phải là cái thương của từ bi đâu. Cho nên, khi mà chúng ta quét sạch được tâm sân thì cái tâm từ bi chúng ta mới thực hiện ra được. Vì vậy á, mà muốn cho cái tâm sân của chúng ta mà đối trị nó thì người ta tu Tứ vô lượng tâm đó. Để thực hiện cái tâm từ để rồi từ bi nó mới có, nó mới quét sạch tâm sân.

Nhưng bây giờ ở đây chúng ta lại dùng cái Định vô lậu chúng ta quét cái tâm sân của chúng ta ra, thì từ bi nó sẽ thể hiện ra. Nó đi lại ngược lại. Hồi đó chúng ta còn là chiếc áo cư sĩ á, thì chúng ta không thể tu cái này được bởi vì chúng ta chưa có sống cái đời sống mà thoát ly, xuất gia được. Chúng ta chưa có đời sống mà Chánh niệm tỉnh thức, phòng hộ sáu căn được cho nên chúng ta phải lấy tâm từ mà tu, Tứ vô lượng mà tu, để cho cái tâm của chúng ta phủ trùm lòng thương yêu mà từ đó nó đối trị cái tâm sân của chúng ta, để chúng ta không còn sân hận nữa.

Nhưng chưa phải quét sạch cái tận gốc của sân hận. Cho nên chúng ta phải đi tới cái giai đoạn này, là chúng ta dùng cái Định vô lậu, đặt niệm sân, quán xét sân rồi phá vỡ tâm sân. Từ bi chúng ta bây giờ, tâm từ bi hỷ xả chúng ta bây giờ mới thực hiện chân thật của từ bi hỷ xả.

Đó, hai bên thì chúng ta thấy có khác nhau, nhưng mà nó cũng giúp cho hỗ trợ cho nhau. Nếu mà cái người cư sĩ còn sân mà vào tu chưa chắc đã là giữ được phòng hộ 6 căn, giữ được tất cả mọi cái. Cho nên, chúng ta phải hiểu thấu suốt được, trau dồi cái lòng từ bi hỷ xả của chúng ta trong chiếc áo cư sĩ. Khi đến với đức Phật thì chúng ta quét sạch cái tâm sân hận của chúng ta rất dễ dàng hơn, nhanh chóng hơn và từ đó tâm từ bi của chúng ta lại còn thấm nhuần sâu hơn và cao hơn nữa.

« Đây là giới thứ 5, tâm sân đó,là giới thứ 5 của vị ấy trong giới luật của đức Phật ».« Khi đã gọt rửa tâm sân hận hết sạch, vị ấy đặt niệm hôn trầm thùy miên trước mặt ». Hồi nãy có 1 vị thánh tăng đặt cái niệm buồn ngủ trước mặt để mà tu đó. Thì bây giờ đức Phật cũng dạy chúng ta ở chỗ này này. Tu cái giới đức này phải đặt cái niệm hôn trầm thùy miên ở trước mặt của mình rồi mình quán xét cho thống suốt cái niệm thùy miên từ đâu đến, do đâu mà có mà sanh ra lười biếng mà tham ngủ như vậy? Do đó mình quán xét thấu suốt được, cái lý mà thấu suốt được á thì mình sẽ từ bỏ thùy miên, từ bỏ hôn trầm thùy miên ở đời.

«Sống với tâm thoát ly hôn trầm thùy miên, sống cố gắng gọt rửa cho hết tâm hôn trầm thùy miên, với tâm tưởng về ánh sáng, luôn luôn phải giữ tâm chánh niệm tỉnh thức ».Nghĩa là luôn luôn lúc nào bây giờ mình muốn quét sạch tâm hôn trầm thùy miên á, mình mới dùng cái tưởng của mình, mình tưởng cái tâm của mình sáng suốt, đêm thì như ngày chứ không có đen tối như đêm nữa. Nghĩa là luôn luôn mình phải dùng cái tưởng kèm theo để cho cái tâm hôn trầm thùy miên của mình. Bởi vì nó ham ngủ á, nó thấy chỗ nào mờ mờ, tối tối là nó ham lắm. Mà nó sáng chừng nào thì nó ghét lắm, cái tâm mà lười biếng nó thấy sáng nó ghét lắm.

Cho nên vì vậy đó mà mình phải tưởng cái tâm của mình sáng như ánh sáng, sáng như ban ngày làm cho cái hôn trầm thùy miên nó phải mất đi. Cho nên, ở đây luôn luôn phải giữ chánh niệm tỉnh thức. Chánh niệm tỉnh thức ở đây là giữ cái tâm sáng suốt chứ không phải là chánh niệm tỉnh thức ở đây là giữ cái hành động của chúng ta như ở trước nữa. Các thầy phải hiểu cái chỗ chánh niệm tỉnh thức này là cái niệm chơn chính của ánh sáng và thức tỉnh nơi ánh sáng để làm cho cái hôn trầm thùy miên chúng ta không có. Cho nên phải biết áp dụng, phải biết sử dụng nó ở trong cái chánh niệm tỉnh thức nào, mà ở trong cái chỗ pháp tu thì nó mới có kết quả. Còn ví mà sai chúng ta chẳng biết đường mà chúng ta tu tập. Thì mới mong gọt rửa hết tâm hôn trầm thùy miên. «Từ đó muốn hết hôn trầm thùy miên vị ấy phải trau dồi lòng từ mẫn thương xót tất cả chúng sanh, chỗ nào mà tâm từ bi không biến mãn đến. «Đây là giới đức thứ 6 của vị ấy trong giới luật của đức Phật ». Đó thì quý thầy thấy rằng, trong cái sự tu tập của chúng ta mà xả bỏ được cái hôn trầm thùy miên là cái giới đức thứ 6 của giới luật của đức Phật. Đây là giới đức thứ 6 của vị ấy trong giới luật của đức Phật.

« Khi vị tỳ kheo đã gọt rửa hết hôn trầm thùy miên thì vị ấy đặt niệm trạo cử, hối tiếc trước mặt, quán xét cho thấu đáo, tường tận, sống tâm không còn trạo cử, hối tiếc, từ bỏ trạo cử, hối tiếc, sống với nội tâm trầm lặng, thanh thản, nhẹ nhàng, luôn luôn hân hoan, vì thế lòng từ mẫn thương yêu tất cả loài chúng sanh, chỗ nào cũng có tâm từ bi hỷ xả biến mãn khắp cùng, nhờ thế trạo cử, hối tiếc mới quét sạch, mới gọt rửa hết .Đây là giới đức thứ 7 của vị ấy trong giới luật của đức Phật ».

Đó thì cái trạo cử. Trạo cử là cái gì? Mà hối tiếc là cái gì? Trạo cử là tâm lăng xăng nghĩ cái này đến cái kia, nó liên tục. Phật gọi nó là tùy miên, tùy miên chứ không phải là thùy miên. Thùy miên là ngủ, còn tùy miên là nó liên tục. Trạo cử là có cái dòng liên tục nó nhớ cái này, nhớ đến cái kia, nó nhớ đến cái nọ. Người nào mà có độc cư thì mới thấy được cái trạo cử. Rồi nó hối tiếc hồi nhỏ mình làm cái này, cái kia, cái nọ, rồi làm cho cha mẹ buồn, làm cho anh em giận; làm cái này, cái kia nó nhớ ra hết. Ðó là nó tùy miên theo cái trạo cử, theo cái dòng tư tưởng của nó gọi là trạo cử đó. Vì vậy cho nên khi mà có cái dòng tư tưởng mà trạo cử như vậy, nó hối tiếc như vậy đó thì chúng ta phải đặt cái niệm, quán xét nó từ đâu sinh ra. Nó ở trong những quá khứ, những sự kiện xảy ra ở trong quá khứ, nó thường thường trào dâng lên một cách rất là tràn trề, nó không bao giờ dứt.

Cho nên có lần Minh Tông nói với Thầy là sống độc cư rồi chúng ta mới thấy nó tuôn tràn, nó tuôn tràn riết mãi, nó tuôn tràn sạch hết rồi thì nó mới hết tuôn tràn. Cho nên do vì vậy đó mà chúng ta biết rằng cái độc cư đó làm cho cái tâm trạo cử của chúng ta tuôn tràn sạch. Còn ở đây đức Phật lại phòng ngừa chúng ta đặt cái niệm cho nó, rồi chúng ta quán xét cái trạo cử này, cái hối tiếc này, mà người ta dùng danh từ là trạo hối. Nó vừa khởi lên mà vừa hối hận ở trong đó, nó vừa hối tiếc cái này, hối tiếc cái kia. Như trước kia mình làm sĩ quan, tướng tá, bây giờ ở trong cái chế độ XHCN thì mình chỉ làm cái thằng xích lô vậy thôi thì nghe nó buồn tủi, nó hối tiếc hồi mình lên voi đó, mình ra lệnh, mình sai thằng này, thằng kia, kẻ hầu, người hạ đầy đủ. La một tiếng là ai cũng chạy mù, còn bây giờ đi ra đường nhiều cái bà mà chửi xiên, chửi xỏ mình đủ cách hết, mà cũng không dám nói họ nữa. Cho nên những cái nỗi mà nuối tiếc lại thời mà vàng son của mình nó làm cho mình đau lòng, nó làm cho mình khổ sở. Cái tư tưởng đó nó tuôn tràn ra, cái tư tưởng đó gọi là trạo cử hay hoặc là trạo hối hay là trạo cử hối tiếc.

Vì vậy mà chúng ta tu tập để cho nó không còn cái trạo cử hối tiếc đó nữa thì chúng ta phải quán xét tường tận những cái trạo cử hối tiếc đó từ đâu sinh ra, nó có thật hay là không? Hay hoặc là một cái nhân quả nào đó mà chúng ta phải trả với một cái giá rất đắt? Hay hoặc là chúng ta phải hưởng một cái thời vàng son nào đó là hết phước rồi thì chúng ta phải trở về vị trí quá là khổ sở như thế này.

Trước kia mình giàu sang, bây giờ qua giải phóng rồi, mình không còn hai bàn tay trắng không, mà mình luôn luôn mình cứ hối tiếc lại những chuyện vàng son của mình giàu có hồi trước. Bây giờ mình đâm ra mình đau khổ thì tức là mình quá ngu si. Cho nên mình quán xét như vậy, cho nên mình thấy đó là cái luật nhân quả. Người ta nói : « không ai giàu ba họ mà cũng không ai khó ba đời »thì đó là nhân quả. Cho nên câu tục ngữ nói vậy là đúng chứ không có sai được. Cho nên đâu có ai mà giàu hoài được mà cũng đâu có ai mà nghèo hoài, thì có lúc lên voi, có lúc xuống chó chứ. Do cái chỗ đó chúng ta chỉ an ủi chúng ta nhưng tâm trạng của con người khó mà hết cái trạo cử hối tiếc này. Vì vậy đó mà đạo Phật dạy chúng ta phải quán xét, quét sạch cái trạo cử hối tiếc ra khỏi cái tâm tư của chúng ta. Nhờ cái sự mà trau dồi như vậy đó thì chúng ta mới gọt rửa sạch hết cái trạo cử hối tiếc. Nó là cái giới đức thứ 7 của sự tu tập của chúng ta. Nó không phải thường đâu, nó không phải dễ đâu, cho nên phải nỗ lực tu tập ở trong cái Định vô lậu chúng ta mới quét sạch được cái trạo cử hối tiếc này.

« Khi vị tỳ kheo đã gọt sạch hết trạo cử hối tiếc xong, vị ấy đặt niệm trước mặt, quán xét cho thấu đáo tường tận mạn ».Mạn là ngã mạn đó. « Vị ấy từ bỏ ngã mạn ở đời, sống với tâm thoát ly ngã mạn, gọt rửa cho sạch hết tâm ngã mạn, nhờ thế lòng từ mẫn thương yêu tất cả chúng sanh, loài hữu tình. Với tâm từ, bi, hỷ, xả vô bờ bến biến mãn khắp tất cả muôn phương nhờ thế vị ấy mới gọt rửa sạch tâm cống cao ngã mạn của mình. Đây là giới đức thứ 8 của vị ấy trong giới luật của đức Phật ».Đó là cái giới đức thứ 8 của tâm ngã mạn, mình quét sạch nó ra.

Ngã mạn coi vậy chứ khó lắm, bởi vì khi mà chúng ta đặt cái niệm trước mắt rồi chúng ta quán xét suy tư lại hằng ngày mình có những hành động ngã mạn ở trong đó? Nó vi tế, rất vi tế do đó chúng ta quán xét chúng ta mới thấy được hành động ngã mạn. Từ đó hành động ngã mạn của mình, mình chỉ sơ xuất thôi, mình thấy nó không có, nhưng rồi người khác người ta nhận xét mà người ta không dám nói ra.Chẳng hạn nào như mình lơ đễnh một chút cái ngã của mình lộ ra người ta thấy, mà mình không thấy cái ngã của mình. Mà hễ người ta nhắc mình thì mình đỏ mặt lên liền, cho nên người ta ít có muốn nhắc là như vậy. Nhưng mình phải là quán xét, mình đặt cái niệm ngã mạn của mình mình quán xét. Ngày hôm đó mình có hành động nào mà ngã mạn, mình quán xét mình suy tư. Mình vô tình chứ không phải mình hữu ý nhưng cái ngã của mình nó vẫn còn cho nên cái hành động của mình nó có cái vẻ ra ta đây đó, thì tức là ngã mạn. Nhất là khi chúng ta tu được một chút ít nào đó, coi chừng mà cái ngã mạn của chúng ta theo đó. Cũng như chúng ta học được một ít gì đó hay hoặc là chúng ta học giỏi hơn mọi người trong lớp rồi, tuần này chúng ta được hạng nhất rồi. Coi bộ vô trong lớp, coi bộ mình đạp thiên hạ dưới chân hết, hiu hiu tự đắc lắm á. Cho nên vì vậy mà tuần sau nó xuống cái hạng 10 cái hoảng hồn rồi, lật đật. Bởi vì mình nghĩ rằng mình hạng nhất thì phải hạng nhất luôn, nhưng mà không ngờ lại người ta lại dở hơn mình thì người ta lại cố gắng học hơn, còn mình lại ngã mạn mình không lo học cho nên mình lại thua. Mình thua bắt đầu cái mặt mình buồn so à. Buồn so tức là cũng ngã mạn của mình đó, chứ không phải nói mình hiu hiu tự đắc đó là ngã mạn mà lại buồn không phải ngã mạn. Chính cái buồn cũng là cái ngã mạn, buồn vì mình thua người ta mình ngã mạn, tức là cái mặt ngã mạn của mình. Cho nên mình phải xét nhiều khía cạnh để cho mình diệt cái ngã mạn của mình.

Từ đó cái oai nghi tế hạnh của một người mà giới đức đó họ không bao giờ để kẽ hở cho người khác thấy ngã mạn của họ. Còn nếu mà thiếu xét như vậy thì cái ngã mạn của chúng ta càng ngày nó càng lừng lẫy, nó càng lộ ra những cái tướng, coi như mặt vác hất ở trên trời á. Mới có dự thi được vào cao đẳng Vạn Hạnh thôi, nghĩa là chưa học Vạn Hạnh ngày nào hết à. Mới có tốt nghiệp qua trường cơ bản Phật học thôi, rồi được thi vô cao đẳng Vạn Hạnh thì Thầy thấy cái mặt đã vác hất ở trên trời rồi. Mà chưa học được ngày nào ở trong Vạn Hạnh, chưa được cấp bằng cử nhân nữa mà đã vác mặt đi coi nghênh nghênh rồi. Coi như mình là sinh viên đại học rồi. Thì thấy cái đó là cái ngã mạn mà là một tu sĩ chứ đừng nói chi cái người ngoài đời. Đó là những cái chúng ta phải biết cái vi tế của cái ngã mạn của chúng ta, nó là một cái tâm rất là làm cho chúng ta đau khổ trong bước đường tu tập của chúng ta.

« Khi vị tỳ kheo đã gọt rửa hết tâm ngã mạn, cống cao xong; vị ấy đặt niệm nghi ngờ trước mặt quán xét thấu đáo, tường tận ».Bây giờ chúng ta hết tâm ngã mạn cống cao rồi thì chúng ta lại đặt cái niệm nghi ngờ. Bởi vì nghi ngờ chúng ta nhiều lắm. Thấy người đó như vầy mình nghi ngờ người đó là như vầy khác, nói xấu mình hoặc thế này thế khác. Thấy người đó vầy mình nghi ngờ họ là không ưa mình, hơi có một cái gì đó mình thấy không ưa. Do cái tâm nghi ngờ đó mà nó sinh ra những cái giận, cái hờn, cái phiền não, rồi cái không ưa với nhau, tất cả mọi cái. Cho nên cái nghi ngờ đó là cái phải đặt cái niệm mình phải quán xét. Nó làm cho tâm mình chướng lắm. Ai mà làm gì mặc, mình chả biết thì cái nghi ngờ mình không có, chứ còn không chút chút mình sẽ dễ nghi ngờ. Thấy thằng đó hơi liếc liếc ngó nhà mình, nghĩ thằng này ăn cắp. Đó, mình nghi ngờ kiểu đó, người ta ngó người ta thấy nhà mình có cây ổi, hoặc là có gì đó lạ lạ, người ta ngó, người ta liếc liếc ngó, mình nói thằng ăn cắp. Người ta chưa từng ăn cắp mà mình cũng nghi người ta nữa. Cái đó là có tội không? Cái nghi ngờ là cái, chẳng hạn như đâu tất cả là những bậc Thánh hết cho nên có những cái tốt, mà có những cái xấu. Do đó mình xét qua cái người đó, mình xét phần nhiều xét qua cái xấu của họ, cho nên mình nói ông này tu hành chẳng ra gì. Nhưng mà mình không xét cái tốt của người ta, ít ra người ta 10 cái, có 10 cái người ta cũng được 5 cái tốt, còn 5 cái xấu. Mình xét 5 cái xấu mình nói rằng, ông này tu chẳng ra gì hết. Đó là cái sai của mình, bởi vì những cái đó là nghi, nghi người ta tu chẳng ra gì hết. Nhưng mà người ta tu thì phải có được cái xấu, cái tốt của người ta chớ, chứ đâu phải là không. Cho nên cái nghi đó là cái làm cho chúng ta ngã mạn chúng ta trở lên, mà nó không triệt tiêu cái ngã mạn. Cho nên ở đây Thầy nói mình tu thì mình tìm cái sự giải thoát, không có khen chê người nào hết. Mà lỡ mình khen chê, mình thấy người đó sai đúng, coi chừng cái sai đúng của mình chưa hẳn đã là cái sai đúng đâu. Cho nên đó là cái nghi của mình đó.

« Vị ấy từ bỏ tâm nghi ngờ ở đời, sống với tâm thoát ly nghi ngờ, gọt rửa hết nghi ngờ đối với các thiện pháp . Đối với giới luật, đối với thiền định của đạo Phật, đối với trí tuệ của Phật phải gọt rửa hết tâm nghi ngờ ».Nghĩa là đối với Phật, Pháp, Tăng, Giới của đức Phật mà đã dạy chúng ta, chúng ta không có nghi ngờ nó, chúng ta nghĩ rằng đó là những cái pháp mà đưa chúng ta đến giải thoát hoàn toàn. Còn nếu chúng ta nghi ngờ Phật pháp thì chẳng làm gì được hết đâu, thôi. Đó là mình đã nghi rồi thì không bao giờ mình tu tập được đâu. Cho nên mình phải nghĩ rằng trước đức Phật đã làm được, sau đức Phật còn nhiều bậc Thánh tăng làm được, kế đó trong thời đại này còn có những người làm được chứ không phải không! Cho nên chúng ta phải quét sạch cái tâm nghi ngờ đó, cho nên chúng ta tin, chúng ta rất tin ở Phật, ở thiền định của Phật, ở giới luật của Phật, ở pháp của Phật và ở trí tuệ của Phật.

Cho nên chúng ta gọt rửa hết cái tâm nghi ngờ Phật, Pháp, Tăng và Giới luật. « Nhờ gọt rửa hết tâm nghi ngờ đối với các pháp, nhờ thế mà lòng từ bi lân mẫn của chúng ta đối với chúng sanh với tâm từ bi hỷ xả vô bờ bến, biến mãn phủ trùm tất cả sinh linh vạn vật mười phương. Đây là giới đức thứ 9 của vị ấy trong giới luật của đức Phật ».Đó thì đây là cái giới đức thứ 9 mà khi xả hết cái tâm nghi ngờ. Đó thì quý thầy sẽ học được những cái giới như vậy thì quý thầy thấy tâm hồn của mình như thế nào? Thanh thản vô cùng, vô lượng. Như vậy là giới đức của vị tỳ kheo thứ tư trong giới luật của đức Phật.(BBT:CĐ,19B,E00:24:27)

(Missing)

(BBT:CĐ,20A,B00:25:42)***Bây giờ Thầy bắt đầu tiếp tục cái bài giảng bữa trước.

Trau dồi cái kia, tu tập cái nọ thì quý vị sẽ vứt bỏ những hỷ lạc ngon ngọt của thế gian thường tình xong thì mới có thể nếm được mùi vị hỷ lạc xuất thế gian. Bây giờ quý vị mới rõ chớ không phải con đường tu hành theo đạo Phật khô cằn, khô cỗi như bãi sa mạc toàn là cát và nắng nóng bức khó chịu.

Vì thế có người hỏi Thầy: Nếu tất cả mọi người đều tu theo đạo Phật thì thế gian này đâu còn có con ngườ?Đó là đứng núi này mà trông núi khác hoặc là muốn hiểu núi khác thì không thể nào hiểu được. Như con cá ở dưới nước làm sao biết được sự sống trên đất bằng. Cho nên con người thường sống hằng tưởng nên thường tưởng sai. Thậm chí ngay trong thân tâm này của họ, họ còn hiểu không nổi hết huống là họ hiểu cảnh giới của các bậc Thánh Hiền.

Đó thì các thầy muốn mà để hưởng được cái hỷ lạc của các bậc Thánh Hiền, của bậc xuất gia thì phải dứt bỏ cái hỷ lạc của thế gian. Bởi vì nếu mà không có dứt bỏ cái hỷ lạc của thế gian thì không thể nào mà hưởng được cái hỷ lạc của pháp xuất thế gian được. Bởi vì cái hỷ lạc đó là cái hỷ lạc dục cho nên phải ly dục, ly ác pháp của thế gian ra, thì cái dục lạc của thế gian nó không còn có nữa thì cái hỷ lạc của pháp xuất thế gian nó mới có. Vì vậy bây giờ chúng ta còn ôm ấp cái dục lạc của thế gian, làm sao chúng ta biết được cái mùi vị của xuất thế gian được. Cho nên hầu hết là quý vị ngồi thiền nhập định mà có trạng thái hỷ lạc, khinh an, điều đó đều là sai hết. Bởi vì chính mình chưa có ly được cái dục lạc của thế gian, tâm mình còn dính mắc cái này, cái kia cái nọ, mặc dù là mình là một vị tu sĩ nhưng mà vẫn còn dính cái chùa chứ chưa đâu phải là mình là một vị du tăng khất sĩ, ba y một bát, không còn chùa không còn cái vật gì gọi là của mình hết như vậy mình mới thấy được cái hỷ lạc của bậc xuất thế. Còn mình chưa có được như vậy mà mình tưởng tượng ra nào là khinh an, nào là hỷ lạc, nào là thế này thế kia, thì cái đó toàn là thứ dục lạc chứ không phải hỷ lạc.

Bởi vì tu hành chúng ta phải biết được cái hỷ lạc nào là chơn chánh, cái hỷ lạc nào mà nó không chơn chánh. Cái hỷ lạc mà đem đến chúng ta muôn thứ khổ đó là hỷ lạc của dục, còn hỷ lạc mà đem chúng ta yểm ly, xa lánh tất cả các sự ham muốn, sự lôi cuốn của thế gian, của các pháp thế gian nó làm cho chúng ta xa lìa được những cái khổ đau đó, thì đó là cái hỷ lạc của pháp xuất thế gian. Nhưng muốn nếu nếm được mùi vị của nó thì chúng ta phải tách lìa, xa lìa cái hỷ lạc của thế gian thì chúng ta mới thọ hưởng được cái đó. Còn nếu mà không xa lìa, không tách lìa thì chắc chắn là chúng ta không có thọ hưởng được. Cũng như con cá mà muốn biết được ở trên đất bằng sống như thế nào thì ít ra nó cũng phải lìa khỏi cái sông, cái hồ nước của nó, mà nó lên đất bằng nó mới biết được. Còn bây giờ nó ở dưới nước mà nó muốn biết được ở trên đất bằng thì làm sao nó biết được. Cho nên đó là những điều mà chúng ta phải ly được thì chúng ta mới thấy được.

Vì vậy khi mà chúng ta phải thấy được 2 cái lộ trình mà đức Phật đã vạch ra thì chúng ta biết điều đó rất là rõ ràng. Nếu mà chúng ta không thấy được 2 lộ trình này thì chắc chắn khó mà chúng ta có thể đạt được kết quả của cái sự tu hành theo đạo Phật. Vì cái lộ trình của đạo Phật là xuất thế gian, ly tất cả các dục, các ác pháp của thế gian, thì chúng ta mới thực hiện được cái hỷ lạc của pháp xuất thế gian. Đó thì như vậy không có nghĩa là con đường mà đi tu theo đạo Phật nó khô cằn khô cội, mà cho đến khi không còn có người Không có thai sanh thì tức là chúng ta phải có hóa sanh, mà hóa sanh là nó phải lìa cái dục, nó mới hóa sanh được. Còn nếu mà chúng ta chưa lìa dục làm sao chúng ta hóa sanh được. Cũng như bây giờ chúng ta còn ở trong dục mà chúng ta muốn có thần thông thì thần thông đó là thần thông gì? Thần thông huyễn hoặc, thần thông như là một cái trò ảo thuật gạt người ta. Còn cái thần thông thực là chúng ta phải có một cái sự ly tất cả các dục này thì chúng ta mới sống được hóa sanh. Hóa sanh thì tức là chúng ta muốn như thế nào ? Như là Tứ như ý túc, Dục như ý túc là chúng ta muốn như thế nào nó phải thành tựu như thế ấy. Chúng ta muốn sanh là sanh mà chúng ta không muốn sanh là không sanh. Chớ không phải là bây giờ chúng ta muốn sanh nó cũng không được, mà chúng ta muốn chết cũng không được, muốn sống cũng không được. Đó là chúng ta không có quyền. Còn khi mà cái người mà ly được cái dục lạc thế gian này rồi thì người ta có quyền sống chết, người ta muốn sanh như thế nào là theo cái ý của người ta muốn, muốn người lớn là lớn mà nhỏ là nhỏ. Bởi vì khi mà chúng ta lìa khỏi dục lạc thế gian rồi thì chúng ta có cái sự tự tại như vậy đó.

Cho nên đạo Phật nhắm vào cái chỗ mà chúng ta ly thế gian, ly các pháp thế gian ra thì chúng ta mới đạt được cái kết quả của cái sự làm chủ. Mà cái sự làm chủ đó nó không có nghĩa là làm cho hoại diệt, làm cho tiêu diệt con người ở trên thế gian này. Mà thể hiện con người trên thế gian này càng cao đẹp, càng tốt đẹp hơn và tâm hồn mỗi con người đều có những cái lòng thiện biết thương nhau, biết chan hòa với tình thương nhau, chơn thật không biết ganh đua, không biết tỵ hiềm, không biết tham sân si mạn nghi, không có ngũ triền cái, không có ngũ kiết sử, không có thất kiết sử ở trong đó. Cho nên toàn là hạnh phúc của mọi người với nhau. Vì vậy mà chúng ta thấy con đường của đạo Phật là con đường rất rõ ràng, thực hiện nó một cách là chúng ta lìa xa khỏi cuộc đời ham muốn của thế gian là chúng ta đã đạt được đạo Phật chớ đâu có gì khác hơn.

Như trước kia Thầy đã dạy 25 giới hành thuộc về thân hành, còn 13 giới đức thuộc về tâm hành.

Trạng thái tâm hành là gì? Trạng thái tâm hành là thiền định cho nên thân thuộc về giới hành (à, giới hành hay là giới hạnh) còn tâm thuộc về giới định.Vậy 13 giới đức tức là 13 định trong giới luật của đạo Phật, cho nên có chỗ Phật gọi là giới tâm tuệ. Nghĩa là thay vì Phật gọi Tam vô lậu học đó, Phật gọi Giới - Định -Tuệ, thì có chỗ Phật lại gọi là Giới – Tâm - Tuệ. Cho nên tâm tức là giới đức của chúng ta, vì vậy mà chúng ta hiểu rõ được cái con đường đi của chúng ta chia làm ba cái giới rất rõ. Mà ba giới rất rõ này nó chỉ cho chúng ta nằm ở trong cái vị trí của tam vô lậu học Giới - Định -Tuệ.

Vậy thì giới hạnh tức là giới bổn Pātimokkha, mà giới đức tức là định, mà giới tuệ là huệ. Đó là những điều mà hôm nay quý thầy mới thấy rõ được điều kiện của đạo Phật Giới – Định – Tuệ hoàn toàn thuộc về giới, chớ không có gì khác hơn hết. Nhưng mà vì vị trí của giới nào nó ở vị trí nấy, nó có cái phận sự ở đó, nó làm cho tâm, làm cho hành động của chúng ta thanh tịnh, làm cho tâm chúng ta thanh tịnh, làm cho trí tuệ chúng ta thanh tịnh thì gọi là Giới. Cho nên lúc đầu Thầy có giới thiệu đó:

Giới làm cho trí tuệ thanh tịnh mà trí tuệ làm cho giới thanh tịnh.

Các thầy nhớ cái chỗ đó, vì ở đâu có trí tuệ thì ở đó có giới luật, mà ở đâu có giới luật thì ở đó có trí tuệ. Cho nên cái trí tuệ của giới hạnh, nếu mà chúng ta có trí ở trong cái giới hạnh thì cái hành động hằng ngày của chúng ta nó phải thanh tịnh. Mà cái hành động được thanh tịnh như vậy thì ở đó phải có trí tuệ.

Cũng như giới đức: Ở đâu mà có tâm thanh tịnh thì ở đó nó sẽ có trí tuệ, mà có trí tuệ ở đó thì phải có giới đức ở đó.

Cũng vậy, cái giới tuệ nó cũng vậy: Ở đâu có trí tuệ thì ở đó có giới tuệ, mà ở đâu có giới tuệ thì phải có trí tuệ.

Đó thì đến đây thì quý thầy đã thấy rõ được cái con đường đi của Phật toàn là những pháp thiện, cho nên gọi là sơ thiện là giới hạnh, mà trung thiện là giới đức, mà hậu thiện là giới tuệ, rất là rõ ràng. Bởi vì đạo Phật là đạo thiện pháp, cho nên tất cả đều nằm ở trong giới, mà giới tức là thiện pháp chớ không phải là một pháp môn nào xa lạ. Nhưng muốn thực hiện được những điều đó thì chúng ta có những 37 phẩm trợ đạo để mà chúng ta thực hiện con đường tu, để thành tựu được cái con đường thiện pháp này, con đường thiện pháp này tức là Giới – Định – Tuệ.

Vì vậy ở đây quý thầy phải hiểu giới tâm tức là thiền định, mà thiền định là một cảnh giới thực tại có sự an lạc, tuyệt tĩnh trong cảnh giới đó, không phải không có. Quý thầy hiểu, bởi vì cái thiền định nó có những cái hỷ lạc của nó. Cho nên, Phật có so sánh 2 cái hỷ lạc, hỷ lạc của dục thế gian, chúng ta ăn miếng ngon chúng ta biết ngon, đó là dục lạc của hỷ lạc thế gian. Có một sự êm ấm làm chúng ta thích thú, đó là cái dục lạc của thế gian. Còn ở đây chúng ta ly cái đó ra, cho nên chúng ta đạt được cái sức thiền định thì nó có cái hỷ lạc tuyệt đỉnh hơn là cái dục lạc của thế gian. Nó làm cho chúng ta thấy có một cảnh giới rất là tuyệt diệu ở trong đó.

Vì vậy ở đây quý thầy phải hiểu giới tâm tức là thiền định, mà thiền định là một cảnh giới thực tại có hiện chớ không phải là không có hiện. Nơi trong trạng thái tâm hồn chúng ta chứ đâu. Chớ không phải là cảnh giới nào ở xa xôi đâu, nó ở trong cái tâm trạng chúng ta ở đây. Chỉ chúng ta ly dục là chúng ta sẽ có nó liền. Mà chúng ta không ly dục là chúng ta không có nó mà thôi. Thực tại có sự an lạc tuyệt đỉnh trong cảnh giới đó, không phải không có. Đức Phật đã xác định điều này rất là rõ ràng qua bài so sánh bốn hỷ lạc thế gian của phàm phu và bốn hỷ lạc của xuất thế gian của bậc Thánh.

Tiếc rằng, kẻ phàm phu tu hành chưa tới nơi tới chốn, cứ tưởng tượng ra hỷ lạc thế này thế kia làm sai con đường tu hành theo đạo Phật. Làm cho Phật Pháp gần như mất gốc, người tu thời nay hết biết đường tu. Tu tầm bậy, tầm bạ, đời đạo lẫn lộn. Đạo Phật mà bây giờ lại giống như các tôn giáo khác trên thế gian này, thật rất đau lòng! Kinh sách nguyên gốc của đức Phật còn đó, mà người hiểu theo tâm dục lạc thế gian của mình nên thành sai lệch, quá sai.

Đó thì lấy cái tâm dục lạc của mình hiểu qua kinh của Phật thì làm sao hiểu cho nổi. Ít ra mình phải hiểu được cái kinh sách của Phật là cái tâm của mình phải ly dục lạc của thế gian mà thọ hưởng cái dục lạc của pháp xuất thế gian thì chừng đó mình hiểu từng chữ, từng nghĩa rất rõ ràng không sai. Mà bây giờ nhìn lại, ai là người mà đã ly được dục lạc thế gian, mà đã thọ hưởng được dục lạc pháp xuất thế gian? Mà để nhìn lại kinh sách để dẫn chúng ta đi con đường này? Tức là phải là những bậc A la hán, những bậc mà có thể phải là có những cái kinh nghiệm tu hành chính xác ở trong giới luật của Phật và sống đúng phạm hạnh, đức hạnh của Phật, của đạo Phật thì mới có thể giải nghĩa và diễn giải nghĩa pháp của Phật mới có thể đem lại cho chúng ta thấy rõ con đường tu tập.

Còn những bậc phàm phu có kiến thức học hỏi, nhưng làm sao hiểu được nghĩa lý này cho thông suốt? Cho nên làm sao vạch ra cho được, từ đó tưởng ra thế này, tưởng ra thế khác làm cho con đường của Phật Pháp quá xa xôi, quá xa lạ. Làm cho chúng ta chẳng biết đường nào mà đi vào cho đạt được kết quả giải thoát. 13 giới đức trong giới luật của đạo Phật, của đức Phật đã xác chứng thiền định của đạo Phật là giới luật nghiêm chỉnh mà thành thiền định. Nghĩa là thiền định của đạo Phật phải là lấy giới luật nghiêm chỉnh nó mới có thiền định. Bởi vì thiền định của đạo Phật, mà muốn có thiền định của đạo Phật thì không thể một cái người mà tu thiền định đó mà còn sống ở trong dục lạc thế gian được. Như quý vị bây giờ ăn 3, 4 bữa làm sao quý vị có thiền định được, còn chưa có ly cái dục ăn mà. Quý vị còn ham ngủ làm sao quý vị thực hiện được con đường thiền định này? Quý vị thấy rất rõ. Cho nên từ cái kiếp sống của quý vị, quý vị còn ham thích từ cái nhà, từ cái cửa, từ cái vật dụng, từ phật tử, từ cái danh, cái nhỏ nhỏ làm trụ trì, hoặc làm ông này bà kia, thì thử hỏi cái đó là cái dục lạc của thế gian mà, mà chưa có ly được hết thì làm sao mà quý vị thực hiện được con đường thiền định chơn chánh của đạo Phật?

Cho nên, hầu hết là cái sự tu hành của quý vị đều sai hết. Không có còn cái chỗ nào gọi là đúng. Bởi vì từ cái chỗ Sơ thiền của Phật chúng ta thấy rõ ràng ly dục, ly bất thiện pháp, nhập Sơ thiền, từ đó nó mới có cái hỷ lạc của ly dục, chớ đâu phải khi không mà có được, tức là mình phải ly cho sạch. Đó thì thấy, qua một cái Sơ thiền, một cái thiền thứ nhứt của đạo Phật mà chúng ta đã thấy được cái điều kiện mà Phật đã xác định như vậy.

Chớ không phải ngoài giới luật mà đi tìm thiền định có được. Bởi vậy, ly dục ly bất thiện pháp mới nhập được Sơ thiền. Điều này quá rõ ràng, giới luật sanh ra thiền định. Nghĩa là từ ở trong cái giới hạnh của chúng ta mới có được cái giới đức chứ không phải là tự dưng mà không có giới hạnh mà giới đức có được. Nghĩa là quý vị mà không dẹp bỏ tất cả những cái nghề nghiệp của thế gian mà sống, mà còn có 1 bình bát, 3 cái y mà đi xin ăn á thì chắc chắn là quý vị có làm một cái nghề gì đi mà sống trong cuộc đời này, mà quý vị chẳng bao giờ xa lìa được cái dục lạc.

Mà chẳng xa lìa được cái dục lạc thì giới hạnh của quý vị chưa xong thì quý vị không bao giờ mà có thể nếm được cái mùi vị của giới đức được. Do đó làm sao có thiền định được nếu không có giới hạnh thì không bao giờ có giới đức. Mà giới hạnh, quí thầy đã biết, một vị tu sĩ chỉ còn 3 y, 1 bát không còn có một nghề nghiệp gì sinh sống, chỉ đi xin ăn mà thôi. Đời sống không nhà không cửa, không người thân thuộc, ruột thịt. Giữa mọi con người tình thương bao la, rộng mở. Có sống như thế thì định kia mới sanh ra, tức là giới đức mới tròn đủ. Giới hạnh được Phật xem là sơ thiện, còn giới đức được xem là trung thiện. Vậy quý thầy học được đến đây là chúng ta đã học được sơ thiện và trung thiện trong giới luật của đạo Phật. Đến đây Thầy dừng lại.

Bây giờ để tiếp tục chương trình học của giáo án, trước khi mà học đến giới tuệ thì Thầy xin thuật lại một vài mẩu chuyện của các bậc Thánh tăng, để bước qua cái giới tuệ chúng ta biết giới tuệ là như thế nào.

Nếu mà không có những gương hạnh này thì chắc chắn là chúng ta chưa biết được cái giới tuệ của Phật là như thế nào bởi vì hầu hết là các thầy cũng có học giới luật không phải không, nhưng mà các thầy chưa có được nghe những cái lời giảng mà do từ kinh nghiệm bản thân của Thầy, mà Thầy thấy đó là một cái điều cần phải lưu lại qua cái giáo án này. Cho nên qua những cái điều kiện mà nêu lên những cái gương hạnh của những bậc Thánh tăng trong thời đức Phật để quý thầy lấy cái đó mà thấy được khi mà bước sang qua giai đoạn mà giới tuệ là nó như thế nào? Chớ không khéo là quý thầy tưởng như là giới hạnh, hoặc là giới đức nữa, nó là khác rồi, nó không giống rồi.

Để tiếp tục học chương trình giáo án này ta nên noi gương các bậc Thánh tăng thời đức Phật để lấy đó mà làm gương hạnh sách tấn tu hành cho mình. Bây giờ Thầy thuật lại ông Phú Lâu Na, chắc ai cũng nghe cái ông này hếtKhi đến tuổi trưởng thành, hình như là ông Phú Lâu Na Thầy đã thuật lại rồi phải không các con? Ông ngài Niép Ta đã có thuật rồi, ngài Vasapala cũng đã thuật rồi. Bây giờ tới Ngài Gavampati.

Ngài Gavampati, Ngài theo Phật xuất gia và chứng quả A la hán. Một hôm Đức Thế Tôn và một số đông tỳ kheo trên đường du hành vượt sông Sarabhu. Nhưng đến đó trời tối, mọi vị tỳ kheo phải nằm nghỉ trên bãi cát sông Sarabhu. Đến nửa đêm nước sông dâng lên và các thầy tỳ kheo trẻ tuổi la ồn náo.

Thế Tôn nghe vậy bảo Gavampati can thiệp, vị trưởng lão dùng giới tuệ thần túc thông của mình làm theo lời Phật dạy, dừng dòng nước lại từ xa. Khiến cho dòng nước dựng đứng lên như ngọn núi mà không tràn vào bãi cát được. Do vậy, mọi người biết ngài có thần thông siêu việt. Hôm sau, chúng và Thế Tôn được ngài đưa sang sông an lành.

Sau khi Đức Phật và đại chúng đi xong thì người ta không còn thấy ngài nữa, ngài đã ẩn bóng. Do vậy, Bậc Đạo Sư dùng kệ tán thán công đức của ngài:

Với tuệ thần túc thông

Dựng đứng nước Sarabhu,

Chính Gavampati,

Không ỷ lại, không động,

Ẩn bóng giấu tung tích,

Vượt qua mọi trói buộc,

Chư thiền đều đảnh lễ,

Bậc Ðại sĩ Mâu-ni

Ðã vượt qua sanh hữu.

Đó là cái bài kệ của đức Phật tán thán cái vị tu sĩ này. Đó thì khi mà đến giới tuệ thì các thầy thấy sức thần thông của họ đến cái mức độ nào. Nước sông tràn như vậy mà dùng thần thông chặn đứng nước sông cao như núi mà không tràn xuống được. Đó là cái ý muốn của người ta muốn như thế nào được như thế nấy. Đó gọi là tuệ giải thoát đó, chứ không phải tri kiến giải thoát đâu.

Ở đây chúng ta lầm tưởng, lấy cái chỗ mà tuệ của định sinh ra, là cái tuệ nó không phải là cái tuệ tầm thường của phàm phu, không phải là trí tuệ tầm thường. Cho nên chúng ta thấy ở trong kinh sách thường nói, khi mà chúng ta niệm hương á, có cái bài hương mà đầu tiên đó: Giới hương nè, định hương nè, dữ huệ hương. Thì cái huệ hương đó nó thuộc về nằm ở trong giới định tuệ thì nó khác rồi. Nhưng mà tri kiến và tri kiến giải thoát hương thì 2 cái hương mà sau cùng này, cái hương tri kiến và cái hương tri kiến giải thoát nó không phải là tuệ đâu.

Nhưng mà, cái hương tri kiến giải thoát nó nằm trong góc độ của tuệ thứ nhứt, của giới tuệ thứ nhứt, thì một lát nữa quý thầy sẽ học đến giới tuệ thứ nhứt, giới tuệ thứ nhất thì quý vị biết đó là tri kiến giải thoát. Còn cái tri kiến mà chúng ta dùng đây nó không phải là tuệ đâu, nó là cái tri kiến cho nên nó là cái sự kết tập những sự hiểu biết, chứ không phải là như các vị mà đã giảng, thường giảng cho chúng ta biết là văn, tư, tu. Nó có 3 cái tuệ gọi là: văn tuệ, tư tuệ và tu tuệ.

Những điều đó là những điều kiến giải của bậc học giả, không phải là của những bậc tu hành chứng(BBT:CĐ,20A,E00:45:47).(BBT:CĐ,20B,B00:00:00) Cho nên họ không có biết tri kiến như thế nào và tri kiến giải thoát như thế nào. Cho nên họ gồm cho đó là trí tuệ của họ, sự thật ra chưa phải, họ chưa hiểu. Bởi vì cái trí tuệ của đạo Phật mà khi từ định sinh ra trí tuệ vô cùng siêu việt, không phải là cái trí tuệ tầm thường. Họ ở trong cái Tứ như ý túc mà họ sử dụng cái trí tuệ đó chứ không phải là tầm thường.

Còn khi mà họ ra bình thường mà họ sống như bình thường chúng ta, họ dùng tri kiến giải thoát cho nên gọi là tri kiến giải thoát. (BBT:CĐ,20B,00:00:28)Nhưng tri kiến giải thoát nó chỉ nằm ở trong 13 cái giới tuệ của đức Phật. Mà cái giới tuệ đầu tiên đó là cái tri kiến giải thoát của họ, còn tất cả những cái tuệ sau cùng, tới sau cùng đều là những cái tuệ do từ định mà sanh ra. Cho nên cái tuệ siêu việt chớ không phải là tuệ tầm thường.

Để rồi học tới đó thì quý thầy mới thấy được cái giới tuệ của đức Phật tuyệt diệu chớ không phải cái thứ mà tri kiến mà kết tập, tích hợp lại những cái sự hiểu biết của kinh sách của các vị kim cổ, hiểu biết của các bậc thánh hiền để lấy làm của mình đó thì cái tri kiến đó gọi là cái tri kiến chứ chưa được gọi là trí tuệ, chưa được gọi là cái gì cả hết, mà cũng chưa được gọi là cái tri kiến giải thoát nữa.

Thì đủ biết rằng cái con đường của đạo Phật nó dạy cho chúng ta rất rõ ràng và cụ thể. Cho nên ở đây chúng ta thấy cái vị này họ đạt được cái giới tuệ Thần túc thông. Ở đây người ta dùng cái danh từ giới tuệ thần túc thông. “Dựng đứng nước Sara”, tức là dựng đứng nước sông Sarabhu. “Chính Gavampati”, tức là ngài Gavampati, ngài dựng đứng nước sông, không có cho nước tràn vào bờ, vào bãi cát để cho chúng tỳ kheo yên ổn mà ngủ suốt đêm đó để mà sáng mà lên đường đi.

Khi mà làm được những cái hành động như vậy thì ngài không có ỷ lại, ngài không có ngã mạn cho nên không ỷ lại không động. Tâm ngài không có thấy đó là mình hơn ai hết, nghĩa là bình thường như mọi người. Rồi khi mà đưa chúng tỳ kheo đi xong rồi thì ngài lại ẩn bóng, ngài giấu tung tích của mình. Chẳng bao giờ ai thấy ngài ở trong cái đoàn đó nữa. “Vượt qua mọi trói buộc”, ở đây mọi trói buộc không có nghĩa là, nghĩa là vượt qua cái sự khen tặng của các tỳ kheo, của các vị cư sĩ trong cái thời đó. Cho nên ngài đã ẩn bóng, ngài không để cho lộ tung tích nữa. Đó là ngài đã vượt qua cái sự mà khen của các vị đó. “Chư thiên đều đảnh lễ”. Hồi nãy cái chỗ câu này là “Chư thiên” chứ không phải là “chư thiền”, “Chư thiên đều đánh lễ” nghĩa là các chư thiên đều thấy cái sự ẩn bóng, và thấy cái hành động mà ông ta làm mà tâm không có ngã, không ỷ lại. Thì cho nên chư thiên ở trên các cõi trời đều đến đảnh lễ ngài.

“Bậc đại sĩ Mâu ni”. Những người đó gọi là đại sĩ Mâu ni. “Đã vượt qua sanh hữu” - nghĩa là không còn dính mắc cái sự sanh hữu, tức là khen chê, hoặc cái này cái kia. Họ đã vượt qua hết những cái đó rồi. Đó là qua bài kệ, như vậy chúng ta thấy khi mà cái trí tuệ, mà giới tuệ của họ, thần túc thông như vậy, siêu việt như vậy đó thì họ là những con người siêu việt mà không thể nào mà tưởng tượng được. Khi mà chúng ta tu hành tới mà giới tuệ thì chúng ta cũng như vậy, nghĩa là chúng ta muốn như thế nào là đạt như thế nấy chứ không phải là cái muốn của chúng ta như còn phàm phu muốn ăn, muốn ngủ đâu, hay hoặc là muốn nhà, muốn cửa, muốn chùa to tháp lớn nữa đâu, hay hoặc là muốn làm danh ông này ông kia đâu, không có đâu. Người ta sẽ muốn cái khác, chứ không phải, muốn làm sao cho tất cả thế gian này được hưởng hạnh phúc, muốn làm sao cho tất cả mọi …(BBT:CĐ,20B,E00:03:23)

Nghĩa là chúng ta muốn như thế nào là đạt như thế nấy chứ không phải là cái muốn của chúng ta như còn phàm phu như là muốn ăn, muốn ngủ đâu, hay hoặc là muốn nhà muốn cửa, muốn chùa to, tháp lớn nữa đâu, hay hoặc là muốn làm danh làm ông này, ông kia đâu, không có đâu. Người ta sẽ muốn cái khác chứ không phải như vậy, muốn làm sao cho tất cả thế gian này được hưởng hạnh phúc,(BBT:CĐ,20B,B00:03:23) muốn làm sao cho tất cả mọi người đều thực hiện những cái thiện pháp để đem lại những cái quả lành cho mọi con người để được an lành trong cuộc sống. Đó là cái muốn của những bậc mà người ta có Trí tuệ, có Giới tuệ. Còn những bậc mà chưa có Giới tuệ, họ còn muốn danh, muốn lợi của thế gian, họ còn muốn tiền tài của báu, họ còn muốn chùa to, tháp lớn hoặc còn muốn đồ chúng, họ còn muốn bành trướng chỗ này đến chỗ kia để gây cơ sở bằng cách này, bằng cách khác. Đó là cái muốn của họ đó. Đó là cái muốn của thế gian!

***

CHUYỆN NGÀI UTTARA

Bây giờ Thầy thuật lại cho quý thầy thấy một vị nữa: Ngài Uttara, Ngài sanh ở thành Vương Xá, Ngài thông minh và thông suốt ba bộ kinh Vệ Đà. Ngài có danh tiếng tốt, Ngài có đức hạnh và dung sắc đẹp đẽ. Ngài được một vị Bộ trưởng ở thành Ma Kiệt Đà gả con gái cho Ngài, nhưng Ngài từ chối và xuất gia với ông Xá Lợi Phất nên Ngài thường làm bổn phận của một chú Sa Di hầu thầy. Một hôm Tôn giả Xá Lợi Phất bị bệnh, Ngài phải ôm bình bát ra bờ hồ lấy nước cho ông Xá Lợi Phất. Khi lấy nước xong, Ngài để bình bát ở trên bờ rồi lội xuống hồ để tắm, cùng lúc ấy có một tên trộm bị lính đuổi chạy ra khỏi thành. Khi chạy ngang qua bình bát của Ngài đang để trên bờ sông, gã ăn trộm liền quăng của báu đánh cắp vào bát của Ngài. Các người lính đuổi theo thấy trong bình bát của Ngài có của báu ăn cắp nên bắt Ngài về đưa cho Bộ trưởng đó (Vassakàra đó, là cái người muốn gả con cho ông ta đó, mà ông từ chối ông đi tu đó) để trừng trị. Nghĩa là bây giờ bắt ông đem về trừng trị do cái tội ông ăn cắp.

Ngài bị hành hạ đến chết đi, sống lại. Bậc Đạo sư liền đến khuyên Ngài : “Đây là kết quả của nghiệp đời trước của ngươi, ngươi cần phải chấp nhận và nhờ sức mạnh tư duy khổ thọ, tu tập Định vô lậu thì mới thoát khỏi nghiệp khổ này”. Bậc Đạo sư nói xong, đặt tay nhẹ lên đầu ông. Trong lúc đó ông bị cột trói ở trong một cái trụ cột rất là to và đồng thời thì đức Phật hiện đến và khuyên ông nên lấy cái Định vô lậu đó mà thực hiện cái khổ thọ, lấy cái đề mục khổ thọ mà đặt ra trước mặt để mà thực hiện cái Định vô lậu. Khi nói xong, thì đức Phật xoa đầu ông một cái rồi đức Phật biến mất. Nhờ thế mà tâm tư ông phấn khởi, đặt niệm quán xét thọ khổ, cuối cùng đoạn tận các uế nhiễm và lậu hoặc, chứng sáu thắng trí, chứng quả A La Hán. Lúc bấy giờ ông đang bị cột trói trong một trụ cột rất to. Khi chứng quả xong, ông dùng Giới tuệ Thần túc thông, vươn mình lên khỏi trụ cột, Ngài đứng trên hư không và hiện thần thông. Vì lòng từ mẫn đối với kẻ khác, Ngài không làm hại một người nào hết. Nghĩa là ông bị hành hạ đến cái mức độ mà tàn nhẫn sức không chịu đựng nổi. Bởi vì cái thù hận của cái ông bộ trưởng này đó là vì gả con cho ông mà ông không có nhận, cho nên khi mà bắt ông là ăn trộm rồi thì ông này hành hạ rất là độc. Do đó khi ông đã thực hiện được, nhưng cái lòng từ mẫn của ông, ông không bao giờ hại những cái kẻ mà đã làm hại ông. Trước sự ngạc nhiên của tất cả mọi người, các vết thương trên thân Ngài đã bị tra tấn quá tàn ác đều được lành hẳn. Nghĩa là lúc bấy giờ ông dùng thần thông thì các vết thương ở trong thân của ông nó đều lành hết, nó không còn bầm xanh, hoặc là còn đổ máu hoặc còn  rỉ máu hoặc còn mủ máu nữa.

Có người hỏi Ngài, “Trong cảnh đau khổ ấy, làm sao Ngài còn bình tĩnh mà tu tập được?”.Ngài trả lời: “Tôi nhờ bậc Đạo sư nhắc nhở và an ủi, khi tôi thấy rõ sự đau khổ là nhân quả kiếp trước tái sanh của tôi và tánh nhân duyên sanh của sự vật và sự nguy hiểm của sự đau khổ trước kia nhiều hơn hiện tại. Vì thế tôi không còn dao động, tôi phát triển Thiền quán Vô lậu và chứng được kết quả. Sau khi chứng quả, tôi có làm bài kệ”.

Ở đây, cái chỗ này thì quý thầy phải hiểu, ông thấy rõ, khi mà được đức Phật nhắc ông thì ông thấy rõ cái nhân quả cái kiếp trước ông, ông đã tạo cho người ta khổ còn gấp mấy lần trong hiện tại ông đã chịu khổ. Ông ấy đã thấy được cái điều đó, cho nên ông nhận kiếp trước mình đã làm cho người ta khổ biết bao nhiêu, thì bây giờ cái chuyện hiện tại ông, cái khổ mà hiện bây giờ bị hành hạ như vậy nó không có khổ nhiều đâu. Vì thế mà tâm ông không còn dao động nữa, ông đã hiểu được như vậy, tức là đã hiểu được cái nhân quả chứ gì, cho nên tâm ông không sợ hãi, không dao động nữa, từ đó mà ông yên tâm, ông phát triển. Đang bị cột trói như vậy mà ông vẫn an nhiên mà phát triển cái con đường thiền quán của ông, cuối cùng ông thành quả. Cho nên ông viết cái bài kệ để cho chúng ta rút tỉa những kinh nghiệm mà tu tập.

“Không có gì có mặt

Lại thường còn mãi mãi

Không có các hành gì

Lại thường hằng, thường trú

Các uẩn được khởi lên”

Đó là cái pháp hướng, cái đề mục của ông mà ông đã đặt thành một cái niệm tu cái Định vô lậu mà qua cái bài kệ này ông lấy ra.

“Đến đời khác diệt vong

Biết được nguy hiểm này

Tôi chấm dứt sanh hữu

Từ bỏ tất cả dục

Tôi chứng lậu hoặc tận”

Nghĩa là ở đây Thầy giải thích từng câu kệ cho quý thầy thấy rõ. Khi mà quán vô thường mà đặt cái niệm khổ, niệm thọ khổ này, ông thấy lúc có đau, lúc không đau, cho nên ông thấy “không có gì có mặt”. Nghĩa là trong thế gian này không có một cái gì mà có mặt hết. “Lại thường còn mãi mãi”, nghĩa là vật này có thì nó không có kéo dài được trường tồn, cũng như bây giờ chúng ta có, chưa chắc đã là nó mãi mãi được, nó sẽ bị hoại diệt đi. Đó là cái sức quán của ông, thấy nó vô thường như vậy đó. “Không có các hành gì” tức là cái hành động nào, “Lại thường hằng, thường trú”, nghĩa là không có hành động nào mà nó thường hoài được, mà không có cái pháp gì mà trong thế gian này mà thường trú được, nó luôn luôn nó thay đổi và hoại diệt. Đó là ông thấy các pháp vô thường đó!

“Các uẩn được sanh khởi”,tức là năm cái uẩn của chúng ta nó sanh khởi thì nó lên nó thành cái thân, mà nó không có sanh khởi thì nó hoại diệt, thì nó đâu có cái thân. “Đến đời khác diệt vong”, nghĩa bây giờ hiện đời này thì nó hợp nhau nó sanh khởi thì nó có mình, mà đến đời khác thì nó mất đi. Cho nên đến đời khác thì nó diệt vong mất, nó đâu còn nữa. “Biết được nguy hiểm này”, nghĩa là thấy sự sanh khởi, sự vô thường, sự vô ngã của nó, sự thọ khổ của nó như vậy thì biết nó là cái sự nguy hiểm, rất là nguy hiểm. “Tôi chấm dứt sanh hữu”, sanh hữu là cái gì các thầy biết không? Sanh hữu tức là những cái dây mà trói buộc như nhà cửa, của cải, tài sản, anh em, cha mẹ ruột thịt, dòng họ, tất cả những vật nhỏ, vật lớn, đó gọi là sanh hữu. Cho nên, ông nghĩ rồi bắt đầu ông buông hết, không có còn gì trong tôi nữa hết, nghĩa là tôi phải buông sạch, thì buông sạch như vậy là còn ba y, một bát chứ gì? Từ lâu tới giờ ông đi theo, ông thọ theo làm Sa Di, theo hầu với ông Xá Lợi Phất nhưng ông có hết sanh hữu không? Còn sanh hữu chứ, chứ chưa phải hết. Cho nên, tới bây giờ ông mới quán được cái sanh hữu, ông mới diệt sạch nó, dứt sạch nó.

“Từ bỏ tất cả dục”,tất cả lòng ham muốn ông cũng đều bỏ hết xuống, không có ham muốn nữa. Mà dứt bỏ sanh hữu tức là dứt bỏ dục, bởi vì không có vật để mà dục nữa thì sao mà có dục? Cho nên ông không còn vật gì để mà ham muốn nữa. “Tôi chứng lậu hoặc tận”, nghĩa là lậu hoặc ông quét sạch rồi, không còn nữa, cho nên Định Vô lậu ông đã thành tựu, từ đó nó thực hiện được Tam minh, tức là có cái Trí tuệ, cái Giới tuệ của ông hẳn hoi.

Đó thì đó là một vị mà đã có thần thông, đã bị cột trói rồi từ cái chỗ mà chứng đạt thì Ngài thực hiện cái Tuệ, cái Giới tuệ vô lậu của Ngài mà Ngài thực hiện được thì Ngài biến ra một con người đứng ở trên hư không, rồi từ đó người ta hoảng sợ, người ta quá là sợ hãi rồi, không còn ai mà có thể hành hạ ông ta được nữa hết, và cuối cùng thì ông không trả thù người nào hết hoàn toàn, người nào đối xử với ông như thế nào ông cũng không có thù nhưng ông chỉ nghĩ rằng mình được giải thoát mà thôi.

Đó hôm nay chúng ta thấy những cái đó là những cái mà chúng ta bước sang qua một cái điều kiện mà chúng ta học về cái Giới tuệ, thì cái Giới tuệ là cái vấn đề mà chúng ta phải có Thiền định. Bởi vì nếu mà không có Thiền định, làm sao mà chúng ta có cái này được? Nếu không có Thiền định thì làm sao chúng ta có được? Có Thiền định là như thế nào? Chúng ta bảo các hành phải ngưng, thì bây giờ trong thân chúng ta các hành ngưng tức là thân định, mà tâm chúng ta nó diệt tầm tứ thì nó là định rồi. Cho nên lúc bấy giờ tâm nó định ở trên thân, mà thân bây giờ định ở trên tâm, cho nên Phật nói khi mà thân định trên tâm mà tâm định trên thân thì chúng ta câu hữu Tứ như ý túc, là Dục như ý túc, chúng ta muốn như thế nào là nó sẽ theo như thế nấy.Mà bây giờ cái hơi thở, các hành trong thân của chúng ta mà chúng ta bảo nó ngưng, thì nó ngưng được thì cái lực mà của tinh thần của chúng ta trong cái pháp hướng nó vi diệu đến mức độ nào nó mới ngưng chứ? Còn bây giờ chúng ta tập thở rồi chúng ta ngưng thở, thì cái điều đó không phải là chúng ta dùng cái lực của tinh thần mà chúng ta dùng cơ để nín thở. Dùng cơ nín thở thì chắc chắn là không đạt được kết quả mà phải dùng pháp hướng mới kết quả.

Cho nên Thầy thường nhắc quý thầy, người ta chỉ dùng cái pháp hướng mà người ta tu Định Vô lậu để người ta quét sạch được cái lậu hoặc của người ta thì cái pháp hướng đó nó trở thành hiệu quả mà người ta điều khiển được cái thân nó ngưng hoạt động, chứ không phải là chúng ta ngay đây mà chúng ta tập thở chậm hoặc là thở như thế nào chúng ta cũng có vận dụng cái sự thật chậm của nó thật, nhưng không phải quá sức của nó, quá sức của nó sẽ rối loạn cơ thể và làm chúng ta sẽ trở thành bệnh. Cho nên chúng ta phải hiểu được, còn cái lực mà tinh thần của chúng ta điều khiển nó rất là vi tế, nó ra lệnh, tuần tự nó sẽ chậm, nhẹ dần theo nó mà nó sẽ không bị rối loạn, nó thay đổi toàn bộ cơ thể chúng ta, đến khi nó dừng mà chúng ta không chết.

Quý thầy phải hiểu con đường tu tập theo đạo Phật là như vậy nó mới đúng cách. Cho nên ở đây chúng ta cần làm sao ly dục, ly bất thiện pháp mà thôi, mà ly được rồi thì chừng cái điều khiển này nó không phải khó khăn, bởi vì trong cái thời gian mà ly dục, ly bất thiện pháp đó chúng ta phải tu tập Định vô lậu và Chánh niệm tỉnh thức định cho cái sức tỉnh của chúng ta rất cao độ, để chúng ta phóng ra những cái tri kiến, làm cho cái sự quán xét của tất cả lậu hoặc chúng ta đều bắt được nó, cho nên chúng ta phải quét cho ra khỏi tâm. Mà quét ra khỏi tâm thì tâm chúng ta tịnh rồi, tức là cái pháp mà chúng ta đã dùng pháp hướng để quét tất cả lậu hoặc, nó trở thành một cái tinh thần, cái lực của tinh thần, cho nên gọi là lực định, hay hoặc là cái Định lực.

Trong đạo Phật nó có năm cái lực (Ngũ lực đó) thì: Tín lực, Tấn lực, Niệm lực, Định lực và Huệ lực. Năm cái lực này chúng ta thấy rất rõ ràng nếu mà chúng ta tu tập đúng thì chúng ta có năm cái lực đó. Mà năm cái lực đó thì cái Niệm lực là nơi mà chúng ta tu cái Định vô lậu là nó đã có Niệm lực, mà cái Niệm lực đó thì đó là cái lực tinh thần của chúng ta, nó là cái pháp hướng, cho nên chúng ta ra lệnh thì ngay đó các hành trong thân của chúng ta ngưng, tức là cái Định lực. Do cái Định lực nó đã điều động được cái thân định - rồi thì lúc bấy giờ chúng ta mới dùng cái Huệ lực của chúng ta, do vì vậy mà cái Tam minh, cái Lậu tận minh nó mới thể hiện, nó mới thấy đây là khổ thật, đây là nguyên nhân của khổ, đây là con đường diệt khổ, đây là cảnh giới Niết Bàn.

Đó, nó mới thấy thật, mới chứng được cái lý Khổ - Tập - Diệt - Đạo. Còn bây giờ chúng ta hiểu là cái ngộ chứ chưa phải là cái chứng lý. Chờ khi nào mà cái Lậu tận minh nó hiện ra thì cái Trí tuệ của cái Giới tuệ này nó hiện ra thì lúc bấy giờ chúng ta mới thấy nó mới chứng được cái lý Khổ - Tập - Diệt - Đạo, nó mới rõ ràng hơn.

Đó thì trên cái bước đường tu tập, thì quý thầy phải thấy, hiểu được những cái sự tu tập của chúng ta nó như thế nào mà đúng, như thế nào sai. Qua cái bài giảng của Thầy rồi thì quý thầy biết, quý thầy tu. Từ lâu tới giờ quý thầy tu sai hay đúng quý thầy biết liền. Còn ngay bây giờ quý thầy mà đi vào từ cái Chánh niệm Tỉnh thức, rồi bắt đầu từ cái Định Vô lậu mà quý thầy tu tập cho đến khi mà quý thầy thấy ly được dục, ly được ác pháp rồi thì quý thầy lấy những cái pháp hướng mà quý thầy đã từng tập luyện đó nó có cái hiệu quả đó, thì ngay đó bây giờ quý thầy chỉ thay đổi, thay đổi Trạch pháp cái câu ra, cái câu này bây giờ phải sử dụng cho nó như thế nào, sử dụng cho nó muốn nhập Nhị thiền thì mình chỉ ra lệnh rằng : “Tầm tứ phải tịnh chỉ, phải ngưng, không có được hoạt động nữa”. Thì ngay đó chúng ta chỉ dùng cái pháp hướng đó, nhắc một lần, hai lần thì ngay đó là Tầm, Tứ chúng ta diệt liền chứ khỏi cần phải mà ức chế nó đâu. Các thầy thấy rất rõ, bây giờ chúng ta muốn sáu cái loại tưởng hay mười tám cái loại tưởng mà để cho nó ly ra thì chúng ta chỉ cần ra lệnh “Mười tám cái loại tưởng phải ra khỏi”, tức là ly hỷ, trú xả đó, thì ngay đó là mười tám cái loại tưởng nó sẽ ra khỏi tâm chúng ta liền tức khắc, từ đó chúng ta sẽ nhập vào Tam thiền, đâu phải là cái khó? Đâu phải còn ma chướng nữa?

Còn chúng ta chưa có cái hiệu quả của cái pháp hướng tức là lực của tinh thần chúng ta chưa có mà chúng ta thực hiện thì chúng ta không bao giờ mà đạt kết quả được hết. Chúng ta phải có một cái sức lực của tinh thần của chúng ta, mà lực tinh thần tức là Niệm lực chứ cái gì? Cái Niệm lực là cái Pháp hướng, câu pháp hướng đó nó trở thành cái Niệm. Nếu mà không có cái câu đó, làm sao gọi là niệm? Chẳng hạn bây giờ chúng ta bảoTầm - Tứ phải diệt mà không có cái tên Tầm - Tứ thì làm sao gọi là cái niệm? Quý thầy phải hiểu một cái đoạn văn, một cái câu nào đó nó là cái niệm. Mà cái niệm đó để chúng ta ra lệnh, truyền lệnh cho cái hành động của cái đối tượng đó nó phải ngưng, phải dừng, cho nên gọi là cái niệm. Vì vậy mà gọi là Niệm lực. Mà Niệm lực thì quý thầy phải biết nó là Tứ niệm xứ, mà Tứ niệm xứ thì nó ở đâu? Thân, thọ, tâm, pháp của chúng ta ở trong thân của chúng ta chứ đâu? Đâu phải ngoài thân? Cho nên chúng ta ra lệnh trong thân chúng ta để mà làm chủ. Vì vậy mà học tới Tứ niệm xứ Thầy sẽ giảng cái này rất rõ để cho quý thầy biết để mà sử dụng ở trong Tứ niệm xứ. Nếu mà chúng ta chưa tu Tứ niệm xứ mà vội tu bốn Thiền thì cái chuyện đó hoài công.

Bởi vì Niệm rồi mới tới Định chứ? Chứ đâu lý nào mà Định đi trước Niệm được? Đó thì quý thầy phải biết, chứ không có thể nào mà chưa có Định mà có được cái Trí tuệ Tam minh thì làm sao có, làm sao có Trí tuệ mà thần thông được? Đâu có thể nào có Trí tuệ đó được? Cho nên phải tuần tự mà chúng ta tu tập từng cái bước của mỗi bước đi trên con đường của đạo Phật, xây dựng cho chúng ta từng chút để cho chúng ta không lạc lối.

 

CHUYỆN NGÀI GANGÀTIRIYA

Bây giờ tới một cái Ngài nữa, Ngài Gangàtiriya, Ngài này thường cái tên quá dài là tại vì cái tên này để mà dịch nghĩa ra là, trước kia thì Ngài không có cái tên, nhưng mà thường Ngài ở bên bờ sông Hằng, Ngài cất cái chòi ở trên đó, mà Ngài theo Phật xuất gia và Ngài ở trên cái bờ sông đó Ngài tu cho nên người ta gọi cái tên đó là cái người sống ở trên bờ sông Hằng. Cái tên của Ngài đó là “Người sống ở trên bờ sông Hằng”, chúng ta dịch ra Việt ngữ là như vậy đó! Còn gọi chung cái tên của Ngài là như vậy! Ngài xuất gia theo Phật tu hành, Ngài chọn đời sống khổ hạnh, ở trên bờ sông Hằng nên người ta gọi Ngài là “Người sống trên bờ sông Hằng”. Ngài làm một cái chòi để ở, Ngài nguyện không nói với một ai. Nghĩa là Ngài nguyện suốt cái thời gian tu hành, Ngài ở trên cái bờ sông Hằng đó, không có bao giờ nói với ai một lời nào hết. Suốt một năm, Ngài không thốt ra một lời nói nào. Trong năm thứ hai có một người nữ nhân trong làng thường mang thực phẩm đến cúng dường cho Ngài, muốn biết Ngài có phải là người câm hay không. Bởi vì suốt thời gian cả năm trời, mà không thấy ông này ổng nói một lời nói nào hết, cứ đem sớt bát rồi đi về chứ ông cũng không hỏi gì hết, không có nói chuyện gì hết, mà cũng không xin thêm cái gì hết, cứ cho cái gì thì ăn nấy chứ không hỏi gì hết. Cho nên cái cô này cô ấy không biết ông này ổng câm hay sao mà không nói tiếng nói nào hết, không thấy không nói nào hết, cho nên muốn thử ông ta coi thử coi có nói hay không. Thì đến năm thứ hai, cô mới đem đồ ăn uống đến cúng dường, khi đổ sữa cúng dường, cô làm đổ sữa ra ngoài.

Nghĩa là thay vì cô đổ vào trong bát cho ông ta thì cô lại làm cho nó đổ ra ngoài đi. Thì do đó, Ngài mới nói “Thôi, vừa rồi bà chị”, nghĩa là đổ ra ngoài khiến tràn bát ông, ổng thấy kỳ quá rồi cho nên buộc lòng ông phải nói tiếng nói “Thôi đủ rồi bà chị, đừng đổ nữa!”. Đó, như vậy là bà này biết ông này nói chứ không phải là câm. Các con thấy bà này cũng khéo đấy chứ? Để dò biết mà khiến ông ấy nói “Đổ vừa thôi chứ đổ gì đổ dữ đổ tràn ra mà cứ đổ hoài”. Nhưng đến năm thứ ba thì ông chứng quả A La Hán, nghĩa là khi mà bà ta biết ông nói được rồi thì bà ta cứ đem cơm đến cúng dường cho ông, rồi ông chẳng nói nữa. Suốt năm thứ ba thì ông đã chứng quả A La Hán. Ngài có làm bài kệ tán thán hạnh cũ của mình. Đó, thì các thầy nói là Thầy dạy độc cư mà các thầy mà giữ gìn đúng như vậy để chờ người ta thử như vậy. Bởi thấy nó kỳ lạ quá thì mới thốt ra nói thôi chứ còn cái chuyện mà không kỳ lạ chắc ông này không cạy miệng ổng được đâu! Cho nên ông ấy lập hạnh cũng dữ tợn lắm đó!

“Trên bờ sông Hằng

Dùng ba lá thốt nốt

 Chỉ dùng có ba lá thốt nốt thôi chứ ông ấy cũng không có dùng cái gì hết.

Ta dựng lên cho ta

Một chòi lá nho nhỏ

Bát ta là cái ghè

Dùng cúng sữa người chết

Nghĩa là ông lấy cái bát không phải cái bát như chúng mình đâu, mà là cái ghè người ta để ngoài gò mả để khi mà người ta tảo mộ đó, người ta đổ sữa vô đó để cúng người chết. Ông lấy cái đó ông làm cái bát ông ăn cơm. Các con thấy ghê gớm không? Mình thì chắc không dám đâu!

Bát ta là cái ghè

Dùng cúng sữa người chết

Còn y áo của ta

Lượm chấp từ đống rác

Suốt hai năm sống vậy

Ta chỉ nói một chữ

Nghĩa là chỉ có nói một lời với cô ta đó thôi chứ còn không có nói với ai nữa hết.

Trong khoảng năm thứ ba

Khối si ám tan tành”

Nghĩa là tất cả vô minh đã tiêu sạch hết rồi.

Đó, thì qua cái bài kệ này chúng ta thấy những bậc trong thời đức Phật có những bậc thiệt là vĩ đại thiệt chứ không phải thường đâu! Thậm chí là câm đến nỗi người ta tưởng là ông này câm thiệt, không có nói nên người ta mới thử đó, còn chúng ta chưa có gì hết, chúng ta lia lịa hết, không có còn giữ được cái chuyện gì nữa.

Qua cái hạnh này Thầy mới ghi chép lại cho chúng ta biết rằng những cái sự tu tập của chúng ta nó phải theo những cái gương hạnh. Bởi vì mình quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng mà? Mình phải quy y cho đúng các bậc Thánh Tăng chứ? Chứ không lẽ mình quy y nó không đúng các bậc Thánh Tăng thì mình nương với ai đây? Cho nên mình phải nương các bậc này, vì những bậc này chúng ta thấy tuyệt diệu, quá là tuyệt!

Bây giờ về bên phái nữ thì Thầy cũng khai triển luôn về cái phần nữ để chúng ta có những cái gương hạnh của người nữ, vì chúng ta ở đây, Tu viện chúng ta ở đây cũng có phái nữ, cho nên Thầy cũng khai triển thêm một vài vị tăng, một vài vị ni, Thánh ni.

 

CÂU CHUYỆN BÀ SHIHA

Bà được cha mẹ cho xuất gia tu hành theo Phật. Bà tu tập thiền quán nhưng không thể chặn đứng tâm tư chạy theo ngoại vật khả ý. Nghĩa là bà tuy tu vậy nhưng lòng bà cứ luôn luôn chạy theo sự ham muốn ở bên ngoài chứ không có nhiếp tâm được.

Bảy năm bị dày vò, nghĩa là bà tu tập bảy năm như vậy mà cái tâm ham muốn, cái tâm mà còn dính mắc cái này, cái kia của thế gian, còn thương mẹ, thương cha hoặc cái này kia nó vẫn còn hoài, nó không hết mà suốt bảy năm như vậy, làm sao thoát khỏi nếp sống ức nhiễm này? Bà nói cái ức nhiễm tức nó là cái thương, cái ghét, cái này, cái kia, cái nọ, ham muốn cái này cái kia, làm sao mà thoát ra được? Mà ông Phật, ông dạy mình mà tu hoài cũng không được! Nó không xả ra được, nó cứ dính hoài à! Cho nên bảy năm trời bà rất đau khổ! Ta hãy chết là tốt, bà nghĩ rằng mình đi tu như vầy mà cái tâm nó như vầy mà dẹp nó không được thì thôi chết cho rồi đi, để làm gì?

Bà cột một cái dây thòng lọng ở trên nhánh cây, đút cái cổ vào cái dây thòng lọng để thắt cổ chết cho rồi. Trong những giờ phút cuối cùng bà cố gắng triển khai thiền quán. Tức là bà đút cái cổ bà vô trong cái dây thòng lọng nhưng mà bà chưa có dám đạp cái ghế, sợ đạp nó siết họng chết đi. Cho nên lúc bấy giờ bà lúc đó bà chờ nếu mà quán mà nó không trôi được rồi, nó không xa được rồi thì bà đạp cái ghế một cái cho nó siết cái họng bà cho chết cho rồi chứ đừng có để cho nó dính dính ở trong đó nữa. Đó! các thầy thấy cái gương hạnh của người xưa kinh không? Người ta tu mà người ta thấy cái tâm nó không có dẹp được, người ta chỉ còn tìm cái chết. Mà giờ trước khi giờ chết người ta còn đem cái pháp ra để người ta tu hành coi xem cái giờ phút cuối cùng này nó ra hay không, hay nó còn dính nữa? Dính nữa thì ta đạp cái ghế cho mày đứt luôn! Đó, các con thấy cái sự tu hành của cái người xưa sao mà tuyệt quá! Họ không coi cái thân họ ra gì hết mà chỉ coi cái sự giải thoát là hơn hết!

Bà cố gắng triển khai thiền quán, trí tuệ viên mãn, nội tâm thiền quán tràn đầy, bà chứng được quả A La Hán, mở thòng lọng tức là cái dây cột cổ bà đó, bà trở về Tịnh xá. Nghĩa là bà chứng rồi đó, bà trở về Tịnh xá. Chỉ có đút cái cổ vô đó mà bà đã tu chứng, xa lìa được cái tâm thế gian tức là ly dục, ly bất thiện pháp đó. Những cái gương hạnh thiệt là tuyệt vời! Bà sung sướng, phấn khởi nói lên bài kệ:

“Không như lý tác ý

Bị dục tham ám ảnh

Nghĩa là luôn luôn lúc nào bà cũng tu tập theo lời Phật dạy mà bà không có cái Như lý tác ý ra, tức là Ám thị đó! Các thầy thấy bà sơ xuất ở chỗ Ám thị này! Ở trong này bà nói “Không như lý tác ý”, cho nên “Bị dục tham ám ảnh”, cái lòng ham muốn cái này, cái kia nó ám ảnh bà hoài mà không dứt được là do bà không có Như lý tác ý, tức là bà không dùng Pháp hướng. Còn chúng ta bây giờ hằng ngày tâm chúng ta khởi ham muốn cái gì hoặc là khởi có cái gì thì chúng ta dùng Pháp hướng chúng ta đánh bạt nó đi. Thì như vậy là chúng ta Như lý tác ý chứ gì? Còn cái này không, bà không có dùng theo cái lời Phật dạy cho nên bà nói:

Không như lý tác ý

Bị tham dục ám ảnh

 (nó cứ ám ảnh bà hoài à!)

Ta trước bị dao động

Không chế ngự được tâm

Bị phiền não chi phối

Lạc tưởng ngự trị ta

Tâm ta không thăng bằng

Bị tham tâm chi phối

Bảy năm sống ốm yếu

Da vàng, dung sắc xấu

Đêm ngày không an lạc

Ta sống chịu khổ đau

Do vậy ta lấy dây

Đi vào giữa khu rừng

Tốt hơn ta treo cổ

Còn hơn sống hạ liệt

Nghĩa là bà thấy cái tâm mà nó còn thương, còn ghét, còn ham, còn muốn này kia là cuộc sống hạ liệt, đâu phải là cuộc sống mà cao thượng đâu? Cho nên bà biết như vậy mà sao lại ly không được? Do cái chỗ bà không dùng pháp hướng, cho nên khi mà chứng rồi bà mới thấy, cái chính là do không Như lý tác ý, Như lý tác nó nó mới chính là cái chỗ để dẹp, còn bà không có dùng cái đó, cho nên bây giờ bà mới vô đầu bà nói “Không như lý tác ý” cho nên tâm bà bị tham dục, bà nhắc cho chúng ta thấy cái chỗ đó.

Bởi vì qua cái bài kệ này Thầy thấy qua những cái kinh nghiệm mà người ta nếu một người có tu, người ta nghe cái câu đó người ta biết rằng cái bà này thiếu Như lý tác ý tức là pháp ám thị, cho nên bà mới khổ sở bảy năm trời như vậy, cho nên đến chừng mà đút thòng lọng vô trong cổ đến gần chết rồi bà cứ nhắc đi nhắc lại, bà tác ý lia lịa, đến chừng đó bà xả được cái tâm của bà liền. Bà thấy đúng là pháp Như lý tác ý là cái pháp tuyệt diệu nhất chứ không có gì hơn. Đó thì, hôm nay lấy cái bài kệ này thì các thầy đã biết cái pháp nào mà các thầy tu rồi chứ gì? Cái gì mà tâm của quý vị nó khuấy động thì quý vị phải biết nó động tâm vì cái gì chứ gì, mà nó động tâm gì thì ngay ngay ngồi dậy thẳng lưng liền để mà đặt cái niệm đó trước mặt mà lấy cái pháp Như lý tác ý đó mà tát tai cho nó văng ra đi, đừng có để nó ôm ở trong bụng của quý vị thì quý vị sẽ thoát khỏi chứ gì? Cứ như vậy mà tu tập thì vô lậu nó sẽ đến với quý vị chứ có gì khác hơn?

“Còn hơn sống hạ liệt

Làm chắc dây thòng lọng

Ta cột ở cành cây

Quàng thòng lọng quanh cổ

Tâm ta liền giải thoát”

Mau không? Các thầy thấy xỏ cái đầu vào dây rồi bắt đầu ở đó mà quán, mới dùng Như lý tác ý ra, tất cả đều khổ, bây giờ có đứt cổ thì chết cũng là khổ, có nghẹt họng cũng chết cũng là khổ, cho nên vì vậy mà bà quán riết trôi ra hết tất cả, từ đó giải thoát.

 

Ðó thì, những cái gương hạnh của người tu nó gần gũi với chúng ta quá chừng, mà gần cái pháp mà Thầy dạy cho các thầy quá đỗi. Mà cái người ta không có tu tập mà người ta không có khai triển được cái gương hạnh này ra? Những cái bài kệ bà ta viết rõ ràng, bà ghi lại ở trong kinh rõ ràng như vậy, thế mà không có ai khai triển nổi ra những cái pháp tu hành này! Còn bây giờ, vì cái sự kinh nghiệm tu tập, qua cái pháp hướng mà Thầy biết đó là Ám thị chứ gì? Như lý tác ý chứ gì? Do đó Thầy khai triển ra thì đâu đâu nó cũng giống nhau như là in rập khuôn hết. Cho nên các vị đều là những bậc Thánh tăng, những bậc Thánh ni thời xưa, cũng đều là có những cái tu tập giống như mình không khác, mà người ta đạt được cái kết quả là do cái pháp hướng chứ không phải gì. Bởi vì chúng ta tu tập sai thì nó làm sao mà nó đúng được?

 

CÂU CHUYỆN BÀ PATACARA

Bây giờ Thầy nhắc đến bà Patacara, bà Patacara này là người ta còn dịch cái tên theo cái âm của người Hoa đó thì bà có gọi là cái tên là Hoa Ni Sắc Tỳ Kheo, mà cái tên này thường thường chúng ta hay nghe bà Hoa Ni Sắc Tỳ Kheo. Ở đây, cái câu chuyện của bà thì dài dòng lắm, nó không có ngắn, nhưng mà ở đây thì Thầy tóm lược lại để cho chúng ta biết để mà qua những bài kệ của bà để mà chúng ta lấy kinh nghiệm mà tu tập thôi. Khi bà đến với đức Phật với một tâm trạng đau buồn nhất, hai đứa con đã chết, chồng cũng chết, cha mẹ và đứa em trai cũng chết. Nghĩa là đồng thời trong một cái ngày hôm đó là cả một cái gia đình chết tan nát, chỉ còn một mình bà sống thôi. Đức Thế Tôn dùng kệ khuyên bà:

“Nước bốn biển ít hơn

Nước mắt của loài người”

Đức Phật nói nước bốn biển nó còn ít hơn nước mắt loài người.

“Khóc than vì đau khổ

Vậy sao ngươi hủy hoại”

Nghĩa là bà đang ở trong cảnh đau khổ, hai đứa con chết, chồng chết, rồi cha mẹ, rồi đứa em trai cũng chết, làm sao bà không khổ? Vì vậy mà đức Phật có cái bài kệ để khuyên bà, thì đức Phật ví như nước bốn biển ít hơn nước mắt của bà trong lúc này nữa, nhưng đức Phật có cái ý trách bà sao bà lại quá ngu si vậy, khóc than để mà mình tự giết hại mình, hủy hoại cái sinh mạng của mình sao? Nghe kệ xong, bà nguôi được cơn đau buồn. Bậc Đạo sư lại dạy tiếp :

“Các con, cha, bà con

Không phải chỗ nương tựa

Khi thân hoại, mạng chung

Bà con, huyết thống ngươi

Không thể che chở ngươi

Thấy được sự thật này

Kẻ trí sống giới đức

Và mau chóng thành tựu

Con đường hướng Niết Bàn”

Đó, đức Phật nói là dù mình có thương, có gì đi nữa mà khi thân hoại, mạng chung hoặc mình đau bệnh, mình già chết thì chắc chắn là bà con huyết thống của mình, những người thân, cha mẹ của mình không thay thế mình được cái điều đó đâu! Cho nên cái người trí biết thì phải sống với giới đức, giới hạnh, còn cái người không biết thì không sống với giới đức, giới hạnh thì không có thể nào mà hướng tới con đường mà Niết Bàn được.

“Và mau chóng thành tựu

Con đường hướng Niết Bàn”

Đức Đạo sư lại dạy tiếp:

“Người sống một trăm năm

Không thấy pháp sinh diệt

Tốt hơn sống một ngày

Thấy được pháp sanh diệt”

Nghĩa là Ngài khuyên như vậy để rồi Ngài cho một cái đề mục. Ngài khuyên cho bà này và an ủi được bả rồi, bả hiểu được rồi là lấy giới mà sống, khi mà sống được với Giới đức rồi thì cái người đó phải dùng cái Định vô lậu mà quán xét, quán xét cái sự vô thường, cái sự sanh - diệt của các pháp, cho nên cái bài kệ, bốn câu kệ này :

“Người sống một trăm năm

Không thấy pháp sinh diệt

Tốt hơn sống một ngày

Thấy được pháp sanh diệt”.

Chúng ta tuy là biết cái thân này nó vô thường, nó sanh - diệt liên tục ở trong này, mà chúng ta biết, hiểu như vậy mà chúng ta không sợ hãi, không có lo lắng tu hành mà cứ sống để cho nó sanh - diệt, sanh - diệt mãi.

Cho nên, coi như là sống dù một trăm tuổi mà không biết nó sinh - diệt, như bây giờ chúng ta là những người chưa biết sinh - diệt, cho nên chúng ta chưa dám ly gia đình, chưa dám bỏ của cải, chưa dám bỏ tài sản. Đó là chúng ta chưa biết pháp sinh diệt, bởi vì tất cả các pháp sinh - diệt nó đều thay đổi liên tục. Bữa nay nó là của mình, ngày mai nó là của người ta chứ còn là của mình nữa sao? Thế mà mình cứ chấp là của mình, mình cứ ôm giữ nó hoài. Cũng như bữa nay là vợ mình, ngày mai biết là vợ ai đây? Cho nên vì vậy mà mình cứ ôm nó là vợ mình không à, mà không ngờ rằng ngày mai mình chết, ngày mốt nó đi lấy thằng khác mất rồi! Mình đâu có biết được chuyện đó, vì nó là pháp sinh - diệt mà? Nó đâu có phải là thường còn được? Cho nên có ông Trang Tử ông ấy vỗ bụng ca đó, khi mà vợ ổng chết ổng đánh trống ổng vỗ: “Vợ chết trước là vợ ổng, vợ chết sau là vợ người ta”.

Rõ ràng là cái lời của ông Trang Tử nói rất đúng về pháp sinh - diệt, cho nên nó đâu có thường hằng được? Mình nghĩ là mình chết chắc vợ mình nó ở vậy nó nuôi con thôi chứ, nhưng mà sự thật ra ba bữa sau nó chờ cho mình chôn xuống mồ rồi, ba bữa sau nó đi theo thằng khác rồi. Cái điều đó là mình không ngờ được cái sự sinh - diệt đó, thế mà mình cứ ôm ấp cho mọi cái là của mình hết. Tiền của bữa nay do mồ hôi, nước mắt mình làm ra, chưa chắc gì mình đã thọ hưởng hết được, tối mình làm ra rồi mình đem cất trong tủ, tối thằng trộm nó vô nó lấy hay hoặc ăn cướp nó vô nó cạy họng, nó đánh mình u đầu, đổ máu rồi lấy ra cũng sạch. Đó là pháp sinh - diệt, nó càng đem cái sự khổ đến cho mình, cho nên ở đây đức Phật nói:

“Tốt hơn sống một ngày

Mà thấy pháp sinh diệt”.

Thấy được pháp sinh - diệt thì người ta vứt bỏ hết chứ người ta đâu có thèm nữa? Nó là rắn độc mà, nó là thú dữ mà, tại sao mình cứ huân vô để mình lấy khổ? Nó không giải thoát được! Cho nên ở đây, khi một người mà đã hiểu được Phật pháp rồi người ta rất sợ các pháp sinh diệt! Mà các pháp sinh diệt là gì? Là xung quanh chúng ta toàn là các pháp, nó luôn luôn sinh - diệt! Cho nên chúng ta phải ra khỏi, ra khỏi cho mau chứ không phải là còn một phút giây nào là đau khổ, cũng như là bây giờ Thầy còn cái thân này nè tức là Thầy còn đau khổ chứ? Bữa nay nó không đau nhưng ngày mai nó đau.

Suốt cái thời gian mà Thầy giảng cho quý thầy, quý thầy thấy Thầy cũng mệt nhọc, cũng khổ sở, cũng đủ thứ hết, cũng nhức đầu, cũng mệt cái này, cũng mệt cái kia chứ đâu phải, đó là cái pháp sinh - diệt mà làm sao mà bảo nó đừng làm cái chuyện đó được? Cho nên bỏ nó là chúng ta khỏe, vì vậy mà bỏ nó tức là Thầy được giải thoát hoàn toàn, cho nên đâu có thiết gì cái thân này mà phải trường thọ làm gì?

Khi nghe kệ xong, bà đặt cái pháp trạch pháp đó, bà lấy các pháp vô thường sinh diệt, bà đặt thành một cái pháp hướng, cho nên từ đó bà quán cái pháp hướng đó mà bà tu tập cái Định vô lậu, bà chứng được quả A La Hán liền tức khắc. Các thầy thấy chưa, nội cái ông Phật, ông cho bốn cái câu kệ này là bà ấy đã biết được đó là cái pháp hướng của bà rồi. Còn chúng ta nghe cái câu kệ này chứ chưa biết đâu, phải không? Nhưng mà Thầy giải thích ra thì quý thầy biết đây là một cái pháp hướng trạch ra cái câu này, tức là ông Phật ông ấy biết không có thế nào mà không dạy cho cái bà Hoa Ni Sắc Tỳ Kheo này mà hiểu được cái pháp hướng này thì chắc là không hết cái lậu hoặc của bà ta đâu! Cho nên ông Phật tiếp thêm cho bà cái câu trạch pháp ra, cái câu pháp hướng.

“Người sống một trăm tuổi

Không thấy pháp sinh diệt

Tốt hơn sống một ngày

Thấy được pháp sanh diệt”.

Do đó bà đặt cái câu này ra bà làm cái trạch pháp của bà, thì hằng ngày bà dùng cái đó mà quét sạch cái tâm vô lậu của bà, cho nên bà chứng quả A La Hán. Sau khi bà chứng quả A La Hán rồi thì bà cũng có làm một cái bài kệ nói lên cái chỗ tu tập của mình:

”Với cày, cày ruộng đất

Gieo hạt giống trên đất

Loài người được tài sản

Nuôi dưỡng vợ và con

Sao ta giới đầy đủ

Làm theo Đạo sư dạy

Lại không chứng Niết Bàn?

Không sợ, không dao động

Khi ta đang rửa chân

Làm cho dòng nước chảy

Thấy được nước rửa chân

Từ cao chảy xuống thấp

Nhờ vậy tâm ta được định

Như ngựa hiền khéo luyện”.

Đó, thì khi mà đức Phật khuyên bà để cho bà không có buồn khổ, rồi khuyên bà để bà thấy rằng các pháp thế gian không phải là chỗ nương tựa như cha mẹ, anh em, huyết thống gì đó, không phải là chỗ nương tựa, của cải, tài sản cũng không phải là chỗ nương tựa, nhưng mà bà cứ bà tu hoài mà sao bà thấy rằng giới luật của Phật giảng cho bà như vậy, bà giữ giới luật như vậy. Bởi vì trong cái bài kệ trước thì quý Thầy thấy có cái chỗ “Kẻ trí sống giới đức” đó, cho nên bà giữ gìn giới đức của Phật dạy, cái giới nào bà cũng giữ rất là nghiêm chỉnh, nhưng mà bà thấy sao mình lại không chứng Niết Bàn? Làm theo lời Đạo sư dạy lại không chứng được Niết Bàn, mà tâm thì không sợ, không dao động, không có buồn lo nữa mà sao vẫn không chứng?

Một hôm đó bà được đức Phật cho cái bài kệ tiếp bà cũng chưa hiểu nữa. Cho nên bây giờ hôm đó bà đang rửa chân, bà rửa chân, rồi bà thấy cái dòng nước mà nó chảy xuống, rồi thấy được nước rửa chân từ trên cao mà nó chảy xuống thấp, “Nhờ vậy tâm ta định”, nghĩa là trong lúc đó bà mới nhớ lại câu kệ này, tức là cái dòng nước nó chảy hoài, chảy hoài thì bà nghĩ rằng nó chảy hoài tức là vô thường chứ gì?Đó, thì các pháp sinh - diệt đó nó không còn cái chỗ mà một mực nữa, cho nên từ đó mà bà mới ngộ được bốn cái câu ở bài kệ trên, do đó bà mới đặt nó thành một cái câu thiền quán vô lậu của bà để cho bà quét sạch những lậu hoặc. Nhờ cái thực hiện rửa chân rồi bà, bởi vì đức Phật nói mà bà chưa có hiểu, bà chưa có thấu đạt cái lý đó, từ cái chỗ bà rửa chân, bà thấy nước nó chảy xuống, chảy xuống mà nó không có chảy lại được, do đó bà mới thấy à cái dòng nước là cái dòng các pháp sinh - diệt, cho nên bà ngộ được rồi. Bà ngộ được rồi thì cái tâm bà nó được định tỉnh rồi, được định tỉnh rồi thì bà mới như thế nào để cho tiếp tục trên con đường tu hành của bà.

“Rồi ta cầm cây đèn

Bước vào ngôi Tịnh xá

Nằm trên chiếc giường nhỏ

Ta nhìn, quán ngọn đèn

Rồi ta lấy cây kim nhỏ

Dìm tim đèn xuống dần

Thấy cây đèn Niết Bàn

Tâm ta được giải thoát”.

Như vậy là như thế nào? Bây giờ cái ngọn đèn nó như thế này, đang cháy ngọn lửa đó, bà lấy cái kim bà đè cái tim đèn cứ dần dần xuống thì ngọn lửa cứ nhỏ dần, nhỏ dần cho đến khi cái tim nó bị lún sâu quá và ngọn đèn nó tắt đi, thì bà thấy ngay đó là cái dòng sinh - diệt nó đã hết rồi. Các thầy thấy, đó là qua cái kinh nghiệm tu hành của người ta, quán xét từng chút để người ta thấy được cái tâm của người ta thay đổi từng chút từng chút ở trong cái sự quán xét của Định vô lậu nó như vậy. Còn mình ngồi quán quán gì thì mình cũng chẳng biết gì hết, còn người ta rất là vi tế ở trên cái sự tu tập của người ta để người ta quán xét được cái chỗ tu tập đó. Đó là những cái bài kệ qua những cái kinh nghiệm tu tập rất là vi tế khi mà chúng ta tu Định vô lậu. Chúng ta phải xét từng chút, nếu chúng ta cứ đặt một cái câu rồi chúng ta quán thường nó thì không có nhằm nhò gì hết.

Cho nên Thầy nói Thầy ngồi ở trên núi, ở trên cái Hòn Sơn đó, Thầy ngồi mà Thầy dùng những cái sự quan sát những loài chúng sanh, Thầy thấy như thế này, thế khác, nó làm cho tâm của Thầy nó mới có khởi lên cái lòng thương yêu đối với chúng sanh sâu sắc. Còn các thầy không chịu ngồi quan sát thì làm sao các thầy có lòng thương yêu đó được? Cho nên, ở đây chúng ta muốn vô lậu thì chúng ta phải quan sát tất cả những sự kiện thay đổi, mà những sự kiện thay đổi đó nó làm cho chúng ta sâu ở trong cái chỗ pháp, cho nên chúng ta mới chứng được cái lý vô thường. Còn các thầy cứ nghe Thầy nói câu nào viết đó, rồi cứ nhai đi nhai lại cũng như nhai bã mía vậy thì thôi thôi nó có vô thường gì được? Các thầy hiểu điều đó không?

Cho nên Thầy mới thấy bà Hoa Ni Sắc Tỳ Kheo này thiệt là hay à! Cái bài kệ này thật là tuyệt diệu, nó ở trong cái hành động để mà phá vỡ cái lậu hoặc. Nếu mà không đem cái bài kệ này giảng cho quý thầy thì chắc chắn là quý thầy cũng nhai lại bã mía của Thầy thôi chứ không có gì khác hơn, nhai hoài mà lậu hoặc nó vẫn còn, cũng vẫn còn nhớ nhà nhớ cửa, cũng còn nhớ này kia mà nó không hết. Đó, đến đây là chúng ta đã qua những cái gương hạnh của Thánh Tăng và những bậc Thánh ni.

***

GIỚI HẠNH VÀ GIỚI ĐỨC

 

Tiếp tục trong cái phần giáo án hôm nay, để bổ túc thêm phần Giới hạnh và Giới đức, quý thầy hãy lắng nghe cho kỹ ở phần này để biết, mà giữ gìn và trau dồi thân, tâm đầy đủ Giới hạnh và Giới đức, để không còn vi phạm một lỗi lầm nhỏ nhặt nữa, để tâm trọn vẹn lìa xa lòng ham muốn và các ác pháp thế gian, để tâm sống trong cảnh giới thanh thản, an lạc mà các bậc Thánh đang thọ hưởng, đang sống thầm lặng trong cảnh giới đó, cảnh giới của Giới hạnh và Giới đức đã viên mãn.

Bây giờ quý thầy hãy lắng nghe những câu hỏi và trả lời, những câu hỏi để truy tìm cái gốc tội lỗi, ngõ hầu để biết rõ dùng Giới hạnh và Giới đức đập tan tành cái gốc khổ của loài người. Nghĩa là chúng ta phải truy tìm ra khi mà học cái Giới đức và Giới hạnh xong thì chúng ta phải truy tìm coi những cái gốc khổ và cái gốc mà làm cho con người đau khổ như thế nào. Mặc dù là trong kinh Phật có nói là do cái lòng ham muốn là đau khổ, nhưng mà chúng ta phải truy tìm cho nó sâu xa hơn nữa, chứ không thể nói đơn giản là do cái lòng ham muốn đó, do cái tâm dục của mình là cái nguyên nhân sanh ra đau khổ, mà nó còn có những cái chi tiết li ti nhỏ mà chúng ta phải thấu đáo. Nếu không có thấu đáo thì chúng ta không có biết đường đâu mà chúng ta dẹp.

Bây giờ, đầu tiên có một câu hỏi và có một sự trả lời để chúng ta theo đó mà chúng ta tìm ra xem cái lối nào mà cái tâm chúng ta nó đi đến cái chỗ tham dục đó?

Tại sao con người lại sanh ra oán thù và đánh đập nhau bằng dao gậy?Đó, vào đầu cái câu hỏi đầu tiên đó, thì chúng ta thấy cái sự đau khổ của con người ở trên thế gian này là cái sự oán thù, cái sự đánh đập nhau bằng dao gậy.

Bắt đầu để trả lời cái câu hỏi đó, sự sanh ra oán thù và đánh đập nhau đều do lòng tham lam và ganh ghét.Do lòng ham muốn, tham lam của mình, tham cái này, tham cái kia và cái sự ganh ghét đó nó mới có cái sự đánh đập nhau, mới có sự thù hằn nhau. Thì chúng ta thấy nếu mà không có lòng tham lam, không có sự ganh ghét thì làm sao đánh đập nhau? Đúng không? Đó là câu trả lời rất đúng! Không thể nào mà chúng ta phủ nhận rằng cái câu trả lời này là sai được.

Lòng tham lam và ganh ghét do đâu mà sinh ra?Người ta lại đặt câu hỏi thêm cho mình thấy, bây giờ mình nói bây giờ có sự đánh đập, cái sự thù hằn nhau là do lòng tham lam và ganh ghét thì ai cũng chấp nhận rồi. Nhưng mà bây giờ người ta hỏi lòng tham lam và ganh ghét này ở đâu mà sanh ra?

Đó, tức là chúng ta phải truy ra thử coi nó ở chỗ nào? Thì đây là câu trả lời Phật đã trả lời trong kinh để chúng ta thấy rất rõ, “Lòng tham lam và ganh ghét là do thương, ghét mà sanh ra”,có thương, có ghét thì mới sanh ra, chứ không phải là ngoài cái thương ghét mà nó có cái lòng tham lam và ganh ghét được.

Thì người ta lại hỏi :  thương, ghét do đâu mà sanh ra?

Trả lời, thương, ghét là do tham dục mà sanh ra.Mình có thương, có ghét là do cái lòng ham muốn của mình mới sinh ra. Bây giờ mình mới thấy cái chỗ dục đó, truy ra từ cái chỗ mà oán thù, đánh đập đến cái chỗ tham dục thì mình mới biết rằng thương, ghét này là nó do cái sự tham dục mà sinh ra. Vậy chúng ta có thương cũng là do tham dục, mà có ghét cũng do tham dục. Mà có thương, có ghét thì nó mới có tham lam và ganh ghét, (BBT:CĐ,20B,E00:43:27)mà có tham lam và ganh ghét thì nó mới có đánh đập và oán thù. Đó, bây giờ mình đi ngược trở lại thì mình thấy rất rõ.

Rồi bây giờ người ta hỏi : tham dục do đâu mà sinh ra?Đó, từ đó rồi bắt đầu mình mới trở về cái gốc của tham dục đó, tức là Phật nói cái gốc muôn khổ đó. Vậy thì người ta hỏi tham dục do đâu mà sinh ra?

Trả lời, do tưởng mà sinh ra!Mình tưởng chứ nó đâu phải có thật? Mình tưởng ra, mình ham muốn cái gì đó rồi mình tưởng ra chứ đâu phải khi không mà mình có ham muốn cái chỗ đó được? Mình tưởng ra, mình tưởng ra nó đẹp, mình tưởng ra nó xấu, mình tưởng ra thế này, kia. Đó là do tưởng mà sanh ra! Đúng không? Tham dục của mình do tưởng mà sinh ra chứ không có tưởng thì chắc chắn không có. Cho nên cái người mà người ta dẹp cái tưởng rồi thì người ta có tham dục nữa không? Người ta hết tưởng là hết tham dục mà còn tưởng là còn tham dục!

Cho nên chúng ta biết cái người mà tu thiền định là phải dẹp tưởng! Mà dẹp tưởng dần thì sẽ hết tham dục!

Tưởng do đâu mà sinh ra?Người ta hỏi tưởng do đâu mà sinh ra?

Bắt đầu ở đây Phật mới trả lời “Tưởng do điệu hý mà sinh ra”,điệu hý là cái gì? Các thầy có hiểu hai chữ này không? Đó, điệu hý có nghĩa là hý là vui, thích vui, mà điệu hý là cái kiểu cách làm thế này thế kia cho vui đó. Cũng như bây giờ mình thấy người ta đá banh cái mình thấy mình thích tức là mình bị điệu hý đó rồi, bị điệu hý đá banh rồi. Thấy người ta đánh cờ mình nhòm vô mình cũng ngứa nghề vô đánh cờ, thấy người ta bài bạc mình cũng ngứa nghề, thấy người ta uống rượu mình cũng ngứa nghề mình vô gọi là điệu hý! Đó, thấy không, cái đó là nó vui, nó đủ cái màn cách của nó gọi là điệu hý của nó đó! Cái danh từ người ta dùng như vậy, mình hiểu như vậy là nó gợi cho mình những cái vui thích, nó gợi cho mình vui thích. Do cái sự vui thích đó nó mới do cái tưởng và cái tưởng này nó mới sanh ra cái tham dục, nó mới có cái tham dục.

Mình tưởng cái đó là vui, đó cái điệu hý đó, tưởng do điệu hý sinh ra, cho nên do điệu hý với mấy cái chuyện người ta làm đó, nó vui vẻ đó, cho nên mình tưởng nó là vui, cho nên cái tưởng nó mới có sinh ra chứ biết đâu chừng đó là cái chuyện đau khổ của người ta? Cho nên mình tưởng nó là ngon rồi mà không ngờ mình vào đó là thấy mệt. Nhìn mấy thằng đá banh tưởng đâu là ngon lắm chứ nó đá, Thầy thấy nó thở muốn chết nó luôn, đâu có sung sướng gì đâu? Nhiều khi nó đá banh nó té ngã gãy chân, (BBT:CĐ,21A,B00:00:00)gãy giò nó nữa, coi nó muốn chết chứ đâu có sung sướng gì? Thế mà ở ngoài thì người ta vỗ tay khen, đó là điệu hý đấy! Thầy giải thích như vậy, dùng cái danh từ đó như vậy thì quý thầy chắc hiểu nó rồi!

Nếu người tu theo đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, cho nên Phật cấm mình không có cho vui chơi gì hết ấy, các thầy thấy không? Cho nên vui chơi là nó điệu hý đó, nó sẽ không an trú được đâu!

Nếu người tu theo đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, an trú trong cảnh tịch diệt được chăng?Đó, bây giờ có cái người mà hỏi đức Phật, bây giờ nếu mà nói như vậy thì là do cái này nó tưởng ra nó mới tham dục, bây giờ mình muốn diệt tham dục thì tức là mình phải diệt hết cái điệu hý này đi thì chắc chắn là nó hết chứ gì? Thì hỏi ông Phật và ông Phật nói “Không có trừ bỏ được điệu hý mà có thể an trú cảnh giới tịch diệt”, nghĩa là ở câu này Thầy xin đọc lại để cho nó rõ ràng hơn, nếu người tu theo đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, an trú trong cảnh tịch diệt được chăng? Hay không trừ bỏ được điệu hý mà có thể an trú được trong cảnh giới tịch diệt được chăng? Nghĩa là hai câu hỏi này nó rất là rõ ràng. Một câu hỏi thứ nhất là nói mình diệt trừ hết điệu hý thì mình có an trú trong cảnh tịch diệt được chăng? Mà hay là không trừ bỏ hết điệu hý này thì mình vẫn có thể an trú được trong cảnh giới tịch diệt chăng?

Bây giờ đức Phật trả lời “Tu sĩ không trừ hết điệu hý mà an trú trong cảnh giới tịch diệt thì sao được?”.Phải không? Nghĩa là mình còn vui thì mình làm sao an trú trong cảnh tịch diệt được? Cho nên ông Phật, ông trả lời một câu mà bằng cách là trả lời luôn cả hai câu. “Vì thế gian có nhiều cõi, chúng sanh đều y cứ theo loại cảnh ấy và giữ gìn chắc chắn không thể rời bỏ, đồng thời họ cho đây là thật, còn ngoài ra là hư dối”.Đó, nghĩa là thế gian thì người ta chấp cứng trong những cái vui đó, cái điệu hý đó, cho nên người ta cho những cái đó là cái vui, cái hạnh phúc của họ. Cho nên ngoài ra thì nó không thật và là hư dối hết, chỉ có những cái đó là cảnh giới của họ, dục lạc của họ, thích thú của họ mà thôi. Cho nên nếu cái người mà muốn mà được ở trong cái cảnh giới mà tịch diệt, an trú ấy thì phải ly trừ hết những cái điệu hý thì nó mới có an trú trong cái cảnh giới đó được! Vì vậy mà đức Phật trả lời “Tu sĩ không trừ hết điệu hý mà an trú cảnh giới tịch diệt sao được?”.Đức Phật nói như vậy thì chúng ta biết rõ.

“Vậy có bao nhiêu điệu hý?”,có người hỏi đức Phật thêm, có bao nhiêu cái điệu hý đó?

“Có ba điệu hý. Một là về khẩu, hai là về tưởng, ba là về mong cầu”.Quý thầy thấy ông Phật, ông dạy chúng ta từng cái chi tiết nhỏ để chúng ta hiểu biết được, đó là chúng ta phanh ra để chúng ta diệt cái lòng tham dục của chúng ta. Một người mà còn vui theo, thì tức là mình còn thích nói chuyện với nhau là còn vui theo chứ gì? Mà còn vui theo tức là điệu hý rồi! Nghe người ta thuật lại chuyện đông chuyện tây mình cũng khoái lắm chớ. Nghe người ta thuật lại chuyện cổ tích rồi mình cũng nghe cũng thích chứ! Đó thì tức là mình còn đang ở trong cái chỗ điệu hý. Đó là điệu hý về khẩu. Một là hại mình! Cái sự vui chơi đó nó làm cho mình có hại nè. Rồi hai là hại người. Cái chuyện mà vui chơi đó nó có thể làm hại người đó. Cái điệu hý đó nó có tên là (..?.) 52:10, và ba là hại cả hai, nghĩa là hại mình và hại người. Trong cái điệu hý đó nó có xảy ra về khẩu thì một là mình nói ra mà hại mình, hai là mình nói ra hại người, ba là mình nói ra là hại cả hai (cả mình và cả người).

Đó là đức Phật phân tích cho chúng ta thấy là về cái khẩu thì mình có những cái điều kiện đó. Nếu mà xả bỏ lời nói hại mình, hại người, hại cả hai và nói đúng lời, nói chân thật, không hại mình, không hại người, không hại cả hai thì chuyên niệm không tán loạn thành vô lậu. Đó, đức Phật nói mình nói ra cái lời nói gì, miệng của mình mình nói ra lời nói mà hại mình thì không nên nói, đó là điệu hý thứ nhất. Điệu hý thứ hai là nói ra lời nói mà hại người thì không được nói. Mà cái điệu hý thứ ba là nói ra lời nói mà hại mình, hại người thì không được nói. Cho nên mình phải nói như thế nào, nói như thế nào để cho đúng cách. Nói lời nói đúng như thật, không hại mình, không hại người mà không hại cả hai thì chuyên niệm không tán loạn thành vô lậu. Vậy thì mình nói lời nói mà không hại ai hết thì cái đó nói sao quý thầy thấy chưa? Là không nói! Phải không? Không nói là độc cư thì nó đâu có hại ai? Cho nên bây giờ nó chuyên niệm chứ gì? Cho nên tâm không tán loạn! Còn mình nói là tán loạn. Rõ ràng thấy không? Đó là mình diệt trừ cái điệu hý thứ nhất về khẩu của mình đó! Có đúng không? Nhờ vậy là chúng ta biết rằng diệt điệu hý tức là chúng ta sẽ diệt lòng tham của mình chứ gì? Đi từ cái gốc nhỏ đó mà chúng ta diệt ra chứ gì? Vậy thì chúng ta sống độc cư, không nói thì tức là không hại mình, không hại người mà không hại ai hết. Do đó là tâm không tán loạn, thành ra vô lậu! Ta thấy chỉ nội cái miệng của mình mà nó đã có được cái vô lậu rồi đó!

Về phần tưởng cũng có ba, tưởng mà hại mình, tưởng hại người và tưởng hại cả hai. Nếu xả bỏ tưởng ấy và dùng tưởng như thật, không bị hại mình, hại người, hại cả hai thì chuyên chú, nhớ mãi không quên, sáng suốt, thành vô lậu. Đó, không tưởng! Các thầy nghĩ đức Phật dạy như vậy thế nào? Nghĩa là ngồi đừng có tưởng tầm bậy! Mà không tưởng tầm bậy thì nó có hại ai đâu? Phải không? Mà không hại mình, không hại người, không hại cả hai thì lúc bấy giờ có tưởng nữa không? Mà không tưởng thì nó chuyên chú, nhớ mãi cái việc gì thì các con biết không? Đó thì chỉ còn có cái tâm của mình thanh tịnh, yên lặng, thanh thản đó thôi. Cho nên, sáng suốt thành vô lậu! Đúng không? Ông Phật dạy rất đúng! Như vậy là mình phá cái tâm tham dục của mình rất là dễ dàng đâu có gì khó? Biết cách làm như vậy, vì vậy cho nên bây giờ ngồi đừng có tưởng, ngồi đây mà tưởng đến chuyện nhớ nhà thì cái đó là như thế nào? Điệu hý rồi còn gì đâu? Nhớ cái này, nhớ cái kia là điệu hý rồi. Bởi vậy ông Phật ổng dạy để chúng ta biết rất rõ những cái điều kiện để mà chúng ta ngồi một cái tâm niệm của chúng ta chúng ta biết rằng nó thuộc về cái loại nào rồi!

Cho nên ở đây nếu mà Thầy không giảng cái này ra thì Thầy thấy thiệt là cái lời ông Phật dạy chỉ là phí cho ông, ông mệt mỏi quá rồi! Ông giảng ra cho chúng tỳ kheo trong thời đó mà bây giờ người ta chối bỏ cái này, người ta nói cái gì mênh mông ở trên trời ấy mà không dạy cho chúng ta biết từng chút này để mà chúng ta ly để mà chúng ta được cái tâm vô lậu. Mà thấy cái này rồi chúng ta biết cái tâm tư của mình bây giờ nó ở trong tưởng này, tưởng điệu hý này, phải không? Bây giờ miệng mình đang nói cái gì thì mình biết đây là khẩu nè, là điệu hý nè, biết nói như vậy là hại mình, hại người và hại cả hai nữa. Thôi thì im luôn cho rồi! Như vậy là mình ở trong cái chánh niệm của mình. Đó, tức là nó thành vô lậu! Thì cái tưởng nó cũng như vậy cho nên nó cũng thành vô lậu.

Về mong cầu cũng có ba, sự mong cầu của mình mà, mình ngồi mình mong cầu cũng có ba cái điệu hý của nó, hại mình, hại người và hại cả hai. Nếu xả bỏ sự mong cầu, thấy và mong cầu đúng cho thật, không hại mình, hại người, hại cả hai thì mong cầu đúng như thế sẽ chuyên chú, nhớ mãi không quên thành vô lậu.

Sự mong cầu mà không hại mình, không hại người và không hại cả hai hết thì cái sự mong cầu đó là mong cầu cái gì quý thầy biết hay không? Đó tức là mong cầu sự giải thoát nơi tâm của mình, là không có ai dính mắc vào trong tâm của mình được hết, cho nên nó thành vô lậu. Có gì đâu mà khó khăn khi mà nó mong cầu một cái gì khác hơn thì mình biết liền, mà nó không mong cầu thì tức là nó ở trong thanh thản rồi, nó ở trong cái tâm rất là an ổn rồi thì đó là vô lậu. Tâm niệm của mình chút nào là mình biết nó ở trong cái chỗ nào. Thì như vậy là chúng ta đã thấy được những cái điệu hý của nó rồi. Như vậy là biết được cái nguồn gốc để mà chúng ta tu về cái Định Vô lậu để cho nó quét sạch vô lậu, để cho nó quét sạch cái tâm tham dục của chúng ta.

“Bậc Thánh hiền xả thân có ba”.Bây giờ cái thân của chúng ta có xả ba cái cách của nó. Bây giờ hồi nãy là chúng ta do cái điệu hý, bây giờ chúng ta lại xả vì cái thân của chúng ta. Một là Hỷ thân, hai là Ưu thân, ba là Xả thân. Bây giờ đến cái giai đoạn của những bậc Thánh hiền tu tập, hồi nãy là những bậc phàm phu đó là chúng ta có những điệu hý, còn giờ là bậc Thánh hiền thì có vui nữa không? Có vui điệu hý như chúng ta này nữa không? Không! Hết rồi! Vậy thì bậc Thánh hiền có xả thân có ba là Hỷ thân, Ưu thân và Xả thân. Trong cái thân của chúng ta coi vậy nó còn có cái Hỷ nè, còn cái Ưu nè, rồi còn cái Xả của nó nữa nè. Bây giờ chúng ta là những bậc Thánh rồi, chúng ta đã xa lìa những cái tham dục của thế gian rồi, bây giờ còn cái phần thân của chúng ta để nó như thế nào đây?

Cho nên bậc Thánh mới có ba phần này! Hỷ thân cũng có ba, hại mình, hại người và hại cả hai. Bởi vì khi mà mình đã đứng vào trong những bậc Thánh hiền rồi thì mình coi chừng cái thân của mình nó cũng có thể làm hại mình, hại người và hại cả hai. Nếu xả bỏ hỷ ấy, chỉ dùng hỷ đúng như thật, không hại mình, hại người và hại cả hai, nhờ đó chuyên chú mãi không quên, đây là thọ Cụ túc giới. Bây giờ đó mới là một bậc Thánh hiền, mới gọi là thọ Cụ túc giới đây, chứ không phải như hồi nãy là Vô lậu đâu mà đây là thọ Cụ túc giới, nó mới đầy đủ cái giới, đầy đủ của cái vị tu sĩ đây. Nếu mà chúng ta dùng cái hỷ mà cái hỷ đó nó như là chúng ta tu về cái Hỷ vô lượng tâm đó. Cái Hỷ vô lượng tâm đó nó sẽ giúp chúng ta xả được không hại mình, hại người và hại cả hai. Cho nên chúng ta biết cái hỷ đó là hoan hỷ, vui theo với mọi sự, mọi vật. Do đó chúng ta không làm hại người nào hết, không làm khổ ai hết, không làm khổ mình, khổ người nữa.

Do đó mà chúng ta đã thực hiện Tứ vô lượng tâm thì chúng ta thấy cái hỷ này rất là cần thiết cho cái sự tu tập của chúng ta. Do đó thì chúng ta nhớ mãi không quên do cái lòng hỷ này, đó là chúng ta mới thọ Cụ túc giới.

Về Ưu thân cũng có ba, hại mình, hại người và hại cả hai. Chữ Ưu đây là cái sự buồn khổ đó, buồn khổ trong cái thân của mình. Thân mình nhức chỗ này, thân mình đau chỗ kia, lói chỗ nọ đó là sự buồn khổ của cái thân đó. Nếu xả bỏ Ưu thân này, dùng Ưu thân đúng như thật, không hại mình, không hại người và hại cả hai. Đây gọi là thọ Cụ túc giới. Nghĩa là chúng ta dùng cái Ưu thật, nghĩa là đừng có lấy cái đau khổ của mình mà làm cho mình khổ sở đó là cái sai.Mà lấy cái đau khổ phiền toái của chúng sinh mà làm cái chỗ thương xót, thì đó là chúng ta đã thọ Cụ túc giới đó. Như Thầy dạy Từ, Bi, Hỷ, Xả đó, quý thầy tu tập về cái lòng thương yêu của mình đó. Đó là cái chỗ về Ưu thân có ba đó, là không hại mình, hại người và hại cả hai. Tức là thực hiện tâm từ bi của mình đó. Đó gọi là xả về cái Ưu thân của mình. Đây gọi là thọ Cụ túc giới thứ hai.

Về Xả thân cũng có ba. Mình xả, có cái mình xả mà hại người, có cái mình xả hại mình, có cái mình xả hại cả hai. Cho nên mình phải xét cái nào mình xả, mình bỏ ra mà hại người khác. Cũng như bây giờ mình tính thôi bây giờ mình bỏ đi, mình bỏ mình đi tu đi, mình xả bỏ hết của cải, tài sản đi, bỏ luôn cả vợ con đi. Lúc bấy giờ vợ con không ai nuôi, không ai làm cho nó sống hết, nó khổ sở. Đó, mình xả cái kiểu đó là mình xả hại người ta đó, chết đó! Bây giờ con mình mới sanh ra, nó chưa có ai mà chăm sóc, chưa có ai lo lắng mình muốn xả bỏ con đi đi thì lúc bấy giờ ai nuôi nó? Đó là mình xả như vậy là sai! Vì vậy cho nên chúng ta khi mà xả những cái gì mà ở trong thân của chúng ta cũng như xả một cái gì đó thì chúng ta phải sáng suốt, khéo léo. Cũng như bây giờ, cái thân của chúng ta như thế này thôi bây giờ mình chặt cái đầu nó chết đi, nó là vô thường đi, mình xả bỏ nó đi cho nó không khổ nữa. Cái điều đó là mình xả ngu rồi chứ không phải là xả đúng. Cho nên vì cái sự xả đó mà làm khổ mình, hại mình thì cái đó là Phật nói xả kiểu đó là xả thân mà hại mình thì đừng có làm cái chuyện đó. Cho nên có một thời tỳ kheo mà nghe quán thân bất tịnh rồi họ thấy cái thân này ghê gớm quá, họ mướn người khác đâm cho họ chết đi thì một lúc sau đức Phật hay được cấm không có cho làm cái chuyện đó, không phải là cái chỗ như vậy.

Đó thì chúng ta thấy trong cái bước đường, nói về xả thì chúng ta phải sáng suốt xả mà không hại mình, không hại người mà không hại cả hai. Chứ có nhiều người ham tu, xả, bỏ gia đình, bỏ chồng con, trời ơi! Tức tối gần chết, vợ con gì nói nó không biết nghe, nó bỏ nó đi tu thì chắc là ông thầy chùa nào quyến rũ như vậy, tao đốt chùa. Bởi vậy trong cuốn Diệu Thiện đó, mà cô Diệu Thiện, cổ đi tu đó, cha cổ giận quá ổng đốt chùa. Ổng nói ông thầy quyến rũ con ổng, công chúa đi tu ổng giận đốt chùa, cho ớn, cho ghét! Đây gọi là thọ Cụ túc giới.

Về các căn, đầy đủ trong luật nghi của Hiền Thánh có chừng bao nhiêu tâm? Có người hỏi, về các căn mà được đầy đủ trong luật nghi của Thánh hiền có chừng bao nhiêu căn?

Đó, thì đức Phật cũng giải thích cho chúng ta thấy rằng về luật nghi mà đối với các căn của chúng ta được đầy đủ của Thánh hiền, về mắt thấy sắc, ta nói có hai. Nghĩa là đối với mắt ta thấy cái sắc, thấy các pháp đó thì ta thấy phải có hai, để cho cái luật nghi của giới Thánh hiền nó phải như thế nào đúng ở trong cái chỗ căn đó, cho nên đối với mắt thì nó có hai.

Một là đáng thân cận, hai là không đáng thân cận. Đó thì các thầy thấy khi chúng ta thấy một cái vật đó mà chúng ta đáng thân cận, mà khi chúng ta thấy cái vật đó mà chúng ta không đáng thân cận. Thì chúng ta phải thấy khi con mắt thấy cái vật đó mà chúng ta thân cận, mà thấy cái vật đó mà chúng ta không nên thân cận, thì cái này nó là Luật nghi của Phật đó, cái luật nghi của Phật. Mình thấy một cái gì đó mà gợi cái tâm dục của mình lên là không nên đáng thân cận, mà thấy cái đó mà tâm dục của mình không có gợi lên và không có ham thích đó, thì cái đó là đáng thân cận. Cũng như bây giờ các thầy vô đây ăn ngày bữa cơm mà không cho quý thầy ăn phi thời ấy, thì cái đó là quý thầy đáng thân cận. Thấy thực phẩm ở đây mà bắt đầu cho quý thầy không thấy thèm, thấy khát cái gì hết đó, thì đó là đáng thân cận. Mà các thầy thấy còn thèm ăn, còn này kia thì không nên đáng thân cận, vì cái chỗ đó không phải là cái chỗ tu.

Cho đến tai nghe cũng vậy, mà mũi ngửi mùi cũng vậy, lưỡi nếm vị cũng vậy, thân xúc chạm cũng vậy, ý duyên pháp cũng vậy. Nghĩa là cũng có hai pháp, lúc thì cái mũi ngửi mùi của mình, cái tai nghe tiếng của mình thì cái tiếng nào đáng thân cận, cũng như nghe Thầy thuyết giảng thì các con nghe cái tiếng đó là đáng thân cận. Mà nghe ca, nghe hát, nghe mấy cô đào ở thành phố mà phát đài á, các con mở đài ra nghe ca hát, trời du dương quá! Tám câu vọng cổ, mười câu vọng cổ nghe trữ tình dữ tợn, nghe nó muốn xiều hết á, thì các con nên dẹp những cái thứ đó đi! Cái đó là không có đáng nghe! Cái tiếng đó là không có được nghe!

Còn những cái mùi thơm, mùi này mùi kia, mùi mà làm cho chúng ta gợi lên cái thích ăn, thích mà gần gũi thì những cái mùi đó dẹp đi! Những cái mùi vị của đạo thì nên là gần gũi, còn cái mùi vị mà của thế gian thì không nên gần gũi!

Còn cái lưỡi nếm vị cũng vậy, vị ngon, vị đắng, vị này kia tất cả, xa lìa nó đi, đừng có nếm những cái vị đó nó không có được! Phải nếm cái vị Cam Lồ của cái sự tu hành của chúng ta mà thôi!

Thân xúc chạm cũng vậy, ý duyên pháp cũng vậy, cho nên nó cũng có hai. Đó là quý thầy nhớ kỹ để mà chúng ta nỗ lực tu hành.

Đó là như thế nào? Mắt thấy sắc mà thiện pháp tổn giảm. Nghĩa là đức Phật nói khi con mắt chúng ta thấy một cái hình ảnh đó mà cái thiện pháp nó bị làm giảm xuống đi mà bất thiện pháp nó tăng trưởng thì không nên thân cận cái đó. Bây giờ các thầy hiểu chưa? Mà bây giờ mắt nó thấy cái sắc đó mà cái thiện pháp nó tăng trưởng. Bây giờ thấy thí dụ như có người ăn mày đi sang đường của mình, đi ngang trước ngõ mình, mình thấy cái người đó đói khổ quá, tội nghiệp, mình lấy gạo mình cho người đó, hay lấy cơm cho người đó, hay lấy thực phẩm cho người đó, hay lấy tiền cho người đó thì cái đó là mình thân cận cái đó!

Còn mình thấy một cái người uống rượu mà mình nhào vô mình uống rượu với họ, thì thôi thôi đừng đừng thấy cái này thì thôi, đó là ác pháp nó tăng trưởng rồi đó, mà thiện pháp nó giảm xuống thì mình tránh xa cái bọn uống rượu đi! Như vậy đó là mình mắt thấy sắc mà thiện pháp nó tổn giảm thì ngay đó là mình lui đi, thấy người ta bài bạc thôi đừng rớ vô vì đó là cái ác pháp rồi. Bất thiện pháp nó sẽ tăng trưởng lên mà thiện pháp nó giảm, vì vậy cho nên mình tránh xa đi!

Mắt thấy sắc mà thiện pháp tăng trưởng, bất thiện pháp tổn giảm thì nên đáng thân cận! Đây là các căn đầy đủ luật nghi Thánh hiền. Đó thì quý thầy thấy chưa? Bởi vì mình muốn cho cái luật nghi của Thánh hiền mình, cái oai nghi, cái tế hạnh của luật của mình được đầy đủ thì mình có con mắt, tai, mũi, miệng, thân, ý của mình đối với pháp nào mà đáng thân cận và pháp nào không đáng thân cận. Thấy thiện pháp tăng trưởng thì thân cận, còn thấy ác pháp tăng trưởng thì mình không được thân cận. Đó, Phật dạy cho mình từng chút để mình giữ oai nghi, cái luật nghi tế hạnh của mình ở trong những cái chỗ mà mình có thể tiếp xúc chứ đâu phải là đức Phật dạy luật nghi mà không có cái hiểu biết như vậy thì quý thầy sẽ bị phạm hết sao?

Cho nên trong cái dạy về giới luật Thầy dạy rất kỹ về cái vấn đề này để cho quý thầy thấy được cái chỗ tu tập của chúng ta trong cái giới hạnh cho nó nghiêm chỉnh, biết được nó cái nào là đúng, cái nào là sai ở trong cái oai nghi, chánh hạnh của bậc Thánh hiền.

“Có bao nhiêu cứu cánh?”,ở đây có người hỏi đức Phật, “Có bao nhiêu cứu cánh?”.

“Bị ái làm khổ thân, tâm mà diệt được thì là cứu cánh”.Đức Phật trả lời đó! Bị ái, tức là bị thương ghét, bị ham muốn làm khổ thân, tâm của mình mà diệt được cái đó là cứu cánh!

“Vậy thì cứu cánh có bao nhiêu?”.

“Có ba cứu cánh!”.Đó, đức Phật phân tích cho chúng ta thấy nó có ba cứu cánh. Bây giờ chúng ta diệt ái mà nó sạch rồi thì thân, tâm của chúng ta không còn khổ được nữa, thì đó gọi là cứu cánh chứ không phải là cứu cánh có một cảnh giới nào khác lạ hơn là cái chỗ mà chúng ta diệt cái lòng ham muốn của chúng ta. Do đó, khi mà cái lòng ham muốn nó hết thì đó gọi là cứu cánh. Nhưng mà nó có mấy loại cứu cánh? Ở đây Phật nói có ba loại cứu cánh.

- Một là cứu cánh phạm hạnh.Cứu cánh phạm hạnh tức là giới hạnh đó, các con thấy giới hạnh đó! Vậy thì cứu cánh phạm hạnh, một người mà còn làm nghề nông nè, còn làm thư ký nè, còn làm thầy thuốc nè thì cái đó có phạm hạnh không? Không có phạm hạnh! Cho nên nó còn bận tâm lo là đi vào rừng đào rễ cây về vạt, rồi hốt, rồi bằm, sắc, sao, rồi đốt hay hoặc là tẩm rồi chế cái này, chế cái kia ra rồi mới hốt cho họ thành thang để họ trị bệnh, thì như vậy họ có cứu cánh không? Hay hoặc là họ đang bận công việc, họ đâu có giải thoát đâu mà gọi là cứu cánh? Cho nên không thể nào mà gọi là cứu cánh phạm hạnh được! Mà cứu cánh phạm hạnh thì gọi là giới hạnh.

- Cái thứ hai là cứu cánh an ổn.Cứu cánh an ổn gọi là giới đức. Một người mà tu mà ngồi thiền định mà nhập từ Sơ thiền đến Tứ thiền, có an ổn không quý thầy? Rất an ổn, hỷ lạc rất tràn đầy, lúc bấy giờ ngồi như ở trên cái cảnh giới mà Thiên đàng chứ đâu phải là ngồi dưới đất này đâu? Cho nên vì vậy gọi là Giới đức.

- Ba là cứu cánh Vô dư,đó là cứu cánh Vô dư, đó là Giới tuệ. Cái cứu cánh Vô dư đó là Giới tuệ. Các thầy thấy, ba cái cứu cánh này nó ứng với ba cái giới mà chúng ta đã học, Giới hạnh, Giới đức, Giới tuệ.

Đó, thì qua những cái bài học như vậy thì chúng ta đã thấy, biết được con đường mà chúng ta tu tập nó phải đi từng bậc nào để đi vào trong những cái giới luật mà chúng ta đã học.

Tiếp tục Thầy giảng thêm cái phần này để chúng ta thấy được con đường mà tu tập giới luật của chúng ta nó thực hiện như thế nào để mà chúng ta biết được cho nó rõ ràng hơn để mà chuẩn bị cho cái sự bước qua một cái giai đoạn mà giới tuệ cho nó thông suốt. Chứ còn nếu không bước qua giới tuệ thì tức là chúng ta thấy như mình ở trên trời xanh chứ chưa phải là ở dưới đất đâu!

NĂM DỤC TRƯỞNG DƯỠNG

Có năm pháp khiến dục lạc tăng trưởng!Hồi nãy chúng ta nói dục đó, tham dục đó, thì bây giờ cái việc mà khiến cho dục lạc nó tăng trưởng, có năm pháp khiến cho dục lạc tăng trưởng. Người tu sĩ Phật giáo phải xem năm pháp này là dây xiềng xích, lòi tói trói chặt người tu sĩ, không có vẫy vùng, khó mà vẫy vùng ra khỏi. Nghĩa là phải thấy năm pháp mà khiến cho cái dục lạc của thế gian nó tăng thịnh ở trong tâm của chúng ta. Vậy năm pháp đó là gì?

Những pháp, những sắc pháp do mắt cảm nhận khả ái, mỹ miều, thích thú, hấp dẫn, câu hữu với dục lạc, ái lạc.Đó, thì cái pháp nào, lẽ ra thì Thầy đã giảng ở trong cái chỗ mà ngũ dục lạc, rồi sáu cái dục lạc sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp đó, nhưng mà Thầy lướt qua cái chỗ đó đi. Cho nên bây giờ Thầy nghĩ là nếu mà không nhắc lại sơ cái này coi như lược sơ ấy, thì quý thầy, không có giảng cái phần đó thì coi như là hơi thiếu. Thay vì phải giảng cái phần đó thì nó cũng quá nhiều cho nên Thầy không giảng nhưng ở đây Thầy chỉ lược sơ để cho quý thầy thấy được cái chỗ mà sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp đó, đó là nó lôi hút, nó cám dỗ chúng ta cũng dữ lắm!

Nhưng ở đây, để xuyên qua trong cái phần mà giới luật của Giới tuệ thì chúng ta nhắc lại cái phần này để chúng ta thấy được cái chỗ mà chúng ta tiến vào con đường của đạo Phật.

“Những sắc pháp do mắt cảm nhận, nó làm cho chúng ta thấy khả ái, mỹ miều, thích thú, hấp dẫn, câu hữu với dục lạc và ái lạc”.Đó, thì những cái pháp đó chúng ta thấy nó là những cái sợi dây mà xiềng xích, lòi tói mà trói chặt chúng ta lắm đó! Coi chừng những cái hình ảnh, những sắc pháp đó nó sẽ cám dỗ chúng ta mạnh lắm đó!

Những tiếng pháp do tai cảm nhận, những cái âm thanh, tiếng pháp đó, coi chừng nó cũng có thể là những sợi dây xiềng xích, lòi tói nó trói chặt chúng ta lắm đó!

Những hương do mũi cảm nhận, những hương thơm do mũi cảm nhận, nó cũng là sợi dây xiềng xích, lòi tói trói chặt chúng ta đó!

Những vị do lưỡi cảm nhận, tức là những ngày mà chúng ta ăn những cái món ăn ngon, dở, coi chừng nó trói chúng ta chặt lắm đó! Nó là sợi dây xiềng xích, lòi tói rất là chặt đó!

Do xúc cảm nhận, do xúc thân cảm nhận,đó thì những cái điều kiện đó nó là những cái sợi dây trói chặt.

Năm pháp này khiến cho con người chấp trước, mê đắm, bị trói buộc, không thấy nguy hiểm của chúng, không nhận thức sự không thoát ly chúng.Nếu mà chúng ta không nhận nó được thì nó sẽ trói buộc chúng ta rất chặt chứ không phải là đơn giản đâu! Thường thường là chúng ta xem thường nó lắm, nhưng mà rồi chúng ta sẽ bị nó trói chặt! Cho nên ở đây, Phật chỉ nêu lên năm cái pháp để mà nó lôi cuốn, nó trói chặt chúng ta, nhưng chúng ta còn quên có một cái pháp nữa, tức là cái pháp thứ sáu đó, do cái ý, ở đây nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý. Thân thì có xúc, mà ý thì nó có cái khởi ra các pháp. Cho nên cái pháp đó nó làm cho chúng ta trở thành những cái kiến chấp, nó cũng ghê gớm vô cùng, nó trói chặt chúng ta. Biết cái pháp của mình là sai chứ chưa dám bỏ đâu!

Khi mà mình nghĩ rằng con đường thiền của tôi tu đây là đúng của Phật rồi, mà sự thật thì nó trật lất à, nó không đúng, mà họ nói đó là đúng rồi, họ bỏ không có được, cũng như họ tu tập thiền xuất hồn, họ nói đây là xuất hồn, tôi đã xuất hồn được rồi, cho nên từ đó họ không bỏ được. Đó là cái pháp, cái pháp làm cho họ dính mắc, nó cũng cám dỗ dữ lắm! Khi mà đọc được một cái bài nào đó họ thích thú, cũng chẳng hạn như là có người đọc sách của ông Krisnamurti, trời ơi nó hay quá, quá chừng hay, do đó mở miệng ra cứ là Krisnamurti không hà, mà cuối cùng thì ông ta chỉ có miệng không hà, chứ không có giải thoát như Krisnamurti chút nào hết. Cho nên cuối cùng thì cái đó gọi là cái kiến chấp của pháp, mà cái đó nó lôi cuốn cũng mạnh lắm! Hở ra chút nào thì ông ta vươn cổ lên mà khạc ra ba cái thứ đó. Nó không phải là con đường mà giải thoát mà là con đường tà kiến, một con đường sai mà lý luận nó nghe nó siêu việt dữ lắm, cho nên từ đó chúng ta bị cái lầm chấp đó, chúng ta thấy nó hay cho nên chúng ta bị dính nó rồi!

Nó cũng làm cho chúng ta thích thú, cũng say mê, cho nên nó trói buộc chúng ta rất chặt. Cho nên ở đây thì Phật nói năm chứ sự thật nó là sáu: sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp mà! Chứ đâu phải là cái thứ thường đâu!

NĂM TRIỀN CÁI

Bây giờ tiếp tục, chúng ta sẽ học cái phần này, bởi vì chúng ta nghe triền cáirồi nghe nào là kiết sửmà chúng ta không hiểu nó thì chúng ta biết ở đâu mà chúng ta dẹp những cái triền cái này? Bắt đầu chúng ta phải học cái này.

Có năm triền cái được gọi là chướng ngại, được gọi là màn che, triền phược trong giới luật của bậc Thánh.Nghĩa là năm cái này nó làm cho chúng ta, nó làm che mất cái giới luật nghi của các bậc Thánh, nó làm cho chúng ta không giữ trọn được các giới của bậc Thánh là năm cái triền cái này. Cho nên một cái người mà học về giới luật mà không thông được năm cái triền cái này thì chúng ta bị nó che, bởi vì “cái” là cái màn che, nó che ngăn, nó làm cho chúng ta không có thấy được, cho nên chúng ta phạm giới chứ không phải gì hết. Còn chúng ta thấy được thì chúng ta không phạm giới. Cho nên trong cái luật của bậc Thánh hiền mà khi mà chúng ta rõ được năm cái triền cái này thì chúng ta không còn bị nó che mất cái luật của chúng ta đi. Còn nếu mà không rõ thì nó bị che mất đi, nó làm cho chúng ta phạm giới.

- Một là Dục cái, tức là Tham cái đó;

- Hai là Sân cái;

- Ba là Hôn trầm - thùy miên cái;

Bốn là Trạo hối cái;

- Năm là Nghi cái.

Đó là năm cái được gọi là Ngũ triền cái đó! Năm cái triền cái, năm cái sự ngăn che làm cho chúng ta mờ mịt, làm cho chúng ta phạm giới của bậc Thánh hiền, đó thì đó là năm cái này.

Dục cái hay là Tham cái, tức là cái lòng ham muốn của chúng ta nó ngăn che, nó làm cho chúng ta phạm giới. Bởi vì mình ham muốn, ví như mình thấy một cục đường hay hoặc một miếng kẹo, cái bánh mình thèm ăn rồi thì bắt đầu mình lấy mình bỏ vô miệng mình nhai và nuốt đi thì tức là cái lòng tham muốn của mình đó đó mà nó che đi, làm cho mình phạm giới ăn uống phi thời, phải không? Quý thầy thấy rất rõ, cho nên chỉ một chút xíu thôi là mình bị phạm giới, chỉ một chút hà, nó ham muốn cái đó thì nó bị che giới luật đi đó là mình bị phi thời.

Sân cái tức là cái tâm sân hận của chúng ta, giận dữ lên thì nó làm chúng ta phạm vào những cái giới luật, lời ăn, tiếng nói của chúng ta thô lỗ. Tức là nó phạm vào cái giới luật đó rồi. Nó chửi mắng người ta, nó nạt nộ người ta, nó làm dữ tợn, thì đó là phạm phải cái giới luật của về khẩu nghiệp của chúng ta. Cho nên chúng ta có phạm vào cái giới.

Ba là Hôn trầm - thùy miên cái. Hôn trầm là ngủ gục, Thùy miên là ngủ. Những cái người mà ngủ này họ thường thường là họ bị phi thời. Cho nên trong cái vấn đề Hôn trầm - thùy miên này nó mới sanh ra cái nghi, à cái si mà cái si tức Si cái ấy tức là cái ngu si, cái vô minh thì gọi là hôn trầm ,thùy miên cái tức gọi là si cho nên gọi là tham, sân, si á, nó là ba cái độc. Hôn trầm, thùy miên là cái trạng thái của cái người ngu si, mà ngu si thì nó làm cho người ta vô minh, người ta không có thấy cái đúng, cái sai, cái nào là hại, cái nào không hại, cái nào là đúng chân lý, mà cái nào là không đúng chân lý. Vì cái si mà làm sao đúng được? Cho nên do đó nó bị lầm chấp!

Cũng như bây giờ mình chấp một cái pháp nào đó, mình cứ cho nó đúng, tức là do cái si mê của mình, bị cái kiến chấp. Cũng như mình lầm chấp cái thân của mình, có cái ngã ở trong này, có cái thật ở trong này. Đó là cái lầm chấp, mà cái lầm chấp đó gọi là si, si mê. Mà cái si mê đó nó hiện ra cái tướng hôn trầm, thùy miên. Tức là cái người mà ngu si là cái người ham ngủ. Cái người mà ham ngủ, ngủ gà ngủ gật là mấy cái người ngu si đó! Họ không có thông minh. Mặc dù là họ thông minh cái gì kệ họ nhưng mà đối với Phật pháp, đối với sự giải thoát, tu hành họ là người ham ngủ thì họ là cái người ngu si, họ không sáng suốt được, họ không thấy được cái chân lý đúng là cái chỗ giải thoát. Cái người mà ngu si mà hôn trầm, thùy miên đó thì cái người đó họ luôn luôn là những hạng người chạy theo dục chứ không bao giờ họ thoát ra khỏi dục.

Bốn là Trạo hối cái. Trạo hối cái là những cái loạn tưởng, những cái vọng tưởng nó liên tục, nó từ cái này đến cái khác. Nó làm cho họ nhớ, tiếc, thương cái này, nhớ, tiếc, thương cái kia. Ngồi đây mà nhớ chuyện quá khứ không thì cái chuyện đó là Trạo hối của họ. Gọi là Trạo hối cái, nó che làm cho họ không có thấy được cái tâm của họ đang dày vò, đang đau khổ, đang nhớ cái này, đang tiếc cái kia gọi là Trạo hối!

Cũng như mình đến mình học với ông thầy nào đó dạy mình nghi ông thầy ổng chưa có tu chứng như thế này như thế khác, thôi mình học ít bữa mình bỏ đi. Như mình thấy cái vị đó mình tu hành, mình đâu có hiểu được họ như thế nào. Trong một ngày, hai ngày đâu làm sao thông họ được? Ông thầy này ổng ở bẩn quá, không thể được! Rồi mình ở với ông thầy này, ổng lại khổ hạnh quá, mình ở cũng không được! Ông thầy này ổng ăn uống ngày có một bữa như vậy, mình sống sao nổi mà tu? Ông thầy này ổng làm cái kiểu cách của ổng chứ chưa chắc đã là chứng! Do đó mình nghi ổng đi! Mình nghi ổng tức là mình phải bỏ ổng thôi, mình không làm sao mà tu. Cho nên, những cái nghi đó nó che mờ mà mình không thấy được cái (sự thật). Hoặc là ông thầy ổng thể hiện qua sự thử thách người đệ tử, cái người đệ tử tưởng là ông thầy này còn phàm phu quá, thấy kiểu cách của ông ấy không phải là bậc Thánh. Nhưng mà không ngờ là người ta thử thách mình, nhưng mà cuối cùng thì mình bị người ta gạt mình, rồi mình đâm ra mình nghi. Từ đó mình sẽ mất cái chỗ đứng của mình để mình tu tập.

“Bởi năm triền cái này mà người tu sĩ bị che khuất, bị trói buộc, bị triền phược, bị chướng ngại khiến cho người tu sĩ phạm giới”.Đó, thì năm cái triền cái đó nó sẽ làm cho cái người mà tu sĩ phạm giới, đều là do năm cái triền cái đó.

NĂM HẠ PHẦN KIẾT SỬ

Vậy thì chúng ta đã biết được năm cái triền cái rồi thì bây giờ chúng ta học thêm năm cái Hạ phần kiết sử. Bởi vì về Kiết sử thì nó có Năm hạ phần kiết sử và Năm thượng phần kiết sử. Nếu mà chúng ta không học thì chúng ta làm sao biết được? Do đó chúng ta thấy Triền cái nó cũng giống, mà lại là Kiết sử nó cũng giống, nó cũng giống như nhau, nó không khác nhau. Chỗ nào là Kiết sử, mà chỗ nào là Triền cái? Chúng ta phải phân biệt được cái chỗ này!

Năm hạ phần kiết sử : Một là Tham, hai là Sân, ba là Si, bốn là Mạn, năm là Nghi.

Tham tức là hồi nãy là Dục cái đó, chúng ta thấy nó che ngăn,nó làm cho chúng ta không thấy, gọi là Cái. Mà nó làm cho chúng ta bị trói buộc, bị dính mắc đó, thì đó là Kiết sử. Kiết sử có nghĩa là nó trói chúng ta, rồi nó sai chúng ta, nó làm cho chúng ta chạy theo nó, gọi là Kiết sử. Cho nên, khi mà chúng ta bị một cái tâm tham mà nó kiết sử á thì chúng ta bị nó trói chúng ta, rồi nó sai chúng ta, gọi là Kiết sử. Mà khi một cái tâm tham mà của chúng ta nó bị mờ ám, nó làm cho chúng ta phạm giới thì cái đó là Dục cái. Chúng ta không rõ cho nên do cái tâm ham muốn đó mà nó xảy ra, nó làm cho chúng ta phạm giới. Đó là Dục cái!

Chẳng hạn như bây giờ mình bị che mờ, mình thấy một cái cô phụ nữ đi ngang qua, trong tâm mình khởi lên có cái tâm dục thì do đó mình bị cái tâm dục mình nó che đi, tức là cái tâm tham dục nó che đi, do đó cái ý mình khởi lên thấy cô ta đẹp. Chứ mình chưa khởi gì hết, thấy cô ta đẹp thì ngay đó là mình bị che mờ đi do cái ý đó mà mình đã bị phạm giới. Còn bây giờ thì Kiết sử nó lôi chúng ta chạy theo cười cợt, nói chuyện với cô ta rồi đó, thì cái chuyện đó là Kiết sử! Bây giờ nó lại gần hơn đó, hồi đó nó che chúng ta, rồi chúng ta không thấy, chúng ta mới khởi ý thích thôi thì bắt đầu cô này ngó mình một cái, liếc qua, rồi mình cũng ngó theo, mình liếc theo bắt đầu bây giờ đi theo gót cô ta tìm cách gợi chuyện nói. Thì như vậy đó là mình đã bị Kiết sử, nó trói mình đó.

Sân nó cũng vậy, mà Si, ở đây chỗ Si mà gọi là Năm hạ phần kiết sử thì Phật còn gọi một cái tên là Giới cấm thủ. Giới cấm thủ nghĩa là cái Si nó làm cho mình dính mắc, giữ gìn cái đó trở lại, nó làm cho ḿnh không có thấy nên ḿnh không có buông ra được, mình không có ly ra được. Đó, chạy theo hoài mà không có biết mệt mỏi. Đó gọi là Si, cho nên Phật còn gọi là Giới cấm thủ.

Mạn tức là ở đây Phật còn gọi chữ Mạn đó là Thân kiến, nghĩa là mình chấp cái thân của mình. Cái phần mà Năm hạ phần kiết sử này là thay vì Mạn là ngã mạn, là kiêu mạn, thì ở đây cái Mạn của Năm cái hạ phần kiết sử này thì Phật cho là Thân kiến, tức là mình chấp cái thân của mình là có thật, ở trong cái thân này nó có cái thật ở trong này. Ở trong cái thân Tứ đại này nó có cái thật ở trong này, cho nên đó gọi là Thân kiến, kiến chấp, tức là chấp cái thân có thật.

Cho nên chữ Mạn đây là chỉ cái Thân kiến chứ không phải Mạn là ngã mạn, cao ngạo, mà đây là Thân kiến. Cho nên Năm hạ phần kiết sử đây mình chấp cái thân mình là có, vì vậy mà những cái vật chất xung quanh là cái năng sở của nó, nó trói buộc mình, làm cho mình bị cái Mạn này.

Nghi thì chắc chắn là lúc nãy Thầy có giảng ở Nghi cái rồi, bởi vì cái nghi này khi nó nghi rồi bắt đầu nó cứ theo dõi này kia nọ, nó đủ cách nó lôi cuốn mình đó, gọi là Nghi. Mà cái Kiết sử thì nó lôi mình đi theo cái sự Nghi đó mà nó không bao giờ mà rời, gọi là Kiết sử. Cho nên đây gọi là Năm hạ phần kiết sử!

NĂM THƯỢNG PHẦN KIẾT SỬ

Năm thượng phần kiết sử thì như thế nào?Một là Sắc tham, hai là Vô sắc tham, ba là Mạn, bốn là Trạo cử, năm là Vô minh. Vô minh ở đây chúng ta phải hiểu nó là Si đó, là Hôn trầm, thùy miên như hồi nãy đó, là ở trên cái Cái kia, còn chữ Si ở Năm hạ phần kiết sử này là Giới cấm thủ tức là bị dính mắc, nó không rời ra được, nó giữ chặt, bị nó trói buộc ở trong cái vật chất, cái giới đó rồi. Nó làm cho chúng ta chặt ở trong đó. Cho nên cái Si này nó bị mờ mịt, nó không thấy, nó vô minh không thấy mà cứ cho đó là cái chấp của mình, như mình bây giờ Thân kiến, mình chấp cái thân này thật mà mình bị Giới cấm thủ của cái Si cho nên mình coi nó là thật, ai nói gì mình cũng chẳng nghe hết. Tức là mình bị Si, tức là Giới cấm thủ đó!

Còn ở đây, còn ở Năm thượng phần kiết sử này, Sắc tham nghĩa là có một cái hình ảnh, có một cái sắc tướng nào đó làm cho mình chạy theo cái sắc đó, trói buộc mình chạy theo sắc đó tức là Sắc tham. Vô sắc tham tức là mình ngồi, mình tưởng tượng ra cái hình sắc này, hình sắc kia thấy thích thú ở trong đó, đó là kiết sử nó Vô sắc tham. Ba là Mạn, Mạn tức là ở trong chỗ này là cao mạn, kiêu mạn chứ không phải Mạn là Thân kiến nữa đâu! Nghĩa là nó coi mình là trên hết đó! Thì cái Mạn cũng có nghĩa là Thân kiến, mà cũng có nghĩa là cao ngạo, mà cũng có nghĩa là chấp ngã. Trạo cử, Trạo cử như hồi nãy mà ở chỗ Trạo hối đó. Trạo cử là nó lăng xăng, nó nghĩ chuyện này đến chuyện kia, lung tung đó.

Đó là Năm thượng phần kiết sử! Thì cái triền miên của cái tư tưởng nối tiếp nhau nó gây cho chúng ta có cái sự liên tục, trói buộc nhau ở trong cái triền miên suy nghĩ đó thì cái đó gọi là Trạo cử của Kiết sử, Năm thượng phần kiết sử. Vô minh tức là Si thì Si vô minh thì nó cũng giống như những cái Si kia, nhưng mà cái Si này nó thể hiện qua cái chỗ vô minh, mờ không thấy rõ năm cái Thượng phần kiết sử này, là không có thấy rõ cái chân lý giải thoát của đạo Phật. Còn cái Si hồi nãy á, nó là cái Hôn trầm, thùy miên, đó là cái sự ngu si của một cái mất tỉnh thức, nó không sáng suốt.

Còn cái chỗ Vô minh này nó có minh, cái chỗ vô minh của thượng phần kiết sử này là người đó có thể là một nhà bác học, có thể là một nhà tiến sĩ học rất thông minh, thông minh mọi mặt của thế gian nhưng mà họ không có thông minh cái con đường giải thoát của họ, không có trí tuệ hiểu biết chân thật như Bốn cái chân lý của Phật là Khổ, Tập, Diệt, Đạo, cho nên họ không giải thoát được họ, vì vậy cái Vô minh này gọi là Si, họ không thấy được cái chân lý giải thoát và họ thấy toàn là chạy theo cái danh lợi, chạy theo cái danh của thế gian, cái lợi của thế gian, cái sắc của thế gian, cái ăn, cái uống, ngủ của thế gian. Họ làm cái gì họ cũng lo phục vụ cho những cái đó thì họ gọi là Vô minh chứ họ thông minh lắm chứ đâu phải, họ làm ông giám đốc, bà giám đốc không chứ đâu phải làm nhỏ đâu? Họ làm ông lớn không chứ không phải làm nhỏ, nhưng mà họ vẫn vô minh là vì họ không giải thoát.

Cho nên chữ Si của Năm thượng phần kiết sử thì chúng ta phải hiểu chữ Si này nó nằm ở chỗ nó là chạy theo những cái thông minh của dục lạc chứ không phải là Si theo cái kiểu mà buồn ngủ như mấy cái thằng làm biếng đó đâu, như là Triền cái đó đâu! Đó thì phải hiểu như vậy thì chúng ta mới hiểu được những cái danh từ ở trong kinh điển của đạo Phật đã chỉ cho cái tên của nó như thế nào!

BẢY KIẾT SỬ

Và về phần Kiết sử mà gọi chungthì đức Phật có cho nó là bảy cái kiết sử. Nghĩa là hồi đó thì năm cái Hạ phần kiết sử rồi năm cái Thượng phần kiết sử, tức là mười cái Kiết sử, nhưng mà đức Phật tóm lạithì cho chúng ta biết rằng có bảy cái Kiết sử. Đó là, một là Ái kiết sử, hai là Sân kiết sử, ba là Kiến kiết sử, bốn là Nghi kiết sử, năm là Mạn kiết sử, sáu là Hữu tham kiết sử, bảy là Vô minh kiết sử.Đó, thì chúng ta thấy nó rõ ràng là bảy cái Kiết sử này mà gồm chung nó là mười cái Kiết sử kia là Năm hạ phần kiết sử và Năm thượng phần kiết sử. Gồm lại thì nó chỉ có bảy kiết sử, tắt lại thì có bảy kiết sử mà thôi!

Ở đây, thì những kiết sử cũng là Ái kiết sử tức là Dục kiết sử hay là Tham kiết sử thôi chứ không có gì. Sân thì biết rồi, Kiến thì Thân kiến biết rồi, Nghi thì quý vị cũng biết rồi, Mạn thì cũng biết rồi, Hữu tham kiết sử mà Hữu tham kiết sử thì các vị cũng biết rồi, mà Vô minh kiết sử thì cũng biết rồi, Hữu tham tức là có khởi một cái lòng ham muốn. Hữu là có nghĩa là có khởi một cái lòng ham muốn, tức là có kiết sử liền tức khắc.

BẢY TÙY MIÊN

Nói như vậy là chúng ta đã rõ hết là bảy cái Kiết sử. Vậy thì rõ biết bảy Kiết sử thì chúng ta phải rõ thêm bảy Tùy miên.Tùy miên đây không phải Thùy miên là buồn ngủ. Còn Tùy miên, Tùy là theo, Miên là liên tục. Theo liên tục, cho nên cái này gọi là theo liên tục đó! Thì gọi là Bảy tùy miên. Cho nên có nhiều người không hiểu thấy trong kinh sách có chỗ sao để Thùy miên và có chỗ sao lại để Tùy miên? Họ không hiểu! Họ không hiểu cái danh từ chỗ người ta dùng và người ta cũng không hiểu bởi vì chữ Tùy với chữ Thùy nghe nó gần như là cái âm nó gần giống nhau, nhưng mà cái nghĩa nó cách xa lắm! Chữ Thùy là nó ngủ, mà chữ Tùy là nó theo! Đó phải hiểu như vậy để rồi chúng ta mới thấy được bảy cái chỗ Tùy miên này, nó có bảy Tùy miên chứ không phải có thùy miên, hôn trầm, thùy miên không. Cái kia là ngủ nghỉ, ngủ gục thôi. Nó khác!

Cho nên bảy Tùy miên này nó như thế nào?

Một là Dục ái tùy miên,nghĩa là cái lòng tham ái, tham dục của mình nó miên man, nó thích thú ở trong đó, nó kéo dài thích lắm, nó kéo dài cái thời gian liên miên ở trong đó. Cái người mà có cái tâm dục nó miên man ở trong những hình ảnh của các cô gái mà khiêu gợi họ đó, họ không bao giờ quên những hình ảnh đó. Cho nên nó làm cho họ miên man ở trong cái chỗ thích dục đó!

Sân tùy miên cũng vậy.Người ta chửi mình, cái bắt đầu suốt ngày đó nó cứ ở trong lòng nó cứ liên tục phiền não, phiền não hoài gọi là tùy miên Sân đó, đó là mình phải hiểu cái chỗ đó! Ngay sân rồi thì mình dứt đi liền, không, để nó kéo dài từ ngày này đến ngày khác, ba bốn bữa mới cười cười được một chút, chứ cái mặt nó sầu. Đó là nó bị tùy miên Sân đó!

Kiến tùy miên cũng vậy,luôn luôn lúc nào mình cũng chấp những cái ý nghĩ của mình, cái gì của mình đúng luôn luôn mình cứ cho nó đúng, luôn luôn liên tục hoài cái gì cũng cho đúng đó. Coi chừng cái đó nó kéo dài mình mà nó không bao giờ cho mình thoát ra khỏi những cái tà kiến nữa! Nhiều khi những cái tà kiến của mình mà mình cứ cho mình đúng rồi mình cứ miên mật, cứ luôn luôn liên tục ở cái chỗ đó mà mình cho nó là đúng, đúng, đúng, không bao giờ sai hết. Ai nói gì cũng trật, chỉ có mình là đúng thôi! Thì cái đó là cái tùy miên đó, Kiến tùy miên.

Nghi tùy miên cũng vậy.Nghi người nào thì nghi chết thì thôi hà, không có chịu suy nghĩ con người ta có đúng có sai, người ta có ăn trộm hay không mà cứ nghi người ta ăn trộm, cứ để nghi người ta ăn trộm hoài mà người ta có ăn trộm đâu? Đó là Nghi tùy miên!

Mạn tùy miên cũng vậy!Ngã mạn, cống cao, luôn luôn lúc nào hở ra cũng nghênh mặt ở trên trời, đi thì không ngó dưới đất mà ngó lên trời coi thiên hạ không ra cái gì, coi ngýời ta nhý kiến cỏ đó. Ðó là Mạn tùy miên!

Hữu tham tùy miên.Lòng ham muốn của chúng ta, có cái gì cũng ham muốn liên tục ở trong đầu, thấy cái gì cũng ham, thấy cái gì cũng ham, gọi là Hữu tham tùy miên. Thấy vật gì nhỏ, lớn gì cũng tham hết, cũng đem nhét cất hết, đó là Hữu tham tùy miên đó!

Vô minh tùy miênlà luôn luôn lúc nào cũng không thấy hiểu biết gì hết à. Cái gì cũng chấp, cái gì cũng dính, cái gì cũng mắc hết á. Lúc nào nó cũng miên mật ở trong cái đầu của người đó hết, thì đó gọi là Vô minh tùy miên, không có hiểu cái gì hết! Cái gì cũng bị dính mắc hết!

Đó là những cái phần mà chúng ta học về những cái từ để chúng ta biết được những cái trạng thái của tâm của chúng ta nó rơi vào ở trong cái trạng thái nào của Kiết sử, của Cái, của Năm triền cái, của bảy cái Tùy miên. Chúng ta biết được những cái chỗ đó để mà chúng ta biết được cái tâm niệm của mình nó đang ở cái dạng nào mà chúng ta diệt trừ nó chứ không có để. Nói như vậy nó quá nhiều, quý thầy cũng khó nhớ, do đó quý thầy cũng cần phải đọc đi đọc lại nhiều lần để nhớ những cái này.Khi tâm chúng ta khởi ra, chúng ta biết nó nằm ở trong cái Kiết sử nào, cái Dục cái nào như thế nào thì chúng ta mới loại trừ nó ra được, còn nếu không thì chúng ta khó mà loại trừ ra được!

Bây giờ Thầy đọc lại chỗ Tùy miên để cho các con kiểm tra lại bảy có phải không? Một là Dục ái tùy miên, hai là Sân tùy miên, ba là Kiến tùy miên, bốn là Nghi tùy miên, nghi là nghi ngờ đó, năm là Mạn tùy miên, sáu là Hữu tham tùy miên, bảy là Vô minh tùy miên. Đủ rồi phải không?

 

GIỚI TUỆ

Để tiếp tục cái chương trình giáo án này, quý thầy học đến Giới tuệ. Sau thời gian đã qua, đã được học Giới hạnh, Giới đức và bây giờ là học Giới tuệ. Giới tuệ phải được đặt trên nền tảng của Giới đức, nếu không đặt trên nền tảng Giới đức thì khó mà xây dựng ngôi nhà Giới tuệ được. Nghĩa là không tu tập xong Giới đức thì không thể nào tu tập Giới tuệ được. Cũng như các thầy không tu tập Giới hạnh được mà vội tu (BBT:CĐ,21A,E00:44:17)Giới đức thì khó mà tu tập được. Ví như trường học ngoài đời có ba cấp, một là Tiểu học,(BBT:CĐ,21B,B00:00:00) hai là Trung học, ba là Đại học. Nếu học chưa xong Tiểu học thì làm sao lên Trung học học được? Nếu học chưa xong Trung học mà lên Đại học thì làm sao học được? Vì vậy quý thầy muốn tu theo đạo Phật thì quý thầy phải tu tập lớp Sơ thiện tức là Giới hạnh. Khi đã tu tập lớp này xong mới tiến lên lớp Trung thiện - Giới đức. Sau khi đã tu tập xong lớp Trung thiện xong thì quý thầy mới tiến lên lớp tu tập Hậu thiện là Giới tuệ.

Đó thì quý thầy thấy nó phải có từng bước từng bước, cũng như bây giờ thí dụ như cái lớp mà Sơ thiện là cái lớp Giới hạnh, mà cái lớp Giới hạnh thì quý thầy biết rằng đó là cái lộ trình của người tu sĩ. Bây giờ quý thầy còn ở trong chiếc áo của cư sĩ, còn gia duyên còn làm những công việc, còn bao nhiêu nghề nghiệp để sinh sống thì thử hỏi quý thầy không có thực hiện cái lớp đó mà bây giờ cho quý thầy ngồi cái lớp Giới đức để tu thiền định thì có được không?

Như vậy là quý thầy không có học cái lớp Tiểu học mà nhảy lên Trung học học thì ngồi đó chỉ ngó thôi chứ làm cái gì? Người ta cho bài ra thì chỉ còn có nước cắn ngòi bút chứ làm sao mà làm? Đó thì quý thầy thấy điều đó là một cái điều mà quý thầy đã lạc ở trên con đường tu tập. Cho nên cái ba y, một bát mình chưa xong mà mình vội mình ngồi tu thiền thì chẳng qua là mình đi vào cái thiền ma, thiền quỷ thôi chứ làm sao mà thiền gì đúng được?Bởi vì đức hạnh của con người là cái Giới hạnh, là phải dẹp tất cả cái đời sống của thế gian mới đi vào cái con đường này được!

Bởi vậy đến Giới tuệ, quý thầy mới thấy cái lực của Giới tuệ nó tuyệt vời không thể nào tưởng tượng được là vì người ta phải dẹp hẳn cái cuộc sống của thế gian, hoàn toàn là người ta thực hiện cái đời sống của bậc tu sĩ rồi. Do đó mới đến cái Giới tuệ này chúng ta mới thấy nó là cả một cái sự siêu việt của con người chứ đâu phải là tầm thường?

Cho nên muốn đi được vào cái chỗ này mà quý thầy còn sống ở trong thế gian thì thử hỏi làm sao mà quý thầy được? Cho nên cái lớp Sơ thiện mà không được thì làm sao mà học cái lớp Đại học – cái lớp Giới tuệ được, cái lớp mà Hậu thiện được? Đâu có phải chuyện dễ đâu?

Lẽ ra người dạy đạo tu hành không thể dạy mênh mang như thế này được.Nghĩa là đối với Thầy là một người mà dạy đạo thì không bao giờ mà dạy mênh mang. Nhưng vì cái giáo án tu tập của đức Phật đã có sẵn mấy ngàn năm, nghĩa là cái giáo án của Phật đã để lại trong kinh sách của chúng ta mấy ngàn năm chứ không phải là ít, hai ngàn năm trăm bốn mươi mốt năm chứ đâu phải ít? Thế mà đến bây giờ chưa có ai sắp xếp lại được những cái thứ lớp này. Cho nên ở đây vì vậy mà Thầy phải dạy mênh mang như vầy chứ còn lẽ ra mà dạy đạo là tùy theo căn cơ của mỗi người. Bây giờ đến đây là phải sống đúng cái hạnh của người tu. Nghĩa là phải bỏ hết của cải, tài sản, dẹp hết những nghề nghiệp, đến đây chỉ ôm bát đi xin mà thôi, thì cái đó là cái Giới hạnh thứ nhất!

Cho nên chấp nhận được thì vô tu, còn không chấp nhận được thì thôi chứ còn tu lơ mơ mà như thế này thì tốn của đàn na thí chủ chứ có ích gì đâu? Nó có đi đến chỗ nào được đâu? Cho nên khi mà chấp nhận cái đời sống mà xuất gia tu hành rồi thì phải ba y một bát rồi. Đó là cái Giới hạnh!

Về cái Giới đức thì bắt đầu bây giờ mình đã ly được rồi thì ngay đó cái Giới đức mình có thể tiếp tục mình tu được rồi, đâu có gì khó đâu? Đó thì quý thầy thấy cái điều kiện tu tập nó phải rõ ràng. Còn bây giờ mà thầy dạy mênh mang như thế này thì thử hỏi cái lớp mình có ai dứt được chưa? Chưa à! Phần nhiều là chúng ta còn đang ở trong lưng chừng chứ chưa phải là rõ nét đâu, khó lắm chứ không phải dễ!

Đó, nhưng vì giáo án tu tập của đức Phật đã có sẵn mấy ngàn năm nhưng chưa ai sắp xếp có lớp lang, có kỹ thuật, thấy sao thấp cao cho rõ ràng để người tu tập được dễ dàng, vì thế Thầy phải sắp xếp có lớp lang, có kỹ thuật nên mới dạy mênh mang như thế này. Vả lại nếu Thầy không làm điều này thì nhìn trước, nhìn sau còn có ai làm được và làm sống lại giáo lý của đức Phật? Nghĩa là bây giờ nhìn trước, nhìn sau thì Thầy thấy chưa có một vị thầy nào, chưa có một người nào mà có thể gánh vác cái trọng trách này được! Cho nên buộc lòng Thầy phải dạy cái cách thức mênh mang như thế này nè. Chuyện mà các thầy chưa tu tới mà phải nói á, gọi là dạy mênh mang đó! Thay vì tu tới đâu Thầy dạy tới đó chứ không phải là dạy như cái kiểu này được! Cho nên ngày xưa đức Phật dạy đệ tử của Ngài cũng vậy. Khi tu tới đâu thì Ngài dạy tới đó, mà người nào chưa tu tới thì Ngài chưa có dạy tới những cái mà chưa có thể mà dạy cho họ được. Còn bây giờ vì có những cái điều kiện cần phải làm cho nên Thầy phải làm mà thôi! Chứ dạy như thế này nhiều khi gieo vào trong tâm tư của quý vị những cái tưởng giải trong đó không hà, những cái tưởng tượng của các vị trong đó không hà, chứ không phải là cái tốt lành gì đâu!

Cho nên Thầy không có mong muốn làm cái điều này. Cho nên từ cái ngày mà Thầy tu hành xong ấy, Thầy ra thất, Thầy không bao giờ Thầy muốn viết một bài kinh nữa. Thầy đã hiểu biết cái lầm lạc đó vì viết bài kinh là giết người ta chứ chưa phải là độ người ta đâu! Vì khi mà người ta hiểu nó hay là người ta bị dính nó rồi. Rồi khi mà người ta chưa tu tới đó, người ta tập chưa có căn bản, đầu chưa có mà người ta tập, người ta thấy cái hay đó, người ta bắt đầu người ta tập cái đó thì cái tưởng của người ta sẽ sinh ra. Mà nó sinh ra thì nó là ma chướng của họ chứ đâu phải là chuyện dễ? Cho nên viết kinh sách là một cái tai hại! Cho nên thời đức Phật Ngài không có viết kinh sách và người nào tu tập tới đâu là dạy tới đó rồi sai thì Ngài nhắc nhở chứ cũng không cho ai lấy lá buông hay hoặc là lấy lá thốt nốt mà ngồi viết chữ lên đó hết để mà ghi nhớ lại như bây giờ đâu!

Còn bây giờ chúng ta ghi nhớ như vậy, nó làm cho đầu óc của chúng ta không có sống độc cư, không có sống trầm lặng được! Thường thường là chúng ta hay quên, mà chúng ta tu tập vốn tu tập chứ không phải vốn để nhớ. Tu tập để giải thoát chứ không phải là nhớ một cái bồ chữ đó đâu, một cái tủ đựng kinh sách đó đâu! Cho nên chúng ta vốn để nhớ, nhớ để nó trở thành cái tâm của chúng ta trở thành một cái tủ đựng kinh sách, từ đó mới giải thoát nó không có. (BBT:CĐ,21B,E00:05:55)

(BBT:CĐ,21B,E00:05:56)... toàn là có tri kiến mà thôi. Đó là cái tai hại khi mà Thầy dạy đạo Thầy biết cái này rất là rõ ràng, không có phải là một cái chuyện đơn giản. Vì vậy mà vì vấn đề mà giáo lý của nhà Phật bây giờ phải sắp xếp mà nhìn trước nhìn sau thì ai mà làm cái này, cho nên Thầy phải buộc lòng mà làm, làm với cái sự bất đắc dĩ của mình chớ không phải làm với cái sự cầu danh cầu lợi ở trong này. Thầy chỉ mong có người tu hành chứng đạo chứ không phải mong cho người ta có kiến thức hiểu biết như thế này đâu. Cho nên cái viết ra là một cái tai hại rất lớn, cái nói ra mà khi người ta chưa tới là một cái điều rất tai hại cho tư tưởng, làm hư hoại tâm hồn của họ, làm hư hoại tư tưởng của họ.Họ hiểu rồi, nó dính mắc ở trong đó, nó khó mà giãy dụa, cho nên họ đâu còn thanh thản được. Họ bị lời nói của Thầy, họ bị những dòng chữ của Thầy làm cho họ bị chi phối tâm hồn của họ. Cho nên họ đâu còn là một tờ giấy trong sạch nữa, họ bị Thầy gạch mực ở trong đó quá nhiều ở trong đó rồi. Cho nên những điều này là điều bất đắc dĩ mà Thầy phải làm thôi.

Bây giờ quý thầy bắt đầu tu, học tập Giới tuệ.

Khi tu tập Giới đức xong thì toàn thân của quý thầy chỗ nào cũng được thấm nhuần, thuần tịnh, trong sạch. Nghĩa là khi mà tu tập Giới Đức rồi thì thân tâm của quý vị nó thuần tịnh, nó thấm nhuần, rất là trong sáng và thanh tịnh, rất là sáng suốt. Nghĩa là lúc bấy giờ khi mà Giới Đức mà  thực hiện xong rồi thì nó thuần tịnh lắm! Tâm hồn của quý vị nó không còn ô nhiễm một chút gì ở thế gian, nó không còn có khởi một sự ham muốn dục lạc của thế gian, mặc dù là có bao nhiêu sức cám dỗ của nó cũng không lôi cuốn được quý vị nữa. Cho nên nó gọi là thuần tịnh, thấm nhuần, thuần tịnh, trong sáng. Đó, thì bắt đầu bây giờ quý vị mới học Giới Tuệ thứ nhất của cái tâm này đây!

“Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản”.

Như vậy nghĩa là lúc bây giờ cái tâm của quý vị nó đang ở trong cái trạng thái như vậy đó. Những cái danh từ mà Thầy chỉ đọc ra đây để cho quý thầy nghe được cái tâm của mình như vậy đó. Thầy đọc lại một lần nữa để quý thầy xét cái tâm của mình khi đã tu Giới Đức xong thì luôn luôn cái tâm của quý vị bao giờ nó cũng ở trong cái trạng thái này:

Với tâm định tĩnh- rất định tĩnh, không có gì làm cho nó chao động được hết, thuần tịnh- thuần là thanh tịnh, nó không còn bị cái gì mà dơ bẩn ở trong đó, cho nên nó không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến- nhu là mềm, nhuyến là nó mềm dẻo, dễ sử dụng- cái tâm của quý vị bây giờ dễ sử dụng, sai sao nó làm vậy hết, nó không bao giờ có chỗ cứng đầu cứng cổ như bây giờ đâu, vững chắc- luôn luôn nó rất vững chắc, cái sự nhu nhuyến đó nó mềm dẻo vậy chứ nó rất là vững chắc, nó không có bị chao động, nó bình thản, nó thản nhiên, nó thanh thản, nó không cái gì làm mất cái sự bình thản, thản nhiên của nó được. Đó là lúc bây giờ các vị đã học tu tập được cái Giới Đức rồi thì cái tâm của quý vị nó đến ở mức độ này. Mà nó đến ở mức độ này thì quý vị mới tập luyện được cái Giới Tuệ, chứ còn nếu không thì quý vị không bao giờ mà thực hiện được cái Giới Tuệ này đâu.

“Lúc bây giờ vị Tỳ kheo dẫn tâm hướng đến Chánh trí, Chánh kiến”.Bây giờ chúng ta mới dẫn tâm, tâm nó được thanh tịnh như vậy rồi thì quý vị mới dẫn cái tâm của quý vị đến Chánh trí - tức là trí chân chính của quý vị, rồi cái Chánh kiến - cái hiểu biết chân chính của quý vị thì vị ấy biết rõ, biết rất rõ. Nghĩa là người đó mà dẫn cái chánh trí với chánh kiến của mình thì biết rất rõ:

“Thân này của ta là do sắc pháp, do bốn đại mà thành, do cha mẹ sanh mà có, do nhờ cơm cháo nuôi dưỡng mà lớn, nhưng nó lại vô thường, biến hoại, phiền toái, đoạn diệt, hoại diệt. Trong thân này chỉ có thức uẩn là bị trói buộc, là bị quên mất”.

Nghĩa là khi người đó mà có sức định tĩnh của tâm như vậy rồi thì hướng tâm đến Chánh trí thì bây giờ mới nhìn thấy cái thân này nó rõ ràng như vậy và biết được cáithức nó đang bị trói buộc trong cái thân này, nó đang bị trói buộc ở trong đó và nó bị lãng quyên mất đi và bây giờ nó đang hiện ra được. Đó, thì bây giờ mới thấy được cái chỗ mà Thức thức nó đã từ lâu chúng ta nói thân ngũ uẩn của chúng ta mà, Sắc – Thọ - Tưởng – Hành – Thức đó, thì cái Thức này từ lâu nó nằm ngủ yên đó, nó bị trói buộc, cột chặt, không làm việc gì được hết. Tất cả  mọi “thằng khác” thì làm việc, còn riêng nó thì nó nằm im lìm đó, nó như là ngủ quên vậy, như người ta không có nhớ nó được vậy. Thì đó là khi mà chúng ta dùng cái sức định tĩnh của tâm chúng ta mới nhìn thấy được cái Thức của chúng ta nó đang bị ngủ quên, bị trói buộc từ lâu tới giờ vậy đó.

Bây giờ là lúc cần thiết dùng đến nó, nó sẽ làm các phận sự mà ta sai bảo trong khi tu tập Giới Tuệ. Đó, bây giờ nhìn nó mình thấy nó từ lâu bị trói buộc, nó bị bỏ quên lãng đi, vì vậy bây giờ mình mới cần thiết mình mới dùng nó để cho mình sai nó làm những phận sự sau này, cho nên mình sai nó cái gì thì nó cũng nghe theo hết.

Như vậy là khi mà chúng ta dùng được cái Chánh kiến, Chánh trí chúng ta mới quan sát lại nó, khi mà tâm chúng ta đã ở trong cái thanh tịnh, cái thuần tịnh này thì chúng ta mới có sai được cái Thức thức của chúng ta, mới dậy nó làm việc ở trong cái Giới Tuệ của nó mới được.

“Ví như một hòn ngọc lưu ly bảo châu đẹp đẽ, trong suốt, có tám mặt, khéo dũa, khéo mài, sáng chói, không uế trược, đầy đủ tất cả mỹ tướng. Một sợi dây được xâu qua hòn ngọc ấy, sợi dây màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng hoặc màu nâu chúng ta đều nhìn thấy rõ sợi dây ấy màu gì, rõ ràng, không sai một chút nào”.

Nghĩa là đức Phật ví như cái lúc mà cái tâm của chúng ta thuần tịnh như vậy mà chúng ta hướng đến chánh trí, chánh kiến mà thấy cái Thức của chúng ta bị trói buộc, bị ngủ quên, giống như chúng ta xỏ một sợi dây qua một hàng ngọc bảo châu trong suốt, cho nên sợi dây màu vàng là chúng ta thấy vàng, màu xanh là chúng ta thấy xanh, màu đỏ chúng ta thấy đỏ, nó không có thấy màu khác và không có mờ mịt chút nào hết. Đó là đức Phật đem cái ví dụ như vậy để chúng ta thấy rằng cái tâm mà chúng ta thuần tịnh rồi thì chúng ta mới dùng cái tri kiến và cái chánh kiến, cái chánh trí của chúng ta, chúng ta thấy được cái Thức của chúng ta, thấy được cái thân này vô thường, biến hoại, nó luôn luôn là bị hoại diệt, thay đổi, nó làm cho chúng ta phiền toái, đau khổ và đồng thời cái mà chúng ta đang cần dùng nó thì nó bị bỏ quên đi.Đó là cái Thức thức của chúng ta bị bỏ quên đi, chúng ta không thấy, nó bị trói buộc, nó bị bỏ quên, nó không có làm việc gì được hết. Bây giờ là lúc chúng ta cần thiết phải đánh thức nó dậy, phải dựng nó dậy để sai bảo nó làm công việc trong sự tu tập Giới Tuệ của chúng ta. Nghĩa là chúng ta muốn tu tập Giới Tuệ thì chúng ta phải đánh thức Thức của chúng ta dậy thì chúng ta mới tu tập được Giới Tuệ.Còn Thức thức chúng ta không có dậy thì không có tu tập được Giới Tuệ. Đó, quý thầy hiểu chưa?

Mà khi đó chúng ta phải thực hiện Thiền định rồi thì chúng ta đánh thức nó dậy. Mà Thiền định tức là Giới Đức, mà Giới Đức xong thì mới có được cái này. Còn nếu mà Giới Đức chưa xong thì thử hỏi làm sao có được.

Hôm nay quý thầy đã thấy từng cái chỗ mà chúng ta vô cái đoạn đầu chúng ta đã đánh thức được cái Thức thức của chúng ta bằng cái chánh trí, bằng cái chánh kiến của chúng ta.

“Đó là Giới Tuệ thứ nhất trong Giới luật của đức Phật mà cũng là một kết quả tu tập thiết thực hiện tại của vị ấy”.Nghĩa là cái vị ấy mà tu được tới chỗ này là cái Giới Tuệ của vị ấy đã đánh thức được cái Thức thức dậy rồi. Đó là một cái kết quả thiết thực, hiện tại của vị ấy. Cái kết quả rất là vi diệu. Đó là cái Giới Tuệ thứ nhất. Đánh thức được cái Thức đó là lúc bây giờ mới dùng cái chánh trí và cái chánh kiến mà đánh thức nó dậy, làm cho nó bật dậy bằng cái gì?Bằng cái pháp hướng.

Đó là Giới Tuệ thứ nhất chúng ta phải tiếp tục ở trên con đường tu tập để đánh thức cái Thức thức của chúng ta dậy, để sai cho nó tiếp tục ở trên con đường mà thực hiện những cái Giới Tuệ của nó, tu tập những cái Giới Tuệ của nó.

“2. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỳ kheo chú tâm hướng đến sự hóa hiện một thân do ý làm ra, vị ấy tạo ra một thân khác từ thân này, cũng là Sắc pháp, đầy đủ các chi tiết lớn nhỏ, không thiếu một căn nào, cũng ví như người rút một cây lao ra khỏi vỏ lao, cũng ví như người rút thanh gươm thanh kiếm ra từ bao kiếm, cũng ví như người lột xác một con rắn”.

Đó, khi mà chúng ta đến đây chúng ta thực hiện cái Giới Tuệ của chúng ta mà cái Giới Tuệ thứ hai này là chúng ta sai cái Thức thức của chúng ta phải làm việc. Bây giờ từ ở trong một cái thân này phải biến ra một cái thân khác, hiện ra một cái thân khác mà làm cho được đầy đủ cái thân đó cũng là Sắc tướng cũng vậy, rồi các căn nó cũng vậy, lớn nhỏ mắt tai mũi miệng nó cũng y như cái thân của chúng ta mà nó hiện ra nó ngồi ý như hai người ngồi như là một. Như vậy là chúng ta đã thực hiện được cái Giới Tuệ thứ hai của chúng ta. Đó là cái phần thứ hai để nói lên cái sức làm chủ, sai khiến của cái trí tuệ của chúng ta lúc bấy giờ điều khiển thân và tâm của chúng ta nó phải thể hiện qua cái trí tuệ của chúng ta chứ không còn làm sai khác được cái ý của chúng ta.

“Đó là Giới Tuệ thứ hai trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được một kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu và thù thắng”.

Các thầy nghĩ coi bây giờ từ chỗ Thiền định mà nhập Tứ thiền rồi mình ngưng các hành trong thân của mình rồi, mình ngưng hơi thở mình rồi thì bắt đầu cái tâm của mình nó thuần tịnh rồi thì bắt đầu mình dùng tri kiến mình đánh thức cái Thức thức của mình dậy. Mình đánh thức cái Thức thức mình dậy rồi bắt đầu mình sai khiến nó, bắt đầu mình dùng nó. Bây giờ nó sử dụng cái thân này phải biến ra một thân nữa y như nhau, cũng có các căn mắt tai mũi miệng thân ý đàng hoàng, mặc y áo giống nhau, thì nó ra nó ngồi đây một cái thân nữa. Lúc bây giờ quý thầy thấy cái Giới Tuệ nó như thế nào? Có thù diệu không? Có vi diệu không? Mà nó thiết thực, nó cụ thể, nó hiện tại chứ không phải nói cái chuyện mù mờ, vu vơ đâu! Lẽ ra cái này khi nào mà quý thầy tu tới đây Thầy mới giảng, và đồng thời giảng thì phải có một người thực hiện cho được. Còn cái này thật ra thì đây là xếp thành một cái giáo án chứ nó chưa phải là quý thầy tu tới. Chứ trong thời đức Phật nói ra là có chứng minh liền tức khắc chứ không phải nói vu vơ như thế này! Còn bây giờ mà Thầy làm trò xiếc cho mấy thầy coi thì cái điều đó là cái điều quá là ngu si chứ chưa phải là người biết Phật pháp. Cũng như bây giờ thí dụ như nói về Tẩu hỏa nhập ma thì phải có một người bị thì cái đó là chứng minh cho cụ thể, còn như hồi nãy Thầy đã nói lẽ ra thì không được giảng mênh mông như thế này mà chỉ giảng những cái nào người ta tu tập mà thôi. Còn giảng mênh mông như thế này nhiều khi nó làm cho người ta bị lạc hướng mất đi, người ta tưởng tượng quá nhiều.

Nói đến cái Giới Tuệ này thì Thầy thấy nó là siêu việt, người thế gian không thể lường được. Thành ra Thầy nói tới đây dường như người ta nói Thầy nói láo, nhưng mà nó là một sự thật! Nó không phải là nói láo đâu! Bởi vì kinh sách của Phật còn đặt, nhưng mà bây giờ cái người thể hiện ra thì chưa có ai thể hiện cho nên người ta vẫn nói đó là Phật cũng là nói láo chứ không phải là không nói láo. Nhưng mà Thầy đã biết cái điều nói láo hay không nói láo,Thầy biết chứ làm sao ai biết được.

Cho nên hôm nay vì cái giáo án mà buộc lòng Thầy phải giảng hết những cái gì mà Phật đã dạy ở trong Kinh, không thể nào mà thiếu một cái gì và bỏ một cái gì được. Vì đây là một cái đường đi của đạo Phật đã để lại cho chúng ta là một cái gia tài rất quý báu mà không giảng hết thì Thầy thấy có một cái lỗi của mình là nhìn tới nhìn lui không ai làm được cho nên phải nói.

Bây giờ về cái phần Giới Tuệ thứ ba.

“3. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỳ kheo dẫn tâm hướng đến Dục Như Ý Túc, (Bây giờ tới Tứ Như Ý Túc đó, bây giờ là Dục Như Ý Túc đó), vị ấy chứng được Dục Như Ý Túc, một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân  hiện ra một thân”.

Trước thì đức Phật chỉ ra Giới Tuệ đầu tiên là một thân hiện ra một thân, các căn mắt tai mũi miệng đều y, quần áo đều mặc y giống nhau không khác. Đó là mới có biến ra một thân mà thôi. Các thầy thấy phải đi tuần tự chứ không thể nào mà nghe nói cái biến ra nhiều thân một lần được đâu! Chúng ta phải tập tuần tự, cho nên khi mà chúng ta hướng ra một thân biến ra một thân được rồi thì bắt đầu bây giờ mới tới giai đoạn chúng ta một thân biến ra nhiều thân. Bây giờ nó mới tới Dục Như Ý Túc đó!Chứ hồi đầu nó chưa phải Dục Như Ý Túc đâu!Chúng ta mới tập luyện cho cái Thức thức của chúng ta sống dậy biết điều khiển mà thôi, chứ chưa phải hoàn toàn là đủ cái Dục Như Ý Túc đâu! Bây giờ bắt đầu chúng ta mới tới nữa thì chúng ta mới thấy được cái Giới Tuệ thứ ba này chúng ta mới thấy một thân nó hiện ra nhiều thân.

“Một thân hiện ta nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân”, nhiều thân nó gộp lại một thân rồi một thân nó hiện ra nhiều thân, “hiện hình, biến hình, đi ngang qua vách đá, qua tường, qua núi như đi ngang qua hư không, độn thổ, trồi lên ngang qua đất liền như ở trong nước, đi trên nước không chìm như đi trên đất liền, ngồi kiết già đi trên hư không như con chim, với bàn tay chạm rờ mặt trăng mặt trời, những vật có đại oai lực, có đại thần lực”.

Như vậy nghĩa là đức Phật ví dụ như mặt trăng mặt trời nó cao xa, nó lớn như vậy đó mà bàn tay của chúng ta vói tới chúng ta rờ mặt nó được. (Kiểu này chắc rờ mặt trời chắc cháy tay). Có đại oai thần như vậy có thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên.Lúc bấy giờ cái người đó có thể bay đến cõi phạm thiên được.

“Ví như một người thợ gốm khéo tay với đất sét, khéo nhồi nhuyễn, có thể làm các loại đồ gốm tùy theo sở thích”.Đức Phật ví như người tu tới Giới Tuệ thứ ba này họ cũng như một người thợ đồ gốm khéo tay, với cục đất sét mà nhồi rất nhuyễn rồi thì cái người thợ gốm này muốn làm cái chum, cái chén, cái gì họ làm cũng được hết, thậm chí họ nắn cả tượng Phật hoặc bình sứ, bình bông cái gì họ khéo tay cũng làm được hết. Thì ví dụ như chúng ta tu tới đó bây giờ chúng ta muốn làm cái gì cũng được hết, không phải 72 phép biến như là Dương Tiễn, cũng như là Tôn Ngộ Không đâu! Có 72 à! Còn ở đây nó vô lượng chứ đừng có nói! Quý thầy phải hiểu rằng đường lối của đạo Phật không phải tập luyện có 72 phép biến đâu! Mà đây là chúng ta muốn cái gì được cái nấy hết, cho nên ví như một ông người thợ gốm mà với cục đất sét ông nhồi rất nhuyễn rồi bây giờ ông chỉ có nắn, ông muốn nắn con bò, con trâu, con voi, con ngựa gì cũng được hết à. Một người đạt đến chỗ này thì họ muốn nắn cái gì cũng được hết như vậy đó!

“Ví như một người thợ ngà voi khéo tay với ngà voi đẽo dũa có thể làm các loại đồ ngà tùy theo sở thích”.Nghĩa là người thợ đó khéo tay thì lấy cái ngà voi đó họ làm cái gì cũng được, không có gì khó khăn đối với ông hết. “Ví như người thợ vàng (thợ kim hoàn đó) khéo tay với vàng khéo tinh luyện có thể làm tất cả đồ trang sức bằng vàng tùy theo sở thích”.Đó là đức Phật ví dụ như những người làm ra những điều đó thì cũng như là chúng ta đang ở trong một cái tâm định tĩnh như vậy mà chúng ta dùng cái thần lực của chúng ta, cái oai lực của chúng ta, chúng ta có thể làm tất cả những cái gì cũng được hết chứ không có khó khăn gì hết.

Đó là Giới Tuệ thứ ba trong Giới luật của đức Phật.Đây là cái Giới Tuệ thứ ba thôi chứ chưa phải là nó hết những Giới Tuệ của Phật đâu! Mới bắt đầu nghĩa là bước qua đầu cái Giới Tuệ là chúng ta thấy có những sự vi diệu tuyệt vời rồi đó.

“Đó là Giới Tuệ thứ ba trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu, khó nghĩ lường”.

Bây giờ cái đầu óc của chúng ta nghĩ không có ra được cái này đâu! Thầy nói bây giờ mấy người nghĩ sao mà cái thân này biến ra ngàn thân, mấy người nghĩ đi! Cách thức nào làm cho được đi! Nghĩ sao cho ra không? Thế mà người ta đạt được đến cái mức độ này người ta làm ra được. Nó đâu phải là chuyện khó đâu, nhưng mà bây giờ lấy cái đầu óc phàm phu mà nghĩ thì chắc chắn là không có được rồi. Cho nên khó nghĩ lường, ở đây nó vi diệu, thù thắng mà thiết thực, hiện tại chớ không phải là đợi ngày mai ngày mốt đâu! Bây giờ muốn là bây giờ được, mà ngày mai muốn là ngày mai được. Muốn hồi nào là được hồi nấy. Phật lại nói thêm: “Tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu”.Trong thời gian hiện tại mà thiết thực, cụ thể chứ không phải nói mơ hồ như cái bóng ma, bóng khói, như đám mây mờ mờ ảo ảo đâu! Nó là một sự thật như vậy!

“4. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy Tỳ kheo dẫn tâm đến Thiên nhĩ thông. Tỳ kheo với Thiên nhĩ thông thanh tịnh, siêu nhân, có thể nghe hai loại tiếng nói của chư Thiên và của loài người dù ở xa, ở gần cũng đều nghe rõ không sai. Ví như một người đang đi qua đường nghe tiếng trống lớn, tiếng trống nhỏ, tiếng loa, tiếng xập xả, tiếng kèn, tiếng kẻng. Người ấy nghe biết rõ ràng. Cũng vậy, vị Tỳ kheo tâm định tỉnh hướng tâm Thiên nhãn thông nghe thấy rõ ràng cũng vậy.

Đó là Giới Tuệ thứ tư trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu, khó nghĩ lường”.

Quý thầy thấy khi tâm người ta như vậy thì người ta dẫn tâm người ta đến Thiên nhãn thông hoặc là Thiên nhĩ thông, hoặc là Tha tâm thông, tất cả những cái này đều là những điều kiện mà những vị đó đã tu tập ở trong Giới Tuệ và họ đã đạt được.

“5. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, vị Tỳ kheo dẫn tâm và hướng tâm đến Tha tâm thông”.

Ở đây Thầy nhắc nhở quý thầy hai danh từ: Dẫn tâm và hướng tâm. Dẫn tâm là như thế nào và hướng tâm là như thế nào? Sau này Thầy dạy tới các pháp Thầy sẽ giải thích chỗ này cho. Còn bây giờ thì chúng ta học suông qua thôi. Bây giờ hướng dẫn đến Tha tâm thông đây!

“Tỳ kheo sau khi dẫn tâm đi sâu vào tâm chúng sanh (hướng tâm, dẫn tâm mình đi sâu vào tâm chúng sanh) của loài người, với tâm thuần tịnh, trong sáng, vị ấy biết được như sau: Tâm của chúng sanh có Tham biết là có Tham, tâm không có Tham biết là tâm không có Tham. Tâm của chúng sanh có Sân biết là tâm của chúng sanh có Sân, tâm không có Sân biết là không có Sân. Tâm của chúng sanh có Si biết là tâm có Si, tâm không có Si biết là tâm không có Si. Tâm chuyên chú biết là tâm chuyên chú, tâm tán loạn biết là tâm tán loạn. Đại hành tâm biết là đại hành tâm, không phải đại hành tâm biết là không phải đại hành tâm. Tâm chưa vô thượng biết là tâm chưa vô thượng, tâm vô thượng biết là tâm vô thượng. Tâm Thiền định biết là tâm Thiền định, tâm không Thiền định biết là tâm không Thiền định. Tâm giải thoát biết là tâm giải thoát, tâm không giải thoát biết là tâm không giải thoát”.

Đó, khi mà được cái Giới Tuệ thứ năm này thì quý vị làm cái gì, tu tập đúng sai thì vị Thầy người ta đều biết hết nhưng mà người ta không nói ra thôi, người ta lần lượt điều khiển, hướng dẫn cho người tu đúng thôi, chứ người ta biết quý vị còn ở trong tâm nào người ta biết hết chứ không phải là người ta không biết. Người ta sử dụng được cái tâm của người ta cho nên người ta phải thông suốt quý vị hết. Chứ nếu người ta không sử dụng được cái tâm của người ta thì làm sao người ta biết quý vị! Nhưng người ta không muốn làm quý vị bất mãn, không muốn làm cho quý vị trái ý, người ta tùy thuận quý vị nhưng người ta lần lượt hướng dẫn nhỏ nhẹ để cho quý vị sửa lần lần để đi vào con đường đúng mà thôi! Bởi vì người tu người ta hiểu biết cái kiến chấp của quý vị nó rất nặng, nó không phải dễ dàng một ngày một bữa mà nó cởi ra được, mà phải tuần tự người ta khéo léo để giúp cho quý vị cởi ra.

“Ví như một người đàn bà soi mặt mình trong một tấm gương trong sáng suốt, nếu mặt có tì vết liền biết mặt có tì vết, nếu mặt không có tì vết thì biết là không có tì vết, da mặt trắng biết là da mặt trắng, da mặt đen biết là da mặt đen, mặt có nốt ruồi biết là mặt có nốt ruồi, mặt không có nốt ruồi biết là mặt không có nốt ruồi, mặt có vết thẹo biết là mặt có vết thẹo, mặt không có viết thẹo biết là không có vết thẹo”.

Đó, đức Phật ví dụ như một người đàn bà cầm cái gương soi vậy, thấy cái mặt mình như thế nào thì biết rõ, thì cái người có được cái Giới Tuệ thứ năm này thì người ta dẫn tâm vào tâm của chúng sanh, vào tâm các thầy, các thầy tu như thế nào người ta biết hết chứ không phải người ta không biết đâu! Đó là như chúng ta soi một cái gương cũng như người phụ nữ mà soi một cái gương trên mặt vậy đó! Họ biết họ rõ như thế nào thì cũng ví như một người mà người ta đã có được Giới Tuệ thứ năm này thì người ta thấy cái tâm chúng sanh nó cũng như vậy đó!

“Đó là Giới Tuệ thứ năm trong Giới luật của đức Phật vị này đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Chúng ta thấy tới Giới Tuệ thứ năm chúng ta đã thấy được thông suốt được những cái tâm sai khác của chúng sanh như thế nào, tu được hay không người ta biết hết, tu đúng tu sai người ta biết hết chứ không phải là người ta không biết.

“6. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu uế, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy vị ấy dẫn tâm hướng tâm đến Giới tuệ Túc mạng minh– đó bây giờ mới hướng đến Túc mạng minh đây, vị ấy nhớ đến các đời sống quá khứ như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, hai trăm đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều hoại kiếp, nhiều thành kiếp, nhiều hoại và thành kiếp. Vị ấy nhớ rõ ràng sanh tại chỗ kia ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp trong xã hội như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Sau khi chết tại chỗ kia ta được sanh ra tại chỗ nọ, tại chỗ ấy ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp trong xã hội như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Sau khi chết tại chỗ nọ, ta được sanh ra ở đây. Như vậy như vị Tỳ kheo nhớ đến nhiều đời sống quá khứ cùng với các nét đại cương và chi tiết rất rõ ràng”.

 Đó, đức Phật ví dụ như chúng ta dùng Túc mạng minh thì chúng ta thấy nhiều đời nhiều kiếp mình như vậy đó chứ không là thấy ít đâu!

“Ví như một người đi từ làng mình đến làng khác, từ làng ấy đi đến một làng khác nữa và từ làng này trở về làng mình, làng của mình, người ấy nghĩ: Ta từ làng của mình đi đến làng kia, nơi đây ta đã đứng như thế này, đã ngồi như thế này, đã nói như thế này, đã yên lặng như thế này. Từ nơi làng nọ ta trở về làng của ta.

Đó là trí tuệ thứ sáu trong Giới luật của đức Phật vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Đó thì quý thầy thấy người ta thấy nhiều đời nhiều kiếp người ta như là mình đi từ làng này đến làng khác rồi mình trở về làng mình như vậy. Nghĩa là thấy từ quá khứ rồi trở về hiện tại là cái vị đó cũng như mình ngồi tu đây bắt đầu mình trở về quá khứ nhiều đời nhiều kiếp…

Bây giờ bắt đầu chúng ta tiếp tục bài học vừa rồi là thuộc về Giới Tuệ.

“Đó là Giới Tuệ thứ sáu trong Giới luật của đức Phật. Vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

“7. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy Tỳ kheo dẫn tâm hướng tâm đến Giới Tuệ về sanh tử của chúng sanh, tức là Thiên nhãn minh. Vị ấy với Thiên nhãn thuần tịnh, siêu nhân, thấy sự sống chết của chúng sanh, vị ấy biết rõ rằng chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang, người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh đều do Nghiệp của chúng tạo ra. Này các con! Người thường hay làm điều ác hạnh về thân, lời nói và ý nghĩ do vô minh, không rõ theo tà kiến, phỉ báng xuyên tạc giới luật và pháp môn của các bậc Thánh hiền, chạy theo tà kiến, tạo các tà nghiệp, nuôi sống tà mạng… Những người này sau khi hết phước báu hiện tại, khi thọ, khi thân hoại mạng chung để lại cho thế gian chứng nghiệm một sự đau khổ của các vị ấy, cực kỳ đau khổ. Đến khi mạng chung phải sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ địa ngục. Hiện giờ họ đang phè phỡn trên mồ hôi nước mắt của đàn na thí chủ. Còn ngược lại những chúng sanh nào làm những thiện hạnh về thân, lời nói và ý nghĩ, không theo tà kiến, luôn luôn theo chánh kiến của Phật dạy nên không phỉ báng, thêm bớt Giới luật và giáo pháp của đức Phật, thường theo Giới luật của Phật không làm khổ mình khổ người, không làm các tà nghiệp, không nuôi dưỡng bằng những thực phẩm bất tịnh có ác pháp, có sự chết chóc đau khổ bằng sinh mạng của chúng sinh. Những người này sau khi thân hoại mạng chung được sanh lên thiện thú, cõi trời, cõi người, hưởng đầy đủ phước báu, không có thiếu thốn một vật gì cho cuộc sống. Với Thiên nhãn minh thuần tịnh siêu nhân thấy sự sống chết của chúng sanh rất rõ ràng, ví như một người ở trên tòa lầu đài có thượng đài giữa ngã tư đường, môt người có mắt nhìn xuống thấy rất rõ, sẽ thấy những người đi vào nhà, từ nhà đi ra đi qua đi lại trên đường, ngồi ở giữa ngã tư đường hay trèo lên đài thượng rất rõ ràng không thiếu một chi tiết nào hết.

Đó là Giới Tuệ thứ bảy trong Giới luật của đức Phật vị ấy đã đạt được kết quả Giới Tuệ này thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

“8. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, thanh thản như vậy, vị Tỳ kheo dẫn tâm hướng tâm đến Lậu tận trí, vị ấy biết như thật đây là Khổ, biết như thật đây là nguyên nhân của Khổ, biết như thật đây là Khổ diệt, biết như thật đây là con đường đưa đến Khổ diệt; biết như thật đây là những Lậu hoặc, biết như thật đây là nguyên nhân của những Lậu hoặc, biết như thật đây là sự diệt trừ các Lậu hoặc, biết như thật đây là con đường đưa đến diệt trừ các Lậu hoặc.Nhờ hiểu biết như vậy, nhận thức như vậy, tâm của vị ấy thoát khỏi Dục lậu, thoát khỏi Hữu lậu, thoát khỏi Vô minh lậu, đối với tự thân đã giải thoát như vậy sự hiểu biết khởi lên một cách rất rõ ràng “Ta đã giải thoát. Sanh đã tận, phạm hạnh đã xong, việc cần làm đã làm xong, sau đời hiện tại này không còn có đời sống nào khác nữa!”.

Đó là cái Tuệ thứ tám của vị này nó hiện ra thì đó chứng đạt được cái lý Tứ Diệu Đế. Cho nên trong Ngũ lực thì đức Phật có nói là cái Tuệ lực là cái gì? Tuệ lực là Tứ Diệu Đế. Cho nên thấy thật, chứng thật, thấy rõ. Khi mà chúng ta nghe nói Tứ Diệu Đế chúng ta nghe nói Khổ, đời là khổ, rồi nguyên nhân Khổ, rồi cảnh giới thoát Khổ, rồi tám cái nẻo để đưa đến cảnh giới thoát khổ đó thì chúng ta hiểu biết như vậy, đó chúng ta mới ngộ được cái chân lý của đạo Phật mà thôi. Còn ở đây khi mà cái Giới Tuệ của chúng ta thực hiện được là cái Lậu tận minh thì chúng ta sẽ thấy được cái nguyên nhân Khổ, khổ thật chứ không phải là ngộ mà đây là chứng cái lý Khổ. Cho nên Phật mới dạy là khi mà cái trí tuệ đó, cái Giới Tuệ đó mà nó hiện ra thì chúng ta thấy: đây là Khổ, đây là chứng thật cái sự khổ chứ không phải nói đây là Khổ như chúng ta biết nó khổ thường thường đâu! Mà đây là cái sự chứng thật! Biết như thật tức là biết thật sự, thấm cái lý ở trong đó do sau những ngày tu tập cái Định vô lậu mà nó thấm nhuần, nó mới thấy như thật được, thì đây là nguyên nhân của khổ thật, chúng ta biết rõ là lòng ham muốn khổ thật, nhưng bây giờ chúng ta hiểu nó là biết cái nguyên nhân khổ là lòng ham muốn, nhưng mà chúng ta đoạn trừ không được, nhưng mà thời gian chúng ta nghiền ngẫm đặt cái niệm đó trước mặt mà chúng ta nỗ lực thực hiện cái niệm đó bằng cái pháp hướng. Tùy theo cái pháp mà chúng ta nổ lực thực hiện, tâm chúng ta nó thấm được cái lý đó, nó chứng được cái lý đó cho nên bây giờ mới gọi là cái trí tuệ Vô lậu, nó thực hiện ra chúng ta mới thấy được nó như thật, biết nó như thật như vậy! Cho nên mới biết đây là khổ thật, đây là nguyên nhân khổ thật, đây là cái nơi hết khổ, đây là cái chỗ mà chấm dứt khổ và đây là con đường dẫn đến hết khổ.

Và kế đó thì đức Phật lại nhắc lại thêm cho chúng ta thấy bốn cái Khổ đế này rõ ràng nhưng mà đức Phật xác định cho chúng ta thấy bốn cái Khổ đế nó nhằm vào những cái lậu hoặc của chúng ta để chúng ta thật thấy nó.

“Biết như thật đây là những lậu hoặc, biết như thật đây là nguyên nhân của những lậu hoặc, biết như thật đây là diệt trừ các lậu hoặc, biết như thật đây là còn đường đưa đến diệt trừ các lậu hoặc”.

Thì chúng ta sống ở trong cuộc sống chúng ta hàng ngày là chúng ta phải thấy cái mấu chốt của lậu hoặc là nó như thế nào. Cái lậu hoặc là cái khổ, mà nguyên nhân của lậu hoặc là lòng ham muốn của chúng ta, mà diệt hết lòng ham muốn thì sẽ hết cái lậu hoặc, mà hết lậu hoặc thì đó là Niết bàn, là cái cảnh hết khổ. Mà muốn được như vậy thì chúng ta phải thấy được con đường đưa đến hết cái khổ đó tức là đoạn diệt cái lòng ham muốn thì con đường đó thì chúng ta thấy muốn cho hết cái lậu hoặc ở trong tâm của chúng ta thì con đường đó là Bát chánh đạo – Tám cái nẻo mà chúng ta cần phải tu tập.

Cho nên ở đây cái Giới Tuệ nó giúp cho chúng ta biết rằng, chỉ bảo cho chúng ta biết rằng con đường nào sẽ đưa chúng ta đi đến tận diệt cái lậu hoặc. Sau khi học xong Giới luật thì bắt đầu chúng ta sẽ học đến tám cái nẻo này, và tám cái nẻo này thì chúng ta phải biết từ cái Chánh kiến cho đến Chánh định, mà từ Chánh kiến đó chúng ta phải tu như thế nào, phải tập luyện như thế nào ở trong những cái Chánh kiến. Bắt đầu chúng ta phải tu những cái Định gì đối với Chánh kiến đầu tiên như bây giờ chúng ta tu cái…Nói ví dụ như bây giờ chúng ta bắt đầu tu thì chúng ta phải tu trong Chánh kiến, phải phòng hộ cái Chánh kiến của chúng ta. Phòng hộ Chánh kiến chúng ta tức là phòng hộ mắt tai mũi miệng thân ý của mình. Tức là Phật gọi là Thánh phòng hộ sáu căn.

Như vậy mới đầu vô mà được Chánh kiến là phải phòng hộ mắt tai mũi miệng của mình, cho nên tâm của chúng ta bây giờ nó không bị nhiễm trước, không bị đắm trước các đối tượng, các pháp cho nên khi phòng hộ nó thì chúng ta đâu thấy vật nào. Sau đó thì chúng ta phải dùng trên cái mắt tai mũi miệng của chúng ta, chúng ta phải tu tập cái sức tỉnh thức để khi chúng ta nhìn mọi vật mà chúng ta thấy không có cho cái tâm của chúng ta làm cái duyên trở thành sự dính mắc của vật đó, thì đó là chúng ta phải tu Chánh niệm tỉnh thức. Cho nên phòng hộ thì trước tiên, mà đây là mới có tu cái nẻo Chánh kiến mà chúng ta phải phòng hộ nó rồi.

Rồi đến khi mà mắt của chúng ta nhìn các vật được, trước đó phòng hộ để cho chúng ta luyện tập cái sức tỉnh thức. Sau khi tập luyện tỉnh thức được thì chúng ta mới cho mắt của chúng ta nhìn các vật, do đó chúng ta thấy nó tỉnh thức trong mọi vật cho nên nó đã làm cho tâm chúng ta không còn khởi ham muốn mọi vật nữa. Vì vậy lúc bấy giờ chúng ta đã tu hai cái Định, và hai cái Định đó để giúp chúng ta trong Chánh kiến, và bây giờ chúng ta mới quét sạch, trong cái nhìn của chúng ta nó sẽ sanh ra lậu hoặc. Do đó chúng ta phải tu cái Đinh vô lậu nữa! Từ đó nó còn có những cái khó khăn của nó vi tế nữa, cho nên chúng ta phải đi đến cái Định Hiện tại an lạc trú để chúng ta quét sạch lậu hoặc, chứng được Tam minh mới quét nó ra được, cho nên con đường đi chúng ta phải ba bốn thứ Định trong một cái Chánh kiến. Từ cái Chánh kiến rồi thì cái Chánh Tư duy thì cũng phải tu như vậy. Rồi Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh niệm, Chánh định chúng ta cũng phải tu trong mấy cái định này chứ đâu phải là tu có một cái không.

Rồi còn phải tu trong cái hành tướng, cái nhân tướng, cái đặc tướng của cái Chánh kiến, Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh định, Chánh tinh tấn, chớ đâu phải là có một cái không. Cho nên giảng về Tứ diệu đế đâu phải là đơn giản mà nói suông suông được. Cho nên nó còn rất nhiều điều mà Thầy cần phải nói để cho quý thầy biết rằng con đường của đạo Phật rất là kỹ lưỡng, trên bước đường hướng dẫn cho một người tu đạt đến chỗ giải thoát hoàn toàn của tâm họ. Chớ đâu phải là dạy sơ sơ trên cái nhân tướng là nói mình phải thấy đúng hiểu đúng như thế này thế khác bằng thiện pháp như Thầy dạy cách thức đơn giản thì người ta chỉ có được một chút ít nào giải thoát mà thôi, làm cho tâm hồn họ được an ổn mà thôi, chớ không thể nào như một vị tu hành phải hiểu cho rõ cho đúng.

Đến đây là cái Giới Tuệ thứ tám mà chúng ta nhận ra được những cái lậu hoặc chúng ta còn hay là hết.

“Ví như tại dãy núi lớn có một hồ nước thuần tịnh, trong suốt tận đáy hồ, không cấu nhiễm, một người có mắt đứng trên bờ hồ sẽ nhìn thấy con hến, con sò, con ốc, những hòn đá, hòn sạn, những đàn cá bơi lội qua lại hay đứng lại một chỗ rất rõ ràng không có mờ mịt chút nào, không có chỗ nào còn che dấu được mắt họ”.

Đức Phật ví dụ khi mà tâm của chúng ta mà cái Lậu tận minh nó hiện ra rồi thì cái tâm của chúng ta bây giờ nó thuần tịnh, nó trong cũng như là cái nước hồ mà trong suốt mà chúng ta đứng trên hồ rồi nhìn xuống đáy hồ thấy tất cả những vật ở dưới đáy hồ rất rõ ràng. Phật ví dụ tâm chúng ta đến cái chỗ Giới Tuệ thứ tám này thì nó trong suốt như vậy đó. Nó thanh tịnh trong suốt, nó không còn một chút tham dục nào trong đó, nó không còn một chút bất tịnh nào trong đó, cho nên nó trong suốt như vậy! Khi tu đến đây rồi thì cái tâm của chúng ta dễ sử dụng tất cả mọi thứ, điều khiển nó như thế nào thì nó làm được tất cả như thế nấy.

“Đó là Giới Tuệ thứ tám trong Giới luật của đức Phật, vị ấy đã đạt được kết quả Giới Tuệ này thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Tóm lại, tám Giới Tuệ trong đạo Phật là tám loại trí tuệ thanh tịnh, siêu việt trong kinh Sa môn quả. Đó là ở trong kinh Sa môn quả nó nếu ra tám cái loại trí tuệ đó như vậy. Nhưng ở đây chúng ta còn phải hiểu thêm cho đúng khi một người thọ trì tu tập đúng pháp của Phật là phải bắt đầu từ Sơ thiện, Trung thiện và Hậu thiện.

Sơ thiện là Giới luật, còn gọi là Giới bổn Patimokka. Trung thiện gọi là Thiền định, còn gọi là Bốn thiền, hay gọi là Tứ thánh định. Nếu gọi Thiền định của đạo Phật như vậy chưa đủ. Ta nên xem lại Giới Đức của đạo Phật có phân làm 10 loại Định. Nghĩa là trong cái Thiền định của đạo Phật chia làm 10 loại Định chứ không phải như chúng ta nói rằng Bốn cái Thiền định đó đâu!

Có 10 loại Định. Vậy thì 10 loại Định nó như thế nào? Thầy xin kể ra cho quý thầy nghe.

Thứ nhất,Định niệm hơi thở. Đó là cái thứ nhất mà cái người tu bắt đầu vào để mà tu tập là phải ổn định hơi thở. Vì khi mà chúng ta ăn uống điều độ mà chúng ta giữ được hơi thở điều hòa thì cơ thể chúng ta không có bệnh tật. Như quý thầy biết rằng vốn đạo Phật ra đời là một y vương để trị bệnh cho chúng sanh. Bệnh chúng sanh có hai loại bệnh: Bệnh thứ nhất là thân bệnh. Bệnh thứ hai là tâm bệnh.Mà đức Phật dạy cho chúng ta để trị thân bệnh thì bằng cách ăn uống điều độ ngày 1 bữa chớ không được ăn nhiều và hơi thở được ổn định,(BBT:CĐ,21B,E00:44:54) điều hòa thì cơ thể không có bệnh đau. Cái thứ hai thì đức Phật dạy cho chúng ta trị tâm bệnh. Vì tâm bệnh thì nó mới làm cho thân chúng ta mới bệnh. Còn tâm người đó không bệnh thì ít khi mà thân chúng ta bị bệnh. Một người mà phiền não (BBT:CĐ,22A,B00:00:00) rầu buồn thì lâu ngày ăn uống không được thì sẽ bệnh; một người giận dữ, tức giận thì cũng ăn uống không ngon, do đó tạo cho cơ thể rối loạn và từ đó dễ sanh bệnh. Cho nên những cái sân hận, phiền não, đau khổ, lo lắng, suy tư là cái tâm bệnh. Cái tâm bệnh thì lấy gì mà trị? Đức Phật nói: Cái Tâm bệnh lấy Trí mà trị, lấy sự hiểu biết mà trị nó.Cho nên ở đây hầu hết để trị cho chúng ta cái Tâm bệnh Vô lậu này thì phần nhiều là lấy Trí tuệ, mà lấy Trí tuệ đó thì như quý thầy đã học rồi, Trí tuệ ở đâu thì Giới luật ở đó. Bởi vì Trí tuệ nó làm cho Giới luật thanh tịnh, mà Giới luật nó làm cho Trí tuệ thanh tịnh. Cho nên người có trí là người có Giới luật, mà người không có trí là người không có Giới luật. Dù là người đó là người có thông minh gì đi nữa mà đời sống họ không đúng Giới hạnh, không đúng cái Giới luật của Phật dạy thì đương nhiên người đó là người không có trí. Cũng như quý thầy thấy mọi vị ăn phi thời tức là người đó không có Giới luật, mà không có Giới luật tức là không có trí tuệ, mà không có trí tuệ thì người ăn phi thời sẽ có nhiều bệnh tật đem đến đau khổ cho họ. Và khi mà chạy theo sự ăn uống đó là họ bị dục lạc của ăn uống cám dỗ làm cho tâm hồn của họ khi mà ăn cực khổ hoặc là khi không có ăn thì họ phải sinh ra đau khổ, phải sinh ra phiền não, phải sinh ra những cái ác pháp.

Đó, thì như vậy là người không có trí mà chỉ sống theo dục lạc cho nên luôn luôn tạo mình khổ, tức là tạo cho mình có bệnh, tâm bệnh hoặc là thân bệnh. Cho nên ở đây là cái Định niệm hơi thở vốn mục đích nó hợp với cái sự ăn uống điều độ của chúng ta thì giúp cho thân chúng ta không bệnh. Cho nên nó là Định thứ nhất của đạo Phật để trị cái thân bệnh của chúng ta. Còn các cái định khác, còn 9 cái thứ định này vốn là để trị cái tâm bệnh của chúng ta. Đó thì cái Định niệm hơi thở nó hợp với cái đời sống ăn uống của chúng ta hàng ngày thì nó trị được cái thân bệnh. Còn 9 cái loại định sau này nó hợp lại để mà nó trị cái Tâm bệnh của chúng ta. Biết như vậy thì Thầy sẽ kể tiếp cho quý thầy nghe.

Thứ hailà Thánh định phòng hộ sáu căn. Bởi vì phòng hộ sau căn là một cái loại định làm cho mắt tai mũi miệng thân ý chúng ta thanh tịnh, và oai nghi luật nghi, cái luật nghi mà Giới hạnh làm cho chúng ta rất rõ nét mà người nào nhìn vào cũng biết là cái người đó Giới luật hẳn hòi. Một người tu sĩ mà đi ra đường ngó qua ngó lại thì biết rằng người đó không phòng hộ sáu căn. Mà không phòng hộ sáu căn thì tức là người đó đã phạm Giới. Không thể nào trong ý của họ không phạm Giới. Họ đi mà họ ngó qua ngó lại thì cái ý họ bị dính kẹt ở trong những cái đối tượng của các pháp thế gian thì làm gì họ cũng bị phạm Giới hết. Mặc dù là Thân – Khẩu họ không phạm, đời sống họ không phạm nhưng Ý họ vẫn bị phạm Giới. Đó là Thánh định phòng hộ sáu căn.

Thứ balà Thánh Định Chánh niệm Tỉnh thức, nghĩa là người tu sĩ luôn luôn phải tỉnh giác, phải tỉnh thức, không có được mê mờ, cho nên khi đi luôn luôn họ tập trung dưới bàn chân họ, họ tránh tất cả những loài chúng sanh và đồng thời họ giữ được Chánh niệm là không hại chúng sanh, không làm đau khổ chúng sanh, tức là không giết hại chúng sanh, tức là giữ giới không sát hại chúng sanh. Cho nên Giới luật ngay từ chỗ bước đi của họ chứ không phải họ cầm dao họ giết con vật hoặc cầm dao giết người mới gọi là sát sanh, mà chính vô tình đạp chết chúng sanh vẫn là thọ lấy cái Giới phạm Giới sát sanh chứ không phải không.

Thứ tư,Chánh Định Thiểu dục tri túc. Nghĩa là phải dùng cái sức định tâm hết sức mới giữ được cái Thiểu dục tri túc, chứ không thể nào mà thiếu Thiểu dục tri túc, thiếu cái định tâm mà giữ gìn được Thiểu dục tri túc đâu! Cho nên ở đây thứ tư là Thánh định Thiểu dục tri túc, Phật gọi nó là Thánh định. Cái Thiểu dục tri túc là của bậc Thánh chứ không phải phàm phu mà thiểu dục tri túc được. Quý thầy cứ nghĩ ba y một bát như thế này, sống ngày có người cho ăn mà có ngày không có người cho ăn vẫn thấy mình biết đủ, chưa phải là thấy mình thiếu sót đói khổ. Quý thầy có nghĩ được cái điều đó không? Cuộc sống của một người tu sĩ mà đến cái mức độ đó thì quý thầy thấy nếu mà ngoài đời sống thì không ai mà chịu nổi hết. Người ta nói quá khổ à, không thể nào cái khổ nào hơn cái khổ của những bậc Thánh này. Vì vậy cho nên Thiểu dục tri túc nghe hai danh từ thì dễ lắm, nhưng mà sống không phải dễ. Khi vào trong rừng không có cơm ăn, phải ăn lá cây rừng vẫn thấy thiểu dục tri túc. Khi đau bệnh mà không có thuốc thang vẫn thấy thiểu dục tri túc, trước cơn ngặt nghèo mà chúng ta vẫn thấy thiểu dục tri túc. Không đòi hỏi thì lúc bấy giờ mới thấy thiểu dục tri túc phải là Thánh định, chứ còn không Thánh định thì không thể nào chịu nổi trước cái cảnh thân và tâm quá khắc khổ trong cuộc sống. Đó gọi là Thánh định Thiểu dục tri túc, mà ở đây đã có cái… mình mới đạt được cái Giới Đức đó chứ không phải dễ. Cho nên Định nó thuộc về Giới đức.

Thứ năm,Thánh Định Vô lậu. Làm cho lậu hoặc chúng ta sạch cho nên gọi là Thánh Định Vô lậu.

Thứ sáu, Thánh Định Sơ thiền. Còn gọi là Định chói sáng, hay gọi là Định sáng suốt. Đó, cái Sơ Thiền nó còn có cái tên gọi là Định chói sáng hay là Định sáng suốt mà Thầy thường nhắc quý thầy ngồi lại mà giữ tâm thanh thản, giữ tâm vô sự đó. Đó là cái Định Sơ Thiền đó. Chứ không phải là gì, vì có ly dục ly bất thiệp pháp thì mới nhập được Sơ Thiền, mà có nhập được Sơ Thiền thì ngồi nó mới thanh thản, còn không thì làm sao mà thanh thản được. Cho nên cái Định Sáng suốt (Định chói sáng) là cái định của Sơ Thiền. Vì vậy ở đây Phật gọi là Thánh Định Sơ Thiền. Chứ không phải phàm phu mà nhập được cái Định này đâu!

Kế đó thứ bảythì Phật gọi là Thánh Định Nhị thiền. Nghĩa là diệt Tầm Tứ, không tác ý, không phải chuyện dễ làm của phàm phu cho nên chỉ có bậc Thánh mới có thể làm được điều đó.

Thứ tám, Thánh Định Tam thiền. Chỉ có bậc Thánh mới ly tất cả những trạng thái của ma tức là mười tám cái trạng thái của Tưởng. Mỗi cái trạng thái của Tưởng nó khởi lên là nó làm cho chúng ta có niềm vui mừng, mà cái niềm vui mừng đó nó làm cho chúng ta mà Phật gọi là “Ly hỷ, trú xả”. Mỗi cái trạng thái của Tưởng khởi lên làm cho thân chúng ta đang bị đau khổ dày vò do đó chúng ta phải ly cho được thì như vậy chúng ta mới nhập cho được Tam thiền. Mà ly 18 trạng thái của Tưởng này thì mới nhập được Tam thiền cho nên mới gọi là Thánh định. Thậm chí như chiêm bao, giấc mộng chúng ta cũng phải ly sạch ra, nếu còn mộng thì chưa nhập Tam Thiền. Cho nên cái sức tỉnh của người đó dù trong lúc ngủ họ cũng phải tỉnh, mà không tỉnh thì phải có chiêm bao, mà chiêm bao tức là họ chưa lý được cái trạng thái của Tưởng. Chưa ly được trạng thái của Tưởng thì không bao giờ nhập được Tam thiền. Cho nên khi ngủ, cái người mà tu đến cái chỗ mà vượt qua cái Tưởng này thì người đó không còn mộng mị. Mà không còn mộng mị thì ngủ phải tỉnh thức chứ không thể ngủ mê như cái người tầm thường phàm phu được. Tới cái chỗ Thánh Định Tam Thiền này chúng ta mới biết rằng cái chỗ ngủ và chỗ thức của chúng ta nó không có cái chỗ sai khác chút nào hết.

Thứ chín, Thánh Định Tứ thiền. Đây, quý vị thấy cái Thánh Định Tứ thiền là cái chỗ mà ngưng hoàn toàn hơi thở chúng ta, mà chỗ đó là cái chỗ thanh tịnh nhất mà chúng ta thực hiện được Tam Minh đó. Đó là chỗ Thánh Định Tứ thiền, không phải kẻ phàm phu mà nhập được Tứ Thiền nổi đâu! Không phải chuyện dễ, hơi thở đang thở như thế này mà ngưng lại các hành hoạt động trong hơi thở, đang co bóp, phổi chúng ta đang thở ra thở vô, thế mà nó hoàn toàn ngưng mà chúng ta không chết thì không phải là thiền của bậc Thánh mới làm được sao? Đó là cái chỗ làm chủ được sống chết của thân của chúng ta, cho nên nếu mà chúng ta muốn bỏ thân này thì đều phải nhập vào Tứ thiền thì mới bỏ thân này được.

Thứ mười,Thánh Định Diệt Thọ Tưởng. Nghĩa là cái Định cuối cùng là định thứ mười là Diệt Thọ Tưởng. Cái Định này nó giữ cái thân của quý vị ngàn năm không bị hoại diệt, nó giữ cái thân của quý vị ngàn năm không bị hoại diệt. Nghĩa là Thánh Định Tứ Thiền nó chỉ có 49 ngày, nếu quá 49 ngày thì cái thân của quý vị bị hoại diệt, vì nó còn ở trong cái Thức thức, nó chưa ly khỏi cái thân Ngũ uẩn của nó, Tứ thiền nó chưa ly khỏi cái thân Ngũ uẩn của nó, nó còn ở trong cái Thức thức của nó để nó sử dụng cái biết để mà trở về cái trí tuệ Tam minh của nó, tức là cái Giới Tuệ của nó cuối cùng. Cho nên nó không giữ được cái thân của nó lâu dài, chỉ có 49 ngày thì nó bị hoại diệt. Nhưng chúng ta nhập tới 49 ngày tự cái thân của chúng ta nó phải phục hồi sự sống lại, nó sẽ bung ra chứ nó không ở trong Tứ Thiền. Cho nên chúng ta chẳng ngại vấn đề đó. Nếu chúng ta nhập Tứ Thiền đến đó nó tự bung ra, nó không nằm ở trong đó cho chúng ta chết đâu. Còn Diệt Thọ Tưởng Định thì cái Thánh Định thứ mười này nó giúp cho chúng ta nhập vào cái Định này cả trăm năm, cả ngàn năm thân này bất hoại, không hư, không hôi, không thúi, luôn luôn lúc nào nó cũng giữ gìn cái thân nó vững chắc như đá, không mòn, không hao, không có một vật gì phá hoại cái cơ thể này được. Đó là cái Định giữ gìn cái cơ thể tối đa và tất cả những cái bộ phận ở trong thân đó đều hoàn toàn ngưng hoạt động, thậm chí như cái Ý căn của chúng ta cũng hoàn toàn ngưng hoạt động. Đó là cái bộ óc. Còn Tứ thiền thì cái bộ óc của chúng ta, cái Ý căn của chúng ta vẫn còn hoạt động, nhưng các phần khác của bộ óc đều đình chỉ như cái phần mà hoạt động của bộ óc chúng ta về Ý thức của chúng ta thì ngưng hoạt động, về cái phần Tưởng thức ngưng hoạt động, chỉ còn cái phần của Thức thức là nó đang hoạt động mà thôi.

Phân biệt được như vậy chúng ta mới thấy rằng cái Định của Tứ thiền thì cái Ý căn của chúng ta còn hoạt động trong cái phần của Thức thức, chứ không hoạt động của phần tưởng thức và Ý thức của chúng ta. Còn Thánh Định Diệt Thọ Tưởng thì cái Ý căn của chúng ta ngưng hoạt động hoàn toàn. Cho nên Phật gọi nhập Diệt Thọ Tưởng Định là cái ý hành phải ngưng, phải tịnh chỉ, phải tịnh chỉ ý hành thì mới nhập Diệt Thọ Tưởng Định, mà tịnh chỉ  ý hành tức là Ý căn ngưng hoạt động. Quý thầy hiểu cái chỗ đó. Thì như vậy quý thầy mới biết mười cái loại Định. Trong khi người dạy ta Thiền Định chỉ có một thứ Thiền Định mà ở đây Phật dạy chúng ta tới mười cái loại Thiền Định. Con đường của đạo Phật nó không đơn giản đâu! Nó không phải có một loại định nào mà chúng ta có thể hoàn tất được cái sự giải thoát cho chúng ta, mà cả mười loại mà chúng ta phải tu chứ không có bỏ một cái loại nào được hết.

Cho nên hiện giờ quý thầy tu hơi thở cũng là tốt, mà tu làm mọi công việc biết hành động làm mọi công việc cũng là tốt chứ đâu có gì sai, mà quý vị phòng hộ sáu căn, giữ gìn sáu căn của mình cũng là tốt, đâu có gì sai. Mỗi Giới luật của quý thầy học được, quý vị giữ được một cái Giới luật nào đó cũng đều nhằm ở trong mười loại Định này chứ không ngoài mười loại Định đâu mà sợ rằng chúng ta tu lạc. Chỉ có chúng ta bị lạc vào những cái trạng thái của Tưởng mà nó khiến cho thân của chúng ta trở nên rối loạn, trở thành điên khùng, trở thành bệnh Thiền chứ không có gì khác hết. Chỉ có chỗ từ Nhị thiền đến Tam thiền cái đoạn đường đó là quý vị sẽ lạc vào những cái Thiền ma mà trở thành thân bệnh, tâm bệnh mà thôi. Nếu mà vượt qua được cái chỗ từ Nhị thiền đến Tam thiền mà vượt qua mười sáu cái loại của Tưởng uẩn thì quý thầy sẽ được an toàn trên bước đường tu tập, không có sợ điên sợ khùng gì nữa hết. Nó chỉ có một đoạn đường đó mà người ta chết điêu chết đứng ở đó mà không đi tới đâu được hết.

Gồm chung mười loại Định này gọi là Giới Đức. Nghĩa là mười cái loại Định này thì nó được cái tên gọi là Giới Đức, còn gọi là Giới Tâm hay gọi là Thiền Định, còn gọi là Trung Thiện. Những cái tên của nó để gọi cho chúng ta biết mười cái loại Định đó nó có những cái tên của nó như vậy để cho nó phù hợp với đạo Phật, đúng với cái nghĩa của đạo Phật. Bởi nó đứng ở vị trí nào thì nó có một cái tên xứng hợp với vị trí nó.

Như vậy là chúng ta phải hiểu khi mà bốn cái loại định này nó đứng ở trong cái vị trí của Định thì nó gọi là Thiền Định, mà nó đứng ở trong Giới luật thì gọi nó là Giới Đức, mà nó đứng ở trong các pháp thiện – nhân quả thì nó gọi là Trung thiện. Bởi vậy nó đứng ở vị trí nào thì nó có một cái tên xứng hợp ở cái vị trí nấy, như nó ở vị trí nhân quả thiện ác thì nó gọi là Trung thiện. Đó, Thầy đem cái ví dụ để quý thầy thấy rất rõ, nếu nó ở trong cái nhân quả thiện ác thì nó gọi là Trung thiện, mà nó ở cái vị trí của Giới luật thì nó gọi là Giới Đức, nếu mà nó ở trong cái vị trí của Giới luật thì nó gọi là Giới Đức, nó ở vị trí tâm định tỉnh, trong sạch thì nó gọi là Thiền định. Nói chung nó là Giới Đức thanh tịnh tâm. Nó có một cái tên chung của nó gọi là Giới Đức thanh tịnh tâm.

Đó quý thầy có những cái tên của nó, nó đặc biệt có những cái tên riêng của nó nhưng nó có những cái vị trí đứng của nó, nó có những cái tên riêng của những cái vị trí đứng của nó.

Như vậy là quý thầy nghe nói Giới Đức thì quý thầy hiểu nó là cái gì rồi. Mà nghe nói Giới Đức thì quý thầy đứng ở trong nhân quả biết nó là cái Trung thiện rồi, biết nó là cái tên gì rồi mà nếu gọi chung nó thì Đức Giới thanh tịnh tâm. Đó thì quý vị có cái biết rằng cái Đức Giới này nó làm cho cái tâm quả quý vị thanh tịnh mà định tỉnh, rất là sáng suốt.

Còn về 25 Giới hạnh như Thầy đã dạy ở trên còn gọi là Giới bổn Patimokka. Hai nhăm cái hạnh mà mình không làm nghề nghiệp này không làm nghề nghiệp kia đó, không sát hại chúng sanh đó. Tất cả những cái ở trên thì nó thuộc về Giới bổn, sau này chúng ta ta sẽ học nó để chúng ta bổ túc thêm cho 25 cái Giới hạnh cho nó rõ ràng là oai nghi tế hạnh của người tu sĩ. Học Giới bổn rồi chúng ta mới thấy được 25 Giới hạnh này nó còn thêm những hành động mà chúng ta chưa có học, có thu nhập, có hiểu biết, chưa toàn diện. Khi mà học hết Giới bổn Patimokka này rồi thì chúng ta có đầy đủ hơn về những cái Giới hạnh. Hạnh Giới Ly trần tâm. Nghĩa là 25 Giới hạnh này còn có một cái tên gọi là Hạnh Giới Ly trần tâm, nghĩa là cái Giới hạnh này nó ly cái tâm thế tục của chúng ta, nó ly cái đời sống thế tục của chúng ta, chúng ta không còn ở trong thế tục nữa, không còn sống như cách sống thế tục nữa. Cho nên nó có cái tên gọi là Hạnh Giới Ly trần tâm, chúng ta không còn cái hành động sống như các người thế gian nữa, cho nên nó ly ra tất cả hết cái tâm trần của chúng ta, nó lìa ra hết. Cho nên nội cái Giới hạnh không là chúng ta đã lìa cái thế gian rồi.

Còn về 8 Giới Tuệ như trong Kinh Sa môn quả đã dạy thì chưa đủ. Nó có 13 Giới Tuệ. Bây giờ cái Giới Tuệ chúng ta phải xác định, hồi nãy Thầy xác định cái Định cho nó đủ để 10 cái Định. Còn bây giờ nói hồi nãy chúng ta có học 8 Giới như trong Kinh sa môn quả đã dạy thì nó chưa có đủ đâu, mà chính nó phải đủ là 13 cái Giới Tuệ chứ không phải là có 8 Giới Tuệ đâu.Nhưng mà theo Kinh Sa môn quả thì chúng ta nêu ra 8 cái Giới Tuệ, cho nên nó có sự tóm tắt lại để cho chúng ta ngắn gọn, để không nó dài dòng cho nên ở đây nếu phải rõ thì nó là 13 Giới Tuệ chứ không phải là có 8 Giới Tuệ. Chúng ta phải kể ra cho rõ, nghĩa là Thầy phải nói ra cho rõ để cho quý thầy biết như thế nào là 13 cái Giới tuệ này mà ở trong Kinh Giới, Kinh Sa môn quả thì dạy có 8 cái Giới Tuệ mà thôi. Vậy thì nó làm sao mà có được 13 Giới Tuệ đây? Chúng ta phải thấy:

1. Bốn Như Ý Túc.

2. Lục thông.

3. Tam minh.

Quý thầy thấy nó rõ ràng là Bốn Như Ý Túc mình muốn như thế nào nó làm theo như thế nấy hết mà bốn cái lận chứ không phải một cái Như Ý Túc đâu. Cho nên nó là bốn, mà Lục thông là sáu cái thông: Thiên nhãn thông, Thiên nhĩ thông,… cho đến Tha tâm thông sáu cái, mà sáu cái cộng với bốn không phải là 10 sao? Rồi (3) cái Tam minh nữa. Ba cái nữa là phải 13 không? Cho nên phải nói đủ là 13 cái Giới Tuệ. Thì như vậy là chúng ta thấy cộng lại là nó đủ 13 chứ không phải như trong Kinh Sa môn quả nói đâu. Trong Kinh Sa môn quả chỉ nói cái Thiên nhĩ thông. Thầy nhắc lại cái Thiên nhĩ thông ở trong này là khi cái người đạt được cái Thiên nhĩ thông mà siêu nhân rồi thì cũng nghe cái tiếng ở cách xa ngàn dặm đó. Cũng như mình đi ra ngoài đường mình nghe người ta đánh trống, thổi kèn, đánh xập xả y như vậy, rõ ràng như vậy mà cái tiếng người ta nói chuyện ở đâu mình vẫn nghe được như vậy. Đó là đức Phật nói về Lục thông thì đức Phật có nêu lên có một cái mà thôi để nói nó là cái Trí, cái Tuệ, cái Giới Tuệ của nó ở trong cái…cho nó gọn thành lại 8, nhưng mà lôi ra cho đủ là nó phải 6 cái Lục thông này mới đủ chứ không phải một cái được. Cho nên ở đây nó là 13 Giới Tuệ này còn gọi là Trí Tuệ viên mãn. Mười ba Giới Tuệ này cũng còn gọi nó với cái tên là Trí Tuệ viên mãn vì nó viên mãn cái trí tuệ này nó phải đủ 13 cái Giới Tuệ này, chứ một cái mà nói bây giờ chúng tôi có Tam minh thôi thì cái người đó chỉ hiểu quá là cạn, đơn sơ quá đơn sơ.

Cho nên ngoại đạo nó cũng có Lục thông thì ở trong cái chỗ tu hành của chũng ta cũng thực hiện Lục thông chứ đâu phải không có Lục thông. Mà chúng ta còn có Tứ Như Ý Túc, muốn cái gì được như nấy, còn chúng nó chỉ có Lục thông mà thôi. Cho nên nó luyện có Lục thông mà nó không có Tứ Như Ý Túc thì nó đâu có bằng cái phương pháp của Phật, mà nó chưa có Tam minh nữa thì nó đâu có sánh được bằng Phật. Nó chỉ có Lục thông mà thôi. Cho nên cái Lục thông của nó là do luyện tập để tạo cho có cái Lục thông bằng Tưởng pháp chứ không phải bằng cái chánh pháp đâu, bằng cái Tưởng. Vì vậy mà khi mà đến Tưởng thì chúng ta dùng Lục thông này được, cũng như đồng cốt mà, nó chỉ dùng cái Tưởng mà nó biết nhà mình cái gì cái gì nó rõ hết, nó không có nói sai. Thì quý thầy thấy cái vấn đề Lục thông của ngoại đạo là Lục thông nó ở trong trạng thái của Tưởng uẩn mà nó thực hiện ra. Còn Lục thông của chúng ta là ở chỗ tâm thanh tịnh, sáu căn mắt tai mũi miệng thân ý của chúng ta do ly ác pháp và ly dục cho nên nó thanh tịnh mà nó như cái hồ nước trong. Vì vậy mà cái Lục thông này tự thanh tịnh mà thông suốt ra chứ không phải là do chúng ta luyện tập ở chỗ Tưởng.

Biết như vậy thì chúng ta mới thấy được cái chỗ tuyệt vời của đạo Phật đối với cái chỗ 13 cái Giới Tuệ này. Cho nên còn gọi nó là Trí Tuệ viên mãn, viên mãn tức là đầy đủ, trọn vẹn không còn thiếu nữa. Còn gọi là Trí Tuệ siêu việt, nó còn có những cái tên Trí Tuệ viên mãn là trí tuệ đầy đủ không còn thiếu, tự 13 cái Giới Tuệ này là Trí Tuệ đầy đủ không còn có cái nào nữa thêm nữa được hết. Đó gọi là Trí Tuệ viên mãn. Nó còn gọi là Trí Tuệ siêu việt, cái trí tuệ này nó điều khiển tất cả những cái mà người ta không có thể lường được cho nên nó gọi là siêu việt.

Nói Trí Tuệ người ta tưởng lầm là Tri kiến. Bữa giờ mình nói Trí Tuệ thì người ta nghĩ rằng đó là cái Tri kiến của mình. Có người hiểu bởi vì Tri là biết, kiến là thấy, biết thấy thì người ta nghĩ như vậy, người ta cho Tri kiến là Trí Tuệ, vì tri kiến là Trí Tuệ người ta phân chia làm 3 Trí Tuệ. Cho nên bây giờ Thầy nhắc là người ta lấy cái tri kiến đó mà người ta cho rằng nó là Trí Tuệ cho nên người ta phân chia cái Trí Tuệ đó làm 3 cái Trí Tuệ của chúng ta. Đó là một cái hiểu sai của những người chưa có biết tu. Cho nên vì vậy trong Kinh rõ ràng là ghi như thế này:

1. Văn Tuệ.

2. Tư Tuệ.

3. Tu Tuệ.

Ai mà nghe những người giảng về Trí Tuệ đó thì họ phân chia rồi làm Văn Tuệ, Tư Tuệ, Tu Tuệ. Phải không? Văn - Tư - Tu đó. Cho nên cái này nó chỉ là Tri kiến chứ không phải là cái Tuệ đâu, nó không phải là Trí Tuệ đâu. Nó là cái Tri kiến của chúng ta. Nó chưa đạt được cái Tri kiến giải thoát nữa. Cái chỗ mà Văn Tư Tu này nó chưa đạt được cái tri kiến giải thoát của chúng ta nữa. Nó chỉ mới ở cái chỗ Tri kiến mà thôi, tức là cái nơi mà chúng ta tích trữ, tập hợp lại tất cả những sự hiểu biết của Kinh sách, của những người xưa người nay để thành một cái hiểu biết của chúng ta, gọi là Văn tuệ, tức là chúng ta nghe rồi chúng ta tích lũy lại gọi là Văn tuệ. Từ cái chỗ Văn tuệ đó chúng ta suy tư bằng cách này bằng cách khác để làm cho tâm chúng ta giảm bớt sự buồn khổ, như thế này thế khác hoặc là chúng ta suy tư ra để mà chúng ta tìm hiểu thêm ra, thì đó gọi là Tư tuệ. Tư là suy tư, tư duy, cái suy nghĩ để mà hiểu thêm ra, để mà thấu suốt được cái gì đó thì gọi Tư tuệ. Nhưng đó cũng là cái Tri kiến của chúng ta chứ không phải là cái Trí Tuệ.

Còn đến phần Tu tuệ thì ở trong Kinh sách dạy chúng ta lấy một cái sự hiểu biết như bây giờ Phật dạy làm cho chúng ta hiểu biết đó, đó là cái thân chúng ta này, Ngũ uẩn của thân ngũ uẩn chúng ta này là Vô thường, Khổ, Vô ngã này, thì chúng ta lấy cải chỗ hiểu biết đó mà chúng ta tu tập làm cho thân, cái tâm của chúng ta không có phiền não, đau khổ nữa. Vì thế cái thân vô thường này mình không chấp ngã này, mình không có giận hờn ai nữa này, mình thấy cái thân vô thường này mình không có sợ đau sợ khổ nữa này. Cái mà làm cho mình không có đau khổ đó gọi là lấy cái Trí Tuệ đó mà tu thì gọi là Tu tuệ. Cho nên ở đây chúng ta phải hiểu 3 cái Trí Tuệ này chỉ là một cái Tri kiến của chúng ta thôi chứ không phải gì khác hơn hết. Nó không phải là Trí Tuệ siêu việt. Nó cũng không phải là Trí Tuệ viên mãn. Nó chỉ là một cái Tri kiến tầm thường của mọi con người trong thế gian này ai cũng có chớ không phải cần tu tập mới có. Nhưng khi mà chúng ta tích lũy thì chúng ta ăn nói nó có lưu loát, nó có hơn cái người không tích lũy. Chúng ta nói ra văn chương bằng cách này bằng cách khác là do vay mượn của kẻ khácnói thì nó hơn là cái người mà không có vay mượn văn chương cho nên họ nói lời nói bình dân mộc mạc, họ nói không có mượn câu này kia. Nói một hơi chúng ta để một câu kinh Phật ra nói, nói một hơi chúng ta đem câu Nho ra nói thì cái đó là vay mượn của kẻ khác mà làm ra cái chỗ ăn nói của mình cho có vẻ lịch lãm mà thôi. Đó là cái vay mượn.

Cũng như bây giờ chúng ta vay mượn khoa học để chứng minh cho Phật pháp thế này thế kia, do đó Phật pháp có khoa học như vầy như vầy. Đó là cái vay mượn của chúng ta qua những cái khoa học bằng máy móc của người ta tìm ra những cái thực của cái cuộc sống ở trong cái vũ trụ này, do đó chúng ta vay mượn cái đó để chứng minh cho Phật pháp nó cũng thực như vậy. Đó là cái vay mượn mà cái vay mượn đó không phải là Trí Tuệ, đó là cái tri kiến góp nhặt mà nói ra để làm cho chúng ta như một người thông về khoa học, thông về cái này thông về cái kia. Đó là chứng tỏ cái bản ngã chúng ta, do cái tri kiến này mà cái bản ngã của chúng ta càng ngày càng to lớn lên chớ không phải giảm xuống và vô ngã được.

Văn Tư Tu Tuệ này chỉ là một Tri kiến góp nhặt chứ không thể được liệt vào Tam Vô Lậu học Giới – Định – Tuệ của đạo Phật. Bởi vì Giới – Định – Tuệ của đạo Phật nó là một cái loại Giới luật, mặc dù nói là Giới – Định - Tuệ có cái tên riêng nhưng mà sự thật toàn bộ Giới – Định – Tuệ là một cái Giới luật như Thầy đã nói. Giới bổn tức là Giới Hạnh, mà Định tức là Giới Đức, Tuệ là Giới Tuệ. Cho nên toàn bộ của đạo Phật là Giới luật chứ không phải gì khác hết. Vì người dạy Giới luật mà không hiểu được điều này mới thấy Giới là nói riêng, Định nói riêng và Tuệ nói riêng, cho nên dạy giới luật rất là khô khan. Làm cho con người ta học đến Giới luật người ta chán, người ta thấy như một cái giáo điều, như một cái pháp luật khắc khổ trói buộc con người, cho nên người ta sống không nổi với nó. Còn trái lại ở đây Thầy dạy giới luật nó ở trong Tam Vô Lậu học cho nên Giới – Định – Tuệ nó là một cái Giới luật để đem lại sự giải thoát cho con người. Từ bước đầu vô cái Giới hạnh chúng ta đã thấy giải thoát, cho đến Giới Đức chúng ta thấy cả một sự định tâm vô cùng tuyệt diệu, cho đến cái Giới Tuệ chúng ta không nghĩ lường được cái quyền lực của Giới Tuệ đến cái mức độ cao siêu vô cùng của đạo Phật như vậy.

Cho nên ở đây dạy về Giới luật mà hiểu biết được Giới kinh, hiểu biết được cái nhân quả của cái pháp môn Giới – Định – Tuệ này thì Thầy nói là người dạy Giới luật rất là linh động, rất là khéo léo, làm cho người nghe càng ngày càng thích và càng ham tu Giới luật hơn. Còn nếu mà cái người mà không hiểu được như vậy dạy Giới luật người ta không bao giờ mà phát triển được Giới luật. Đứng ở trên góc độ dạy Giới luật như Thầy thì tin rằng Giới luật sẽ phục hồi rất nhanh và tiến bước trên con đường Giới luật mọi người người ta khép chặt mình trong Giới luật để người ta thực hiện được cái đời sống giải thoát, người ta không hề sợ khổ mà người ta thấy đó là một cuộc giải thoát thực sự, hoàn toàn là một cuộc cách mạng của con người, làm cho chúng ta làm chủ được cái sinh tử. Từ lâu chúng ta bị sinh tử làm chủ, bây giờ đòi lại quyền sinh tử bằng một cái cuộc cách mạng, bằng cuộc cách mạng tức là thay đổi cuộc sống của chúng ta toàn bộ.

Đó thì quý thầy thấy rất rõ nếu mà chúng ta không làm một cuộc cách mạng hoàn toàn thì chúng ta không đòi lại quyền là chủ sinh tử đâu. Đó là cái mục đích của Tam Vô lậu học là như vậy. Mà Tam Vô Lậu học là một cái Định lực của Giới luật nó làm cho chúng ta thay đổi toàn bộ của cuộc cách mạng đời sống của chúng ta. Cho nên quét sạch ra được thì chúng ta mới đạt được cái này mà không quét sạch không làm cái cuộc cách mạng cho cuộc sống chúng ta thì hoàn toàn chúng ta không đạt được cái sự giải thoát này đâu.

Vì Giới – Định – Tuệ của đạo Phật là ba pháp môn liên hoàn, nghĩa là ba cái pháp môn này coi như nó kết hợp, nó liên hoàn nhau trong một cái Giới luật chứ không phải là hai. Giới sinh Định, Định sinh Tuệ, không thể tách lìa ba pháp môn này ra từng pháp môn được. Người không hiểu pháp môn này họ hay tách lìa nó ra từng pháp môn, từng pháp môn, Định nó khác rồi Giới nó khác. Người mà hiểu được ba pháp môn này đứng ở trên một cái nền tảng của Giới luật thì hoàn toàn nó là ba pháp môn là Giới luật không gì khác. Người chưa có kinh nghiệm tu hành trong đạo Phật thì không thể nào liễu giải pháp và liễu giải nghĩa được. Thường họ giảng theo tri kiến phàm phu nên làm lệch nghĩa của Phật dạy. Tri kiến mà họ hiểu là Trí Tuệ thì rất là sai lạc, lầm lạc.

Người phàm phu ai cũng có tri kiến, nhưng một người tu hành đã giải thoát có còn tri kiến hay không? Nếu mà cái người phàm phu thì luôn luôn họ có tri kiến thì đồng ý rồi, nhưng thử hỏi một người tu hành đã giải thoát rồi thì cái tri kiến họ có còn hay không? Thì ở đây Thầy xin trả lời: Thưa không! Nghĩa là cái tri kiến đó họ hoàn toàn không có. Tại sao vậy? Vì Tri kiến phàm phu đầy dính mắc và uế trược. Nghĩa là cáitri kiến đó đây góp nhặt, đầy kiến chấp, tà kiến, học cái gì mà thấy khá hay thì họ dính vô đó rồi, họ cho đó là cái hay chứ họ chưa biết cái đó là tà kiến, cái đó là đúng cái đó là sai nữa. Họ thấy hay, họ nghe cái câu kinh đó hay thì họ chấp nhận cái câu đó hay. Họ nghe cái lời của một cổ nhân nào nói hay là họ chấp nhận ngay chứ họ chưa biết cái đó là tà kiến hay chánh kiến, họ chưa biết đâu. Cho nên cái người tu hành giải thoát theo đạo Phật xong rồi họ không có tri kiến đó nữa. Thì họ có cái gì mà họ dùng trong những cuộc sống của họ hàng ngày họ đang sống? Đến đây Thầy sẽ trả lời để cho quý thầy thấy.

Vì tri kiến phàm phu đầy dính mắc, cái tri kiến, cái sự hiểu biết đó nó đụng cái gì nó dính cái nấy và uế trược, nó rất uế trược.Vậy một người tu đã thành tựu viên mãn có phải họ sống với Trí Tuệ hay không? Thưa không! Nghĩa là họ cũng không sống với Trí Tuệ. Cái Trí Tuệ mà siêu việt họ cũng không có sống đâu. Họ không có sống với cái Trí Tuệ đó. Khi họ sử dụng thì họ lấy họ dùng, mà không thì họ hoàn toàn không sống với Trí Tuệ đó. Đừng nghĩ rằng khi một người tu chứng họ luôn luôn sống với Trí Tuệ. Không. Họ sống với cái gì đây? Vậy thì như thế nào? Nghĩa là họ phải sống như thế nào đây? Hàng ngày họ đang sống với Tri kiến Giải thoát. Bởi vì quý thầy thấy cái tri kiến nó dính mắc, mà Tri kiến Giải thoát nó đâu có dính mắc. Bởi vì tri kiến họ cũng y như cái đầu của chúng ta suynghĩ sao thì họ cũng suy nghĩ vậy, họ không khác chúng ta nhưng mà mọi vật đến với họ họ không bị dính mắc, họ không bị ô nhiễm từng miếng ăn, không ai gạt họ mà đem đút miệng họ được.

Ví dụ như bây giờ Thầy sống với Tri kiến Giải thoát mà một người làm cho Thầy một cái ly nước chanh để đây cho Thầy thấm cổ để Thầy thuyết giảng, mà khi Thầy tưởng là nước trong Thầy nếm thử, Thầy biết rằng không phải, đây là nước chanh có đường, đây là cái sự cám dỗ cho nên hoàn toàn khô cổ là khô cổ, nhất định là không uống. Đó là không thể cám dỗ cái Tri kiến Giải thoát của Thầy được. Bởi vì cái tri kiến Thầy biết rõ đây là cái nước có đường mà, thì đâu cám dỗ Thầy được. Mà cái người bị tri kiến, đang sống trong tri kiến thì thấy cái ly nước này thấm cổ mà nghe thông nói cho nó suôn thì thích rồi, ngay cái chỗ ngọt đã đã là cám dỗ vị ta rồi. Còn cái tri kiến Giải thoát là không cám dỗ được cho nên Thầy vẫn sống trong tri kiến mà Tri kiến Giải thoát chứ không phải tri kiến. Chúng ta phân biệt như vậy!

Cho nên trong Kinh thường chúng ta thường thấy Giới hương, Định hương, Giữ Huệ hương, Giải thoát, Giải thoát Tri kiến hương, có năm loại hương, thì cái người tu sĩ xong viên mãn rồi thì người ta sống ở trong Tri kiến Giải thoát chứ người ta không phải sống ở trong cái Trí tuệ siêu việt đó đâu. Khi sử dụng thì người ta sử dụng, mà khi không sử dụng thì người ta đâu cần sử dụng nó, người ta chỉ cần sống với Tri kiến Giải thoát.

Đó thì quý thầy hôm nay mới thấy rõ được cái chỗ, cái bài mà hàng ngày quý thầy tụng kinh niệm Phật đó, bắt đầu cầm ba cây hương lên mà niệm hương thì ngay đó đã nói lên cái chỗ nào sống của quý vị. Cho nên cái Tri kiến Giải thoát là cái hương cuối cùng mà quý vị dâng lên. Chúng tôi hãy sống hàng ngày cái chỗ này nè! Để làm cho tâm chúng tôi thanh tịnh không bị uế nhiễm của những đối tượng phàm phu vật chất. Đó là cái chỗ tu hành của một cái vị mà đã viên mãn. Họ không bị ai lường gạt họ được. Cho nên nó có một cái giải thoát kèm bên cái Tri kiến đó. Còn cái tri kiến kia là cái Tri kiến mà thích tụ, kết tập nó không Giải thoát đâu mà nó dính mắc, cho nên ở đây Thầy giảng như vậy quý thầy chắc thấy rõ ràng không còn mờ mịt gì nữa hết. Bởi vậy khi một người tu hành xong luôn luôn họ sống đúng Giới Hạnh, còn gọi là Giới hương, họ sống đúng Giới Đức còn gọi là Định hương, nghĩa là họ sống… Cái hương tức là thơm chứ gì? Các con hiểu không?

Cho nên mình niệm hương, mình thắp cây hương lên mình nói chứ không phải đâu! Nghĩa là mình sống đúng Giới hạnh gọi là Giới hương. Mình sống đúng Giới Đức thì gọi là Định hương. Bởi vì Giới Đức nó thuộc về Định cho nên gọi là Định hương. Mình sống đúng Giới Tuệ thì gọi là Tuệ hương. Phải không? Họ sống đúng với Tri kiến mà mọi người đang sống, đang biết không lầm lẫn, còn gọi Tri kiến hương, nghĩa là sống đúng với chánh pháp của Phật dạy, với sự hiểu biết đúng chánh kiến chánh pháp của Phật thì cái đó mới được gọi là Tri kiến hương. Còn mình sống không đúng với chánh pháp của Phật dạy, không sống đúng với Giới luật của Phật dạy cái Tri kiến đó, nghĩa là mình chưa thành tựu cái gì hết nhưng mình sống không có đúng, mình sống ngoài những cái tri kiến của Phật dạy, những lời của Phật dạy trong Kinh mà mình sống không đúng thì cái đó không được gọi là Tri kiến hương. Còn mình sống đúng tri kiến mà đúng lời Phật dạy, không để tâm mình lầm lạc, không để cho mình lỗi lầm những cái phạm giới thì cái người đó được gọi là Tri kiến hương. Họ sống đúng với Tri kiến Giải thoát nên còn gọi là Tri kiến Giải thoát hương. Đó thì Thầy phân ra cho chúng ta thấy cái mùi thơm của các loại Trí Tuệ của chúng ta, các loại sống của chúng ta ở trong Giới luật, đó là những mùi thơm của Giới luật đó. Cho nên cái Giới luật đầu tiên là Giới Hạnh thì gọi là Giới hương. Cái Giới luật thứ hai là Giới Đức thì gọi là Định hương. Cái Giới luật thứ ba tức là Giới Tuệ thứ ba gọi là Tuệ hương. Cái Tri kiến mà chúng ta từng sống ở trong những lời Phật dạy gọi là tri kiến hương. Còn cái tri kiến hằng ngày mà các bậc viên mãn mà sống đó thì gọi là Tri kiến Giải thoát hương.

Thấy như vậy chúng ta mới rõ được, cái hương là cái mùi thơm mà, cái mùi thơm tức là cái mà làm cho ai quý mến, cũng trọng hết. Còn nếu mà cái mùi thúi thì có ai quý trọng không? Đâu có quý trọng, cho nên hương không có nghĩa là cây nhang, hương không có nghĩa là cái bột nhang mà đốt lên có khói đó đâu. Hương đây là cái mùi thơm của Giới Đức, của Giới Tuệ, của Giới Hạnh, của Tri kiến, của Tri kiến đúng đó, chứ Tri kiến sai thì cũng không được, của Tri kiến Giải thoát. Đó là những hương thơm của những loại Giới luật này.

Đối với Tam Vô Lậu học…

… cái tri kiến của chúng ta không được gọi là tên Tuệ Vô Lậu đâu! Trong 13 Giới Tuệ này, Giới Tuệ thứ nhất dẫn tâm đến Chánh trí và Chánh kiến. Đây, quý vị mới nghe cái chỗ này, nếu mà cái người tu tập Giới Tuệ thứ nhất thì từ đó chúng ta mới có được Chánh Tri kiến. Chánh Tri kiến này tức là Tri kiến hương đó thì chúng ta phải đạt tới cái Trí Tuệ, cái Giới Đức, cái Giới Tuệ. Đầu tiên cái Giới Tuệ thứ nhất lúc bây giờ chúng ta mới dẫn tâm nó để chúng ta đạt được Tri kiến đó chứ không phải cái Tri kiến tầm thường như Tri kiến của thế gian, cái Tri kiến kết tập, cái Tri kiến tích tụ, tích trữ lại những cái hiểu biết của người khác thì tri kiến đó là Tri kiến phàm phu. Còn cái tri kiến ở đây là cái tri kiến mà chúng ta phải có sự tu tập trau dồi nó cho đến khi mà trong cái Tuệ Vô lậu nó đạt được cái Giới Tuệ đầu tiên thì cái tri kiến đó mới được gọi là Tri kiến hương.

Giải thích cho rõ như vậy thì chúng ta mới biết được cái tri kiến của chúng ta ở chỗ nào. Hồi nãy Thầy chỉ nói cái tri kiến đó phải thông hiểu cái lý của Phật pháp mà không được chấp cái kiến nào hết, nhưng ở đây thì Thầy dạy thêm để chúng ta thấy rằng khi chúng ta muốn đạt được cái Tri kiến hương này thì để thông suốt được cái lý của Phật pháp thì cái người đó phải nằm ở trong cái Tuệ Vô lậu thứ nhất của Giới Tuệ của nó. Trong 13 Giới Tuệ này Giới Tuệ thứ nhất “dẫn tâm đến chánh trí và chánh kiến”, tức là Tri kiến mà hàng ngày người tu hành viên mãn.

Ở đây cái chỗ này Thầy hơi giảng lầm chút. Khi mà cái người đó mới tu học thì phải huân. Thầy xin lỗi phần này đính chính lại chỗ này để cho quý thầy hiểu rõ hơn.Khi cái người mới tu học mà theo đạo Phật thì chúng ta phải huân học, phải hiểu biết cái Phật pháp, cái nào đúng, cái nào sai, từ đó chúng ta mới thấy con đường của Phật pháp nhưng cái hiểu biết đó là đúng, là chân lý, là sự thật, nói thân là khổ, là vô thường thì nó là sự thật, nó không còn sai nữa. Nói là khổ là con người sinh ra là khổ thì đó là một chân lý không thể thay đổi được, nói là cái nguyên nhân mà sinh ra đau khổ thì cũng không thể thay đổi được, mà nói một cái cảnh giới Niết bàn thì đó là một trạng thái tâm hồn chúng ta hết khổ. Mà nói đến tám nẻo đưa đi đến cái chỗ giải thoát thì chúng ta thấy đó hoàn toàn là một chân lý không thể nào có ai thay đổi tám nẻo giải thoát này được. Cho nên cái hiểu biết như vậy, tích trữ cái hiểu biết đúng đắn như vậy đó gọi là Tri kiến.Còn đến khi mà chúng ta tu tập đến cái Tuệ Vô lậu thì cái Tuệ Vô lậu thứ nhất thì cái đó được gọi là Tri kiến Giải thoát, chứ không phải là cái tri kiến mà mới có học hiểu biết rõ của cái chánh kiến của đạo Phật mà thôi.Cái kia còn gọi là Tri kiến, mà Tri kiến đó thì nó mới chỉ hiểu biết Phật pháp, nó mới ngộ được cái lý của Phật pháp chứ chưa chứng được cái lý của Phật pháp. Còn người tu đến cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong cái Tuệ Vô lậu thì cái hiểu biết cái tri kiến đó được gọi là Tri kiến Giải thoát. Cái đó là cái tuệ thứ nhất mới được gọi là tri kiến Giải thoát. Cho nên người tu họ không sống ở trong tất cả các Tuệ Vô lậu mà họ chỉ sống ở Giới Tuệ thứ nhấtlà Tri kiến Giải thoát.Cho nên cái Tri kiến Giải thoát ở đây nó được gọi là cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong Tuệ Vô lậu. Thì quý thầy hiểu cho rõ như vậy. Hồi nãy Thầy giảng hơi lầm lạc, Thầy xin lỗi chỗ đó để sửa lại cho nó đúng cái nghĩa của nó để chúng ta hiểu cho nó rõ hơn.

Cho nên hằng ngày người tu hành viên mãn thường sử dụng cái Tri kiến Giải thoát chứ không sử dụng tri kiến như kẻ phàm phu. Cho nên Tri kiến Giải thoát được nằm trong Giới tuệ, được gọi là tuệ Vô lậu, nó cũng được gọi là tuệ Vô lậu nhưng nó là cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong 13 cái Giới Tuệ chứ không phải là cái Tuệ cuối cùng. Thường thường cái người tu hành viên mãn thì họ sống ở trong cái Giới Tuệ thứ nhất, họ sử dụng cái Giới Tuệ thứ nhất cho nên cái Giới Tuệ đó để đưa cho họ có một cuộc sống không bị dính mắc, không bị đau khổ, không bị phiềntoái nữa, ai làm gì thì họ trơ trơ, họ vẫn thanh thản, an nhiên mà không động tâm chút nào, không dao động tâm mình. Tức là cái Tri kiến Giải thoát đó hay là Giới Tuệ thứ nhất của trong 13 Giới Tuệ.

Con đường tu hành theo đạo Phật đến đây đầy đủ Giới – Định – Tuệ, tức là viên mãn trên đường đi.

Còn Niết bàn là gì? Ở đây chúng tôi không trả lời câu hỏi này.

Xin tóm lại buổi học hôm nay chúng ta đã viên mãn Giới luật của Phật, hay nói một cách khác chúng ta đã hoàn thành được Thiện pháp của đạo Phật, và cuối cùng xin quý thầy nên lưu ý chúng ta chỉ biết sau đời hiện tại của chúng ta đang sống ở đây không còn có một đời sống nào khác nữa. Nghĩa là chúng ta đến đây thì người ta hỏi chúng ta còn cái Niết bàn là gì? Nghĩa là chúng ta đến đây chúng ta đã viên mãn được Giới – Định – Tuệ như vậy tức là từ Giới Hạnh, rồi Giới Đức, rồi Giới Tuệ. Chúng ta hoàn thành được những cái Giới luật này rồi thì có người hỏi khi mà hoàn thành được các Giới luật này rồi, Giới – Định – Tuệ này viên mãn rồi thì cái Niết bàn nó là gì? Có người hỏi chúng ta cái Niết bàn là gì? Thì ở đây chúng ta không có trả lời cái câu hỏi mà hỏi như vậy, là cái Niết bàn là gì thì chúng tôi không có trả lời. Nhưng khi mà giảng về Tứ Diệu Đế thì nói về Niết bàn thì chúng tôi sẽ giảng cái Niết bàn. Còn ở đây mà hỏi cái chỗ này thì nó không phải là cái chỗ hỏi Niết bàn của chúng tôi. Vì chúng tôi đã hoàn thành được Giới – Định – Tuệ mà nếu chúng tôi còn nói cái Niết bàn thì đó là chúng tôi còn mộng, còn chấp kiến, còn chấp cái Niết bàn. Cho nên ở đây chúng tôi không nói Niết bàn mà chúng tôi chỉ nó như thế nào cho đúng. Chúng tôi sẽ trả lời: Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống đây không còn có một đời sống nào khác nữa. Nghĩa là bây giờ chúng tôi đang sống đây là chúng tôi còn cái đời này thôi, chứ khi mà chúng tôi bỏ cái thân này rồi thì chúng tôi không còn cái đời nào nữa, tái sanh ra trong cuộc đời này nữa, chứ chúng tôi không biết Niết bàn nữa.

Mà những người nào tới đây mà còn nói cái Niết bàn như thế này thế này, thì cái người mới học Tứ Diệu Đế, mới ngộ cái lý Tứ Diệu Đế chứ chưa phải là cái người đó đã chứng đạt Tứ Diệu Đế. Quý thầy phải hiểu cái chỗ đạo Phật như vậy đó, cho nên khi một người mà tới rồi mà còn nói rằng bốn đức Thường – Lạc – Ngã – Tịnh trong đó thì người đó chưa tới. Cũng như cái người mà tới rồi họ nói tui chứng quả A-la-hán thì người đó chưa chứng quả A-la-hán đâu. Bởi vì mình còn thấy chứng quả A-la-hán thì tức là mình mới ngộ thôi chứ chưa chứng đâu. Mà mình tới đó rồi thì mình không thấy mình chứng nữa. Thì tức là mình chỉ biết nó như thế nào? Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống đây không còn có một đời sống nào khác nữa hết. Nghĩa là tôi không có còn sanh thêm sanh chỗ nào nữa hết, hoàn toàn là tui không còn cái chỗ nào mà tui sống nữa hết. Rồi mấy người muốn nghĩ như thế nào đó nghĩ, muốn nghĩ nó Niết bàn hay muốn nghĩ gì tự mấy người chứ tui không biết, tui tới đó là tui hết rồi.

Đó thì quý thầy thấy cái chỗ Phật pháp vi diệu, hễ mở ra một cái hiểu biết gì sai là nó đã lệch con đường của đạo Phật rồi. Nói mình có chứng là không chứng rồi đó, là mình mới ngộ chứ chưa chứng đâu. Mà nói mình như thế này thế khác là cái người đó chưa có đâu. Ở đây rất là vi tế cái chỗ này cho nên Thầy mới khi mà viên mãn cái về ba cái Giới này, vạch ra một con đường đi cho đến cuối cùng tới hôm nay thì quý thầy thấy rất rõ là tới cuối cùng không nói gì khác hơn là còn một câu nói: Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống không còn có đời sống nào khác nữa!

Quý thầy hiểu cái chỗ đó sao đó hiểu. Nếu mà tui nói còn có cái gì đó thì tui chấp ngã tui rồi. Tui chấp cái ngã tui rồi cho nên nó có cảnh giới tui sống, còn nếu mà tui không có cái ngã của tui thì tui không có cái gì mà tui sống nữa hết. Cho nên nó còn hay mất thì quý vị muốn hiểu sao có hiểu được cũng hiểu, tui không cần nói cái điều đó nữa. Nghĩa là tới đó là tui giải thoát là tui giải thoát.

Bây giờ chúng ta tiếp tục học về Giới Bổn Patimokka.

Để thông suốt oai nghi tế hạnh của người tu sĩ, vì trong Giới hạnh chưa nói đủ ta phải tiếp tục học thêm cho được đầy đủ hơn. Nghĩa là trong cái Giới hạnh mà chúng ta vừa học 25 Giới đó, nó chỉ nói đơn giản thôi chứ nó chưa có nói đến những caí hành động hàng ngày của chúng ta. Vì vậy mà cái Giới bổn Patimokka này nó nói tất cả những cái hành động của chúng ta để mà chúng ta không có lầm lạc, để mà thực hiện những cái Giới hạnh đó để cho oai nghi tế hạnh của người tu sĩ phải được đầy đủ, phải được trọn vẹn cái hành động của nó phải như thế nào để mà chinh phục mọi người, người ta thấy được cái đức hạnh của một người tu sĩ nó không phải tầm thường. Vì Giới hạnh nó phải học rất nhiều mới có thể thâm nhập được cái oai nghi tế hạnh của nó. Bởi vậy cho nên chúng ta phải tiếp tục lại 25 Giới hạnh, là chúng ta phải học cái Giới luật Patimokka. Cái Giới luật này nó mới có thể đầy đủ và cái Giới luật này nó cũng rất nhiều chớ không phải ít. Do vì vậy trước khi mà giáo cái Giới luật Patimokka này nó phải có một cái lời nói rất là dài và đồng thời Thầy có bổ túc thêm những cái bài để mà chúng ta chuyển qua cái Giới luật Patimokka này.

Để bổ túc thêm phần giáo án về Giới luật Patimokka cho rõ nét (BBT:CĐ,22A,E00:45:22), ở đây Thầy nhấn mạnh: Giáo pháp của đức Phật dạy người không có tranh luận với một ai ở đời. Vì thế mà ác tưởng sẽ không ám ảnh. Do thế người ấy sống không bị Dục, triền phược, không có nghi ngờ,(BBT:CĐ,22B,B00:00:20) do dự với mọi hối quá, đoạndiệt, không có tham ái đối với Hữu và Phi hữu. Ở đây quý thầy phải hiểu khi mà bước sang qua cái Giới bổn Patimokka này thì chúng ta sẽ thấy tràn trề sự sai lạc của cái người khác rất nhiều. Nghĩa là học xong cái Giới bổn này rồi thì chúng ta nhìn cái giới tu sĩ cũng như nhìn cái giới mà cư sĩ hiện giờ là đệ tử của Phật hầu như là cái danh từ là đệ tử của Phật chứ hầu như là những cái người đó đều là hành ngoại đạo hết. Cho nên vì vậy mà thầy phải phòng ngừa trước khi mà bước đầu qua học cái Giới luật Patimokka thì chúng ta phải chuẩn bị cho tinh thần chúng ta vững vàng để không khéo thì chúng ta toàn là thấy là ma quái không đó, chứ không phải là Phật  đâu. Với một người mà người ta thông suốt được cái Giới luật rồi thì người ta nhìn cái giới tu sĩ và nhìn cái giới cư sĩ hiện giờ người ta thấy toàn là thứ phá đạo, toàn là thứ phá Phật pháp. Cho nên chúng ta không nói ra, không có chống báng ai là vì vậy, cho nên ở đây Phật nói chúng ta khi mà học xong rồi thì không có một cái tâm tham ái. Tham ái tức là thấy những cái sai cái không đúng của họ đó đối với Hữu, đối với cái Có và cái Không chúng ta xem thường hết. Chúng ta đừng thấy cái tâm của chúng ta nó quá như thế này hay như thế khác rồi chúng ta sanh ra nhưng cái bỉ thử ở trong đó rồi vì vậy mà chúng ta có tranh luận, rồi có những cái sự không hay cho cái đời tu hành của chúng ta.

Vì vậy mà rồi từ ở trong cái ác tưởng của chúng ta, cái tưởng của chúng ta nó khởi lên những cái ác kiến đối với những người đó làm cho chúng ta có những sự ám ảnh không tốt đối với Phật pháp cũng như không tốt đối với bản thân của những người đó. Họ sống như thế nào để nhân quả thì họ phải lãnh đủ những cái nhân quả đó. Còn riêng chúng ta thì hãy câm miệng lại, không nói ra một lời nào hết. Biết Pháp luật rất rõ ràng, biết Giới luật rất rõ ràng nhưng không động chạm đến một người nào, không nói người nào sai không nói người nào đúng mà chỉ giữ mình để thực hiện cho đúng những cái lời Phật dạy mà thôi. Mình cứu mình chứ không thể cứu ai được trong cái lúc này hết. Chừng nào mình cứumình được thì chừng đó mình mới cứu người ta được. Mình đã ra khỏi được cái con đường của thế tục thì mình mới có mong mình cứu người còn đang ở trong thế tục. Còn mình đang ở trong thế tục mà mình cứu người thế tục thì không cứu được đâu, và đồng thời đôi khi mình lại chết chung với họ ở trong thế tục. Cho nên những cái hạnh Bồ Tát mà gọi là sống trong thế tục để độ người thế tục thì coi chừng Bồ Tát cũng chết luôn với những người thế tục mà không độ ai được hết.

“Giáo pháp của ta ví như một cái bánh mật”.Đức Phật nói giáo pháp của đức Phật như một cái bánh ngọt, cái bánh mật, chớ không phải là một cái bánh cay đắng đâu! Cho nên đến Giới luật thì người ta thấy cay đắng lắm. Sống mà như thế này các thầy cứ nghĩ “ba y một bát” có cay đắng không? Đi xin ăn người ta không cho, ngày nay không cho ngày mai không có thì quý vị thấy như thế nào? Phải ăn lá cây rừng mà sống rồi. Mà ăn lá cây rừng quý vị chưa từng tập thì quý vị có thấy xót ruột không? Chưa chắc là đã không mệt mỏi khổ sở. Thế mà đức Phật nói “giáo pháp của ta là bánh mật”. Bánh mật là thứ bánh ngon chứ đâu phải bánh dở. Thế mà bước đầu và mà gặp tới cái Giới luật, cái Giới bổn Patimokka này thì nó không phải là bánh mật thật đâu. Mà chính nó là bánh mật nếu mà chúng ta thực hiện đúng. Nếu mà chúng ta thực hiện không đúng thì nó là những bãi chông gai, nó là những cái chỗ nguy hiểm nhất, nó là những cái chỗ mà chúng ta không thể sống nổi.

Khi đến đây Thầy cảnh giác nhữngcái điều này mà trước khi dạy nó thì Thầy phải cánh giác rất lớn đối với quý thầy, để khi quý thầy được học đến nó thì quý thầy mới thấy được cái cái chỗ nào gọi là bánh mật mà cái chỗ nào không gọi là bánh mật. Vì thế mà cái người dạy Giới ở trong cuộc đời bây giờ thì họ… Cho nên đức Phật mới dạy chúng ta và cảnh giác chúng ta ở chỗ này để chúng ta chuẩn bị cho cái Giới bổn này, sau khi chúng ta học thì chúng ta mới biết nó là cái bánh mật như thế nào. Chớ nó không phải là đơn giản.

“Giáo pháp của ta ví như một cái bánh mật đối với cái người đang đói lả và mỏi mệt. Cứ mỗi một miếng vị ấy nếm được vị ngọt thuần nhất. Cứ mỗi một miếng vị ấy thưởng thức càng lúc càng thích thú hơn, càng thấy người khỏe hơn, khinh an hơn”.

Đó, nếu mà chúng ta tu đúng, chúng ta biết được cái Giới bổn này đúng thì mỗi một cái Giới mà chúng ta thực hiện thì giống như một người đang đói, đói lả người, mệt mỏi mà cứ mỗi một miếng ăn vô thì coi như một cái Giới luật mà chúng ta đã thực hiện vô thì mỗi cái miếng đó chúng ta thấy được vị ngọt thuần nhất của nó ở trong đời sống của chúng ta. Đời sống đang lúc chúng ta mệt mỏi đói khát đó mỗi một miếng nữa thì chúng ta thưởng thức mà càng thích thú hơn và càng thấy khỏe hơn, và khinh an hơn. Đức Phật ví dụ cái Giới bổn nó như vậy đó.

Đó là không phải là nói về Thiền định mà khinh an đâu,mà đây là muốn nói rằng cái Giới luật mỗi cái Giới luật mà chúng ta chấp hành nghiêm chỉnh nó đem đến chúng ta cũng như cái bánh ngọt mà chúng ta cầm mỗi miếng chúng ta ăn trong lúc chúng ta là người đang đói đang mệt đó mà chúng ta ăn thì chúng ta thấy nó ngọt mà nó khỏe lắm, nó ngon lắm, nó thích lắm, nó làm cho cơ thể chúng ta càng ngày càng thấy cái sự sống, nguồn sống nó dồi dào lên. Còn nếu mà sai thì các thầy thấy ngán quá, ớn quá, sợ quá. Đây đi xin ăn chắc không có ai cho chắc chết, bây giờ không có làm sao, coi chừng công an nó bắt bỏ tù nữa, nó nói mình gian lận, làm biếng, nó làm thế này thế khác. Từ cái tư tưởng đó, suy nghĩ đó thì ngay đó là mình đã thấy hoảng hồi rồi chứ chưa nói chi mà tới ôm bình bát đi xin nữa. Không biết đi xin mới đây đi ôm bình bát xấu hổ quá! Trời ơi thời giờ mình không có đi xin. Kiểu này không ai ngó tới đi mắc cỡ chết. Cái tư tưởng đó vẫn có mà.

Lúc Thầy mới bắt đầu đi khất thực Thầy cũng vậy. Đi ra đường ôm bình bát đi mà con mắt nhắm chứ không dám mở, mở sợ thấy người ta cười mình. Trời ơi mình vậy mà đi xin. Từ nào tới giờ mình đi dạy học hoặc đi làm ai cũng biết mặt hết. Trời, đi ra đường vậy, nhất là Thầy ở thành phố mà Thầy đi xin ở mấy cái chỗ chợ thành phố mà bên chùa Giác Ngộ nữa thì các thầy nghĩ sao? Bao nhiêu Phật tử quen mình quá rồi. Hồi nào tới giờ họ kêu mình thầy mà giờ ôm cái bình bát đi xin. Mà chính cái chỗ đó họ lại còn kính trọng Thầy hơn nữa chứ! Mà khi mình đi thì mình ngại ngùng vô cùng lận! Từ hồi tới giờ ai có làm này. Kỳ vậy! Đó là những cái bắt đầu của Thầy, mà Thầy đi có một mình chứ phải đi có người nào hướng dẫn thì cũng đỡ đi. Đằng này tự mình à! Rồi mình nghĩ cách thức rồi bắt chước theo mấy ông khất sĩ, thôi mình cũng làm đùa. Trong kinh thì đâu có dạy kỹ cái vấn đề nà,y bởi vì kinh Đại Thừa nó đâu có nói về chuyện khất thực đâu mà đi dạy. Đâu có phải như bên Nguyên Thủy kia nó dạy rất kỹ còn bên đây nó đâu có dạy chuyện này. Cho nên học Đại Thừa rồi đi ra khất thực ngơ ngáo chẳng biết gì hết. Thầy mới hỏi thăm thầy Thiện Huệ là hồi ông còn nhỏ ông đi với thầy của ổng, cũng đi khất thực cũng ở thành phố ở chùa Giác ngộ cũng đi khất thực. Thầy mới hỏi ông về khất thực sao, ông nói thì mình cứ ông bình bát vậy mình cứ nhắm mắt mình ngó xuống đất mình đi đi. Rồi họ cho mình chứ cái gì! Thầy nghe vậy thôi, Thầy cũng ôm bình bát Thầy cũng đi vậy thôi, mà hồi đó Thầy đâu có bình bát. Các con biết không? Thầy phải đi mua cái ô mà người ta để trầu cau đó nó tròn tròn bằng nhôm đó, Thầy mới may cái túi Thầy mới bỏ trong đó Thầy ôm vậy Thầy đi. Trời đất ơi! Người ta biết, hồi đó nó dễ chứ bây giờ mà kiểu này mà bưng cái kiểu đó mà nó thấy không có giống cái bình bát là nó ra nó chốt liền đó. Chứ phải dễ đâu! Còn hồi đó nó dễ lắm! Hồi cái chế độ trước nó dễ lắm! Bởi vậy Thầy ôm bình bát đi Thầy xin như thường mà Thầy cũng chả biết xin nhiều ít như thế nào nữa, chỉ biết đi xin thôi! Nhưng mà không ngờ khi mà Thầy vào đến đầu chợ cái họ biết Thầy ở chùa Giác Ngộ lâu rồi. Họ để cho Thầy đi mà họ không có cho. Trời mắc cỡ gần chết, không có cái gì hết, nhưng mà Thầy đi suốt hết cái đường chợ vậy mà tới cuối hết cái chợ thì họ gồm họ để một đống họ kêu xe xích lô chở về chùa Thầy. Thầy đâu có hay. Bởi vì họ thấy cái bình bát Thầy thì nhỏ, mà Thầy đi như vậy thì bỏ được có bao nhiêu. Cho nên họ nghĩ rằng Thầy đi xin cho cả chùa ăn mà, chớ đâu phải xin cho mình Thầy. Cho nên họ biết Thầy ở chùa đó thì phải xin cho các thầy ăn chung chứ đâu phải có mình Thầy. Cho nên Thầy đi hết cái đường chợ vậy không có cái gì trong bát thầy hết, mà tới cuối chợ Thầy thấy họ chất một đống nào cải nào bánh mỳ, đồ ăn đủ thứ hết, đủ loại đường sữa gì đủ chất một đống. Cái có người Phật tử đứng đó họ nói: Chúng con đã góp nhau hết chúng con để đây xin cúng dường Thầy. Ôi trời ơi! Thầy xin có mình Thầy ăn mà sao cúng dường vậy? Thầy ở chùa Giác Ngộ thì chúng con kêu xe kéo về cho Thầy chứ giờ mọi người cúng dường chứ đâu phải mình con. Thôi kêu xe kéo về chùa. Các con thấy không? Đi xin là như vậy đó! (BBT:CĐ,22B,E00:08:50)Bởi vì Thầy nói khi mới…

1. Điệu hý: khẩu, tưởng, mong cầu.

(BBT:CĐ,21A,B00:00:00)Cái chân gãy cái giò nó nữa, coi nó muốn chết đó chứ đâu có sung sướng gì. Thế mà nó ở ngoài thì người ta vỗ tay khen: ‘Đó là điệu hý á”. Thầy giải thích như vậy, dùng cái danh từ đó, như vậy thì quý thầy chắc hiểu nó rồi.

Nếu người tu theo Đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, cho nên Phật cấm mình không có cho vui chơi gì hết  đó, các thầy có thấy không? Cho nên vui chơi nó là điệu hý đó, nó sẽ không an trú được đâu.

Nếu người tu theo Đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, an trú trong cảnh tịch diệt được chăng? Đó, bây giờ có cái người mà hỏi Đức Phật á, bây giờ nếu mà nói như vậy là do cái này nó tưởng ra nó mới có tham dục, bây giờ mình muốn diệt tham dục thì tức là mình phải diệt hết cái điệu hý này đi thì chắc chắn là nó hết chứ gì. Thì hỏi ông Phật, ông Phật nói: “Không có trừ bỏ được điệu hý mà có thể an trú cảnh giới tịch diệt”. Nghĩa là.. Ở câu này Thầy xin đọc lại để cho nó được rõ ràng hơn: “Nếu người tu theo Đạo Phật diệt trừ hết điệu hý, an trú trong cảnh tịch diệt được chăng?  Hay không trừ bỏ được điệu hý mà có thể an trú trong cảnh giới tịch diệt được chăng?”. Nghĩa là hai câu hỏi nó rất rõ ràng, một câu hỏi thứ nhất là nói mình diệt trừ hết điệu hý thì mình có an trú trong cảnh tịch diệt được chăng? Mà hay là không trừ bỏ hết điệu hý này thì mình cũng có thể an trú được trong cảnh giới tịch diệt chăng?  

Đây bây giờ Phật trả lời đây, tu sĩ mà không trừ hết điệu hý mà an trú trong cảnh giới tịch diệt thì sao được,phải hông? Nghĩa là mình còn vui làm sao mình an trú trong cảnh tịch diệt được, cho nên ông Phật ông trả lời một câu bằng cách trả lời luôn cả hai câu: “Vì thế gian có nhiều cõi, chúng sanh đều y cứ theo loại cảnh ấy và giữ gìn chắc chắn không thể rời bỏ, đồng thời họ cho đây là thật, ngoài ra là hư dối”. Đó, nghĩa là thế gian thì người ta chấp cứng trong những cái vui đó, điệu hý đó, cho nên người ta cho những cái đó là cái vui, cái hạnh phúc của họ, cho nên ngoài ra thì nó không thật, và nó hư dối hết, chỉ có những cái đó là cảnh giới của họ, dục lạc của họ, thích thú của họ mà thôi. Cho nên, nếu mà cái người mà muốn được ở trong cảnh giới tịch diệt, an trú thì phải ly trừ hết những cái điệu hý thì nó mới có an trú trong cảnh giới đó được. Vậy mà Đức Phật trả lời nè: “Tu sĩ không trừ hết điệu hý mà an trú cảnh giới tịch diệt sao được”, Đức Phật nói như vậy đó thì chúng ta biết rõ.

“Vậy có bao nhiêu điệu hý?”, Có người hỏi Đức Phật thêm đó, có bao nhiêu điệu hý đó. “Có ba điệu hý: một là về khẩu, hai là về tưởng, ba là về mong cầu”.Quý thầy thấy ông Phật ông dạy chúng ta từng cái chi tiết nhỏ để chúng ta hiểu biết được mà chúng ta phân ra để diệt cái lòng tham dục của chúng ta. Một người mà còn vui theo thì tức là mình còn thích nói chuyện với nhau là còn vui theo chứ gì, mà còn vui theo tức là điệu hý rồi. Nghe người ta thuật lại chuyện đông chuyện tây mình khoái lắm chớ, nghe người ta thuật lại chuyện cổ tích rồi mình  nghe cũng thích chứ. Đó thì tức là mình còn đang ở trong cái chỗ điệu hý…. Đó là điệu hý về khẩu.

Về khẩu,về khẩu hành thì có ba điệu hý: một là hại mình, cái sự vui chơi đó nó làm cho mình có hại, rồi hai là hại người, cái chuyện mà vui chơi đó nó có thể làm hại người đó, cái điệu hý đó nó có thể làm hại, và ba là hại cả hai, nghĩa là hại mình mà hại người. Trong cái điệu hý đó nó có xảy ra về khẩu thì một là mình nói ra mà hại mình, hai là mình nói ra hại người, ba là mình nói ra hại cả hai, cả mình và cả người. Đó là Đức Phật phân tích cho chúng ta thấy là về cái khẩu thì mình có những cái điều kiện đó.

“Nếu mà xả bỏ lời nói hại mình, hại người hại cả hai và nói đúng lời nói chân thật, không hại mình, không hại người, không hại cả hai thì chuyên niệm không tán loạn, thành vô lậu”. Đó, Đức Phật nói, nói ra cái lời nói về miệng mình nói ra lời nói mà hại mình thì không nên nói đó là điệu hý thứ nhất. Điệu hý thứ hai là nói ra lời nói mà hại người thì không được nói. Mà cái điệu hý thứ ba, là nói ra lời nói hại mình hại người thì không được nói. Cho nên mình phải nói như thế nào, nói như thế nào để cho đúng cách? Nói lời nói đúng như thật, không hại mình, không hại người, mà không hại cả hai thì chuyên niệm không tán loạn, thành vô lậu. Vậy thì mình nói lời nói mà không hại ai hết thì cái đó nói sao, quý thầy thấy chưa? Là không nói, phải không? Không nói là độc cư, thì nó đâu có hại ai. Cho nên bây giờ nó chuyên niệm chứ gì, cho nên tâm không tán loạn, còn mình nói là tán loạn, rõ ràng không? Đó là mình dứt trừ cái điệu hý thứ nhứt về khẩu của mình đó, có đúng không? Nhờ vậy mà chúng ta biết rằng, diệt điệu hý tức là chúng ta diệt lòng tham của mình chứ gì, đi từ gốc nhỏ đó chúng ta diệt ra chứ gì, vậy thì chúng ta sống độc cư không nói tức là không hại mình, không hại người, không hại ai hết, do đó là tâm không tán loạn, thành ra vô lậu. Thấy chưa, nội cái miệng của mình được cái vô lậu rồi đó.

Về phần tưởngcũng có ba: “Tưởng mà hại mình, tưởng hại người, tưởng hại cả hai. Nếu xả bỏ tưởng ấy và dùng tưởng như thật, không bị hại mình, hại người, hại cả hai thì chuyên chú nhớ mãi không quên, sáng suốt thành vô lậu”. Không tưởng thì các thầy nghĩ thấy Đức Phật dạy như vậy thế nào?  Nghĩa là ngồi đừng có tưởng tầm bậy, mà không tưởng tầm bậy thì nó có hại ai đâu, phải không? Mà không hại người, không hại mình, không hại cả hai thì lúc bấy giờ có tưởng nữa hông? Mà không có tưởng vậy thì nó chuyên chú nhớ mãi cái gì các con biết không?  À nó nhớ mãi có một cái tâm của mình thanh tịnh, yên lặng, thanh thản đó thôi. Cho nên sáng suốt thành vô lậu, đúng không? Ông Phật dạy rất đúng. Như vậy là mình phá tâm tham dục của mình rất dễ dàng đâu có gì khó, ờ biết cách là như vậy. Vì vậy cho nên bây giờ ngồi đừng có tưởng, ngồi đây mà tưởng về nhớ nhà thì cái đó là thế nào? Điệu hý rồi còn gì đâu, nhớ cái này nhớ cái kia là điệu hý rồi. Bởi vậy ông Phật ông dạy để chúng ta biết rất rõ những cái điều kiện, mà chúng ta ngồi một tâm  niệm thì chúng ta biết nó thuộc cái loại nào. Cho nên ở đây nếu mà Thầy không giảng cái này ra thì Thầy thấy thiệt là cái lời ông Phật dạy là phí cho ổng, ổng mệt mỏi quá rồi, ổng giảng ra cho chúng tỳ kheo trong thời đó mà bây giờ người ta cứ bỏ cái này, người ta nói cái gì mênh mông ở trên trời đất á, mà không dạy cho chúng ta biết từng cái chút này để mà chúng ta ly để mà chúng ta được cái tâm vô lậu. Thấy cái này rồi, chúng ta biết cái tâm tư của mình, à bây giờ nó ở trong tưởng nè, tưởng điệu hý này, miệng mình nó nói thì mình biết nó là khẩu điệu hý này, biết nói như vậy là hại mình, hại người, hại cả hai, thôi nhất định là không nói, như vậy là mình ở trong cái Chánh niệm của mình tức là nó thành vô lậu. Thì cái tưởng nó cũng như vậy, cho nên nó cũng thành vô lậu.

Về mong cầu cũng có ba, sự mong cầu của mình mà, mình ngồi mình mong cầu cũng có ba cái điệu hý của nó: “Hại mình, hại người, và hại cả hai. Nếu xả bỏ sự mong cầu ấy và mong cầu đúng cho thật, không hại mình, hại người, hại cả hai thì mong cầu đúng như thế sẽ chuyên chú nhớ mãi không quên, thành vô lậu”.Mà sự mong cầu mà không hại mình không hại người, không hại cả hai hết thì cái sự mong cầu đó mong cầu cái gì quý thầy biết không? Đó tức là sự mong cầu sự giải thoát nơi tâm của mình, thành ra không có ai dính mắc vào trong tâm mình được hết cho nên nó thành vô lậu, có gì đâu mà khó khăn. Khi mà nó mong cầu cái gì khác hơn mình biết liền. Mà nó không mong cầu thì tức là nó ở trong thanh thản rồi, nó ở trong cái tâm rất là an ổn rồi, thì đó là vô lậu, tâm niệm của mình chút nào là mình biết nó ở trong cái chỗ nào rồi. Thì như vậy là chúng ta đã thấy được những cái điệu hý của nó rồi, như vậy là biết được cái nguồn gốc để mà chúng ta tu về cái định vô lậu để cho nó quét sạch vô lậu, quét sạch cái tâm tham dục của chúng ta.

2. Xả thân: hỷ thân, ưu thân, xả thân

Bậc thánh hiền xả thân có ba, bây giờ cái thân của chúng ta xả có xả ba cái cách của nó, hồi nãy là do cái điệu hý, mà bây giờ chúng ta lại xả về cái thân của chúng ta, một là hỷ thân, hai là ưu thân, ba là xả thân.

Bây giờ đến cái giai đoạn của những bậc thánh hiền tu tập, hồi nãy là những bậc phàm phu đó là chúng ta có những điệu hý. Còn bậc thánh hiền có vui nữa không, có vui điệu hý như chúng ta vậy nữa không? Không, hết rồi. Vậy thì bậc thánh hiền xả thân có ba: hỷ thân, ưu thân và xả thân. Trong thân của chúng ta coi vậy chứ nó còn cái hỷ, còn cái ưu, rồi còn cái xả của nó nữa này. Bây giờ chúng ta về bậc Thánh rồi, chúng ta đã xa lìa những cái tham dục của thế gian rồi, bây giờ còn cái phần thân của chúng ta để nó như thế nào đây. Cho nên bậc thánh nó có ba phần này.

 

Hỷ thân cũng có ba: hại mình, hại người, hại cả hai, bởi vì khi mình đã đứng vào trong những bậc Thánh hiền rồi thì mình coi chừng cái thân của mình, nó cũng có thể làm hại mình, hại người và hại cả hai. Nếu xả bỏ hỷ ấy, chỉ dùng hỷ đúng như thật, không hại mình, hại người và hại cả hai nhờ đó chuyên chú mãi không quên, đây là thọ cụ túc giới. Bây giờ đó mới là một vị bậc thánh hiền, mới gọi là thọ cụ túc giới đây, chứ không phải như hồi nãy là vô lậu đâu, đây là thọ cụ túc giới, nó mới đầy đủ cái giới của vị tu sĩ đây. Nếu mà chúng ta dùng cái hỷ, mà cái hỷ đó như là cái hỷ mà chúng ta tu hỷ vô lượng tâm đó, cái hỷ vô lượng tâm đó nó sẽ giúp chúng ta xả được không hại mình, hại người, hại cả hai. Cho nên chúng ta biết cái hỷ đó là hoan hỷ, vui theo với mọi sự mọi vật. Do đó chúng ta không làm hại một người nào hết, không làm khổ ai hết, không làm khổ mình khổ người nữa. Do đó mà chúng ta đã thực hiện Tứ vô lượng tâm thì chúng ta thấy cái hỷ này rất là cần thiết cho cái sự tu tập của chúng ta. Do đó thì chúng ta nhớ mãi không quên do cái lòng hỷ này. Thì đó là chúng ta mới thọ cụ túc giới.

Về ưu thân cũng có ba: hại mình, hại người, hại cả hai. Chữ ưu đây là sự buồn khổ trong cái thân của mình. Thân mình nhức chỗ này, thân mình đau chỗ kia, lói chỗ nọ, là cái sự buồn khổ của cái thân đó. Nếu xả bỏ ưu thân này, dùng ưu thân đúng như thật, không hại mình, không hại người, không hại cả hai đây gọi là thọ cụ túc giới. Nghĩa là chúng ta dùng cái ưu thật, nghĩa là đừng có lấy cái đau khổ của mình mà làm cho mình khổ sở, đó là cái sai. Mà lấy cái đau khổ, phiền toái của chúng sanh làm cái chỗ thương xót thì đó là chúng ta đã thọ cụ túc giới đó. Như thầy dạy từ bi hỷ xả đó, quý thầy tu tập về cái lòng thương yêu của mình đó. đó là cái chỗ về ưu thân có ba đó, không hại mình hại người, hại cả hai tức là thực hiện tâm từ bi của mình. Đó gọi là xả về ưu thân của mình. Đây gọi là thọ cụ túc giới thứ hai.

Về xả thân cũng có ba: có cái mình xả  mà hại người, có cái mình xả mà hại mình, có cái mình xả mà hại cả hai. Cho nên mình phải xét cái nào mình xả, mình bỏ ra, mà hại người khác. Cũng như bây giờ đó, mình tính thôi bây giờ mình bỏ đi, mình bỏ mình đi tu đi, xả bỏ hết của cải tài sản đi, bỏ luôn cả vợ con đi. Lúc bấy giờ vợ con hổng ai nuôi, hổng ai làm cho nó sống hết, nó khổ sở, đó mình xả, mình xả kiểu đó hại người ta đó. Bây giờ con mình nó mới sanh ra, chưa có ai mà chăm sóc, lo lắng, mình cứ xả bỏ con mình đi đi, thì lúc bấy giờ ai nuôi nó. Đó là mình xả như vậy là sai. Vậy cho nên chúng ta khi mà xả những cái gì mà ở trong thân của chúng ta cũng như xả những cái gì đó thì chúng ta phải sáng suốt khéo léo. Cũng như bây giờ, cái thân của chúng ta như thế này, thôi bây giờ mình chặt cái đầu nó chết đi, nó là vô thường đi, xả bỏ nó đi cho nó không khổ nữa. Thì cái điều đó là mình xả ngu rồi, không phải là xả đúng. Cho nên vì cái sự xả đó mà làm khổ mình hại mình đó, thì cái đó là Phật nói xả kiểu đó là xả thân mà hại mình đó thì đừng có làm cái chuyện đó. Cho nên có một thời tỳ kheo nghe quán thân bất tịnh rồi họ thấy cái thân này ghê gớm, họ mướn người khác đâm cho họ chết đi. Một lúc sau Đức Phật hay được, cấm không có cho làm cái chuyện đó, không phải là cái chỗ như vậy. Đó thì chúng ta thấy trong bước đường nói về xả thì chúng ta phải sáng suốt xả mà không có hại mình, hại người, không hại cả hai. Chứ có nhiều người ham tu, xả cái bỏ gia đình, chồng con. Trời ơi, tức tối gần chết vợ con gì nói nó không biết nghe, nó bỏ nó đi tu, thiệt là, cái ông thầy chùa nào quyên rũ nó vậy, tui đốt chùa à. Bởi vậy trong cuốn Diệu Thiện đó, mà cô Diệu Thiện cô đi tu đó, Ông cha ông giận quá, ông đốt chùa, các con hổng biết sao. Ông nói ông thầy quyến rũ con ông, công chúa đi tu, ông giận ông đốt chùa, cho ớn, cho ghét. Đây gọi là thọ cụ túc giới.

3. Các căn đầy đủ trong luật nghi của bậc Thánh hiền

Về các căn đầy đủ trong luật nghi của hiền Thánh  có chừng bao nhiêu tâm? Có người hỏi, về các căn mà được đầy đủ trong luật nghi của Thánh hiền có chừng bao nhiêu căn? Đó, thì Đức Phật cũng giải thích cho chúng ta thấy rằng. Cái về mà luật nghi mà đối với các căn của chúng ta được đầy đủ của thánh hiền, về mắt thấy sắc, ta nói có hai. Nghĩa là đối với mắt thì ta thấy cái sắc, thấy các pháp đó thì ta thấy phải có hai để cho luật nghi của giới Thánh hiền nó phải như thế nào đúng ở trong cái chỗ căn đó.

Cho nên đối với mắt, thì nó có hai. Một là đáng thân cận, hai là không đáng thân cận.Đó thì các thầy thấy khi mà chúng ta thấy cái vật đó mà chúng ta đáng thân cận và khi mà chúng ta thấy vật đó mà chúng ta không đáng thân cận. Thì chúng ta phải thấy, khi con mắt thấy cái vật đó mà chúng ta thân cận, mà thấy cái vật đó mà chúng ta không nên thân cận, thì cái này nó là luật nghi của Phật đó, cái luật nghi của Phật. Mình thấy một cái gì đó mà gợi cái tâm dục của mình là không nên đáng thân cận. Mà thấy cái đó mà tâm dục của mình không có gợi lên không có ham thích, thì cái đó là đáng thân cận. Cũng như bây giờ, các thầy vô đây, ăn ngày một bữa cơm, mà không cho quý thầy ăn phi thời á, thì cái đó là quý thầy đáng thân cận. Cái thấy thực phẩm ở đây mà bắt đầu cho quý thầy không thấy thèm, thấy khát gì hết á, thì đó là đáng thân cận. Mà các thầy thấy còn thấy thèm ăn mà này kia thì không nên đáng thân cận, thì chỗ đó không phải chỗ tu.

Cho đến tai nghe cũng vậy mà mũi ngửi mùi cũng vậy, lưỡi nếm vị cũng vậy, thân xúc chạm cũng vậy, ý duyên pháp cũng vậy. Nghĩa là cũng có hai pháp, lúc thì cái mũi, cái mùi của mình, cái tai nghe tiếng của mình, thì cái tiếng nào đáng thân cận. Cũng như nghe Thầy thuyết giảng thì các con nghe tiếng đó là đáng thân cận. Mà nghe ca, nghe hát, nghe mấy cô đào ở thành phố mà phát đài á, các con mở đài ra nghe ca hát. Trời, du dương quá, tám câu vọng cổ, mười câu vọng cổ nghe trữ tình dữ tợn đó, nghe nó muốn xịu hết đó thì các con nên dẹp mấy thứ đó đi, cái đó là không có đáng nghe, cái tiếng đó hổng có được nghe. Còn những cái mùi thơm, mùi này mùi kia, mùi mà làm cho chúng ta gợi lên cái thích ăn, thích mà gần gũi, thì những cái mùi đó dẹp đi. Những cái mùi vị của đạo thì nên gần gũi, mùi vị của thế gian thì không nên gần gũi. Còn cái lưỡi nếm vị cũng vậy, vị ngon vị đắng, vị này kia tất cả, xa lìa nó đi, đừng có nếm những cái vị đó, nó không có được, phải nếm cái vị Cam Lồ của sự tu hành của chúng ta mà thôi. Thân xúc chạm cũng vậy, ý duyên pháp cũng vậy, cho nên nó cũng có hai. Đó là quý thầy nhớ kĩ để mà chúng ta nỗ lực tu hành.

Như thế nào mà mắt thấy sắc thì thiện pháp tổn giảm? Nghĩa là Đức Phật nói khi con mắt chúng ta thấy một cái hình ảnh đó, mà cái thiện pháp nó bị làm giảm xuống đi mà bất thiện pháp nó tăng trưởng thì không nên thân cận với nó. À các thầy hiểu chưa? Mà bây giờ mắt thấy cái sắc đó mà cái thiện pháp nó tăng trưởng. Bây giờ thấy thí dụ như có một người ăn mày đi sang qua đường của mình, đi ngang trước ngõ mình, mình thấy cái người đó đói khổ quá tội nghiệp, mình lấy gạo mình cho người đó, hay lấy cơm cho người đó, hay lấy thực phẩm cho người đó, hay lấy tiền cho người đó, thì cái đó là mình thân cận cái đó. Còn mình thấy một cái người uống rượu mà mình nhào vô mình uống rượu với họ. Thì thôi thôi đừng đừng, thấy cái này thì thôi, đó là ác pháp nó tăng trưởng rồi đó, mà thiện pháp nó giảm xuống thì mình tránh xa cái bọn uống rượu đi. Như vậy đó là mình mắt thấy sắc mà thiện pháp nó tổn giảm thì ngay đó là mình lui đi. Thấy người ta bài bạc thôi đừng có rớ vô, vì đó là ác pháp rồi. Bất thiện pháp nó sẽ tăng trưởng lên mà thiện pháp nó giảm, vậy cho nên mình tránh xa đi.

Hai, mắt thấy sắc mà thiện pháp tăng trưởng, bất thiện pháp đoạn giảm, tổn giảm thì nên đáng thân cận. Đây là các căn đầy đủ luật nghi Thánh hiền. Đó thì quý thầy thấy chưa, bởi vì mình muốn cho cái luật nghi của Thánh hiền mình, cái oai nghi cái tế hạnh của luật của mình đầy đủ, thì mình có con mắt, mắt tai mũi miệng thân ý của mình đối với cái pháp nào đáng thân cận và pháp nào không đáng thân cận. Thấy thiện pháp tăng trưởng thì thân cận mà ác pháp tăng trưởng thì mình không được thân cận. Đó, Phật dạy cho mình từng chút để mình giữ oai nghi, thấy cái luật nghi tế hạnh của mình ở trong những cái chỗ mà mình có thể tiếp xúc. Chớ đâu phải là Đức Phật dạy luật nghi mà không có cái hiểu biết như vậy thì quý thầy sẽ bị phạm hết sao. Cho nên trong cái dạy về giới luật Thầy dạy rất kĩ về cái vấn đề này để cho quý thầy thấy được cái chỗ tu tập của chúng ta trong cái giới hạnh cho nó nghiêm chỉnh, biết nó được cái nào là đúng, thế nào là sai ở trong cái oai nghi chánh hạnh của bậc Thánh hiền.

4. Cứu cánh phạm hạnh

"Có bao nhiêu cứu cánh", ở đây có người hỏi Đức Phật có bao nhiêu cứu cánh?  “Bị ái làm khổ thân tâm mà diệt được thì gọi là cứu cánh”, Đức Phật trả lời đó. Bị ái tức là bị thương ghét, bị ham muốn làm khổ thân tâm của mình á mà diệt được cái đó là cứu cánh. Vậy thì cứu cánh có bao nhiêu. Có ba cứu cánh. Đó, Đức Phật phân tích cho chúng ta thấy nó có ba cứu cánh. Bây giờ chúng ta diệt ái, mà nó sạch rồi thì thân tâm của chúng ta không còn khổ được nữa thì đó gọi là cứu cánh chứ không phải có một cảnh giới nào khác lạ hơn là chúng ta diệt cái lòng ham muốn của chúng ta. Do đó khi mà cái lòng ham muốn nó hết á thì đó gọi là cứu cánh. Nhưng mà có mấy loại cứu cánh. ở đây Phật nói có ba loại cứu cánh.

Một là cứu cánh phạm hạnh, tức là Giới hạnh. Các con thấy, giới hạnh đó. Vậy thì cứu cánh phạm hạnh, một người còn làm nghề nông, còn làm thư ký, còn làm thầy thuốc thì cái đó có phạm hạnh hông. Không có phạm hạnh cho nên nó còn bận tâm lo là đi vào rừng, rồi đào rễ cây về giã, rồi mới là hốt, rồi bằm, sắc rồi sao, rồi đốt, hoặc là tẩm, rồi chế cái này chế cái kia ra rồi mới hốt cho họ thành thang cho họ trị bệnh. Thì như vậy họ có cứu cánh không?  hay hoặc là họ đang bận công việc, họ đâu có giải thoát đâu mà gọi cứu cánh. Cho nên không thể nào gọi cứu cánh phạm hạnh được. Mà cứu cánh phạm hạnh thì gọi là giới hạnh.

Cái thứ hai là cứu cánh an ổn, cứu cánh an ổn gọi là Giới đức.Một người tu mà ngồi thiền định mà nhập sơ thiền đến tứ thiền có an ổn không quí thầy. Rất an ổn, hỷ lạc rất tràn đầy, lúc bấy giờ ngồi như là ở trên cảnh giới ở trên thiên đàng chứ đâu phải như ngồi dưới đất này đâu. Cho nên vì vậy gọi là giới đức.

Ba là cứu cánh vô dư, đó là Giới tuệ.Cái cứu cánh vô dư đó là Giới tuệ. Các thầy thấy ba cái cứu cánh này nó ứng với ba cái giới mà chúng ta đang học: Giới hạnh, Giới đức, Giới tuệ. Đó thì qua những bài học như vậy thì chúng ta đã thấy biết được con đường mà chúng ta tu tập nó phải đi từng bậc nào để mà đi vào trong những giới luật mà chúng ta đã học.

Tiếp tục thầy giảng thêm cái phần này để chúng ta thấy được con đường mà tu tập giới luật của chúng ta nó  thực hiện như thế nào để mà chúng ta biết được cho nó rõ ràng hơn, để mà chuẩn bị cho cái sự bước qua một cái giai đoạn mà giới tuệ cho nó thông suốt. Chứ còn nếu không mà bước qua giới tuệ thì chúng ta thấy như mình ở trên trời xanh á, chưa phải là ở dưới đất đâu.

5. Năm dục trưởng dưỡng

Có 5 pháp khiến dục lạc tăng trưởng, hồi nãy chúng ta nói dục đó, tham dục, thì bây giờ cái việc mà khiến cho dục lạc nó tăng trưởng, có năm pháp khiến cho dục lạc tăng trưởng.  Người tu sĩ Phật giáo phải xem 5 pháp này là dây xiềng xích, lòi tói, trói chặt người tu sĩ. Không có vẫy vùng, khó mà vẫy vùng ra khỏi. Nghĩa là phải thấy 5 cái pháp khiến cho dục lạc của thế gian nó tăng thịnh ở trong tâm của chúng ta. Vậy đó 5 pháp đó là gì?  Những sắc pháp do mắt cảm nhận, khả ái, mỹ miều, thích thú, hấp dẫn, câu hữu với dục lạc, ái lạc. Đó, thì cái pháp nào? Lẽ ra thì Thầy đã giảng ở trong cái chỗ mà ngũ dục lạc rồi cái sáu dục lạc sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp đó. Nhưng mà Thầy lướt qua chỗ đó đi, cho nên bây giờ Thầy nghĩ rằng, nếu mà không nhắc lại sơ cái này, coi như lược sơ á, thì quý thầy, không có giảng cái phần đó thì coi như là hơi thiếu, thay vì phải giảng cái phần đó thì cũng quá nhiều, cho nên Thầy không giảng. Nhưng ở đây Thầy chỉ lược sơ để quý thầy thấy được cái chỗ mà sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp đó. Đó là nó lôi hút, nó cám dỗ chúng ta cũng dữ lắm. Nhưng ở đây để chuyên qua trong cái phần giới luật của giới tuệ thì chúng ta nhắc lại cái phần này để chúng ta thấy được cái chỗ mà chúng ta tiến vào con đường của Đạo Phật.

Những sắc pháp do mắt cảm nhận nó làm cho chúng ta thấy khả ái, mỹ miều, thích thú, hấp dẫn câu hữu với dục lạc và ái lạc.Đó thì những cái pháp đó chúng ta thấy nó là sợi dây xiềng xích, lòi tói mà trói chặt chúng ta lắm đó. Coi chừng những cái hình ảnh sắc pháp đó nó sẽ cám dỗ chúng ta mạnh lắm đó.Những tiếng pháp do tai cảm nhận, những âm thanh, tiếng phápđó coi chừng nó cũng có thể là những sợi dây xiềng xích, lòi tói nó trói chặt chúng ta lắm đó. Những hương do mũi cảm nhận, những hương thơm domũi cảm nhận nó cũng là sợi dây xiềng xích, lòi tói trói chặt chúng ta đó. Những vị do lưỡi cảm nhận, tức là những ngày mà chúng ta ăn món ăn ngon, ăn dở, coi chừng nó trói chúng ta chặt lắm đó. Nó là sợi dây xiềng xích, lòi tói rất là chặt đó. Do xúc cảm nhận, do xúc thân cảm nhận. Đó thì những điều kiện đó nó là sợi dây trói rất chặt. Năm pháp này khiến cho con người chấp trước, mê đắm, bị trói buộc không thấy nguy hiểm của chúng, không nhận thức sự không thoát ly chúng. Nếu mà chúng ta không nhận nó được, thì nó sẽ trói buộc chúng ta rất chặt chứ không phải là đơn giản đâu. Thường thường là chúng ta xem thường nó lắm nhưng mà rồi chúng ta sẽ bị nó trói chặt. Cho nên ở đây, Phật chỉ nêu lên năm cái pháp để mà nó lôi cuốn, nó trói chặt chúng ta.

Nhưng chúng ta còn quên, có một cái pháp nữa tức là pháp thứ sáu đó. Do cái ý, ở đây nói nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý. Thân thì có xúc, mà ý thì nó có khởi ra các pháp cho nên cái pháp nó làm cho chúng ta trở thành những kiến chấp.Nó cũng ghê gớm vô cùng. Nó trói chặt chúng ta. Biết cái pháp của mình là sai chứ chưa dám bỏ đâu. Khi mà mình nghĩ rằng con đường thiền của tui tu đây đúng của Phật rồi mà sự thật nó trật lất à, nó hổng đúng. Mà họ nói nó là đúng rồi, họ bỏ hổng có được. Cũng như họ tu tập thiền xuất hồn, họ nói đây là xuất hồn tôi có xuất hồn được rồi, cho nên từ đó họ không bỏ được. Đó là cái pháp, cái pháp làm cho họ dính mắc. Nó cũng cám dỗ dữ lắm. Khi mà đọc được cái bài nào đó họ thích thú, cũng chẳng hạn như có người đọc sách của ông Krisnamurti, trời ơi! nó hay quá, quá chừng hay. Do đó mở miệng ra thì cứ Krisnamurti không ở trỏng à. Mà cuối cùng thì ông ta chỉ có miệng không à, chứ không có giải thoát như Krisnamurti chút nào hết. Cho nên cuối cùng cái đó gọi là cái kiến chấp của pháp. Mà cái đó nó lôi cuốn cũng mạnh lắm. Hở ra chút nào thì ông ta dương cổ ra mà khạc ba cái thứ đó. Nó không phải là con đường giải thoát, mà là con đường tà, một con đường sai, mà lý luận nghe nó siêu việt dữ lắm. Cho nên từ đó chúng ta bị cái lầm chấp đó, chúng ta thấy nó hay, cho nên chúng ta bị dính nó rồi. Nó cũng làm chúng ta cũng thích thú cũng say mê, cho nên nó trói buộc chúng ta rất chặt. Cho nên ở đây thì Phật nói năm, chứ sự thật ra nó là sáu. Sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp mà, chớ đâu phải là cái thứ thường đâu.

6. Năm triền cái

Ờ bây giờ tiếp tục, chúng ta sẽ học cái phần này. Bởi vì chúng ta nghe triền cái rồi nghe nào là kiết sử mà chúng ta không hiểu nó thì chúng ta biết ở đâu mà chúng ta dẹp những cái triền cái này. À bắt đầu chúng ta phải học cái này.

Có năm triền cái được gọi là chướng ngại, được gọi là màn che, triền phược trong giới luật của bậc Thánh.Nghĩa là năm cái này nó làm cho chúng ta, nó làm che mất cái giới luật nghi của các bậc Thánh. Nó làm cho chúng ta không giữ trọn được các bậc Thánh là năm cái triền cái này. Cho nên một cái người mà học về giới luật, mà không thông được năm cái triền cái này á, thì chúng ta bị nó che. Bởi vì cái cái là cái màn che, nó che ngăn, nó làm cho chúng ta không có thấy được, cho nên chúng ta phạm giới. Còn chúng ta thấy được, chúng ta không có phạm giới. Cho nên trong cái luật của bậc Thánh hiền á, mà khi mà chúng ta rõ được năm triền cái này á, thì chúng ta không còn bị nó che mất cái luật của chúng ta đi. Còn nếu mà không rõ thì nó bị che mất đi, nó làm chúng ta phạm giới.

Một, là dục cái, tức là tham cái đó. Hai là sân cái. Ba là hôn trầm thùy miên cái. Bốn là trạo hối cái. Năm là nghi cái.Đó là năm cái được gọi là ngũ triền cái đó, năm cái sự ngăn che làm chúng ta mờ mịt, làm chúng ta phạm giới của bậc Thánh hiền đó. Thì đó là năm cái này.

Dục cáihay là tham cái, tức là cái lòng ham muốn của chúng ta, nó ngăn che, nó làm chúng ta phạm giới. Bởi vì mình ham muốn, thí dụ mình thấy cục đường á, hoặc miếng kẹo hoặc cái bánh, mình thèm ăn rồi. Thì bắt đầu, mình lấy mình bỏ miệng mình nhai nuốt đi. Thì tức là cái lòng tham muốn của mình đó đó, mà nó che đi, làm cho mình phạm giới phi thời. Phải không, quý thầy thấy rất rõ không. Cho nên chỉ một chút xíu thôi là mình bị phạm giới rồi. Chỉ một chút à, nó ham muốn cái đó thì nó bị che cái giới luật đi. Thì cái đó là mình bị phi thời mất.

Sân cái, tức là cái tâm sân hận của chúng ta, giận dữ lên thì nó làm chúng ta phạm vào những cái giới luật. Lời ăn tiếng nói chúng ta thô lỗ, thì tức là nó phạm vào cái giới luật đó rồi. Nó chửi mắng người ta, nó nạt nộ người ta, nó làm dữ tợn thì đó là phạm phải giới luật về khẩu nghiệp của chúng ta.

 

Ba là hôn trầm thùy miên cái.Hôn trầm là ngủ gục, thùy miên là ngủ. Những cái người mà ngủ này á, họ thường thường là họ bị phi thời. Cho nên trong cái vấn đề hôn trầm thùy miên này, nó mới sanh ra cái nghi, à cái si. Mà cái si, cái si cái, tức là cái ngu si, cái vô minh á thì gọi là hôn trầm thùy miên. Cái tức là si, nên gọi là tham sân si đó, nó là ba cái độc. Thì hôn trầm thùy miên là cái trạng thái của cái người ngu si. Mà ngu si thì nó làm cho người ta vô minh, người ta không có thấy cái đúng, cái sai, cái nào là hại, cái nào không hại, cái nào là đúng chân lý, cái nào không đúng chân lý. Vì cái si mà, làm sao đúng được, cho nên do đó, nó bị lầm chấp. Cũng như bây giờ, mình chấp một cái pháp nào đó, mình cứ cho nó đúng, tức là do cái si mê của mình, bị cái kiến chấp. Cũng như mình lầm chấp cái thân của mình có cái ngã ở trong này, có cái thật ở trong này. Đó là cái lầm chấp, mà cái lầm chấp đó là cái si, si mê. Mà cái si mê đó nó hiện ra cái tướng hôn trầm thùy miên, tức là cái người mà ngu si á, là cái người tham ngủ. Cái người mà ham ngủ, ngủ gà ngủ gật là mấy người ngu si lắm, họ không có thông minh. Mặc dù họ thông minh cái gì kệ họ, nhưng đối với Phật pháp đối với sự giải thoát tu hành, họ là cái người ham ngủ thì họ là cái người ngu si. Họ không sáng suốt được, họ không thấy được cái chân lý đúng là cái chỗ giải thoát. Mà họ cái người ngu si, hôn trầm thùy miên đó, những hạng người đó luôn luôn chạy theo dục, chứ không bao giờ mà họ thoát ra khỏi dục.

Bốn là trạo hối cái, trạo hối cái là những cái loạn tưởng, những cái vọng tưởng nó liên tục, nó từ cái này đến cái khác, nó làm cho họ nhớ tiếc thương cái này, nhớ tiếc thương cái kia. Ngồi đây mà nhớ chuyện quá khứ không đó. Thì cái chuyện đó là trạo hối của họ, gọi là trạo hối cái. Nó che làm cho không có thấy được cái tâm của họ đang dày vò đang đau khổ, đang nhớ cái này, đang tiếc cái kia đó, gọi là trạo hối.

Năm là nghi cái:Khi mình đến mình học ông thầy nào đó, dạy mình, mình nghi ông thầy, ổng chưa có tu chứng, như thế này như thế khác. Thôi mình học mấy bữa, bỏ đi. Như mình thấy cái vị đó tu hành, mình đâu có hiểu được họ như thế nào trong một ngày, hai ngày đâu. Làm sao trông vào được, ông thầy này ông ở bẩn quá à, không thể được. Rồi mình ở với ông thầy này, ông ở khổ hạnh quá à, ở cũng hổng không được, ông này ông ăn uống ngày có bữa, vậy mình sống sao nổi mà tu, ông thầy này ông làm cái kiểu cách của ổng, chứ chưa chắc ổng đã chứng. Do đó mình nghi ổng đi, mình nghi ổng tức là mình phải bỏ ổng rồi, mình không làm sao mình tu. Cho nên, những cái nghi đó là nó che mờ mà mình không thấy được. Hoặc là ông thầy đó ông thể hiện qua thử thách người đệ tử. Cái người đệ tử tưởng là ông thầy này còn phàm phu quá, thấy kiểu cách của ổng không phải của Thánh. Nhưng mà không ngờ là người ta thử thách mình, nhưng mà cuối cùng là mình bị người ta gạt mình rồi mình đâm ra mình nghi. Từ đó mình sẽ mất chỗ đứng của mình tu tập.

Bởi năm triền cái này mà người tu sĩ bị che khuất, bị trói buộc, bị triền phược, bị chướng ngại, khiến cho người tu sĩ phạm giới. Đó thì năm cái triền cái đó sẽ làm cho người tu sĩ phạm giới, đều là do năm cái triền cái đó.

7. Năm hạ phần kiết sử

À thì chúng ta đã biết được năm cái triền cái rồi. Thì bây giờ chúng ta học thêm, năm cái hạ phần kiết sử. Bởi vì về kiết sử thì nó có năm hạ phần kiết sử và năm thượng phần kiết sử. Nếu mà chúng ta không học thì chúng ta làm sao biết được. Do đó chúng ta thấy triền cái nó cũng giống mà lại là kiết sử nó cũng giống như nhau, nó không khác nhau. Mà chỗ nào là kiết sử, chỗ nào là cái. Chúng ta phải phân biệt được cái chỗ này.

Năm hạ phần kiết sử:

- Một là tham.

- Hai là sân.

- Ba là si.

- Bốn là mạn.

- Năm là nghi.

Tham tức là hồi nãy là dục cái đó. Thì chúng ta thấy nó che ngăn nó làm cho chúng ta không thấy gọi là cái. Mà nó làm cho chúng ta bị trói buộc, bị dính mắc đó, thì đó là kiết sử. Kiết sử có nghĩa là nó trói chúng ta rồi nó sai chúng ta, nó làm cho chúng ta chạy theo nó gọi là kiết sử. Cho nên khi mà chúng ta bị một cái tâm tham, mà nó kiết sử á thì chúng ta bị nó trói chúng ta rồi nó sai chúng ta gọi là kiết sử. Mà khi một cái tâm tham mà của chúng ta nó bị mờ ám nó làm cho chúng ta phạm giới đó, thì cái đó là dục cái. Chúng ta không rõ cho nên do cái tâm ham muốn đó mà nó xảy ra nó làm chúng ta phạm giới. Thì đó là dục cái. Chẳng hạn là, như bây giờ đó mình bị che mờ, mình thấy một cái cô phụ nữ đi ngang qua, trong tâm mình khởi lên có cái tâm dục, thì do đó là mình bị cái tâm dục mình nó che đi. Tức là nó tâm tham dục đó, nó che đi. Do đó cái ý mình khởi lên, mình thấy cô ta đẹp, chứ mình chưa khởi gì hết, thấy cô ta đẹp thì ngay đó là mình bị che mờ đi, do cái ý đó mình đã bị phạm giới. Đó, còn bây giờ thì kiết sử thì nó lôi chúng ta chạy theo nè cười cợt, nói chuyện với cô ta rồi đó, thì cái chuyện đó là kiết sử. Bây giờ nó lại gần hơn đó, hồi đó nó che chúng ta, rồi chúng ta hổng thấy, chúng ta khởi mà khởi ý thích thôi. Thì bắt đầu cô này ngó mình cái, liếc cái rồi, mình cũng ngó theo liếc theo, bắt đầu bây giờ mình đi theo gót cô ta, tìm cách gợi chuyện nói. Thì như vậy, đó là mình đã bị kiết sử nó trói mình đó.

Sân nó cũng vậy, mà si. Ở đây chỗ si mà gọi là năm hạ phần kiết sử á thì Phật còn có một cái tên gọi là giới cấm thủ. Nghĩa là cái si nó làm cho mình, dính mắc, giữ gìn cái đó trở lại. Nó làm cho mình không có thấy cho nên mình không có buông ra được, mình không có ly ra được. Chạy theo hoài mà không có biết mệt mỏi. Đó là gọi là si, cho nên Phật còn gọi là giới cấm thủ.

Mạn, tức là, ở đây Phật còn gọi chữ mạn là thân kiến. Nghĩa là mình chấp cái thân của mình. À cái phần mà năm hạ phần kiết sử này á, là thay vì mạn là ngã mạn, là kiêu mạn thì ở đây mạn của cái năm hạ phần kiết sử này thì Phật cho là thân kiến. Tức là mình chấp cái thân của mình là có thật, có thật ở trong thân này, có cái thật ở trong này. Ở trong cái thân tứ đại này, nó có cái thật ở trong này. Cho nên đó gọi là thân kiến là kiến chấp, tức là chấp cái thân có thật. Cho nên chữ mạn đây là chỉ cái thân kiến, chứ không phải mạn là ngã mạn, cao ngạo, mà đây là thân kiến. Cho nên năm hạ phần kiết sử này là chắp cái thân mình, do có vì vậy mà có những vật chất xung quanh là cái năng sở của nó, nó trói buộc mình nó làm cho mình bị cái mạn này.

Nghi thì chắc chắn là nãy Thầy có giảng ở nghi cái rồi, bởi vì cái nghi này nó nghi rồi bắt đầu nó đi theo dõi rồi nó này kia nọ, nó đủ cách nó lôi cuốn mình đó, gọi là nghi. Mà nó cái kiết sử thì nó lôi mình đi theo cái sự nghi đó, mà nó không bao giờ mà rời gọi là kiết sử. Cho nên đây gọi là năm hạ phần kiết sử.

8. Năm thượng phần kiết sử

Năm thượng phần kiết sử thì như thế nào?

- Một thì sắc tham.

- Hai là vô sắc tham.

- Ba là mạn.

- Bốn là trạo cử.

- Năm là vô minh.

Vô minh ở đây chúng ta phải hiểu đó là si đó, là hôn trầm thùy miên như hồi nãy đó là ở trên cái kia. Còn chữ si ở chỗ năm hạ phần kiết sử này á là giới cấm thủ, tức là bị dính mắc, nó không rời ra được, nó giữ chặt, nó trói buộc ở cái vật chất đó rồi, làm cho chúng ta chặt ở trong đó. Cho nên cái si này nó bị mờ mịt, nó vô minh nó không thấy mà chính cho đó là cái chấp của mình. Như bây giờ thân kiến, mình chấp cái thân của mình là thật, vì giới cấm thủ có cái si, cho nên mình coi đó là thật. Ai nói gì mình cũng chẳng nghe hết, tức là mình bị si tức là giới cấm thủ đó.

Còn ở năm thượng phần kiết sử này, sắc tham nghĩa là có một cái hình ảnh, có một sắc tướng nào đó, làm cho mình chạy theo cái sắc đó, trói buộc mình chạy theo sắc đó, tức là sắc tham. Vô sắc tham tức là mình ngồi mình tưởng tượng ra hình sắc này sắc kia thấy thích thú ở trong đó, đó là kiết sử vô sắc tham.

Ba là mạn, tức là ở chỗ mạn này là cao mạn, kiêu mạn chứ không phải mạn là thân kiến nữa đâu. Tức là nó coi mình là trên hết á. Thì cái mạn cũng có nghĩa là thân kiến, cũng có nghĩa là cao ngạo, cũng có nghĩa là chấp ngã.

Trạo cử, như hồi nãy ở trạo hối đó. Trạo cử là nó lăng xăng, nó nghĩ chuyện này đến chuyện kia, lung tung. Đó là năm thượng phần kiết sử. Thì cái triền miên của cái tư tưởng nó nối tiếp nhau, nó gây cho chúng ta có cái sự liên tục trói buộc nhau ở trong sự triền miên suy nghĩ đó, thì cái đó là trạo cử của kiết sử, năm thượng phần kiết sử.

Vô minh tức là si thì si vô minh nó cũng giống như những cái si kia, nhưng mà cái si này nó thể hiện qua cái chỗ, vô mình mờ không thấy rõ năm thượng phần kiết sử này, không có thấy rõ cái chân lý giải thoát của Đạo Phật. Còn cái si hồi nãy đó là hôn trầm thùy miên á, đó là cái sự ngu si của một cái mất tỉnh thức, nó không sáng suốt. Còn cái chỗ vô minh này, nó có minh. Cái chỗ vô minh của thượng phần kiết sử này á là cái người này có thể là một nhà bác học, một nhà tiến sĩ học, rất thông minh, thông minh mọi mặt của thế gian, nhưng họ không có thông minh con đường giải thoát của họ, không có trí tuệ hiểu biết con đường giải thoát của Đạo Phật, khổ, tập, diệt, đạo cho nên họ không có giải thoát được họ. Thì vậy cái vô minh này gọi là si, họ không thấy được cái chân lý giải thoát, mà họ thấy toàn là chạy theo cái danh, lợi, chạy theo cái danh của thế gian, cái lợi của thế gian, cái sắc của thế gian, cái ăn, cái uống, cái ngủ của thế gian. Họ làm cái gì họ cũng lo phục vụ cho những cái đó. Thì họ gọi là vô minh, chứ họ thông minh lắm chứ hổng phải. Họ làm ông giám đốc, bà giám đốc chứ hổng phải nhỏ đâu. Họ là ông lớn không  chứ hổng phải nhỏ đâu, nhưng mà họ vẫn vô minh là vì họ không giải thoát. Cho nên chữ si của năm thượng phần kiết sử thì chúng ta phải hiểu nó nằm ở chỗ, nó chạy theo những thứ thông minh của dục lạc, chứ không phải si theo cái kiểu mà buồn ngủ mà như mấy thằng làm biếng đó đâu, như là triền cái đó đâu. Đó thì phải hiểu như vậy, thì chúng ta mới hiểu được những cái danh từ ở trong kinh điển của Đạo Phật để chỉ cho cái tên của nó như thế nào.

9. Bảy kiết sử

(tóm chung năm hạ phần kiết sử và năm thượng tầng kiết sử)

Và về phần kiết sử mà gọi chung á. Thì Đức Phật có cho nó là bảy cái kiết sử. Nghĩa là hồi đó thì 5 cái hạ phần kiết sử, 5 cái thượng tầng kiết sử, tức là 10 cái kiết sử. Nhưng mà Đức Phật tóm lại thì cho chúng ta biết là có 7 cái kiết sử. Đó là:

- Một: ái kiết sử.

- Hai: sân kiết sử.

- Ba: kiến kiết sử.

- Bốn: nghi kiết sử.

- Năm: mạn kiết sử.

- Sáu: hữu tham kiết sử.

- Bảy: vô minh kiết sử.

Đó, thì chúng ta thấy rõ ràng là bảy cái kiết sử này mà gom chung nó là 10 cái kiết sử kia, năm hạ phần kiết sử và năm thượng phần kiết sử. Gộp lại thì nó chỉ có 7 kiết sử, tắt lại thì có 7 kiết sử mà thôi. Ở đây thì những kiết sử cũng là ái kiết sử tức là dục kiết sử hay là tham kiết sử thôi chứ không có gì. Sân thì biết rồi, kiến thì thân kiến biết rồi, nghi quý vị cũng biết rồi, mạn cũng biết rồi. Hữu tham kiết sử các vị cũng biết rồi. Mà vô minh kiết sử cũng biết rồi. Hữu tham tức là có khởi một cái lòng ham muốn, Hữu là có mà, có khởi một cái lòng ham muốn tức là có kiết sử liền tức khắc. Như vậy là chúng ta đã rõ hết bảy kiết sử.

10. Bảy tùy miên

Vậy thì rõ bảy kiết sử thì chúng ta phải rõ thêm bảy tùy miên. Tùy miên đây không phải là thùy miên. Thùy miên là buồn ngủ. Còn tùy miên, tùy là theo, miên là liên tục. Theo liên tục, cho nên cái này được gọi là theo liên tục đó thì gọi là bảy tùy miên. Cho nên, có nhiều người không hiểu á, thấy ở trong kinh sách có chỗ sao để thùy miên, có chỗ sao để tùy miên, họ không hiểu. Họ không hiểu cái chỗ danh từ người ta dùng. Và người ta ta cũng không hiểu bởi vì cái chữ tùy với chữ thùy, nghe cái âm nó gần như là giống nhau. Nhưng nó cách xa lắm. Chữ thùy là nó ngủ, mà chữ tùy là nó theo. Đó, phải hiểu như vậy thì chúng ta mới thấy cái chỗ bảy tùy miên này. Nó có bảy tùy miên, chứ không phải nó có hôn trầm thùy miên không. Cái kia là ngủ nghỉ, ngủ gục thôi, nó khác.

Cho nên bảy tùy miên này nó như thế nào?

 

Một là dục ái tùy miên.Nghĩa là cái lòng tham ái, tham dục của mình á, nó miên man nó thích thú ở trong đó nó kéo dài chúng ta, nó thích lắm, nó kéo dài thời gian miên miên ở trong đó đó. Cái người mà có cái tâm dục nó miên man ở trong những cái hình ảnh của các cô gái mà khiêu gợi họ đó, họ không bao giờ quên những hình ảnh đó đâu. Cho nên nó làm cho họ miên man ở trong chỗ thích dục đó.

Sân tùy miên cũng vậy.Người ta chửi mình cái bắt đầu suốt ngày đó ở trong lòng nó cứ liên tục nó cứ phiền não, phiền não hoài đó, gọi là tùy miên sân đó. Đó, mình phải hiểu chỗ đó. Ngay sân rồi thì mình dứt đi liền, không, để nó kéo dài từ ngày này sang ngày khác, ba bốn bữa mới cười cười được chút. Chứ cái mặt héo xèo à. Đó là nó bị tùy miên sân đó.

Kiến tùy miên cũng vậy.Luôn luôn lúc nào mình cũng chấp những cái ý nghĩ của mình, cái gì của mình đúng, luôn luôn mình cứ cho đúng, luôn luôn đúng, liên tục hoài, luôn luôn khi nào cũng cho đúng đó. Coi chừng cái đó nó kéo dài hoài, nó không bao giờ cho mình thoát ra khỏi những tà kiến nữa. Nhiều khi những cái tà kiến của mình, mình cứ cho là mình đúng, rồi mình cứ miên mật, liên tục ở trong đó, mình cứ cho nó rằng đúng, đúng, đúng, đúng, không bao giờ sai hết, ai nói gì cũng trật, chỉ có mình là đúng thôi. Thì cái đó là cái tùy miên đó, tùy miên kiến tùy miên.

Nghi tùy miên cũng vậy.Nghi người nào nghi chết thì thôi à, không có chịu suy nghĩ coi người ta có đúng hay sai, người ta có ăn trộm hay không? Mà cứ nghi người ta ăn trộm, cứ để  nghi ăn trộm hoài à, mà người ta có ăn trộm đâu. Đó là nghi tùy miên.

Mạn tùy miên cũng vậy.Ngã mạn cống cao luôn luôn lúc nào hở ra cũng nghênh mặt ở trên trời á, đi thì hổng ngó dưới đất, ngó trên trời coi thiên hạ không ra gì, coi người ta như kiến, cỏ đó. Đó là mạn tùy miên.

Hữu tham tùy miên. Lòng ham muốn của chúng ta, có cái gì cũng ham muốn, liên tục ở trong đầu. Thấy cái gì cũng ham, thấy cái gì cũng ham đó, gọi là hữu tham tùy miên, thấy vật gì nhỏ lớn gì cũng tham hết, cũng đem nhét, cất hết. Đó là tham tùy miên đó.

Vô minh tùy miên. Là luôn luôn lúc nào cũng hổng thấy hiểu biết gì hết à, cái gì cũng chấp, cái gì cũng dính, cái gì cũng mắc hết à, lúc nào nó cũng miên mật ở trong cái đầu của người đó hết. Đó gọi là vô minh tùy miên, không có hiểu cái gì hết, cái gì cũng bị dính mắc hết.

Đó là những cái phần mà chúng ta học về những cái từ để chúng ta biết được những cái trạng thái của tâm chúng ta nó rơi vào ở trong những cái trạng thái nào của kiết sử, của năm triền cái, của bảy cái tùy miên. Chúng ta biết được những cái chỗ đó để mà chúng ta biết được cái tâm niệm của mình nó đang ở cái dạng nào, mà chúng ta diệt trừ nó chớ không có để. Nói như vậy có quá nhiều, quý thầy cũng khó nhớ, do đó quý thầy cũng cần đọc đi đọc lại nhiều lần để nhớ những cái này. Khi tâm chúng ta khởi ra chúng ta biết nó nằm ở trong cái kiết sử nào, cái dục cái nào, như thế nào? thì chúng ta mới loại trừ nó ra được. Còn nếu không á thì chúng ta khó mà loại trừ ra được đâu.

À bây giờ thầy đọc lại chỗ tùy miên con, để cho các con kiểm tra lại bảy. Một là dục ái tùy miên, hai là sân tùy miên, ba là kiến tùy miên, bốn là nghi tùy miên, nghi tùy miên các con, năm là mạn tùy miên, sáu là hữu tham tùy miên, bảy là vô minh tùy miên. Đủ rồi phải không?

11. Giới tuệ

Để tiếp tục chương trình giáo án này, quý thầy học đến giới tuệ. Sau thời gian đã qua, đã được học giới hạnh, giới đức và bây giờ là học giới tuệ.

Giới tuệ phải được đặt trên nền tảng của giới đức, nếu không đặt trên nền tảng giới đức thì khó mà xây dựng ngôi nhà giới tuệ được. Nghĩa là không tu tập xong giới đức thì không thể nào tu tập giới tuệ được, cũng như các thầy không tu tập giới hạnh được mà vội tu giới đức thì không được.(BBT:CĐ,21A,E00:44:20)Ví như trường học ngoài đời có ba cấp, (BBT:CĐ,21B,B00:00:00)một là Tiểu học, hai là Trung học, ba là Đại học. Nếu học chưa xong Tiểu học thì làm sao lên Trung học học được? Nếu học chưa xong Trung học mà lên Đại học thì làm sao học được. Vì vậy quý thầy muốn tu theo Đạo Phật thì quý thầy phải tu tập lớp sơ thiện, tức là giới hạnh. Khi đã tu tập lớp này xong mới tiến lên lớp trung thiện, giới đức. Sau khi đã tu tập xong lớp trung thiện xong quý thầy mới tiến lên lớp tu tập  hậu thiện,  là giới tuệ.

Đó thì quý thầy thấy nó phải có từng bước, từng bước. Cũng như bây giờ thí dụ như cái lớp mà sơ thiện là cái lớp giới hạnh, mà cái lớp giới hạnh thì quý thầy biết rằng đó là cái lộ trình của cái người tu sĩ, mà giờ qúy thầy còn ở trong cái chiếc áo của người cư sĩ, còn gia duyên còn làm những công việc, còn bao nhiêu nghề nghiệp để sinh sống thì thử hỏi quý thầy không có thực hiện được cái lớp đó, mà giờ quý thầy ngồi cái lớp giới đức để tu thiền định có được không? À như vậy là quý thầy không có học cái lớp tiểu học mà nhảy lên trung học học thì ngồi đó chỉ ngó thôi chứ làm gì, người ta cho bài ra chỉ còn có nước cắn ngòi bút chứ làm sao mà làm. Đó, thì quý thầy thấy cái điều đó là một cái điều quý thầy đã lạc ở trên con đường tu tập. Cho nên cái ba y một bát mà mình vẫn chưa xong mà mình vội mình ngồi tu thiền thì chẳng qua mình vào hang quỷ, chứ thiền gì mà thiền đúng được. Bởi vì đức hạnh của con người là cái giới hạnh là phải dẹp tất cả đời sống của thế gian mới đi vào con đường này được.

 

Bởi vậy đến giới tuệ, quý thầy mới thấy cái lực của giới tuệ, nó tuyệt vời không thể nào tưởng tượng được. Bởi vì người ta phải dẹp hẳn cái thế gian, cái đời sống của thế gian,  hoàn toàn là người ta thực hiện cái đời sống của bậc tu sĩ rồi. Do đó mới đến giới tuệ này, chúng ta mới thấy cái sự siêu việt của con người chứ đâu phải là tầm thường. Cho nên muốn đi được vào cái chỗ này mà quý thầy còn sống ở trong cái thế gian thì thử hỏi làm sao mà quý thầy được. Cho nên cái lớp sơ thiện mà không được thì làm sao mà cái lớp mà đại học, cái lớp mà giới tuệ được, cái lớp mà hậu thiện được, đâu có phải chuyện dễ đâu.

Lẽ ra người dạy đạo tu hành không thể dạy mênh mang như thế này được.Nghĩa là đối với Thầy, là một người mà dạy đạo thì không bao giờ mà dạy mênh mang như thế này nhưng vì cái giáo án tu tập của đức Phật đã có sẵn mấy ngàn năm. Nghĩa là cái giáo án của đức Phật đã để lại trong kinh sách của chúng ta mấy ngàn năm rồi, chứ không phải là ít, 2541 năm chứ đâu phải ít, thế mà đến bây giờ chưa có ai sắp xếp lại được những cái thứ lớp này. Cho nên ở đây thì vì vậy mà Thầy phải dạy mênh mang như vậy, chứ còn lẽ ra mà dạy đạo là dạy tùy theo từng căn cơ của mỗi người. Giờ đến đây là phải sống đúng cái hạnh của người tu, nghĩa là phải bỏ hết của cải tài sản, dẹp hết nghề nghiệp, đến đây chỉ ôm bát đi xin thôi. Cái đó là cái giới hạnh thứ nhất, chấp nhận được thì vô tu, không chấp nhận được thì thôi. Chứ còn tu lơ mơ mà như thế này á, thì tốn của đàn na thí chủ, chứ có lợi ích gì đâu, nó có đi đến chỗ nào được đâu. Cho nên khi mà chấp nhận đời sống xuất gia tu hành rồi thì phải ba y, một bát rồi. Đó là cái giới hạnh

Về cái giới đức thì bắt đầu bây giờ mình đã ly được rồi thì ngay đó giới đức mình có thể tiếp tục mình tu được rồi, đâu có gì khó đâu. Thì quý thầy thấy cái điều kiện tu tập phải rõ như vậy, còn bây giờ Thầy dạy mênh mang như thế này thì thử hỏi có ai trong lớp mình có giới đức được chưa? Chưa! Phần nhiều thì chúng ta đang ở trong lưng chừng chứ chưa phải là rõ nét đâu, khó lắm chứ không phải dễ đâu.

Nhưng vì giáo án tu tập của đức Phật đã có sẵn mấy ngàn năm nhưng chưa ai sắp xếp, có lớp lang có kĩ thuật, thấp cao cho rõ ràng để người tu tập được dễ dàng,  vì thế Thầy phải sắp xếp có lớp lang, có kĩ thuật nên mới dạy mênh mang như thế này. Vả lại, nếu Thầy không làm điều này thì nhìn trước nhìn sau còn có ai làm được, và làm sống lại giáo lý của đức Phật. Nghĩa là bây giờ nhìn trước, nhìn sau thì Thầy thấy chưa có một vị thầy nào, chưa có một người nào mà có thể gánh vác cái trọng trách này được. Cho nên buộc lòng Thầy phải dạy cách thức mênh mang như thế này. Chuyện mà các thầy chưa tu tới mà phải nói gọi là dạy mênh mang đó, vì phải tu tới đâu là dạy tới đó chứ không dạy cái kiểu này được.

 

Cho nên, ngày xưa đức Phật dạy đệ tử của ngài cũng vậy, khi tu đến đâu thì Ngài dạy tới đó. Mà người nào chưa tu tới đâu thì Ngài chưa có dạy tới những cái mà chưa có thể mà dạy cho họ được. Còn bây giờ vì những cái điều kiện, nó có những cái điều kiện cần phải làm cho nên Thầy phải làm mà thôi, chứ dạy như thế này nhiều khi gieo vào trong tâm tư của quý vị những cái tưởng giải trong đó không à, rồi những cái tưởng tượng của các vị trong đó không à, chứ không phải là cái tốt lành gì hết. Cho nên Thầy không có mong muốn làm cái điều này.

Cho nên từ cái ngày mà thầy tu hành xong, Thầy ra thất á. Thầy không bao giờ thầy muốn viết một bài kinh nữa, Thầy đã hiểu biết những cái lầm lạc đó, vì viết bài kinh là giết người ta chứ chưa phải là độ người ta đâu. Bởi vì người ta, khi mà người ta hiểu nó hay á, thì người ta bị dính nó rồi. Khi mà người ta chưa tu tới đó, người ta tập chưa có căn bản, đầu chưa có mà người ta tập người ta thấy cái hay đó bắt đầu người ta tập cái đó, thì cái tưởng của người ta nó sanh ra. Nó sanh ra thì nó là ma chướng của họ chớ đâu phải chuyện dễ. Cho nên cái viết kinh sách là một cái tai hại.

Cho nên thời đức Phật, Ngài không có viết kinh sách, và người nào dạy tới đâu là tu tới đó. Rồi sai thì Ngài nhắc nhở, chớ cũng không cho ai mà lấy lá buông hoặc lấy lá thốt nốt mà ngồi mà viết chữ lên đó hết để mà ghi nhớ lại như bây giờ đâu. Còn bây giờ chúng ta ghi nhớ vậy, nó làm cho cho đầu óc của chúng ta không có sống độc cư, không có sống trầm lặng được. Thường thường là chúng ta hay quên, mà chúng ta tu tập, vốn tu tập chứ không phải vốn để nhớ. Tu tập để giải thoát chứ không phải để nhớ một cái bồ chữ đó đâu, một cái tủ đựng kinh sách đó đâu.Cho nên chúng ta vốn để nhớ, nhớ mà cái tâm của chúng ta trở thành một cái tủ đựng kinh sách. Từ đó cái giải thoát nó không có, mà nó chỉ toàn là có cái tri kiến mà thôi. Đó là cái tai hại mà khi mà Thầy dạy đạo thày biết cái này rất là rõ ràng, không phải là một cái chuyện đơn giản.

Vì vậy, mà về cái vấn đề giáo lý của nhà Phật. Bây giờ phải sắp xếp mà nhìn trước, nhìn sau thì ai là cái người mà làm cái này. Cho nên Thầy buộc lòng phải làm mà làm với cái sự bất đắc dĩ của mình, chứ không phải làm với cái sự mà cầu danh, cầu lợi ở trong này đâu. Thầy chỉ mong có người tu hành chứng đạo, chứ không phải mong cho người ta có kiến thức hiểu biết như thế này đâu. Cho nên, cái viết ra là một cái tai hại rất lớn. Cái nói ra khi mà người ta chưa tới là một điều tai hại cho tư tưởng, làm hư hoại tâm hồn của họ, làm hư hoại tư tưởng của họ. Còn hiểu rồi, nó dính mắc ở trong đó, nó khó mà giãy dụa, nên họ đâu còn mà thanh thản được. Họ bị cái lời nói của Thầy, họ bị những dòng chữ của Thầy làm cho chi phối tâm hồn của họ. Cho nên họ đâu còn là một tờ giấy trong sạch nữa, họ bị Thầy gạch mực ở trong đó quá nhiều rồi. Cho nên những cái điều này là cái điều mà bất đắc dĩ Thầy phải làm thôi.

Bây giờ quý thầy bắt đầu tu, học tập Giới tuệ.

Khi tu tập Giới đức xong thì toàn thân của quý thầy chỗ nào cũng được thấm nhuần, thuần tịnh, trong sạch. Nghĩa là khi mà tu tập Giới Đức rồi thì thân tâm của quý vị nó thuần tịnh, nó thấm nhuần, rất là trong sáng và thanh tịnh, rất là sáng suốt. Nghĩa là lúc bấy giờ khi mà Giới Đức mà  thực hiện xong rồi thì nó thuần tịnh lắm! Tâm hồn của quý vị nó không còn ô nhiễm một chút gì ở thế gian, nó không còn có khởi một sự ham muốn dục lạc của thế gian, mặc dù là có bao nhiêu sức cám dỗ của nó cũng không lôi cuốn được quý vị nữa. Cho nên nó gọi là thuần tịnh, thấm nhuần, thuần tịnh, trong sáng. Đó, thì bắt đầu bây giờ quý vị mới học Giới Tuệ thứ nhất của cái tâm này đây!

“Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản”.

Như vậy nghĩa là lúc bây giờ cái tâm của quý vị nó đang ở trong cái trạng thái như vậy đó. Những cái danh từ mà Thầy chỉ đọc ra đây để cho quý thầy nghe được cái tâm của mình như vậy đó. Thầy đọc lại một lần nữa để quý thầy xét cái tâm của mình khi đã tu Giới Đức xong thì luôn luôn cái tâm của quý vị bao giờ nó cũng ở trong cái trạng thái này:

Với tâm định tĩnh - rất định tĩnh, không có gì làm cho nó chao động được hết, thuần tịnh - thuần là thanh tịnh, nó không còn bị cái gì mà dơ bẩn ở trong đó, cho nên nó không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến - nhu là mềm, nhuyến là nó mềm dẻo, dễ sử dụng - cái tâm của quý vị bây giờ dễ sử dụng, sai sao nó làm vậy hết, nó không bao giờ có chỗ cứng đầu cứng cổ như bây giờ đâu, vững chắc - luôn luôn nó rất vững chắc, cái sự nhu nhuyến đó nó mềm dẻo vậy chứ nó rất là vững chắc, nó không có bị chao động, nó bình thản, nó thản nhiên, nó thanh thản, nó không cái gì làm mất cái sự bình thản, thản nhiên của nó được. Đó là lúc bây giờ các vị đã học tu tập được cái Giới Đức rồi thì cái tâm của quý vị nó đến ở mức độ này. Mà nó đến ở mức độ này thì quý vị mới tập luyện được cái Giới Tuệ, chứ còn nếu không thì quý vị không bao giờ mà thực hiện được cái Giới Tuệ này đâu.

“Lúc bây giờ vị Tỳ kheo dẫn tâm hướng đến Chánh trí, Chánh kiến”. Bây giờ chúng ta mới dẫn tâm, tâm nó được thanh tịnh như vậy rồi thì quý vị mới dẫn cái tâm của quý vị đến Chánh trí - tức là trí chân chính của quý vị, rồi cái Chánh kiến - cái hiểu biết chân chính của quý vị thì vị ấy biết rõ, biết rất rõ. Nghĩa là người đó mà dẫn cái chánh trí với chánh kiến của mình thì biết rất rõ:

“Thân này của ta là do sắc pháp, do bốn đại mà thành, do cha mẹ sanh mà có, do nhờ cơm cháo nuôi dưỡng mà lớn, nhưng nó lại vô thường, biến hoại, phiền toái, đoạn diệt, hoại diệt. Trong thân này chỉ có thức uẩn là bị trói buộc, là bị quên mất”.

Nghĩa là khi người đó mà có sức định tĩnh của tâm như vậy rồi thì hướng tâm đến Chánh trí thì bây giờ mới nhìn thấy cái thân này nó rõ ràng như vậy và biết được cái thức nó đang bị trói buộc trong cái thân này, nó đang bị trói buộc ở trong đó và nó bị lãng quyên mất đi và bây giờ nó đang hiện ra được. Đó, thì bây giờ mới thấy được cái chỗ mà Thức thức nó đã từ lâu chúng ta nói thân ngũ uẩn của chúng ta mà, Sắc – Thọ - Tưởng – Hành – Thức đó, thì cái Thức này từ lâu nó nằm ngủ yên đó, nó bị trói buộc, cột chặt, không làm việc gì được hết. Tất cả  mọi “thằng khác” thì làm việc, còn riêng nó thì nó nằm im lìm đó, nó như là ngủ quên vậy, như người ta không có nhớ nó được vậy. Thì đó là khi mà chúng ta dùng cái sức định tĩnh của tâm chúng ta mới nhìn thấy được cái Thức của chúng ta nó đang bị ngủ quên, bị trói buộc từ lâu tới giờ vậy đó.

Bây giờ là lúc cần thiết dùng đến nó, nó sẽ làm các phận sự mà ta sai bảo trong khi tu tập Giới Tuệ. Đó, bây giờ nhìn nó mình thấy nó từ lâu bị trói buộc, nó bị bỏ quên lãng đi, vì vậy bây giờ mình mới cần thiết mình mới dùng nó để cho mình sai nó làm những phận sự sau này, cho nên mình sai nó cái gì thì nó cũng nghe theo hết.

Như vậy là khi mà chúng ta dùng được cái Chánh kiến, Chánh trí chúng ta mới quan sát lại nó, khi mà tâm chúng ta đã ở trong cái thanh tịnh, cái thuần tịnh này thì chúng ta mới có sai được cái Thức thức của chúng ta, mới dậy nó làm việc ở trong cái Giới Tuệ của nó mới được.

“Ví như một hòn ngọc lưu ly bảo châu đẹp đẽ, trong suốt, có tám mặt, khéo dũa, khéo mài, sáng chói, không uế trược, đầy đủ tất cả mỹ tướng. Một sợi dây được xâu qua hòn ngọc ấy, sợi dây màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng hoặc màu nâu chúng ta đều nhìn thấy rõ sợi dây ấy màu gì, rõ ràng, không sai một chút nào”.

Nghĩa là đức Phật ví như cái lúc mà cái tâm của chúng ta thuần tịnh như vậy mà chúng ta hướng đến chánh trí, chánh kiến mà thấy cái Thức của chúng ta bị trói buộc, bị ngủ quên, giống như chúng ta xỏ một sợi dây qua một hàng ngọc bảo châu trong suốt, cho nên sợi dây màu vàng là chúng ta thấy vàng, màu xanh là chúng ta thấy xanh, màu đỏ chúng ta thấy đỏ, nó không có thấy màu khác và không có mờ mịt chút nào hết. Đó là đức Phật đem cái ví dụ như vậy để chúng ta thấy rằng cái tâm mà chúng ta thuần tịnh rồi thì chúng ta mới dùng cái tri kiến và cái chánh kiến, cái chánh trí của chúng ta, chúng ta thấy được cái Thức của chúng ta, thấy được cái thân này vô thường, biến hoại, nó luôn luôn là bị hoại diệt, thay đổi, nó làm cho chúng ta phiền toái, đau khổ và đồng thời cái mà chúng ta đang cần dùng nó thì nó bị bỏ quên đi. Đó là cái Thức thức của chúng ta bị bỏ quên đi, chúng ta không thấy, nó bị trói buộc, nó bị bỏ quên, nó không có làm việc gì được hết. Bây giờ là lúc chúng ta cần thiết phải đánh thức nó dậy, phải dựng nó dậy để sai bảo nó làm công việc trong sự tu tập Giới Tuệ của chúng ta. Nghĩa là chúng ta muốn tu tập Giới Tuệ thì chúng ta phải đánh thức Thức của chúng ta dậy thì chúng ta mới tu tập được Giới Tuệ. Còn Thức thức chúng ta không có dậy thì không có tu tập được Giới Tuệ. Đó, quý thầy hiểu chưa?

Mà khi đó chúng ta phải thực hiện Thiền định rồi thì chúng ta đánh thức nó dậy. Mà Thiền định tức là Giới Đức, mà Giới Đức xong thì mới có được cái này. Còn nếu mà Giới Đức chưa xong thì thử hỏi làm sao có được.

Hôm nay quý thầy đã thấy từng cái chỗ mà chúng ta vô cái đoạn đầu chúng ta đã đánh thức được cái Thức thức của chúng ta bằng cái chánh trí, bằng cái chánh kiến của chúng ta.

“Đó là Giới Tuệ thứ nhất trong Giới luật của đức Phật mà cũng là một kết quả tu tập thiết thực hiện tại của vị ấy”. Nghĩa là cái vị ấy mà tu được tới chỗ này là cái Giới Tuệ của vị ấy đã đánh thức được cái Thức thức dậy rồi. Đó là một cái kết quả thiết thực, hiện tại của vị ấy. Cái kết quả rất là vi diệu. Đó là cái Giới Tuệ thứ nhất. Đánh thức được cái Thức đó là lúc bây giờ mới dùng cái chánh trí và cái chánh kiến mà đánh thức nó dậy, làm cho nó bật dậy bằng cái gì? Bằng cái pháp hướng.

Đó là Giới Tuệ thứ nhất chúng ta phải tiếp tục ở trên con đường tu tập để đánh thức cái Thức thức của chúng ta dậy, để sai cho nó tiếp tục ở trên con đường mà thực hiện những cái Giới Tuệ của nó, tu tập những cái Giới Tuệ của nó.

“2. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỳ kheo chú tâm hướng đến sự hóa hiện một thân do ý làm ra, vị ấy tạo ra một thân khác từ thân này, cũng là Sắc pháp, đầy đủ các chi tiết lớn nhỏ, không thiếu một căn nào, cũng ví như người rút một cây lao ra khỏi vỏ lao, cũng ví như người rút thanh gươm thanh kiếm ra từ bao kiếm, cũng ví như người lột xác một con rắn”.

Đó, khi mà chúng ta đến đây chúng ta thực hiện cái Giới Tuệ của chúng ta mà cái Giới Tuệ thứ hai này là chúng ta sai cái Thức thức của chúng ta phải làm việc. Bây giờ từ ở trong một cái thân này phải biến ra một cái thân khác, hiện ra một cái thân khác mà làm cho được đầy đủ cái thân đó cũng là Sắc tướng cũng vậy, rồi các căn nó cũng vậy, lớn nhỏ mắt tai mũi miệng nó cũng y như cái thân của chúng ta mà nó hiện ra nó ngồi ý như hai người ngồi như là một. Như vậy là chúng ta đã thực hiện được cái Giới Tuệ thứ hai của chúng ta. Đó là cái phần thứ hai để nói lên cái sức làm chủ, sai khiến của cái trí tuệ của chúng ta lúc bấy giờ điều khiển thân và tâm của chúng ta nó phải thể hiện qua cái trí tuệ của chúng ta chứ không còn làm sai khác được cái ý của chúng ta.

“Đó là Giới Tuệ thứ hai trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được một kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu và thù thắng”.

Các thầy nghĩ coi bây giờ từ chỗ Thiền định mà nhập Tứ thiền rồi mình ngưng các hành trong thân của mình rồi, mình ngưng hơi thở mình rồi thì bắt đầu cái tâm của mình nó thuần tịnh rồi thì bắt đầu mình dùng tri kiến mình đánh thức cái Thức thức của mình dậy. Mình đánh thức cái Thức thức mình dậy rồi bắt đầu mình sai khiến nó, bắt đầu mình dùng nó. Bây giờ nó sử dụng cái thân này phải biến ra một thân nữa y như nhau, cũng có các căn mắt tai mũi miệng thân ý đàng hoàng, mặc y áo giống nhau, thì nó ra nó ngồi đây một cái thân nữa. Lúc bây giờ quý thầy thấy cái Giới Tuệ nó như thế nào? Có thù diệu không? Có vi diệu không? Mà nó thiết thực, nó cụ thể, nó hiện tại chứ không phải nói cái chuyện mù mờ, vu vơ đâu! Lẽ ra cái này khi nào mà quý thầy tu tới đây Thầy mới giảng, và đồng thời giảng thì phải có một người thực hiện cho được. Còn cái này thật ra thì đây là xếp thành một cái giáo án chứ nó chưa phải là quý thầy tu tới. Chứ trong thời đức Phật nói ra là có chứng minh liền tức khắc chứ không phải nói vu vơ như thế này! Còn bây giờ mà Thầy làm trò xiếc cho mấy thầy coi thì cái điều đó là cái điều quá là ngu si chứ chưa phải là người biết Phật pháp. Cũng như bây giờ thí dụ như nói về Tẩu hỏa nhập ma thì phải có một người bị thì cái đó là chứng minh cho cụ thể, còn như hồi nãy Thầy đã nói lẽ ra thì không được giảng mênh mông như thế này mà chỉ giảng những cái nào người ta tu tập mà thôi. Còn giảng mênh mông như thế này nhiều khi nó làm cho người ta bị lạc hướng mất đi, người ta tưởng tượng quá nhiều.

Nói đến cái Giới Tuệ này thì Thầy thấy nó là siêu việt, người thế gian không thể lường được. Thành ra Thầy nói tới đây dường như người ta nói Thầy nói láo, nhưng mà nó là một sự thật! Nó không phải là nói láo đâu! Bởi vì kinh sách của Phật còn đặt, nhưng mà bây giờ cái người thể hiện ra thì chưa có ai thể hiện cho nên người ta vẫn nói đó là Phật cũng là nói láo chứ không phải là không nói láo. Nhưng mà Thầy đã biết cái điều nói láo hay không nói láo,Thầy biết chứ làm sao ai biết được.

Cho nên hôm nay vì cái giáo án mà buộc lòng Thầy phải giảng hết những cái gì mà Phật đã dạy ở trong Kinh, không thể nào mà thiếu một cái gì và bỏ một cái gì được. Vì đây là một cái đường đi của đạo Phật đã để lại cho chúng ta là một cái gia tài rất quý báu mà không giảng hết thì Thầy thấy có một cái lỗi của mình là nhìn tới nhìn lui không ai làm được cho nên phải nói.

Bây giờ về cái phần Giới Tuệ thứ ba.

“3. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, Tỳ kheo dẫn tâm hướng đến Dục Như Ý Túc, (Bây giờ tới Tứ Như Ý Túc đó, bây giờ là Dục Như Ý Túc đó), vị ấy chứng được Dục Như Ý Túc, một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân  hiện ra một thân”.

Trước thì đức Phật chỉ ra Giới Tuệ đầu tiên là một thân hiện ra một thân, các căn mắt tai mũi miệng đều y, quần áo đều mặc y giống nhau không khác. Đó là mới có biến ra một thân mà thôi. Các thầy thấy phải đi tuần tự chứ không thể nào mà nghe nói cái biến ra nhiều thân một lần được đâu! Chúng ta phải tập tuần tự, cho nên khi mà chúng ta hướng ra một thân biến ra một thân được rồi thì bắt đầu bây giờ mới tới giai đoạn chúng ta một thân biến ra nhiều thân. Bây giờ nó mới tới Dục Như Ý Túc đó! Chứ hồi đầu nó chưa phải Dục Như Ý Túc đâu! Chúng ta mới tập luyện cho cái Thức thức của chúng ta sống dậy biết điều khiển mà thôi, chứ chưa phải hoàn toàn là đủ cái Dục Như Ý Túc đâu! Bây giờ bắt đầu chúng ta mới tới nữa thì chúng ta mới thấy được cái Giới Tuệ thứ ba này chúng ta mới thấy một thân nó hiện ra nhiều thân.

“Một thân hiện ta nhiều thân, nhiều thân hiện ra một thân”, nhiều thân nó gộp lại một thân rồi một thân nó hiện ra nhiều thân, “hiện hình, biến hình, đi ngang qua vách đá, qua tường, qua núi như đi ngang qua hư không, độn thổ, trồi lên ngang qua đất liền như ở trong nước, đi trên nước không chìm như đi trên đất liền, ngồi kiết già đi trên hư không như con chim, với bàn tay chạm rờ mặt trăng mặt trời, những vật có đại oai lực, có đại thần lực”.

Như vậy nghĩa là đức Phật ví dụ như mặt trăng mặt trời nó cao xa, nó lớn như vậy đó mà bàn tay của chúng ta vói tới chúng ta rờ mặt nó được. (Kiểu này chắc rờ mặt trời chắc cháy tay). Có đại oai thần như vậy có thể tự thân bay đến cõi Phạm thiên. Lúc bấy giờ cái người đó có thể bay đến cõi phạm thiên được.

“Ví như một người thợ gốm khéo tay với đất sét, khéo nhồi nhuyễn, có thể làm các loại đồ gốm tùy theo sở thích”. Đức Phật ví như người tu tới Giới Tuệ thứ ba này họ cũng như một người thợ đồ gốm khéo tay, với cục đất sét mà nhồi rất nhuyễn rồi thì cái người thợ gốm này muốn làm cái chum, cái chén, cái gì họ làm cũng được hết, thậm chí họ nắn cả tượng Phật hoặc bình sứ, bình bông cái gì họ khéo tay cũng làm được hết. Thì ví dụ như chúng ta tu tới đó bây giờ chúng ta muốn làm cái gì cũng được hết, không phải 72 phép biến như là Dương Tiễn, cũng như là Tôn Ngộ Không đâu! Có 72 à! Còn ở đây nó vô lượng chứ đừng có nói! Quý thầy phải hiểu rằng đường lối của đạo Phật không phải tập luyện có 72 phép biến đâu! Mà đây là chúng ta muốn cái gì được cái nấy hết, cho nên ví như một ông người thợ gốm mà với cục đất sét ông nhồi rất nhuyễn rồi bây giờ ông chỉ có nắn, ông muốn nắn con bò, con trâu, con voi, con ngựa gì cũng được hết à. Một người đạt đến chỗ này thì họ muốn nắn cái gì cũng được hết như vậy đó!

“Ví như một người thợ ngà voi khéo tay với ngà voi đẽo dũa có thể làm các loại đồ ngà tùy theo sở thích”. Nghĩa là người thợ đó khéo tay thì lấy cái ngà voi đó họ làm cái gì cũng được, không có gì khó khăn đối với ông hết. “Ví như người thợ vàng (thợ kim hoàn đó) khéo tay với vàng khéo tinh luyện có thể làm tất cả đồ trang sức bằng vàng tùy theo sở thích”. Đó là đức Phật ví dụ như những người làm ra những điều đó thì cũng như là chúng ta đang ở trong một cái tâm định tĩnh như vậy mà chúng ta dùng cái thần lực của chúng ta, cái oai lực của chúng ta, chúng ta có thể làm tất cả những cái gì cũng được hết chứ không có khó khăn gì hết.

Đó là Giới Tuệ thứ ba trong Giới luật của đức Phật. Đây là cái Giới Tuệ thứ ba thôi chứ chưa phải là nó hết những Giới Tuệ của Phật đâu! Mới bắt đầu nghĩa là bước qua đầu cái Giới Tuệ là chúng ta thấy có những sự vi diệu tuyệt vời rồi đó.

“Đó là Giới Tuệ thứ ba trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu, khó nghĩ lường”.

Bây giờ cái đầu óc của chúng ta nghĩ không có ra được cái này đâu! Thầy nói bây giờ mấy người nghĩ sao mà cái thân này biến ra ngàn thân, mấy người nghĩ đi! Cách thức nào làm cho được đi! Nghĩ sao cho ra không? Thế mà người ta đạt được đến cái mức độ này người ta làm ra được. Nó đâu phải là chuyện khó đâu, nhưng mà bây giờ lấy cái đầu óc phàm phu mà nghĩ thì chắc chắn là không có được rồi. Cho nên khó nghĩ lường, ở đây nó vi diệu, thù thắng mà thiết thực, hiện tại chớ không phải là đợi ngày mai ngày mốt đâu! Bây giờ muốn là bây giờ được, mà ngày mai muốn là ngày mai được. Muốn hồi nào là được hồi nấy. Phật lại nói thêm: “Tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu”. Trong thời gian hiện tại mà thiết thực, cụ thể chứ không phải nói mơ hồ như cái bóng ma, bóng khói, như đám mây mờ mờ ảo ảo đâu! Nó là một sự thật như vậy!

“4. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy Tỳ kheo dẫn tâm đến Thiên nhĩ thông. Tỳ kheo với Thiên nhĩ thông thanh tịnh, siêu nhân, có thể nghe hai loại tiếng nói của chư Thiên và của loài người dù ở xa, ở gần cũng đều nghe rõ không sai. Ví như một người đang đi qua đường nghe tiếng trống lớn, tiếng trống nhỏ, tiếng loa, tiếng xập xả, tiếng kèn, tiếng kẻng. Người ấy nghe biết rõ ràng. Cũng vậy, vị Tỳ kheo tâm định tỉnh hướng tâm Thiên nhãn thông nghe thấy rõ ràng cũng vậy.

Đó là Giới Tuệ thứ tư trong Giới luật của đức Phật mà vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, thù thắng, vi diệu, khó nghĩ lường”.

Quý thầy thấy khi tâm người ta như vậy thì người ta dẫn tâm người ta đến Thiên nhãn thông hoặc là Thiên nhĩ thông, hoặc là Tha tâm thông, tất cả những cái này đều là những điều kiện mà những vị đó đã tu tập ở trong Giới Tuệ và họ đã đạt được.

“5. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản như vậy, vị Tỳ kheo dẫn tâm và hướng tâm đến Tha tâm thông”.

Ở đây Thầy nhắc nhở quý thầy hai danh từ: Dẫn tâm và hướng tâm. Dẫn tâm là như thế nào và hướng tâm là như thế nào? Sau này Thầy dạy tới các pháp Thầy sẽ giải thích chỗ này cho. Còn bây giờ thì chúng ta học suông qua thôi. Bây giờ hướng dẫn đến Tha tâm thông đây!

“Tỳ kheo sau khi dẫn tâm đi sâu vào tâm chúng sanh (hướng tâm, dẫn tâm mình đi sâu vào tâm chúng sanh) của loài người, với tâm thuần tịnh, trong sáng, vị ấy biết được như sau: Tâm của chúng sanh có Tham biết là có Tham, tâm không có Tham biết là tâm không có Tham. Tâm của chúng sanh có Sân biết là tâm của chúng sanh có Sân, tâm không có Sân biết là không có Sân. Tâm của chúng sanh có Si biết là tâm có Si, tâm không có Si biết là tâm không có Si. Tâm chuyên chú biết là tâm chuyên chú, tâm tán loạn biết là tâm tán loạn. Đại hành tâm biết là đại hành tâm, không phải đại hành tâm biết là không phải đại hành tâm. Tâm chưa vô thượng biết là tâm chưa vô thượng, tâm vô thượng biết là tâm vô thượng. Tâm Thiền định biết là tâm Thiền định, tâm không Thiền định biết là tâm không Thiền định. Tâm giải thoát biết là tâm giải thoát, tâm không giải thoát biết là tâm không giải thoát”.

Đó, khi mà được cái Giới Tuệ thứ năm này thì quý vị làm cái gì, tu tập đúng sai thì vị Thầy người ta đều biết hết nhưng mà người ta không nói ra thôi, người ta lần lượt điều khiển, hướng dẫn cho người tu đúng thôi, chứ người ta biết quý vị còn ở trong tâm nào người ta biết hết chứ không phải là người ta không biết. Người ta sử dụng được cái tâm của người ta cho nên người ta phải thông suốt quý vị hết. Chứ nếu người ta không sử dụng được cái tâm của người ta thì làm sao người ta biết quý vị! Nhưng người ta không muốn làm quý vị bất mãn, không muốn làm cho quý vị trái ý, người ta tùy thuận quý vị nhưng người ta lần lượt hướng dẫn nhỏ nhẹ để cho quý vị sửa lần lần để đi vào con đường đúng mà thôi! Bởi vì người tu người ta hiểu biết cái kiến chấp của quý vị nó rất nặng, nó không phải dễ dàng một ngày một bữa mà nó cởi ra được, mà phải tuần tự người ta khéo léo để giúp cho quý vị cởi ra.

“Ví như một người đàn bà soi mặt mình trong một tấm gương trong sáng suốt, nếu mặt có tì vết liền biết mặt có tì vết, nếu mặt không có tì vết thì biết là không có tì vết, da mặt trắng biết là da mặt trắng, da mặt đen biết là da mặt đen, mặt có nốt ruồi biết là mặt có nốt ruồi, mặt không có nốt ruồi biết là mặt không có nốt ruồi, mặt có vết thẹo biết là mặt có vết thẹo, mặt không có viết thẹo biết là không có vết thẹo”.

Đó, đức Phật ví dụ như một người đàn bà cầm cái gương soi vậy, thấy cái mặt mình như thế nào thì biết rõ, thì cái người có được cái Giới Tuệ thứ năm này thì người ta dẫn tâm vào tâm của chúng sanh, vào tâm các thầy, các thầy tu như thế nào người ta biết hết chứ không phải người ta không biết đâu! Đó là như chúng ta soi một cái gương cũng như người phụ nữ mà soi một cái gương trên mặt vậy đó! Họ biết họ rõ như thế nào thì cũng ví như một người mà người ta đã có được Giới Tuệ thứ năm này thì người ta thấy cái tâm chúng sanh nó cũng như vậy đó!

“Đó là Giới Tuệ thứ năm trong Giới luật của đức Phật vị này đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Chúng ta thấy tới Giới Tuệ thứ năm chúng ta đã thấy được thông suốt được những cái tâm sai khác của chúng sanh như thế nào, tu được hay không người ta biết hết, tu đúng tu sai người ta biết hết chứ không phải là người ta không biết.

“6. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu uế, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy vị ấy dẫn tâm hướng tâm đến Giới tuệ Túc mạng minh – đó bây giờ mới hướng đến Túc mạng minh đây, vị ấy nhớ đến các đời sống quá khứ như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, hai trăm đời, một ngàn đời, một trăm ngàn đời, nhiều hoại kiếp, nhiều thành kiếp, nhiều hoại và thành kiếp. Vị ấy nhớ rõ ràng sanh tại chỗ kia ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp trong xã hội như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Sau khi chết tại chỗ kia ta được sanh ra tại chỗ nọ, tại chỗ ấy ta có tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp trong xã hội như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Sau khi chết tại chỗ nọ, ta được sanh ra ở đây. Như vậy như vị Tỳ kheo nhớ đến nhiều đời sống quá khứ cùng với các nét đại cương và chi tiết rất rõ ràng”.

 Đó, đức Phật ví dụ như chúng ta dùng Túc mạng minh thì chúng ta thấy nhiều đời nhiều kiếp mình như vậy đó chứ không là thấy ít đâu!

“Ví như một người đi từ làng mình đến làng khác, từ làng ấy đi đến một làng khác nữa và từ làng này trở về làng mình, làng của mình, người ấy nghĩ: Ta từ làng của mình đi đến làng kia, nơi đây ta đã đứng như thế này, đã ngồi như thế này, đã nói như thế này, đã yên lặng như thế này. Từ nơi làng nọ ta trở về làng của ta.

Đó là trí tuệ thứ sáu trong Giới luật của đức Phật vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Đó thì quý thầy thấy người ta thấy nhiều đời nhiều kiếp người ta như là mình đi từ làng này đến làng khác rồi mình trở về làng mình như vậy. Nghĩa là thấy từ quá khứ rồi trở về hiện tại là cái vị đó cũng như mình ngồi tu đây bắt đầu mình trở về quá khứ nhiều đời nhiều kiếp…

Bây giờ bắt đầu chúng ta tiếp tục bài học vừa rồi là thuộc về Giới Tuệ.

“Đó là Giới Tuệ thứ sáu trong Giới luật của đức Phật. Vị ấy đã đạt được kết quả tu tập thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

“7. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, như vậy Tỳ kheo dẫn tâm hướng tâm đến Giới Tuệ về sanh tử của chúng sanh, tức là Thiên nhãn minh. Vị ấy với Thiên nhãn thuần tịnh, siêu nhân, thấy sự sống chết của chúng sanh, vị ấy biết rõ rằng chúng sanh người hạ liệt kẻ cao sang, người đẹp đẽ kẻ thô xấu, người may mắn kẻ bất hạnh đều do Nghiệp của chúng tạo ra. Này các con! Người thường hay làm điều ác hạnh về thân, lời nói và ý nghĩ do vô minh, không rõ theo tà kiến, phỉ báng xuyên tạc giới luật và pháp môn của các bậc Thánh hiền, chạy theo tà kiến, tạo các tà nghiệp, nuôi sống tà mạng… Những người này sau khi hết phước báu hiện tại, khi thọ, khi thân hoại mạng chung để lại cho thế gian chứng nghiệm một sự đau khổ của các vị ấy, cực kỳ đau khổ. Đến khi mạng chung phải sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ địa ngục. Hiện giờ họ đang phè phỡn trên mồ hôi nước mắt của đàn na thí chủ. Còn ngược lại những chúng sanh nào làm những thiện hạnh về thân, lời nói và ý nghĩ, không theo tà kiến, luôn luôn theo chánh kiến của Phật dạy nên không phỉ báng, thêm bớt Giới luật và giáo pháp của đức Phật, thường theo Giới luật của Phật không làm khổ mình khổ người, không làm các tà nghiệp, không nuôi dưỡng bằng những thực phẩm bất tịnh có ác pháp, có sự chết chóc đau khổ bằng sinh mạng của chúng sinh. Những người này sau khi thân hoại mạng chung được sanh lên thiện thú, cõi trời, cõi người, hưởng đầy đủ phước báu, không có thiếu thốn một vật gì cho cuộc sống. Với Thiên nhãn minh thuần tịnh siêu nhân thấy sự sống chết của chúng sanh rất rõ ràng, ví như một người ở trên tòa lầu đài có thượng đài giữa ngã tư đường, môt người có mắt nhìn xuống thấy rất rõ, sẽ thấy những người đi vào nhà, từ nhà đi ra đi qua đi lại trên đường, ngồi ở giữa ngã tư đường hay trèo lên đài thượng rất rõ ràng không thiếu một chi tiết nào hết.

Đó là Giới Tuệ thứ bảy trong Giới luật của đức Phật vị ấy đã đạt được kết quả Giới Tuệ này thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

“8. Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyến, dễ sử dụng, vững chắc, thanh thản như vậy, vị Tỳ kheo dẫn tâm hướng tâm đến Lậu tận trí, vị ấy biết như thật đây là Khổ, biết như thật đây là nguyên nhân của Khổ, biết như thật đây là Khổ diệt, biết như thật đây là con đường đưa đến Khổ diệt; biết như thật đây là những Lậu hoặc, biết như thật đây là nguyên nhân của những Lậu hoặc, biết như thật đây là sự diệt trừ các Lậu hoặc, biết như thật đây là con đường đưa đến diệt trừ các Lậu hoặc. Nhờ hiểu biết như vậy, nhận thức như vậy, tâm của vị ấy thoát khỏi Dục lậu, thoát khỏi Hữu lậu, thoát khỏi Vô minh lậu, đối với tự thân đã giải thoát như vậy sự hiểu biết khởi lên một cách rất rõ ràng “Ta đã giải thoát. Sanh đã tận, phạm hạnh đã xong, việc cần làm đã làm xong, sau đời hiện tại này không còn có đời sống nào khác nữa!”.

Đó là cái Tuệ thứ tám của vị này nó hiện ra thì đó chứng đạt được cái lý Tứ Diệu Đế. Cho nên trong Ngũ lực thì đức Phật có nói là cái Tuệ lực là cái gì? Tuệ lực là Tứ Diệu Đế. Cho nên thấy thật, chứng thật, thấy rõ. Khi mà chúng ta nghe nói Tứ Diệu Đế chúng ta nghe nói Khổ, đời là khổ, rồi nguyên nhân Khổ, rồi cảnh giới thoát Khổ, rồi tám cái nẻo để đưa đến cảnh giới thoát khổ đó thì chúng ta hiểu biết như vậy, đó chúng ta mới ngộ được cái chân lý của đạo Phật mà thôi. Còn ở đây khi mà cái Giới Tuệ của chúng ta thực hiện được là cái Lậu tận minh thì chúng ta sẽ thấy được cái nguyên nhân Khổ, khổ thật chứ không phải là ngộ mà đây là chứng cái lý Khổ. Cho nên Phật mới dạy là khi mà cái trí tuệ đó, cái Giới Tuệ đó mà nó hiện ra thì chúng ta thấy: đây là Khổ, đây là chứng thật cái sự khổ chứ không phải nói đây là Khổ như chúng ta biết nó khổ thường thường đâu! Mà đây là cái sự chứng thật! Biết như thật tức là biết thật sự, thấm cái lý ở trong đó do sau những ngày tu tập cái Định vô lậu mà nó thấm nhuần, nó mới thấy như thật được, thì đây là nguyên nhân của khổ thật, chúng ta biết rõ là lòng ham muốn khổ thật, nhưng bây giờ chúng ta hiểu nó là biết cái nguyên nhân khổ là lòng ham muốn, nhưng mà chúng ta đoạn trừ không được, nhưng mà thời gian chúng ta nghiền ngẫm đặt cái niệm đó trước mặt mà chúng ta nỗ lực thực hiện cái niệm đó bằng cái pháp hướng. Tùy theo cái pháp mà chúng ta nổ lực thực hiện, tâm chúng ta nó thấm được cái lý đó, nó chứng được cái lý đó cho nên bây giờ mới gọi là cái trí tuệ Vô lậu, nó thực hiện ra chúng ta mới thấy được nó như thật, biết nó như thật như vậy! Cho nên mới biết đây là khổ thật, đây là nguyên nhân khổ thật, đây là cái nơi hết khổ, đây là cái chỗ mà chấm dứt khổ và đây là con đường dẫn đến hết khổ.

Và kế đó thì đức Phật lại nhắc lại thêm cho chúng ta thấy bốn cái Khổ đế này rõ ràng nhưng mà đức Phật xác định cho chúng ta thấy bốn cái Khổ đế nó nhằm vào những cái lậu hoặc của chúng ta để chúng ta thật thấy nó.

“Biết như thật đây là những lậu hoặc, biết như thật đây là nguyên nhân của những lậu hoặc, biết như thật đây là diệt trừ các lậu hoặc, biết như thật đây là còn đường đưa đến diệt trừ các lậu hoặc”.

Thì chúng ta sống ở trong cuộc sống chúng ta hàng ngày là chúng ta phải thấy cái mấu chốt của lậu hoặc là nó như thế nào. Cái lậu hoặc là cái khổ, mà nguyên nhân của lậu hoặc là lòng ham muốn của chúng ta, mà diệt hết lòng ham muốn thì sẽ hết cái lậu hoặc, mà hết lậu hoặc thì đó là Niết bàn, là cái cảnh hết khổ. Mà muốn được như vậy thì chúng ta phải thấy được con đường đưa đến hết cái khổ đó tức là đoạn diệt cái lòng ham muốn thì con đường đó thì chúng ta thấy muốn cho hết cái lậu hoặc ở trong tâm của chúng ta thì con đường đó là Bát chánh đạo – Tám cái nẻo mà chúng ta cần phải tu tập.

Cho nên ở đây cái Giới Tuệ nó giúp cho chúng ta biết rằng, chỉ bảo cho chúng ta biết rằng con đường nào sẽ đưa chúng ta đi đến tận diệt cái lậu hoặc. Sau khi học xong Giới luật thì bắt đầu chúng ta sẽ học đến tám cái nẻo này, và tám cái nẻo này thì chúng ta phải biết từ cái Chánh kiến cho đến Chánh định, mà từ Chánh kiến đó chúng ta phải tu như thế nào, phải tập luyện như thế nào ở trong những cái Chánh kiến. Bắt đầu chúng ta phải tu những cái Định gì đối với Chánh kiến đầu tiên như bây giờ chúng ta tu cái…Nói ví dụ như bây giờ chúng ta bắt đầu tu thì chúng ta phải tu trong Chánh kiến, phải phòng hộ cái Chánh kiến của chúng ta. Phòng hộ Chánh kiến chúng ta tức là phòng hộ mắt tai mũi miệng thân ý của mình. Tức là Phật gọi là Thánh phòng hộ sáu căn.

Như vậy mới đầu vô mà được Chánh kiến là phải phòng hộ mắt tai mũi miệng của mình, cho nên tâm của chúng ta bây giờ nó không bị nhiễm trước, không bị đắm trước các đối tượng, các pháp cho nên khi phòng hộ nó thì chúng ta đâu thấy vật nào. Sau đó thì chúng ta phải dùng trên cái mắt tai mũi miệng của chúng ta, chúng ta phải tu tập cái sức tỉnh thức để khi chúng ta nhìn mọi vật mà chúng ta thấy không có cho cái tâm của chúng ta làm cái duyên trở thành sự dính mắc của vật đó, thì đó là chúng ta phải tu Chánh niệm tỉnh thức. Cho nên phòng hộ thì trước tiên, mà đây là mới có tu cái nẻo Chánh kiến mà chúng ta phải phòng hộ nó rồi.

Rồi đến khi mà mắt của chúng ta nhìn các vật được, trước đó phòng hộ để cho chúng ta luyện tập cái sức tỉnh thức. Sau khi tập luyện tỉnh thức được thì chúng ta mới cho mắt của chúng ta nhìn các vật, do đó chúng ta thấy nó tỉnh thức trong mọi vật cho nên nó đã làm cho tâm chúng ta không còn khởi ham muốn mọi vật nữa. Vì vậy lúc bấy giờ chúng ta đã tu hai cái Định, và hai cái Định đó để giúp chúng ta trong Chánh kiến, và bây giờ chúng ta mới quét sạch, trong cái nhìn của chúng ta nó sẽ sanh ra lậu hoặc. Do đó chúng ta phải tu cái Đinh vô lậu nữa! Từ đó nó còn có những cái khó khăn của nó vi tế nữa, cho nên chúng ta phải đi đến cái Định Hiện tại an lạc trú để chúng ta quét sạch lậu hoặc, chứng được Tam minh mới quét nó ra được, cho nên con đường đi chúng ta phải ba bốn thứ Định trong một cái Chánh kiến. Từ cái Chánh kiến rồi thì cái Chánh Tư duy thì cũng phải tu như vậy. Rồi Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh niệm, Chánh định chúng ta cũng phải tu trong mấy cái định này chứ đâu phải là tu có một cái không.

Rồi còn phải tu trong cái hành tướng, cái nhân tướng, cái đặc tướng của cái Chánh kiến, Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh định, Chánh tinh tấn, chớ đâu phải là có một cái không. Cho nên giảng về Tứ diệu đế đâu phải là đơn giản mà nói suông suông được. Cho nên nó còn rất nhiều điều mà Thầy cần phải nói để cho quý thầy biết rằng con đường của đạo Phật rất là kỹ lưỡng, trên bước đường hướng dẫn cho một người tu đạt đến chỗ giải thoát hoàn toàn của tâm họ. Chớ đâu phải là dạy sơ sơ trên cái nhân tướng là nói mình phải thấy đúng hiểu đúng như thế này thế khác bằng thiện pháp như Thầy dạy cách thức đơn giản thì người ta chỉ có được một chút ít nào giải thoát mà thôi, làm cho tâm hồn họ được an ổn mà thôi, chớ không thể nào như một vị tu hành phải hiểu cho rõ cho đúng.

Đến đây là cái Giới Tuệ thứ tám mà chúng ta nhận ra được những cái lậu hoặc chúng ta còn hay là hết.

“Ví như tại dãy núi lớn có một hồ nước thuần tịnh, trong suốt tận đáy hồ, không cấu nhiễm, một người có mắt đứng trên bờ hồ sẽ nhìn thấy con hến, con sò, con ốc, những hòn đá, hòn sạn, những đàn cá bơi lội qua lại hay đứng lại một chỗ rất rõ ràng không có mờ mịt chút nào, không có chỗ nào còn che dấu được mắt họ”.

Đức Phật ví dụ khi mà tâm của chúng ta mà cái Lậu tận minh nó hiện ra rồi thì cái tâm của chúng ta bây giờ nó thuần tịnh, nó trong cũng như là cái nước hồ mà trong suốt mà chúng ta đứng trên hồ rồi nhìn xuống đáy hồ thấy tất cả những vật ở dưới đáy hồ rất rõ ràng. Phật ví dụ tâm chúng ta đến cái chỗ Giới Tuệ thứ tám này thì nó trong suốt như vậy đó. Nó thanh tịnh trong suốt, nó không còn một chút tham dục nào trong đó, nó không còn một chút bất tịnh nào trong đó, cho nên nó trong suốt như vậy! Khi tu đến đây rồi thì cái tâm của chúng ta dễ sử dụng tất cả mọi thứ, điều khiển nó như thế nào thì nó làm được tất cả như thế nấy.

“Đó là Giới Tuệ thứ tám trong Giới luật của đức Phật, vị ấy đã đạt được kết quả Giới Tuệ này thiết thực, hiện tại, vi diệu, thù thắng, khó nghĩ lường”.

Tóm lại, tám Giới Tuệ trong đạo Phật là tám loại trí tuệ thanh tịnh, siêu việt trong kinh Sa môn quả. Đó là ở trong kinh Sa môn quả nó nếu ra tám cái loại trí tuệ đó như vậy. Nhưng ở đây chúng ta còn phải hiểu thêm cho đúng khi một người thọ trì tu tập đúng pháp của Phật là phải bắt đầu từ Sơ thiện, Trung thiện và Hậu thiện.

Sơ thiện là Giới luật, còn gọi là Giới bổn Patimokka. Trung thiện gọi là Thiền định, còn gọi là Bốn thiền, hay gọi là Tứ thánh định. Nếu gọi Thiền định của đạo Phật như vậy chưa đủ. Ta nên xem lại Giới Đức của đạo Phật có phân làm 10 loại Định. Nghĩa là trong cái Thiền định của đạo Phật chia làm 10 loại Định chứ không phải như chúng ta nói rằng Bốn cái Thiền định đó đâu!

Có 10 loại Định. Vậy thì 10 loại Định nó như thế nào? Thầy xin kể ra cho quý thầy nghe.

Thứ nhất, Định niệm hơi thở. Đó là cái thứ nhất mà cái người tu bắt đầu vào để mà tu tập là phải ổn định hơi thở. Vì khi mà chúng ta ăn uống điều độ mà chúng ta giữ được hơi thở điều hòa thì cơ thể chúng ta không có bệnh tật. Như quý thầy biết rằng vốn đạo Phật ra đời là một y vương để trị bệnh cho chúng sanh. Bệnh chúng sanh có hai loại bệnh: Bệnh thứ nhất là thân bệnh. Bệnh thứ hai là tâm bệnh. Mà đức Phật dạy cho chúng ta để trị thân bệnh thì bằng cách ăn uống điều độ ngày 1 bữa chớ không được ăn nhiều và hơi thở được ổn định, điều hòa thì cơ thể không có bệnh đau. Cái thứ hai thì đức Phật dạy cho chúng ta trị tâm bệnh.(BBT:CĐ,21B,E00:44:54)

Thì lâu ngày ăn uống không được thì sẽ bệnh; một người giận dữ, tức giận, thì cũng ăn uống không ngon do đó tạo cho cơ thể rối loạn và từ đó dễ sinh bệnh. Cho nên những cái sân hận, phiền não, đau khổ, lo lắng, suy tư, là cái tâm bệnh. Cái tâm bệnh thì lấy gì mà trị? Đức Phật nói cái tâm bệnh lấy trí mà trị, lấy sự hiểu biết mà trị nó. Cho nên ở đây hầu hết để trị cho chúng ta cái tâm bệnh vô lậu này thì phần nhiều là lấy trí tuệ, mà lấy trí tuệ thì như quý thầy đã học rồi, trí tuệ ở đâu thì giới luật ở đó. Bởi vì trí tuệ nó làm cho giới luật thanh tịnh, mà giới luật nó làm cho trí tuệ thanh tịnh. Cho nên người có trí là người có giới luật mà người không có trí là người không có giới luật, dù là người đó là người có thông minh gì đi nữa mà đời sống họ không đúng giới hạnh, không đúng giới luật của Phật dạy thì đương nhiên người đó là người không có trí. Cũng như quý thầy thấy, mọi vị ăn phi thời tức là người đó không có giới luật, mà không có giới luật tức là không có trí tuệ, mà không có trí tuệ thì người ăn phi thời sẽ có nhiều bệnh tật đem đến đau khổ cho họ.

Và khi mà chạy theo sự ăn uống đó là họ bị dục lạc của ăn uống cám dỗ làm cho tâm hồn của họ khi mà ăn cực khổ hoặc là khi không có ăn thì họ phải sanh ra đau khổ, phải sinh ra phiền não, phải sinh ra những cái ác pháp. Đó thì như vậy là người không có trí mà chỉ sống theo dục lạc cho nên luôn luôn tạo mình khổ, tức là tạo cho mình có bệnh, tâm bệnh hoặc là thân bệnh. Cho nên ở đây cái Định niệm hơi thở vốn mục đích nó hợp với cái sự ăn uống điều độ của chúng ta thì giúp cho thân chúng ta không bệnh, cho nên nó là định thứ nhất của Đạo Phật để trị thân bệnh của chúng ta. Còn các cái định khác, còn 9 cái thứ định này vốn để trị tâm bệnh của chúng ta. Đó thì Định niệm hơi thở nó hợp với đời sống ăn uống của chúng ta hàng ngày thì nó trị được cái thân bệnh. Còn 9 cái loại định sau này nó hợp lại để mà nó trị cái tâm bệnh của chúng ta. Biết như vậy thầy sẽ kể tiếp cho quý thầy nghe.

Thứ hailà Thánh định phòng hộ sáu căn.Bởi vì phòng hộ sau căn là một cái loại định làm cho mắt tai mũi miệng thân ý chúng ta thanh tịnh, và oai nghi luật nghi, cái luật nghi mà Giới hạnh làm cho chúng ta rất rõ nét mà người nào nhìn vào cũng biết là cái người đó Giới luật hẳn hoi. Một người tu sĩ mà đi ra đường ngó qua ngó lại thì biết rằng người đó không phòng hộ sáu căn. Mà không phòng hộ sáu căn thì tức là người đó đã phạm Giới. Không thể nào trong ý của họ không phạm Giới. Họ đi mà họ ngó qua ngó lại thì cái ý họ bị dính kẹt ở trong những cái đối tượng của các pháp thế gian thì làm gì họ cũng bị phạm Giới hết. Mặc dù là Thân – Khẩu họ không phạm, đời sống họ không phạm nhưng Ý họ vẫn bị phạm Giới. Đó là Thánh Định phòng hộ sáu căn.

Thứ balà Thánh Định Chánh niệm Tỉnh thức, nghĩa là người tu sĩ luôn luôn phải tỉnh giác, phải tỉnh thức, không có được mê mờ, cho nên khi đi họ luôn luôn tập trung dưới bàn chân họ, họ tránh tất cả những loài chúng sanh và đồng thời họ giữ được Chánh niệm là không hại chúng sanh, không làm đau khổ chúng sanh, tức là không giết hại chúng sanh, tức là giữ giới không sát hại chúng sanh. Cho nên Giới luật ngay từ chỗ bước đi của họ chứ không phải họ cầm dao họ giết con vật hoặc cầm dao giết người mới gọi là sát sanh, mà chính vô tình đạp chết chúng sanh vẫn là thọ lấy cái Giới phạm Giới sát sanh chứ không phải không.

Thứ tư, Chánh Định Thiểu dục tri túc. Nghĩa là phải dùng cái sức định tâm hết sức mới giữ được cái Thiểu dục tri túc, chứ không thể nào mà thiếu Thiểu dục tri túc, thiếu cái định tâm mà giữ gìn được Thiểu dục tri túc đâu! Cho nên ở đây thứ tư là Thánh định Thiểu dục tri túc, Phật gọi nó là Thánh định. Cái Thiểu dục tri túc là của bậc Thánh chứ không phải phàm phu mà thiểu dục tri túc được. Quý thầy cứ nghĩ ba y một bát như thế này, sống ngày có người cho ăn mà có ngày không có người cho ăn vẫn thấy mình biết đủ, chưa phải là thấy mình thiếu sót đói khổ. Quý thầy có nghĩ được cái điều đó không? Cuộc sống của một người tu sĩ mà đến cái mức độ đó thì quý thầy thấy nếu mà ngoài đời sống thì không ai mà chịu nổi hết. Người ta nói quá khổ, không thể nào cái khổ nào hơn cái khổ của những bậc Thánh này. Vì vậy cho nên Thiểu dục tri túc nghe hai danh từ thì dễ lắm, nhưng mà sống không phải dễ. Khi vào trong rừng không có cơm ăn, phải ăn lá cây rừng vẫn thấy Thiểu dục tri túc. Khi đau bệnh mà không có thuốc thang vẫn thấy Thiểu dục tri túc, trước cơn ngặt nghèo mà chúng ta vẫn thấy Thiểu dục tri túc. Không đòi hỏi thì lúc bấy giờ mới thấy Thiểu dục tri túc phải là Thánh định, chứ còn không Thánh định thì không thể nào chịu nổi trước cái cảnh thân và tâm quá khắc khổ trong cuộc sống. Đó gọi là Thánh định Thiểu dục tri túc, mà ở đây đã có kê ra từng cái giới đức của nó ở trong đó. Mỗi cái giới đức thiểu dục tri túc là chứng tỏ qua một cái sự tu tập rèn luyện mình mới đạt được cái Giới Đức đó chứ không phải dễ. Cho nên Định nó thuộc về Giới đức.

Thứ năm, Thánh Định Vô lậu. Làm cho lậu hoặc chúng ta sạch cho nên gọi là Thánh Định Vô lậu.

Sáu, Thánh Định Sơ thiền. Còn gọi là Định chói sáng, hay gọi là Định sáng suốt. Đó, cái Sơ Thiền nó còn có cái tên gọi là Định chói sáng hay là Định sáng suốt mà Thầy thường nhắc quý thầy ngồi lại mà giữ tâm thanh thản, giữ tâm vô sự đó. Đó là cái Định Sơ Thiền đó. Chứ không phải là gì, vì có ly dục ly bất thiệp pháp thì mới nhập được Sơ Thiền, mà có nhập được Sơ Thiền thì ngồi nó mới thanh thản, còn không thì làm sao mà thanh thản được. Cho nên cái Định Sáng suốt, cái Định chói sáng đó là cái định của Sơ Thiền. Vì vậy ở đây Phật gọi là Thánh Định Sơ Thiền. Chứ không phải phàm phu mà nhập được cái Định này đâu!

Kế đó thứ bảy thì Phật gọi là Thánh Định Nhị Thiền. Nghĩa là diệt Tầm Tứ, không tác ý, không phải chuyện dễ làm của phàm phu cho nên chỉ có bậc Thánh mới có thể làm được điều đó.

Thứ tám, Thánh Định Tam Thiền. Thánh Định Tam Thiền chỉ có bậc Thánh mới ly tất cả những trạng thái của ma tức là mười tám cái trạng thái của Tưởng. Mỗi cái trạng thái của Tưởng nó khởi lên là nó làm cho chúng ta có niềm vui mừng, mà cái niềm vui mừng đó nó làm cho chúng ta mà Phật gọi là “Ly hỷ, trú xả”. Mỗi cái trạng thái của Tưởng khởi lên làm cho thân chúng ta đang bị đau khổ dày vò do đó chúng ta phải ly cho được thì như vậy chúng ta mới nhập cho được Tam Thiền. Mà ly mười tám trạng thái của Tưởng này thì mới nhập được Tam Thiền cho nên mới gọi là Thánh định. Thậm chí như  giấc mộng, chiêm bao chúng ta cũng phải ly sạch ra, nếu còn mộng thì chưa nhập Tam Thiền. Cho nên cái sức tỉnh của người đó dù trong lúc ngủ họ phải tỉnh, mà không tỉnh thì phải có chiêm bao, mà chiêm bao tức là họ chưa ly được cái trạng thái của Tưởng. Chưa ly được trạng thái của Tưởng thì không bao giờ nhập được Tam Thiền. Cho nên khi ngủ, cái người mà tu đến cái chỗ mà vượt qua mười tám cái Tưởng này thì người đó không còn mộng mị. Mà không còn mộng mị thì ngủ phải tỉnh thức chứ không thể ngủ mê như cái người tầm thường phàm phu được. Tới cái chỗ Thánh Định Tam Thiền này chúng ta mới biết rằng cái chỗ ngủ và chỗ thức của chúng ta nó không có cái chỗ sai khác chút nào hết.

Thứ chín,Thánh Định Tứ Thiền. Đây, quý vị thấy cái Thánh Định Tứ Thiền là cái chỗ mà ngưng hoàn toàn hơi thở chúng ta, mà chỗ đó là cái chỗ thanh tịnh nhất mà chúng ta thực hiện được Tam Minh đó. Đó là chỗ Thánh Định Tứ Thiền, không phải kẻ phàm phu mà nhập được Tứ Thiền nổi đâu! Không phải chuyện dễ, hơi thở đang thở như thế này mà ngưng lại các hành hoạt động trong hơi thở, đang co bóp, phổi chúng ta đang thở ra thở vô, thế mà nó hoàn toàn ngưng mà chúng ta không chết thì không phải là những cái thiền của bậc Thánh mới làm được sao? Đó là cái chỗ làm chủ được sống chết của thân của chúng ta, cho nên chúng ta nếu mà muốn bỏ thân này thì đều phải nhập vào Tứ Thiền thì mới bỏ thân này được.

Thứ mười,Thánh Định Diệt Thọ Tưởng. Nghĩa là cái Định cuối cùng là định thứ mười là Diệt Thọ Tưởng. Cái Định này nó giữ cái thân của quý vị ngàn năm không bị hoại diệt, nó giữ cái thân của quý vị ngàn năm không bị hoại diệt. Nghĩa là Thánh Định Tứ Thiền nó chỉ có 49 ngày, nếu quá 49 ngày thì cái thân của quý vị sẽ bị hoại diệt, vì nó còn ở trong cái Thức thức, nó chưa ly khỏi cái thân Ngũ uẩn của nó, Tứ Thiền nó chưa lìa khỏi cái thân Ngũ uẩn của nó, nó còn ở trong cái Thức thức của nó để nó sử dụng cái biết để mà trở về cái trí tuệ Tam Minh của nó, tức là cái Giới Tuệ của nó cuối cùng. Cho nên nó không giữ được cái thân của nó lâu dài, chỉ có 49 ngày thì nó bị hoại diệt. Nhưng chúng ta nhập tới 49 ngày tự cái thân của chúng ta nó phải phục hồi sự sống lại, nó sẽ bung ra chứ nó không ở trong Tứ Thiền. Cho nên chúng ta chẳng ngại vấn đề đó. Nếu chúng ta nhập Tứ Thiền đến đó nó tự bung ra, nó không nằm ở trong đó cho chúng ta chết đâu. Còn Diệt Thọ Tưởng Định thì cái Thánh Định thứ mười này nó giúp cho chúng ta nhập vào cái Định này cả trăm năm, cả ngàn năm thân này bất hoại, không hư, không hôi, không thúi, luôn luôn lúc nào nó cũng giữ gìn cái thân nó vững chắc như đá, không mòn, không hao, không có một vật gì phá hoại cái cơ thể này được. Đó là cái Định giữ gìn cái cơ thể tối đa và tất cả những cái bộ phận ở trong thân đó đều hoàn toàn ngưng hoạt động, thậm chí như cái Ý căn của chúng ta cũng hoàn toàn ngưng hoạt động. Đó là cái bộ óc. Còn Tứ Thiền thì cái bộ óc của chúng ta, cái Ý căn của chúng ta vẫn còn hoạt động, nhưng các phần khác của bộ óc đều đình chỉ như cái phần mà hoạt động của bộ óc chúng ta về Ý thức của chúng ta thì ngưng hoạt động. Về cái phần Tưởng thức ngưng hoạt động, chỉ còn cái phần của Thức thức là nó đang hoạt động mà thôi. Phân biệt được như vậy chúng ta mới thấy rằng cái Định của Tứ Thiền thì cái Ý căn của chúng ta còn hoạt động trong cái phần của Thức thức, chứ không hoạt động của phần Tưởng thức và Ý thức của chúng ta. Còn Thánh Định Diệt Thọ Tưởng thì cái Ý căn của chúng ta ngưng hoạt động hoàn toàn. Cho nên Phật gọi nhập Diệt Thọ Tưởng Định là cái Ý hành phải ngưng, phải tịnh chỉ, phải tịnh chỉ ý hành thì mới nhập Diệt Thọ Tưởng Định, mà tịnh chỉ Ý hành tức là Ý căn ngưng hoạt động. Quý thầy hiểu cái chỗ đó. Thì như vậy quý thầy mới biết mười cái loại Định. Trong khi người ta dạy Thiền Định chỉ có một thứ Thiền Định mà ở đây Phật dạy chúng ta tới mười cái loại Thiền Định. Con đường của đạo Phật nó không đơn giản đâu! Nó không phải có một loại định nào mà chúng ta có thể hoàn tất được cái sự giải thoát cho chúng ta, mà cả mười loại mà chúng ta phải tu chứ không có bỏ một cái loại nào được hết.

Cho nên hiện giờ quý thầy tu hơi thở cũng là tốt, mà tu làm mọi công việc biết hành động làm mọi công việc cũng là tốt chứ đâu có gì sai, mà quý vị phòng hộ sáu căn, giữ gìn sáu căn của mình cũng là tốt, đâu có gì sai. Mỗi Giới luật của quý thầy học được quý vị giữ được một cái Giới luật nào đó cũng đều nhằm ở trong mười loại Định này chứ không ngoài mười loại Định đâu mà sợ rằng chúng ta tu lạc. Chỉ có chúng ta bị lạc vào những cái trạng thái của Tưởng mà nó khiến cho thân của chúng ta rối loạn, trở thành điên khùng, trở thành bệnh Thiền chứ không có gì khác hết. Chỉ có chỗ từ Nhị Thiền đến Tam Thiền cái đoạn đường đó là quý vị sẽ lạc vào những cái Thiền ma mà trở thành thân bệnh, tâm bệnh mà thôi. Nếu mà vượt qua được cái chỗ từ Nhị Thiền đến Tam Thiền mà vượt qua mười sáu cái loại của Tưởng uẩn thì quý thầy sẽ được an toàn trên bước đường tu tập, không có sợ điên sợ khùng gì nữa hết. Nó chỉ có một đoạn đường đó mà người ta chết điêu chết đứng ở đó mà không đi tới đâu được hết.

Gồm chung mười loại Định này gọi là Giới Đức. Nghĩa là mười cái loại Định này thì nó được cái tên gọi là Giới Đức, còn gọi là Giới Tâm hay gọi là Thiền Định, còn gọi là Trung Thiện. Những cái tên của nó để gọi cho chúng ta biết mười cái loại Định đó nó có những cái tên của nó như vậy để cho nó phù hợp với đạo Phật, đúng với cái nghĩa của đạo Phật. Bởi nó đứng ở vị trí nào thì nó có một cái tên xứng hợp với vị trí nó.

Như vậy là chúng ta phải hiểu khi mà bốn cái loại định này nó đứng ở trong cái vị trí của Định thì nó gọi là Thiền Định, mà nó đứng ở trong Giới luật thì gọi nó là Giới Đức, mà nó đứng ở trong các pháp thiện – nhân quả thì nó gọi là Trung thiện. Bởi vậy nó đứng ở vị trí nào thì nó có một cái tên xứng hợp ở vị trí nấy, như nó ở vị trí nhân quả thiện ác thì nó gọi là Trung thiện. Đó, Thầy đem cái ví dụ để quý thầy thấy rất rõ, nếu nó ở trong cái nhân quả thiện ác thì nó gọi là Trung thiện, mà nó ở cái vị trí của Giới luật thì nó gọi là Giới Đức, nếu mà nó ở trong cái vị trí của Giới luật thì phải gọi nó là Giới Đức, nó ở vị trí tâm định, trong sạch thì nó gọi là Thiền định. Nói chung nó là Giới Đức thanh tịnh tâm. Nó có một cái tên chung của nó gọi là Giới Đức thanh tịnh tâm.

Đó quý thầy thấy có những cái tên của nó, nó đặc biệt có những cái tên riêng của nó nhưng nó có những cái vị trí đứng của nó, nó có những cái tên riêng của những cái vị trí đứng của nó. Như vậy là quý thầy nghe nói Giới Đức thì quý thầy hiểu nó là cái gì rồi. Mà nghe nói Giới Đức thì quý thầy đứng ở trong nhân quả biết nó là cái Trung thiện rồi, biết nó là cái tên gì rồi mà nếu gọi chung nó thì Đức Giới thanh tịnh tâm. Đó thì quý vị có cái biết rằng cái Đức Giới này nó làm cho cái tâm của quý vị thanh tịnh mà định tỉnh, rất là sáng suốt.

Còn về 25 Giới hạnh như Thầy đã dạy ở trên còn gọi là Giới bổn Patimokka. 25 cái hạnh mà mình không làm nghề nghiệp này không làm nghề nghiệp kia đó, không sát hại chúng sanh đó. Tất cả những cái ở trên thì nó thuộc về Giới bổn, sau này chúng ta ta sẽ học nó đây để chúng ta bổ túc thêm cho 25 cái Giới hạnh cho nó rõ ràng là oai nghi tế hạnh của người tu sĩ. Học Giới bổn rồi chúng ta mới thấy được 25 Giới hạnh này nó còn thêm những hành động mà chúng ta chưa có học, có thu, nhập, có hiểu biết, chưa toàn diện. Khi mà học hết Giới bổn Patimokka này rồi thì chúng ta có đầy đủ hơn về những cái Giới hạnh. Hạnh Giới Ly trần tâm. Nghĩa là 25 Giới hạnh này còn có một cái tên gọi là Hạnh Giới Ly trần tâm, nghĩa là cái Giới hạnh này nó ly cái tâm thế tục của chúng ta, nó ly cái đời sống thế tục của chúng ta, chúng ta không còn có ở trong thế tục nữa, không còn sống như cách sống thế tục nữa. Cho nên nó có cái tên gọi là Hạnh Giới Ly trần tâm, nó có cái tên của nó, 25 Giới hạnh này, gọi là Hạnh Giới ly trần tâm. Chúng ta không còn cái hành động sống như các người thế gian nữa, cho nên nó ly ra tất cả hết cái tâm trần của chúng ta, nó lìa ra hết. Cho nên nội cái Giới hạnh không là chúng ta đã lìa cái thế gian rồi.

Còn về 8 Giới Tuệ như trong Kinh Sa môn quả đã dạy thì chưa đủ. Nó có 13 Giới Tuệ. Bây giờ cái Giới Tuệ chúng ta phải xác định, hồi nãy Thầy xác định cái Định cho nó đủ để 10 cái Định. Còn bây giờ nói hồi nãy chúng ta có học 8 Giới như trong Kinh sa môn quả đã dạy thì nó chưa có đủ đâu, mà chính nó phải đủ là 13 cái Giới Tuệ chứ không phải là có 8 Giới Tuệ đâu. Nhưng mà theo Kinh Sa môn quả thì chúng ta nêu ra 8 cái Giới Tuệ, cho nên nó có sự tóm tắt lại để cho chúng ta ngắn gọn, để không nó dài dòng cho nên ở đây nếu phải rõ thì nó là 13 Giới Tuệ chứ không phải là có 8 Giới Tuệ. Chúng ta phải kể ra cho rõ, nghĩa là Thầy phải nói ra cho rõ để cho quý thầy biết như thế nào là 13 cái Giới tuệ này mà ở trong Kinh Giới - Kinh Sa môn quả thì dạy có 8 cái Giới Tuệ mà thôi. Vậy thì nó làm sao mà có được 13 Giới Tuệ đây? Chúng ta phải thấy:

1. Bốn Như Ý Túc.

2. Lục Thông.

3. Tam Minh.

Quý thầy thấy nó rõ ràng là Bốn Như Ý Túc, mình muốn như thế nào nó làm theo như thế nấy hết mà bốn cái lận chứ không phải một cái Như Ý Túc đâu. Cho nên nó là bốn, mà Lục thông là sáu cái thông: Thiên Nhãn Thông, Thiên Nhĩ Thông,… cho đến Tha Tâm Thông là sáu cái, mà sáu cái cộng với bốn không phải là 10 sao? Rồi ba cái Tam Minh nữa. Ba cái nữa là phải 13 không? Cho nên phải nói đủ là 13 cái Giới Tuệ. Thì như vậy là chúng ta thấy cộng lại là nó đủ 13 chứ không phải như trong Kinh Sa môn quả nói đâu. Trong Kinh Sa môn quả chỉ nói cái Thiên Nhĩ Thông. Thầy nhắc lại cái Thiên Nhĩ Thông ở trong này là khi cái người đạt được cái Thiên Nhĩ Thông mà siêu nhân rồi thì cũng nghe cái tiếng ở cách xa ngàn dặm đó cũng như mình đi ra ngoài đường mình nghe người ta đánh trống, thổi kèn, đánh xập xả y như vậy, rõ ràng như vậy, mà cái tiếng người ta nói chuyện ở đâu mình vẫn nghe được như vậy.

Đó là đức Phật nói về Lục thông thì đức Phật có nêu lên có một cái mà thôi để nói nó là cái Trí, cái Tuệ, cái Giới Tuệ của nó ở trong cái cho nó gọn thành lại 8, nhưng mà lôi ra cho đủ là nó phải 6 cái Lục thông này mới đủ chứ không phải một cái được. Cho nên ở đây nó là 13 Giới Tuệ này còn gọi là Trí Tuệ viên mãn. 13 Giới Tuệ này cũng còn gọi nó với cái tên là Trí Tuệ viên mãn vì nó viên mãn cái trí tuệ này nó phải đủ là 13 cái Giới Tuệ này, chứ một cái mà nói bây giờ chúng tôi có Tam Minh thôi thì cái người đó chỉ hiểu quá là cạn, đơn sơ quá đơn sơ. Cho nên ngoại đạo nó cũng có Lục thông thì ở trong cái chỗ tu hành của chúng ta cũng thực hiện Lục thông chứ đâu phải không có Lục thông. Mà chúng ta còn có Tứ Như Ý Túc, muốn cái gì được như nấy, còn chúng nó chỉ có Lục thông mà thôi. Cho nên nó luyện có Lục thông mà nó không có Tứ Như Ý Túc thì nó đâu có bằng cái phương pháp của Phật, mà nó chưa có Tam Minh nữa thì nó đâu có sánh được bằng Phật. Nó chỉ có Lục thông mà thôi. Cho nên cái Lục thông của nó là do luyện tập để tạo cho có cái Lục thông bằng Tưởng pháp chứ không phải bằng cái chánh pháp đâu, bằng cái Tưởng. Vì vậy mà khi mà đến Tưởng thì chúng ta dùng Lục thông này được, cũng như đồng cốt mà, nó chỉ dùng cái Tưởng mà nó biết nhà mình cái gì gì nó rõ hết, nó không có nói sai. Thì quý thầy thấy cái vấn đề Lục thông của ngoại đạo là Lục thông nó ở trong trạng thái của Tưởng uẩn mà nó thực hiện ra. Còn Lục thông của chúng ta là ở chỗ tâm thanh tịnh, sáu căn mắt tai mũi miệng thân ý của chúng ta do ly ác pháp và ly dục cho nên nó thanh tịnh mà nó như cái hồ nước trong. Vì vậy mà cái Lục thông này tự thanh tịnh mà thông suốt ra chứ không phải là do chúng ta luyện tập ở chỗ Tưởng. Biết như vậy thì chúng ta mới thấy được cái chỗ tuyệt vời của đạo Phật đối với cái chỗ 13 cái Giới Tuệ này. Cho nên còn gọi nó là Trí tuệ viên mãn, viên mãn tức là đầy đủ, trọn vẹn không còn thiếu nữa. Còn gọi là Trí tuệ siêu việt, nó còn có những cái tên Trí tuệ viên mãn là trí tuệ đầy đủ không còn thiếu, tới 13 cái Giới Tuệ này là Trí tuệ đầy đủ không còn có cái nào nữa thêm nữa được hết. Đó gọi là Trí tuệ viên mãn. Nó còn gọi là Trí tuệ siêu việt, cái trí tuệ này nó điều khiển tất cả những cái mà người ta không có thể nghĩ lường được cho nên nó gọi là siêu việt.

Nói Trí tuệ người ta tưởng lầm là Tri kiến. Bây giờ mình nói Trí tuệ thì người ta nghĩ rằng đó là cái Tri kiến của mình. Có người hiểu bởi vì Tri là biết, kiến là thấy, biết thấy thì người ta nghĩ như vậy, người ta cho Tri kiến là Trí tuệ, vì tri kiến là Trí tuệ nên người ta phân chia làm 3 Trí Tuệ. Cho nên bây giờ Thầy nhắc là người ta lấy cái tri kiến đó mà người ta cho rằng nó là Trí tuệ cho nên người ta phân chia cái Trí Tuệ đó làm 3 cái Trí Tuệ của chúng ta. Đó là một cái hiểu sai của những người chưa có biết tu. Cho nên vì vậy trong Kinh rõ ràng là ghi như thế này:

1. Văn tuệ.

2. Tư tuệ.

3. Tu tuệ.

Ai mà nghe những người giảng về Trí tuệ đó thì họ phân chia rồi làm Văn tuệ, Tư tuệ, Tu tuệ. Phải không? Văn Tư Tu đó. Cho nên cái này nó chỉ là Tri kiến chứ không phải là cái Tuệ đâu, nó không phải là Trí tuệ đâu. Nó là cái Tri kiến của chúng ta. Nó chưa đạt được cái Tri kiến giải thoát nữa. Cái chỗ mà Văn Tư Tu này nó chưa đạt được cái tri kiến giải thoát của chúng ta nữa. Nó chỉ mới ở cái chỗ Tri kiến mà thôi, tức là cái nơi mà chúng ta tích trữ, tập hợp lại tất cả những sự hiểu biết của Kinh sách, của những người xưa người nay để thành một cái hiểu biết của chúng ta, gọi là Văn tuệ, tức là chúng ta nghe rồi chúng ta tích lũy lại gọi là Văn tuệ. Từ cái chỗ Văn tuệ đó chúng ta suy tư bằng cách này bằng cách khác để làm cho tâm chúng ta giảm bớt sự buồn khổ, như thế này thế khác hoặc là chúng ta suy tư ra để mà chúng ta tìm hiểu thêm ra, thì cái đó đó gọi là Tư tuệ. Tư là suy tư, tư duy, cái suy nghĩ để mà hiểu thêm ra, để mà thấu suốt được cái lý gì đó thì gọi Tư tuệ. Nhưng đó cũng là cái Tri kiến của chúng ta chứ không phải là cái Trí Tuệ.

Còn đến phần Tu tuệ thì ở trong Kinh sách dạy chúng ta lấy một cái sự hiểu biết như bây giờ Phật dạy làm cho chúng ta hiểu biết đó, đó là cái thân chúng ta này, Ngũ uẩn của thân ngũ uẩn chúng ta này là Vô thường, Khổ, Vô ngã này, thì chúng ta lấy cải chỗ hiểu biết đó mà để chúng ta tu tập làm cho thân, cái tâm của chúng ta không có phiền não, không có đau khổ nữa. Vì thấy cái thân vô thường này mình không chấp ngã này, mình không có giận hờn ai nữa này, mình thấy cái thân vô thường này mình không có sợ đau sợ khổ nữa này. Cái mà làm cho mình không có đau khổ đó gọi là lấy cái trí tuệ đó mà tu thì gọi là Tu tuệ. Cho nên ở đây chúng ta phải hiểu 3 cái trí tuệ này chỉ là một cái Tri kiến của chúng ta thôi chứ không phải gì khác hơn hết. Nó không phải là Trí tuệ siêu việt. Nó cũng không phải là Trí tuệ viên mãn. Nó chỉ là một cái Tri kiến tầm thường của mọi con người trong thế gian này ai cũng có chớ không phải cần tu tập mới có. Nhưng khi mà chúng ta tích lũy thì chúng ta ăn nói nó có lưu loát, nó có hơn cái người không tích lũy. Chúng ta nói ra văn chương bằng cách này bằng cách khác là do vay mượn của kẻ khác nói thì nó hơn là cái người mà không có vay mượn văn chương, cho nên họ nói lời nói bình dân mộc mạc, họ nói không có mượn câu này kia. Nói một hơi chúng ta để một câu kinh Phật ra nói, nói một hơi chúng ta đem câu Nho ra nói thì cái đó là vay mượn của kẻ khác mà làm ra cái chỗ ăn nói của mình cho có vẻ lịch lãm mà thôi. Đó là cái vay mượn.

Cũng như bây giờ chúng ta vay mượn khoa học để chứng minh cho Phật pháp thế này thế kia, do đó Phật pháp có khoa học như vầy như vầy. Đó là cái vay mượn của chúng ta qua những cái khoa học bằng máy móc của người ta tìm ra những cái thực của cái cuộc sống ở trong cái vũ trụ này, do đó chúng ta vay mượn cái đó để chứng minh cho Phật pháp nó cũng thực như vậy. Đó là cái vay mượn mà cái vay mượn đó là cái tri kiến góp nhặt mà nói ra để làm cho chúng ta như một người thông về khoa học, thông về cái này thông về cái kia. Đó là chứng tỏ cái bản ngã chúng ta, do cái tri kiến này mà cái bản ngã của chúng ta càng ngày càng to lớn lên chớ không phải giảm xuống và vô ngã được.

Văn Tư Tu Tuệ này chỉ là một Tri kiến góp nhặt chứ không thể được liệt vào Tam Vô Lậu học Giới – Định – Tuệ của đạo Phật. Bởi vì Giới – Định – Tuệ của đạo Phật nó là một cái loại Giới luật, mặc dù nói là Giới – Định - Tuệ có cái tên riêng nhưng mà sự thật toàn bộ Giới – Định – Tuệ là một cái Giới luật như Thầy hồi nãy đã nói. Giới bổn tức là Giới Hạnh, mà Định tức là Giới Đức, Tuệ là Giới Tuệ. Cho nên toàn bộ của đạo Phật là Giới luật chứ không phải gì khác hơn hết. Vì người dạy Giới luật mà không hiểu được điều này mới thấy Giới là nói riêng, Định nói riêng và Tuệ nói riêng, cho nên dạy giới luật rất là khô khan. Làm cho con người ta học đến Giới luật người ta chán, người ta thấy như một cái giáo điều, như một cái pháp luật khắc khổ trói buộc con người, cho nên người ta sống không có nổi với nó. Còn trái lại ở đây Thầy dạy giới luật nó ở trong Tam Vô Lậu học cho nên Giới – Định – Tuệ nó là một cái Giới luật để đem lại sự giải thoát cho con người. Từ bước đầu vô cái Giới hạnh chúng ta đã thấy giải thoát, cho đến Giới Đức chúng ta thấy cả một sự định tâm vô cùng tuyệt diệu, cho đến cái Giới Tuệ chúng ta không nghĩ lường được cái quyền lực của Giới Tuệ đến cái mức độ cao siêu vô cùng của đạo Phật như vậy.

Cho nên ở đây dạy về Giới luật mà hiểu biết được Giới Kinh, hiểu biết được cái nhân quả của cái pháp môn Giới – Định – Tuệ này thì Thầy nói là người dạy Giới luật rất là linh động, rất là khéo léo, làm cho người nghe càng ngày càng thích và càng ham tu Giới luật hơn. Còn nếu mà cái người mà không hiểu được như vậy dạy Giới luật người ta không bao giờ mà phát triển được Giới luật. Đứng ở trên góc độ mà dạy Giới luật như Thầy thì tin rằng Giới luật sẽ phục hồi rất nhanh và tiến bước trên con đường Giới luật, mọi người người ta khép chặt mình trong Giới luật để người ta thực hiện được cái đời sống giải thoát, người ta không hề sợ khổ mà người ta thấy đó là một cuộc giải thoát thực sự, hoàn toàn là một cuộc cách mạng của con người, làm cho chúng ta làm chủ được cái sinh tử. Từ lâu chúng ta bị sinh tử làm chủ, bây giờ chúng ta đòi lại quyền sinh tử bằng một cái cuộc cách mạng, bằng cuộc cách mạng tức là thay đổi cuộc sống của chúng ta toàn bộ.

Đó thì quý thầy thấy rất rõ nếu mà chúng ta không làm một cuộc cách mạng hoàn toàn thì chúng ta không đòi lại quyền là chủ sinh tử đâu. Đó là cái mục đích của Tam Vô lậu học là như vậy. Mà Tam Vô Lậu học là một cái Định lực của Giới luật nó làm cho chúng ta thay đổi toàn bộ của cuộc cách mạng đời sống của chúng ta. Cho nên quét sạch ra được thì chúng ta mới đạt được cái này, mà không quét sạch không làm cái cuộc cách mạng cho cuộc sống chúng ta thì hoàn toàn chúng ta không đạt được cái sự giải thoát này đâu.

Vì Giới – Định – Tuệ của đạo Phật là ba pháp môn liên hoàn, nghĩa là ba cái pháp môn này coi như nó kết hợp, nó liên hoàn nhau trong một cái Giới luật chứ không phải là hai. Giới sinh Định, Định sinh Tuệ. Không thể tách lìa ba pháp môn này ra từng pháp môn được. Người không hiểu pháp môn này họ hay tách lìa nó ra từng pháp môn, từng pháp môn, Định nó khác rồi Giới nó khác. Người mà hiểu được ba pháp môn này đứng ở trên một cái nền tảng của Giới luật thì hoàn toàn nó là ba pháp môn là Giới luật không gì khác.

Người chưa có kinh nghiệm tu hành trong đạo Phật thì không thể nào liễu giải pháp và liễu giải nghĩa được. Thường họ giảng theo tri kiến phàm phu nên làm lệch nghĩa của Phật dạy. Tri kiến mà họ hiểu là Trí tuệ thì rất là sai lạc, lầm lạc. Người phàm phu ai cũng có tri kiến, nhưng một người tu hành đã giải thoát có còn tri kiến hay không? Nếu mà cái người phàm phu thì luôn luôn họ có tri kiến thì đồng ý rồi, nhưng thử hỏi một người tu hành đã giải thoát rồi thì cái tri kiến họ có còn hay không? Thì ở đây Thầy xin trả lời: Thưa không! Nghĩa là cái tri kiến đó họ hoàn toàn không có. Tại sao vậy? Vì Tri kiến phàm phu đầy dính mắc và uế trược. Nghĩa là cái tri kiến đó đây góp nhặt, đầy kiến chấp, tà kiến, học cái gì mà thấy khá hay thì họ dính vô đó rồi, họ cho đó là cái hay chứ họ chưa biết cái đó là tà kiến, cái đó là đúng cái đó là sai nữa. Họ thấy hay, họ nghe cái câu Kinh đó hay thì họ chấp nhận cái câu đó hay. Họ nghe cái lời của một cổ nhân nào nói hay là họ chấp nhận ngay chư họ chưa biết cái đó là tà kiến hay chánh kiến, họ chưa biết đâu. Cho nên cái người tu hành giải thoát theo đạo Phật xong rồi họ không có tri kiến đó nữa. Thì họ có cái gì mà họ dùng trong những cuộc sống của họ hàng ngày họ còn đang sống. Đến đây Thầy sẽ trả lời để cho quý thầy thấy.

Vì tri kiến phàm phu đầy dính mắc, cái tri kiến, cái sự hiểu biết đó nó đụng cái gì nó dính cái nấy và uế trược, nó rất uế trược. Vậy một người tu đã thành tựu viên mãn có phải họ sống với Trí tuệ hay không? Thưa không! Nghĩa là họ cũng không sống với Trí tuệ. Cái Trí tuệ mà siêu việt họ cũng không có sống đâu. Họ không có sống với cái Trí tuệ đó. Khi họ sử dụng thì họ lấy họ dùng, mà không thì họ hoàn toàn không sống với Trí tuệ đó. Đứng nghĩ rằng khi một người tu chứng họ luôn luôn sống với Trí tuệ. Không. Họ sống với cái gì đây? Vậy thì như thế nào? Nghĩa là họ phải sống như thế nào đây? Hàng ngày họ đang sống với Tri kiến Giải thoát. Bởi vì quý thầy thấy cái tri kiến nó dính mắc, mà Tri kiến Giải thoát nó đâu có dính mắc. Bởi vì tri kiến họ cũng y như cái đầu của chúng ta suy nghĩ sao thì họ cũng suy nghĩ vậy, họ không khác chúng ta nhưng mà mọi vật đến với họ họ không bị dính mắc, họ không bị ô nhiễm từng miếng ăn, không ai gạt họ mà đem đút miệng họ được. Ví dụ như bây giờ Thầy sống với Tri kiến Giải thoát nè, mà một người làm cho Thầy một cái ly nước chanh để đây cho Thầy thấm cổ để mà Thầy thuyết giảng, mà khi Thầy tưởng là nước trong Thầy nếm thử, Thầy biết rằng không phải, đây là nước chanh có đường, đây là cái sự cám dỗ cho nên hoàn toàn khô cổ là khô cổ, nhất định là không uống. Đó là không thể cám dỗ cái Tri kiến Giải thoát của Thầy được. Bởi vì cái tri kiến Thầy biết rõ đây là cái nước có đường mà, thì đâu cám dỗ Thầy được. Mà cái người bị tri kiến, đang sống trong tri kiến thì thấy cái ly nước này thấm cổ mà nghe thông nói cho nó suôn thì thấy thích rồi, ngay cái chỗ ngọt đã đã là cám dỗ vị ta rồi. Còn cái tri kiến Giải thoát là không cám dỗ được cho nên Thầy vẫn sống trong tri kiến mà Tri kiến Giải thoát chứ không phải Tri kiến. Chúng ta phân biệt như vậy!

Cho nên trong Kinh thường chúng ta thường thấy Giới hương, Định hương, Giữ Huệ hương, Giải thoát, Giải thoát Tri kiến hương, có năm loại hương, thì cái người tu sĩ xong viên mãn rồi thì người ta sống ở trong Tri kiến Giải thoát chứ người ta không phải sống ở trong cái Trí tuệ siêu việt đó đâu. Khi sử dụng thì người ta sử dụng, mà khi không sử dụng thì người ta đâu cần sử dụng nó, người ta chỉ cần sống với Tri kiến Giải thoát.

Quý thầy hôm nay mới thấy rõ được cái chỗ, cái bài mà hàng ngày quý thầy tụng kinh niệm Phật đó, bắt đầu cầm ba cây hương lên mà niệm hương thì ngay đó đã nói lên cái chỗ nào sống của quý vị. Cho nên cái Tri kiến Giải thoát là cái hương cuối cùng mà quý vị dâng lên. Chúng tôi hãy sống hàng ngày cái chỗ này nè! Để làm cho tâm chúng tôi thanh tịnh không bị uế nhiễm của những đối tượng phàm phu vật chất. Đó là cái chỗ tu hành của một cái vị mà đã viên mãn. Họ không bị ai lường gạt họ được. Cho nên nó có một cái giải thoát kèm bên cái Tri kiến đó. Còn cái tri kiến kia là cái Tri kiến mà tích tụ, kết tập nó không có Giải thoát đâu mà nó dính mắc, cho nên ở đây Thầy dạy như vậy quý thầy chắc thấy rõ ràng không còn mờ mịt gì nữa hết.

Bởi vậy khi một người tu hành xong luôn luôn họ sống đúng Giới Hạnh, còn gọi là Giới hương, họ sống đúng Giới Đức còn gọi là Định hương, nghĩa là họ sống… Cái hương tức là thơm chứ gì? Các con hiểu không? Cho nên mình niệm hương, mình thắp cây hương lên mình nói chứ không phải đâu! Nghĩa là mình sống đúng Giới hạnh gọi là Giới hương. Mình sống đúng Giới Đức thì gọi là Định hương. Bởi vì Giới Đức nó thuộc về Định cho nên gọi là Định hương. Mình sống đúng Giới Tuệ thì gọi là Tuệ hương. Phải không? Họ sống đúng với Tri kiến mà mọi người đang sống, đang biết không lầm lẫn, còn gọi là Tri kiến hương, nghĩa là sống đúng với chánh pháp của Phật dạy, với sự hiểu biết đúng chánh kiến chánh pháp của Phật thì cái đó mới được gọi là Tri kiến hương. Còn mình sống không đúng với chánh pháp của Phật dạy, không sống đúng với Giới luật của Phật dạy cái Tri kiến đó, nghĩa là mình chưa thành tựu cái gì hết nhưng mình sống không có đúng, mình sống hoài những cái tri kiến của Phật dạy, những lời của Phật dạy trong Kinh mà mình sống không đúng thì cái đó không được gọi là Tri kiến hương. Còn mình sống đúng tri kiến mà đúng lời Phật dạy, không để tâm mình lầm lạc, không để cho mình lỗi lầm những cái phạm giới thì cái người đó được gọi là Tri kiến hương. Họ sống đúng với Tri kiến Giải thoát nên còn gọi là Tri kiến Giải thoát hương.

Đó thì Thầy phân ra cho chúng ta thấy cái mùi thơm của các loại Trí Tuệ của chúng ta, các loại sống của chúng ta ở trong Giới luật, đó là những mùi thơm của Giới luật đó. Cho nên cái Giới luật đầu tiên đó là Giới Hạnh thì gọi là Giới hương. Cái Giới luật thứ hai là Giới Đức thì gọi là Định hương. Cái Giới luật thứ ba tức là Giới Tuệ thứ ba gọi là Tuệ hương. Cái Tri kiến mà chúng ta từng sống ở trong những lời Phật dạy gọi là Tri kiến hương. Còn cái tri kiến hằng ngày mà các bậc viên mãn mà sống đó thì gọi là Tri kiến Giải thoát hương. Thấy như vậy chúng ta mới rõ được cái hương là cái mùi thơm mà, cái mùi thơm tức là cái mà làm cho ai cũng quý mến, cũng trọng hết. Còn nếu mà cái mùi thúi thì có ai quý trọng không? Đâu có quý trọng, cho nên hương không có nghĩa là cây nhang, hương không có nghĩa là cái bột nhang mà đốt lên có khói đó đâu. Hương đây là cái mùi thơm của Giới Đức, của Giới Tuệ, của Giới Hạnh, của Tri kiến, của Tri kiến đúng đó, chứ còn Tri kiến sai thì cũng không được, Tri kiến Giải thoát. Đó là những hương thơm của những loại Giới luật này.

Đối với Tam Vô Lậu học thì cái tri kiến của chúng ta không được gọi là tên Tuệ Vô Lậu đâu! Trong 13 Giới Tuệ này, Giới Tuệ thứ nhất dẫn tâm đến chánh trí, chánh kiến. Đây, quý vị mới nghe cái chỗ này, nếu mà cái người tu tập Giới Tuệ thứ nhất thì từ đó chúng ta mới có Chánh Tri kiến. Chánh Tri kiến này tức là cái Tri kiến hương đó. Thì chúng ta phải đạt tới cái Trí Tuệ, cái Giới Đức, cái Giới Tuệ đầu tiên, cái Giới Tuệ thứ nhất lúc bây giờ chúng ta mới dẫn tâm nó để chúng ta đạt được Tri kiến đó chứ không phải cái Tri kiến tầm thường như Tri kiến của thế gian, cái Tri kiến kết tập, cái Tri kiến tích tụ, tích trữ lại những cái hiểu biết của người khác thì tri kiến đó là Tri kiến phàm phu. Còn cái tri kiến ở đây là cái tri kiến mà chúng ta phải có sự tu tập trau dồi nó cho đến khi mà trong cái Tuệ Vô lậu nó đạt được cái Giới Tuệ đầu tiên thì cái tri kiến đó mới được gọi là Tri kiến hương. Giải thích cho rõ như vậy thì chúng ta mới biết được cái tri kiến của chúng ta ở chỗ nào. Hồi nãy Thầy chỉ nói cái tri kiến đó phải thông hiểu cái lý của Phật pháp mà không được chấp cái kiến nào hết, nhưng ở đây thì Thầy dạy thêm để chúng ta thấy rằng khi chúng ta muốn đạt được cái Tri kiến hương này thì để thông suốt được cái lý của Phật pháp thì cái người đó phải nằm ở trong cái Tuệ Vô lậu thứ nhất của Giới Tuệ của nó.

Trong 13 Giới Tuệ này Giới Tuệ thứ nhất “dẫn tâm đến chánh trí và chánh kiến”, tức là Tri kiến mà hàng ngày người tu hành viên mãn. Ở đây cái chỗ này Thầy hơi giảng lầm chút. Khi mà cái người đó mới tu học thì phải huân. Thầy xin lỗi phần này đính chính lại chỗ này để cho quý thầy hiểu rõ hơn. Khi cái người mới tu học mà theo đạo Phật thì chúng ta phải huân học, phải hiểu biết cái Phật pháp, cái nào đúng, cái nào sai, từ đó chúng ta mới thấy con đường của Phật pháp những cái hiểu biết đó là đúng, là chân lý, là sự thật, nó thân là khổ, là vô thường thì nó là sự thật, nó không còn sai nữa. Nói là khổ là con người sinh ra là khổ thì đó là một chân lý không thể thay đổi được, nói là cái nguyên nhân mà sinh ra đau khổ thì cũng không thể thay đổi được, mà nói một cái cảnh giới Niết bàn thì đó là một trạng thái tâm hồn chúng ta hết khổ. Mà nói đến tám nẻo đưa đi đến cái chỗ giải thoát thì chúng ta thấy đó hoàn toàn là một chân lý không thể nào có ai thay đổi tám nẻo giải thoát này được. Cho nên cái hiểu biết như vậy, tích trữ cái hiểu biết đúng đắn như vậy đó gọi là Tri kiến. Còn đến khi mà chúng ta tu tập đến cái Tuệ Vô lậu thì cái Tuệ Vô lậu thứ nhất thì cái đó được gọi là Tri kiến Giải thoát, chứ không phải là cái tri kiến mà mới có học hiểu biết rõ của cái chánh kiến của đạo Phật mà thôi. Cái kia còn gọi là Tri kiến, mà Tri kiến đó thì nó mới chỉ hiểu biết Phật pháp, nó mới ngộ được cái lý của Phật pháp chứ chưa chứng được cái lý của Phật pháp. Còn người tu đến cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong cái Tuệ Vô lậu thì cái hiểu biết cái tri kiến đó được gọi là tri kiến Giải thoát. Cái đó là cái tuệ thứ nhất mới được gọi là tri kiến Giải thoát. Cho nên người tu họ không sống ở trong tất cả các Tuệ Vô lậu mà họ chỉ sống ở Giới Tuệ thứ nhất là Tri kiến Giải thoát. Cho nên cái Tri kiến Giải thoát ở đây nó được gọi là cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong Tuệ Vô lậu. Thì quý thầy hiểu cho rõ như vậy. Hồi nãy Thầy giảng hơi lầm lạc, Thầy xin lỗi chỗ đó để sửa lại cho nó đúng cái nghĩa của nó để chúng ta hiểu cho nó rõ hơn.

Cho nên hằng ngày người tu hành viên mãn thường sử dụng cái Tri kiến Giải thoát chứ không sử dụng tri kiến như kẻ phàm phu. Cho nên Tri kiến Giải thoát được nằm trong Giới tuệ, được gọi là tuệ Vô lậu, nó cũng được gọi là tuệ Vô lậu nhưng nó là cái Giới Tuệ thứ nhất ở trong 13 cái Giới Tuệ chứ không phải là cái Tuệ cuối cùng. Thường thường cái người tu hành viên mãn thì họ sống ở trong cái Giới Tuệ thứ nhất, họ sử dụng cái Giới Tuệ thứ nhất cho nên cái Giới Tuệ đó để đưa cho họ có một cuộc sống không bị dính mắc, không bị đau khổ, không bị phiền toái nữa, ai làm gì thì họ trơ trơ, họ vẫn thanh thản, an nhiên mà không động tâm chút nào, không dao động tâm mình. Tức là cái Tri kiến Giải thoát đó hay là Giới Tuệ thứ nhất của trong 13 Giới Tuệ.

Con đường tu hành theo đạo Phật đến đây đầy đủ Giới – Định – Tuệ, tức là viên mãn trên đường đi.

Còn Niết bàn là gì? Ở đây chúng tôi không trả lời câu hỏi này.

Xin tóm lại buổi học hôm nay chúng ta đã viên mãn Giới luật của Phật, hay nói một cách khác chúng ta đã hoàn thành được Thiện pháp của đạo Phật, và cuối cùng xin quý thầy nên lưu ý chúng ta chỉ biết sau đời hiện tại của chúng ta đang sống ở đây không còn có một đời sống nào khác nữa. Nghĩa là chúng ta đến đây thì người ta hỏi chúng ta còn cái Niết bàn là gì? Nghĩa là chúng ta đến đây chúng ta đã viên mãn được Giới – Định – Tuệ như vậy tức là từ Giới Hạnh, rồi Giới Đức, rồi Giới Tuệ. Chúng ta hoàn thành được những cái Giới luật này rồi thì có người hỏi khi mà hoàn thành được các Giới luật này rồi, Giới – Định – Tuệ này viên mãn rồi thì cái Niết bàn nó là gì? Có người hỏi chúng ta cái Niết bàn là gì? Thì ở đây chúng ta không có trả lời cái câu hỏi mà hỏi như vậy, là cái Niết bàn là gì thì chúng tôi không có trả lời. Nhưng khi mà giảng về Tứ Diệu Đế thì nói về Niết bàn thì chúng tôi sẽ giảng cái Niết bàn. Còn ở đây mà hỏi cái chỗ này thì nó không phải là cái chỗ hỏi Niết bàn của chúng tôi. Vì chúng tôi đã hoàn thành được Giới – Định – Tuệ mà nếu chúng tôi còn nói cái Niết bàn thì đó là chúng tôi còn mộng, còn chấp kiến, còn chấp cái Niết bàn. Cho nên ở đây chúng tôi không nói Niết bàn mà chúng tôi chỉ nó như thế nào cho đúng? Chúng tôi sẽ trả lời: Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống đây không còn có một đời sống nào khác nữa. Nghĩa là bây giờ chúng tôi đang sống đây là chúng tôi còn cái đời này thôi, chứ khi mà chúng tôi bỏ cái thân này rồi thì chúng tôi không còn cái đời nào nữa, tái sanh ra trong cuộc đời này nữa, chứ chúng tôi không biết Niết bàn nữa.

Mà những người nào tới đây mà còn nói cái Niết bàn như thế này thế này, thì cái người mới học Tứ Diệu Đế, mới ngộ cái lý Tứ Diệu Đế chứ chưa phải là cái người đó đã chứng đạt Tứ Diệu Đế. Quý thầy phải hiểu cái chỗ đạo Phật như vậy đó, cho nên khi một người mà tới rồi mà còn nói rằng bốn đức Thường – Lạc – Ngã – Tịnh trong đó thì người đó chưa tới. Cũng như cái người mà tới rồi họ nói tui chứng quả A-la-hán thì người đó chưa chứng quả A-la-hán đâu. Bởi vì mình còn thấy chứng quả A-la-hán thì tức là mình mới ngộ thôi chứ chưa chứng đâu. Mà mình tới đó rồi thì mình không thấy mình chứng nữa. Thì tức là mình chỉ biết nó như thế nào? Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống đây không còn có một đời sống nào khác nữa hết. Nghĩa là tôi không có còn sanh thêm sanh chỗ nào nữa hết, hoàn toàn là tui không còn cái chỗ nào mà tui sống nữa hết. Rồi mấy người muốn nghĩ như thế nào đó nghĩ, muốn nghĩ nó Niết bàn hay muốn nghĩ gì tự mấy người chứ tui không biết, tui tới đó là tui hết rồi. Đó thì quý thầy thấy cái chỗ Phật pháp vi diệu, hễ mở ra một cái hiểu biết gì sai là nó đã lệch con đường của đạo Phật rồi. Nói mình có chứng là không chứng rồi đó, là mình mới ngộ chứ chưa chứng đâu. Mà nói mình như thế này thế khác là cái người đó chưa có đâu. Ở đây rất là vi tế cái chỗ này cho nên Thầy mới… khi mà viên mãn cái về ba cái Giới này, vạch ra một con đường đi cho đến cuối cùng tới hôm nay thì quý thầy thấy rất rõ là tới cuối cùng không nói gì khác hơn là còn một câu nói: Sau đời hiện tại của chúng tôi đang sống không còn có đời sống nào khác nữa!

Quý thầy hiểu cái chỗ đó sao đó hiểu. Nếu mà tui nói còn có cái gì đó thì tui chấp ngã tui rồi. Tui chấp cái ngã tui rồi cho nên nó có cảnh giới tui sống, còn nếu mà tui không có cái ngã của tui thì tui không có cái gì mà tui sống nữa hết. Cho nên nó còn hay mất thì quý vị muốn hiểu sao có hiểu được cũng hiểu, tui không cần nói cái điều đó nữa. Nghĩa là tới đó là tui giải thoát là tui giải thoát.

Bây giờ chúng ta tiếp tục học về Giới Bổn Patimokka.

Để thông suốt oai nghi tế hạnh của người tu sĩ, vì trong Giới hạnh chưa nói đủ ta phải tiếp tục học thêm cho được đầy đủ hơn. Nghĩa là trong cái Giới hạnh mà chúng ta vừa học 25 Giới hạnh đó, nó chỉ nói đơn giản thôi chứ nó chưa có nói đến những cái hành động hàng ngày của chúng ta. Vì vậy mà cái Giới bổn Patimokka này nó nói tất cả những cái hành động của chúng ta để mà chúng ta không có lầm lạc, để mà thực hiện những cái Giới hạnh đó để cho oai nghi tế hạnh của người tu sĩ phải được đầy đủ, phải được trọn vẹn cái hành động của nó phải như thế nào để mà chinh phục mọi người, người ta thấy được cái đức hạnh của một người tu sĩ nó không phải tầm thường. Vì Giới hạnh nó phải học rất nhiều mới có thể mà thâm nhập được cái oai nghi tế hạnh của nó.

Bởi vậy cho nên chúng ta phải tiếp tục lại 25 Giới hạnh là chúng ta phải học cái Giới luật Patimokka. Cái Giới luật này nó mới có thể đầy đủ và cái Giới luật này nó cũng rất nhiều chớ không phải ít. Do vì vậy trước khi mà giáo cái Giới luật Patimokka này nó phải có một cái lời nói rất là dài và đồng thời Thầy có bổ túc thêm những cái bài để mà chúng ta chuyển qua cái Giới luật Patimokka này.

Để bổ túc thêm phần giáo án về Giới luật Patimokka cho rõ nét, ở đây Thầy nhấn mạnh: Giáo pháp của đức Phật dạy người không có tranh luận với một ai ở đời. Vì thế mà ác tưởng sẽ không ám ảnh. Do thế người ấy sống không bị Dục, triền phược, không có nghi ngờ, do dự với mọi hối quá, đoạn diệt, không có tham ái đối với Hữu và Phi hữu. Ở đây quý thầy phải hiểu khi mà bước sang qua cái Giới bổn Patimokka này thì chúng ta sẽ thấy tràn trề sự sai lạc của cái người khác rất nhiều. Nghĩa là học xong cái Giới bổn này rồi thì chúng ta nhìn cái giới tu sĩ cũng như nhìn cái giới mà cư sĩ hiện giờ là đệ tử của Phật hầu như là cái danh từ là đệ tử của Phật chứ hầu như là những cái người đó đều là hành ngoại đạo hết. Cho nên vì vậy mà Thầy phải phòng ngừa trước khi mà bước đầu qua học cái Giới luật Patimokka thì chúng ta phải chuẩn bị cho tinh thần chúng ta vững vàng để không khéo thì chúng ta toàn là thấy là ma quái không đó, chứ không phải là Phật  đâu. Với một người mà người ta thông suốt được cái Giới luật rồi thì người ta nhìn cái giới tu sĩ và nhìn cái giới cư sĩ hiện giờ người ta thấy toàn là thứ phá đạo, toàn là thứ phá Phật pháp. Cho nên chúng ta không nói ra, không có chống báng ai là vì vậy, cho nên ở đây Phật nói chúng ta khi mà học xong rồi thì không có một cái tâm tham ái. Tham ái tức là thấy những cái sai cái không đúng của họ đó đối với Hữu, đối với cái Có và cái Không chúng ta xem thường hết. Chúng ta đừng thấy cái tâm của chúng ta nó quá như thế này hay như thế khác rồi chúng ta sanh ra nhưng cái bỉ thử ở trong đó rồi vì vậy mà chúng ta có tranh luận, rồi có những cái sự không hay cho cái đời tu hành của chúng ta.

Vì vậy mà rồi từ ở trong cái ác tưởng của chúng ta, cái tưởng của chúng ta nó khởi lên những cái ác kiến đối với những người đó, làm cho chúng ta có những sự ám ảnh không tốt đối với Phật pháp, cũng như không tốt đối với bản thân của những người đó. Họ sống như thế nào để nhân quả thì họ phải lãnh đủ những cái nhân quả đó. Còn riêng chúng ta thì hãy câm miệng lại, không nói ra một lời nào hết. Biết Pháp luật rất rõ ràng, biết Giới luật rất rõ ràng nhưng không động chạm đến một người nào, không nói người nào sai, không nói người nào đúng mà chỉ giữ mình để thực hiện cho đúng những cái lời Phật dạy mà thôi. Mình cứu mình chứ không thể nào cứu ai được trong cái lúc này hết.Chừng nào mình cứu mình được thì chừng đó mình mới cứu người ta được. Mình đã ra khỏi được cái con đường của thế tục thì mình mới có mong mình cứu người còn đang ở trong thế tục. Còn mình đang ở trong thế tục mà mình cứu người thế tục thì không cứu được đâu, và đồng thời đôi khi mình lại chết chung với họ ở trong thế tục. Cho nên những cái hạnh Bồ Tát mà gọi là sống trong thế tục để độ người thế tục thì coi chừng Bồ Tát cũng chết luôn với những người thế tục mà không độ ai được hết.

“Giáo pháp của ta ví như một cái bánh mật”.Đức Phật nói giáo pháp của đức Phật như một cái bánh ngọt, cái bánh mật, chớ không phải là một cái bánh cay đắng đâu! Cho nên đến Giới luật thì người ta thấy cay đắng lắm. Sống mà như thế này các thầy cứ nghĩ “ba y một bát” có cay đắng không? Đi xin ăn người ta không cho, ngày nay không cho ngày mai không cho thì quý vị thấy như thế nào? Phải ăn lá cây rừng mà sống rồi. Mà ăn lá cây rừng quý vị chưa từng tập thì quý vị có thấy xót ruột không? Chưa chắc là đã không mệt mỏi, khổ sở. Thế mà đức Phật nói “giáo pháp của ta là bánh mật”. Bánh mật là thứ bánh ngon chứ đâu phải thứ bánh dở. Thế mà bước đầu và mà gặp tới cái Giới luật, cái Giới bổn Patimokka này thì nó không phải là bánh mật thật đâu. Mà chính nó là bánh mật nếu mà chúng ta thực hiện đúng. Nếu mà chúng ta thực hiện không đúng thì nó là những bãi chông gai, nó là những cái chỗ nguy hiểm nhất, nó là những cái chỗ mà chúng ta không thể sống nổi. Khi mà đến đây Thầy cảnh giác những cái điều này mà trước khi dạy nó thì Thầy phải cảnh giác rất lớn đối với quý thầy, để khi quý thầy được học đến nó thì quý thầy mới thấy được cái cái chỗ nào gọi là bánh mật mà cái chỗ nào không gọi là bánh mật. Vì thế mà cái người dạy Giới ở trong cuộc đời bây giờ thì họ (…). Cho nên đức Phật mới dạy chúng ta và cảnh giác chúng ta ở chỗ này để chúng ta chuẩn bị cho cái Giới bổn này, sau khi chúng ta học thì chúng ta mới biết nó là cái bánh mật như thế nào. Chớ nó không phải là đơn giản.

“Giáo pháp của ta ví như một cái bánh mật đối với đối với cái người đang đói lả và mỏi mệt. Cứ mỗi một miếng vị ấy nếm được vị ngọt thuần nhất. Cứ mỗi một miếng vị ấy thưởng thức càng lúc càng thích thú hơn, càng thấy người khỏe hơn, khinh an hơn”.

 Đó, nếu mà chúng ta tu đúng, chúng ta biết được cái Giới bổn này đúng thì mỗi một cái Giới mà chúng ta thực hiện thì giống như một người đang đói, đói lả người, mệt mỏi mà cứ mỗi một miếng ăn vô thì coi như một cái Giới luật mà chúng ta đã thực hiện vô thì mỗi cái miếng đó thì chúng ta thấy được vị ngọt thuần nhất của nó ở trong đời sống của chúng ta. Đời sống đang lúc chúng ta mệt mỏi đói khát đó, mỗi một miếng nữa thì chúng ta thưởng thức mà càng thích thú hơn và càng thấy khỏe hơn, và khinh an hơn. Đức Phật ví dụ cái Giới bổn nó như vậy đó.

Đó là không phải là nói về Thiền định mà khinh an đâu, mà đây là muốn nói rằng cái Giới luật, mỗi cái Giới luật mà chúng ta chấp hành nghiêm chỉnh nó đem đến chúng ta cũng như cái bánh ngọt mà chúng ta cầm mỗi miếng chúng ta ăn trong lúc chúng ta là người đang đói, đang mệt mà chúng ta ăn thì chúng ta thấy nó ngọt mà nó khỏe lắm, nó ngon lắm, nó thích lắm, nó làm cho cơ thể chúng ta càng ngày càng thấy cái sự sống nguồn sống nó dồi dào lên, nó thích thú lắm. Còn nếu mà sai thì các thầy thấy ngán quá, ớn quá, sợ quá. Đây đi xin ăn chắc không có ai cho chắc chết, bây giờ không có làm sao, coi chừng công an nó bắt bỏ tù nữa, nó nói mình gian lận, làm biếng, làm thế này thế khác. Từ cái tư tưởng đó, suy nghĩ đó thì ngay đó là mình đã thấy hoảng hồn rồi chứ chưa nói chi mà tới ôm bình bát đi xin nữa. Không biết đi xin mới đây đi ôm bình bát xấu hổ quá! Trời ơi thời giờ mình không có đi xin. Kiểu này không ai ngó tới đi mắc cỡ chết. Cái tư tưởng đó vẫn có mà.

Lúc Thầy mới bắt đầu Thầy đi khất thực Thầy cũng vậy. Đi ra đường ôm bình bát đi mà con mắt nhắm chứ không dám mở, mở sợ thấy người ta cười mình. Trời ơi mình vậy mà đi xin. Từ nào tới giờ mình đi dạy học hoặc đi làm ai cũng biết mặt hết. Trời, đi ra đường vậy, nhất là Thầy ở thành phố mà Thầy đi xin ở mấy cái chỗ chợ thành phố mà bên chùa Giác Ngộ nữa thì các thầy nghĩ sao? Bao nhiêu Phật tử quen mình quá rồi. Hồi nào tới giờ họ kêu mình thầy mà giờ ôm cái bình bát đi xin. Mà chính cái chỗ đó họ lại còn kính trọng Thầy hơn nữa chứ! Mà khi mình đi thì mình ngại ngùng vô cùng lận! Từ hồi tới giờ ai có làm này. Kỳ vậy! Đó là những cái bắt đầu của Thầy, mà Thầy đi có một mình chứ phải đi có người nào hướng dẫn thì cũng đỡ đi. Đằng này tự mình à! Rồi mình nghĩ cách thức rồi bắt chước theo mấy ông khất sĩ, thôi mình cũng làm đùa. Trong kinh thì đâu có dạy kỹ cái vấn đề này, bởi vì kinh Đại Thừa nó đâu có nói về chuyện khất thực đâu mà đi dạy. Đâu có phải như bên Nguyên Thủy kia nó dạy rất kỹ còn bên đây nó đâu có dạy chuyện này. Cho nên học Đại Thừa rồi đi ra khất thực ngơ ngáo chẳng biết gì hết. Thầy mới hỏi thăm thầy Thiện Huệ là hồi ông còn nhỏ ông đi với thầy của ông, cũng đi khất thực cũng ở thành phố, ở chùa Giác ngộ, cũng đi khất thực. Thầy mới hỏi ông về khất thực sao, ông nói thì mình cứ ôm bình bát vậy mình cứ nhắm mắt mình ngó xuống đất mình đi đi. Rồi họ cho mình chứ cái gì! Thầy nghe vậy thôi, Thầy cũng ôm bình bát Thầy cũng đi vậy thôi, mà hồi đó Thầy đâu có bình bát. Các con biết không? Thầy phải đi mua cái ô mà người ta để trầu cau đó, nó tròn tròn bằng nhôm đó, Thầy mới may cái túi Thầy mới bỏ trong đó Thầy ôm vậy Thầy đi. Trời đất ơi! Người ta biết, hồi đó nó dễ chứ bây giờ mà kiểu này mà bưng cái kiểu đó mà nó thấy không có giống cái bình bát là nó ra nó chốt liền đó. Chứ phải dễ đâu! Còn hồi đó nó dễ lắm! Hồi cái chế độ trước nó dễ lắm! Bởi vậy Thầy ôm bình bát đi Thầy xin như thường mà Thầy cũng chả biết xin nhiều ít như thế nào nữa, chỉ biết đi xin thôi! Nhưng mà không ngờ khi mà Thầy vào đến đầu chợ cái họ biết Thầy ở chùa Giác Ngộ lâu rồi. Họ để cho Thầy đi mà họ không có cho. Trời mắc cỡ gần chết, không có cái gì hết, nhưng mà Thầy đi suốt hết cái đường chợ vậy mà tới cuối hết cái chợ thì họ gom họ để một đống họ kêu xe xích lô chở về chùa Thầy. Thầy đâu có hay. Bởi vì họ thấy cái bình bát Thầy thì nhỏ, mà Thầy đi như vậy thì bỏ được có bao nhiêu. Cho nên họ nghĩ rằng Thầy đi xin cho cả chùa ăn mà, chớ đâu phải xin cho mình Thầy. Cho nên họ biết Thầy ở chùa đó thì phải xin cho các thầy ăn chung chứ đâu phải mình Thầy. Cho nên Thầy đi hết cái đường chợ vậy không có cái gì trong bát Thầy hết, mà tới cuối chợ Thầy thấy họ chất một đống nào cải, nào bánh mỳ, đồ ăn đủ thứ hết, đủ loại đường sữa gì đủ chất một đống. Cái có người Phật tử đứng đó họ nói: Chúng con đã góp nhau hết chúng con để đây xin cúng dường Thầy. Ôi trời ơi! Thầy xin có mình Thầy ăn mà sao cúng dường vậy? Thầy ở chùa Giác Ngộ thì chúng con kêu xe kéo về cho Thầy, chứ giờ mọi người cúng dường chứ đâu phải mình con. Thôi kêu xe kéo về chùa.

Các con thấy không? Đi xin là như vậy đó! Bởi vì Thầy nói khi mới ra đi Thầy nói ngại ngùng lắm, nó mắc cỡ, nó sượng sùng làm sao ấy. Cái tâm tư từ trước giờ chưa có đi xin, giờ đi xin nó kỳ lắm, các con hổng biết đâu, làm thử coi, để biết cái tâm của mình chút, chứ nó không có đơn giản. Thầy nói rồi ai cũng có tâm trạng này hết, từ trước tới giờ không đi xin mà giờ đi xin thấy nó kỳ lắm, nhưng mà đi xin một vài lần rồi, nó quen rồi bắt đầu thấy nó có trớn nó làm tới, nhất là thấy người ta cho nhiều lại còn hăng nữa.

Ở đây Thầy nói, thuật lại cho nghe cái mẩu chuyện vui vui cho nó khuây khỏa chút chứ thật ra là như vậy đó, cái tâm trạng của cái người đi tu là như vậy. Rồi bây giờ mà nghe Thầy nói bây giờ chúng ta bước qua cái giai đoạn mà ba y một bát, sống không nhà không cửa nay ở chỗ này chỗ kia đó thì các thầy nghe lo lắng trong lòng chắc mình tu không nổi đâu. Cái điều kiện đó là điều kiện duy nhất rồi, nghĩa là không thấu nổi, nhưng mà không phải đâu, các thầy nghĩ khi mà chúng ta đã thực hiện giới luật của Phật thì giới luật là một bậc Thánh hộ trì chúng ta trên bước đường tu tập không bao giờ để chúng ta đói đâu. Thầy tin tưởng việc đó, Thầy đã từng khất thực chỗ này, chỗ kia Thầy biết điều đó. Thầy đi xuống Cửu Long, Vĩnh Long đó, Thầy cũng đi khất thực; Rạch Giá, An Giang Thầy cũng đi khất thực. Thầy đến chỗ nào đó thì Thầy xin xe Thầy đi, muốn lại chỗ nào đó thì Thầy xin xe đi, xe này không cho thì xe khác nó rước à, chứ nó cũng không có bỏ mình. Còn đi đường đó mà cái đoạn đường nào đó mà vắng vẻ đó thì mình đứng đó mình chờ, còn xa thì mình đi bộ hoặc đứng chờ hoặc có cái xe Honda người nào đi ngang qua thì mình đón tay, thấy mình tu sĩ thì họ rước chứ còn nếu mà thanh niên mà dân dân rồi thì chắc chắn họ không dám rước đâu, họ sợ bẻ họng lấy xe, còn Thầy họ thấy tu sĩ họ rước hết, không bỏ người nào. Cho nên đón xe quá giang rất dễ không khó gì. Còn xe hơi nó đến thì xin đi, ví dụ như từ Sa Đéc, Rạch Giá hoặc là Châu Đốc mà xin về thành phố, lại mấy chiếc xe đò, xe này không cho xe khác nó mời lên xe, nó cũng cho mình quá giang. Mà nó cũng lựa chỗ ngồi tốt chứ nó không phải nhét mình sau đít đâu. Nó cũng quý trọng các thầy lắm, nó cũng biết. Mà trong cái thời đó các con thấy rằng bên Khất Sĩ họ đang hưng thạnh lắm, bởi vì họ đang đi xin, thì cái giới và chữ tín của họ nó còn đang hộ trì giữ lắm cho nên đi ra dễ xin lắm, dễ xin cơm, dễ này kia, còn bây giờ khó lắm. Bây giờ Khất Sĩ nó không có đi xin nữa đâu, cho nên bây giờ mình a tùng, mình vô mình đi xin thì khó lắm, còn hồi đó chỉ đi xin không hà, cho nên có cái đà đó nó dễ lắm, còn bây giờ khó. Nhất là từ khi giải phóng xong rồi thì hầu hết cái dạng đi xin chỉ có hình thức của bên Khất Sĩ đi cho có chừng thôi chứ không có. Còn cái giới mà mượn cái chiếc áo đi xin là đi xin tiền, xin đô la đó thì cái giới đó nó nhiều, cũng mượn cái y như vầy, cũng mượn cái áo tràng, nó cũng làm cái túi kè kè vậy nó đi xin, mới đầu thì cái số thiện tín người ta không hiểu, người ta cho sau này là người ta bị gạt rồi, Giáo hội cũng lên tiếng và bây giờ họ không cho nữa đâu. Cho nên các con biết bây giờ mà mình làm cái hạnh khất thực mà đi xin là chết đói đó, bởi vì báo công an nó rêu rao dữ lắm đó, chớ không phải chuyện dễ, nó cho đó là cái giới mà lường gạt người ta chứ không phải là tu sĩ đâu.

Đó, thì hôm nay Thầy nói như vậy để cho các con biết rằng trong cái cuộc đời tu hành của chúng ta đừng sợ hãi trước một cái gì hết, đừng có dao động mà phải lấy giới luật mà làm thầy của mình, nương tựa vào nó thì đi đâu cũng có phước báu đầy đủ hết. Không có làm gì ai mà bắt bỏ tù mình được hết. Vì mình bỏ tù cũng như mình tu, có gì đâu mà sợ. Do đó tôi chỉ đi xin ăn, tôi đi xin ăn thôi, tôi giữ đúng hạnh của Phật dạy như vậy à, ai làm gì thì làm, bỏ tù tôi thì tôi ngồi tù tôi cũng tu. Tôi có nhà cửa gì đâu mà sợ, mà vô tù thì còn có cái nhà, còn sướng hơn là ở ngoài, phải không? Các ông thấy không, mình có ai đâu mà mình sợ, đâu có ai đem cơm cho mình. Buộc mình vô tù thì nó cũng phải mang cơm cho mình ăn không lẽ bỏ đói mình chết? Thành ra mình khỏi đi khất thực, không phải sướng? Mà ăn cơm trong tù cũng có muối, có đồ ăn chứ đâu phải không cho ăn, thế nào cũng cho ăn, mà cho ăn còn sướng hơn. Phải hông? Vậy mà mình rảnh, mình tu ở trong tù còn khỏe, mà mình có tội gì mà bắt bỏ tù mình lâu đâu? Phải hông? Phải thả mình ra thôi, mai mốt tôi cũng vác bát đi xin nữa, mấy ông làm gì thì làm, tôi tu là tu, giải thoát là giải thoát chớ, đâu có sợ gì, ngại gì. Cho nên vấn đề đó là mình vẫn làm không ngán nào hết, mình có ăn trộm ăn cắp ai đâu đâu sợ, tôi đi xin mà, tôi xin ăn để tu thôi, tôi đâu có ngán ai, tôi đâu có làm gì phi pháp đâu mà tôi sợ. Có bao giờ mà nhà nước ra cái lệnh là cấm đi xin bao giờ đâu? Nếu mà có cấm vậy thì tôi không đi xin, còn bây giờ không có lệnh cấm, không có cái pháp luật cấm thì tôi vẫn đi xin được. Có vậy thôi.

Thì như vậy chúng ta cũng thấy được cái lộ trình của cái lộ trình thứ hai mà chúng ta thực hiện, là cái người quyết tu giải thoát là thực hiện được, mà cái người nhát gan là thực hiện không được. Chúng ta không phải cái người đói mà đi xin đâu, mà chúng ta đi xin là để xả ly cái thế gian ra, để tách lìa nó ra không còn dính ở trong ta chút nào. Đó, là cái chỗ mà chúng ta thực hiện. Bởi vậy đặt niệm trước mặt, nếu mà chúng ta muốn được như vậy, cái vị ngọt mà nếm được, cái vị ngọt như là cái pháp lực mà giới bổn Patimokkha mà đạt được như là cái bánh mật thì như thế nào? Ở đây Thầy nói phải đặt niệm trước mặt, cái niệm nào trước mặt? Cái niệm ăn uống của chúng ta trước mặt đó, cái niệm mà khổ, khắc khổ của chúng ta trong giới bổn của giới luật này. Chúng ta phải đặt nó trước mặt, chúng ta phải dùng cái pháp hướng chúng ta tu tập nó chứ không phải đơn giản là chúng ta nếm nó như bánh ngọt đâu.Mà cái người mà không biết pháp này rồi á, thì kể như là nếm mật nằm gai chứ chưa phải là ăn bánh ngọt đâu. Bởi vậy đặt niệm trước mặt, đừng cho thất niệm, đừng có cho thất niệm mà thất niệm là đói bụng đó mà cái niệm còn là không đói bụng đó, nó phải hiểu cái chỗ đó. Vị ấy dùng tri kiến giải thoát, cứ mỗi phần suy tư, dùng tri kiến của mình, mình suy tư để mình đánh đuổi cái đói, cái khổ, cái gian khổ của mình trong cái giới luật này chứ không phải là tầm thường đâu. Qúy vị muốn nếm được cái miếng mật này không phải là chuyện dễ đâu. Cho nên phải tu tập hết sức ở trong cái Định vô lậu chứ không phải thường đâu.

Cái lậu hoặc nó kéo lên là mình thấy cái thân của mình nó sắp thoi thóp, nó sắp chết chứ không phải là cái chuyện dễ, nó mệt mà đầu óc nó choáng váng hết khi nó đói bụng chứ không phải là thường đâu. Cho nên phải đặt niệm, mà đừng có cho thất niệm, lúc bấy giờ không cho thất niệm cho nên nó mới mát lạnh cái thân của chúng ta, còn không nó không có mát lạnh đâu, mà nó co giật nó răn rúm, nó kéo chân, kéo tay của chúng ta nó giựt nó méo hết đó.

“Vị ấy dùng tri kiến giải thoát, cứ mỗi phần suy tư đến ý nghĩ của pháp môn càng lúc càng thâm sâu với tri kiến thì lậu hoặc càng lúc càng vơi đi. Cứ mỗi lần quán xét thấm lý vô thường của các pháp, của thực phẩm thì vị ấy thưởng thức sự hoan hỷ, hân hoan nơi tâm hồn của mình. Cứ mỗi lần được quán xét đúng lý vô lậu thì vị ấy được thưởng thức sự thoải mái, tâm trí an lạc vô cùng.”

Đó trong lúc mà chúng ta phải chuẩn bị cho chúng ta một cái pháp như vậy đó, để chúng ta mới giữ được cái giới bổn đó, chứ còn lơ mơ thì không có sống nổi đâu. Cho nên khi mà vô tù thì các vị nói trời ơi khổ quá ở ngoài thì đi tới đi lui, còn trong này đi đái đi ỉa cũng thấy quá khổ, trời đất ơi nó không có để cho mình cái ghè gì hết, hoặc nó để cho mình cái ghè vừa đái vừa ỉa vừa hôi thối mà mình ở chỗ đó. Thì lúc bấy giờ phải đặt cái niệm như thế nào mà an tịnh được tâm của mình chứ không khéo nói thôi thôi mai mốt tôi dẹp cái bộ y này đi tôi về tôi sống với vợ con tôi còn khỏe hơn chứ sống kiểu này chắc là tôi chết. Vô trong tù rồi mới biết cảnh đó.

Các thầy khi mà học được cái gì rồi thì chúng ta cũng chuẩn bị cái đó với cái tư tưởng rất là vững chắc chúng ta mới dám làm, chớ còn nếu mà không có vững chắc chúng ta không dám làm đâu. Trước khi mà Thầy lên Hòn Sơn Thầy cũng chuẩn bị tinh thần Thầy ở một mình trên Hòn Sơn, trên núi á, trên Hòn Sơn là ở giữa biển, trên núi ở giữa biển đó. Thầy phải chuẩn bị tinh thần ở trên đó một mình chứ còn không chuẩn bị lên trên đó nội ba con chim rừng, ba con chim biển nó vô nó đáp ở trên hòn thì cũng là hồn siêu phách tán lên rồi, nó kêu một cái “quéc” là mình thấy lạnh xương sống rồi, chỉ ngày mai là lo xuống núi chứ đừng nói chuyện ở trên đó nổi. Mà gió biển mà nó thổi vô Hòn Sơn mà người ta gọi là Ma Thiên Lãnh ở trên cái đỉnh Hòn Sơn đó, gió nó lạnh, nó lạnh thấu xương chứ không phải lạnh ít đâu. Chui trong hang mà nó lạnh cũng muốn run, người ta gọi là Ma Thiên Lãnh mà. Thì các thầy biết Thầy đã chuẩn bị cái tư thế của Thầy khi trèo lên Hòn Sơn không phải là cái chuyện tầm thường của một cái người mà nhút nhát mà dám lên đâu. Cho nên những cái này mà không có tu tập, không có sự chuẩn bị cho cái này thì cái sự sợ hãi chúng ta không thể nào chúng ta ở một mình ở trong cái sự hoang vắng đâu, nó khó lắm, phải có sự chuẩn bị tinh thần cho vững chắc, nghĩa là cái người đó phải liều chết coi như cái mạng sống này như là chỉ mành treo chuông ấy thì mới thực hiện được. Vì vậy cho nên khi chúng ta bắt đầu qua cái giới bổn này để mà học tập nó thì coi như thân chúng ta chỉ là sợi chỉ mành treo chuông trước giới luật thì chúng ta mới đạt được nó. Vậy mà Thầy còn trang bị cho quý thầy một cái niệm để mà đặt trước mặt thực hiện nó, thì quý thầy biết rằng Thầy đã chuẩn bị cho quý thầy rốt ráo hết mọi mặt mà có được hay không là do quý thầy, chứ còn không phải là Thầy nữa. Đây là lời khuyên của đức Phật.

Kế tiếp thì đức Phật có dạy chúng ta cái bài kinh trong kinh Trung Bộ, bài kinh này tên là bài kinh Khu Rừng, thì ở đây Thầy ghi lại những cái lời mà Phật khuyên chúng ta, khi mà chúng ta thực hiện con đường tu này chọn lấy cái chỗ nào tu cho đúng, cái chỗ nào để mà ở tu, cái chỗ nào mà không nên ở tu, cái chỗ đó là cái chỗ quan trọng,chứ không quý thầy nghe Thầy giảng về đụng chỗ nào cũng thấy ngồi tu hết thì chỗ đó coi chừng, nó không có đúng đâu. Cho nên đây là cái bài kinh mà đức Phật đã khuyên cho người đã học xong con đường tu tập của đạo Phật thì nên chọn. Hay những cái bài kinh này thì sau khi cái giáo án này xong Thầy thuật nhưng vì trường hợp nó có xảy ra cho nên cái tâm của quý thầy có nhiều cái dao động cho nên buộc lòng Thầy phải nói trước để quý thầy chuẩn bị tinh thần.

Đây là lời khuyên của đức Phật :

“Này các thầy Tỳ Kheo, Tỳ Kheo sống tại một khu rừng nào để tu tập (nếu mình chọn một nơi nào đó mà tu tập) thì các niệm chưa được an trú lại không được an trú; tâm tư chưa được định tỉnh, lại không được định tỉnh; các lậu hoặc chưa được hoàn toàn đoạn trừ, không được hoàn toàn đoạn trừ vô thượng an ổn khỏi các ách phược; chưa được chứng đạt, không được chứng đạt và những vật dụng này cần thiết cho đời sống người xuất gia cần phải sắm đủ như y phục, đồ ăn khất thực, sàng  tọa, bát, y dược trị bệnh những vật dụng này kiếm được khó khăn, này các thầy Tỳ Kheo”.

Nghĩa là ở chỗ đó tu hành tâm nó không được an ổn, giải thoát nó không được, lậu hoặc nó không có được gì hết. Mà đồ ăn khất thực, y  cụ sàng tọa thì khó khăn lắm, kiếm khó khăn lắm, muốn ăn cũng khó nữa thì đức Phật khuyên: “Này các thầy Tỳ Kheo, các thầy cần phải suy nghĩ, ta sống đây, ta sống tại khu rừng này đời sống tu hành khó khăn quá và sự tu hành không có kết quả ta phải từ bỏ khu rừng này không được ở lại, ngay lúc ban ngày cũng như lúc ban đêm, hãy đi liền không để mất thời gian vô ích”. Đức Phật khuyên nếu mình đến đó, mình an trú ở chỗ đó, cái chùa hoặc cái khu rừng hoặc cái thất hoặc cái chỗ nào đó mình cho rằng khi mình chọn tới chỗ đó mình ở, mà mình thấy mình ở đó mình tu một hai ngày tâm sao mà nó không có được an tịnh, lậu hoặc thì nó không dẹp được hết mà đồ ăn ở đây, đồ khất thực, đồ y bát này kia sao mà khó kiếm ăn quá thì ngay đó nên đi liền chớ đừng có ở đó nữa. Trong vài ba ngày mà thử không có được thì thôi rút đi đi chứ đừng ở đó nữa, đức Phật khuyên chúng ta như vậy, đó là cái mà chọn cái địa điểm để mà chúng ta tu tập.

Này các thầy Tỳ Kheo, ở đây đức Phật khuyên cái lần thứ hai này để chúng ta thấy cái chỗ này như thế nào:

“Này các thầy Tỳ Kheo, thầy Tỳ Kheo sống tại một khu rừng nào để tu tập nếu các niệm chưa được an trú, lại không được an trú, tâm tư chưa được định tịnh, không được định tỉnh. Các lậu hoặc chưa được hoàn toàn đoạn trừ, không được hoàn toàn đoạn trừ. Vô thượng an ổn khỏi các ách phược chưa được chứng đạt, không được chứng đạt và những vật dụng cần thiết cho đời sống mà người xuất gia cần phải sắm đủ như y phục, đồ ăn uống khất thực, sàng tọa, y dược, những vật liệu này kiếm một cách rất dễ dàng”.

 Nghĩa là đi xin những thứ đồ đó kiếm một cách rất dễ dàng, nghĩa là đời sống của mình y phục này kia, ở đó người ta cúng dường ngờm ngợp ăn uống đầy đủ hết không có thiếu cái gì hết, ốm đau bệnh gì cũng có thuốc thang hết, thì cái chỗ đó thì đức Phật khuyên như thế nào, kiếm được một cách không khó khăn tức là dễ dàng đó nhưng không phải, “vị tỳ kheo đó mới suy nghĩ nhưng không phải vì y phục, không phải vì đồ ăn khất thực, không phải vì sàng tọa, không phải vì dược phẩm trị bệnh mà ta xuất gia từ bỏ gia đình sống không nhà cửa, nhưng trong khi ta ở tại khu rừng này mà các niệm an trú chưa được an trú và các triền phược chưa được chấm dứt vô thượng an ổn chưa đạt được. Này các thầy Tỳ Kheo, các thầy suy tính như vậy thì các thầy phải từ bỏ khu rừng này, từ bỏ nơi này không được ở lại”. Đức Phật bảo mặc dù ở đó người ta cúng dường đầy đủ nhưng mà ở cái chùa nào đó bây giờ người ta cúng dường mình đầy đủ đồ ăn thức uống, mà mình ở đó cứ ít bữa họ vô họ làm động mình, mình không an trú được, tâm mình ngồi tu cũng hông được mà họ cứ bắt mình đi tụng kinh thì thôi thôi từ bỏ cái chùa đó đi. Đừng có ở đó nữa, đừng có ở cái khu rừng đó dù là người ta nơm nớp người ta cúng dường mình thì đức Phật khuyên thôi đừng có ở đó, ở đó tu cũng không có được đâu. Ăn uống đầy đủ không phải là mình bỏ nhà bỏ cửa bỏ gia đình của mình, bỏ cha mẹ mình đi tu mà cái kiểu này đi tìm ăn uống đó, thì như vậy là mấy ông nên bỏ đi, đừng có ở.

Đó là đức Phật khuyên mình cái thứ 2, đừng có tìm những chỗ trụ xứ đầy đủ như y phục, thuốc thang, ăn uống đầy đủ đó. Thì hầu như là hiện bây giờ tu sĩ chúng ta tới chỗ nào mà có ăn uống đầy đủ thì hầu như là chúng ta cũng mê lắm đó chứ. Chùa to tháp lớn, thấy ở cũng khang trang, phòng ốc rồi điện nước, rồi radio, tivi đầy đủ, máy ghi âm, cassette đều đầy đủ thì tập trung nhau mà ở dữ tợn chứ đừng có nói ít. Do đó mà cái nơi đó là Phật khuyên thôi thôi đi đi đừng có ở, tâm nó không có an lạc đâu, tâm nó không có giải thoát đâu, lậu hoặc nó còn triền phược nó trói buộc chặt lắm đó, đó là đức Phật khuyên chúng ta như vậy. Đó đó là cái mà để biết rằng ông Phật ông ấy đã định cho chúng ta biết cái nơi nào mà tu được, nơi nào mà không tu được ông đã viết ra cái bài kinh đó, có giá trị rất lớn mà hiện giờ người ta đâu có đọc cái bài kinh đó làm gì, đọc xong mắc cỡ quá mà làm sao đọc.

“Này các thầy Tỳ Kheo, Tỳ Kheo sống tại một khu rừng mà các niệm chưa được an trú được an trú, tâm chưa được định tỉnh được định tỉnh, các lậu hoặc chưa được đoạn trừ được đoạn trừ, vô thượng an ổn khỏi các triền phược chưa được chứng đạt đã được chứng đạt. Dù cho vật chất cần thiết cho đời sống của một người xuất gia cần phải sắm đủ như ý phục, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh, những vật này kiếm được rất khó khăn”.

Nghĩa là tất cả ở chỗ đó mà mình tu hành được tâm mình nó được an ổn như vậy mà vật thực thì rất khó khăn, y phục rất khó khăn, đau bệnh thì không có thuốc thang, nghĩa là cái chỗ đó rất là khổ, khổ cho cuộc sống của mình, rất khổ đó thì ông Phật khuyên như thế nào: “Này các thầy Tỳ Kheo, các thầy cần phải suy nghĩ như sau những vật dụng này kiếm được một cách khó khăn nhưng không phải vì y phục, không phải vì món ăn, không phải vì sàng tọa, không phải vì dược phẩm trị bệnh mà ta xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình nhưng trong khi ở tại khu rừng này mà các niệm chưa được an trú đã được an trú, này các thầy Tỳ Kheo, các thầy nên ở lại khu rừng này không được bỏ đi”. Các thầy thấy không, đói mà biểu không có được bỏ đi vì lúc bấy giờ chúng ta ở đây tu được không bị ai quấy rầy, nghĩa là Phật tử không đến cúng dường nữa. Yên ổn lắm, yên ổn lắm rồi, ăn lá cây đó mà tu được. Đó quý thầy thấy không? Phật khuyên mình ăn lá cây mà tu được còn mình ăn cơm, y áo đầy đủ, ăn có sữa có bơ đầy đủ, mập béo ra đó thì nên bỏ đi, phải hông? Mà ăn lá cây mà được yên ổn mà tu tập, được cái tâm an ổn, được giải thoát các triền phược thì cái nơi đó là cái nơi mà của những vị tu sĩ lựa chọn. Ông Phật dạy kỹ lắm đó các con, chứ không phải, dạy rất kỹ để chúng ta chọn cái chỗ mà tu cho thật để mà giải thoát đó.

“Này các thầy tỳ kheo, các thầy sống tại một khu rừng mà các niệm chưa được an trú được an trú, tâm tư chưa được định tỉnh được định tỉnh, các lậu hoặc chưa được đoạn trừ được đoạn trừ, vô thượng an ổn khỏi các ách phược chưa được chứng đạt được chứng đạt, những vật dụng cần thiết cho đời sống tu hành hàng ngày được xin một cách không khó khăn, này các thầy Tỳ Kheo các thầy suy nghĩ nơi đây là chỗ lý tưởng tu hành. Phải ở lại khu rừng này cho đến trọn đời không được rời bỏ”.

Chỗ đó nó phù hợp heng,có đồ ăn đồ uống nó vừa phải nó không có quá khó khăn, xin khó khăn mà lại tu hành được, nó yên ổn nên ở bám cái chỗ này mà tu hành suốt đời chứ không có được đi chỗ khác. Đức Phật dạy như vậy. Còn cái kia, là cái chỗ đó tuy rằng mình tu hành được nhưng mà nó có những cái đời sống nó khó khăn, nhưng mà đừng có bỏ, phải ở đó mà tu hành, đó đức Phật khuyên đừng có bỏ nhưng mà không có bảo mình ở suốt đời vì ở suốt đời đói chịu sao nổi.

Ông Phật cũng hay chớ, ỗng biết, bởi vì mình ở đó mình tu cho xong rồi thì mình đi đi chớ đừng có ở đó, ở đó cứ ăn lá cây không chắc là thành cây hết rồi, thành bò chứ, chớ chứ đâu phải thành Phật được. Bởi vì mình tu theo hạnh con bò thì ăn lá cây rồi ăn cỏ thì nó thành con bò chứ làm sao mà thành Phật. Cho nên ông Phật ông nghĩ mình cũng phải ăn cơm chứ, cho nên từ đó khi mình tu xong rồi thì mình cũng sống hòa mình với chúng sanh như mọi người, mình là con người chứ đâu phải bò trâu mà ăn cỏ hoài. Nhưng mà bây giờ đang tu mà nếu ở đó được an ổn thì ăn cỏ cũng nên ở. Chứ đừng ở cái chỗ mà đức Phật đã khuyên, cho nên đừng có bỏ. Nhưng mà đến cái chỗ mà có cơm có y phục có đủ thứ để cuộc sống của mình và chỗ đó tu hành được thì ở đó suốt đời. Phật nói ở đó suốt đời vì chỗ đó có thể độ người được. Bởi vì có người mới đem cơm cho mình ăn, do đó mình phải trả ơn cho người ta chứ nếu mình bỏ đi không ở suốt đời thì sao trả ơn họ được, phải không? Ông Phật khuyên có lý lắm.

Đó thì hôm nay đức Phật muốn nói cái chỗ này và đồng thời thì cái bài pháp này còn dài và đức Phật có chỉ định chúng ta sẽ chọn một ông thầy, đây là chọn chỗ ở rồi chọn ông thầy, chớ không phải là không chọn đâu, đức Phật nói kỹ lắm chọn ông thầy phải ở như thế nào để mà tu hành cho được. Mà cái chỗ đó, mà ông thầy ở chỗ đó mà ăn lá cây mà tu hành được thì cứ sống với ông thầy, đừng có bỏ ông thầy, ông thầy có đuổi, có xô gì… ở đây Phật dạy mà. Thầy có đuổi xô gì thì đuổi miễn là mình cứ sống gần bên ông ta thì mình sẽ đạt được cái giải thoát. Miễn ở đó ổng ăn lá cây hay ăn gì thì ăn thì mình cũng ráng ăn với ổng thì chắc chăn sớm muộn thì mình cũng giải thoát như ổng. Ông có đuổi xô mình cái gì đi nữa, ổng có đạp đá mình nhất định là mình không rời ổng, còn cái chỗ nào có sung sướng mà tu hành không được thì bấy giờ ông thầy có ngọt dịu mời mình ở mình cũng không ở và bỏ đi nữa. Đó, những cái đó để sau này khi mà kết thúc thì Thầy sẽ đọc lại cái đoạn kinh đó để mà quý thầy chọn một bậc thầy mà tu tập. Còn bây giờ Thầy chỉ gợi nên cái ý để chọn nơi, nơi chốn chúng ta ở. Trong kinh nó đầy đủ lắm các con, Phật nói cái gì cũng có những cái hay của nó hết, nhưng vì chúng ta chưa có thực hiện được cho nên chúng ta cũng chưa thấy cái hay của nó.

Đến đây thầy cũng xin nhắc lại một vài cái mẩu chuyện để góp lại cho cái phần tu tập của chúng ta có những cái gương hạnh, mà trong mỗi bài kinh đều có những cái gương hạnh để chúng ta noi theo đó mà tu tập.

Và bây giờ Thầy thuật lại một vị Thánh tăng, ngài Ra Đa (Ràdha), ngài là một Bà La Môn lớn tuổi, ngài không làm hết bổn phận của mình đối với một Bà La Môn, ngài không được các Bà La Môn khác chấp nhận, ngài đi đến đức Thế Tôn và nói lên những lời ước muốn của ngài. Bậc Đạo Sư nhận xét ngài và thấy ngài có những điều kiện căn bản nên bảo ông Xá Lợi Phất chấp nhận cho ngài xuất gia và được Đạo Sư dạy bảo cho thấy rõ con người không khéo. Dạy cho ông thấy rõ cái sự khôn khéo tự huấn luyện tâm của mình, chế ngự các dục của mình. Đức Phật dạy cho ông cái pháp khéo léo huấn luyện cái tâm và chế ngự các cái lòng ham muốn của mình khi nó sanh khởi. Thầy dạy ông những cái điều đó thôi, hiểu được cái lời dạy này ông dùng cái thiền quán Định Vô lậu và Chánh niệm tỉnh giác, Định Sáng suốt, nhờ thế mà ông khéo huấn luyện tâm, khéo chế ngự các dục, không bao lâu ông chứng quả Alahan. Sau đó ngài làm bài kệ để nói lên kinh nghiệm tu hành của mình. Nghĩa là khi đức Phật dạy ông đó, là dạy ông khéo, khéo léo để huấn luyện cái tâm, rồi khéo léo để chế ngự các dục trong tâm ông. Thì lúc bấy giờ ông được học với đức Phật là cái Định Vô lậu, cái Định Chánh niệm tỉnh giác, cái Định Sáng suốt, nhờ đó mà ông lấy cái pháp đó mà ông dùng để điều khiển ông huấn luyện cái tâm của ông, ông chế ngự các lòng ham muốn của ông và cuối cùng ông chứng quả Alahan. Thì ông chỉ tu có ba cái định đó thôi chứ không có Định Hơi thở nhưng mà ông cũng thành tựu luôn cả cái Định Hơi thở luôn.

Bây giờ qua cái bài kệ của ông, nói kinh nghiệm của ông mà, để chúng ta thấy qua cái bài kệ của ông, ông nói cách thức nào mà ông khéo léo mà huấn luyện cái tâm ông nè, rồi chế ngự cái dục vọng của ông nè. Đây là cái bài kệ, nó có cái giá trị là ở chỗ cái bài kệ:

Như mái nhà vụng lợp

Mưa dễ thấm ướt vào

Cũng vậy tâm vụng tu

Tham ái được xâm nhập

À các thầy thấy ông ví nghe rất rõ như vậy. Hàng ngày chúng ta hằng sống đó, thì làm sao như mái nhà mình khéo lợp chứ còn vụng lợp thì mưa xuống thì nó nhiễm nó dột ở trong nhà mình ướt hết, thì cái tâm của mình nó lậu hoặc cũng vậy nó rỉ dải, rỉ dải tùm lum ở trong đó hết. Ngồi đây mà để cái tâm mà nhớ nhà hoặc để cái tâm nghĩ cái này lăng xăng cái kia thì cái đó là mưa nó dột đó đó. Cái đó là mưa dột đó. Nhà chúng ta lợp kỹ rồi, cho nên huấn luyện cái tâm của mình là như cái người mà lợp cái nhà mà lợp chưa kỹ, lợp cho kỹ thì như thế nào? Ba cái pháp, ba cái định đó ông có kẽ hở không? Các con hiểu cái điều đó chưa? Cho nên ở đây nếu mà ba cái pháp này liên tục hàng ngày tu không có khe hở thì để cho cái tâm mình khởi nghĩ cái gì hông? Mà nó không nghĩ thì các con thấy nó kín không? Nó kín thì nó đâu có dột, phải không? Cho nên ông nói bài kệ sau này:

Như mái nhà khéo lợp

Mưa không thể thấm vào

Cũng vậy tâm khéo tu

Tham ái không thâm nhập

Mà nó không thâm nhập một thời gian, hai năm, ba năm cái nó sạch bóng, nó hông ướt thì cái nhà mình khô reo thì bắt đầu đó là thành tựu đạo Phật chứ gì, có gì đâu. Đó là cái kinh nghiệm của ông qua cái sự tu tập của ông, ông nói lại chúng ta thấy rất rõ. Còn hàng ngày quý (...) vậy là cái nhà của mình dột, thường thường Thầy thấy quý thầy tu chứ nó có kẽ hở, cho nên cái nhà quý thầy lột ra thấy trần, mưa xuống nó dột, có hông? Quý thầy cứ nghĩ coi xem cái nhà của mình có dột không? Ai có dột thì biết chứ gì, ai không dột mình tự biết. Bởi vì mình tu cái nhà của mình kín hay không kín mình biết chứ, đó là cách thức mà khéo huấn luyện cái tâm của mình đó, đó là vậy đó. Mà ở đâu đức Phật đã cho chúng ta ba cái loại định để mà huấn luyện nó mà, thế mà mình cứ để cho nó dột hoài à. Trời đất ơi cất có một cái chòi, cái nhà mà cũng để cho nó dột ướt vậy thì Thầy nói thôi, còn cái gì mà gọi là tu, phải hông? Các thầy nghĩ coi mình có để dột không? Có chớ làm sao không, nếu mà không có thì từ hôm vào hạ tới nay các thầy gần như là thành tiên hết rồi. Có tâm đâu mà phiền não đâu? Chứ không phải nhìn gương mặt của mấy thầy nụ cười nở trên đó hết chứ đâu có còn mà lăng xăng, phải hông? Cái này nó chưa đâu, nó dột tùm lum thành ra cái mặt nó héo. Cái nhà dột thì có ai mà vui được, phải hông? Cái nhà không dột thì mới vui được chớ, đó là cái thực của một cái đạo của Phật đã dạy thực chớ không phải, qua cái bài kệ này thấm thía lắm quý thầy.

Đây là một bên nữ, có một vị tu hành mà Thầy xin đọc để chúng ta thấy cái vị này. À, đây là tới 500 người lận, 500 bà Liên hoa sắc, đây là 500 cô gái mà đến tu tập chứ không phải một người, nhưng mà qua cái bài kệ để chứng tỏ do các vị này tu tập những cái pháp môn nào mà có thể đi đến cái chỗ mà được giải thoát đây? Có 500 cô gái lấy chồng, có con sống lo việc bếp nước trong gia đình, chúng đều chịu sự đau khổ khi con của chúng bị chết, rồi chúng đi tìm bà Hoa -Ni -Sắc Tỳ kheo đảnh lễ bà rồi xin kể nỗi khổ đau của mình. Bà Hoa - Ni - Sắc Tỳ kheo khuyên lơn an ủi làm cho 500 cô Liên Hoa vơi bớt sự đau khổ và nói lên bài kệ như sau, nghĩa là bà Hoa – Ni - Sắc bà nói lên cái bài kệ để an ủi các cô này bằng các bài pháp. Nhưng đây là cũng là một cái pháp hướng, trạch ra một cái pháp hướng của cái này để cho các cô này dùng cái pháp đó để mà tu tập sau này.

Đây là bà nói cái bài kệ:

Người không biết con đường

Nó đến hay nó đi

Từ đâu con trai đến

Người lại khóc: 'Con tôi'.

Đó là bà nói bốn câu kệ thứ nhất, bây giờ Thầy đọc lại các thầy suy ngẫm.

Người không biết con đường, nghĩa là nói như chúng ta chưa có biết con đường đâu, chưa có biết con đường nhân quả đâu.

Nó đến hay nó đi, nghĩa là nói con mình nó đến hay nó đi, từ đâu nó đến, mà từ đâu nó đi đây?

Từ đâu con trai đến, à đứa con của mình là con trai một đó nó đến, từ đâu nó đến đây?

Người lại khóc con tôi.Nghĩa là các cô lại khóc con, cái người đó họ đến chứ, họ là con của cô, mà cái người đó là ai cô có biết không, đâu có biết, đó là cái ý của cái bài kệ nói.

Chứ nó đến nó đi đâu có biết được, mà nó đến thì mình lại khóc con mình, chứ nó biết nó là con mình hay là ai đây? Mà tại sao cái mình sanh nó ra rồi mình nhận nó là con mình rồi mình khóc à. Còn hồi mà nó chưa có thì nó ở đâu, đó là có phải con mình hông? Mà rồi nó vô nó đi, nó đến nó đi mình đâu có biết được nó đến đi hồi nào, mà nó lọt vô bụng mình, mình sanh ra cái rồi mình khóc con mình. Như vậy nó là ai đây? Cho nên mấy cô đâu có biết, vì vậy mà khóc tầm bậy, không đúng. Phải hông? Cho nên bây giờ thấy vợ mình mà tưởng đó là vợ mình à? Nó đến đi do đường nhân quả nó đến đi nó mới là vợ mình bây giờ chứ mai mốt nó vợ ai chứ đâu phải vợ mình, vậy mà ngồi đây mà nhớ nó? Đó là cái lầm lạc, cái hiểu sai cho nên ngồi đây mà thương vợ nhớ con là cái điều trật, không đúng. Đâu có biết được cái đường đi nhân quả của nó đâu, cho nên bà nói rất đúng, bà Hoa -Ni -Sắc Tỳ kheo bà nói rất đúng.

Người đâu biết con đường

Nó đến hay nó đi

Người khóc nó làm gì

Nó đến nó đi nó đâu có phải cái liên hệ gì mình, nó là cái nhân quả mà, nó vay nợ mình nó đến nó đòi mình mà bây giờ mình lại khóc nó là khóc làm sao?

Người khóc nó làm gì

Pháp hữu tình là vậy

Phải hông? Đó là các pháp nó đến nó đi. Vợ mình, con mình, những người thân của mình, cha mẹ mình là các pháp hữu tình chứ đâu phải là cái gì của riêng mình đâu mà mình giành. Mình giành nó là của mình xong mình khóc, vì tại vì mình mê muội cho nên mình giành nó là của mình, cho nên mình thấy nó chết mình khóc, chớ còn nếu mà mình đừng có giành nó thì nó là của ai đâu, thì nó đi đâu nó đi, nó đến nó đi. Cũng như bây giờ mình ngồi đây là chủ nhà này, có một người khách đi ngoài đường họ vô nhà mình, rồi cái họ đi ra, thì mình đâu có nghĩ mình thương tiếc gì. Thì đó là người khách họ đến nhà mình rồi họ đi chứ họ đâu có ở, cho nên nó đến nó đi thì mặc nó có can dự gì đến mình mà ngồi đó mà khóc, mà buồn, phải hông? Thấy như vậy gọi là thấy được cái nẻo của nhân quả luân hồi. Còn mình không thấy được như vậy, cái tâm của mình hễ nó vô nhà mình rồi nó đi cái mình khóc. Cái đó là mình không thấy nẻo luân hồi. Các con thấy sâu sắc của đạo Phật chưa?

Cho nên từ đó mà mấy cô này mới tỉnh ngộ, mới không khóc nữa, mới không đau khổ chứ còn nếu bà này không có làm cái bài kệ này thì mấy cô này chắc chết điêu chết đứng với mấy đứa con mà bị chết. Thì thử nghĩ chúng ta có đứa con chết chúng ta có khổ không? Mà chúng ta đâu có thấy nhân quả phải hông, nó đến nó ở đâu nó đến chứ mình biết nó ở đâu, là ai mà nó vô nhà mình rồi mình nói nó là con, rồi bây giờ nó chết rồi mình khóc, chết tức là nó đi, nó ở đâu nó đến rồi nó đi mà mình khóc mình nói nó là con mình, vợ mình hoặc những người thân mình. Trời ơi, thiệt là ngu si sao mà ngu si, bởi vì học Phật pháp rồi Thầy thấy cái người ta mà khóc người chết Thầy thấy sao mà ngu ngu quá ngu, vô minh quá độ. Tại sao không thấy, ngu quá, ở đâu nó đến, pháp các pháp bởi vì pháp hữu vi và pháp hữu tình là nó như vậy nó đến nó đi chứ đâu phải. Mọi người đều là pháp chứ gì? Mà đến đi mặc nó chứ mắc mớ gì mình lại khóc, vô nhà mình rồi bắt đầu đi cái mình khóc còn hồi đó ở ngoài đường sao mình không khóc? Đó là cái khóc bậy, khóc vô minh.

Không có ai yêu cầu

Từ chỗ kia nó đến

Mình có yêu cầu nó đến mình đâu, mà giờ tự nhiên ở đâu nó đến cái bắt đầu khóc chớ có phải mình yêu cầu ờ thôi bây giờ chú anh đến nhà tôi đi, làm con tôi đi thì thôi nó đến thì thôi mình cũng chấp nhận là con mình, mình khóc cũng phải, đằng này mình có yêu cầu nó đâu. Nó đến cũng thình lình mà nó đi cũng thình lình, cũng như bây giờ mấy chú thanh niên nho nhỏ bây giờ đâu có biết cái cô nào là vợ mình, bỗng dưng thấy cô đó có cảm tình được, đi cưới cô ta về làm vợ chứ đâu có chắc là cô đó, phải hông? Nó đến tự nhiên nó đến trong cái vay nợ nhân quả mình, mình đâu có hay chừng đó gặp nhau, họp mặt nhau thấy được cảm tình với nhau lôi nhau thành vợ chồng đẻ ra một bầy con, phải báo khổ nhau không? Ngu si gì mà ngu si đến cái độ, mà khi rủi nó có chết này kia rồi khóc lóc, trời đất sao mà không thấy nhân quả gì hết. Bởi vậy cuộc đời tu hành của đạo Phật nó vạch ra từng cái khía cạnh nhỏ để chúng ta biết được cái điều đó, thế mà con người ngu quá ngu. Thầy nói thiệt, họ cứ chấp chặt cái gia đình của họ, họ cột chặt, trói trong đó họ không thấy nhân quả, họ không thấy kẻ đó có phải mình muốn hoặc yêu cầu họ đến đâu. Cho nên bà ấy nói:

Không có ai yêu cầu

Từ chỗ kia nó đến

Nó từ đâu nó đến mà đâu có ai yêu cầu nó. Không có ai cho phép, cũng không có ai cho phép nó đến, phải hông, đâu có ai cho phép, nhân quả mà làm sao ai cho nó được. Từ chỗ nọ nó đi, nghĩa là bây giờ mình cũng đâu có bắt buộc mình cho phép nó đi đâu. Rồi nó muốn đi tức là nó chết thì nó chết chứ mình làm sao mà kéo nó được đâu. Bài kệ quá tuyệt, chỉ đường lối nhân quả quá hay mà đâu có dở đâu. Rõ ràng là bà này thiệt là thông suốt nhân quả cho nên bà ấy viết bài kệ này Thầy rất là tâm đắc cái chỗ bài kệ này, là Thầy đã hiểu nhân quả, thì bà này lại cũng hiểu nhân quả cũng như Thầy, không khác chút nào hết, Thầy biết nó rất rõ. Cho nên đối với Thầy không có nước mắt tầm bậy, còn các con lơ mơ là đổ nước mắt cả đống chứ hông có dễ đâu. Chưa có hiểu cái này các con khổ sở lắm.  Cho nên ông Anan mà nghe Phật chết ông khóc lu bù là vì ông ấy chưa hiểu nhân quả. Các con biết ông ấy ra rừng mà ông ấy khóc hù hù. Mặc dù ông Anan là ông ấy thông kinh sách chứ ông ấy chưa có thông nhân quả đâu, cho nên ông ấy khóc dữ tợn lắm. Còn cái bà Hoa- Ni -Sắc Tỳ Kheo này bà đã thông nhân quả.

Không có ai cho phép

Từ chỗ này nó đi

Từ đâu nó đi đến

Được sống bấy nhiêu ngày

Nó được sống bao nhiêu ngày thì hay bao nhiêu ngày chứ nó đâu có cần biết gì mà nó sống cho nhiều hoặc là nó sống bao nhiêu thì kệ nó, ăn thua gì với nó, nó đến nó đi kệ nó, có mắc mớ gì mình đâu mà mình buồn khổ.

Từ chỗ này nó đến

Từ chỗ kia nó đi

Nó đến một con đường

Nó đi một con đường

Nó đến thì một con đường, nó đi thì một con đường, nhưng con đường đến, con đường đi nó chỉ là nhân quả thôi chứ đâu có gì đâu.

Mạng chung hình sắc người

Luân hồi nó sẽ đi

Đến vậy đi như kia

Ở đây khóc than gì ?

Các câu bà kết luận nghe rất là thắm thía, ở đây khóc than gì? Mà bà Hoa - Ni - Sắc Tỳ kheo bà đã từng khóc hai đứa con của bà, từng khóc cha mẹ chết, từng khóc đứa em trai chết trong một lúc thì các con biết bà đứt ruột biết bao nhiêu. Sau khi theo tu đạo Phật bà mới thấu rõ được cái lý nhân quả, cho nên bà mới viết bài kệ thấm thía, đến thấm thía vì cái người mà đang sống ở trong cảnh đau khổ đó người ta mới hiểu được cái nhân quả. Người ta tu chứng được người ta thấy được cái nhân quả, còn người chưa chứng được người ta bị mờ mịt không thấy gì hết.

Sau khi nghe xong bài kệ, 500 Liên Hoa Sắc cảm thấy tâm hồn dao động liền xuất gia dưới dự lãnh đạo của bà Hoa- Ni - Sắc Tỳ kheo. Sau khi xuất gia 500 nàng giới pháp tín thọ, tín nghĩ, tín nghĩa thọ, giới pháp tín thọ, nghĩa tín thọ, pháp tín thọ, nghĩa tín thọ, nghĩa là đây Thầy đưa ra cái pháp mà cho 500 vị này mà tu tập đó, tức là bà Hoa- Ni -Sắc Tỳ kheo đưa ra cái pháp, với cái pháp, cái pháp đầu tiên là pháp tín thọ, cái pháp thứ hai là nghĩa tín thọ. Các nàng triển khai thiền quán, tùy pháp, hướng pháp chẳng bao lâu chứng quả Alahan, sau khi chứng quả Alahan các nàng làm kệ, các bà đó làm kệ.

Thì cái nghĩ như thế nào, cái pháp tín thọ, cái pháp tín thọ khi mà nghe cái bài kệ rồi thì mấy cô Liên Hoa Sắc này, các cô thấy rất rõ cái đường đi nhân quả, cho nên các cô tin thọ, tin mà thọ đó, tin là tin sâu đó, tin không có bao giờ mà tin một cách lờ mờ đó. Thấy rõ cái đường đi của nhân quả, cho nên các cô này đang còn cha mẹ gì hết, cắt đứt hết. Tôi thấy rõ đường đi của nhân quả rồi, nó đến nó đi cha mẹ tôi có đến đi cũng là nhân quả đi nó ở kia nó đến mà nó hợp với nhân quả cho nên tôi là con vậy thôi chứ không có cái gì khác hết. Cho nên tin quá thôi, tin thọ, tin quá tin không có nghi ngờ.

Mà cái nghĩa, ở đây cái nghĩa tín thọ, cái nghĩa đó, cái nghĩa mà hiểu ra làm cho các cái cô này rất là tin tưởng, tin tưởng từ trong thân tâm của mình cho nên bắt đầu bỏ hết của cải tài sản. Bắt đầu bỏ hết cái sự sắc đẹp của các cô, dẹp hết, dẹp hết hoàn toàn cho nên cái câu, cái pháp mà tín thọ, cái pháp nghĩa tín thọ này nó có cái nghĩa đặc biệt là ở chỗ này, là cắt đứt tất cả những cái dây mơ rễ má mà cái lộ trình thứ nhất mà con người cư sĩ cần đi.

Còn chúng ta bây giờ có đủ cái niềm tin ở cái pháp tín thọ chưa, có đủ cái niềm tin mà hiểu được nghĩa của những cái bài kệ này chưa? Còn người ta chỉ nghe cái bài kệ thôi, mà người ta đã với cái pháp tín thọ và nghĩa tín thọ. Thì các thầy đã nghe Thầy giảng chứ nhưng mà có được tin như vậy không? Có làm được như vậy không, làm được như vậy mới là pháp tín thọ và nghĩa tín thọ, còn làm chưa được như vậy thì chưa được gọi là pháp tín thọ và nghĩa tín thọ.

Đó, Thầy giải thích như vậy, quý thầy có hiểu chưa? Nghĩa là mình làm cho được như các cô này, mà dứt bỏ được như vậy để mà thực hiện con đường tu hành cho đến chứng quả Alahan như vậy đó, mà dứt bỏ một cách “rụp” như vậy, đến đó quá khổ là bị dính mắc tất cả những sự thương ghét cha mẹ, anh em, nhà cửa con cái của mình, đau khổ nó đến mà khi bà nói bài kệ thì đã thông suốt được cái lý nhân quả rồi. Cho nên dứt bỏ liền tức khắc xin xuất gia liền tu hành theo bà liền, không có hề mà còn thương ghét gì đối với gia đình vì con đường nhân quả quá rõ. Nội cái bài kệ không, Thầy đã thấy rằng khi mà cái người mà tín thọ và nghĩa tín thọ này thì thấy cuộc đời không có gì cả, không còn con cái, này nọ, nghĩa là dẹp sạch hết thì mới đúng là cái nghĩa pháp tín thọ và nghĩa tín thọ. Còn nếu mà chưa được vậy, chưa cắt đứt được vậy thì chúng ta chưa dám dùng cái danh từ, hoặc là cái pháp đó gọi là pháp tín thọ, nghĩa tín thọ. Còn nếu mà chúng ta làm được thì mới gọi là pháp tín thọ, nghĩa tín thọ.

Đó thì, những cái danh từ nó dùng trong kinh, nó nhấn mạnh đến - mức độ mà chúng ta không ngờ được ông Phật ông dùng những cái danh từ như vậy để mà chỉ cho cái người đoạn dứt, đoạn lìa ra các sanh pháp của thế gian mà không cho nó dính mắc ở trong ấy. Cho nên sự chứng quả Alahan của các vị này cũng rất là nhanh chóng, không phải là khó khăn. Đây thầy đọc bài kệ

Cây tên khó thấy được

Nghĩa là các cô đó nói ví dụ như những cái sự tình thương, cái nhân quả, mà tình thương đó giống như là cái mũi tên.

Mặt A:

Chúng ta thương chúng ta khổ đó, từ tim của chúng ta chứ đâu. Cho nên các thầy nhớ là đôi trai gái nó có vẽ trái tim đó, nó thương nhau cũng từ trái tim mà nó ghét nhau cũng từ trái tim, phải không? Đó cái chỗ đó đó, cho nên nó từ trong trái tim đó mà nó đâm, cái mũi tên đó nó vô hình lắm, nó không khó thấy lắm nhưng mà nó đâm nát tim người ta, giết chết người ta. Ngồi tu chứ nó đâm nát tim của chúng ta, ở đây thì nhớ con nhớ vợ hoặc là nhớ của cải tài sản, đó là chúng ta bị mũi tên độc đó nó đâm ở trong tim chúng ta. Ở đây mà ngồi nhớ chùa nhớ miểu thì nó cũng đâm nát tim của chúng ta chớ không phải thường đâu. Ngồi đây mà chúng ta nhớ ăn nhớ uống thì nó cũng đâm nát tim chúng ta chứ không phải không đâu. Đó cho nên ở đây câu kệ đầu tiên:

“Cây tên khó thấy được

Từ tim ta nhổ lên

Ta diệt sầu vì con

Sầu ấy ám ảnh ta

Nay cây tên được nhổ

Không ham muốn tịch tịnh

Không thương ghét một ai

Ta quy y ẩn sĩ

Phật pháp và chúng tăng”.

Đó các con thấy nghe nó đơn giản, nhổ được cái mũi tên nó ra thì dễ dàng tu hành lắm, mà chưa nhổ được cái mũi tên đó thì như là mình chưa có bứt ra được lộ trình thứ nhất thì không thể nào đi lộ trình thứ hai. Cho nên ở đây ví dụ thì Thầy thấy cái mũi tên này là cái lộ trình thứ nhất. Nó phải nhổ cho được mũi tên ra, cho nên cái bài kệ quá thấm thía cho cái cuộc đời tu hành của các thầy hôm nay.

Để cho các thầy càng sáng lên, càng rõ lên, càng hiểu lên, càng minh mẫn ra, nó không phá trừ những cái vô minh mà từ lâu nay mình chấp đắm đó, thì hôm nay quý thầy thấy rõ rồi phải không.

Bây giờ Thầy đọc lại bài kệ để một lần nữa để cho quý thầy nhớ kỹ:

Cây tên khó thấy được

Đó mấy cô này ví dụ cây tên đó chúng ta khó thấy quá, mà không có người chỉ thì chắc chắn là tim của chúng ta bị nó đâm nát, không có còn.

Từ tim ta nhổ lên

Cái tên đó nó đâm ở trong tim của chúng ta, bây giờ, từ đó mình nhổ lên chứ không ở chỗ nào.

Ta diệt sầu vì con

Sầu ấy ám ảnh ta

Nay cây tên được nhổ

Không ham muốn tịch tịnh

Không thương ghét một ai

Ta quy y ẩn sĩ

Phật pháp và chúng tăng.

Bây giờ mới được là nương vào 3 ngôi Tam Bảo, cho nên sắp sửa tới đây Thầy sẽ giảng cái giới bổn nói về quy y Tam Bảo, chứ nếu mà.. Bởi vì quy y Tam Bảo tức là quy y 3 cái giới đầu tiên, chứ không phải nói là 250 giới, hay là 348 giới, hay hoặc là ngũ giới hay hoặc là thập giới, hay hoặc là 10 cái thập thiện, không phải đâu. Mà 3 cái giới đầu tiên là 3 giới gốc đó, là quy y Tam Bảo đó. Phải học được 3 cái giới gốc, rồi mới lần đó mình mới tăng ra tới các giới khác nó mới đúng là mình quy y, mình nương theo. Mà quy y theo 3 Tam Bảo đó là nương theo 3 cái giới, 3 cái giới hạnh đó, để cho mình tu hành. Mà 3 giới hạnh này là Phật hạnh nè, Pháp hạnh nè, Tăng hạnh nè, phải không? Nếu mà không có những gương hạnh này thì lấy ai mà làm gương cho mình tu. Cho nên 3 cái này là mình phải hiểu là 3 cái giới đầu tiên, bắt đầu quy y Tam Bảo. Đó, đến đây thì chúng ta nghỉ chút xíu.

Giới luật là một bộ môn học đạo đức giải thoát của người tu sĩ Đạo Phật, vì thế trong quá trình phát triển từ lúc sơ khởi đến bây giờ đã cho chúng ta nhận xét thấy được giá trị sứ mạng của nó về tinh thần cũng như về mỗi hành động đạo đức chơn thật mà người tu sĩ không thể thiếu được. Nhờ nhìn vào giới luật chung, chúng ta có thể xác định được triển vọng tương lai của Phật giáo ở ngày mai. Nghĩa là khi mà bộ môn giới luật học này mà đã thực hiện được thì chúng ta mới có hy vọng củacái triển vọng cái tương lai của Phật giáo. Nếu mà cái bộ môn giới luật này mà không thực hiện ở trong các vị tu sĩ, mà thực hiện cái đạo đức của nó thì Phật giáo ở ngày mai chúng ta thấy đen tối, không bao giờ sáng sủa được.

Pháp luật của một quốc gia đối với người dân tuân giữ pháp luật vốn chẳng có tác dụng nếu muốn bảo vệ an toàn và lợi ích cho những người tuân giữ pháp luật nên cần phải có pháp luật. Pháp luật cần phải được thiết lập vì trật tự an ninh xã hội và cuộc sống của con người. Ở đây thì đem cái ví dụ cũng như pháp luật của nhà nước. Nếu một người dân mà tuân giữ pháp luật thì pháp luật không có tác dụng. Do có những người dân mà không có giữ được pháp luật, làm cho mất trật tự an ninh, cho nên pháp luật mới ra đời để giữ gìn những cái người mà phạm pháp luật, làm mất trật tự an ninh, đem lại cái sự an ninh cho những cái người mà tuân giữ pháp luật. Đó là cái ý nghĩ cái pháp luật của một quốc gia là như vậy.

Cũng thế, nó có cái tương tự ở trong Đạo Phật thì nó cũng vậy, cho nên Phật chế định giới luật không phải là bắt buộc cho đệ tử của mình. Chế giới luật không phải là bắt buộc như là cái pháp luật của nhà nước bắt buộc những người phá giới. Nhưng mà chế giới luật ở đây nhằm để đưa cái người đệ tử của mình đi đến chỗ giải thoát chớ không phải là bắt buộc. Còn cái bắt buộc thì thôi, cái người vô tu mà bắt buộc họ phải giữ gìn giới luật như là pháp luật thì thôi xin khuyên cái người đó ra đi đừng có ở tu, vì ở đời cũng có chỗ mấy người sống chứ mấy người vô đây mà bắt buộc mấy người khổ quá như vầy thì tôi không có làm cái điều đó đâu. Cái giới luật của chúng tôi mà đặt chế ở đây là để cho cái người đó được giải thoát, chớ không phải bắt buộc mấy người vô đây mà chịu khổ. Đó, thì do đó mấy người ở ngoài tự do đi. Muốn ăn thì ăn, muốn ngủ thì ngủ, chứ còn ở đây thì ăn ngủ không có được tự do đâu. Cho nên không phải bắt buộc quý vị mà vô đây để khép quý vị ăn một bữa đâu, tôi không có bắt buộc cái điều đó đâu. Quý vị thấy rằng ăn một bữa là có sự giải thoát cho quý vị thì quý vị cứ ở mà sống mà ăn chứ không phải là cái sự đặt giới luật ra bắt buộc quý vị ăn ngày một bữa.

Cũng như người nào vô đây ăn ngày một bữa mà quý vị cứ đói lên đói xuống hoài thì tôi chịu không có nổi đâu, tôi thấy quý vị khổ quá tôi chịu không có nổi đâu, tôi đặt ra cái kiểu này tôi làm khổ quý vị chắc tôi không dám đặt đâu. Cho nên ông Phật ông khuyên, giới luật của ông không phải là pháp luật của nhà nước. Pháp luật của nhà nước là muốn giữ trật tự an ninh chung cho mọi người mà người ta tuân thủ pháp luật, còn cái này, tôi đặt ra cái pháp luật này là để cho người ta đi tìm lấy con đường giải thoát. Còn quý vị muốn giải thoát thì quý vị sống như chúng tôi thì quý vị thấy giải thoát. Mà không sống được mà lấy cái giới luật này mà bắt ép quý vị ăn ngày một bữa để cho người ta nói tu sĩ hoàn toàn ăn ngày một bữa hết á, mà trong đó có một số thì người ta lấy cái đó làm cái giải thoát, còn có một số thấy cái đó đói khổ quá thì chắc chắn là tôi mời quý vị về ngoài đó sống ăn ba bữa đi cho nó khỏe, chứ còn ở đây tôi thấy khổ quá, mà hơn nữa cái pháp tôi đặt ra là để giải khổ mà bây giờ đem cho quý vị khổ như vầy tôi không nỡ tâm nào hết.

Cho nên Đạo Phật không có giải thoát là tại ở chỗ tâm của quý vị chứ không phải là pháp môn của tôi, đức Phật muốn nói vậy đó.

Mà chính vì con đường giải thoát của các tu sĩ và cư sĩ, và cũng là phương thuốc ngăn ngừa sự hư đốn của tăng đoàn. Đó, thì chúng ta phải hiểu cái giới luật của Phật ra là đem cái pháp môn đó làm cho cái sự giải thoát cho tu sĩ và cư sĩ. Mà cũng phải nói rằng trong cái tăng đoàn thì nó có nhiều người, thì cũng có những người hư đốn chứ đâu phải người nào cũng tốt hết sao. Cho nên đó, cái giới luật nó ra nó ngăn ngừa cho những người mà hư đốn phạm phải những cái ăn phi thời hoặc là những cái sai. Đó, cho nên đó là những cái hư đốn. Như vậy là quý thầy đã hiểu được cái chỗ đó rồi thì mới thấy được giới bổn của Phật giáo nó không phải là cái sự khô cằn cỗi đâu, nó không phải là sợi dây lòi tói mà trói buộc, mà bắt buộc quý vị phải ăn một bữa đâu, nó không có khép chặt quý vị….

Đó, quý vị hiểu như vậy thì mới thấy được cái giáo pháp của đức Phật nó mới có một cái giải thoát nó không làm khổ ai hết, nó không trói buộc ai hết.

Tu sĩ nếu không có giới luật làm tiêu chuẩn phép tắc cho sự sinh hoạt tu tập hằng ngày thì liệu sự tu tập hằng ngày liễu sanh thoát tử thì không phải dễ dàng đâu. Nếu mà nó không có giới luật thì đi tìm cái liễu sinh thoát tử không có dễ dàng, là vì có giới luật ở đó thì chúng ta mới đi tìm cái liễu sanh thoát tử nó mới có dễ dàng. Cho nên cái giới luật nó rất là quan trọng, nhất là cái giới hạnh, giới hạnh tức là giới bổn đó.

Tăng đoàn mà không có giới luật làm cương lĩnh thống nhiếp, giáo hóa thì tiền đồ của Phật giáo không những tan rã mà tu sĩ Phật giáo sống trong đen tối. Chúng ta phải hiểu cái chỗ này nữa. Là vì nếu mà không có cái giới bổn này làm cái cương lĩnh thống nhiếp giáo hóa thì chắc chắn là cái con đường của Phật giáo nó tan rã, chứ nó không có còn đâu.

Vì bây giờ tại sao mà chúng ta thấy Phật giáo hiện giờ nó không có cái giới luật nghiêm chỉnh mà nó còn làcó lúc nó hưng có lúc nó thịnh, à chúng ta phải suy nghĩ như thế này thì chúng ta thấy rất rõ. Là vì bây giờ nó hưng là nó theo một vị thầy, nó theo một vị tổ, nó hưng theo cái vị thầy vị tổ đó. Rồi cái vị thầy vị tổ đó hướng dẫn sao nó tin tưởng theo, nó theo đó, cho nên nó hưng là nó hưng theo cái vị thầy. Còn khi mà vị thầy đó mất rồi thì nó suy xuống, nó không còn ai nó theo nữa thì nó suy xuống. Cho nên thường thường là Phật giáo Trung Hoa, Phật giáo bên Trung Quốc là cái Phật giáo nó không có chấp hành cái giới luật nghiêm chỉnh, cho nên nó thịnh suy là theo cái vị tổ của nó mà thôi, cái vị hướng dẫn đó. Nó có lên xuống lên xuống thường xuyên, lâu lâu vậy có vị xuất hiện ra nói, ăn nói nghe lưu loát cái là bắt đầu họ tập trung theo, rồi họ tu tập, rồi hết vị đó chết rồi không còn ai mà ăn nói lưu loát nữa hoặc là số ăn nói lưu loát đó họ cứ nghe hoài nhàm tai rồi họ thấy nó cũng không có nhằm nhò gì đến sự giải thoát cho nên họ bắt đầu lui dần lui dần thì trong cái bóng tối dần.

Cũng như mình thấy thiền Trúc Lâm của mình một thời của 3 vị tổ như là Trần Nhân Tông, như là PhápLoa, như là Huyền Quang, 3 vị đồng thời một lượt với nhau trong một cái thời điểm rồi phát huy cái thiền Trúc Lâm. Rồi do đó, sau đó sau khi các vị này tịch rồi thì hầu như nó chết lìm chết lìm dần đi mất, không còn người nào nữa hết. Là tại vì nó hưng thịnh theo cái giáo pháp của các ngài đó, mà người ta nghe nó hay thì người ta tập trung nhưng sau đó thì người ta không thấy nó đạt kết quả nữa cho nên người ta lui dần. Vì vậy mà cái thiền này nó bị lui vào ở trong bóng tối, nó không còn sống được nữa.

Còn cái giới luật của Phật đặt ra mà từ ngày đức Phật đến giờ nó không có được thay đổi, cho nên ở đây trong cái giới luật Thầy sẽ nhắc lại, như ông Ca Diếp thì ông khi mà kết tập giới luật xong thì ông nói: “Có nhiều người nói đức Phật bảo thay đổi những cái giới nhỏ nhặt nào đó, bỏ bớt đi, mà đức Phật không nói ra những giới nhỏ nhặt nào đó cho nên người ta cũng không biết sao hết”, Cho nên ông Ca Diếp nói: “Không có bỏ cái giới nhỏ nhặt nào hết, mà cũng không có thêm được cái giới nào hết”, thì ông Ca Diếp ông nói kiểu ổng thì chắc chắn cái giới của ổng thành cái cây rồi. Cho nên cái mà tuyên bố như vậy thì Thầy nghĩ rằng đó là cái giới cây chứ không phải là giới luật của Phật.

Giới luật của Phật nó linh động và nó khéo léo, mà nó cũng không thêm mà nó cũng không bớt. Bởi vì đức Phật đã di chúc cho chúng ta hẳn hòi là: (các thầy nhớ kỹ lời di chúc cuối cùng của đức Phật như thế nào?) “Các thầy Tỳ kheo hãy lấy giới luật ta mà làm thầy” thì cái chỗ đó có bớt được không? Nếu bớt thì đức Phật đã bớt trong khi đức Phật còn sống, phải không? Sau này các ông thấy giới luật nó gò bó quá như vậy, bớt ra cho đỡ đỡ chút, để dành có muối ăn chớ, nếu không có bữa đi xin người ta cho cơm không, không có muối về ăn lạt chịu sao nổi.

Cho nên có cái ông Đại Thiên, ổng chế ra cái giới mới của ổng: “Đức Phật còn cho chúng ta để dành muối”. Thầy thấy cái chuyện đó là cái chuyện còn chạy theo dục lạc, ăn cơm mà không muối chắc nuốt không vô rồi. Có gì đâu mấy con, Thầy nói thật sự ăn cơm không có muối có gì đâu, chế nước vô lua cứ tống cho nó vô, nó không vô lấy cái muỗng mở cái cổ ra cho nó chạy vô trỏng thì nó cũng vô trỏng, có gì ở đó mà mặn lạt, phải không? Nó vô một hơi nó đầy thì cũng phải no thôi. Cái chuyện đó là cái chuyện của người ăn để mà sống chớ không phải là cái người ăn để ngon.

Còn mình sợ không có muối nên đặt ra cái giới “Phật còn chế ra cái bớt cho chúng ta là bỏ bớt, là còn được cất giữ muối để dành” để bữa nào đi xin người ta cho cơm không về lấy muối đó để ăn. Có phải là chạy theo dục lạc không? Đây là Thầy nói cái muối không cũng là đủ biết cái nghiện muối của chúng ta cũng là nghiện. Cho nên có người thì ăn mặn quá mà cũng có người ăn lạt. Đó các con thấy cái điều đó là cái điều nghiện của chúng ta chứ đâu phải cái gì. Thử bữa nào mà đem cơm không, mà không có cho đồ ăn, rau luộc cũng đừng có cho muối các con nuốt vô không? Chắc gì mà vô. Thầy thì bao nhiêu Thầy thọc cũng vô hết. Phải nó không vô, lấy cái muỗng nạy ra cho nó vô, đổ nước cho nó chảy vô hết, có gì đâu mà sợ. Cái cổ của mình là cái ống chứ đâu có phải là gì đâu mà không tuột. Còn mấy con mà nuốt nhai như vậy thôi nuốt trợn trắng con mắt mà nuốt không vô đâu. Biết cách thì nhét nó vô được hết thì nó no mà không biết cách thì chắc nó đói ở trỏng. Đó là cách thức mà của người tu, chớ không phải cái người mà không tu.

Cho nên ở đây Thầy thấy hầu hết là nói về giới bổn, Thầy đọc Thầy mắc tức cười cho mấy ông ngày xưa mà sao mấy ổng thiệt là tìm mọi cách mà phá giới đó, mà ông Ca Diếp lại tuyên bố cái kiểu đó là ổng... Thầy không biết ổng hiểu giới như thế nào. Nếu mà có ông Upali ở đó chắc là ông rằn ri lắm, ông nói kiểu này chắc đời sau là họ chết hết đó. Nó khô quá khô à, không cho thay đổi, mà không gì hết. Tức là giới luật người ta linh động lắm chứ, nhưng mà người ta đâu có thêm mà người ta đâu có bớt, bởi vì giới luật là thầy của mình rồi, mà đức Phật đã xác định như vậy rồi thì giới luật đó không bao giờ được thêm mà cũng không bao giờ được bớt. Tại sao vậy? Tại vì nó đầy đủ rồi, nó không thiếu. Nghĩa là bây giờ tới thời đại nào nó cũng đầy đủ hết, cái hoàn cảnh nào, cái thời đại nào nó cũng phải như vậy là như vậy. Nghĩa là nó là một cái chơn lý của giới luật. Là một bậc thầy của chúng ta rồi thì không bao giờ mà ông thầy đó được thay đổi, từ cái ngày đức Phật đã chế nó ra cho tới bây giờ chúng ta sống nó phải như vậy, mà kẻ nào làm khác là kẻ đó không bao giờ đi đúng con đường của đạo Phật.

Thầy nói như vậy, cái xác định của Thầy là cái xác định rất linh động. Chẳng hạn như hồi đó nó đâu có ti vi, nó đâu có tủ lạnh, đâu có máy điều hòa không khí, nó đâu có cát xét, nó đâu có video phải không, các con hiểu không? Nhưng bây giờ mà đức Phật cấm không cho chúng ta ca hát thì chúng ta biết hạng đó là loại ca hát không chứ gì, thì dẹp quách nó đi thì có gì đâu mà phải chế giới mới, phải không? Các con hiểu điều đó. Còn bấy giờ hồi đó thì nó không có cà phê, phải không? Nó chỉ có rượu thôi, bây giờ có cà phê, thuốc phiện thì giờ mình cấm luôn, có gì đâu mà trật. Bởi vì thứ đó là thứ ghiền. Hồi đó hổng biết có thuốc lá không thầy không biết nhưng mà có cấm rượu, chắc chắn hồi đó là chưa biết sắc thuốc lá đâu cho nên các ông đó chắc chưa biết hút, cho nên không nghe cấm thuốc, chứ còn bây giờ Thầy cấm thuốc. Cho nên hồi đó ông Phật không cấm thuốc nên mấy thầy bây giờ cầm điếu thuốc hút như thường, nói ông Phật đâu có cấm thuốc. Là lúc bấy giờ ông Phật đâu có thuốc hút mà cấm, chớ mà ông hút thuốc mà sinh ghiền, sinh bệnh vậy là ổng cấm liền chứ đâu để tu sĩ mà cầm thuốc hút bậy bạ vậy, phải không?

Cho nên giờ mấy ông thầy chúng ta thấy, thậm chí như HT cũng rút điếu thuốc hút, mà rút điếu thuốc kêu là thuốc thơm, thuốc ngon nữa chứ đâu phải, thuốc có các đàng hoàng, chứ đâu phải hút thuốc rê. Thầy thấy trên cái kiểu của họ xài như vậy là đủ biết rằng họ đã nhiễm, mà cái thứ nhiễm là đức Phật đã không ưa rồi. Giới luật của Phật là cấm cái thứ nhiễm.

Các con thấy giới luật của các tôn giáo khác đâu có cấm uống rượu, cho nên mấy ông Cha uống rượu lia lịa. Còn ông Phật ông chơi về cái kiểu đó mấy ông thầy đâu dám uống, cho nên cứ lén uống bia, phải không? Các con thấy cái chuyện đó là cái chuyện bậy bạ. Mà đức Phật biết đó là những cái nó làm cho mình thành cái thói quen nghiện ngập mà nó sinh ra những cái tồi tệ. Những cái giới khác nó bị phạm do cái chỗ mà nghiện ngập này mới sanh ra tham lam trộm cắp, mới sanh ra thứ này, thứ kia do cái chỗ nghiện rượu. Nó là thứ 5 chứ nó đặc biệt nó phạm hết tất cả các giới đó. Khi nó say sưa rồi nó biết cái thứ gì, con gái người ta nó cũng ôm nữa chứ đừng nói nó tham, cái thứ thằng say mà nó biết thứ gì. Thầy nói đó là cái sự thật hiển nhiên, tới chừng đem bắt nó ở tù, nói hồi đó tôi say rượu chứ tôi đâu có biết. Có giam nó được không? Các thầy phải nghĩ cái điều đó, nó mượn rượu mà nó làm tầm bậy, lúc bấy giờ người ta cũng đâu có bỏ tù nó được. Có nhiều ông như vậy, họ chửi cách mạng, mà họ mượn ba chén rượu chửi cách mạng đã đời rồi, bắt bỏ tù, nói hồi đó tôi say tôi đâu có biết, rốt cuộc cũng phải thả nó ra, mấy thằng say mà biết gì. Chứ sự thật nó mượn rượu nó chửi người ta, nó chửi cho đã mồm nó. Đó thì Thầy nói để cho thấy được chỗ mà giới luật cho đúng, mà từ xưa đến giờ nhiều cái về giới bổn này nó đều là sai lệch hết.

Từ khi mà chia ra làm 20 bộ phái của Phật giáo rồi, người nào cũng chấp một giới luật nào đó, họ cho là của họ đúng rồi họ làm bộ luật ra, cho nên năm, bảy bộ luật. Thậm chí như người ta nói như thế này, trong kinh sách nói như thế này: Lần kết tập đầu tiên mà ông Upali đọc giới xong rồi người ta nói như thế này này: “Không có viết ra thành văn bản, chỉ có đọc mà nhớ thôi”. Trời đất ơi! Kết tập kinh điển bộ chuyện dễ sao, khi mà người lãnh đạo kết tập kinh điển như ông Ca Diếp là một bậc Alahan thượng thủ trí tuệ, đâu có lý nào để mà đọc nghe chơi, xong rồi đi về, làm sao nhớ hết được. Cái chuyện đó đặt bịa ra nói không có ghi chép, cho nên sau này 25 bộ phái không có cái bộ luật chính, cho nên vì vậy ai muốn đặt sao thì đặt, họ lấy lý do đó để mà... Không ngờ á, là mấy cái ông này, mấy ông đem đốt bộ luật của ông Ca Diếp kết tập hồi ông Upali đọc, ông đốt sạch đi. Bây giờ ông mới chế ra giới luật nên mới năm, bảy bộ luật. Trời ơi! đâu cũng có bộ luật, Tiểu Thừa cũng có bộ luật, Đại Thừa cũng năm bảy bộ. Luật gì mà luật dữ vậy. Luật thì gồm có một bộ thôi chứ? Cái ông nào cũng có bộ hết à. Bộ phái nào cũng có bộ luật hết à. Hai mươi bộ phái thì chia làm 20 bộ luật. Mà giờ người ta rút lại còn có 5 bộ luật à, chớ còn nếu mà để thì bây giờ một đống luật, chúng ta cất tủ ngập hết á.

Đó là những cái sai của người ta. Người ta chạy theo dục lạc nơi đâu thì người ta chế theo giới luật đó để nó giảm bớt luật của Phật đi, để cho chúng ta sống theo thoải mái, muốn hút thuốc thì nói Phật không có dạy hút thuốc, phải không? Muốn uống cà phê nói Phật không có dạy uống cà phê. Bây giờ rượu Phật hồi đó cấm uống rượu nếp này kia chứ đâu có cấm rượu La-be (rượu label). Còn bây giờ cứ cho uống rượu La-be đã thôi đâu có sao. Cái chuyện đó đâu có phải là Phật cấm rượu La be đâu, hồi đó đâu có rượu La-be, hồi đó cao lắm là rượu nếp, rượu gạo thôi, chứ đâu có rượu La-be được. Cho nên tất cả những cái này đều là những cái mà có thể cái miệng lưỡi của người ta vì ghiền cái đó rồi, bắt đầu lý luận phá giới luật. Mà nếu mà ông Ca Diếp ông bảo rằng không có được thêm mà không có được bớt. Thì hồi đó ổng nói không có được thêm thì tôi đâu có thêm, vì Phật cấm uống rượu, bây giờ tôi uống cà phê đâu có sao, tôi uống trà cũng đâu có sao, tôi đâu có lỗi. Tôi hút thuốc cũng đâu có sao, Phật cấm uống rượu không. Vậy thì bây giờ ai dám thêm chỗ này là cấm hút thuốc đâu. Cho nên ông Ca Diếp nói họ bắt cái trớn ông Ca Diếp thì Giới luật của Phật nó khô cằn rồi. Lúc bấy giờ tu sĩ mình nó ngồi nó nghiện, nó ngáp, nó hút á phiện nó gật gù gật gù, thử hỏi còn dáng tướng của tu sĩ nữa không? Phải không? Các thầy phải hiểu chỗ đó không?

Đó, như vậy mà không linh động được cái pháp mà cấm họ thì bây giờ nhà cửa trong cái thất của tu sĩ. Hồi đó Phật đâu có cấm radio, ti vi, đầu (video), này kia đâu, bởi vì có đâu mà cấm, chỉ cấm tôi ca hát thôi. Bây giờ máy nó hát chứ đâu phải có đào kép hát đâu, phải không? Hồi đó đào kép hát Phật cấm không cho xem. Còn bây giờ cái máy nó hát chứ đâu phải người hát, tôi mặc tình tôi nghe, có gì đâu. Họ lý luận cũng vẫn được chứ đâu có gì sai phải không các con.

Cho nên Giới luật của Phật rất linh động, những lời ca tiếng hát nó làm chúng ta đắm nhiễm chứ đâu phải là cái con đào, con đào là cái hình sắc nó cũng làm đắm nhiễm, nhưng mà nó làm đắm nhiễm cả trong cái lời ca của nó nữa. Sắc nó cũng đắm nhiễm, âm thanh nó cũng đắm nhiễm. Sự thật biết được, thấy được cái điều này rồi mà giới luật cấm ra là để chúng ta đừng đắm nhiễm, đắm nhiễm sắc, đắm nhiễm âm thanh. Rõ ràng là sáu cái sắc thanh hương vị xúc pháp đó nó đối trị với sáu căn của chúng ta mắt tai mũi lưỡi thân ý của chúng ta.

Tất cả những cái điều này mà học đến giới luật thì Thầy, nhiều khi dạy đến giới luật Thầy bực mình cái chỗ này, mấy ông già xưa sao mà không có sáng suốt chỗ nào hết, mà để cho Giới luật của Phật nó chết mòn, chết dần như thế này. Mấy ông già thiệt là tệ quá. Mà sự thật ra Thầy nghĩ rằng ông Ca Diếp không bao giờ nói lời nói đó đâu. Ông là một cái người gọi là Đệ nhất Đầu đà của đạo Phật không bao giờ nói ra lời nói đó đâu, mà chính mấy ông sau này đặt điều nói ông Ca Diếp nói chứ không phải ông ấy nói để cho cái giới luật đó. Đặng chi, các con biết không? Không có được thêm, nghĩa là đức Phật cấm uống rượu chứ không có cấm hút thuốc, thì mấy ông thầy, mấy ông thầy bâygiờ hút thuốc tự do, phải không? Đó là cái chỗ mấy ông đặt câu nói của ông Ca Diếp nói như vậy đấy là xác định ông Ca Diếp là người kết tập kinh điển giới luật đầu tiên, mà ông xác định như vậy không cho thêm mà cũng không cho bớt. Nghĩa là lỗi nhỏ nhặt không bớt mà thêm nữa thì không được. Cái thời đại của chúng ta nó thêm biết bao nhiêu là cái thứ dục lạc, phải không? Thế mà ông Phật thời đó không có mà bây giờ chúng ta làm sao? Mà không thêm thì như vậy là tu sĩ chúng ta nó trở thành tu sĩ nghiện hết rồi chứ đâu có còn là tu sĩ giải thoát, mà tu sĩ mê dục lạc hết rồi.

Đó, thì như vậy chúng ta mới thấy được cái chỗ mà giới luật chứ còn không khéo chúng ta không thấy đâu.

Cho nên ở đây nếu mà nhìn thấy cái tăng đoàn mà nó không có cái giới luật như vậy, mà không có cái giới luật linh động như vậy thì cái Phật giáo nó sẽ sống ở cái sự đen tối của nó.

Đó bây giờ thì đến đây chúng ta xin nghỉ để sắp sửa ăn cơm.

Tăng đoàn

Tăng đoàn mà không có giới luật làm cương lĩnh, thống nhiếp, giáo hóa thì tiền đồ của Phật giáo không những tan rã mà tu sĩ Phật giáo sống trong đen tối chẳng biết đường lối tu tập. Cũng vì thế khi đức Phật sắp sửa nhập Niết bàn Ngài di chúc lại lời dạy cuối cùng: “Các thầy Tỳ kheo nên lấy giới luật của ta mà làm thầy”.

Tục ngữ có câu: Lời thẳng trái tai, thuốc đắng dã tật. Phàm quy định một sự câu thúc nào, tri kiến cho người ta dừng bước để đạt đến cảnh giới cao nhất, khiến cho mọi sự an ổn, yên vui, thích thú hơn song sự hướng thượng nào cũng chưa chắc đã giúp cho mọi người tiến bước một cách dễ dàng. Hẳn nhiên là có một cảnh giới tốt đẹp đang chờ đợi mọi người, nhưng trước khi đến đó, đầu tiên ta phải trả một giá rất đắt, là một sự gian nan cay đắng. Phải xem người trượt tuyết, từ trên cao trượt xuống thấp mau chóng dễ dàng, tuy có cái nguy hiểm mất mạng, mà ngay nơi đó rất là dễ chịu, dễ dàng, còn hướng lên cao tuy có được cảnh giới an vui, xinh đẹp, hạnh phúc nhưng trước tiên phải chịu gian nan thử thách. Vì thế hướng thượng ai cũng ước ao, ham muốn nhưng mấy ai dễ đạt được mục đích.

Thì ở đây quý thầy thấy là cái giới luật của Phật là giúp cho chúng ta hướng thượng cho nên khi mà hướng thượng thì chúng ta phải có những cái gian nan, cái thử thách của nó. Chứ còn nếu mà chúng ta đi xuống theo như ngoài đời, cuộc sống ở ngoài đời thì đó là cái người ta đổ ở trên núi người ta đổ xuống dốc người ta xuống. Nó dễ dàng lắm, chạy theo dục lạc thì đâu có gì khó, nhưng mà chúng ta đi ngược trở lên, do đó chúng ta mới thấy cái khó khăn của nó. Như ở ngoài đời người ta ăn ba bữa còn mình thì ăn một bữa, thì đó là người ta chạy xuống còn chúng ta đi lên đó. Ở ngoài đời thì người ta vui cái này vui cái kia, còn mình thì khép chặt ở trong cuộc sống trầm lặng, cho nên tất cả những cái đó là cái trái ngược nhưng khi mà chúng ta đạt được cái cao tuyệt hạnh phúc, thì nó ở cái độ cao chứ không phải ở cái độ đi xuống.

Đó, thì những cái gian nan đó, thì như vậy nó mới có cái giới luật của Phật, nó mới có cái giới bổn, cái giới luật của Phật mà để khép chặt chúng ta trong cái khuôn khổ, để đưa chúng ta đi đến cái mục đích cao hơn, hạnh phúc hơn, an vui hơn. Còn nếu mà không có cái giới luật của Phật thì chúng ta sẽ tụt xuống chứ không bao giờ mà đi lên được. Bằng chứng như bây giờ chúng ta đã thấy rõ người tu sĩ Phật giáo là đang trượt xuống chứ không phải đi lên. Đó, thì muốn mà đi lên thì chúng ta phải khép chặt mình ở trong những cái giới luật, giới bổn của Phật.

Sau ngày Phật diệt độ, trong chúng Tỳ kheo, có một vị Tỳ kheo tên là Bạt-nan-đàcảm thấy vô cùng thích thú khi hay tin Phật diệt độ. Ông ta nói với mọi người: “Lão già ấy chết đi là tốt, lúc còn sống chế điều này là phải làm, điều kia là không nên làm, nhất là hay nói về ăn, về ngủ, về độc cư, sống phải trầm lặng, sống theo lão buồn chán và tẻ nhạt chẳng có gì là thích thú của đời tu hành. Lão ấy chết rồi chúng ta được tự do”. Đó là trong cái thời đức Phật mà khi nghe đức Phật nhập diệt thì có vị Tỳ kheo đó tên là Bạt-nan-đà ông ta nói ra những cái lời nói đó đủ biết trong cái thời đức Phật người ta cũng không thích thú gì cái lối giới luật của Phật, cái lối pháp tu của Phật đâu, người ta cũng có người như vậy chứ không phải là không. Nhưng có người người ta hướng thượng, người ta chịu khó gian nan vất vả người ta đi lên được, người ta thấy được cái hạnh phúc thật sự của của cái giới, của giới luật của Phật như vậy.

Lời nói này được truyền tới tai tôn giả Ca-diếp, ngài cảm thấy rất đau buồn cho Phật, cho Đạo Phật ngày mai, “Nếu quả như vậy tinh thần và công đức cứu thế của Phật giáo, nhân vì đức Phật nhập diệt, mà cũng theo đó kết thúc sao?”. Đó là cái ông Ca-diếp đó thì ổng mới nghe cái lời nói đó thì nghĩ rằng cái thời đại về sau tương lai, thì không lý nào mà Phật giáo lại kết thúc ở tại chỗ đó, nhưng sự thật chúng ta nhìn Phật giáo hiện giờ thì phải thấy rằng cái đà mà xuống dốc của nó, thì chúng ta thấy nó chẳng đi về đâu cả. Cho nên Phật giáo còn là hình thức còn, chứ còn nội dung về tinh thần giải thoát của Đạo Phật thì nó không còn có nữa. Cho nên lời ông Ca-diếp nói chỗ này là một cái nghi vấn, nhưng nó là một cái sự thật cho về sau của chúng ta, của những người bất hạnh mà không có được gặp đức Phật hiện tiền trong cái thời đức Phật.

Chúng ta gặp Phật, không có gặp Phật mà chỉ gặp pháp, gặp giới luật của Phật và cái đà đi xuống của Đạo Phật làm chúng ta mất đường, mất lối, chúng ta không biết đâu mà đi, đi lên để chúng ta hướng thượng, để chúng ta tìm lại sự giải thoát chân thật của nó, để thoát ra cảnh khổ của cuộc đời mà mỗi con người đều đang khổ như nhau, không ai khác nhau.

Nhớ lại lời dạy sau cùng của đức Phật: “Này các thầy Tỳ kheo, sau khi ta diệt độ các thầy phải nên tôn trọng và cung kính giới bổn Patimokkha như là một vị thầy của các ông. Giới luật là ánh sáng giúp cho các ông đi trong đêm tối. Giới luật là tài sản, của báu mà các ông là những người nghèo khổ được nó. Giới luật còn là đạo ta còn, giới luật mất là đạo ta mất. Các ông hãy cố gắng giữ gìn”. Nhân đó tôn giả Ca-diếp quyết tâm triệu tập các vị đại đệ tử đương thời kết tập luật tạng.

Đó, thì nhân cái chỗ mà qua lời di chúc của đức Phật như vậy “Đạo Phật còn là giới luật còn, Đạo Phật mất thì giới luật mất” thì do cái lời di chúc đó mà ông Ca-diếp ổng phải nỗ lực ngay cái đám tang của đức Phật xong thì ngài triệu tập, vì lúc bấy giờ các đại đệ tử của Phật đều về đầy đủ trong cái đám tang đó mà chứ không có thiếu ai hết, cho nên nhân cái cơ hội đó thì ngay liền ông Ca-diếp triệu tập cái cuộc họp để mà tập kết kinh luật, kinh luật tạng chứ không để mà chờ cái cơ hội nào khác nữa. Đó là cái dịp may, nhân cái đám tang đó mà làm cái việc kết tập kinh tạng rất dễ không khỏi phải đi từ cái xứ này đến xứ khác mà mời các vị đại đệ tử của Phật. Vì lúc bấy giờ các vị đại đệ tử của Phật thường là đi du hóa, đi dạy đạo ở các nơi xa xôi cho nên nhân cái dịp mà đức Phật nhập diệt thì họ về các đám tang đó cho nên Ngài Ca-diếp lợi dụng chỗ đó dễ dàng để gặp từng người nói với họ là chúng ta sẽ ở lại để mà để kết tập xong cái giáo lý cái giới luật của Phật xong rồi chúng ta sẽ trở về cái địa phương của chúng ta để giáo hóa chúng sanh.

Thì lúc bấy giờ các ngài đều thấy cái mạng mạch của Phật pháp còn hay là mất là do cái chỗ còn kinh tạng, kinh giới này, mà còn thì mạng mạch của Phật pháp mới còn, chứ đức Phật đã mất rồi, mà lời di chúc của đức Phật nói hẳn hoi rõ ràng là giới luật là thầy của các vị Tỳ kheo sau này. Mà không kết tập thì lấy cái gì làm thầy được, chứ đâu phải chỉ ông Ca-diếp hay hoặc là ông nào đó làm thầy thì thôi chứ ông đó ổng khỏi cần phải kết tập làm chi kinh sách. Còn đằng này đức Phật lại chỉ cái giới luật, thì thử hỏi chúng ta làm sao, các bậc Tỳ kheo, các bậc Thánh tăng trong lúc đó bây giờ đức Phật đã chỉ định cho một cái người mà thừa kế Đạo Phật như vậy, thì nó một là cái giới bổn rồi, nó là một cái giới rồi không thể nào mà không viết thành văn bản được. Cho nên buộc lòng các ngài cũng phải tập trung nhau lại để kết hợp thành một cái văn bản thật sự của đạo Phật, để làm cái khuôn vàng thước ngọc cho các vị Tỳ kheo nương theo đó mà thực hiện con đường tu hành giải thoát.

Đó thì hôm nay chúng ta xét như vậy thì chúng ta thấy cái chỗ mà kết tập của ông Ca-diếp lần đầu tiên nó không phải là cái sự cạn cợt đâu, mà là cái sự tích cực hết sức để duy trì mạng mạch của Phật giáo về sau chứ không phải là cái việc làm tầm thường đâu. Lời di chúc của Phật ngay đó là trước đó vài giờ là Phật chưa thị tịch đó, thì Ngài đã nhắc đi nhắc lại cái lời này mà sau đó thì Ngài thị tịch rồi, cái lời đó còn nó còn một bên với các vị đại Thánh tăng chứ không phải Ngài nhắc một tháng, hai tháng thì nói các ngài quên, mà đằng này vừa, trong khi vừa sống đó, vừa nhắc cái lời cuối cùng đó thì Ngài là thị tịch, thì lúc bấy giờ thì các ngài phải nhớ mãi rằng Phật pháp còn thì giới luật còn, Phật pháp mất thì giới luật mất.

Đó, thì như vậy là chúng ta thấy cái lời của Phật nói ở đây nhắn nhủ các đệ tử của mình “giới luật còn là đạo ta còn, giới luật mất là đạo ta mất”. Cái câu nói này nó tha thiết đến độ Thầy nói không có thể lường được cái chỗ đó, mà một người tu sĩ Đạo Phật mà đọc đến câu này mà chúng ta phạm giới, thì chúng ta không thấy làm sao mà chúng ta không đau khổ, nếu chúng ta phạm giới tức là chúng ta đã làm mất Phật pháp rồi, chúng ta đã hủy hoại Phật pháp rồi. Cái lời nói này nó làm cho mỗi một vị tu sĩ của Đạo Phật nó thâm tâm nó sâu sắc đến cái mức độ nào, không ngờ mà người ta sao mà không có một cái tâm trạng đau đớn như vậy. Ngày ăn ba bữa mà họ nỡ tâm họ ăn được, Thầy không hiểu sao, họ sung sướng ở trong những ngôi chùa cao tháp lớn, họ sung sướng, họ đầy rẫy những vật dụng ở trong phòng ốc của họ, mà họ sung sướng được mà cái lời nói của Phật: “Giới luật còn là đạo ta còn, giới luật mất là đạo ta mất”. Nếu chúng ta chẳng phải là đệ tử của Phật, chẳng phải là đệ tử xuất gia của Phật thì chúng ta làm gì cũng được, mà chúng ta là đệ tử xuất gia của Phật, là một vị Tỳ kheo mà tại sao chúng ta nỡ tâm trước cái lời di chúc tha thiết đến mức độ này mà chúng ta nỡ phá giới luật của Phật.

Thầy không hiểu làm sao mà các bậc tôn túc, các vị lớn của chúng ta đã từng là dịch ra những kinh sách luật đã nói đến những điều… trong giới bổn. Bởi vậy Thầy thấy, là một cái khi mà đọc đến đây, nhiều khi đọc qua cái lời di chúc của Phật nói đến cái lời mà Thầy phải thấy cái bổn phận và trách nhiệm của một vị tu sĩ, Thầy thấy rưng rưng nước mắt. Thầy nghĩ rằng một người tu sĩ phải có bổn phận và trách nhiệm giữ gìn cái mạng mạch của Phật pháp, mà giữ gìn nó bằng gì đây, bằng cái lời nói “Giới luật còn là đạo ta còn, giới luật mất là đạo ta mất”. Lời nói của ông cha lành từ ngàn xưa còn văng vẳng mãi bên tai chúng ta, mà thế nào người ta sung sướng được, thế nào mà người ta chạy theo dục lạc được để cho Đạo Phật mất. Đó là những điều mà cái người đệ tử của Phật phải từng tâm niệm thâm sâu nỗi khắc khoải trong lòng của mình nhìn thấy Phật giáo đi xuống mà đau lòng đứt ruột.

Đó là lần kết tập an cư thứ nhất sau khi đức Phật nhập diệt, đó cũng là lần kết tập kinh luật thứ nhất tại hang Thất Diệp với sự tham gia của 500 vị đại A-la-hán. Ngay sau khi tôn giả A Nan tụng xong kinh tạng, kế tôn giả Upali tụng luật tạng, đại chúng tham dự buổi kết tập này ấn chứng và thông qua không có điều chi thêm bớt, thêm hoặc bớt. Do thế tạng kinh và tạng luật đầu tiên được tuyên bố là hoàn thành. Theo một giả thiết người ta cho sự kết tập của thời ấy không có ghi chép lại thành văn tự chỉ là thống nhất do miệng tụng tâm ghi nhớ mà thôi. Riêng phần về ý kiến của tôi (ý kiến của Thầy đó), thì tôi không hiểu đơn giản như vậy được, khi kết tập là phải có viết thành văn tự không thể kết tập mà chỉ kết tập chỉ đọc suông để ghi nhớ. Vả lại lúc bất giờ kết tập kinh luật là một điều quan trọng của Phật giáo, không thể các ngài sơ sót như vậy được. Các ngài bấy giờ là các bậc Thánh tăng, là các Đại đệ tử của đức Phật, làm việc này với thánh trí để duy trì kinh luật của Phật giáo. Cho nên Phật nhập diệt trong khi chúng tăng còn đông đảo, còn đông đủ, lợi dụng đều có mặt của các bậc thánh tăng, ngài Ca-Diếp mời chư tăng ở lại kết tập đều là những tay thượng thủ của Phật giáo lúc bấy giờ, chứ không như ý kiến của Thánh Nghiêm. Thánh Nghiêm là cái người mà viết cái bộ luật đó, ý kiến phỏng đoán, nghĩa là ông phỏng đoán, ông cho rằng không có viết thành văn bản đó, sau ngày Phật diệt độ có một số các trưởng lão Tỳ kheo không nhận lời mời của ngài Ma-ha-ca-diếp tham gia hội kết tập lần thứ nhất. Đó là cái ông Thánh Nghiêm ổng phỏng chừng rằng sau cái ngày mà Phật nhập niết bàn thì không có một số Trưởng lão khi mà ông Ca-Diếp mời, thì cái số Trưởng lão đó không có nhận cái lời mời tham gia kết tập kinh sách, thì cái điều đó là cái điều sai, khi mà còn các bậc đại Thánh tăng của đệ tử, mà trong khi đức Phật mà tịch thì chắc chắn các ngài phải về hết.

Theo Thầy thiết nghĩ thì không có người nào có thể bỏ cái đám tang mà của một vị đạo sư của mình hết, họ phải về. Và lợi dụng cái đó ông Ca Diếp khỏi phải đi xứ này xứ kia để gọi các ngài về, cho nên rất là tiện lợi, vì vậy ngay đó là kết tập liền. Còn ở đây đó là phỏng chừng, phỏng đoán và đồng thời ông Thánh Nghiêm ổng còn phỏng đoán là cái kiểu mà không viết thành văn tự nữa. Đó là cái sự phỏng đoán theo cái sự nghiên cứu giới luật mà thấy nó lộn xộn, nó lu bù thì ông nghĩ rằng như vậy có lẽ là tại không có cái bộ giới luật chính cho nên các ngài muốn thêm thắt như thế nào là tự ý thêm thắt. Do đó mà cái sự suy tư, cái kiến giải, cái tưởng giải của Thánh Nghiêm thì nó lệch lạc, nó không đúng. Bởi vì các bậc Thánh tăng người ta nghĩ rằng làm một việc gì người ta cũng phải có ý tứ chứ. Bây giờ nói rồi đến chừng đó nó không thành văn bản thì lấy cái gì mà làm thầy của chúng tăng đây, rồi nay ông này nói vậy, mai ông khác nói sao.Phải lấy nó làm thành văn bản, bởi vì bây giờ chúng ta làm một việc gì đó nó phải có văn bản, có chứng cớ thì nhà nước người ta mới xử được, còn mình nói khơi khơi làm sao người ta xử được. Cho nên mình muốn thưa kiện ai cũng phải văn bản, chứ mình nói tôi vậy vậy tôi đúng vậy người kia cũng nói vậy, ông nội ai biết ai đúng ai sai, phải thành văn bản người ta xem đó. Thì giới luật là thầy của mình thì cũng phải thành văn bản thì kinh giới nó cũng vậy, giới bổn nó cũng phải vậy cho nên không lý một cái người Thánh tăng, trong những vị Thánh tăng như vậy mà không hiểu cái điều đó sao? Phải chi trong cái thời đó nó không có chữ thì thôi, đằng này chữ viết người ta có ba bộ kinh Vệ Đà hẳn hoi, thì lý đâu mà các thầy, các vị Thánh tăng đó lại không biết chữ viết cho nên chỉ ngồi nghe chơi không à thì như vậy làm sao có cái tập hợp. Bởi vì giới luật là cái làm cho hòa hợp chúng tăng mà, nó là thiện pháp nữa mà, cho nên phải có một sự văn bản rõ ràng.

Mà cái sự nói về vấn đề mà nghi vấn rằng khi đức Phật nhập diệt thì có một số vị trưởng lão Tỳ kheo không có nhận lời mời, điều đó đều sai với trách nhiệm của quý vị hết mà. Dù bây giờ người nhỏ người lớn đi nữa thì trừ ra những người còn giữ lại ở những địa điểm của mình nơi xa xôi đó thì những người đó về không được thôi, chứ toàn bộ mà nếu mà có mặt ở đó thì người ta tham dự hết. Nhưng mà rất đông vì vậy mà người ta chọn lấy 500 vị thượng thủ, tức là 500 vị Alahan kết tập chứ còn cái số Tỳ kheo mà chưa chứng đạt Alahan thì hàng vạn mà về cái đám ma đó chứ đâu phải ít.

Thôi bây giờ Thầy đặt vấn đề như Hòa Thượng TT tịch đi, có phải hàng vạn đệ tử về không chứ đâu phải là ít, còn đức Phật ngày xưa còn bao nhiêu nữa. Đâu có chuyện đó mà nói cái chuyện mà dễ dàng như vậy, nói cái chuyện mà tưởng như vậy được. Cho nên những cái người mà nghiên cứu về giới luật của Phật mà thấy nó khó khăn rồi chỉ tưởng ra thế này, tưởng ra thế kia làm cho lệch lạc cái lịch sử trong cái thời các đệ tử của Phật cũng như trong cái thời của Phật.

Chỗ này chúng ta phải hiểu, nếu là những bậc thánh Tăng thì kỳ kết tập kinh luật lần thứ nhất thì các vị đều phải thấy bổn phận của mình đối với Phật giáo. Còn hay mất là ở chỗ kết tập kinh sách này. Cho nên không thể nào từ chối lần kết tập này được. Nghĩa là dù bây giờ dù ông Ca Diếp có đi mời ở xứ này xứ kia thì các ngài cũng không có quyền mà từ chối, cái bổn phận của các ngài khi được Phật dạy như thế nào thì các ngài về nghe:“Ờ cái đó ông Anan ông đọc, ông nói cái đó, cái bài kinh đó, tôi nghe hồi đó Phật dạy là khác ông phải sửa lại, cái này ông không hiểu, tôi hiểu nên tôi chứng quả Alahan như vậy đó”. Thì các ngài phải có bổn phận về để chỉnh đốn lại cái giáo lý của đức Phật chứ, giới luật của đức Phật chứ, đằng này nó còn từ chối nữa. Như vậy cái vị đại đệ tử của Phật trong thời đó mà từ chối như vậy thì vị đại đệ tử đó có trách nhiệm với đạo Phật không, không có trách nhiệm. Coi như là đạo Phật ngoài cái vấn đề đó, đây là ngoại đạo chứ đâu phải là đệ tử của Phật, cho nên phải thấy cái bổn phận trách nhiệm của mình, mạng mạch của Phật pháp còn hay không.

Một đấng giáo chủ như đức Phật đã đưa ra một cái tôn giáo như vậy là các vị đệ tử phải có sự hợp tác với nhau để mà trùng tu, để mà làm cho nó trường tồn mãi mãi dưới cái thế gian chứ. Các thầy có nghe thấy khi mà đức Chúa không, khi mà ngài tịch rồi thì các thánh đồ của ngài luôn luôn lo lúc nào cũng kết tập lại những cái gì mà của Chúa để làm cho cái đó nó luôn luôn sống mãi với con người. Thì các đệ tử Thánh tăng của chúng ta cũng vậy chứ đâu phải là những người thiếu trách nhiệm cho nên ở đây nói mời mà không đến, từ chối thì cái chuyện đó là chuyện bịa đặt chứ còn Thầy nghĩ rằng người tu hành… Bây giờ Thầy nói nếu một người nào mà kết tập kinh sách đúng, mà ở chỗ nào đúng, nói đúng giới luật của Phật mà mời Thầy, Thầy đi ngay liền không từ chối. Mặc dù trong lúc bấy giờ Thầy ẩn bóng nữa, Thầy thấy trách nhiệm của Thầy phải đem hết cái khả năng của mình ra để giúp cái người đó để hoàn thành phận sự của họ đối với Phật pháp để trường tồn, chứ chưa nói… Thầy không lộ hình ra là vì danh vì lợi nhưng mà khi mà làm lợi ích cho Phật pháp Thầy lộ hình ra tức khắc để làm cái chuyện lợi ích chứ đâu phải Thầy ẩn bóng.

Thầy nói thật sự cho quý thầy thấy rằng trong vấn đề trách nhiệm, bổn phận của người tu sĩ phải thấy mạng mạch của Phật pháp, sống còn là do nơi mình, mình làm sao cho nó sống còn chứ đâu phải mình làm cho nó chết. Đó là cái mà chúng ta học để chúng ta hiểu trong cái vấn đề mà giới luật hôm nay mà Thầy dạy ra, để chúng ta biết giới luật nào mà là thầy của chúng ta. Tới đây Thầy sẽ phân tích cho quý thầy thấy cái giới luật nào là thầy của chúng ta mà đức Phật đã di chúc.

Vì nó phải được trung thực với lời dạy của đức Phật, của đức bổn sư, không thể thiếu vắng một vị nào ngoại trừ những vị ấy đã nhập diệt cũng như những đệ tử của các trưởng lão thì không tham dự có thể được. Nghĩa là các đệ tử của các bậc Thánh tăng thì họ không tham dự thì có thể được, họ chưa chứng quả Alahan thì có thể được và họ chưa có trực tiếp nghe lời của đức Phật dạy thì được, chứ còn những bậc đã được trực tiếp nghe lời Phật dạy cho mình tu hành chứng quả Alahan thì chắc chắn là bổn phận của mình phải tham dự chứ không có thể. Dù ở xa bao nhiêu dù cái sự việc của mình đang phải làm công việc gì lớn lao gì cũng phải là thấy cái vấn đề đó nó không lớn lao nữa, mà chỉ có vấn đề kết tập kinh và luật của Phật là cái vấn đề quan trọng nhất thì các ngài phải có bổn phận, phải trở về để mà góp những ý kiến, những điều mà mình đã thực hiện được ở trong cái đời sống giải thoát của chính mình. Thì đó là bổn phận của các ngài, các ngài phải thấy chứ các ngài không có từ chối được.

Vì vậy, vì các vị còn đang tu học theo với thầy của mình chưa bao giờ được trực tiếp với Phật, vả lại có gặp cũng rất ít khi. Sau 100 năm Phật nhập diệt các đệ tử lớn của đức Phật đều lần lượt nhập diệt hết. Nghĩa là 100 năm sau đó, các đệ tử của Phật như ông Anan người này người kia lần lượt họ nhập diệt hết. Bởi vì Phật nhập diệt rồi sau 100 năm thì các đệ tử đều nhập diệt. Khi đức Phật còn tại thế thì giới luật rất nghiêm chỉnh chúng Tỳ kheo không dám vi phạm. Khi đức Phật nhập diệt và các đệ tử của đức Phật cũng lần lượt nhập diệt theo. Giới luật không còn ai chăm sóc kỹ lưỡng nên lần lần quí thầy dễ duôi đối với giới luật nên lần lần, nên lần lần các ngài tự thay đổi giới luật theo cuộc sống tu hành của chính môi trường, các hoàn cảnh. Do thế tu sĩ giới luật không còn nghiêm chỉnh nữa. Khi giới luật mà có sự thay đổi không còn nghiêm chỉnh, nghiêm trì nữa, thì 37 phẩm trợ đạo để tu hành của Đạo Phật cũng không có hiệu quả.

À, tới cái giai đoạn cái giáo án mà giai đoạn thứ 3, tức là cái giới hành, dạy về giới hành, ở đây là Thầy nói về giới bổn, giới hạnh còn mà về cái giới hành, tức là 37 phẩm trợ đạo mà Thầy dạy tới cái giai đoạn giáo án thứ 3, là dạy 37 phẩm trợ đạo. Đó gọi là giới hành, bởi vì giới luật thì phải có giới hành nó không phải pháp luật, vì pháp luật nó không có cái hành mà cái bắt buộc. Qúy thầy phải hiểu, còn giáo pháp của đức Phật, giới luật là một cái pháp môn tu, cho nên nó phải có một cái hành để mà tu. Vì vậy mà 37 phẩm trợ đạo đó là giới hành chứ không phải là cái gì khác hơn hết. Phải hiểu như vậy chúng ta mới hiểu được giới luật của Phật là một pháp môn để đưa chúng ta đi đến cái chỗ giải thoát chứ không phải là trói buộc chúng ta để làm cho chúng ta khổ sở. Đó 37 phẩm trợ đạo để tu hành của đạo Phật, nếu giới luật mà không nghiêm trì rồi, thì 37 phẩm trợ đạo mà để tu hành thì nó không còn hiệu quả nữa. Nó không còn hiệu quả nữa vì giới luật bị phá rồi thì 37 phẩm trợ đạo này chỉ là nói suông chơi chứ còn không có thực hành được nữa. Mà giới luật chúng ta nghiêm chỉnh thì 37 phẩm trợ đạo này là cái giới hành để chúng ta thực hiện những cái giới luật nó nghiêm chỉnh và nó giải thoát. Từng cái giới luật mà chúng ta áp dụng trong 37 phẩm trợ đạo này bằng cách là trau dồi, rèn luyện, bằng cách tu tập ở trong 37 phẩm trợ đạo này, làm cho chúng ta đạt từng giới một, mà mỗi giới chúng ta đạt được là có sự giải thoát trong tâm hồn của chúng ta. Đó là cái chỗ tu hành của chúng ta là như vậy.

Cho nên nói giới luật tức là nói giáo pháp của đức Phật. Tại sao vì 37 phẩm trợ đạo chỉ giúp cho người tu tập có hiệu quả là phải trì giới luật nghiêm chỉnh. Nói cách khác là 37 phẩm trợ đạo của đạo Phật nhằm phát triển thiện pháp, chấm dứt các ác pháp.

Đó thì các thầy cứ thấy Phật bảo là mình tu trên thân quán ngoại thân để khắc phục tham ưu là ác pháp. Đó thì rõ ràng là, như Tứ Niệm Xứ đó Phật dạy đó, mình trên thân quán thân rồi để cho mình khắc phục những tham ưu ở trong đời, ở trong tâm của mình, đó là ác pháp chứ gì. Thì chúng ta thấy đó là cái giới hành, cái giới hành của Phật pháp ở trong cái giới luật.

Chấm dứt các ác pháp, nên người nghiêm trì giới luật thì 37 phẩm trợ đạo là pháp tối thượng, còn những người phạm giới, phá giới thì 37 phẩm trợ đạo chỉ là pháp môn Tiểu Thừa. Nghĩa là họ xem như là 37 phẩm trợ đạo nó nằm ở trong cái pháp môn gọi là Tiểu Thừa. Cho nên nó đâu có làm cái gì được đâu, họ phá giới thì tức là nó trở thành Tiểu Thừa rồi chứ làm sao mà gọi là giải thoát được, mình gọi là Đại Thừa được. Do thế, khi mà tu sĩ không nghiêm trì giới luật thì tất cả pháp môn cũng đều có sự thay đổi. Nghĩa là không nghiêm trì giới luật thì pháp môn tu hành nó thay đổi.

 

Mặt B:

Ba mươi bảy phẩm trợ đạo tuy rằng nói vậy chứ nó có sự thay đổi, nó không có đúng như cái điều kiện, bởi vì thí dụ như nó thay đổi như thế nào? Phật dạy như lý tác ý, thì họ không biết cái gì hết thì đó là sự thay đổi của họ rồi, họ đâu có biết đó là cái pháp hành của họ, (...)cho nên gọi là Phật giáo phát triển.

Khi mà 37 phẩm trợ đạo nó thuộc về Tiểu Thừa rồi, thì bắt đầu họ không còn biết lối nào họ tu, như cái lời Phật dạy như tùy pháp quán pháp, hay hoặc là ức chế pháp hay hoặc là tịnh chỉ pháp đều họ ngơ ngẩn họ không biết nữa. Nói về bốn thiền họ chỉ nói: Ly dục ly bất thiện pháp nhập sơ thiền, họ nói vậy chứ họ không biết ly dục bằng cách nào nữa hết, họ không biết cách thức nào, bởi vì ly dục là giới luật rồi, mà giới luật là phải dùng những cái pháp hành nào để mà chúng ta mới thực hiện được cái giới luật, cho nên 37 phẩm trợ đạo nó thuộc về Tiểu Thừa. Vì vậy bây giờ họ không còn pháp mà tu, cho nên họ phải phát triển để phá giới luật, nghĩa là Phật giáo càng phát triển bao nhiêu thì lại phá giới luật bấy nhiêu.

Rồi họ phát triển pháp môn tu tập, không còn tu tập theo các pháp của Phật như trong kinh nguyên thủy đã dạy, nghĩa là bây giờ họ tu tập theo cái kiểu mới chứ không phải theo cái kiểu cũ, như bây giờ họ ngồi họ lại giữ tâm, họ bằng cách này hoặc cách khác, hoặc là họ niệm kinh, hoặc là họ niệm Phật để cho tâm được nhất tâm, hoặc là họ giữ tâm mình bằng cách này hoặc cách khác để cho nó không có vọng tưởng.

Tất cả những cái điều kiện như trong kinh Kim Cang dạy: ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm, họ giữ cái tâm mình đừng cho trụ chỗ nào để cho Phật tánh kia sinh ra thì đó là những cái họ phát triển mới, còn đạo Phật chúng ta muốn giữ cho cái tâm nó được thanh tịnh, được giải thoát thì nó phải ly dục ly bất thiện pháp, nó khác xa, hai cái pháp đều tu khác xa không giống nhau. Cho nên họ phát triển họ đi dần dần đến cái chỗ xa lạ với 37 phẩm trợ đạo của Phật.

Vì không có bậc tu chứng nên chư tăng dựa vào kinh sách Nguyên Thủy rồi lý giải theo kiến thức của mình, từ kiến giải riêng tư của mình nên bất đồng mọi ý kiến, kiến giải của người khác. Nghĩa là cũng dựa vào kinh sách Nguyên Thủy chứ họ không có đi xa. Họ lấy kinh sách Nguyên Thủy rồi họ nghiên cứu, vì họ không có tu chứng cho nên kinh nghiệm tu chứng của họ không có, cho nên cái trụ cột, cái cốt lõi nó không có, cho nên từ đó cái tư tưởng của họ nó xiên bên đây, nó xiên bên kia. Họ nghiên cứu cuốn kinh Nguyên Thủy, tạng kinh Nguyên Thủy thì họ lại kiến giải thế này, kiến giải thế khác. Người thì kiến giải cái này, người thì kiến giải cái khác nó không có đồng với nhau một cái sách hành, cho nên do đó mà họ kiến giải ra rồi họ không đồng nhau cho nên họ chấp cái kiến của họ, họ bị kiến chấp đó đi, rồi họ mới có sự tranh chấp với nhau họ nói người này thấp, người kia cao họ nói đủ thứ. Cho nên vì vậy mà cái loại kinh mà phát triển nó làm cho, đó là cái kiến chấp của những người mà tu không chứng.

Từ những kiến giải bất đồng và phi phạm hạnh nên đưa đến kết quả phân chia bộ phái, đó là sự việc xảy ra từ 100 năm đến 300 năm sau khi Phật nhập diệt độ. Khi Phật diệt độ 100 năm sau, có cuộc kết tập lần thứ hai tại Vệ Xá Ly, cuộc kết tập này không có nghĩa là kết tập kinh luật mà chỉ là giải quyết sự phân chia của các bộ phái. Kết quả kỳ này chỉ là thành lập giới luật của các bộ phái riêng tư.

Đó, phải nhớ là cái sự kết tập lần thứ hai này ở tại Vệ Xá Ly (thì lần kết tập này) là giải quyết cái sự bất đồng của chư tăng, do mỗi người mỗi ý kiến riêng tư ở trong giáo lý Nguyên Thủy, mà thành lập những cái bộ phái, do đó nó có 20 cái bộ luật, 20 cái bộ luật chứ không phải là như chúng ta thấy nó còn bây giờ là chúng ta còn thấy sáu bộ đó. Chứ lúc bấy giờ nó 20 bộ phái là nó phải có 20 cái bộ luật. Bởi vì một tập thể nào nó cũng phải có nội quy, có kỷ luật của nó, nó mới giữ được cái tập thể đó, nó mới được yên ổn của nó, còn nếu không có thì lấy cái gì mà làm cái chuẩn cho họ sống chung với nhau được, cho nên nó phải có, phải đặt thành vấn đề là phải có 20 cái bộ luật.

Một lần nữa chúng tăng lại cách xa giới luật của Phật, thêm bớt và sửa lại rất nhiều và người ta đã dẹp mất cái bộ luật mặt thực của giới luật kết tập lần đầu tiên. Bởi vì bây giờ họ kiến chấp như vậy đó, làm sao họ để cái bộ luật mà đầu tiên đó được, buộc lòng họ phải đốt đi, hoặc là họ phải xé bỏ đi. Mỗi bộ phái có giới luật riêng để lưu truyền trong bộ phái của mình. Thượng Tọa Bộ chiếm đa số luật tạng, còn Đại Chúng Bộ chỉ có một bộ luật mà thôi.

Ở đây thì theo như ở trong kinh sách thì nói là cái bộ phái Thượng Tọa Bộ thì nó lưu truyền trong cái bộ phái mình thì nó chiếm đa số về luật tạng, nghĩa là nó còn giữ một cái số mà nguyên gốc của nó chứ còn nó cũng có sự thay đổi rất nhiều trong đó. Còn Đại Chúng Bộ thì chỉ có một bộ luật mà thôi, nghĩa là trong Đại Chúng Bộ nó chia ra làm nhiều bộ phái lắm nhưng mà nói nó chỉ có một bộ luật mà thôi thì hầu hết là cái bộ luật của nó, nó đều giống nhau là cái bộ luật phá giới, chứ không phải là cái bộ luật không phá giới. Cho nên nó gần giống nhau chia làm 20 bộ luật, nhưng mà 20 bộ luật đó thì có bên Thượng Tọa Bộ nó còn giữ được giới luật chiếm đa số luật tạng của Phật, còn có cái gốc chút, còn cái phần mà của Đại Chúng Bộ thì nó phát triển theo cái kinh điển phát triển, thì cái giới luật đó nó phá sạch cho nên nó mới đẻ ra cái giới luật bồ tát giới đó, thì nó phá sạch cái giới luật của nguyên gốc đi cho nên nó đặt thêm thứ này thứ kia để nó phá giới ở trong cái giới luật của Phật. Do vì vậy đó mà nó gần như là cái Đại Chúng Bộ nó chỉ có một cái bộ luật chung là cái bộ luật phá giới mà thôi.

Giáo pháp của đức Phật là Tam Vô Lậu học Giới - Định - Tuệ, là cơ sở, là trung tâm thiện pháp của sự phát triển tu tập, đó cũng là một giáo án ngắn gọn nhất và cô đọng nhất. Ngay từ thời đức Phật còn tại thế, các vị đại đệ tự của người đều lấy tam vô lậu học làm cơ sở giới luật của mình tu tập. Nếu chẳng trì giới luật thì sự tiến tới con đường giải thoát trở thành vô vọng. Vì thế tất cả đệ tử của đức Phật đều là những bậc trì giới nghiêm chỉnh và người nghiêm chỉnh trong giới luật là ông Upali.

Chúng ta thử kiểm lại xem, thử kiểm thảo lại xem, giới luật dù là căn bản của Phật pháp tại sao người tu giới luật không cảm thấy thích thú, hứng thú. Nguyên lai người ta hiểu giới luật của đạo Phật như một pháp luật trong quốc gia. Người ta không hiểu giới luật của Đạo Phật là một pháp môn toàn thiện đem lại sự giải thoát và ích lợi lớn cho con người.

Ở đây chúng ta phải hiểu giới luật của đức Phật chính là những pháp môn tu hành, ngoài giới luật ra không có pháp môn tu hành nào khác riêng, cho nên 37 phẩm trợ đạo, từ lúc trợ đạo lành, tức là trợ giúp làm cho thành tựu thiện pháp. Giới bổn Patimokkha chẳng qua là những oai nghi tế hạnh của người tu sĩ đạo Phật thể hiện qua giới hạnh trong giới kinh của đức Phật chứ không có gì mới mẻ và riêng biệt, chỉ người sau không hiểu biến thành bộ kinh giới riêng biệt với kinh điển của Phật.

Ở đây Thầy xin giải thích thêm để hiểu chỗ này: nghĩa là khi chúng ta nhìn qua 37 phẩm trợ đạo thì chúng ta biết nó là cái giới hành của giới bổn, giới luật của Phật. Cho nên giới luật của Phật thì chúng ta biết nó là cái giới luật của Phật là cái thiện pháp, còn giới bổn chẳng qua là những oai nghi tế hạnh để cho người ta bổ túc vào 25 cái giới hạnh mà trong giới kinh Thầy đã dạy. Bởi vì 25 giới hạnh, nó nói tổng quát, nó nói chung mà cái chi tiết li ti thì nó chưa có nói ra. Mà giới bổn thì nó nói những cái oai nghi tế hạnh đó, cũng như Thầy vừa giảng cho quý thầy nghe đó, những cái hành động nhỏ nhặt của chúng ta mà còn tâm ham muốn, còn cái tâm vội vàng ở trong đó, thì đó là cái giới bổn nó sẽ chỉ những cái vi tế đó để mà chúng ta thấy rằng đó là còn cái tâm dục chưa có ly, còn cái tâm ham muốn, còn cái tâm vội vã, còn cái tâm muốn mình mau, người khác đến trước mà phải chịu sau mình, đó là còn cái tâm tham. Cho nên cái giới bổn là nó chỉ cái vi tế đó để cho bổ túc thêm cho 25 cái giới hạnh trong kinh, mà chúng ta đã học rồi.

Chúng ta thấy được như vậy, chúng ta thấy cái giới bổn có quan trọng đâu, nó đâu phải là thầy chúng ta được, nó chỉ thêm để những cái oai nghi của chúng ta được nó làm sáng tỏ trên cái giới hạnh mà thôi chứ nó đâu có trong giới đức, nó đâu có nằm trong cái giới đức được, mà nó đâu có nằm ở trong, bởi vì kinh giới chúng ta thấy nó đâu có nói về thiền định được, mà kinh giới nó đâu có nói ra, cái kinh giới bổn đó thì nó đâu có nói ra cái giới Tuệ được.

Còn ở đây giới kinh của chúng ta nó có giới Hạnh, giới Đức và giới Tuệ, nó đầy đủ, trọn vẹn của một còn đường toàn diện là giới, giới bổn của Phật. Mà giới bổn của Phật như vậy là, Thầy nhắc lại có một vị Bà La Môn hỏi đức Phật, sau khi đức Phật nhập diệt thì ai là người thừa kế đức Phật để dẫn dắt chúng Tỳ kheo sau này? Đức Phật nói một người mà phải có đủ ba cái điều kiện thì người đó sẽ là thay Phật dẫn dắt chúng tăng sau này. Ba cái điều kiện đó là gì? Phật nói đó, là cái người đó phải có hạnh lực đó là cái thứ nhất, phải có thần lực là cái thứ hai, phải có huệ lực, thì cái đó là cái thứ ba, ba cái này có thì người đó mới mới xứng đáng là hướng dẫn chúng tăng sau này, thì chúng ta nhìn thấy các bậc thánh tăng chưa có người nào mà xứng đáng có được ba cái oai lực này.

Một người được cái giới Hạnh mà không được cái giới Đức thì nó chỉ tạm thời nó chưa có tròn đầy được cho nên mới có vị đệ tử này đệ nhất cái này, đệ nhất cái kia chứ đâu có ai mà đệ nhất hết cả, giống như Phật đâu được, mà chỉ có giới bổn là đệ nhất đủ hết, như Thầy đã giảng rồi. Thì các thầy thấy trong giới bổn, giới đức có này, giới hạnh có này, giới tuệ có đó là đủ ba cái oai lực của một vị tu sĩ để lãnh đạo chúng tăng sau này cho nên đức Phật không di chúc cái người mà thừa kế Phật là ai, không phải là giới luật sao?

Còn bây giờ chúng tăng nhìn ông Ca Diếp thì có cái hạnh đầu đà, mà ông Xá Lợi Phất thì có cái đại trí tuệ mà thôi, còn ông Mục Kiền Liên thì có đại thần thông thôi, đệ nhất thần thông thôi, mà ông La Hầu La thì có mật hạnh thôi. Thì các thầy thấy, mỗi người có một góc độ thì làm sao tròn được cái oai lực đó mà làm thầy cho chúng Tỳ kheo sau này.

Cho nên không có người nào mà thừa kế chúng ta là tại vì chúng ta thấy đức Phật khen ông này đệ nhất, ông kia đệ nhất cái này cái nọ cái khác, thì nó không tròn đủ rồi. Mà không tròn đủ thì tức là chưa có đủ một cái oai lực mà có thể nhiếp phục chúng tăng tu hành theo đúng cái sự giải thoát của đạo Phật. Chỉ có đức Phật là người mới là người đủ ba cái oai lực đó, đó thì chúng ta đọc lại kinh chúng ta thấy cái chỗ mà Phật nói, chúng ta xác định nhìn chúng Tỳ kheo của Phật, nhìn những cái bậc thánh tăng mà đệ tử của Phật không đủ ba cái oai lực đó thì làm sao mà cái người hướng dẫn chúng Tỳ kheo sau này được, chỉ có giới luật mới đủ mà thôi. Cho nên Thầy giảng giới luật để chúng ta thấy giới bổn của đức Phật, là cái giới luật nào. Còn cái giới bổn mà chúng ta đã học mà các ngài đã kết tập thành đó là chi tiết của giới hạnh chứ đâu phải là gì, cho nên đọc đến chúng ta thấy từ một trăm giới chúng học rõ ràng là những chi tiết lặt vặt nhỏ nhặt chứ đâu phải là cái gì khác hơn hết.

Xét như vậy chúng ta mới thấy được cái giới nào là cái giới làm thầy của chúng ta, chứ còn không chúng ta cứ lấy giới luật đó làm thầy chúng ta như cái cây khô vậy, tu riết muốn chết luôn à, sống gì mà trời đất ơi quá khổ vậy nè, có giải thoát thứ gì đâu người ta ăn mình ngồi đó mình nuốt nước miếng có sung sướng chỗ nào.

Vì thế, giới bổn được xem như là pháp luật trong một quốc gia, cho nên tu sĩ tu giới luật quá khó khăn và xem như mất tự do, bị giới luật ràng buộc thế nên kinh điển Đại Thừa và Thiền Tông phá vỡ giới luật của đạo Phật, phá giới luật tức là phá pháp môn tu hành của đạo Phật.

Người thuyết giảng giới luật gọi là giới sư, họ thuyết giảng khó khăn khiến cho người tu theo giới luật không có đường giải thoát, toàn thấy cuộc sống rất khổ hạnh đụng đâu cũng phạm phải lỗi lầm, lỗi lớn lỗi nhỏ, tâm hồn họ không được thanh thản an vui. Do không hiểu giới luật nên người tu giới luật thành một pháp môn khắc khổ, cằn cộc.

Tại sao đệ tử của Phật lại có người được Ngài ca ngợi, tán thán đệ nhất pháp môn này, đệ nhất pháp môn kia? Giới luật là một pháp môn có thấp có cao, có hạnh, có đức, có tuệ. Nếu ai kiên trì ở chỗ nào, làm gương hạnh tu tốt cho người khác thì đức Phật gọi là đệ nhất. Như tôn giả Upali là trì giới hạnh đệ nhất, nghĩa là ông giỏi về giới hạnh đệ nhất. Nghĩa là ông Upali ông giỏi về giới hạnh đệ nhất. Mà giới đức ông chưa giỏi, bởi vì giới đức ông phải thiền định giỏi chớ còn đằng này giới đức ông đâu có giỏi và giới tuệ ông cũng chưa có giỏi, cho nên ông chỉ có cái giới hạnh không à, cho nên vì vậy ông chỉ có ở cái góc độ đó làm sao ông xứng đáng là ông làm thầy của mình ở sau này. Đó là chúng ta thấy cái chỗ mà Thầy vạch ra để thấy cho rõ được cái tại sao đức Phật không di chúc là cái ông đó là thầy mình mà lại là di chúc giới luật là làm thầy mình?

Tôn giải Xá Lợi Phất giỏi nhất về tri kiến giải thoát, giỏi nhất về tri kiến giải thoát thuộc phần thứ nhất giới tuệ, đệ nhất trí tuệ. Nghĩa là đức Phật gọi ông Xá Lợi Phất là đệ nhất trí tuệ đó, thì ông giỏi về tri kiến giải thoát ở trong cái phần mà thứ nhất của giới tuệ, chúng ta nói khi mà cái tâm mà nó định tĩnh rồi thì ở đó ông phát triển cái giới tuệ thứ nhất nó phát triển cái tri kiến và cái chánh kiến, cái tri kiến nó sáng suốt vô cùng, thì ông ở đây ông sáng suốt, Phật chưa nói mà ông giải thích được, Phật chưa bao giờ nói cái bài pháp đó mà người hỏi ông giải thích, người đó đến hỏi Phật thì Phật nói ta cũng nói cỡ vậy thôi, thì đó ông phát triển được cái tuệ, cái giới tuệ ở chỗ cái mức độ đó chứ chưa phải là toàn bộ cái giới tuệ. Bởi vì giới tuệ nó có 33 cái giới lận, chứ đâu phải ít mà ông chỉ phát triển ở chỗ đó thì đức Phật chỉ khen ông ở chỗ đó chứ đâu thể khen ông toàn bộ được. Cho nên ông đâu phải cái người mà làm thầy chúng ta được.

Còn tôn giả Mục Kiền Liên thì giỏi nhất về giới tuệ thứ ba, thần thông đệ nhất cái chỗ mà một thân biến ra nhiều thân, muốn biến ra cái gì cũng được hết, thì cái đó là cái giỏi về cái giới tuệ đó, mà cái giới thứ nhất, cái giới tuệ thứ nhất thì ông cũng luôn luôn lu mờ chớ ông đâu có, Phật nói sao ông nói lại như vậy chứ ông đâu có dám nói trật đâu.

Còn ông Xá Lợi Phất thì Phật chưa dạy ông dám nói trước được mà nói không sai ý của Phật chút nào hết, còn ông này khai triển chỗ đó không nổi, cho nên ông chỉ ờ Phật dạy sao bây giờ chúng Tỳ kheo hỏi sao ông cũng dạy y vậy chứ ông không dám nói, hỗng dám sai khác. Đó là ông chỉ có cái phần là cái giới tuệ của ông ở cái phần thứ ba đó, thần thông đệ nhất mà thôi.

Còn ông A Na Luật thì thiên nhãn đệ nhất, tức là ông giỏi về tuệ thứ tư. Ông giỏi về cái tuệ thứ tư, cái thiên nhãn, tức là ông giỏi về cái lục thông tức là chỉ có cái thiên nhãn thôi chứ ông đâu có nhĩ thông được nữa.

Đó thì chúng ta thấy trong những bậc thánh tăng nó có giỏi từng góc độ của nó mới gọi là đệ nhất, còn nếu mà người nào cũng đệ nhất hết thì cái người đó mới xứng đáng là thầy của chúng ta, cho nên ông Phât ổng giao cho một người lãnh đạo Phật Giáo sau này ổng phải giao cái người đầy đủ chứ ổng giao cái người mà không đầy đủ thì Phật giáo nó suy đồi sao? Thế mà chúng ta có ông thầy đầy đủ chúng ta quẳng ông thầy đó đi. Rồi bây giờ chúng ta đặt hai chục ông thầy vô thì chúng ta biết chọn ông nào đây? Lấy ông nào mà làm thầy mình bây giờ đây, ông nào mà cũng cỡ tầm vóc là phá giới không thì làm sao là thầy mình?

Đó, thì như vậy trên cái bước đường tu hành của chúng ta, trong cái thời đại của chúng ta quá khó, ông thầy giới luật của chúng ta mà bây giờ nói ra thì cứ nói cái đó là kinh, chứ họ có nói cái đó là giới đâu, mà hôm nay Thầy giảng quý vị mới thấy đó là giới bổn của Phật đó. Nó phải đủ ba cái oai lực của cái người lãnh đạo Phật Giáo sau này, thì ông Phật ngày xưa ông đủ ba cái oai lực, bởi vì hạnh lực, thần lực và tuệ lựccủa ông. Chúng ta phải thấy được cái điều đó mà chúng ta mới biết rằng giới luật của Phật rất là tuyệt diệu không có phải là cái thứ thường đâu.

Khi tu hành ta phải hiểu mỗi đặc tướng riêng của con người, tánh sở trường của người ấy ở đó, họ phải đạt cái đó cao nhất vì thế đức Phật gọi là đệ nhất, tức là đệ nhất sở trường của họ. Trong giáo phái, giới luật của Phật cũng vậy, nghĩa là trong giáo phái giới luật của Phật nó nhiều cái chỗ mà đạt cái sở trường, mà cái người nào thích cái đó thì họ đạt cái sở trường. Cũng như bây giờ các con là học sinh nè, các con vô trong trường các con học, tại sao có thằng giỏi toán mà có thằng giỏi văn, mà có thằng giỏi sử địa, đó là cái sở trường của nó, cái thích thú của nó, nó phải giỏi môn đó. Cho nên đệ tử của Phật đâu phải toàn diện hết, nó thích cái nào là cái sở trường của nó, còn cái sở đoản nó học dở, cái thằng giỏi văn thì toán nó làm mù mờ nó không biết gì hết, vô nó cắn ngòi viết chứ nó không làm được cái gì hết, mà tới viết văn thì nó viết thao thao bất tuyệt, nó viết không bao giờ ngòi bút nó dừng, mà tới làm toán rồi nó ngồi nó cắn bút, thì đó là cái sở đoản của nó. Mà cái sở trường của nó, nó phải thông chứ sao, đó thì quý thầy cũng biết con người chúng ta nó có đặc tính riêng của nó cho nên người thì thích Văn, người thì thích Toán, người thì thích cái này cái kia mà cái sở thích của nó. Còn cái người mà đồng đều hết lại là không giỏi thứ nào hết, cái nào cũng đều đều, là không có giỏi thứ nào hết, phải hiểu. Mà có người còn giỏi tất cả các môn nữa đó mới gọi là bậc làm thầy của chúng ta. Mà trong cái thời của đức Phật chúng ta thấy Thánh tăng không có người nào mà giỏi đồng đều hết. Đó, thì biết như vậy chỉ có giới luật mới là thầy của chúng ta mới là đồng đều thôi chứ còn không có ai mà đồng đều được.

Đời nay ít người thấu đạt giáo pháp này, nên đem phân chia giáo pháp ra từng manh mún, vụn vặt biến thành nhiều pháp môn, mà mỗi pháp môn chẳng dẫn ai tu hành đi đến đâu cả, lừng chừng, lỡ dở, tu sĩ ương ương gàn gàn, pháp môn nào chẳng ra pháp môn nào, giới luật nào cũng chẳng ra giới luật nào. Nghĩa là cái nào nó cũng chẳng ra cái nào hết à, ương ương gàn gàn, tu chẳng ra tu mà tới đâu cũng chẳng tới đâu, chỉ có nói mồm nói mép thôi à, mà không làm được cái thứ gì hết. Thì đó, quý thầy thấy họ phân chia ra làm, họ phân chia họ dám cả gan dám nói 84 ngàn pháp môn. Phật giáo có 84 ngàn pháp môn chứ không phải có mộtpháp môn, họ dám nói dóc như vậy đó. Thử họ đếm thử coi tính ra xem có 84 ngàn pháp môn không, kinh sách nào mà kê ra cho chúng ta thấy có 84 ngàn pháp môn không, có không? Đếm cho lắm thì cũng cả trăm pháp môn thì cũng là quá sức tưởng tưởng rồi chứ nói tới 84 ngàn thì đặt ra nói cho dữ chứ ở đâu mà có dữ vậy. Đó là cái vọng ngữ, quá là đại vọng ngữ chứ không còn gì nữa hết, dám cả gan nói cái lời nói như vậy.

Rồi nói là Phật nói chứ có phải nói mà dám nói là mình nói đâu, đưa ông Phật ra ổng nói vậy ổng không nói láo đến cái mức độ ấy chứ, nói sao ông kê ra thử coi tôi thấy coi ông nói như vậy có đúng không, cuối cùng xét lại trong kinh sách đi chúng ta đếm hết đi, từ Đại Thừa qua và Nguyên Thủy Tiểu Thừa đi, chúng ta đếm hết thử coi đi coi có đủ không? Cộng luôn cả Thiền Tông và cả luôn Thiên Chúa cả luôn tất cả luôn, đếm hết đi tất cả tôn giáo trên thế gian này coi xem có 84 ngàn pháp môn được không? Chứ đừng có nói chi nội Phật giáo.

Tại vì sao? Tại vì không còn người tu chứng pháp môn của Đức Phật nữa nó mới chia ra làm tầm bậy như vậy đó, là tại vì không có người tu chứng, chứ có người tu chứng người ta kết tập lại pháp môn nào là ra pháp môn nấy chứ, như bây giờ Thầy kết tập lại giới luật là giới luật, trong giới luật là pháp môn để chúng ta tu không có pháp nào khác hơn hết, Đạo Phật gì mà nhiều quá vậy, biết đâu mà tu.

Chỉ có cái pháp môn đó, rồi có từ cái chỗ thấp đến chỗ cao chứ không phải có nhiều pháp môn, người muốn tu phải tu cái gì trước cái gì sau thì nó là một pháp môn cũng như bây giờ chúng ta muốn thi đậu một ông bác sĩ thì chúng ta phải đi học từ lớp 1 cho đến lớp 12 rồi mới vào học trường Y khoa rồi đậu được bác sĩ, cái đường lối nó phải vậy thì chúng ta phải chứ đâu phải là cái lớp 1 là một pháp môn, cái lớp 2 là một pháp môn rồi cái lớp 5 lớp 6 là một pháp môn, mấy ông nói sao mà lạ lùng vậy. Nó chỉ là một cái giáo trình, cái giáo án của người ta học tập thì nó phải đi từ lớp thấp đến lớp cao thì lại cho nó là mỗi cái cấp bậc học như vậy là một cái pháp môn à? Mấy ông ngu si quá độ như vậy.

Tại vì không còn người tu chứng pháp môn của đức Phật nữa, tại vì người tu sống theo dục lạc thế gian, mới chẻ pháp môn của Phật ra để mình tu theo sở thích, chẻ nó ra để mình tu theo cái sở thích, chạy theo dục lạc đó, đặt ra cái pháp môn đó để cho mình chạy theo nó chứ không có gì khác. Bởi vì dục lạc nó cám dỗ quá nhiều mà, sống cái đời sống giới luật mà họ đặt ra cái giới luật họ thấy khổ quá, sống kiểu này chắc tu... chứ tu có nổi gì đâu, cho nên đặt ra các pháp môn tu để theo cái sở thích đó mà thấy như không phạm giới, mà còn có hy vọng là có thể sanh vào được cõi trời hay hoặc là về cõi cực lạc nó cũng sướng, cũng phè phỡn lên trển muốn ăn gì cũng có, còn ở dưới thế gian này muốn ăn phải mần cực khổ mới có ăn cho nên ước ao để lên cảnh giới đó, mới đặt ra những cái điều đó. Tại vì loài người thiếu phước không đủ duyên với Phật pháp.

Đó thì chúng ta thấy đức Phật nhập diệt rồi, sau 100 năm thì chúng ta thấy lần lượt con người ở thế gian này thiếu phước, Đạo Phật có đó mà không có chánh pháp để chúng ta thực hiện. Toàn là chia chẽ ra, chạy theo, biến nó trở thành tà pháp, tà kiến hết nó không còn cái chánh pháp nữa. Cho nên Phật giáo hiện tiền có trước mặt với nhân loại, mà pháp môn thì bị chẻ vụn như những miếng giấy xé nhỏ, mà vò nát nữa chứ chưa nói xé nhỏ không mà còn bị vò nát ra nữa. Không còn dùng vào một việc gì được cả, chỉ còn bỏ mà thôi. Họ lý luận thế này thế khác là để che đậy những lỗi lầm tu sai, phạm giới của họ, giống như một lớp nước sơn ở ngoài còn bên trong là một khúc gỗ mối mọt đục khoét tan nát.

Nếu đem tất cả kinh sách, luật ra đọc ta thấy có sự sai biệt. Rất nhiều điểm khác nhau có bộ thì yêu cầu nghiêm trì giới luật, có bộ thì yêu cầu giảm bớt nhẹ nhàng. Nếu đọc sách luật mà cho bộ này phải, bộ kia phải hoặc bộ này trái, bộ kia trái thì người đọc sách luật là vô ích, không lợi ích cho đường tu mà bị ảnh hưởng của những người xưa không hiểu luật pháp của Đạo Phật mà viết ra thành luật thì giới luật của Phật thành ra bản hiến pháp của quốc gia chứ không phải là pháp môn tu hành của Phật nữa.

Đó thì quý thầy thấy bây giờ giới luật của Đạo Phật bây giờ nó thành bản hiến pháp, nó thành bản hiến pháp cho nên tu sĩ bắt đầu mà vô thực hành, chấp nhận cái bản hiến pháp này ông nào cũng le lưỡi hết trơn, đâu có chấp hành nổi, mà là giới luật của Phật là pháp môn tu làm cho người ta giải thoát người ta mới thích thú, còn cái này vô bắt đầu trời ơi tôi khổ quá trời, giới luật như thế này chết. Đi thì đi chân trần như thế này, đạp ba cái nước cứt trời ơi về nó ngứa chân gần chết đêm nó đâu có ngủ được. Đó, đó là những cái bản hiến pháp đó, cái pháp luật của nhà nước là bản hiến pháp đó, đó cho nên ở đây, chúng ta phải thấy rằng cái chỗ giới luật của Phật nó không phải là cái chỗ hiến pháp đâu. Do thế, giới bổn Patimokkha trở thành pháp chế. Đó Thầy xác định cho qúy thầy thấy nó trở thành pháp chế chứ nó đâu có còn cái giới luật của Phật nữa. Vì vậy tất cả các tu sĩ bị pháp chế gò bó, khổ sở cho đời sống tu hành, mất sự an lạc thanh thản.

Hầu hết tất cả các bộ luật hiện hành của Phật Giáo bây giờ, trong các chùa, tu viện đều do những người không chứng giới pháp của Phật mà soạn hoặc viết ra, rồi tự thêm tự bớt làm cho giới pháp mang đầy tính chất Khổng Giáo, Lão Giáo và còn có tính chất thần quyền, mê tín nữa. Đó Thầy nói, như ở trong giới luật các thầy thấy có một vị giới luật hỏi vậy chứ: Tôi giữ gìn giới luật vậy tôi có còn phạm gì không, hỏi ông thần hộ giới đó: Tôi giữ gìn giới luật vậy tôi có còn phạm giới gì nữa không? Ông thần hộ giới mới nói ông ăn cơm rồi ông không tráng nước bát nên vẫn còn những cái hột bựa ở trong đó cho nên ông còn phạm giới. Trời đất ơi! mình là người tu mà hỏi Thần, Thầy không biết làm sao á, nó là cái sự mê tin, giới luật mà nói cái chuyện đó thì Thầy thấy quá là thần quyền rồi. Đọc trong kinh giới Thầy thấy Thầy buồn cười những cái chuyện, đặt ra những cái chuyện đó mơ hồ, pháp luật của Nhà Nước cái hiến pháp của Nhà Nước không biết có nói cái chuyện đó không? Đơn giản mọi người chỉ biết giới luật tối thiểu là năm, là năm điều tức là ngũ giới, tối đa là 348 giới, nghĩa là người ta biết có giới luật từ cái năm điều rồi đến 348 giới là tối đa của Tỳ kheo ni giới.

Đây chỉ là điều văn mà thôi, một người chỉ biết học thuộc lòng điều văn của giới luật thì chẳng thành chuyên gia giới luật học bởi vì trong mỗi điều giới có tướng có tánh, có thể của nó, phần nhiều đều có sự phân biệt khai – giá - trì phạm. Mỗi điều giới có đẳng cấp khinh trọng cho nên đồng phạm một điều giới mà động cơ phương tiện kết chẳng đồng, kết tội người ta chẳng đồng. Cùng phạm giới mà động cơ phương tiện nó phải có sự sai khác chứ không thể nào, mà người đó phạm vậy mà người kia cũng phạm vậy mà hai cái này nó đều đem ra kết tội người ta y như nhau thì không đúng. Bởi vì trường hợp người ta phạm tuy là cái giới đó nó phạm vậy nhưng mà trường hợp nó khác. Ví dụ như bây giờ phạm về giới dâm, mà trong khi người bị bắt buộc người ta dâm, còn cái người mà vui thích hành dâm thì hai cái tội dâm thì nó giống nhau, nhưng mà có người bị bắt buộc mà có người không bị bắt buộc. Như một cô gái bị ép buộc người ta dâm thì cũng kết tội người ta dâm sao? Cho nên khi mà xử người ta, động cơ phương tiện mà kết cái tội của người ta, phải thấy cái được nguyên nhân đó. Còn nếu mình kết tội người ta người nào cũng dâm hết, người nào cũng tội Ba La Di, tội chặt đầu hết thì cái chuyện đó là cái chuyện không đúng rồi. Còn cái người tìm người ta để hiếp dâm người ta thì cái tội đó là tôi chặt đầu, đáng rồi. Còn cái người bị người ta bắt buộc hiếp dâm, mà quý vị cũng bắt chặt đầu người ta thì cái tội đó là tội như thế nào? Người ta có phải người ta đi tìm cái đó người ta hiếp người khác đâu? Đó cũng đồng một cái tội. Thầy đem một cái ví dụ như vậy để thấy rằng đồng một cái tội dâm nhưng mà cái người phạt nặng và cái người phạt nhẹ, và có thể nó là tha bổng nữa là khác đó chúng ta phải hiểu, không có tội nữa. Do thế phạm tội, phạm tội khinh trọng mà phương thức sám hối cũng chẳng đồng, nghĩa là tội nhẹ mà sám hối cũng chẳng đồng nữa, người thì bắt quỳ hương người chỉ phát lồ ra nói rồi xả hết tội khỏi cần quỳ hương. Còn người phải quỳ hương, còn người phải cấm phòng nữa. Đó là những cái điều đó thì nó rất khó ở trong giới luật chớ không phải dễ, chớ không phải dễ đối với người cầm vận mệnh giới luật mà muốn sao cũng được đâu, bức oan người ta, cái chuyện đó không phải là chuyện đơn giản.

Cho nên ở đây giới luật của Phật không phải là cái điều đó mà giới luật của Phật giúp chúng ta từng bước để xả cái tâm của chúng ta ly dục ly bất thiện pháp để chúng ta tiến tới một con đường giải thoát hoàn toàn tâm hồn. Cho nên giới luật của chúng ta nhẹ nhàng và nó thảnh thơi, nó làm cho con người của chúng ta mỗi ngày một giới luật thêm trong thân tâm chúng ta, mỗi một bước giải thoát trong tâm hồn, thì như vậy mới gọi là giới luật của Phật chứ, mới là ông thầy của mình chứ. Ông thầy gì mà tới đây cứ đánh tôi hoài à, đập tôi hoài, tối ngày cứ đập tôi hoài tôi chịu sao nổi ít ra ông cũng phải an ủi xoa dịu, ông cũng phải nói những lời ngon ngọt tôi mới thích ở ông chứ, còn ông cứ làm cái chuyện này thì tôi đi tôi bỏ ông chứ tôi đâu có ở đây được. Thì cái giới bổn, hiện hành bây giờ của Phật Giáo đang dùng nó là như ông thầy kêu mà lấy roi mà quất mình đó.

Tuy nhiên trong giới bổn có những điều không ghi, nhưng điều gì làm trái với nguyên tắc Phật Giáo cũng đều coi là phạm giới. Phần nhiều là ở trong giới bổn có những điều nó sơ sót nó không ghi, nhưng mà có điều thì nó lại làm trái với Phật pháp. Phạm giới là gì? Phải có biện pháp nào? Đều phải phân biệt rõ ràng như chỉ trong lòng bàn tay. Nghĩa là cái phạm giới, phạm giới là gì? Mình phải biết cái chỗ phạm giới, phải biết cái biện pháp nào để nó trừng trị những cái phạm giới đó đều phải như là người nắm vận mệnh của pháp giới để mà điều khiển pháp giới, điều khiển giới luật thì phải rõ ràng như là… Phạm giới là gì? Phải có biện pháp nào? Đều phải phân biệt rõ ràng như chỉ trong lòng bàn tay, mới được gọi là thông hiểu giới luật.

Một tu sĩ Phật giáo không những biết về phạm giới, tướng khinh tướng trọng mà còn phải biết về phương hướng sám hối. Nghĩa là nói chung về mà cái người tu sĩ Phật giáo chúng ta mà muốn mình làm một vị thầy mà hướng dẫn người ta thì mình phải rõ ràng được tất cả những cái này thì mới có thể làm thầy người ta. Cho nên sau khi Thầy tu hành xong rồi, Thầy đã từng nghiên cứu về cái giới luật rất nhiều mặc dù thầy Thanh Từ bảo Thầy đọc kinh sách Đại Thừa, Tiểu Thừa nhưng mà cái phần nhiều Thầy nghiên cứu là về giới luật, bởi vì Thầy biết là cái pháp nào khi tu hành mà Thầy đạt được, vì sau 10 năm ở trong thất Thầy giữ gìn rất trọn vẹn cái giới luật cho nên Thầy đã biết nó như thế nào.

Cho nên sau khi về thầy TT bảo Thầy là phải đọc tất cả những sử của Phật giáo, rồi sử của thiền Trúc Lâm, sử của các vị thiền tông Trung Hoa này, hành tạng của các vị thiền tông Trung Hoa này, rồi đọc lại kinh sách Đại Thừa này, rồi A Hàm này, Nguyên Thủy này, Thầy TT dạy Thầy như vậy. Tất cả những cái điều kiện đó phải đọc lại hết để sau này giúp thầy, đó là cái lời của thầy TT dạy như vậy, nhưng mà Thầy về Thầy đặt hết thời gian vào nghiên cứu giới luật của Phật, Thầy tìm mọi cái bộ luật mà Thầy nghiên cứu hết. Thầy thấy con đường giải thoát ở nơi giới luật chứ không phải ở chỗ Thiền tông hay hoặc là ở chỗ kinh sách nhảm nhí đó. Cho nên Thầy có đọc tất cả những cái đó, Thầy mới viết ra thành một bộ sách Thầy để là Đường Về Xứ Phật, Đường Về Xứ Phật là cái lý luận của Thầy bác cái sai, cái đúng của đạo Phật chứ không phải Thầy giải thích cái gì thêm đâu, cái bài kinh nào đúng, cái bài kinh nào sai là Thầy đã viết ở trong đó ra. Nhưng Thầy thấy nó không có phù hợp nên Thầy đem Thầy bỏ Thầy không có xài nó, Thầy để đó như một cái đống giấy đó thôi, nó không có phù hợp ở trong cái thời đại này ra, đưa nó ra thì đụng chạm với các bậc tôn túc, các thầy giáo hội ở trong cái thời đại này, cho nên Thầy hoàn toàn Thầy dẹp nó sang một bên, vì làm khổ người thì không nên, Đạo Phật đã dạy như vậy, người ta đang có kiến giải, đang có nghĩ là cái đó đúng mà mình cho nó là cái sai thì người ta đau khổ rồi, mà người ta nhận đó là sai thì người ta cũng thấy đau khổ người ta rồi, cho nên không có làm cho người ta đau khổ. Chỉ âm thầm tìm mọi cách làm sao mà chấn hưng được Phật pháp, làm sao cho người ta thấy cái đúng, cái sai mà thôi.

Cho nên Thầy rất là nghiên cứu về giới luật, vì vậy Thầy thấy, Thầy đọc hầu như các tác phẩm giới luật của các vị tôn túc cũng như những người sau này mà viết ra Thầy thấy thiệt là dẫm lại cái lối mòn của người trước, mà còn dẫm trật nữa là dẫm đúng.

Người nghiên cứu giới luật của Đạo Phật hiện giờ mà không thông hiểu giới luật Đại Thừa và Tiểu thừa, thì sự thông hiểu khiếm khuyết quá nhiều. Nghĩa là mình mà không nghiên cứu cái giới luật của Đại Thừa và giới luật của Tiểu Thừa mà kết hợp lại, thì tức là sự khuyến khuyết của mình rất nhiều. Chẳng hạn bây giờ ở bên Nguyên Thủy, các sư bên Nguyên Thủy họ chỉ nghiên cứu cái giới luật của Tiểu Thừa họ thôi, còn ở bên Đại Thừa của mình thì chỉ nghiên cứu sáu cái cái bộ luật của mình ở bên Đại Thừa thôi thì tức là mình còn khiếm khuyết rất nhiều chứ chưa đủ đâu. Cho nên cả cái giới luật ở bên Nguyên Thủy, cả giới luật của bên Đại Thừa đều phải nghiên cứu coi các tổ, các tổ luật của mình họ viết như thế nào, họ làm sao, có đúng hay sai. Rồi mình nương vào cái giới kinh, rồi mình xét qua mình biết họ đúng hay sai, bởi vì khi mà tu hành rồi người ta thấy cái giới kinh nó rõ ràng lắm, bởi vì mặc dù trong kinh Nguyên Thủy nó có sự thêm bớt một hai bài kinh nhưng mà cái giới kinh nó rất cụ thể rõ ràng. Bởi vì nó chỉ cho chúng ta hạnh lực, thần lực và oai lực của nó đủ những giới hạnh, giới đức và giới tuệ nó đủ, cho nên nó là một bậc thầy của mình vì vậy mình lấy cái đó mình làm cái chuẩn mà mình xét qua cái kinh giới của các bậc này viết sai hay đúng mình biết rõ. Bởi vì giới luật là thầy của mình, mà giờ nó là giới bổn là thầy của mình chứ gì thế mà cái giới bổn mà viết như vậy thì nó làm thầy của mình được không?

Đó thì hôm nay Thầy nói để quý thầy rõ được, khi một người mà đã tu học đã có cái sự thành tựu được sự giải thoát, nó có cái sự thông minh kinh khủng lắm, nó không lường được cái trí tuệ thông minh đó. Cho nên nó nghiên cứu tất cả nó biết được cái sai cái đúng. Bây giờ Thầy nói cho quý thầy thấy như thế này, hiện bây giờ nếu có một người mà tu như Thầy để làm một bằng chứng thì cái hình ảnh của đức Phật Thích Ca không phải là cái hình ảnh như chúng ta thấy bây giờ đâu. Nói cho quý thầy biết không phải đâu, nghĩa là chúng ta dẫn tâm trở về quá khứ, chúng ta sẽ thấy được cái mặt đức Phật Thích Ca thật sự. Mà có một người tu được như Thầy, thì đó là cái sự ấn chứng với nhau để nói rằng chúng ta thấy đúng, còn bây giờ có một mình Thầy, Thầy nói ra người ta cho là nói láo, cho nên Thầy đâu có nói cái chuyện mà mơ hồ đó được.

Cho nên nếu mà có mười người, một trăm người tu được như Thầy thì đó là cái bằng chứng cụ thể nhất là tất cả những hình ảnh của đức Phật Thích Ca bây giờ dẹp bỏ hết, chúng ta không xài cái đó đâu. Thầy nói thật sự với quý thầy bởi vì con đường tu hành nó không phải là nó còn cái thời gian quá khứ lâu như xưa đâu. Hai ngàn năm trăm bốn chục năm nay đâu phải là thời gian xa lắc xa lơ gì, cái hình ảnh của đức Phật Thích Ca nó vẫn còn ở trong quá khứ đó chứ đâu mất. Chúng ta trở về đó thì cái hình ảnh Đức Phật như thế nào thì nó y như vậy chứ không phải cái mặt nó như búp bê vậy đâu. Cho nên phải có một người mà tu tập được như Thầy thì chúng ta sẽ có người ấn chứng với chúng ta tin tưởng. Hai người, mười người, một trăm người càng làm cho người ta tin thì tất cả những cái bộ mặt mà tượng đồng cốt chúng ta dẹp hết. Thầy nói thật, còn nếu bây giờ chúng ta dẹp, chúng ta nói ai tin người ta chỉ nói mình nói huyễn hoặc, nó không có cái bằng chứng cụ thể.

Cho nên Thầy mong rằng quý thầy nỗ lực tu hành đúng những cái lời mà Thầy dạy đó các thầy sẽ đạt được, không có lâu đâu. Thầy một mình trong thất mười năm mà Thầy rèn luyện một mình không có người hướng dẫn mà Thầy còn làm được, còn các thầy làm sao làm không được, có Thầy hướng dẫn, chỉ có chuyên cần siêng năng, giữ gìn giới hạnh cho đúng, xa lìa những cái tâm dục, tâm ham muốn của mình, thì phải đạt được tới đó chứ đâu có gì mà khó. Pháp hành chúng ta rõ ràng cụ thể chứ đâu phải chúng ta... cái pháp hành là cái pháp dùng để mà chúng ta tạo ra một cái lực của tinh thần chúng ta rất mạnh mà, sai bảo cái gì cũng được hết thì quý thầy đã thấy rõ cái pháp hành, ở đây Thầy chỉ dạy các thầy cụ thể chứ đâu phải là cái chuyện mơ hồ tu hành kiểu ngồi đó mà lơ mơ lơ mơ rồi cái hành đó làm sao tới đâu. Đó là những cái mà chúng ta cần phải biết để chúng ta thực hành cho rốt ráo những cái pháp vi diệu như vậy. Bỏ cuộc đời để đi làm những cái gì vĩ đại chứ bỏ cuộc đời để đi làm những cái việc nhỏ mọn như vậy sao.

Giới luật của Đại Thừa và giới luật của Tiểu Thừa là thứ giới luật phát triển theo các bộ phái, đó Thầy gộp chung cho quý thầy thấy, phát triển theo các bộ phái, nghĩa là lúc bấy giờ nó chia ra làm hai mươi bộ phái, thì nó phát triển cái giới luật đó theo bộ phái chứ làm sao mà còn cái nguyên chất của nó được, cho nên thêm bớt lung tung, đọc giới kinh Nguyên Thủy chúng ta thấy điều này rất rõ ràng. Cho nên không thể nào lấy giới luật khô khan cằn cỗi như thế này mà áp dụng vào đời sống tu hành của tu sĩ có kết quả được. Nghĩa là lấy giới bổn mà bây giờ áp dụng cho nó làm thầy của mình thì làm sao mà chúng ta giải thoát được. Tuy nhiên nó chỉ nhắc nhở cho chúng ta ở phần giới hạnh mà thôi nghĩa là nó bổ túc cho phần giới hạnh rõ nét để cho ngươi tu sĩ nhận ra oai nghi tế hạnh của mình mà tránh được mỗi hành động nhỏ nhặt sai lầm do giới bổn của các bộ phái đặt ra theo sở thích riêng tư của họ từng bộ phái.

Nên người giảng dạy giới luật ít có người theo tu hành được. Cho nên các thầy thấy về cái phần bộ môn giới luật không phát triển được mà thiền định thì họ phát triển được lắm, về bộ môn kinh thì họ cũng phát triển được lắm, dạy học rồi này kia, học trò học kinh cũng khoái lắm, học thiền thì cũng khoái lắm. Nhưng mà đụng tới giới luật mà dạy thì cái ông thầy cũng phạm giới luôn, thành ra ông dạy thì dạy chứ đâu dám rầy học trò. Thầy ăn ba bữa giờ ở trong kinh giới nói một bữa mà thầy dám nói học trò ăn một bữa không? Đâu dám, nói các thầy dạy thầy cũng ăn ba bữa mà thầy bảo tôi ăn một bữa, thì như vậy ông thầy đã là phạm giới rồi đâu dám dạy học trò, mà dạy như vậy thì nó có giống không? Tri hành có hợp nhất không? Như vậy làm sao phát triển được giới luật cho nên giới luật mới chết lìm chết lịm dần dần. Chỉ dạy cho có chừng vậy thôi, ở trong các trường hạ hoặc trong cái trường lớp chỉ dạy cho có chừng, cho có giới luật vậy thôi chứ đâu có dám nói giới luật. Nói ra học trò nó lôi ra hỏi ông thầy ăn một bữa đâu? Chết mồ ông thầy luôn. Đó là cái sống hàng ngày nó chỉ cho ông thầy thì ông thầy cũng hoảng sợ luôn nữa, tại sao?

1. Vì giới bổn Patimokkha khô cằn cỗi, gò bó, trói buộc, câu thúc, không thoải mái, khó chịu, giới bổn nó thành ra cái pháp luật rồi cho nên nó trói buộc cái người tu dữ lắm.

2. Người dạy giới luật phải trì giới nghiêm chỉnh không vi phạm một lỗi nhỏ.

Đằng này người dạy giới luật mà vi phạm giới luật thì người ta làm sao theo mình tu được, tức là người dạy giới luật tri hành không hợp nhất. Vì giới luật Patimokkha khô cằn nên người dạy giới luật không trì giới nổi. Chính cái người dạy giới luật, giới bổn Patimokkha đó họ cũng không giữ nổi nữa, thì họ làm sao họ dạy giới luật mà phát triển được. Mà giới luật vi phạm thì sai thì ai ai cũng nhận thấy rõ, nghĩa là giới luật mà chúng ta vi phạm thì người nào cũng thấy rõ, như bây giờ nói tôi giữ gìn giới luật mà thấy sáng ông uống cà phê rồi thì tức là ông có giữ không? Thì như vậy là ông đã sai rồi thì ông dấu đâu được, còn cái gì có thể dấu Thiền tông thì có thể dấu, chỉ ráng ngồi cho được hai, ba tiếng đồng hồ, trời tôi nhập định ở trong đó hai, ba tiếng nhưng mà có nhập được gì đâu? Chỉ ngồi cho có tụ vậy thôi chứ trong đó tâm nó lung tung, cũng như là nó nhảy múa ở trong đó, cũng như cái rạp hát vậy đó, lúc thì nó ngủ, nó buồn ngủ thì nó ngủ gục ở trỏng lúc nó hứng rồi bắt đầu nó nhảy múa lung tung như đào kép ở trỏng, có cái gì mà khác lạ, cho nên ráng ngồi được cũng là cái hình thức để cho người ta nói: ờ cái ông này ngồi được hai giờ mình mới ngồi được ba mươi phút mình thua ổng cho nên ổng có cái gì trong đó rồi, chứ thật ra đâu có cái gì ở trong ấy, đều là đồ điên khùng ở trỏng chứ có cái gì.

Mà giới luật vi phạm thì ai ai cũng nhận thấy, nên người dạy giới luật không hứng thú bằng giảng kinh luận thiền. Cho nên cái người mà dạy giới luật riết rồi họ hết dám à, mà chỉ có cái người dạy kinh, dạy luận, dạy thiền thì khoái lắm, dạy chúng mê lắm cho nên phát triển dễ lắm. Vì thế pháp sư học giáo lý, giảng kinh có thể lên tòa thuyết pháp dễ dàng. Nghĩa là mình hút thuốc chứ mình lên mình giảng kinh được, hổng sao, phải không? Còn cái người mà dạy giới mà lên cầm điếu thuốc hút hơi bị nguy hiểm, hoặc là để cái lon bia để uống giải lao đó thì chắc chắn là không được rồi. Cho nên cái ông đó lên tòa hổng được, còn cái ông mà dạy giới sư dạy kinh thì ông ấy lên tòa được, thuyết pháp rất là dễ dàng. Có thể thâu đồ chúng nhiều, có thể được cả danh, lẫn lợi nữa. Nghĩa là lúc bấy giờ mình giảng hay thì người ta tập trung chứ gì, ổng nói hay quá trời, đúng lý nói mình không có cãi được cái chỗ nào, ví dụ cụ thể nữa, thực tế, sát thực ở trong cái đời sống của mình nữa, hay quá ông giảng sư này tuyệt vời. Cho nên như vậy là đồ chúng cũng đông nè, người ta nghe hay thì người ta theo ông thầy đó chứ gì, do đó thì danh có lợi có, khoái quá chừng mà, còn gì nữa.

Thì như vậy giới luật nó bắt buộc danh lợi phải tém ra hết cho nên ông thầy ở trong cái chòi tranh. Còn cái ông thầy dạy kinh này thì trời ơi càng ngày cái nhà, cái chùa ổng càng sang lên, khoái quá. Cho nên đi làm pháp sư thì khỏe quá, mà đi làm giới sư thì thấy khổ quá, cho nên ai muốn làm  luật sư đâu, phải không? Cho nên thiền sư cũng vậy, cũng ngon lắm không thua gì cái ông pháp sư đâu. Thiền sư cũng vậy, thiền sư có thể lên tòa thuyết pháp thiền thu hút nhiều đệ tử và cả danh lẫn lợi nữa nhưng rất dễ dàng, nghĩa là dùng cái pháp thiền mình nói ra, thì tự tại vô ngại mà, cả thậm chí như tranh thập mục ngưu đồ mà, xách cá, xách rượu đi mà còn không phạm mà, phải không? Ăn thịt uống rượu đâu có phạm tội đâu. Cho nên thiền sư dễ dàng lắm, bao nhiêu tổ sư thiền của mình đã chứng minh điều đó, giải thoát hoàn toàn đâu có bị ràng buộc, giới của ta là giới thể còn mấy ông là giới tướng mà, cho nên đâu có bằng tụi tui, phải không? Do chỗ đó đó, cho nên cái ông thiền sư thu đồ chúng dễ dàng lắm, miễn là ông nói sao, có lý mà hợp lý dạy người ta ngồi được ba bốn tiếng đồng hồ, bảy tám tiếng đồng hồ thì chắc ăn nhất. Nghĩa là cái người mới vô ngồi ba mươi phút là đau muốn chết rồi còn cái ông này ngồi tám tiếng đồng hồ, mười hai tiếng đồng hồ không đau, tập luyện được như vậy, mình làm cái tướng như vậy là hấp dẫn người ta rồi, cho nên khoái, người nào cũng ráng ngồi cho bẩy tám tiếng đồng hồ cho ngon, nhưng mà trong đó cái tâm mình như thế nào, như đống rác.

Hết băng 23.

Đường lối tu tập của đạo Phật, còn tu chứng hay không dường như các vị giảng kinh, thuyết thiền gần như không có trách nhiệm với các đệ tử của mình, chỉ đổ thừa căn cơ thấp kém nên tu lâu, và người đệ tử có chợt ngộ một trạng thái nào do cái tưởng dục lưu xuất thì vội vàng ấn chứng cho người đó là ngộ Phật tánh, nếu vị đó còn tham sân si thì bảo là còn tạp khí. Nghĩa là: Tôi ngộ Phật tánh sao giờ tôi còn giận quá vậy? Thì ông thiền sư biết sao vậy ổng trả lời, tại còn tạp khí, Bồ tát còn tạp khí mà, mình mới chúng sanh mà, cho nên giờ còn giận hờn là còn tạp khí chớ sao. Đó là cái đổ thừa để tránh né qua cái chỗ mình ấn chứng, nó hổng đúng, chứ hổng phải là gì hết. Chứ còn một người tu rồi thì người ta đâu còn tham sân si nữa, bởi vì ly dục ly bất thiện pháp mà, mà có Sơ thiền của người ta thôi thì đây mới có cái giới đức của người ta mà người ta đã được ở chỗ đó rồi. Còn mình đi tới quá xa rồi, ngồi quá nhiều rồi mà thế mà vẫn còn tham sân si mà thấy được Phật tánh.

Phật tánh, nếu vị đó còn tham sân si thì bảo là còn tạp khí, hầu hết các vị tu theo kinh giáo và thiền thời nay không có kinh nghiệm của bậc chơn tu nên hỏi ra vị nào cũng còn tham sân si như thế tục, tuy cường độ có giảm nhẹ hơn một chút, thậm chí như các bậc thầy, giảng sư, thiền sư vẫn còn tạp khí nên che đậy bằng lối Bồ tát còn tạp khí. Đúng ra là họ tu chưa đúng pháp môn của Phật, chỉ tưởng tượng theo chữ nghĩa, theo các tổ đi trước, người trước sai, người sau kế tục cũng thành sai, và tiếp tục sai mãi, từ đó Phật giáo có người tu mà mất gốc, không còn ai tu chứng nữa.

Phải biết thời này dạy giới bổn Patimokkha không thích hợp với trào lưu hiện tại, vì thế giới sử kiến văn chứ thời nay dạy giới bổn Patimokkha không thích hợp với trào lưu hiện tại. Vì cái giai đoạn của Phật giáo hiện giờ nó không có hợp, vì mọi người, người ta đua theo cái đà mà dục vọng đó, thì mình dạy giới luật không có phù hợp đâu. Cho nên ở đây đem giới luật ra mà dạy thì nó không thích hợp ở trong cái thời đại của chúng ta. Thiền sư và kinh sư dễ kinh doanh làm ăn hơn, giới sư khó kinh doanh nên các vị đều lặn mất chỉ dạy lấy có mà thôi. Kinh sách thuộc về giới cũng ít người thèm đọc nên bán ế ẩm, còn kinh sách thiền và kinh thì bán chạy như tôm tươi. Hễ tưởng giải ra một loại thiền nào hợp lý một chút là dễ bán, cho nên có những thiền sư lại giả dựa vào khoa học khuyếch đại thiền tông để gạt người kinh doanh lợi dưỡng cho mình. Nghĩa là người ta lấy cái sách thiền đó, người ta thấy bây giờ trong Phật giáo dạy thiền như vậy, bắt đầu họ nghiên cứu qua cái sách khoa học đi, rồi họ dựa vào đó cái họ dạy thiền như là khoa học vậy đó để cho người ta thấy nó có gì mới mẻ hơn chút cho nên họ tu với nhau, họ mua sách thiền của ông này dữ tợn, từ đó cái danh ông cũng có, rồi cái lợi thì ông này cũng thu cũng nhiều. Đó là cái sự kinh doanh của các vị thiền sư mà chưa có tu chứng, đó là những việc làm của họ là cái việc làm như vậy đó. Nhưng mà chính bản thân của họ họ cũng chưa biết cái điều đó nữa, họ chỉ nghĩ rằng mình nghĩ vậy là đúng, để đem ra, để phổ biến cho người ta tu. Mà chính bản thân họ thì chưa có giải thoát được cái đó, nhưng mà họ nghĩ rằng có thể giải thoát được, mình tu mình dẫn người khác tu theo cũng được, cũng tốt, thế nào rồi thầy trò cũng giải thoát nhau hết. Nhưng mà cuối cùng thì đi xuống hố thẳm hết cả đám.

Tuy giai đoạn Phật giáo hiện tại kinh sư và thiền sư là những tay lấy Phật pháp kinh doanh làm ăn lớn nhất, đáng thương cho những người Phật tử u mê, nghe sao làm vậy chẳng có trí phán đoán đúng sai phải trái của đạo nên bị lừa bịp rất là đáng thương. Thầy nói thì các thầy cứ suy ngẫm coi, từ hai ba chục năm, bốn năm chục năm nay người ta tu đến đâu, có đúng bị lừa bịp hông? Bỏ nhà bỏ cửa, bỏ vợ bỏ con, bỏ cả tài sản đi vô chùa tu đến bây giờ hai bàn tay trắng, nhìn lại cũng hai bàn tay trắng có làm chủ được sống chết chưa, có giải thoát hết được tham sân si chưa? Đạo Phật thì không dối người, mà người bây giờ dạy đạo thì dối người. Thì đó là những cái nguyên nhân mà hôm nay Thầy nói để cho thấy rằng giới luật của Phật là một cái điều phải nói rằng giúp cho chúng ta vượt thoát ra những cái điều mà mê muội theo cái lời nói của người khác. Bởi vì mình thấy cái vị thầy đó phá giới là tức là tà sư rồi chứ không phải là cái thứ thiền sư chính cống đâu. Một ông thầy mà giữ gìn đúng giới hạnh thì tức là dễ thấy nhất chứ còn cái gì, mà giới hạnh không đúng thì tức là ông thầy đó là cái loại gì? Có phải là tà sư không? dẫn mình đi đến đâu? dẫn mình đi vào tà pháp, rơi vào hố thẳm chứ làm gì.

Cho nên muốn chọn một bậc thầy không phải đụng cái ông thầy nào cũng chọn đâu, mà phải chọn những bậc giới hạnh hẳn hòi, đàng hoàng thì đó là thầy của mình. Mà giới hạnh không hẳn hoi thì thôi thôi từ giã đi, mấy ông này là tà sư ngoại đạo mượn cái điều gì đó, để rồi lý luận nghe cho thông đó, rồi làm cho mình khoái cái lỗ tai, mê theo mà đâm đầu chạy thì suốt cuộc đời của mình thì chẳng qua là đi xuống địa ngục chứ không có đi lên thiên đường được đâu.

Đây quý thầy nghe giới sư Thánh Nghiêm nói : “Người học giới, trì giới tuyệt đối chẳng dám lạm thu đồ chúng, bằng không tức là phạm giới".Nghĩa là thu đồ chúng, người mà giới sư đó, mà ông Thánh Nghiêm là ông thuộc về loại giới sư đó, ông xác định như thế này, người mà học giới đó, trì giới mà tuyệt đối đó, thì chẳng dám lạm thu đệ tử, mà hễ thu đệ tử thì phạm giới, tại sao vậy? Ông thì ông cố gắng giữ gìn giới hạnh ông nghiêm túc mà đệ tử của ông lén ăn hai ba bữa, ăn trái cây hoặc ăn đường thì thử hỏi có phạm không? Ông dạy đệ tử của ông phạm giới là ông cũng phạm chứ gì, cho nên ông đâu có dám thu đệ tử, thu đệ tử đông nó phạm tùm lum hết. Bảo nó đừng nói chuyện nó nói chuyện thì ông thầy cũng bị tội chứ đâu phải không. Đó các thầy nghĩ, bây giờ Thầy tu ở đây là mười mấy vị này mà bảo đừng nói chuyện độc cư, mà mấy ông cứ nói chuyện độc cư, nói chuyện thế tục, nói chuyện nhà chuyện cửa không thì Thầy cũng phạm tội trong đó chứ. Bởi vì giới tràng ở đây nó phải thanh tịnh, nó nghiêm tịnh ở trong thầm lặng chứ sao lại có chuyện động vậy, người này đi qua thất người kia, người kia đi qua thất người nọ thì nó làm động vậy, là Thầy đã phạm giới rồi. Phật đã dạy giới kinh, giới bổn mà, phải thầm lặng, phải sống cô đơn đó là những cái giới của người ta rõ ràng chứ đâu phải cái chuyện mà nói thế này thế khác. Thì quý thầy thấy một cái người mà làm giới sư, mà nhận đệ tử mà đệ tử làm sai là ông thầy đó phải có lỗi rồi, mà có lỗi thì phải đọa địa ngục thôi chứ làm sao không? Cho nên Thầy còn dám nhận không, ẩn bóng hông, phải hông? Đã thấy nhận mà mình cứ phạm lỗi hoài, dạy đệ tử không nghe thì tức là mình chịu cái lỗi đó chứ ai chịu, cho nên do đó thì Thầy ẩn bóng là phải chứ. Nếu mà không ẩn bóng mà ngồi đây thì sau khi cái giáo án này ra thì ai nghe cũng hay hết. Trời ơi, giới luật tuyệt vời! Tu có thần thông như vậy, tu cái gì cũng hay hết, do đó tập trung về đây mà tu, thì cả trăm, hai ba trăm người thì thử hỏi, cả trăm, hai ba trăm người phạm giới. Hồi đó bây giờ Thầy có mười mấy người phạm giới thôi nó còn nhẹ, mà giờ cả trăm, hai ba trăm người thì Thầy xuống địa ngục sớm chứ gì? Phải hông? Các thầy thấy cái điều đó, cho nên Thầy đâu dám, người mà biết giữ giới rồi rất là sợ.

Đó thì Thánh Nghiêm đã nói như vậy. Do đó nếu muốn lập chí hoằng giới trước tiên cần phải chuẩn bị chịu kham khổ, bản thân là một người hoằng giới, sinh hoạt của người ấy chắc chắn phải là một vị tỳ kheo khắc khổ. Vật dụng nuôi thân chẳng dám quá tốt, bằng không sẽ thành phạm giới. Nuôi thân cũng chẳng phải dám ăn cái gì ngon ngọt hết. Cho nên nó đâu có dám tầm bậy tầm bạ được, nên nó quá khắc khổ rồi. Bằng không thì sẽ phạm giới. Còn mấy ông thiền sư, kinh sư, các thầy thấy nghĩ sao? Ăn uống lúc nào cũng được, bánh trái lia lịa, cho nên ông nào ông nấy mập phì ra hết, có ông nào ốm đâu, phải hông? Còn mấy ông mà giới sư á, trời đất ơi! Cái mình còn có bằng cái xương, cũng như con khỉ. Cái đít ông ngồi lật lên nó chai hai cục. Bởi vì có thịt ở đâu mà không chai.

Phật giáo hiện giờ ở Việt Nam vốn đã đánh mất một cái tập quán quý chuộng giới luật. Nghĩa là bây giờ nói chung là Phật giáo Việt Nam của mình là không có quý chuộng giới luật đâu. Cho nên hầu hết là quý thầy cũng như cư sĩ cũng đều là không có quý chuộng cái giới luật nào hết. Cho nên Thầy nói đây là một cái sự thật, Phật giáo hiện giờ ở Việt Nam vốn đã đánh mất cái tập quán quý chuộng giới luật. Họ bây giờ quý chuộng thiền à, quý chuộng học cho đỗ bằng cử nhân, Phật học, tiến sĩ Phật học đó là cái quý chuộng của họ đó, chứ còn cái mà quý chuộng về giới luật thì chẳng có ông thầy nào mà muốn học giới luật hết. Vì thế chúng ta đề xướng hoằng dương giới luật đâu phải gặp những hoàn cảnh chẳng quý chuộng giới luật của giáo hội cũng như của tu sĩ trong toàn nước. Nghĩa là khi mà chúng ta hoằng dương giới luật thì điều mà chúng ta gặp khó khăn nhất trong mọi hoàn cảnh chống đối của quý vị, mà ngay của giáo hội nữa, chứ chưa nói gì khác nữa. Mặc dù là họ không nói được nhưng mà họ cũng tìm cách ngầm để mà phá cái người mà hoằng dương cái giới luật đó đi. Để sao, để cho họ nó được tự tại một chút, nó không có sợ hãi, chứ còn nếu mà cái giới luật mà nó hoằng dương được hưng thịnh thì mấy ông đó phải đi vào trong cái khuôn khổ hết, mặc dù đó là những ông giáo hội, chớ không phải là ngoài ra nữa. Bởi vì giáo hội cũng đều là những tu sĩ của Phật giáo cho nên phải thực hiện từ ông lớn đến ông nhỏ, từ hòa thượng mà mấy ông già bây giờ ổng ăn ba bữa ông quen rồi mà bắt đầu bây giờ bắt mấy ông ăn một bữa mà ông già kiểu đó chắc là ông chết luôn chứ đâu có sống nổi. Cho nên làm sao mà ông không tìm cách ông phá đi, đó thì quý thầy thấy cái chỗ, do cái chỗ đó mà cái người hoằng dương cái giới luật rất là khó.

Nhưng mà Thầy nghĩ rằng, đối với Thầy, Thầy hoằng dương là không khó, tại vì Thầy có cái giới hành của nó theo, cho nên một cái giới mà Thầy dạy cho cái người nào đó thì cái người đó phải áp dụng cái giới hành theo, cho nên khi cái giới của họ bắt đầu vào thì họ sẽ có một sự mát lạnh ở trong cái sự an ổn tinh thần của họ. Cho nên họ thấy mỗi cái giới là mỗi cái sung sướng của họ chứ không phải là mỗi cái giới là trói buộc họ làm cho họ khô cằn, khô cỗi trong cái cuộc sống chết chóc, trong cái cuộc sống họ bất hạnh phúc đó đâu.Cho nên Thầy không ngán chỗ đó đâu, vì vậy mà Thầy luôn luôn ca tụng Giới Luật, ca tụng cái đức giới của Phật.

Đó là một sự trở ngại lớn nhất cho sự hoằng dương giới luật, vì mọi tu sĩ đang sợ người đem lý do của giới luật ra để câu thúc hoặc phê bình, đả kích họ cho nên nghe giới luật là họ đã không an tâm. Đại sư Hoằng Nhất dạy, dạy luật Ngài nói rất nhiều nơi chẳng hoan nghênh ngài, thậm chí thấy ngài ăn mặc là một giới sư thiểu dục tri túc thì người ta coi ngài như là một quái vật. Đó, bây giờ mấy ông kinh sư, mấy ông thiền sư thì mặc đồ lòe loẹt, vải đồ thì tốt đẹp còn cái ông giới sư thì mặc đồ vá, rách rưới lang thang. Trời họ thấy cái ông giới sư thì họ coi như là con quái vật giữa các ông đó rồi, cái kia người ta bệ vệ như một ông quan còn cái này đi lộm cộm như con khỉ, như vậy là con quái vật chứ gì? Các thầy thấy chưa, đó, cho nên ông Hoằng Nhất ổng là cái người mà hoằng dương cái giới luật đó, mà ổng đi ra ngoài người ta xem ổng là con quái vật. Đúng không? Bởi vì giới sư thì phải thiểu dục tri túc rồi, thế mà thiểu dục tri túc có bình bát với ba y rồi mà đi lỡ đường rồi mà không giặt được, trời ơi đi đến ông giới sư này sao mà hôi rình. Còn đến cái ông thiền sư với cái ông kinh sư trời ơi nó thơm tho mà có dầu thơm nữa chứ, giặt quần áo bằng xà bông thơm, phải hông? Còn cái ông giới sư này ông đâu dám làm điều đó. Cho nên đi mà một ngày đi như vậy đâu có nghỉ, mà có bộ đồ làm sao thay. Đi thì phải y trung y hạ trong phải mặc đầy đủ, y ngoài thì y lớn y thượng thì phải choàng đặng oai nghi tế hạnh của mình, thế rồi đi tới chiều tối chưa có nước nôi, chỗ nào đó mà lại gần nhà ai thử coi, cái mình ổng nó hôi cũng như là cái đống rác chứ còn cái gì nữa. Cho nên tới đâu ai cũng bịt mũi hết, trời con quái vật đó đến nhà tôi, chứ đâu phải?

Cho nên giới sư quá khổ, vì thế mà giữ gìn giới hạnh của Phật không phải đơn giản. Cho nên chính cái kinh nghiệm của Hoàng Nhất người mà dạy giới luật này, ông hoằng dương giới luật ông nói đến đâu thì người ta hông có hoan nghênh mình chút nào hết, nói sao khô khan quá không ai nghe, không hay ho gì hết, còn mấy ông kinh sư với thiền sư nói người ta hoan nghênh, người ta tập trung người ta nghe. Cho nên ông nói có một cái ở trong kinh giới thuật lại, ông đi hoằng dương cái giới luật có nhiều chỗ người ta đến có hai ba người à, thậm chí như người ta nghe nói giới luật người ta chưa có biết, nghe ổng đến giảng thì bắt đầu người ta tập trung được hai ba chục người, nghe một hơi dòm lại (nhìn lại) còn có một ông ngồi đó, mà ngủ ngục chứ không phải thức được đâu, ngồi mà ngủ còn mấy ông kia đi hết rồi. Thầy nghe Thầy nói thiệt nó chán thiệt, trời! Cứ đem ba cái kinh bổn mà dạy người ta. Rồi mình giữ cái hạnh thì đi ra ngoài họ coi mình như con quái vật, bởi vì hạnh của giới luật của giới sư tri túc thiểu dục thì giống như con quái vật chứ không còn gì nữa khác.

Thật sự mình suy ngẫm lại đúng, ông Hoằng Nhất ông nói rất đúng. Chúng ta phải thấy cái điều đó là cái điều thực của ông, ông nhắc lại qua cái kinh nghiệm mà đi hoằng giới đó.

Ngược lại cho thầy Tỳ Kheo sinh hoạt đúng hạnh, Tỳ Kheo là quái vật nghĩa là mình sinh hoạt đúng cái hạnh giới luật thì đó là quái vật, chẳng phải là kỳ quái sao. Nghĩa là nhìn thấy nó rất là kỳ quái, đúng là kỳ quái, người ta ai cũng là mặc đồ bệ vệ coi nó sang cả, Phật tử thì rầm rộ hầu hạ, còn đằng này đi lổm tổm lổm tổm không ai hầu hạ hết, mà leo teo ốm nhom ốm nhách như con khỉ, ăn uống như vậy làm sao mập được như người ta, ngày một bữa mà ăn không dám ăn ngon, ăn không dám ăn ngon, ai cho sữa cho bơ không dám uống. Uống nó không có đúng cái hạnh, cho nên đâu có dám lợi dưỡng, vì vậy mà ốm nhom ốm nhách, còn mấy ông thiền sư, kinh sư uống đã thì thôi, uống không hết thôi, nhiều khi có đổ nữa. Thì đó là những cái mà chúng ta thấy giữa hai cái này ai chọn cái nào? Đời phải chọn cái sướng hơn chứ ai chọn cái khổ, mà chọn cái khổ mà theo kiểu mà ông Hoàng Nhất này thì chắc chắn là ai dám chọn?

Nhưng dù nói thế nào trong hoàn cảnh Phật giáo hiện giờ của đất nước thì giới luật là một chướng ngại cho cuộc sống sinh hoạt trong các chùa bây giờ. Bây giờ các thầy nghĩ coi có phải không, giới luật là một sự chướng ngại rất lớn cho sinh hoạt trong các chùa, họ làm những cái chuyện không có đúng cách hết rồi làm sao mà giới luật đưa ra một cái là kể như chùa họ phải dẹp rồi. Từ cái chùa to họ thành ra cái chỗ mà cột, cho người ta đến không có được, bởi vì ông thầy mà giới luật thì không có ở chỗ nào sang cả, ở chòi tranh vách lá nó mới đúng cái hạnh của người tu giới luật chứ. Còn ông thầy gì mà ở cái phòng sao mà tường cao cửa rộng, cửa kiếng đầy đủ, rồi máy điều hòa không khí còn đầy trong đó thì tức là còn cái gì nữa mà giới luật.

Đó thì quý thầy thấy cái vấn đề đó là cái vấn đề mà bây giờ nó là cái chướng ngại cho cái sự sinh hoạt mà chúng ta đem giới luật ra dạy trong các chùa bây giờ. Khó lắm chứ không phải, chùa nào bây giờ cũng vậy hết, không có thấy chùa nào mà có giới luật, thì giờ đem ra dạy ai chấp nhận, mà người ta tập thể đông, người ta đập dẹp mình xuống liền ngay ngay tức khắc, đi đường không biết chừng cho xe hơi đụng mình nữa. Cái ông mà dạy giới luật đi bộ chứ đâu dám đi xe, cho nên xe nó ở sau nó chỉ cái xe Honda nó ủi cái là ông thầy cũng tiêu mạng rồi để nó nói láp dáp thì mình ở trong chùa không có yên. Đó thì các thầy thấy, vấn đề đó là tai nạn lưu thông chứ có ông thầy nào mà chịu tội, thằng mà nó lái xe nó lỡ đụng đó thì nó ở tù ba bốn tháng thì thôi chớ, tôi đâu phải tôi quyết tôi giết ổng đâu, đó các con thấy cái chuyện đó đi làm giới sư có sướng không? Khổ sở mà lại sống cái hạnh thiểu dục tri túc nữa, trời ơi! Phật đâu hổng thấy mà thấy toàn là thứ khổ không, như vậy là có ham không? Đâu có ham.

Giới kinh và giới bổn là những bản kinh được in ấn hẳn hoi thì sự hoằng dương giới luật mọi người không thể phản đối được, nghĩa là giới kinh và giới bổn bây giờ nó có hẳn hoi rồi đó, thì mình đem ra giảng thì không có ai phản đối được hết, nhưng mà họ lén họ ủi mình sau đó, chứ đâu phải mà chuyện thường được. Cho nên đem giới ra nói là ông thầy nào cũng câm miệng hết à, ngồi đó mà ngậm miệng chứ còn hổng có dám nói gì hết, nhưng mà ở sau lưng nó lén đâm à chứ không phải là chuyện đùa được.

Chẳng lấy lý do chỗ nào phỉ báng công khai được, nghĩa là đem giới luật ra thì họ không có vạch cái chỗ nào mà họ công khai phỉ báng mình được hết. Mà cũng không thể nào thủ tiêu được giới luật đó, bây giờ nó nhan nhản, nó có kinh sách hẳn hoi rồi đâu có thủ tiêu được. Hồi đó thì cái bộ luật mà đầu tiên ra thì nó chia ra làm 20 bộ phái, thì người ta đồng ý với nhau, bởi vì nó chia ra rồi, thì mỗi người có một bộ luật riêng rồi thì bắt đầu mình thủ tiêu cái bộ chính này đi để cho cái bộ của mình nó chơn chánh hơn chứ còn để ở đây rồi nó làm cái gốc thì cái bộ luật của mình nó đâu có được. Cho nên mấy ông đồng ý với nhau, bởi vì chia làm 25 bộ phái, Thượng Tọa Bộ rồi Đại Chúng Bộ, nó chia ra làm 25 bộ phái rồi bắt đầu mấy cái ông thầy lớn đồng ý đốt sạch cái bộ của ông Ca Diếp đi cho rồi, để cái thứ này nó mất công mình sau này mình có lý luận mình nói tại hồi đó mấy ông không viết chữ. Đó, có vậy thôi đó là quá rõ ràng rồi, cho nên nó rất dễ dàng vì vậy mấy ổng thủ tiêu đi, mới đặt ra 20 bộ luật của mấy ổng, sau này thì người ta kết tập lại còn 6 bộ. Người ta coi những cái điểm vị đồng và những cái điểm nó khác biệt người ta kết tập lại cho nên nó còn 6 bộ mà thôi. Do đó bây giờ chúng ta cũng thấy khổ sở trong 6 bộ luật nãy dữ lắm chứ không phải dễ.

Họ cũng không thủ tiêu được giới luật của chúng ta được, nghĩa là giới luật bây giờ nó thành văn, kinh bây giờ nó cũng có kinh giới nữa thành ra văn bản rồi, họ không thủ tiêu được những cái bản kinh, bản giới này được nữa mà chỉ còn có cách là ngăn chặn không cho người khác tự do hợp tác. Nghĩa là bây ông dạy giới luật phải không, thì không cho học trò mình học theo ông đó đâu, mày vô học tao từ mày á, phải hông? Không cho học trò theo. Cho nên không có cho người hợp tác, mà cũng không có cho giúp đỡ nữa, đừng có cho Phật tử cúng dường ổng, riết ông tiêu luôn thì làm sao hoằng giới được. Đó là những cách ngăn chặn mà ngăn chặn bằng cách đó, chớ không phải là đem giới luật mà chỉ trích nói à ông nói giới luật vậy là sai này kia, không không dám nói đâu. Vì giới luật mà đâu có gì sai được, cho nên không có nói điều đó được, không có phê phán, không chỉ trích được. Cũng như Thiền tông thì người ta lấy thiền này thiền kia người so sánh rồi người ta chỉ trích, còn giới luật thì không có lấy chỗ nào mà chỉ trích được hết cho nên không có chỉ trích rằng ông đó dạy sai, dạy đúng được mà chỉ còn cái cách là mình không có cho người hợp tác với ông ta để ông phát triển không được. Cái thứ hai là mình bưng bít đi, mọi cái sách của ông ta ra, phổ biến ra thì mình bưng bít đi, mình đừng có cho nó phổ biến rộng, thì tức là nó không có rộng rãi ra thì người ta cũng không hiểu giới luật. Cho nên cái khéo léo là nói cư sĩ không được đọc giới luật, đọc giới luật là đọa địa ngục, cho nên giới cư sĩ mà vô hàng sách, đọc thấy quyển giới luật không dám mua, phải không? Các thầy thấy rõ mà, bởi vì vô chùa mấy ông thầy đó dạy rồi. Mấy ông cư sĩ không có được đọc giới luật nghe, đọc giới luật thì mất gốc hổng có tu hành được đâu, Cho nên mấy ông đó sợ, thấy giới luật thì hông dám mua chớ mấy ổng cũng muốn đọc lắm, nhưng mà không dám mua, mua sợ mình đọc bậy đi. Cho nên có người nói với thầy con đọc cuốn Kinh Thủ Lăng Nghiêm con mới thọ sa di à, mà con đọc Kinh Thủ Lăng Nghiêm nói thọ sa di thì chưa có thọ giới cụ túc thì không có được đọc giới luật của tỳ kheo. Cho nên con được bộ giới luật của một người bạn con tặng mà con không dám đọc ở trong đó sao hết, sợ nó mất cái căn tu đi.

Đó, thì đó là những cái mà người ta làm cho nó bị hạn chế đi, nó làm cho không được phổ biến cái giới luật ra, các con hiểu điều đó. Cho nên cư sĩ mấy con mà còn mặc chiếc áo cư sĩ đến hàng sách thì cứ lựa sách thiền với kinh mà mua thôi, còn cái giới luật thôi không dám rớ tới nó, rớ tới nó đọa địa ngục chết. Mình đọc giới rồi đây, bắt đầu đó, tâm mình giữ không trọn đây coi chừng rớt địa ngục á. Do cái chỗ đó là cái chỗ mà mánh khóe của các bậc đi trước sợ người ta biết giới luật để chỉ vạch cái mặt của mình ra, đó cho nên mới có cái lối mà cấm đoán như vậy. Thì trong cái kinh Bồ tát giới đó, các thầy nào có thọ Bồ tát giới rồi thì biết, nó cấm giữ lắm chứ đâu phải chuyện thường. Đó là cái giới của Bồ tát giới mà. Các vị là Bồ tát thì các vị chỉ biết cúng dường bố thí thôi, chớ mà các vị rớ tới giới luật là các vị bị đọa địa ngục.

Nếu một người biết giảng về giới luật thì sự linh động của giới luật càng tuyệt diệu, khiến cho mỗi thời đại và mỗi xã hội đều thích thú, đều thích nghi và người tu theo giới luật đạt được kết quả sở nguyện thiết thực, hiện tại. Còn ngược lại đem giới luật, đem giới bổn mà dạy theo kiểu răn điều, giới luật khô cằn, chết cứng mà áp dụng vào sự diễn biến linh động của mỗi thời đại và mỗi xã hội sống động đang tiến lên thì không thích nghi. Cho nên giới luật, mà giới bổn á, phải bị chết non không thể phát triển được. Nghĩa là bây giờ mà đem giới bổn ra mà dạy cho cái thời đại của chúng ta thì nó không phù hợp đâu, nó không linh động đâu, nhưng mà đem giới kinh mà dạy thì rất phù hợp, bởi vì giới kinh nó có giới hành cho nên nó rất phù hợp, người ta thích thú, mỗi một cái giới mà người ta được học rồi, người ta áp dụng vô người ta thấy giải thoát người ta khoái vô cùng rồi. Trời ơi! mình ăn ngày một bữa bây giờ mình giải thoát được hai bữa mình thấy khoái quá, sáng trưa chiều không lo gì nữa hết, mà trong khi mới học được cái giới ăn một bữa thì người nào cũng khổ sở hết, nhưng mà vì nó không có pháp hành cho nên do đó cái người đó khổ sở hoài, còn chúng ta ăn bữa chúng ta có pháp hành, cho nên chúng ta dùng pháp hướng này, dùng pháp tùy này, dùng cái pháp quán này, từ đó chúng ta mới thấu đạt.

Miếng ăn thì bất tịnh có gì mà ham, bỏ vô cổ nó ngọt cái rồi nó mất đi, nó đâu có gì, ói ra thì hỗng ai mà thèm hết, mùi hôi chua chát. Rồi một ngày đêm thì tống nó ra thì nó hôi thối không có chỗ nào mà chê, do đó mình dùng pháp quán mình đã thấy nó rõ rồi cho nên mình chán nó, phải hông? Vì vậy mà bây giờ mình dùng pháp hướng mình đoạn dứt nó, cho nên những cái đó mình nhắc nhở mình dứt đoạn nó đi. Thì mình dứt đoạn nó thì tức là nó không còn thèm ăn nữa, thì trong vòng một tuần lễ thì mình  thấy đồ ăn mình ghê gớm quá thôi cái gì ăn được nhét cho nó no bụng mình thôi chứ không ham ăn nữa, từ đó mình ăn một bữa mình thấy khỏe re. Như vậy là rõ ràng cái người dạy giới bổn thì nó khô cằn cho nên cả tháng trời mà cái người giữ giới ăn ngày một bữa trời họ còn khổ, còn Thầy dạy có một tuần lễ thì quý thầy thấy an, nhưng mà ngay khi mà nghe nó quán bất tịnh rồi thì cũng thấy hết ham ăn rồi. Cho nên từ cái chỗ mà biết giới rồi thì chúng ta thấy ăn ngày một bữa chúng ta thấy khỏe, chiều tối nó vừa sót ruột cái bắt đầu: đồ ăn dơ ở đó mà ham, ngay đó mình nhắc nó cái là pháp hướng bị liệt chứ gì. Do đó cái trong bụng nó nghe nó không sót nữa, phải hông, cho nên mình biết dẹp nó được liền.

Cho nên có giới hành nó kèm theo cái giới bổn cho nên chúng ta đạt được cái kết quả giải thoát an vui. Sau đó chúng ta thấy bây giờ: giờ này mà mình hổng ăn cũng hổng đói, còn mọi lần giờ này mà hổng ăn tới bây giờ các con hiểu ăn ba bữa giờ này mà không ăn thì các con nghĩ sao không? Trời đất ơi! Ngồi đây mà nó đói lả người ấy chứ, phải hông? Cho nên bây giờ mình khỏe re trưa mình ăn chiều mình cũng không có uống bột uống gì hết, sướng gần chết, ngồi chơi thoải mái, tâm hồn thanh thản không lo đói, lo no, khỏi lo gì hết mà không ăn gì hết, phải hông? Đó là giải thoát chứ gì, nó rõ ràng mà.

Đó là những cái giới mà đem đến cho chúng ta những cái pháp mà làm cho chúng ta giải thoát. Đó Thầy đem cái ví dụ để chúng ta thấy được cái chỗ mà tu giới của chúng ta là như vậy, vì vậy gọi là giới bổn, mà là thầy của chúng ta. Ông thầy dạy chúng ta là có giải thoát cho nên chúng ta nói ờ ông thầy này dạy ngon quá, ông dạy mình ăn một bữa thì bây giờ mình làm được liền cho nên bây giờ giải thoát được liền, vì vậy hổng tin ông thầy sao còn tin ai nữa, đó ông thầy của mình là Giới mà. Đó thì quý thầy thấy nó rõ ràng cụ thể, mà Thầy đem cái giới này mà thầy dạy thì tức là người ta phải thấy có thực tại cái sự giải thoát thì người ta phải ham thôi. Chứ đâu phải như mấy ông thầy dạy giới bổn đi lộm cộm như con khỉ mà người ta lại coi như là quái vật. Tức là làm sao mà thực hiện được cái đạo pháp trở lại trường tồn lại được.  

Muốn đem những văn điều giới luật Patimokkha chết cứng đặt lên đầu của mỗi người đệ tử, đệ tử Phật, của mỗi thời đại một cách sống động thật là một sự kiện khó khăn, cũng là một việc làm chẳng hợp lý. Nghĩa là bây giờ mình đem cái giới bổn Patimokkha này mình đặt trên đầu mọi đệ tử của Phật, mình bảo họ phải chấp hành, phải làm như vậy cho đúng, phải ăn ngày một bữa, mà mình không có cái giới hạnh, thì đó là một cái điều rất là khó khăn không phải là dễ, mà cũng không hợp lý nữa. Giới luật của Phật đâu phải là làm cho người ta khổ, cho nên Thầy thường nhắc mà, đạo Phật không làm khổ mình và không làm khổ người mà giờ mình đem pháp môn giới luật ra mình bắt người ta vậy phải làm khổ không? Cho nên cái ông Hoằng Nhất này, ông là luật sư, ông đi giảng luật ấy, ông thấy chính bản thân ông thấy ông thiểu dục tri túc, ông thấy ông khổ quá mà, cho nên ai dám theo ông.

Đó là những kẻ giảng dạy giới luật, chết cứng ở trong giáo điều giới luật, đó là những kẻ không hiểu giới luật. Giới luật là một pháp môn hành thiện, giới luật không phải là pháp luật, giới luật là một pháp cứu cánh giải thoát con người ra khỏi biển khổ, sông mê cuộc đời. Người dạy giới luật mà không hiểu giới luật, đã biến pháp môn vi diệu này trở thành những sợi dây lòi tói, trói con người và làm khổ cho những kẻ tu hành nhiều hơn. Đó thì Thầy nói như vậy thì quý thầy thấy rằng cái người dạy giới luật mà không hiểu được toàn bộ của cái giới kinh, mà cứ đứng trong cái giới bổn mà dạy thì biến cho cái người tu hành quá khổ sở, cho nên người ta làm sao người ta tu tập được.

Hầu hết các giới sư không hiểu lời của Tôn giả đã đề xuất ra nguyên tắc như thế này, khi mà tôn giả Ca Diếp ổng kết tập kinh giới rồi đó thì cái câu mà ông đề ra ông nói như thế này này: “Điều Phật đã chế chẳng được phép bỏ, dù là những cái giới nhỏ, điều Phật chưa chế chẳng được thêm vào”. Đó là cái ông Ca Diếp ra cái điều lệ khi mà ông kết tập kinh xong rồi. Thì khi mọi người đều thông qua hết rồi, chấp nhận đó là đúng rồi, thì bắt đầu ông có ý kiến, tôi có ý kiến những cái điều mà Phật đã chế ra rồi dù nhỏ dù lớn không được phá bỏ, mà những cái điều mà Phật chưa chế ra thì chắc không có được ai mà thêm vào, ông xác định như vậy. Bây giờ quý vị có đồng ý không, ờ đồng ý thì như vậy là sau này không có được ai thêm vào, mà cũng không có ai được bớt ra. Đó là ông quyết định như vậy, ông Ca Diếp hồi đó ông quyết định như vậy thì tất cả 500 vị Alahan lúc bấy giờ đưa tay lên đồng ý hết, vậy mà sau này phá vỡ dữ tợn đó. Họ đồng ý ngoài mặt chứ trong bụng... Thì lúc bấy giờ các vị ấy thánh tăng người ta đồng ý rồi nhưng mà sau này các vị đó chết đi hết rồi, thì cái số đệ tử sau này tu chưa chứng đó thì mới bắt đầu tuôn nhau mà sửa. Sửa cho đã đi để mà sống cho nó được hạnh phúc hơn. Lời nói này tôi xem hết các bộ luật do cách giới sư soạn ra rồi dịch thuật đều đã chẳng hiểu câu nói này.Nghĩa là Thầy đọc hết các bộ luật Thầy thấy hầu như là câu nói này thì các Giới sư mà soạn kinh giới ra họ không hiểu cái lời nói của ông Ca Diếp. Chúng ta phải hiểu lời nói của ông Ca Diếp nếu mà nói ra như vậy thì cái giới luật của Phật là một cái giới luật khô cằn cỗi, không linh động, không đáp ứng phù hợp cho thời đại đi lên hoặc về sau. Thì lời nói đó là hầu hết các cái vị Giới sư họ hiểu qua cái chỗ như là cái kiểu giới bổn đó, cho nên nó khô cằn đó, còn Thầy thì hiểu cái lời nói của ông Ca Diếp không phải vậy đâu. Nghĩa là ông Ca Diếp xác định rằng các giới luật của Phật đã đặt ra là làm Thầy cho tất cả các thầy Tỳ Kheo sau này nó linh động, và nó như là một đức Phật sống tại thế, cho nên không được thêm mà cũng không được bớt gì hết. Nghĩa là ngay từ giới luật đó chúng ta có thể linh động được mà không phải thêm giới luật trong đó.

Thầy ví dụ chẳng hạn bây giờ Phật đâu có cấm uống cà phê, đâu có cấm hút á phiện mà bây giờ chúng ta linh động là ngay cái giới thứ năm chúng ta biết rượu là nghiện ngập làm cho mất trí tuệ, cà phê cũng làm nghiện, mà thuốc phiện cũng làm nghiện con người, thuốc lá cũng làm nghiện con người, thì lấy cái giới thứ năm đó mà chỉ họ ra đừng có phạm, chứ còn đặt thêm cái giới thứ sáu đâu, phải hông? Các thầy thấy Thầy có đặt ra cái giới thứ sáu đâu. Chỉ trong cái giới thứ năm mà Phật đặt ra như vậy nó đủ trọn vẹn ở trong đó rồi. Những cái gì mà làm cho chúng ta, mà gây cho chúng ta những cái thích thú theo các dục lạc của thế gian thì dẹp nó qua một bên đi. Đó là cái điều của giới luật của Phật như vậy, thì nội cái giới thứ năm nó đã đủ cho chúng ta rồi, cấm người ta uống trà này, cấm người ta uống cà phê này, cấm người ta không có hút á phiện này, không có hút cần sa này, không có hút thuốc lá này, thì đủ rồi thì nó là giới thứ năm thôi chứ còn cái gì nữa. Thầy có thêm cái giới nào đâu mà nói là Thầy thêm.

Đó thì như vậy là chúng ta linh động được trong mọi thời đại, đó chứ còn nếu mà dạy giới luật mà không linh động vậy thì cứ chế ra, chế ra rồi bớt bớt, chế ra rồi bớt thế là một hồi 348 giới vậy chế riết ra một trăm giới, chế riết một ngàn giới nữa, chế riết rồi cái bản.. Bởi vì cái ngày mà hồi mới độc lập đó thì cái bản hiến chương có bao nhiêu giới thôi, thì giờ tính ra không biết bao nhiêu giới nữa. Bộ luật bây giờ nó dầy như vầy, trời đất ơi, dân chúng đụng tới đâu cũng đụng ráo hết, phải hông các con, phải hông? Đó là cứ mỗi ngày Quốc Hội cứ chế giới chế giới riết ra...trời ơi bộ luật Dân sự với bộ luật Hành sự gì mà nó quá nhiều, bớt thì hông thấy bớt mà chế ra riết. Đó Thầy nói bởi vì giới luật của Phật mà nếu mà cứ cho mà chế thêm như ông Ca Diếp, bởi vì ông Ca Diếp ông nói câu nói này, chặn đứng lại, giới luật của Phật đủ linh động đủ cái sức mà có thể làm cho người tu sĩ thanh tịnh được trong giới chứ đâu có cần phải chế thêm, mà bớt ra thì không được, bởi vì bớt ra làm thiếu, thiếu tức là cái oai nghi tế hạnh nó bị mất đi. Cho nên mình thấy những cái giới nhỏ nhặt chẳng hạn như Thầy nói giờ đó mình đứng để cho mọi người đều là xá mình rồi từng người tuần tự bưng cơm từng bát đi, xới bát này nó có cái trật tự oai nghi chứ gì, mà giờ mình bớt cái giới đó đi, thôi tới bữa cứ ngồi ăn đi, rồi đem cơm ra thì mọi người xúm nhau người này xúc rồi tới người kia, coi có phải chúng ta giành giựt nhau không, còn oai nghi tế hạnh chỗ nào không? Tuy nó là cái giới nhỏ nhưng mà nói lên được ý chí nhẫn lại của chúng ta trong khi chúng ta đứng chờ. Đó là một cái sự tu tập của chúng ta, đó là cái sự rèn luyện con người của mình có cái đức tính nhẫn nhục của chứ, còn nếu không có vậy thì chúng ta bộp chộp lắm, ai lại hổng muốn đi trước, ai cũng muốn ngồi trước cho khỏe. Bởi vì cái đó là cái dục lạc mà, cho nên giới luật nó làm cho chúng ta hạn chế, tránh xa những cái thứ dục lạc, ly dục mà, chúng ta hiểu được như vậy chúng ta mới biết được con đường giải thoát chứ.

Đó hôm nay Thầy nói hết để quý Thầy thấy rằng khi mà dạy về Giới luật, rồi đây tới cái giai đoạn mà thứ ba của giáo án mà dạy về cái Giới Hành, tức là 37 phẩm trợ đạo, Thầy phải dạy hết cho quý thầy thấy trong cái hành như thế nào để đạt được những cái giới của chúng ta, chứ đâu phải là cái gì khác đâu. Bởi vậy nó mới toàn diện là thầy của chúng ta, chớ còn ông thầy mà nó thiếu khuyết một chút thì làm sao ông thầy dạy chúng ta được. Ông thầy mà không có đủ 3 cái oai lực như vậy thì không thể dạy chúng Tỳ Kheo sau này, không thể dạy cái đời sau này, mà đủ 3 cái oai lực như vậy tức là cái giới luật mà đức Phật đã di chúc lại làm thầy chúng ta thì mới có đủ 3 cái oai lực đó. Chỉ có Giới mới đủ thôi, chứ không có một người tu sĩ nào mà đủ hết, ở đây Thầy nói, thật sự Thầy cũng có những cái sở trường của thầy chứ làm sao mà Thầy toàn diện được hết cái đó, cho nên Thầy đâu phải là thầy của quý thầy  mà chỉ có giới luật nó mới đủ toàn diện ba cái oai lực đó. Cho nên Giới Luật là thầy của quý thầy, còn bây giờ Thầy có thực hiện cái gì đi nữa nó cũng không phải là đệ nhất được.

Đó ví dụ như bây giờ, bây giờ Thầy giảng cho quý thầy nghe như vậy thì Thầy có cái sở trường của thầy ở chỗ nào ở trong đó thôi chứ không thể nào Thầy toàn diện hết được, cho nên Thầy không thể nào làm thầy của quý thầy được. Mặc dù những cái khác Thầy làm được nhưng mà nó không phải sở trường của thầy, thí dụ như bây giờ Thầy thí dụ á, thầy dùng cái Tứ như ý túc, Dục như ý túc, một thân Thầy biến ra một thân được nhưng mà nó không phải là chuyên môn của thầy, Thầy làm được nhưng mà nó không phải chuyên môn, còn cái sở trường của người ta nó chuyên môn lắm. Chẳng hạn như bây giờ Thầy phải 2 phút Thầy mới biến ra được một con người như Thầy ngồi bên, còn cái ông mà chuyên môn nháy mắt cái ngồi ra cả đống rồi. Nó chuyên môn mà, nó lanh, nó lẹ. Các con hiểu điều đó, cho nên người ta chuyên môn, người ta đệ nhất người ta phải nhanh. Còn ông Xá Lợi Phất, khi mà hỏi ông thì ngay đó ông phóng ra ông trả lời liền không cần suy nghĩ, còn Thầy Thầy đâu đệ nhất trí tuệ được cho nên Thầy phải suy nghĩ rồi Thầy mới trả lời. Thì Thầy trả lời cũng đúng, nhưng ông Xá Lợi Phất ông ấy phóng ra liền, còn Thầy phải có thời gian, cũng ít ra một phút Thầy mới trả lời được, còn ông ta đâu cần, hỏi rồi trả lời liền, thì như vậy là người ta đại trí tuệ, còn Thầy thứ tiểu trí tuệ mà đem ra mà làm sao làm thầy thiên hạ được, phải hông? Thầy nói như vậy là quý thầy sẽ biết được ở trong con đường của Phật pháp là cái người nào làm thầy của mình, còn giới luật của nó đủ hết trong này rồi. Cho nên hỏi tới đâu là nó phóng ra nó trả lời liền tức khắc chứ nó không có chậm chạp như chúng ta đâu. Bởi vì nó tròn đầy tất cả, các sở trường nó được đầy đủ hết như đức Phật ngày xưa. Bởi vì chỉ có Giới Luật mới chính đức Phật còn tại thế, cho nên ông Phật ông xác định nghĩa là Giới Luật còn là ta còn, mà Giới Luật mất là ta mất, mà Giới Luật còn thì đạo ta còn, giới luật mất thì đạo ta mất. Cho nên cái Giới Luật mà hôm nay Thầy giảng cho quý thầy thấy đó, đó là cái Giới Luật đó, chứ không phải cái giới bổn theo các sư mà dạy về giới luật kết tập lại đó gọi là giới, giới đó là thầy của quý thầy đâu.

Lời nói này tôi xem hết các bộ luật do các Giới sư soạn ra và dịch thuật đều chẳng hiểu câu nói này, nghĩa là không hiểu cái lời nói của ông Ca Diếp. Nếu đọc lại kinh giới cho kỹ từng chỗ của Phật chế giới ra thì dù bất cứ thời đại nào, xã hội nào tiến đến đâu, lùi đến đâu thì những chế giới này đều phù hợp cho mọi hoàn cảnh xã hội và sự thay đổi của thời đại đó. Rất ăn khớp và rất linh động, không cần luật sư chế giới thêm mà cũng không cần giảm bớt, bởi vậy đức Phật mới di chúc lại các thầy Tỳ Kheo phải lấy Giới Luật của ta làm thầy, bởi vì nó đủ như vậy đó, nó đủ cái oai đức nó như vậy mà nó linh động như vậy. Trường hợp thời đại của chúng ta tiến bộ tới mức độ nào thì cái Giới Luật của chúng ta cũng tiến tới mức độ đó. Mà thời đại lùi đi đến mức độ nào đến khi mà lạc hậu đi đó, còn những cái bộ lạc, thì giới luật của Phật nó cũng lùi lại để đứng cái tầm vóc đó để hướng dẫn người ta tu giải thoát. Thấy Giới Luật của Phật nó vi diệu vậy, chứ không phải nói thời đại của chúng ta tiến bộ thì giới luật của Phật đã cách đây 2540 năm nó lỗi thời rồi, như mấy ông giới kinh đều nói là lỗi thời rồi, nó không hợp.

Đó là không hiểu Giới Luật của Phật, mà Giới Luật của Phật đã có cái sự định đoạt trước của đức Phật đã suy nghĩ. Cho nên đọc lại kinh giới chúng ta thấy ông Phật ông không phải ông chế giới có một lần đâu, ông chế nhiều lần mới chấp nhận một giới của ông. Các thầy phải hiểu cái sự kỹ lưỡng của đức Phật như vậy, chứ ông chế ra một lần ông để đó cái rồi bắt mình thì như vậy ông chưa có chính xác đâu. Cho nên nhiều lần ông chế, có khi một cái giới ông chế 3 lần, 5 lần, quý thầy học kinh giới quý thầy biết liền à, chứ không có ít.

Tới đây thầy dạy giới bổn rồi thấy ông Phật ông chế, sửa đi sửa lại nhiều lần để mà chính xác cho sau này sẽ làm thầy của các vị Tỳ Kheo, ông đã biết trước cái vấn đề đó, trước khi ông còn 10 năm, 20 năm, ông thị tịch là ông đã biết từ khi mà ông soạn, ông chế giới ra là ông đã biết được cái người nào là thầy của chúng Tỳ Kheo sau này. Cho nên ông rất kỹ trên cái vấn đề mà viết ra cái bộ Giới Luật chứ đâu phải là viết một cách hàm hồ như chúng ta bây giờ, đặt ra cái thanh quy bữa nay trật bữa mai trật thì sửa lại, không phải đâu, đó là ông thầy của chúng ta thì đức Phật phải chỉnh đốn cái ông thầy cho những vị Tỳ Kheo sau này, cho những người đệ tử theo đạo Phật sau này. Cho nên đức Phật phải chỉnh đốn nó rất kỹ chứ không phải là thường.

Bởi vì đọc chúng ta mới hiểu được cái chỗ chế giới tại sao chế nhiều lần chứ còn nếu mà ông Phật coi thường giới thì ông chế một lần thôi, được được thôi chứ còn chế đi chế lại làm chi cho mất công. Bắt buộc họ cứ khép như vậy thôi còn phải chế giảm tới giảm lui cho nó phù hợp đó, nó phù hợp bởi vì cái người này phạm vầy, người kia phạm như vầy mà nó chỉ có một cái giới thôi mà bị phạm vầy, mà cái người trường hợp này, người trường hợp kia nó phải có sự sai khác cho nên Phật mới chế ra nhiều lần vậy để cho nó chỉnh đốn lại cái giới đó cho nó phù hợp.

Nếu Giới Luật chưa được chỉnh đốn thành một pháp môn bất di bất dịch, còn có sự thay đổi, thay đổi thêm bớt chắc chắc Đức Phật không di chúc các thầy Tỳ Kheo lấy Giới Luật làm thầy.Nghĩa là nó còn sự thay đổi như cái lời của ông Anan mà học lại đó, khi đức Phật sắp nhập diệt thì nói có những cái lỗi nhỏ nhặt, có những cái giới luật nhỏ nhặt thì cần phải bớt đi, thì ông Ca Diếp mới bắt tội, sao hồi đó ông Phật nói vậy sao không hỏi những cái giới nhỏ nhặt nào, bớt thì phải hỏi những giới đó là giới nào mới biết mà bớt chứ còn bây giờ ông nói cái giới nhỏ nhặt tôi biết cái giới nhỏ nhặt nào mà bớt, phải không? Các thầy hiểu, ông nói chỉ nói bừa thôi chứ đâu nói chuyện đó được, ờ Phật nói những cái giới nhỏ nhặt cần phải bớt ra, thì ông hỏi thưa đức Phật, bạch đức Thế Tôn vậy những giới nhỏ nhặt đó là giới nào, giới nào mà đức Phật bảo bớt ra thì đức Phật chỉ định cho chúng con thì sau này chúng con bớt ra, còn đằng này tại sao ông không hỏi, bây giờ ông nói những cái giới nhỏ nhặt bớt ra, tôi biết  cái giới nào tôi bớt ra, đọc thì đọc hết cái bộ giới vậy rồi, bây giờ biết cái giới nào là nhỏ, phải hông? Thì thử hỏi các thầy coi cái ông Anan có nhiều chuyện không, thành ra Thầy nói đây là những người sau đặt điều chứ không phải ông Anan nói đâu, ông Anan không có bao giờ nói ra cái điều đó đâu. Đặt điều ra nhiều cái thứ chuyện để mà phá giới chứ không phải, để thêm bớt ra đó.

Bởi vì mình xét ra những người mà trong cái thời đức Phật là những bậc người mà không có bao giờ mà vọng ngữ, phi thời. Không lý cái trí tuệ của ông Anan là người đa văn như vậy mà khi Phật nói vậy mà ông ấy không hiểu sao mà hỏi. Đâu có ngu si đến mức độ đó, để tới ông Ca Diếp nhắc vậy mới thấy cái lỗi của mình thì đâu có cái chuyện đó đâu, một người mà đa văn thông minh nói đâu nghe đó rồi thì đâu phải là người thường, mình có nghe rồi mình như cái máy này không, mà mình còn nhớ kia, mình còn biết kia, còn cái máy này mình nói đâu nó thu vô đó, còn ông Anan như cái máy catset chứ gì, ông Phật nói rồi ông nhớ rồi ông kết tập kinh điển ông nói vanh vách không có một cách nào mà sai hết, Phật nói sao ông nói y như vậy.

Đó thì quý thầy thấy trên cái vấn đề đó phải là một người có trí tuệ thông minh như ông Anan chứ đâu phải là người tầm thường, thế mà ông Phật nói cái chuyện như vậy mà ông ấy không hỏi, thì như vậy là ông như thế nào. Họ đánh giá trị của ông Anan quá thấp kém, làm y như là mình ý, nói ra rồi không nhớ gì hết, quên hết, đầu óc chắc bộ lo đi chợ, ăn hủ tiếu. Cho nên cái lời nói mà có những Giới Luật nhỏ nhặt sau này mà cần phải thêm bớt, cần phải bớt đi, tức là người sau này đặt điều ra chứ còn không phải ông Anan hoặc là một vị Thánh tăng nào trong cái thời đức Phật mà nói điều đó hết.

Còn nói Giới Luật không linh động, chết cứng là tại Giới sư chế cứng chứ không phải Giới Luật của Phật mà chết cứng. Nghĩa là mình chế giới ra mình không có hiểu giới, mình chế giới ra rồi mình gò bó bắt buộc người ta phải giữ gìn vầy thành ra cái giới hành nó không có. Do đó đâu có biết, chỉ thấy ba cái như là Tứ diệu đế này, Tứ như ý túc, rồi thấy như là Thất giác chi nè, rồi thấy Tứ niệm xứ nè, họ nói đó là pháp tu. Chứ họ đâu có hiểu đó là cái giới hành của người ta, họ đâu có hiểu cho nên mấy ông Giới sư này ông đâu có hiểu là 37 phẩm trợ đạo là Giới Hành của Giới Luật của Phật. Ông đâu có hiểu, cho nên ông thấy đó là pháp môn tu chứ đâu phải là giới, nhưng cái người mà người ta am hiểu giới người ta biết đó là cái hành động để thực hiện cái giới. Mà cái giới là cứu cánh, cái giới là thiện pháp nó làm cho chúng ta thoát khỏi sự đau khổ. Cho nên đó người ta mới biết là giới hành, còn cái người không tu không biết do đó thấy đó là pháp môn chứ còn 37 phẩm trợ đạo là pháp môn tu chứ đâu phải là Giới Hành. Còn người tu người ta biết đó là Giới Hành, để áp dụng cho chúng ta đạt được cái giới cho nên nó làm cho tâm chúng ta mát lạnh.

Đó thì quý thầy thấy, ở đây Thầy giải thích rất rõ, cái sai cái lệch của cái người, từ cái người xưa cho đến bây giờ chứ không phải là cái người bây giờ không đâu. Tại vì họ không có chứng đạt được cái sự tu hành của họ, họ không có cái đầu óc của một cái người chứng cho nên họ không thông minh được, cho nên họ không thể thấy được, họ chỉ tưởng giải, kiến giải của họ ra bằng cái cách nghĩ tưởng của nhà học giả. Họ nói họ lý luận trên mây xanh mà rồi rốt rồi cuộc họ không hiểu Phật pháp cái gì hết. Giới luật của Phật là ông thầy sống động của chúng ta, như đức Phật còn tại thế, bởi vì giới luật của Phật phải được như là ông thầy mà sống động như đức Phật. Ông Phật bây giờ là một cái Giới Luật rất là sống động cho nên chúng ta hỏi cái gì là ông trả lời liền ngay cái đó, thì cái ông thầy Giới Luật mà đức Phật đã chỉ định cho chúng ta sau này nó cũng sống động như vậy chứ sao lại chết khô cằn.

Đó thì quý thầy mới hiểu được cái chỗ mà Thầy giảng cái Giới Luật hôm nay mới thấy rõ đường đi của đạo Phật là ông thầy của chúng ta đó. Cho nên Giới Luật là pháp môn rất linh động cho mỗi trường hợp, mỗi hoàn cảnh, mỗi con người để thực hiện tu tập có kết quả ngay, thiết thực hiện tại mới xứng là ông thầy của các vị Tỳ Kheo, đâu như Giới Luật mà quý vị Giới sư đang giảng dạy. Các vị này đang dạy giới đều chết cứng cho quý vị, họ không hiểu gì về giới luật của đạo Phật, họ không hiểu ngay cả chữ Tam vô lậu học. Họ không hiểu chữ Tam vô lậu học là cái gì nữa thì làm sao dạy pháp môn của Phật, họ hiểu theo kiểu thế gian thường tình Giới là giới điều, là pháp luật, là bắt buộc mọi người tuân theo phải giữ gìn dù có khổ đến đâu cũng phải giữ gìn, đó là cái sai thứ nhất.

Giới Luật của Phật là pháp môn vô lậu, khiến cho người tu được giải thoát thế mà pháp môn này trở thành kiết sử, triền phược trói chặt người ta tu hành. Có phải không, các con thấy cái Giới bổn mà đưa ra có phải là kiết sử không, có phải là sợi dây trói chặt họ không? Cho nên họ khổ quá, trời ơi ăn ngày ba bữa đỡ, còn bây giờ ăn ngày một bữa như vầy thế này, thế này, thế này phải khổ không? Có thấy giải thoát gì đâu, ăn một cục đường một chút cũng hỗng cho, uống ly nước chanh cũng hông được, phải hông các thầy cứ nghĩ cái điều đó, gì mà quá khổ đâu phải là nuốt cả bụng hoặc là ăn bữa cơm như người ta đâu. Uống có chút xíu cũng không được, cũng phi thời phi thời. Đó thì như vậy là các thầy thấy nó khô cằn, nó thành những cái sợ dây kiết sử nó trói buộc cái người tu của chúng ta trở thành quá khắc khổ vì thế mà họ phải phá giới và thay đổi giới bằng cách bịa chuyện đức Phật cho bỏ những giới nhỏ nhặt. Nghĩa là họ phải bịa ra bỏ những cái chuyện mà bỏ những cái giới nhỏ nhặt để cho phù hợp với bộ phái của mình.

Định là một pháp môn vô lậu thì Thiền sư lại biến thành pháp môn ức chế tâm, bởi vì Tam vô lậu là Giới, Định, Tuệ mà, bắt đầu ông Thiền sư thì ông lấy cái định, ông lấy cái pháp môn định, định vô lậu nó làm cho chúng ta hết lậu hoặc thì ông lại chế tâm ổng. Ông làm ông nén tâm ông ấy xuống cho giữ tợn đi, nén tâm nên tham sân si lậu hoặc không hết, bởi vì mình nén tâm làm sao hết, còn người ta có cái pháp hành người ta nó xả tâm ra, nó ly ra, nó dùng pháp hướng nó quán triệt, nó làm cho xả ra hết cho nên tham sân si nó không còn, còn cái này ông nén tâm ức chế cho hết vọng tưởng, rồi ông nén ông tâm xuống, đè xuống cho đừng tham sân si. Lậu hoặc của ổng đầy rẫy ở trỏng, càng nén nó như cái lò xo à, cho nên đến cái lúc mà ông làm không được, đè không được nó bật lên thì ông nói là tạp khí, phải hông?

Đó là những cái điều mà người ta không có hiểu được cái Định vô lậu mà trong tam vô lậu học, mà người ta đã biến nó thành các pháp môn thiền định cái kiểu nén tâm. Thì bây giờ các thầy cứ nghĩ, ngồi đây mà cứ hít thở nén tâm, ức chế vọng tưởng thì mai mốt nó bị tẩu hỏa nhập ma chứ sao. Làm sao trật được điều đó, còn ở đây tâm người ta ly dục ly bất thiện pháp sạch hết rồi, đó là giới luật chứ gì, cho nên bắt đầu người ta điều khiển cho nó ngưng nghỉ, ngưng nghỉ, nó ngưng hết, thì nó ngưng nó vô định chứ gì thì nó làm chủ được sinh tử. Có cái gì đâu mà khó, còn mình nén mình có ngưng được hông, nén riết nó bực tức trong người, nó rối loạn thần kinh, nó điên khùng hết cả đám chứ ở đó, may mà tu ít ít chứ mà tu nhiều nó mới chết được đó. Người nào mà siêng năng nỗ lực tu thì nó bị nén nhiều, mà nén nhiều thì nó tức tối nó làm cho cơ thể bị rối loạn cho nên nó đi tới chỗ này tới chỗ kia nó thành bệnh. Còn cái người tu cầm chừng chơi chơi, tu không không thấy gì hết, lúc có vọng tưởng lúc hết vọng tưởng cũng tu, nhưng mà tu không có tích cực tối đa đó thì cái người đó không có bị rối loạn cơ thể mà nó cũng chẳng tới đâu. Lúc thì ngủ ngục ở trong đó, lúc thì tỉnh bơ không vọng tưởng, lúc thì an lạc khoái quá, lúc thì thưởng thức cái này, lúc thì thưởng thức cái kia, ngồi đó mà thưởng thức đủ mùi vị không khoái sao, cho nên Thiền sư khoái cái đó lắm. Cho nên mới tạo cái định ức chế tâm để mà ngồi thưởng thức các cái tưởng lạc ở trong đó chứ có cái gì hơn đâu, đến cuối cùng rồi cũng rủ nhau đi xuống địa ngục cả đám chứ làm sao hơn được, biết đường đâu mà đi khỏi cái địa ngục đó. Bởi vì đang ở trong cái dục lạc, cái hướng mà chạy theo cái hưởng lạc đó, ngồi thì nghe nó không vọng tưởng, nghe nó khinh an, khoái quá, trời ơi, cái này là thiền định rồi nhưng mà không ngờ cái đó là cái thứ dục lạc, dục lạc của tưởng dục, đó thì còn ham cái đó tức là còn tưởng dục chứ gì, thì cái đó nó sẽ đưa mình cái hướng đi xuống địa ngục chứ cái gì nữa. Như vậy thiền định của họ không thiết thực hiện tại, chỉ là một nguồn an ủi suông cho người tu.

Tuệ là một pháp môn vô lậu thế mà họ lấy tưởng kiến làm tuệ, đó bây giờ mà nói qua một ông thầy dạy kinh kiến giải kinh sách bằng cái này cái kia đó, thì đó là họ lấy cái tuệ vô lậu của Phật mà họ đặt thành cái tưởng kiến của họ làm tuệ, nên càng tu cái bản ngã càng to. Họ tu riết rồi thấy họ sao mà dữ tợn thấy ớn, đó là bản ngã họ càng to, mà họ trí tuệ họ nói thôi, kinh sách nào họ cũng thông suốt hết, bao nhiêu bộ kinh họ viết ra cũng được hết mà đụng tới họ thì mới thấy cái mặt họ nó rầm rầm ra một đống. Đó, bản ngã càng to, xây dựng đường lối tu hành bằng tập thể, bè phái do đó mới có sự chống đối lẫn nhau trong đại gia đình của Phật giáo tan nát. Đó bởi vì cái bản ngã to lớn thì phải xây dựng bè phái to lớn, bành trướng chỗ này, bành trướng chỗ kia, cái phái của mình mà phải bành trướng chỗ này chỗ kia để cho nó thành lập cái bè phái của mình, do đó mới có sự chống lại cái bè phái bên kia, bè phái bên nọ, cho nên chống đối nhau làm cho cái đại gia đình Phật giáo của mình càng ngày càng tan nát, chứ có tốt lành gì đâu, quý thầy thấy rất rõ ràng mà. Ông thầy này thì chỉ trích, ông thầy kia chê, ông thầy kia chỉ trích ông thầy nọ chê, chê nhau chê qua chê lại cuối cùng thì chẳng ông thầy nào giải thoát. Đó là sự hiểu biết Tam vô lậu học của thời đại Phật giáo hiện nay, đó họ hiểu qua cái tam vô lậu học là như vậy đấy. Đã là vô lậu mà họ không thành vô lậu mà còn bè phái ra thêm nữa thì thử hỏi cái đó không phải là cái bản ngã của họ sao.

Tóm lại:

- Luật sư biến giới luật thành giáo điều, pháp luật, bằng chứng là các bộ luật đang hiện hành trên thế gian này. Đó, bằng chứng là lấy các bộ luật đó chúng ta thấy rõ ràng là nó biến thành pháp luật chứ không có gì khác hết, thì đó là thuộc về luật sư đó, họ biến giới luật thành giáo điều, pháp luật bằng chứng các bộ luật của họ đang hiện hành ở trong các chùa Phật giáo bây giờ đó.

- Thiền sư thì biến Định vô lậu của đức Phật thành giáo điều gây ức chế tâm, nén tâm, bằng chứng là những bộ sách thiền đang tung ra thị trường buôn bán khắp nơi.

- Kinh sư thì biến Tuệ vô lậu của Phật thành tưởng kiến làm cho tri kiến con người góp nhặt những hiểu biết đó trở thành kiến chấp. Mà đã có kiến chấp thì ngã chấp càng to, thay vì trí tuệ vô lậu thì diệt ngã xả tâm để được giải thoát, càng huân tập tưởng kiến nhiều thì sinh ra tranh luận, hí luận khiến cho người ta không giải thoát được, bằng chứng kinh sách bán đầy chợ, thậm chí trên vỉa hè đường phố.

Nghĩa là bây giờ kinh sách quý thầy có thấy không? Kinh sư viết thôi quá nhiều để làm gì, để bày bán trên vỉ hè, mà kinh sách của Phật mà bày bán trên vỉ hè có cái nghĩa lý gì không? Thầy đi qua chùa Xá Lợi Thầy thấy nó để một cái hàng vầy, mà mấy sạp dài dài ở trên cái lề đường, chỉ có cần cái mà mình đi xe Honda mình ngồi ở trên yên đó thôi rồi mình kề nhô sát cái lề cái rồi mình lạng lạng vầy…Trời! Kinh sách mà ngồi trên xe mà thỉnh kinh, trời ơi, ông Tam tạng ông đi thỉnh kinh mấy thầy biết, trần ai khoai củ mới được cái bộ kinh, mà đến đó còn phải lo lót cái bình bát bằng vàng mới được xách kinh về, còn bây giờ mình chỉ rề cái xe lại mình ngồi lật lật cái rồi quăng hai ba đồng rồi lấy quyển kinh đi về. Kinh sách rẻ quá trời, mà dễ thỉnh, khỏi cần đứng xuống, khỏi cần chắp tay xá nữa, phải hông? Các con thấy kinh sách đó là cái loại kinh sách của kinh sư đó, bởi vậy còn cái gì là quý trọng của Pháp bảo nữa đâu.

Bởi vậy khi mà cái giáo án của Thầy ra các con phải nhớ rằng lưu ý cái vấn đề này, nó là Phật pháp hoàn toàn là của Phật đó, mà nếu làm cái hành động đó là mấy con đọa địa ngục đó chứ không phải là chuyện đơn giản đâu. Cái gì mà cần nghe là nghe, mà cái gì không cần nghe là quý vị không được cho nghe. Tại sao? Tại vì chúng ta không làm khổ ai, có những lời Thầy giảng là Thầy phải giảng hết ra để cho quý thầy biết thôi, còn những điều mà chúng ta không được cho người khác nghe là tại vì người ta, đừng có nên làm động những người mà họ đang phạm giới, chúng ta phải thương họ chớ, nói ra làm cho động tâm họ thì chúng ta không nên nói, chúng ta chỉ nghe biết để chúng ta tu tập sửa mình, để thắp sáng lại cái ngọn đuốc của Phật pháp. Còn bây giờ đem băng thầy ra cho thiên hạ nghe rầm rầm thì thử hỏi cái thế gian này, cái đạo Phật bây giờ nó đảo lộn xuống cũng như cái đầu nó trồng chuối ngược xuống dưới hết, nó đưa hai cẳng lên trời nó đi chứ làm sao mà nó đi được nữa, nó con biết ông thầy nào bây giờ cũng đi ra đường cũng ụp mặt như vậy chứ làm sao ngó ai, hiểu kinh hiểu thiền hiểu đó thì còn ngó ai được nữa, thử hỏi mấy ông đã chứng nghiệm được cái chứng của mấy ông chưa, thành ra mấy ông có làm sao mà lôi cái người nào ra mà thực hiện được cái này đâu, giới không được này, rồi thiền định cũng chẳng làm xong gì hết. Trí tuệ siêu việt của họ có làm được cái gì đâu, một thân biến ra nhiều thân được không, thử mấy ông nói mấy ông ngon đi thì mấy ông làm coi được không, có ông Thiền sư nào ở trong cái đời nay có làm được không? Thử hỏi họ, thử hỏi như vậy các thầy nghĩ sao, cho nên ông càm chiếu ngược ông đi thì sao. Còn ra đường chắc chắn ông phải lấy cái khăn ông che cái mặt ông lại chứ làm sao dám ngó ai.

Cho nên đừng có đem những cái này ra để cho người khác nghe làm cho người ta khổ, thì không có được. Để lần lượt đến cái thời điể nào nó tốt, nó phù hợp thì cái giáo án này ra là một cái cuốn sách, cuốn kinh của Phật nó đầy đủ những cái điều hành, những pháp hành, những cái lý pháp và cái lý hành nó đầy đủ để giúp cho những người chân tu, những người trùng tuyên lại Phật pháp, trùng tu lại Phật pháp thì những người đó họ mới đủ duyên mà nghe cái pháp bảo này.

Kể như quý thầy hôm nay mà được về đây nghe thầy giảng cái lời nói cuối cùng là quý thầy có duyên nhất, chứ nếu là không bao giờ có thể được nghe, và nghe rồi thì không phải là những cái lời Thầy giảng đây mà tung ra thị trường hoặc là tung ra cho mọi người nghe thì cái đó là cái sai của quý thầy. Thầy không muốn làm động một người nào ở trong cái thế gian này, Thầy không muốn làm động một cái giáo hội nào hết, họ làm sao thì mặc họ, nhưng mà cái lời nói cuối cùng của Thầy là cái lời nói để trùng tuyên lại Phật giáo, để làm sáng tỏ lại Phật giáo mà những gì người ta đã lầm lạc, người ta đã ném xuống. Đây là lầm lạc chứ không phải họ cố ý đâu, bởi vì từ người xưa cho đến giờ chứ không phải tự họ bây giờ, còn bây giờ Thầy đã thấy, đã biết qua cái sự tu hành của thầy, Thầy chứng nghiệm được cái sự hiểu biết của Thầy, Thầy nói rõ ra hết để rồi sau này có những người nhờ đó mà người ta thấy được cái đường lối của đạo Phật.

Đó là lỗi các vị tu hành không đến nơi đến chốn mà muốn làm Bồ tát độ chúng sanh, thì cái ông Bồ tát đui mù này sẽ dẫn một đám đui mù đi xuống địa ngục cả đám. Trên thế gian này, sự lường gạt và lừa bịp con người không có chỗ nào hơn và khéo léo hơn là ở trong các tôn giáo. Sự lường gạt tinh vi và vi tế cho thấy người cầm đầu lừa gạt mà họ vẫn tự còn không biết mình lừa gạt mà cứ ngỡ mình là Phật, là Bồ tát độ chúng sanh.

Đó Thầy nói chính cái người mà đang làm cái phận sự lừa gạt thiên hạ, họ cũng chẳng biết nữa, họ  nghĩ mình là Bồ tát làm Phật sự để lợi ích cho chúng sanh thôi chứ họ chưa có nghĩ đó là cái sự lừa gạt. Bởi vì mình dẫn dắt người ta mà mình chưa biết cái mục đích người ta đi tới đâu để giải thoát, rồi mình cứ dẫn dắt, nhắm mắt mà dẫn dắt cứ nghĩ rằng ở đó như vậy là giải thoát nhưng mà mình chưa có tới đó, mà mình chưa tới đó làm sao mà mình biết đường. Vì vậy mình cứ nghĩ tưởng đây là làm những chuyện lợi ích cho người ta chứ không phải là cái chuyện xấu, cho nên cứ dẫn đi, dẫn đi mà còn bỏ biết bao nhiêu phế, biết bao nhiêu con người mà theo tôi mà cái đời họ không ra đời mà đạo không ra đạo. Thay vì họ ở ngoài đời họ làm lợi ích cho bản thân họ và còn giúp cho bao nhiêu người bất hạnh trong xã hội. Còn bây giờ họ vô tu đó, bao nhiêu của hồ hôi nước mắt họ nuốt mà họ có làm gì lợi cho ai không? Đâu có lợi cho ai, họ chỉ xây dựng những cái nơi để du lịch chơi thôi.

Nếu muốn thoát ra cảnh lường gạt, bịp bợm này thì người tu sĩ phải tu cho đến nơi, đến chốn nghĩa là phải chứng được đạo thì mới chứng, mới không còn lường gạt, nghĩa là mình chứng được mình đến cái mục đích giải thoát, mình làm chủ được sanh tử, mình chấp dứt được luân hồi thì lúc bấy giờ mình ra dạy đạo thì mình không lường gạt ai hết, còn nếu mình chưa được thì đó là cái hình thức lường gạt.

Thà là không có Phật giáo, mà đã có Phật giáo thì phải Phật giáo thực chứ không phải Phật giáo giả. Còn Phật giáo giả thì thôi thà là đừng có ở trên thế gian này đi, để cho mang tiếng cái Phật giáo thế này thế khác, người ta cười chê bằng cách này, bằng cách khác, thà là không có nó thì không ai cười, mà có nó phải có cho thực. Và thà là một người, mà một người phải xứng đáng là người tu sĩ của đạo Phật, còn cả bầy mà không xứng đáng thì thôi dẹp quách hết không có chừa cái người nào. Bởi vậy, phải nói thì nói cho hết, quét thì phải quét cho sạch, quét cái nhà mà quét có bên đây chỗ, bên kia chỗ thì rác rưới nó còn, mà hễ quét thì phải quét cho sạch chớ đừng có để cho cái rác rết đó thì làm cái nhà chúng ta nó dơ bẩn thêm cho nên không có ích lợi gì.

Vốn Phật giáo ra đời để giải quyết cái khổ của con người, vì thế giáo lý và Giới Luật của Phật là pháp môn để người tu chứ không phải để người học lấy đó làm cấp bằng danh lợi.

Đến đây là hết phần giới thiệu về giới bổn Patimokka của đạo Phật.

THỌ TAM QUY NGŨ GIỚI

Vậy chúng ta sẽ thọ giới nào, sẽ thọ giới nào trước tiên. Bây giờ mình nói giới bổn mà mình biết thọ giới nào trước đâu, phải hông? À mình thấy năm giới, thường thường người ta nói thọ Ngũ giới chứ gì, rồi Thập giới chứ gì, rồi Thập thiện chứ gì, rồi 250 giới chứ gì, rồi 348 giới chứ gì, rồi Bồ tát giới chứ gì, đó mình nghe kê ra một loạt nhưng mà chưa chắc đã là Ngũ giới là đúng. Bởi vì Ngũ giới nó chưa phải là giai đoạn của nó mà khi một cái người mới bước vào để thọ giới của Phật, cho nên ở đây chúng ta phải hiểu Thọ Tam quy Ngũ giới.

Tại sao người ta nói thọ Tam quy Ngũ giới mà người ta không nói là thọ ngũ giới không? Đó bây giờ Thầy mới mở màn cho chúng ta thấy biết được cái chỗ mà chúng ta thọ như thế nào?

Có người bảo tin Phật chỉ cần thành tâm, hà tất nhất định cần phải quy y, mới thoáng nghe qua dường như là có lý, thật ra thì cái lý đó chẳng vững, nó chẳng có vững đâu, có người nói à mình tin Phật coi như là mình theo pháp Phật mình tu thôi cần gì mà phải quy y. Đó thì như vậy thì chúng ta phải hiểu. Tại sao? Ví như học sinh muốn học phải làm thủ tục giấy tờ đăng ký nhập học. Nghĩa là mình muốn học thì mình cũng phải đăng ký, thì mình muốn theo Phật thì mình cũng phải đăng ký chứ sao mà mình nói cái chuyện mà ngông cuồng vậy, hỗng đăng ký làm sao người ta biết tên biết họ mình có vô học không. Rồi cái trường học đó nó mở rồi ba cái thằng học sinh này không có tên họ đó thì làm sao mà cấp giấy học bạ cấp bằng cho nó. Đó là những cái mà chúng ta phải đem một cái ví dụ cụ thể cho một cái trường học, bởi vì mình đây là một cái trường học Phật cho nên mình bắt đầu mình phải thọ Tam quy. Vậy thì Tam quy là phải là cái giới luật mà thọ đầu tiên chớ cái gì khác hơn hết. Đó thì bây giờ quý vị mới thấy cái giới mà chúng ta thọ đầu tiên là cái giới Tam quý chứ không phải là Ngũ giới đâu, Ngũ giới nó còn sau nữa mà, Tam quy chưa xong mà làm sao, ba cái giới này chưa xong thì thọ ngũ giới làm sao làm được. Lớp thì phải đi từ từ lên chứ, lớp một lớp hai chứ, sao lại thọ giới thọ giới mau quá vậy.

Nghe nói thì người nào cũng nói tôi thọ Ngũ giới hết, ông cư sĩ nào cũng nói tôi thọ Ngũ giới hết mà cái Tam quy thì không hiểu làm sao hết. Trời ơi ba cái giới đầu tiên hỏi tới ông, ông không biết gì hết, ông nói Phật, Pháp Tăng, mà ông nói Phật Pháp Tăng chứ không biết giới. Ông Phật không phải là giới sống động sao, mà Pháp không phải là giới sao, mà Tăng không phải sống giới sao, thì đó là giới còn gì, giới thực tế giới cụ thể giới linh động nữa. Thì ba cái giới đầu tiên không phải quy y theo nó sao?

Đó thì hôm nay Thầy nói như vậy để cho quý thầy biết rằng chúng ta sẽ quy y cái giới nào trước, chứ không phải nói à tôi quy y thọ cụ túc 250 giới hoặc là 348 giới ni đâu, không phải cái chỗ đó là cái chỗ căn bản của chúng ta đâu, mà bắt đầu chúng ta phải thọ cái giới nào trước. Bởi vì học giới mà không rành giới thì làm sao mà biết thọ cái giới nào trước cái giới nào sau, hỏi cái ông mà dạy giới sư, hỏi cái giới nào thọ trước ông nói Ngũ giới, ông này mới nói thiệt là quê mùa, phải hông? Ông không hiểu, tưởng người cư sĩ vô tu là thọ ngũ giới à.

Bằng không trường học không có học tịch nên chỉ được miễn cưỡng dự thính, nghĩa là nó không có học tịch thì người ta có cho mình được dự thính là may lắm mà miễn cưỡng chứ làm sao người ta biết được thằng học trò đó là như thế nào. Đến cuối niên học không có giấy tờ chứng chỉ học bạ gì hết, một học sinh mà không có đăng ký như vậy đó, không có nhất định như vậy thì phải chiếu theo cái niên học như thế nào mà đạt được, chứng chỉ học bạ như thế nào mà đạt được. Cho nên chúng ta phải có cái sự rõ ràng, phải có sự đăng ký chứng chỉ học bạ để lên lớp, lên cấp từ tiểu học qua trung học rồi đến đại học. Đầu tiên vào tiểu học phải đăng ký, rồi khi mà hết tiểu học rồi phải đăng ký lên trung học, rồi hết trung học rồi thì phải đăng ký lên đại học chứ đâu phải nói tu học luôn một lượt đâu được. Cho nên thí dụ như bây giờ mình đăng ký thọ Tam quy nè, sau đó mình mới đăng ký thọ Ngũ giới chứ, phải hông? Các thầy thấy nó phải đi tuần tự chứ, Tam quy mà chưa xong rồi mình chưa tin ông Phật nổi mà tôi làm sao tôi thọ giới nổi mà tôi giữ gìn được, cho nên uống rượu cứ uống rượu hoài chứ nó làm sao giữ Ngũ giới được, mình tin ông Phật không nổi cho nên mình cứ uống rượu. Đó cho nên cái giới đầu tiên mình chưa có làm được, mình chưa đăng ký được thì mình chưa nên đăng ký cái Ngũ giới và còn thi cử xem có đủ năng lực hay không.

Do đó người theo đạo Phật là phải thọ Tam quy, thọ Tam quy tức là thọ giới đầu tiên trong đạo Phật, đó quý thầy thấy chưa, đây là thọ Tam quy là thọ ba cái giới đầu tiên trong đạo Phật mới đúng cái nghĩa của nó.

Ở đây Tam quy được xem là pháp thiện thứ nhất trong đạo Phật, bằng những hành động cao quý và gương hạnh tuyệt vời của ba giới này, tuyệt vời cả ba giới đầu tiên này, đem lại một cuộc sống an lành tràn đầy thiện pháp cho người cư sĩ đệ tử của Phật. Vì thọ Tam quy là bước đầu giới luật thứ nhất để tiến vào cửa ngõ đạo Phật, đó, ba cái giới đó là mình mới tiến vào cửa ngõ đạo Phật mới được chứ. Còn nếu mình chưa có mà thọ Tam quy thì làm sao mình tiến vào cửa ngõ của đạo Phật được. Cho nên dạy giới luật Thầy dạy rất rành, bởi vì trải qua một cái thời gian mà Thầy về được thầy T.T. khuyên nên đọc lại kinh sách thì Thầy đọc kinh sách là rất nhiều. Bởi vì Thầy đã sống từng mười năm ở trong sự mà thực hiện giới luật ở trong sự tu tập của thầy cho nên Thầy biết đó là cái mấu chốt giải quyết sinh tử luân hồi của con người, cho nên Thầy nghiên cứu cái này rất nhiều vì vậy mà Thầy biết cái giới luật nào đầu tiên mà giới luật nào sau cùng của nó. Chứ còn hầu hết là cái người mà không có tu hành mà đến nơi đến chốn thì không có hiểu nổi cái điều này. Để tiến vào cửa ngõ của đạo Phật, nếu chẳng đi bước thứ nhất này, thì đâu thể bước thứ hai, thứ ba thứ tư được. Muốn đi bước thứ hai, thứ ba ắt phải bắt đầu đi bước thứ nhất, cấp bậc tu hành giải thoát theo đạo Phật của hàng đệ tử lấy theo thứ lớp, lấy theo thứ lớp của giới luật mà quy định. Nghĩa là các thầy thấy không thọ Thập giới thì người ta gọi là Sa Di, phải hông? mà thọ 250 giới thì người ta gọi là Tỳ Kheo nó có cấp bậc rõ ràng mà. Cho nên bây giờ mình thọ Tam quy thì cái cấp bậc của mình là mới bước vào cửa ngõ của đạo Phật, thì như vậy rõ ràng là mình phải có cái sự đăng ký hẳn hoi chứ đừng có nói là tôi tin Phật, tôi chỉ tu theo pháp Phật thôi chẳng cần quy y gì hết, thì như vậy là mình đâu có thọ.

Quy y Tam là lớp cơ bản đầu tiên học về đạo đức nhân quả giải thoát của hàng đệ tử Phật, bao nhiêu giới luật và pháp môn của Phật cũng đều do ba giới đầu tiên này mà lưu xuất ra. Mình phải thấy từ Phật, Pháp, Tăng nó cũng đều ở chỗ đó mà nó lưu xuất ra giới luật của Phật, lưu xuất ra các pháp. Chứ không phải ngoài ông Phật làm sao có các pháp này, ai nói pháp này thì chúng ta biết, không phải từ ông Phật sao, mà ông Phật là cái giới đầu tiên của chúng ta thì nó phải lưu xuất ra tất cả những cái Pháp khác, cái giới khác để chúng ta tu hành, đó là không phải sao? Cho nên khi mà Thầy luận đến đây quý thầy thấy cái vấn đề thầy nêu lên là cái vấn đề rất rõ không có mơ hồ, không có tưởng tượng, mà đây là một cái sự thực, sự thực phơi bày cũng như là mọi vật ở trong cái lòng bàn tay của chúng ta. Bởi vậy tất cả Giới Luật đều lấy Quy y Tam Bảo làm căn bản. Ngoài cái Giới Luật của Đức Phật, pháp môn của Phật tu hành mà lìa xa cái Tam Bảo này thì nó không còn là giới luật của Phật nữa.

Có người cho rằng mình có đủ năng lực xem kinh thì tự mình trực tiếp hướng vào kinh Phật tìm ra con đường thành Phật, đâu cần phải quy y cũng có thể được sự thọ dụng của việc học Phật. Điều này trên lý thuyết thì nghe như là thông, mà trên thực hành thì sai, thì sai bét. Vì sự nghiên cứu vào Phật pháp nội cái để mà hiểu cho đúng còn khó khăn, và đôi khi chẳng hiểu gì cả, mà lại hiểu một cách méo mó làm lệch lạc Phật pháp, hầu hết Phật giáo thời này Phật pháp đều hiểu lệch lạc từ giới đến kinh. Một người mà đã được trang bị kiến thức đầy đủ như những ông tiến sĩ, nhưng đối với giáo lý của đạo Phật mà để kiến thức này nghiên cứu thì Phật pháp chẳng qua là biến thành một thứ giáo lý khô cằn cỗi. Cũng như những người kiến thức tưởng giải, biến giáo lý Phật giáo thành bóng ma trong đêm tối. Nghĩa là những nhà học giả đó, họ biến Phật giáo thành bóng ma trong đêm tối, mà những nhà có học thức, có tiến sĩ mà nghiên cứu Phật giáo thì nó cũng biến Phật giáo thành một cái thứ giáo lý khô cằn, nó cũng không có đem cái gì lợi ích cho con người hết.

Người muốn hiểu giáo lý và Giới Luật của đạo Phật phải là một hành giả, nghĩa là cái người mà hiểu được giáo lý phải là một hành giả tới nơi tới chốn, được một bậc đạo sư, hay một vị minh sư có kinh nghiệm hành trì, tri hành hợp nhất dạy và bảo qua những kinh nghiệm của họ để cho người này tu hành thì mới hiểu được giáo lý nhà Phật.

Đó một người mà muốn hiểu được cái giáo lý của nhà Phật mà chính xác đúng thì cái người đó phải là bậc hành giả, mà bậc hành giả đó không phải tự họ hành mà tự họ hiểu được mà phải có một bậc đạo sư như đức Phật chẳng hạn, hoặc là một vị minh sư có kinh nghiệm hành trì, tri hành hợp nhất, lời nói của họ phải đi đôi với cái hành động của họ, thì họ dạy qua những kinh nghiệm của họ cho cái người này, thì cái người này mới có hiểu được giáo lý, chứ không phải động người nào mà bước vô đọc kinh sách của Phật đều hiểu hết đâu. Người thì hiểu góc độ này, kẻ hiểu góc độ khác cũng như cái thằng mù mà sờ vòi, sờ lỗ tai thì cho nó là con voi, mà sợ cái đuôi cũng cho nó là con voi, mà sờ cái chân cũng cho nó là con voi, mà sờ con mắt cũng cho nó là con voi mà chẳng biết con voi toàn bộ nó là thế nào. Đó là sờ cái giáo lý của Phật là như vậy, đó là sờ còn đúng cái vị trí đó đó, còn nếu mà sờ mà chẳng hiểu đó là cái gì nữa là khác. Đó thí dụ con voi mà ỉa ra cục cứt mà sờ nó chẳng biết con voi nó nằm đây hay chỗ nào…thì cái chuyện đó là còn sai nữa đó chứ đừng nói chi mà sờ biết được cái lỗ tai nó là may lắm rồi, sờ cái vòi biết cái vòi cũng là may đó, còn sợ mà sờ cái vòi nói là cái roi mây thì trật luôn nữa đó. Đó thì tất cả những cái sai sót của người ta ở trong cái đời do tưởng giải và kiến giải mà làm cho lệch lạc Phật pháp mất đi con người tu giải thoát mà bao nhiêu thế kỷ, hàng trăm thế kỷ, hàng ngàn thế kỷ, hàng trăm thế kỷ nay làm cho người ta khó mà đi lại con đường của đạo Phật.

Rất dễ hiểu vì mục đích giáo lý này là chỗ hành động của cuộc sống để đem lại cuộc sống thực, an lành, hạnh phúc cho mọi người, còn kẻ nào nói giáo lý suông là đương nhiên không hiểu giáo lý. Lời dạy của Phật là lời dạy sống động, hành động chứ không phải lời dạy suông, còn hiện giờ kinh sách hiện hành là lời dạy suông, cho nên những ý kiến ở trên đều là sai hết.

Một người chẳng thọ Tam quy mà lại tự xưng là Phật giáo đồ thì như những trang giấy trắng mà chưa có một hàng chữ nào viết trong đó, thì tư tưởng này là tư tưởng không dứt khoát, kẻ này…Nghĩa là cái chỗ này, cái người mà chưa có thọ Tam quy mà tự xưng mình là Phật giáo đồ thì như là cái trang giấy mà người ta chưa có viết chữ nào vào đó hết. Thì cái tư tưởng này đối với Phật giáo nó không có dính gì hết cho nên họ nói vậy, bữa nay họ thấy ờ bây giờ mình nói vậy mai mốt nghe cái Tin Lành nói ngon quá nó nhảy qua, mình đâu có thọ tam quy đâu cho nên mình qua Tin Lành dễ dàng thôi đâu có gì khó, phải không? Cho nên cái ông này ông lừng chừng nhất nè, ông này ổng hiểu Phật giáo một cách chưa có sâu đâu nhưng mà bây giờ thấy nghe hay hay thôi thì mình cũng tự xưng mình Phật giáo đồ đi, rồi mai mốt cái bộ coi hỗng được cái mấy bữa nghèo quá đi. Ba cái ông Tin Lành ông đến cho một số tiền bạc cái thì nhào vô, bây giờ mình theo Tin Lành ngon hơn, trời ơi có tiền, có sắm sửa nhà cửa. Ít ra mấy ông Tin Lành cũng cho mình chiếc xe gắn máy chạy nữa, thì do đó thì tức là được cung cấp những cái đó thì cái ông này ông ấy nhảy qua luôn. Hồi đó tôi đâu có quy y Phật đâu mà tôi sợ, lỡ hồi đó quy y rồi đi ra vậy người ta nói mình ngoại đạo rồi, ờ mình theo ngoại đạo rồi bỏ giáo của mình rồi, thành ra trong đầu óc nó có hai tôn giáo, sợ người ta nói mình theo cái đạo này rồi mà theo đạo khác sợ chết xuống địa ngục người ta chẻ mình làm hai, nên hoảng đi hỗng dám. Còn bây giờ đó mình đâu có quy y đâu mà mình sợ, mình chưa có tôn giáo nào hết mình nói thì nói, mình thấy Phật giáo hay vậy mình tự xưng vậy chứ thôi chứ chưa có ai ấn chứng cho mình là mình đã theo Phật giáo, cho nên vì vậy mà bây giờ Tin Lành nó giúp đỡ mình thì mình theo nó cũng phải ngon thôi có gì đâu mà lo, phải hông. Cho nên nhiều người có người theo Cao Đài giáo bây giờ trở về Phật giáo nói tôi sợ quá tại vì tôi phản đạo thôi rồi thì sao? Hồi đó tôi đưa tay tôi thề là không có thay đổi đạo, mà bây giờ lỡ thề rồi nói làm sao bây giờ? Cho nên cứ dính Cao Đài hoài hông dám ra, phải hông các thầy thấy.Đó là một cái điều kiện mà cái người mà không có dám quy y Tam Bảo đó, là tức là không có dám quy vào cái giới của Phật đó, thì cái người đó họ lừng chừng lắm, họ còn đang lưỡng lự lắm, họ chưa có dứt khoát đâu. Cho nên ở đây, những cái họ lý luận ở trên, họ nói như vậy là những kẻ lừng chừng bởi vì thấy những cái tư tưởng đó là mình đã biết họ là cái loại người nào rồi.

Mình chọn cái tôn giáo đó mình vào là mình phải nghiên cứu cho kỹ lưỡng hẳn hoi mình vào, thì vào cho nó xứng đáng với cái sự vào cái tôn giáo đó. Còn đằng này, biết mình vào đó mình có tu chứng không, thôi để thử thử coi có được hông, được thì mình vô không được thì mình ra cũng không sao, cách thức đó là cách thức như vậy.

Thì tư tưởng này là tư tưởng không dứt khoát, kẻ này là kẻ vui đâu xâu đó, thích thì tự xưng là Phật giáo đồ mà không thích thì thôi, đó là lối thăm dò chứ chưa thực quyết tâm theo hướng thiện của đạo Phật. Những người này thường hay dụng câu tự quy y Phật, thường thường họ nói họ tự quy y Phật đó, coi chừng mà chúng ta thấy ở trong những cái bài kinh mà tự quy y Phật, tự quy y Pháp, tự quy y Tăng đó, thì mấy cái ông này, họ lấy cái cớ đó họ nói tôi tự quy y chứ không cần ông thầy nào quy y hết. Bây giờ quý thầy phạm giới đủ thứ tôi không có quy y mấy ông đâu, tôi quy y Phật, quy y Pháp, tự quy y Tăng chớ tôi không cần mấy ông đâu thì cái đó là điều sai.

Bởi vì Thầy nói cho hết để chúng ta thấy rằng mình muốn quy y Phật thì mình chọn một bậc thầy xứng đáng mình quy y còn không có thì thôi, mình nghiên cứu rồi mình đi tìm kiếm những bậc nào mà giới đức hẳn hòi thì mình đến mình quy y. Còn mình quy y ông thầy phạm giới thì từ đó mình cũng theo ông thầy đó cũng phạm vậy thôi, thầy mình sao thì mình vậy, cho nên ông thầy có vợ con thì mình theo ổng, mình quy y với ổng thì có ngày mình cũng có vợ con, cũng giữ cái chùa cũng như là cái gia đình vậy chứ không khác gì hết. Thầy nói đó là cái sự thật bằng chứng như vậy chứ hổng có làm cái…, còn mình theo ông thầy không vợ con thì cũng đỡ một chút, mặc dù ông có phi thời thì cũng đỡ đỡ chút, còn ông thầy mà có vợ con thì quá tệ rồi, không thể nào mà nói được. À tới đây thì Thầy xin nghỉ để ăn cơm.

Bây giờ chúng ta tiếp tục cái bài học, hiểu một cách cạn cợt đã đưa Phật giáo xuống hố thẳm của mê tín thần quyền hay lạc vào đỉnh núi khoa học, khoa tâm lý học, tất cả sự tự quy y này đã đưa Phật giáo đến chỗ sai lệch này đến chỗ sai lệch khác, cũng như những bậc thầy đứng ra đại diện ba ngôi Tam Bảo để làm lễ quy y, mà vị thầy ấy giới luật chưa nghiêm túc, và tu tập chưa ra gì mà đứng ra quy y cho mọi người, họ cũng ví như một người mù mà dẫn đám người mù đi vào rừng thẳm, thì chắc chắn ông thầy và đám người mù này sẽ chết dưới vực thẳm trong rừng âm u, và có thể không còn một người nào còn sống sót. Bởi vậy bắt đầu vào đạo Phật đừng tự vội quy y Phật, Pháp, Tăng mà hãy nghiên cứu trước, mà phải tìm những bậc minh sư, họ chỉ dạy cho cách nghiên cứu.Bởi vì ở đây thì Thầy nói rằng khi mà chúng ta muốn quy y Tam Bảo đó, tức là thọ Tam quy đó, thì chúng ta phải chọn một cái vị thầy cho hẳn hòi đàng hoàng, một bậc minh sư của Phật giáo. Chứ nếu mà chúng ta chọn không có đàng hoàng, thì ông thầy làm sao thì sau này mình cũng như vậy. Ông thầy phá giới thì mình cũng phá giới, ông thầy có vợ thì mình cũng có vợ, ông thầy ăn uống phi thời thì mình cũng phi thời, ông thầy mà danh lợi thì mình cũng danh lợi. Bởi vì cái ông thầy là tượng trưng cho cái Tăng bảo, mà cái Tăng bảo nó sống gần ở bên mình, cái oai nghi tế hạnh nó không có thì mình cũng chịu ảnh hưởng luôn cái đời sống của mình như vậy mà không thể nào mình thoát ra khỏi. Không thể thầy mình mà sống như vậy mà mình làm khác thầy mình được. Cho nên đó là một cái điều khó cho người đệ tử sau này muốn sửa lại cũng rất là khó.

Bởi vậy bắt đầu mà vào đạo Phật, thì quý vị hãy đừng có vội vàng quy y, đừng có nghe theo cái miệng lưỡi của mấy ông mà hãy nghiên cứu cho kỹ, mà muốn nghiên cứu thì mình phải tìm những cái bậc minh sư mà người ta có Giới Đức, người ta có thiền định sâu mầu á, thì mình đến đó mình xin những cái bậc đó dạy cho mình cách nghiên cứu phật giáo. Kinh điển Phật giáo thì bây giờ không biết cái loại nào đúng, loại nào sai cho nên chúng ta đụng cuốn kinh nào cũng nói là của phật giáo hết thì sai. Vì vậy mà phải cần phải gặp những cái bậc mà người ta có tu đúng của đạo phật, có giới hạnh thì người ta mới chỉ cho mình hợp với nghiên cứu cuốn kinh nào cuốn sách nào chứ không phải đụng đâu mình đọc đó.

Đó là đem cho mình hiểu biết Phật giáo một cách chơn chính rồi từ đó mình rằng mình ghiên cứu xong cái đạo Phật nó tuyết vời  như thế nào nó phù hợp như thế nào, nó đúng cái ước vọng của mình như thế nào thì mới tìm đến cái bậc minh sư đó, người mà mình tin tưởng ông ta là giới hạnh nghiêm túc đó thì mới xin quy y. Rồi ông ta mới đứng ra mới đại diện cho ba ngôi Tam Bảo mà ông ta quy y chứ không phải là mình cứ quy y ông ta đâu mà mình quy y Tam Bảo. Đó là cái, cái đó là cái đúng, rồi cầu xin, mình cầu xin ông ta đứng ra quy y, nhưng nếu mà ông thấy cái tư cách mà ông ta chưa có đủ thì ông chỉ cho chúng ta một người có tư cách hơn ông. Bởi vì những cái bậc mà thiền đức á, những bậc mà giới đức á thì họ nhường lại cho những người mà có cái đức hạnh cao hơn họ khi mà họ thấy họ còn thiếu, còn những người mà danh lợi đó thì ai vô quy y họ cũng quy y hết. Đó vì họ quy y cho đệ tử cho đông để làm gì để phục vụ cho đời sống của họ cho đầy đủ. Đó là những cái, cái lợi, cái danh của họ, họ không thấy được cái lợi ích cho người đệ tử của họ quy y. Còn cái người mà người ta giới luật nghiêm chỉnh á người ta sợ cái người đệ tử của mình theo giữ gìn không có nổi, nếu mà người ta thọ cho cái người đệ tử cho họ quy y rồi thì người ta có trách nhiệm làm sao cho cái người đệ tử của mình phải đi vào trong cái giới luật của Phật, khép mình trong thiện pháp, cho nên sợ  đệ tử của mình giữ gìn không có trọn, cho nên người ta đưa đến những cái bậc cao hơn để cho cái oai lực và oai đức nó cảm hóa được cái người đệ tử đó đểt trở thành người tốt, một người đệ tử của Phật sau này nghiêm chỉnh, trì giới luật rất nghiêm chỉnh. Còn nếu mà ông thầy đó ông đủ cách thì ông đứng ra ông đại diện, còn nếu mà không đủ cách thì ông đứng ra ông giới thiệu cho một người khác. Họ từ chối chỉ cho chúng ta đến với một người khác, để cho người thầy của quý vị là một tấm gương sáng chói, tấm gương sống cho quý vị sau này trên bước đường theo Phật giáo tu hành. Họ là một cái tấm gương sáng chói làm cho chúng ta thấy cái gương hạnh đó mà chúng ta theo dõi cái bước chân tu hành của bậc thầy của mình, nhờ đó mà mình tiến bước trên con đường đạo Phật tu hành giải thoát.

Còn thời nay người chưa đủ tư cách mà đứng ra quy y, mà vội vàng là để cầu danh, cho đệ tử càng đông càng tốt, càng làm giầu, càng có danh có tiếng nhiều. Đó là cái số thầy mà người ta chỉ nhắm vào danh và lợi vào cái số đệ tử để gây cái uy tín người ta thì người ta không có nghĩ đến cái lợi ích của cái người đệ tử của mình để quy y.

Cho nên cái sự quy y thầy nói thật sự, quy y thường thường nếu mà để tỏ ra mà dẫn dắt người đệ tử không có được quy y đông, nghĩa là chỉ trong vòng 2 người hoặc 3 người thì nghiêm chỉnh, ở trong cái giờ phút ấy nó rất là nghiêm chỉnh để làm cho cái người đó người ta thọ được tam quy, người ta thanh tịnh. Còn mình thọ một lần 10 người hay 100 người hay 1000 người điều đó là chỉ gieo cái nhân Phật pháp với họ chứ không có nghiêm túc, không có thanh tịnh, không có đắc được cái Tam quy.

Bởi vì cái giới đầu tiên là Tam quy, mà Tam quy mà thọ kiểu đó thì kể như là nó chỉ là cái nhân cho tốt cho người đó chứ sau này không có người nào mà đắc Tam quy hết. Cho nên bây giờ chúng ta nhìn thấy Phật giáo thì đó là tình trạng bây giờ thì ai cũng biết chứ không phải là riêng Thầy nói đây mà quý thầy không có chứng nghiệm được điều đó.

Trong Phật giáo hiện giờ có những bậc thầy thống kê số đệ tử quy y của mình, họ lấy đó làm hãnh diện với một số tín đồ đông đảo. Nghĩa là có người họ thống kê lại à bây giờ họ được mười ngàn, hai chục ngàn, ba chục ngàn, hay một triệu tín đồ, họ thấy đó là cách hãnh diện nhất của họ. Chứ còn họ không biết là cái số đệ tử đó nó có được giải thoát hay là không được giải thoát, nó có nằm được trong cái thiện pháp hay là không thiện pháp thì họ chẳng cần, nhưng mà họ chỉ nhắm vào cái số đông đó. Cho nên có những vị thầy họ đem sổ ra họ thống kê lại xem cái số đệ tử quy y của mình được bao nhiêu. Thứ nhất là họ thống kê như vậy để khoe khoang cho mọi người biết rằng mình có số đệ tử đông như vậy. Những sự đông đảo ấy nhìn lại không có chất lượng là đệ tử của Phật.

Thọ Tam quy chẳng phải chỉ là vấn đề trên hình thức mà còn là một vấn đề nội tâm giúp cho người đó nhớ mãi không quên những pháp thiện, những hình ảnh thiện. Bởi vì Phật, Pháp, Tăng là cái pháp thiện, mà những hình ảnh của Phật Pháp Tăng là những hình ảnh thiện, cho nên cái hình ảnh đó nó ghi khắc mãi ở trong tâm chúng ta khi mà chúng ta thọ với một bậc thầy mà thanh tịnh giới luật, thì họ chỉ cách cho chúng ta thọ nó rất đúng cách. Nó làm cho cái ngày giờ mà chúng ta thọ nó thiêng liêng vô cùng chứ không phải là đơn giản, họ tạo ra cái cảnh giới làm cho  chúng ta nhớ mãi không quên cái ngày mà chúng ta đến với đạo Phật, đến với ba ngôi Tam Bảo đó. Ngày thọ Tam quy là ngày có tính chất trang nghiêm và trọng yếu với một vị thầy giới hạnh nghiêm chỉnh, thiền đức sâu màu, lực tuệ cao siêu thì vẻ trang nghiêm và trọng yếu càng tăng lên gấp bội. Nghĩa là có một bậc thầy mà nó thanh tịnh giới luật, mà nó có thiền định sâu màu và trí tuệ siêu việt thì cái buổi lễ mà thọ Tam quy đó, nó làm cho cái người đệ tử nó tăng lên gấp bội cái sự trọng yếu, cái sự trang nghiêm đó lên gấp bội trong tâm hồn của họ. Điều này khiến cho cái người thọ Tam quy khó quên, đã từng ghi nhớ mãi trong óc mọi hình ảnh hành động từ bi vô lượng của Phật, Pháp, Tăng thể hiện trong ngày hôm đó.

Còn bây giờ chúng ta quy y rồi chúng ta chẳng thấy như là một cái buổi lễ thường thường, rồi một buổi họp để mà vui chơi chứ chẳng có cái nghĩa lý gì trong cái ngày thọ Tam quy của chúng ta hết. Đó là thọ ba cái giới đầu tiên mà chúng ta thấy một cái người mà bước vào đạo Phật, bước vào cổng của đạo Phật đó thì tức là phải thọ Tam quy.

Vậy thọ Tam quy là gì?

Từ trên chữ giải thích thì thọ là hưởng, chịu lấy, chấp nhận; tam là ba; quy là quay đầu quay về, thọ Tam quy là chấp nhận trở về ba nơi. Đây là nói tắt, nói cho đầy đủ nghĩa là thọ Quy y Tam Bảo, thọ Quy y Tam Bảo là trở về chấp nhận nương tựa ba nơi quý báu. Nói cho dễ hiểu hơn là trở về chấp nhận nương tựa ba nơi thiện pháp cao quý. Nói một cách khác nữa quyết tâm tu tập ba thiện pháp cao quý. Nói một cách khác nữa quyết tâm sống đúng ba giới hạnh tuyệt đỉnh. Đó thì mình nói cho hết cái nghĩa của nó để mà khi chúng ta phải thông suốt được cái thọ tam quy nó như thế nào, vì vậy cho nên ở đây vạch hết tất cả những cái này, khi mà một cái người quyết tâm đến với Phật thì phải tu tập ba thiện pháp đó. Rồi phải sống đúng ba cái giới hạnh tuyệt đỉnh đó, rồi phải chấp nhận nơi thiện pháp đó. Đó là tất cả những cái mà chúng ta muốn, về đó là chúng ta phải chấp nhận như vậy, phải lấy cái đó mà trau dồi thân tâm của mình nữa, cho nên nói một cách dễ hiểu để chúng ta hiểu khi trở về đó, không phải lài trở về đó Phật độ mình hoặc mình có tai nạn gì đó ông xuống ông rước mình, không phải vậy. Mà chính mình phải trau dồi thân tâm của mình để cái gương hạnh Phật, Pháp, Tăng đó nó là một cái nơi để chúng ta thấy được, để mà trau luyện cho mình được như những bậc đó, những pháp đó.

Đó là cái chỗ mà chúng ta tự cứu mình chứ không phải mình quy y Tam Bảo rồi từng đó mình có tai nạn, bệnh tật thì Tam Bảo gia hộ mình. Theo cái kiểu mà bây giờ quý thầy hiểu là tôi làm Phật sự thì Tam Bảo cũng gia hộ tôi, sự thật Tam Bảo chỉ là pháp thiện thôi chứ đâu có cái gì mà gia hộ mình, mà người ta cứ nghĩ tưởng đó là những cái thần linh, những cái ông thần cho nên cứ phù hộ mình, cho nên cứ hở hở ra là nói tôi làm cái chuyện Phật pháp đây là Tam Bảo gia hộ tôi, sự thật là làm sao mà có sự gia hộ được. Phật giáo đâu có dạy cái vấn đề đó được, nhưng mà người ta nghĩ qua một cái thần giáo rồi cho nên nó có cái quyền năng ở đó để gia hộ mình. Sự thật ra mình làm bậy thì mình chịu, mình làm đúng thì mình hưởng tức là nhân quả nó rõ ràng.

Cho nên Phật giáo xây dựng cái đạo Phật nó ở trên cái nhân quả, nó cụ thể và rõ ràng như vậy cho nên từ cái bước đầu mà ba ngôi Tam Bảo đều là thể hiện qua cái thiện pháp chứ đâu phải là gì khác hơn, ba cái thiện pháp ở đây đầu tiên, tức là ba cái giới thiện đầy tiên mà chúng ta hướng về, và nó là ba cái giới đầu tiên, tức là ba cái pháp đầu tiên mà chúng ta hướng về chứ đâu phải là ba cái ông thần. Mà người ta nghĩ rằng ba ngôi Tam Bảo là ba ông thần. Ông thần thứ nhất là ông thần Phật, ông thần thứ hai là ông thần Pháp, ông thần thứ ba là ông thần Tăng, cho nên là ba ông thần đó mà ngồi trên cái bàn đó rồi phù hộ chúng ta khi mà chúng ta nương vào đó, cũng như là các tôn giáo khác vậy, có ông thần phù hộ đó. Cho nên Phật giáo nó biến thành thần giáo mất đi, mà Phật giáo là ba ngôi này nó là ba cái pháp, ba cái pháp thiện, từ đó Phật là một cái pháp thiện để chúng ta nương vào đó để chúng ta sửa mình lại trong cái pháp thiện mà từ đó chúng ta cứu mình ra khỏi nhân quả. Bởi vì nhân quả nó có thiện ác, mà thiện thì nó đem đến phước báu cho chúng ta, mà ác thì chúng ta thọ những cái quả khổ.

Ở đây thọ Quy y Tam Bảo cũng còn nói tắt, nói cho đủ là thọ Quy y Phật, Pháp, Tăng, nghĩa là mình nói thọ Quy y Tam Bảo là mình còn nói tắt đó. Mình nói cho đúng là thọ quy y Phật, Pháp, Tăng, tức là mình nương vào ba cái pháp, ba cái pháp thiện này.

Phật, Pháp, Tăng là gì?

- Phật tức là chỉ đức Phật là một con người như chúng ta mà đã sống được với thiện pháp siêu việt, làm gương hạnh sống toàn thiện, chân thiện.

- Pháp là lời dạy của đức Phật, lời dạy toàn thiện, thánh thiện, chân thiện.

- Tăng là những đệ tử của đức Phật, đều là những con người bằng xương bằng thịt như chúng ta theo Phật tu hành sống đúng toàn thiện, chân thiện.

Gồm lại những chữ này giải thích thọ quy y Phật, Pháp, Tăng là quay về nương tựa đức Phật, vâng theo lời dạy của Ngài và theo gương hạnh các bậc Thánh tăng tu tập. Đó thì như vậy là chúng ta lấy ba cái gương hạnh của ba ngôi Tam Bảo này mà chúng ta tu tập chứ không phải là nhờ ba ngôi Tam Bảo này gia hộ cho chúng ta.

Ở đây quý thầy phải hiểu Phật, Pháp, Tăng là ba giới luật sống động vì thế Phật còn sống tại tiền thì tất chúng Tỳ Kheo đều nương vào Phật tu tập, Phật dạy sao họ tu tập như vậy không có tu tập sai. Cuộc sống của Phật là cuộc sống của giới luật nghiêm chỉnh không sai phạm một lỗi nhỏ gì. Phật đã chế ra Giới Luật được nói lên gương hạnh sống giải thoát của ngài, qua hành động sống của Phật cho nên phải thấy Giới Luật là một điều quan trọng trong việc hành trì theo đạo Phật. Vì thế đức Phật phải quan tâm đến Giới Luật, cho nên Ngài phải chế giới nhiều lần để cho phù hợp với không gian và thời gian, có thời điểm và thời đại nào cũng phù hợp và thích nghi được.

Nghĩa là Ngài rất là quan trọng về Giới Luật chứ không phải là ngài chế giới cái chuyện mà không có quan tâm đến nó. Ngài không có nông nổi mà đặt ra giới đại đâu mà Ngài phải đắn đo suy nghĩ rồi mới chế ra cái giới và khi chế ra giới rồi Ngài còn sửa đi sửa lại nhiều lần để cho nó phù hợp, để cho cái không gian và thời gian nó không có bị không thích hợp; và cái thời đại diễn biến từ cái thời Ngài cho đến về sau, lúc nào nó cũng thích nghi được với cái giới luật đó mà không có cần sửa tới, sửa lui.

Ngài quan tâm và hoàn chỉnh giới luật trước khi ngài nhập diệt, Ngài biết rằng khi ngài nhập diệt không có một vị Thánh tăng nào đệ tử của ngài đủ tư cách làm thầy cho các vị Tỳ Kheo sau này. Từ lâu Ngài phải có ý định ai là người thay Ngài để dẫn dắt những người tu sau này chứ không phải lúc gần chết Ngài nông nổi di chúc Giới Luật là thầy cho chúng ta như vậy. Nghĩa là Ngài đã nghĩ rằng Giới Luật là thầy của chúng ta, nó hội đủ ba cái oai lực, đại oai lực, đại thần lực và đại minh lực, thì nó phải đủ ba cái lực như vậy thì nó mới xứng đáng làm thầy. Mà Giới Luật của Phật thì nó đủ ba cái oai lực đó, cho nên nó mới xứng đáng làm thầy của người sau và nó không bao giờ có một sự thay đổi nào được hết vì nó phải tròn đủ, chứ nó không thể thiếu mà nó cũng không thể thừa. Chúng ta nên xét một người như Đức Phật không thể nông nổi, bộp chộp, mà phải có sự đắn đo kỹ lưỡng, nhất là người cầm vận mệnh của tiền đồ Phật giáo sau này, mà đặt sai thì quý thầy nghĩ sao, một công trình 49 năm khai sáng Phật giáo, đem lại một cuộc sống...

GIỚI LUẬT

Nghĩa là trong khi Ngài đặt cái Giới luật mà làm thầy chúng ta Ngài phải thấy được cái sự thịnh suy của Phật giáo, cho nên Ngài mới di chúc cho chúng ta Phật giáo còn là Giới luật còn, Phật giáo mất là Giới luật mất. Chúng ta bây giờ thấy Phật giáo thì tu sĩ nhan nhản mà đều phá giới hết thì Phật giáo có còn không? Chắc chắn là lời Phật dạy chúng ta đã chứng minh điều đó rất rõ mà. Mà đức Phật còn nói Giới luật còn là ta còn, mà Giới luật mất là ta mất, nghĩa là Giới luật còn là hiện tiền đức Phật còn ở tại thế mà Giới luật mất là đức Phật đã mất. Mà bây giờ chúng ta thấy đức Phật có còn không? Mất, bởi vì Giới luật đâu còn, đối với tu sĩ bây giờ đâu có người nào mà giữ giới như thời đức Phật đâu cho nên Giới luật mất.Cho nên có một vị Tỳ kheo khi mà ở xa Phật thì lúc bấy giờ ngài muốn đến để mà gần gũi bên Phật, thì đức Phật nghe như vậy mới nhắn một người đến nói với ngài, đến nói với vị Tỳ kheo đó khi mà ở xa Phật, mà giữ gìn Giới luật của Phật nghiêm chỉnh thì như Phật sống ở bên, còn những người sống gần bên ta hàng ngày mà thấy ta, mà Giới luật không nghiêm chỉnh thì cũng như xa ta ngàn dặm, có phải không? Ngay từ cái lúc mà thờiPhật còn sống Đức Phật cũng xác định cái điều đó, Phật còn tại thế tức là Giới còn, mà Giới luật mất là Phật mất.

Đó thì như vậy chúng ta đã biết hiện giờ Phật giáo của chúng ta mất hay còn. Chúng ta đều xét qua những lời mà Ngài đã di chúc lại thì chúng ta biết. Mà nếu muốn còn thì chúng ta là những người đệ tử của Phật phải làm sao cho nó còn, thì phải là Giới hạnh, Giới đức và Giới tuệ chúng ta phải nghiêm chỉnh hẳn hòi, thì như vậy là Phật giáo sẽ còn.

Do thấy trước và hiểu biết đó Ngài đã chuẩn bị hoàn chỉnh Giới luật trước khi Ngài nhắm mắt:

 “Này các thầy Tỳ kheo hãy lấy Giới luật ta làm thầy, làm chỗ nương tựa vững chắc tu hành, Giới luật còn là Phật pháp còn, Giới luật mất là Phật pháp mất”.

Ngài di chúc lời này tức là Ngài đã chuẩn bị cho đời sau một ông thầy như đức Phật, như Ngài còn tại thế. Ngài chuẩn bị cho cái người mà thừa kế Ngài như là Ngài chứ không có thua kém Ngài chút nào hết. Cũng như bây giờ số đệ tử nhưng mà đệ tử của Thầy người nào cũng có sở trường của nó làm sao Thầy dám di chúc. Ví dụ đó, thì Thầy phải di chúc cái người nào mà toàn diện chứ, thì cái người toàn diện làm sao có được. Ai cũng có sở trường sở đoản hết, chỉ có duy nhất là đức Phật sở trường tròn đầy, bởi vì đức Phật mới có đại thần lực, đại oai lực, đại minh lực nó tròn đầy, còn mấy ông kia thì một ông có đại thần lực nhưng mà không có đại oai lực, không có đại minh lực; một ông thì có đại minh lực nhưng không có đại thần lực thì làm sao mà tròn được, thì làm sao mà thành người hướng dẫn chúng ta sau này được. Giới luật còn là Phậtcòn,Giới luật mất là Phật mất.Cho nên lúc Phật còn tại thế,Phật thường dạy các ông sống gần bên ta mà Giới luật không nghiêm chỉnh thì như sống xa ta ngàn dặm, nếu các ông sống xa ta ngàn dặm mà Giới luật nghiêm túc thì như sống gần bên ta.

Đó cái lời của đức Phật nói trong kinh nó còn rõ ràng như vậy mà. Cho nên Phật còn tại thế tượng trưng Giới luật toàn chân toàn thiện và đức Phật nhập diệt thì Giới luật là ông thầy toàn chân toàn thiện của chúng ta. Hôm nay không phải Thầy ca ngợi điều đó mà chính trong kinh Phật nhắc đi nhắc lại điều này rất là nhiều, vì vậy mà chúng ta là người tu sĩ đạo Phật làm sao chúng ta quên được những lời này, làm sao chúng ta sống mà không giữ gìn Giới hạnh mà gọi là Phật giáo được.

Thế có kẻ ngu si dám đem Giới luật của Phật sửa tới sửa lui, đốt phá lung tung, đốt phá tạng luật của ông Upali kết tập lần đầu tiên tại hang Thất Diệp, bảo rằng kết tập luật không có viết thành văn. Đó là Thầy nhắc lại cái lời ở trong kinh nói rằng trong cái lúc mà kết tập kinh điển lần đầu tiêu, kết tập luật không có viết thành văn, cho nên do đó cái lý luận đó là lý luận phá giới, cái lý luận mà đập phá giới gốc của Phật.

Luật thì phải có một bộ, sao lại có nhiều bộ thế, một ông thầy thì một ông thầy sao bây giờ lại nhiều ông thầy quá vậy, ông thầy nào là chân, ông thầy nào là giả? Nghĩa là nhìn mấy bộ luật chúng ta không biết ông thầy nào là ông thầy mình hết, đông quá chừng đông, cho nên bây giờ luật sao thì có một bộ thôi chứ luật gì mà đủ thứ luật hết….Mà luật thì có bộ nói như này có bộ nói khác chứ đâu phải giống nhau hết đâu, chứ giống thì nó là một bộ rồi. Cho nên nó nhiều bộ tức là nó phải có cái khác ở trong đó rồi chứ không phải là giống hết được. Cho nên bây giờ chúng ta thấy, chúng ta hiện hành bây giờ Phật giáo chúng ta có sáu cái bộ luật chứ không phải là ít, có cái thì giống có cái thì khác nhưng mà toàn những cái bộ này thì đều có những cái dị biệt khác nhau chứ không phải giống hết.

Các thầy Tỳ kheo sợ Giới luật của Phật, chạy theo dục lạc thế gian, tham đắm sắc, danh, lợi, thực, thùy, cho nên mới đặt ra Giới luật mới làm khác đi để chạy theo cái dục lạc của đời, của cuộc đời làm đảo lộn Phật pháp, không biết ông thầy hiện giờ thì người tu sĩ không biết ông thầy Giới luật của mình là ông thầy nào. Nghĩa là bây giờ đứng trước sáu bộ luật này thì chúng ta chẳng biết cái bộ luật nào là ông thầy của mình hết, thì như vậy là mình thấy quá khó khăn chứ đâu phải dễ. Phật giáo chia ra làm 20 bộ phái, mỗi bộ phái có một bộ luật, vậy đạo Phật hiện giờ có 20 ông thầy, vậy bây giờ biết chọn ông thầy nào như lời Phật đã dạy, đã di chúc? Ông thầy được kết tập lần đầu tiên thì bị phế rồi, còn hai chục ông thầy mới này biết ai là ông thầy của mình? Hai mươi bộ luật này có những điểm tương đồng có những điểm khác biệt do thế người sau mới lấy các điểm đồng và dị biệt mà kết tập lại thành sáu bộ luật. Đây quý thầy nghe cái tên của sáu bộ luật đặt ra đây: Một – Thập tụng luật, hai – Tứ phần luật, ba – Tăng kỳ luật, bốn – Ngũ phần luật, năm – Giải thoát giới bổn kinh, sáu – Nhất thiết hữu bộ luật. Từ 20 ông thầy luật này còn lại sáu ông thì thử hỏi biết ai là thầy của chính mình.

Như vừa rồi chúng ta đã học trong giới kinh có phân chia làm ba loại giới, một là Giới hạnh, hai là Giới đức, ba là Giới tuệ, ba giới kinh này gọi chung là Giới - Định - Tuệ, Giới - Định - Tuệ không phải ngoài giáo pháp của Phật, giáo pháp của Phật là pháp thiện, Sơ thiện, trung thiện và hậu thiện. Vậy Giới - Định - Tuệ là pháp thiện của đạo Phật, pháp thiện của đạo Phật là Giới hạnh, Giới đức, Giới tuệ, ba giới này gọi là Giới luật của Phật còn gọi là giáo pháp của Phật, còn gọi là giới bổn, à còn gọi là giáo pháp của Phật. Riêng giới bổn chỉ là những oai nghi tế hạnh ly dục ly ác pháp của phần Giới hạnh trong giới kinh mà thôi. Nghĩa là cái giới bổn mà hiện giờ chia ra thành sáu cái bộ luật này thì nó thuộc về nằm trong giới bổn chứ không phải nằm trong giới kinh, cho nên cái giới bổn này nó chỉ cho chúng ta biết cái oai nghi tế hạnh, oai nghi tế hạnh để giữ gìn ly dục ly ác pháp ở trong cái phần Giới hạnh mà chúng ta học ở trong cái phần giới kinh, thì giới kinh nó chia ra thành ba cái giới rất rõ ràng: Giới hạnh, Giới đức và Giới tuệ. Nhưng mà cái phần giới bổn nó chỉ là cái oai nghi tế hạnh li ti để giúp cho chúng ta ly dục ly ác pháp trong cái phần Giới hạnh chứ nó không được nằm trong cái phần Giới đức, nó không được nằm ở trong phần Giới tuệ, nó chỉ nằm ở trong cái phần Giới hạnh mà thôi, tức là trong giới kinh mà thôi. Cho nên giới bổn dù có thay đổi 100 ngàn bộ thì nó chỉ là một phần nhỏ trong giới kinh mà thôi.Bây giờ có chia ra một ngàn, một trăm, một triệu bộ luật đi nữa chúng ta vẫn xem nó là cái phần nhỏ trong Giới hạnh chứ nó đâu là toàn diện của Giới luật của Phật, cho nên chúng ta đâu có ngán nó, nó chưa đủ sức làm thầy của chúng Tỳ kheo, nghĩa là cái giới bổn chưa có đủ sức làm thầy của chúng ta đâu bởi vì nó chỉ mới Giới hạnh mà thôi cho nên nó đâu có đủ sức làm thầy. Nó chưa đủ 3 cái thần lực của nó mà cho nên nó đâu có làm thầy chúng ta được, chỉ có giới kinh mới chính là thầy của các vị Tỳ kheo sau này.

Đó thì hôm nay Thầy phân cho để thấy giới nào là thầy của chúng ta, chứ không khéo người ta lấy giới bổn ra làm thầy thì chắc chắn là ông thầy này chỉ đem chúng ta đến cái chỗ chết chứ không có còn cái chỗ sống nữa chứ đừng nói tới chuyện mà giải thoát.

Có một bài kinh nói về khi Phật còn tại thế, có người Bà La Môn hỏi đức Phật sau này ai là người thừa kế đức Phật lái con thuyền đạo Phật, thì đức Phật trả lời người thừa kế Phật là người phải có đại oai lực, đại thần lực, đại minh lực. Nghĩa là ông Phật ông ấy xác định người mà thừa kế ông ấy là phải có những đại oai lực, đại thần lực như vậy, cho nên Thầy có nhắc lại với quý thầy là đại oai lực là như thế nào, đại thần lực là như thế nào, thì Thầy có nhắc đại hạnh lực, đại thần lực và đại huệ lực đó là ứng vào trong cái đại minh lực và cái đại thần lực và cái đại hạnh lực nữa. Vậy đại hạnh lực là gì - là  Giới hạnh; mà đại thần lực là gì - là Giới đức, đại oai lực là gì - là Giới tuệ hay hoặc là đại minh lực là Giới tuệ. Vậy Giới hạnh, Giới đức, Giới tuệ gọi chung là Giới luật của đạo Phật.

Cho nên trong kinh Di Giáo, Phật di chúc: “này các thầy Tỳ kheo khi ta diệt độ các thầy hãy lấy Giới luật của ta mà làm thầy, làm chỗ nương tựa tu hành”. Đó trong cái kinh Di Giáo thì Phật chỉ nói như vậy nhưng mà trong kinh A Hàm hoặc là trong kinh Nguyên Thủy thì lại có nói thêm cái chỗ này thêm, cũng là cái lời di chúc của Phật khi mà sắp sửa nhập Niết Bàn thì Phật bảo hãy lấy Giới luật ta và giáo pháp ta, thành ra cái giáo pháp với Giới luật nó chia làm hai cho nên nó không có đúng đâu. Đó là những cái người sau, người ta lấy cái Giới luật đó để lấy cái tên Giới luật đó làm cái giới bổn chứ sự thật ra trong giáo pháp của Phật thì nó là cái Giới luật, chứ nó đâu có gì khác hơn. Bởi vì trong 37 phẩm trợ đạo là tất cả các Giới hành, nó là cái hành động để chúng ta thực hiện cái giới chứ đâu phải nó là pháp gì, cho nên họ tưởng 37 phẩm trợ đạo là cái giáo pháp còn cái Giới luật là những cái điều mà kê ra cũng như pháp luật đó là Giới luật, cho nên người sau người ta không hiểu. Vậy người ta đem cái giáo pháp của Phật người ta chia ra làm có Giới luật rồi có giáo pháp thành ra hai cái. Cho nên cái lời di chúc đó là họ cũng chỉ thêm vô mà thôi. Cho nên trong kinh Di Giáo thì cái lời này Thầy thấy rất đúng là vì chỉ đức Phật bảo lấy Giới luật mà trong Giới luật đó nó có Giới hành, mà Giới hành tức là 37 phẩm trợ đạo chứ còn gì nữa, đâu có cái gì mà ngoài ra, lấy 37 phẩm trợ đạo mà làm giáo pháp thì nó là cái người không hiểu. Trong cái giới thì nó phải có Giới hành rồi không thể nào mà nói trật được.

Bởi vậy trong giới kinh có đầy đủ pháp hành, pháp hành tức là Giới hành đó, tức là 37 phẩm trợ đạo, chứ không phải 37 phẩm trợ đạo ngoài Giới luật mà có, 37 phẩm trợ đạo là Giới hành của đạo Phật. Cho nên có kinh ghi lời di chúc “hãy lấy Giới luật và giáo pháp của ta làm thầy” - điều này thừa, nghĩa là cái lời nói đó là lời nói thừa không có trọn không có đúng cái nghĩa mà tức là không có hiểu Giới luật của Phật là cái pháp thiện. Cái người mà ghi lại cái lời di giáo đó là…mặc dù là những cái bài kinh đó là những cái bài kinh trong kinh Nguyên Thủy trong bộ kinh Nikaya đó nhưng mà sự thật ra Thầy vẫn thấy nó là sai không đúng, bởi vì cái đó là hiểu không đúng bởi vì giáo pháp thì nó toàn diện trong đó nó có giới, Giới hành, Giới đức và Giới tuệ, Giới hạnh của nó đủ chứ không phải là…Bởi vì đạo Phật đứng trên nhân quả xây dựng thì nó là thiện pháp, mà thiện pháp nó có Sơ thiện, trung thiện, hậu thiện chứ đâu phải ngoài cái đó ra mà có được.

Giáo pháp của đức Phật được xây dựng trên nền tảng nhân quả cho nên nó phải toàn là thiện pháp, không phải là ác pháp, mà thiện pháp là Giới luật, trong Giới luật phải có Giới hành, có Giới hành mới gọi là giáo pháp. Bởi vì có cái hành động tu nó mới gọi là giáo pháp, chớ còn nếu mà không có Giới hành thì toàn giới đó tức là cái kỷ luật rồi, mà là cái pháp luật rồi. Nó không có Giới hành tức là không có tu, bắt buộc người ta phải giữ gìn nó thôi chứ nó không có, còn cái này người ta có Giới hành cho nên nó thuộc về pháp rồi, quý thầy thấy rất rõ không?

Cho nên muốn làm cho mình được thiện thì mình phải có sự trau dồi hành động cho nên có sự tu tập, còn cái pháp luật người ta đặt ra người ta có bắt mình phải trao dồi mình như thế nào không, ờ tôi bắt buộc anh không có được ăn trộm này, anh không có được ăn trộm, anh ăn trộm tôi bỏ tù, chứ không có biểu anh phải làm vậy, tập vậy, luyện vậy hoặc trau dồi vậy là không ăn trộm. Còn cái này, cái Phật pháp cái Giới luật của Phật pháp nó có những cái Giới hành, cho nên từ cái chỗ mình không tham lam, không giết hại chúng sanh thì phải tu tập như thế nào, trau dồi như thế nào thì đó nó có cái Giới hành của nó rồi, cho nên nó trau dồi tuần tự từ đó mình trở thành thiện pháp.

Đó quý thầy thấy Phật pháp nó hay ở chỗ đó, Giới luật của Phật nó hay chỗ đó, nó có cái pháp hành chứ nó không khô cằn cỗi như cái pháp luật. Mà người ta đưa ra cái Giới Bổn nó thành ra cái pháp luật cho nên vì vậy mà bắt chúng ta theo cái pháp luật mà tu hành chắc chắn đời sống của chúng ta cũng như là chúng ta gò bó trong cái pháp luật nhà nước nào độc tài, chắc chắn là người dân trong nước đó đều tiêu hết chứ không sống nổi đâu.

Giáo pháp của đức Phật được xây dựng trên nền tảng nhân quả cho nên nó phải toàn là thiện pháp không phải là ác pháp, mà thiện pháp là Giới luật trong Giới luật phải có Giới hành, có Giới hành mới gọi là giáo pháp, mà giáo pháp thì không phải là giáo điều, mà không phải là giáo điều thì không phải là pháp luật. Pháp luật thì có sự bắt buộc, bắt ép, gò bó trong khuôn khổ kỷ luật, pháp luật thì không có pháp hành, còn ngược lại thì Giới luật của Phật có Giới hành nên một điều giới nào đưa ra làm việc lành, tránh việc ác thì có Giới hành rèn luyện tu tập trau dồi thân tâm con người cho đến khi thuần hóa điều lành đó.

Thí dụ như cái Giới luật đưa ra thì mình có những cái Giới hành mình tu tập rèn luyện theo cái hành động đó, để cho tới chừng mình thuần hóa được cái điều lành đó làm cho thân tâm của mình ở trong cái pháp lành hoàn toàn là không có sai phạm nữa, chứ không phải là nói suông mà bắt trói mình. Vì vậy mà người mà người ta học Giới luật mà người ta có cái Giới hành, người ta thấy được cuộc sống của người ta thoải mái, dễ chịu, nó thanh thản, nó an lạc, nó giải thoát thật sự, cho lên Phật nói thiết thực cụ thể không có thời gian. Đến với đạo Phật thì ngay đó chúng ta đã thấy liền, mà đến với đạo Phật là đến gì, đến với pháp luật mà pháp luật có pháp hành chứ không phải pháp luật thiếu pháp hành.

 

Thì chúng ta thấy được cái đạo Phật nó hay là hay ở chỗ này, nó đưa con người đến cái thiện, nó phải rèn luyện cái thiện cho con người chứ không phải nói miệng suông hoặc là đưa ra cái giáo điều nào đó bắt ép người ta. Chứ không có bó buộc bắt ép ai hết, cho lên thí dụ như một người mà đi vào cái lộ trình của người tu sĩ ly gia cắt ái mà người ta chưa có đủ cái trình độ đó mà ép người ta vào đó sao được, cho nên người ta vẫn ở trong cái lộ trình của người cư sĩ mà người ta vẫn có những pháp hành thiện của người ta cũng đem lại cái đời sống hạnh phúc an vui cho người ta, cho xã hội, cho đất nước, cho nên nó vẫn là đem lại cái tốt cho mọi người chứ đâu phải chờ cho chúng ta tu hành như cái lộ trình của người tu sĩ mới là giải thoát được đâu.

Nếu người nào biết lấy Giới luật của Phật mà làm thầy tu tập thì thoải mái, dễ chịu, an lạc, yên vui và hạnh phúc. Từng giới một, từng giới luật một hễ tu được giới nào là có sự an lạc của giới nấy, nghĩa là mình chấp nhận cái giới nào là mình  tu, mình trau dồi trong một thời gian thì mình thấy an lạc, cũng như bây giờ mình chấp nhận ăn ngày một bữa, mình chấp nhận rồi mình tu luyện mình, mình tập luyện rồi mình hướng tâm mình nhắc nhở cho đến khi cuối cùng rồi mình thấy thoải mái dễ chịu ăn ngày một bữa. Ở đây không ai bắt ép ai hết à, Giới luật của Phật không buộc ai hết, bây giờ anh chưa ăn một bữa được thì anh nên ở trong cái giới cư sĩ đi, cái lộ trình thứ nhất đi anh ăn ngày ba bữa đi rồi anh sẽ tu những cái, anh trau dồi những cái Giới luật khác trong cái tầm vóc của anh thì anh cũng được giải thoát à, chứ không phải bắt ép anh vô đây ăn ngày một bữa để làm khổ anh.

Cho nên do cái đạo Phật nó vi diệu nó hay như vậy, ở từng cái cấp độ của người muốn giải thoát, cao thì chúng ta phải giải thoát ở cái chỗ cao để mà chúng ta thoát ra các ác pháp và cái người thấp thì cũng có những cái pháp để chúng ta rèn luyện ở trong cái thiện pháp thấp mà cũng đem lại cái sự an vui hạnh phúc cho chúng ta. Chứ đức Phật đâu có bắt ai cũng ăn ngày một bữa đâu, nghĩa là xã hội này đâu có ai cũng ăn ngày một bữa đâu, đâu có bắt buộc điều đó đâu, chỉ có giới tu sĩ chúng ta là ly gia cắt ái thì chúng ta mới ăn ngày một bữa, còn cái giới cư sĩ thì bây giờ đức Phật đâu có khuyên mấy ông một ngày ăn 4-5 bữa đâu nhưng đức Phật khuyên là ăn uống điều độ. Vì vậy mà chúng ta chọn ăn ngày 3 bữa hoặc 2 bữa hoặc 4 bữa, 5 bữa thì phải ăn điều độ thôi, chứ giới cư sĩ không có bắt ăn ngày một bữa, cũng không bắt ép ăn 2 bữa, cũng không bắt ép người ta ăn 3 bữa, tùy người ta có của cải người ta ăn bao nhiêu thì người ta ăn, nhưng mà ăn điều độ, ăn lung tung bữa nay ăn hai bữa, bữa kia ăn một bữa, bữa kia ăn 5 bữa thì nó không có điều độ thì cái thân của họ dễ bị bệnh. Đức Phật khuyên như vậy chứ đâu có bắt người ta ăn ngày một bữa đâu cho nên vì vậy chúng ta thấy cái Giới luật của Phật nó rộng rãi và nó là một cái pháp môn tu hành để đưa chúng ta trong cuộc sống từng cái ăn, ngủ nó cũng có cái sự giải thoát ở trong đó.

 

Học Phật pháp mà chúng ta hiểu được như vậy thì chúng ta thấy rất là thích thú vì mỗi cái bước đi, mỗi cái giai đoạn của đời người chúng ta đều có pháp hành và cái Giới luật thiện pháp của nó kèm theo cái đời sống của chúng ta, làm cho chúng ta hân hoan an lạc. … hân hoan, luôn luôn vui tươi chẳng biết buồn giận thương ghét ai, chẳng biết lo toan sợ hãi ai. Dù có bất cứ điều gì chỉ có một sự trầm lặng bao la khắp cùng tình thương yêu tất cả muôn loài sống hòa tan cùng vạn hữu.

Sau khi được nghe lời giảng này, quý thầy đã biết Giới luật nào là thầy của quý thầy chứ không phải sáu bộ luật hiện hành của Phật giáo bây giờ mà quý thầy đã học, đã đọc nó, đã hiểu nó. Sáu bộ giới luật không có đủ hạnh lực, thần lực và oai lực thì làm sao mà làm thầy của quý vị được. Những bộ giới luật này nó chỉ là một phần lượm lặt trong Giới hạnh của kinh giới, và viết ra mà lại còn thêm thắt làm lệch lạc oai nghi tế hạnh của người tu sĩ Phật giáo.

Cho nên thí dụ như họ viết ra họ thêm thắt, họ bảo rằng mình phải ăn thịt chúng sanh bằng cách không thấy không nghe này kia, rồi họ tự xúm nhau ăn thịt chúng sanh bằng cách không thấy, không nghe, không nghi. Do đó nó mới có những cái điều kiện sai lệch làm cho cái người tu sĩ Phật giáo mà nuôi cái tà mạng bằng cái xương máu của chúng sanh ở trong người của mình. Đó là chạy theo những cái dục lạc bằng cách lấy giới che, che đậy mình, lấy giới đặt ra để che đậy mình tưởng là mình không có phạm giới nhưng chính đó là cái phạm giới rất lớn và rất nặng oai nghi tế hạnh của người tu sĩ Phật giáo. Cho nên bây giờ tu sĩ Phật giáo ngang nhiên ăn thịt chúng sanh như cọp ăn. Thế mà giới hành Tứ vô lượng tâm của các ngài từng học trong giáo lý của nhà Phật mà họ để đâu? Họ ném trong sọt rác để ngang nhiên chạy theo dục lạc thế gian bằng sự thêm bớt Giới Bổn - Phật cho ăn thịt chúng sanh không thấy, không nghe, không nghi để thỏa thích khẩu vị nuôi tà mạng. Những người tu sĩ này mượn giới luật phá hủy đạo Phật giữa ban ngày. Nghĩa là bây giờ họ ngang nhiên họ ăn thịt chứ không có ăn lén đâu. Chẳng có vị tu sĩ nào nhập định được cả và chẳng bao giờ có được Tam minh. Nghĩa là cái giới tu sĩ mà ăn thịt chúng sanh như vậy thử hỏi họ làm sao họ có nhập định được mà làm sao họ có Tam minh được, họ lý luận đời mạt pháp chẳng có người tu chứng quả  A-la-hán.

Đó bắt đầu mấy cái lão này, cái lão tu sĩ này họ nói như thế nào? Họ nói cái đời mạt pháp của mình rồi thì không có người nào chứng quả Alahan hết đâu đừng có mong nhập định, chỉ ngồi đó hưởng lạc một chút đó là may lắm rồi, ngồi mà nó không có vọng tưởng được yên lạc, thích thú đó là đã thiền định của cái thời đại này rồi đó, là phước lắm rồi chớ còn không có tới nữa được đâu.

Không nương vào ông thầy Giới luật chân chính của mình thì tu hành làm sao chứng được. Nghĩa là ông thầy Giới luật của mình không chân chính thì thân tâm mình làm sao thanh tịnh? Mà không thanh tịnh thì làm sao nhập được định, làm sao có được Tam minh? Đó là cái chứng nghiệm cho chúng ta thấy các pháp của đạo Phật nó để chứng minh cho chúng ta đi vào con đường thiền định là phải ly dục ly bất thiện pháp.

Để một lúc nữa Thầy sẽ nhắc lại ly dục ly bất thiện pháp nó có nhiều cấp độ, để quý thầy biết rằng khi mà chúng ta nhập vào bào thai mà cái chỗ ly dục ly bất thiện pháp nào chúng ta biết chúng ta nhập bào thai? Còn cái chỗ nào chúng ta sẽ không biết nhập vào bào thai Thầy sẽ đọc lại cái bài kinh đó, để cho các thầy thấy rằng đức Phật đã chỉ cho chúng ta thấy rõ nó có nhiều cái giai đoạn ly dục ly bất thiện pháp chứ không phải ly dục ly bất thiện pháp là hoàn toàn chúng ta sạch hết đâu, không phải.

Hầu hết tu sĩ Phật giáo không có thầy dẫn đạo, nghĩa là bây giờ chúng ta không có ông thầy dẫn đạo nên chẳng biết đường tu, tất cả đều tu hành đường lối của đạo Phật theo kiểu tưởng giải của học giải, nghĩa là theo cái tưởng của cái nhà học giả họ tưởng ra thôi, rồi họ soạn kinh họ viết ra cái kiểu này, kiểu kia rồi chúng ta chạy theo đó mà chúng ta tu tập chứ chúng ta chẳng có ông thầy mà dẫn đạo cho chúng ta tu tập. Còn Giới luật là Giới Bổn thì làm sao có Giới hành mà tu? Giới Bổn là một loại pháp luật khô cằn như cây khô không nhựa, đụng tới giới luật vị nào cũng lè lưỡi, người nào cố gắng lắm giữ gìn thì cũng như người tu khổ hạnh của ngoại đạo - cũng chẳng ra gì, cũng chẳng đi tới đâu. Nghĩa là mình có ráng giữ Giới luật cho nghiêm chỉnh cách gì đi nữa mà theo cái Giới Bổn đó thì trở thành một người khổ hạnh, mà khổ hạnh của ngoại đạo chứ chưa phải là khổ hạnh đúng của đạo Phật nữa. Cho nên do đó cái sự tu hành nó chẳng đi tới đâu cuối cùng thì cũng chết quỵ ở trên cái sự khổ hạnh đó mà cũng chẳng ra ngô gì hết, cũng chẳng làm chủ sanh tử gì hết. Bằng chứng như chúng ta đã thấy có một cái số tu sĩ bên Khất Sĩ họ cũng chấp hành Giới luật nghiêm chỉnh, họ đi chân không, đi khất thực đi xin ăn, họ cũng ở trong hang trong núi, mà họ không có biết cái Giới hành cho nên họ không thực hiện được, họ chỉ ôm chặt cái Giới Bổn rồi họ tu tập họ khép mình ở trong những cái khổ hạnh như vậy, cuối cùng họ cũng chết mòn ở trong hang trong hốc chứ chẳng có giải thoát được gì hết.

Bởi vậy Phật mới nói khi mà chúng ta khổ hạnh như con bò thì chúng ta sẽ thành còn bò, mà khổ hạnh giống như con chó thì sẽ thành con chó chứ không thành ông Phật hoặc thành tiên được. Cho nên chúng ta khổ hạnh ăn rau gì nữa, chúng ta ăn rau riết thì cũng thành rau thành cải chứ không thành gì. Đó là những cái điều mà chúng ta không có pháp hành cho nên nó không thành gì hết. Ờ nói bây giờ tôi ăn rau cải là tôi thiện pháp rồi, tôi không có giết hại chúng sanh nhưng cuối cùng thì mình cũng thành rau cải chứ có ra cái gì? Đó là cái hiểu sai Phật pháp, bởi vì Phật nói mình hướng tâm thế nào thì mình sẽ tái sanh về cái hướng đó cho nên những cái tu hành sai là những cái hướng tâm sai, cho nên nói tôi như vậy thì nhiều đời tôi sẽ đạt được...mình hướng chệch, mình hướng phá giới thì làm sao mình hướng đúng giới được, còn mình hướng đúng giới thì nó sẽ đúng giới, cho nên từ ngay bước đầu mình đi đúng là cái lộ trình đó sẽ đúng, mà bước đầu mình đi chệch đường thì cái đường đó nó sẽ dẫn mình đến cái chỗ chệch chứ không thể nào mà đi đúng được.

 

QUY Y TAM BẢO  

Bây giờ chúng ta trở về quy y Tam Bảo là ba cái giới sống động đầu tiên của Giới luật Phật giáo. Như chúng ta đã được nghe Thầy giảng, thọ quy y Phật, Pháp, Tăng là quay về nương tựa đức Phật, vâng theo lời dạy của Ngài và theo gương hạnh của các bậc Thánh tăng đệ tử của Ngài mà tu tập. Ví như cháu bé còn nhỏ xà vào lòng mẹ của nó, nương tựa mẹ nó, tin cậy mẹ nó vì thế nó có cảm giác an toàn, sự sinh ra của cảm giác an toàn này xuất phát từ sự bảo bọc thương yêu của người mẹ, vì thế mà trở về nương tựa với Phật, Pháp, Tăng cũng là sự bảo bọc thương yêu vững chắc hơn sự bảo bọc thương yêu của người mẹ. Phàm do nơi hành vi hướng về tin cậy đặt trọn lòng tin đáng tin cậy có sự bảo bọc an toàn nhất thì gọi là quy y. Nghĩa là chữ quy y đó là khi mà chúng ta quay về thì tức là phải có sự tin tưởng trong cái sự bảo bọc của cái đó, thì chúng ta mới gọi là quy y.

Ở đời chúng ta cũng từng thấy ở cha mẹ...nghĩa là mình ở đời thì mình sinh ra mình có cha mẹ thì mình nương cậy cha mẹ rồi; học sinh thì tin cậy ở thầy, ở thầy giáo; xí nghiệp thì tin cậy ở dự toán; thuộc hạ thì tin cậy ở trưởng quan.... Có người thì tin cậy ở túc mạng, tin cậy ở vận mạng, người ta tin theo túc mạng thì tin cậy ở vận mạng, người bạo ngược độc tài thì tin theo ở vũ lực, chính khách thì tin cậy vào mưu lược, người tham lam thì tin cậy vào tài sản, v.v.. Ở đây không được gọi là quy y, nghĩa là mình tin cậy vào cái đó thì không được dùng cái danh từ là quy y, vì sự nương tựa này không có bảo đảm vững chắc, nghĩa là mình nương tựa cái hạng người đó không bảo đảm, như nương tựa cha mẹ cũng không có bảo đảm vững chắc đâu. Ví như bị tai nạn nước lụt lớn người ta có thể trèo lên một ngọn cây, trèo lên nóc nhà, chạy nên gò nhỏ nhưng có thể nước và sóng gió to, nước dâng cao làm cho cây ngả, nhà sập, gò nhỏ bị ngập vì thế mà nương tựa như vậy không có vững chắc, nên không thể được gọi là quy y. Nghĩa là bây giờ mình đi nước ngập đi, mình treo nên nóc nhà mình ngồi nhưng mà nước cứ dâng nên thì nóc nhà cũng ngập thì mình cũng tiêu luôn chứ làm sao mình sống được, còn cây thì mình cũng trèo lên mình tránh nước nhưng mà gió nó to quá, nước nó chảy siết, cây nó ngả xuống thì mình cũng nhào xuống nước mình uống nước cũng tiêu luôn, thành ra mình nương tựa nó đỡ chứ sự thật ra nó chưa chắc. Vì vậy cũng như mình nương tựa cha mẹ mình vậy, nương tự như vậy nó đỡ chứ thật sự ra nó không có bảo đảm cho cái đời sống của chúng ta là hết khổ, mà nhiều khi nó còn khổ nhiều hơn nữa. Bởi vì ngồi trên cây mà tránh nước thì trong lòng nó run bần bật chứ, nó tưởng là sắp chết chứ nó đâu có còn sung sướng gì được, cho nên mình nương vào cha mẹ chứ mình thấy trước cái chết, cái bệnh tật của mình, cái đau khổ của mình cha mẹ có đau thế được không? Cho nên nương tựa chỉ an ổn cơm ăn áo mặc ông ta thôi chứ. Ông ta lo cho mình, bà ta lo cho mình đi học vậy thôi chứ thật sự ra sự đau khổ của mình thì ông bà cũng không có gánh cho chúng ta được cái gì hết, cho nên đó không thể gọi là quy y.

Còn ở đây chúng ta quy y ba ngôi Tam bảo này nó gánh hết cho chúng ta tất cả những sự đau khổ hết, từ cái sống chết của chúng ta nó đều gánh hết tức là nó làm hết. Cho nên có nhiều người hiểu lệch lạc lắm mới gọi là Tam bảo gia hộ, đó là hiểu cái lệch lạc, cho nên mỗi việc chúng ta làm gì chúng ta hay nói, tôi làm được cái này cũng nhờ Tam bảo gia hộ chứ không ngờ chính mình làm thiện mà nó được cái đó chứ không phải chính Tam bảo gia hộ. Người ta không hiểu nhân quả cho nên người ta mở miệng ra là nói là chệch nhân quả hết rồi, do vì vậy làm lệch lạc cái thiện pháp của đạo Phật hết đi.

Trong hoàn cảnh ấy, nếu gần đó có một cái trái núi cao, mọi người có thể chạy lên, trèo lên cái núi cao đó, chỉ có những kẻ ngu si thì mới không có trèo trên đó mà thôi, mới bỏ sót cái cơ hội sống sót đó mà thôi chứ không có điên gì mà có cái núi cao mà trèo lên cái cây, trèo lên nóc nhà mà chịu ở trên đó để cho chờ chết đâu, không có đâu. Chúng ta biết được như vậy, nghĩa là ở đây Phật ví dụ như là trong cái cuộc ngập lụt như vậy, thiên tai thủy hoạn như vậy đó mà có cái hòn núi cao, thì trong khi mà nước sắp sửa ngập người ta lo người ta chạy lên cái núi cao chứ không ai dại gì trèo lên nóc nhà ngồi chờ nước ngập cho chết, phải không?

Chúng ta biết là ba ngôi Tam bảo là cái chỗ mà chúng ta nương tựa vững chắc, thì chúng ta phải chạy đến cái chỗ mà ba nơi Tam bảo, chứ bây giờ mình nương cha mẹ mình mai mốt mình đau cha mẹ mình có chịu được không, đâu có thay thế được, mà mình biết mình nương ba ngôi Tam bảo, ba cái Giới hạnh này, ba cái giới thiện này thì nó sẽ giúp cho chúng ta thoát ra khỏi sanh, già, bệnh, chết, đau khổ, thì như vậy chúng ta đã nương tựa vào cái chỗ rất là vững chắc.

Đó như vậy Thầy ví dụ như là một cái...bây giờ giữa một cái cơn mà thủy nạn như vậy đấy thì mọi người sống ở trong cái khu này thì họ phải trèo lên cái núi cao, họ lùa trâu lùa bò lên cái núi cao hết chứ họ đâu có điên gì mà họ trèo lên cái nóc nhà họ ngồi trên đó, phải không? Hoặc họ trèo lên cái cây, họ đâu có điên. Cho nên do chúng ta đâu có phải là người điên, chỉ có người ngu mới trèo lên cái nóc nhà mà ngồi chờ chết chứ còn cái người mà người ta có trí chút không ai dại mà trèo hết. Người ta lùa trâu lùa bò lên trên núi người ta ở, làm sao mà nước ngập lên núi được, phải hông? Các thầy thấy! Mà Tam bảo là cái núi cao để bảo vệ cái sự sống của chúng ta, cho nên chúng ta không có điên đâu và cái người mà hiểu biết được Tam bảo như vậy thì không có bao giờ mà ai không quy y Tam bảo. Còn chúng ta không hiểu cho nên chúng ta thấy Tam bảo thường thôi chứ có cái gì đâu. Mà cái người mà mê tín thì quy y Tam bảo để Tam bảo gia hộ, thì cái đó biến ông Phật thành ông thần rồi, biến Tam bảo thành ba ông thần phù hộ rồi, thành ra cũng là lệch mất đi.

Có nhiều người biến ba Tam bảo này nó thành khoa học mất rồi, bởi vì ông nghiên cứu cái nào, cái tưởng giải của ông, ông nghiên cứu cái nào thì nó ảnh hưởng cái đó rồi ông đem Phật pháp ta ông chen vô đó. Ông muốn làm sao ông làm theo cái kiểu tưởng của ông đó thành ra Phật pháp bây giờ nó xiên xẹo đủ cách hết, làm cho con người ta không biết đường đâu mà tu hết, hồi thì Phật giáo thì như ông thần, hồi thì Phật giáo như con quỷ, hồi thì Phật giáo như khoa học, hồi thì Phật giáo nói như nhà tâm lý, nói cái tâm của mình chia chẻ ra cũng như sợi tóc, thực ra cái chuyện làm (đó) là cái chuyện làm của cái nhà (tâm lý) gợi được cái thị hiếu của con người chứ chẳng đưa con người đến chỗ nào gọi là thiện pháp, là đem lại an lành hạnh phúc cho con người được hết. Bởi vì núi cao đem đến sự bảo bọc an toàn vững chắc hơn những chỗ khác, nó cao chẳng phải như ngọn cây, nóc nhà, gò nhỏ mà có thể sánh với nó được. Người nào nhận thức được thế sự là vô thường, nhận thức được cái thế gian này vô thường, các pháp đều vô thường, tất cả tướng thế gian đều do nhân duyên đối đãi với nhau mà thành, mà khổ, mà vô ngã. Đó, người nào mà nhận được như vậy người ta mới nhào vô ba ngôi Tam bảo này người ta mới nương tựa, cũng như người ta nhận được nước sẽ tràn dâng lên thì người ta mau mau trèo lên núi cao, còn cái người mà không nhận được….

Có thể hiểu rõ ràng sự nương tựa về cha mẹ, thầy giáo, dự toán, trưởng quan, vận mệnh, vũ lực, tài sản v.v... nó chỉ là bảo bọc an ổn tạm thời nhưng rốt cuộc những chỗ đó không bảo bọc an toàn vững chắc tuyệt đối. Cha mẹ sẽ chết và không thay thế sanh lão bệnh tử của mình được, tri thức của thầy giáo sẽ lạc hậu, dự toán sẽ siêu ngạch, trưởng quan sẽ bị điều động đi chỗ khác, vận mệnh dựa vào không chắc, vũ lực, mưu lược cùng tài sản cũng không bảo đảm được gì - hôm nay làm vua, ngày mai thì làm tù nhân, hôm nay thì làm phú ông trăm vạn, ngày mai có thể là kẻ ăn mày đầu đường xó chợ. Tín ngưỡng của các tôn giáo khác có thể sanh lên trời song hẳn do nơi tín ngưỡng được quyết định sanh lên cõi trời, cõi trời ở trong Phật giáo vẫn còn sanh tử luân hồi, thọ mạng của trời tuy dài hơn người thế gian, song cũng có giới hạn, phước trời hưởng hết sau khi chết đọa xuống trần gian, do thế cõi trời chưa phải là chỗ nương tựa bảo bọc vững chắc.

Đó đức Phật ví dụ các tôn giáo khác thì xây cõi cực lạc hoặc thiên đàng hoặc cõi trời thế này thế khác, thì cõi trời vẫn là có tuổi thọ nó dài hơn thế gian chúng ta thôi mà hưởng hết cái phước báu đó rồi thì nó cũng rơi xuống à, nó vẫn còn tái sanh luân hồi, nó đâu có hết được cho nên nó đâu có vững chắc, còn ba ngôi Tam bảo của Phật thì nó vững chắc, nó chấm dứt sinh tử luân hồi, hoàn toàn vĩnh viễn nó không còn có tái sanh luân hồi, nó không còn có khổ đau. Còn bây giờ chúng ta có sanh lên cõi nào nó hết phước rồi cũng phải trở về, bởi vì nó còn nằm ở trong cái phước của nó, phước hữu lậu chứ chưa phải là vô lậu cho nên hoàn toàn nó phải trở về, vì vậy mà đứng ở trên góc độ của Phật giáo chúng ta thấy ba ngôi Tam bảo tức là ba cái giới mà chúng ta nương vào đầu tiên nó tuyệt diệu, nó đưa chúng ta đi đến chỗ chấm dứt sanh tử luân hồi. Từ ba cái giới này mà nó sanh ra bao  nhiêu cái giới khác để mà chúng ta biết mà chúng ta trau dồi, chứ không phải riêng ba giới này mà nó có. Cho nên ở trong kinh, thường thường ở trong kinh thiền, thì các tổ luận nó ba cái giới gốc của nó là tham sân si, không tham không sân không si đó, nhưng mà không phải đâu, ba cái giới gốc đó nó đâu có phải nó sinh ra các giới được do đó nó chính là Phật, Pháp, Tăng nó mới sinh ra, nếu mà không có Phật thì làm sao có giới này. Chúng ta thấy rõ ông Phật ông chế giới chứ đâu phải tham sâu si chế giới. Mà tham sân si nó biết gì nó chế giới, nó là ba cái độc mà, cho nên mấy ông tổ luận sai hết, cho nên Thầy thấy đọc ở trong Sáu cửa vào động Thiếu Thất, Bồ Đề Đạt Ma mà luận đó, luận là tham sân si là ba giới gốc, đó Thầy nói mấy ông tổ này cũng bày đặt ra nữa.

Cho nên khi đọc kinh giới rồi Thầy mới thấy thiệt là sự bịa đặt của họ quá nhiều mà họ làm lệch lạc, cũng như Bồ tát giới, các cư sĩ có thọ Bồ tát giới các thầy biết rồi chưa có thọ tam quy mà vẫn thọ Bồ tát giới được, có phải không? Người chưa thọ tam quy vẫn thọ Bồ tát giới được, bởi vì thọ Tam quy rồi mới thọ Ngũ giới, mới thọ thập giới Sa Di mới lần lượt mới đi tới mà 348 giới Tỳ kheo ni, còn cái này chưa thọ Tam quy vẫn thọ Bồ tát giới được, thì cái đó đọc lại Bồ tát giới Thầy thấy. Cho nên giới Bồ tát giới là giới của các Tổ đặt sau này, cho nên nó ngoài Tam quy ra, Tam quy nó đẻ giới ra chứ. Phật, Pháp, Tăng nó đẻ giới ra chứ, còn đằng này không có Phật, Pháp, Tăng ở đâu trên trời nó đẻ ra? Cho nên chưa có thọ Tam quy mà thọ Bồ tát giới được thì đó là một cái để cho chúng ta biết được cái kẽ hở của các vị tổ làm ra cái này đã là sai rồi, mà đọc vô Bồ tát giới thì rất là cấm không có cho cư sĩ đi đọc Giới luật, thậm chí cũng ngăn cản không có cho đọc kinh sách tiểu thừa nữa là khác.

Cho tất cả những cái mà nó đã làm lệch lạc thế này thế khác, cho nên khi mà nghiên cứu Giới luật rồi mới biết được cái sai của các người xưa, mới biết được các ông tổ mình bày đủ thứ hết để làm cho cái Phật pháp bây giờ nó chới với, nó không biết đường đâu mà đi. Từ cái chỗ sai này chúng ta thấy đến cái chỗ sai khác nếu mà không vạch ra thì không có ai còn biết Phật pháp nó ra làm sao hết. Nghĩa là Thầy không vạch ra thì người ta cũng nói Bồ tát giới là do Phật chế đó, thì mấy ông cũng viết rồi cũng nói do Phật chế, nhưng mà không ngờ cái kẽ hở của mấy ỗng nói chưa có cần thọ Tam quy mà thọ Bồ tát giới vẫn được như thường. Thầy thấy thiệt là cái kẽ hở để chúng ta thấy biết là những cái người mà gian xảo nó phải có cái kẽ hở, bởi vì người dối không thể dấu ai được hết mà cái người thật là bao giờ cũng không có kẽ hở đâu, người thật nói sao nó cũng thật, mà cái người dối rồi, giả rồi thì bao giờ cũng còn cái kẽ hở để chúng ta tìm thấy kẽ hở của người đó ngay. Cho nên ở đây nếu mà một người người ta sáng suốt một chút thì bao nhiêu kẽ hở của các Tổ để lộ ra hết không có che dấu được, bởi vì người gian thì không có che dấu ai được hết nhất là Phật pháp là những cái pháp thiện, pháp chân thật cho nên tất cả những người mà làm gian ở trong đó chúng ta đều vạch mặt được hết, không có cái chỗ nào mà chúng ta không thấy. Chỉ là chúng ta còn phàm phu, do cái tâm ly dục chúng ta chưa hết cho nên chúng ta còn bị mê mờ, còn bị vô minh ở trong cái màn ngũ triền cái nó làm chúng ta mê mờ chúng ta không thấy được, cho nên cứ nghe mấy ông nói sao chúng ta tin vậy chứ chúng ta chưa biết, nhưng mà khi chúng ta quét sạch ngũ triền cái rồi, tham sân si mạn nghi ra rồi, chúng ta nhìn thấy cái miệng của mấy ông chúng ta biết rồi cái miệng của mấy ông như thế nào chúng ta biết hết, chứ không có bao giờ mà chúng ta không rõ đâu.

Cho nên ở đây thì xác định có cõi trời nó cũng không phải cái cõi trời mà có cái chỗ nương tựa vững chắc cho chúng ta, cho nên các tôn giáo khác xây dựng cái thế giới siêu hình của họ mà cõi trời này, cõi trời kia thì nó không phải là chỗ nương tựa, cho nên chúng ta thấy tiên nó cứ bị đọa xuống hoài, nó xuống trần gian của mình hoài, ở trên ấy nhìn xuống đây nó thấy mấy cái ông này nào là có tivi, video rồi coi sướng quá cho nên ở trên nó nhào xuống nó đầu thai xuống dưới thế gian chúng ta. Thậm chí coi chừng Bắc Đẩu, Nam Tào cũng khoái cũng nhào xuống dưới chứ đừng nói….Thật sự mà Thầy nói thật bởi vì ở thế gian bây giờ nó khoa học quá chừng thành ra nó cám dỗ mấy ông tiên ở trên lắc đầu hết: Trời, nó còn hơn mình, nó ngồi đây mà nó nói bên Mỹ nghe được, còn mình phải dùng thiên nhãn mới được, thành ra bây giờ nó hay hơn mình, phải hông, các thầy thấy rất rõ mà, bây giờ mình ngồi đây mình nói chuyện với bên Mỹ được không? Đó, thì có thua mấy ông trời đó đâu, tụi nó còn hay hơn, nó dùng máy móc còn mình phải tu tập thấy mẹ, cực gần chết mới làm được, còn nó bây giờ nó có gì đâu, nó chế ra hàng loạt thằng nào nói chuyện với nhau được hết, còn mình có thằng nói được có thằng nói không được, có thằng thấy được có thằng thấy không được. Đó thí dụ như thiên nhĩ, thiên nhãn hai cái thằng quỷ này nó thấy được, còn mình có luyện cái đó đâu mà thấy được, phải hông, còn tụi nó bây giờ ở đây mà nó nói chuyện thấy được hình ảnh ở bên Mỹ với Pháp ấy. Cho nên thằng ở dưới thế gian bây giờ nó hay hơn, mình xuống dưới chơi với tụi nó ngon không, ở đây cõi trời còn thua, dục lạc ở đây đâu có bằng, nhưng mà sánh với Phật pháp thì tụi nó đâu... bởi vì Phật pháp là cái chỗ mà nó hết dục lạc còn cõi trời nó còn dục lạc mà, nó còn dục lạc tưởng của nó mà, đó thì do đó nó đâu còn vĩnh viễn đâu, cho nên sanh lên cõi trời còn phải vậy, cho nên thường thường những câu chuyện người ta nói tiên bị đọa. Ở trên trời không có nước tắm đi xuống mấy cái dòng suối của mình bây giờ mới có chỗ Suối Tiên rồi đó mới tắm, trời đất ơi cảnh của mình đẹp hơn ở trên đó, phải không? Thầy nói bởi vậy cho nên đất nước của mình cũng có chỗ cho tiên tắm chứ bộ không à? Đó bằng chứng nó cụ thể như vậy chứ không phải là thầy nói thừa đâu, cho nên đó là những cái mà tiên nó còn dục, mà dục tưởng còn chúng ta nó về sắc dục, nó dục thân sắc, dục về cái tướng, tướng dục.

Đó cho nên cảnh trên trời nó không có chỗ nương tựa vững chắc chỉ có ba ngôi Tam bảo là nơi vững chắc nhất để chúng ta tới đó là chấm dứt không còn dục nữa. Cho nên đạo Phật nói ly dục ly bất thiện pháp mà, ly hết. Cho nên nó không còn dục, thì không còn dục chúng ta không còn tái sanh luân hồi chứ không có gì hết.

Chỉ có Phật giáo mới dám dùng chữ quy y nghĩa là Phật giáo là chỗ nương tựa vững chắc, bảo bọc an toàn giải thoát mọi nơi, mọi nỗi đau khổ của kiếp người, nghĩa là chỉ có Phật giáo mới dám dùng chữ quy y, không có bao giờ Cao Đài nó nói quy y Cao Đài chư tôn đâu, các con thấy không, nam mô Cao Đà tiên ông thôi chứ nó đâu có dám nói quy y Tiên ông bao giờ, hoặc là nó có thể nói rằng, Thiên Chúa nói rằng quy y Thiên Chúa bao giờ, phải không, các con thấy đâu có dám dùng chữ quy y đâu, còn mình dùng chữ quy y tức là vững chắc vào đó là chấm dứt sự đau khổ không còn tái sanh luân hồi nữa, còn tụi nó thì nó còn lên còn xuống với thế gian mình đi lên đi xuống, chơi lên chơi xuống với cái cõi này vì nó còn thích, còn Phật giáo thì không còn thích, bị ly dục hết rồi còn gì thích, tiêu hết.

Cho nên cái người nào mà còn dục thì chúng ta ở lộ trình thứ nhất mà tu tập thì nó cũng đem đến hạnh phúc cho mình ở trong cái cảnh, coi như là mình hướng thiện thì tức là mình sẽ sanh lên cõi trời, mà mình có ở trên cõi trời mình xuống thì mình cũng cố gắng mình giữ thiện nữa thì ở cõi thế gian mình cũng vua chúa chứ có thua gì ai, cũng là sung sướng cũng đầy đủ cơm ăn áo mặc, thì cái pháp của Phật cái lộ trình thứ nhất là đem cái cuộc đời chúng ta toàn là những cuộc đời sướng, sướng không chứ không cho cái người khổ. Chúng ta có ác pháp đâu mà chúng ta khổ, mà sinh lên cõi trời chúng ta cũng hưởng sung sướng thôi.

Cho nên cái hướng của Phật là cái lộ trình thứ nhất thì đem lại cái đời người cũng được hưởng hạnh phúc thì nó cũng tương đương với những tôn giáo khác là sinh lên cõi trời rồi trở xuống hưởng cái cõi thế gian chứ có gì đâu. Nhưng mà họ lầm lạc, họ xuống đây họ hưởng họ khoái quá họ làm ác cái tiêu họ luôn, còn chúng ta là biết thiện cho nên chúng ta hưởng nó vừa đủ vì vậy chúng ta không có làm ác cho nên chúng ta lại trở về cõi trời, phải hông, cho nên đường của đạo Phật dạy chúng ta không có bao giờ mà trở về cái cảnh địa ngục, còn thiên hạ không biết hưởng hết cõi trời xuống cái cõi thế gian này thấy máy móc này kia rồi Honda, hoặc xe cộ ngon quá lái chạy bậy bạ cán đụng rầm bể đầu chết cái đi xuống địa ngục luôn. Bởi vì ham dục thì phải địa ngục luôn chứ sao.

Đó thì đó là những cái cảnh cám dỗ của thế gian họ thành dục thành ác cho nên từ đó họ bị rơi địa ngục, còn chúng ta là những người theo Phật pháp ở cái lộ trình thứ nhất thì chúng ta biết thiện pháp cho nên chúng ta không có ham. Cái gì có thì chúng ta xài, không có thì thôi cho nên từ đó chúng ta ở trong thiện pháp thì chúng ta lại sanh lên cõi trời nữa. Còn hết phước cõi trời thì chúng ta trở về cõi thế gian chúng ta cũng giữ thiện pháp mà tu nữa cho nên ở toàn bộ trong cõi thế gian chúng ta cũng hưởng hạnh phúc. Phật dạy đâu có làm cái chuyện đó được cho nên người cư sĩ chúng ta vẫn hoàn toàn thanh tịnh tốt.

Tổng thể Giới luật của Phật giáo không ngoài ba ngôi Tam bảo, đó các con thấy tổng thể mà gồm chung thì Giới luật của Phật giáo đâu có ngoài ba ngôi Tam bảo đâu. Hôm nay Thầy vạch ra cho các thầy thấy rất rõ cho nên cái Giới luật của Phật thì không ngoài ba ngôi Tam bảo, mà cái Giới luật nào đặt ngoài ba ngôi Tam bảo thì coi như là giới của ngoại đạo, cho nên Bồ tát giới Thầy được xem như là ngoại đạo chứ không phải Giới luật của Phật. Bởi vì chưa thọ Tam quy mà dám thọ Bồ tát giới thì Bồ tát giới nó ở ngoài rồi chứ đâu phải ở trong Tam quy mà ra, phải thấy được cái chỗ đó. Trên thực tế lễ quy y trước tiên phải bắt đầu từ quy y Tam bảo, nghĩa là cái khuynh hướng mà chúng ta theo đạo Phật thì bắt đầu là quy y Tam bảo chứ không thể nào mà thọ Tam quy chứ không thể nào mà thọ Ngũ giới trước. Chưa thọ Tam quy mà thọ Ngũ giới thì chệch đường rồi, bởi vì nó có từng cấp bậc của nó mà, từ thế nào thế nào. Bởi vì bảy thứ chúng ở trong đạo Phật, có bảy thứ chúng chứ không phải là ba chúng hay là bốn chúng đâu, bảy loại đệ tử của Phật ở trong đó gọi là bảy chúng đó. Thì bẩy loại chúng nó phân ở trong Giới luật của Phật ra chứ đâu phải ngoài cái bẩy loại chúng đó. Ví dụ như Tỳ kheo phải giới nào, Sa Di giới nào, Thức Xoa nó ở chỗ nào và cái cư sĩ nó ở cái giới nào, cho nên nó phải nằm ở trong cái giới đó mà người ta phân ra bẩy cái chúng của Phật. Chúng ta thấy rõ mà, đâu có phải là, nó có từng phần nói rất rõ mà, do cái Giới luật đó, mà do cái thiện pháp đó và tốc độ tu tập cái thiện pháp đó thì cái người đó nó phải ở cái cấp độ đó.

Như vậy là Thầy giảng quý thầy đã hiểu được cái Phật pháp nó là cái chỗ đó đó chứ không phải là cái chỗ nào khác, như một người thọ Ngũ giới thì không thể nào tu tập ở trong Ngũ giới mà nó nhiều bằng cái người mà thọ 250 giới được hoặc là bằng một chú Sa Di mười giới được, mình có Ngũ giới còn người ta tu tập tới mười giới lận, thành ra người ta phải hơn mình rồi, tức là người ta đi gần về phía giải thoát hơn mình chứ không phải là hơn ở trong cái giai cấp, mà đi gần về con đường giải thoát hơn.

Trên thực tế khuynh hướng của quy y trước tiên là phải bắt đầu từ quy y Tam bảo ở ngoài thân, nghĩa là mình bắt đầu làm cái lễ đó, làm cái lễ quy y Tam bảo thì nó ở bên ngoài, có nghĩa là hình thức, cách thức tổ chức lễ quy y, nghĩa là nó ngoài thân của mình á. Nghĩa là mình phải tổ chức như bữa đó phải bông hoa hay là hương đăng trà quả này kia tổ chức cho trang nghiêm cái buổi lễ đó thì nó mới có cái ý nghĩa của cái buổi quy y. Chớ còn mình trơ chẽn để cái bàn Phật như vậy không có bình hoa, không có gì hết chẳng thèm đốt hương nữa lại nói bậy bạ, lạy vài ba lạy rồi nói tôi quy y Phật, Pháp, Tăng đó là không có đúng đắn.

Cho nên trước khi ngày xưa, Thầy nhắc lại các vị ngoại đạo cũng như là các vị cư sĩ khi đến nghe Phật thuyết pháp xong rồi các vị đó mà muốn làm đệ tử Phật thì các ngài nói lên một cái lời nói. Nghĩa là từ lâu tới giờ nghe được cái pháp của Phật dạy rồi cái tâm lúc nào cũng thấy nó quá đúng, rất là tuyệt cho nên các ngài đứng trước Phật cho con xin quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, xin tôn giả Gotama chấp nhận cho con là Ưu Bà Tắc hay Ưu Bà Di.

Thì các thầy thấy cái lời nói đó là quy y đó, tức là quỳ xuống đứng lên trước đức Phật và gọi tôn giả Gotama chớ không phải gọi đức Phật là Phật. Nhưng mà chính đức Phật hồi đó đâu có ba ngôi Tam bảo đâu, đâu có Phật, Pháp, Tăng đâu mà chỉ có mình đức Phật à, mà trong đức Phật đã đủ ba ngôi Tam bảo bởi vì nhất thể Tam bảo mà, có một mà nó là ba trong đó. Phật là, cái hình sắc của Phật là Phật - một phải hông, mà cái lời nói của Phật là Pháp, mà cái hành động sống mà không có tranh luận, hòa hợp thì đó là Tăng. Một ông Phật là đủ ba cái Phật, pháp, tăng ở trong đó chứ đâu có phải thiếu. Cho nên đứng trước Gotama là Gotama nhưng mà Phật, Pháp, Tăng nhất thể là phải có một cái hình ảnh siêu việt của pháp giới của nó, của Giới luật thanh tịnh trong đó. Cho nên vì vậy mà do đó đứng trước tôn giả Gotama xin quy y Phật, Pháp, Tăng chứ không phải quy y tôn giả Gotama, các thầy phải hiểu chỗ đó, cho nên đọc kinh nguyên thủy các Thầy thấy tuyệt quá, là quy y Tam bảo chứ không phải quy y Phật, Pháp, Tăng chứ không phải quy y riêng có ông Gotama này. Còn ông Gotama chỉ là đức Phật Thích Ca thôi chứ gì nhưng chính đức Phật Thích Ca là Gotama, mà Gotama chỉ là một cái tên để đứng ra một con người thôi chứ chưa phải, chỉ là chứng minh cho cái vị cư sĩ đó mà quyết quy y Tam bảo, đó các thầy thấy.

Thầy giải thích như vậy là quý thầy thấy hồi xưa đơn giản lắm không có làm lễ gì hết, mà khi nghe một bài thuyết pháp rồi nó long trọng lắm, vô cùng lắm ngồi mà trang nghiêm nghe thuyết pháp mà không có hề nhúc nhích, không có hề ngủ ngục trong đó, nghe nó thích thú làm sao. Như nó là một cái trận mưa, mưa pháp nó làm cho toàn cả vạn vật tươi mát hết, cho nên tâm hồn của các vị nó tươi mát lên hết vì vậy mà khi nghe cái bài pháp rồi thì ngài long trọng quỳ xuống, trước mặt tôn giả Gotama mà xin quy y Phật, Pháp, Tăng. Cái lời nói mà nên như vậy là lời nói tự thâm tâm của mình thấy đúng là cái chân lý để đem được cho mình đến chỗ giải thoát cho nên mới đứng ra phát nguyện cái lời nguyện lớn.

Cho nên bây giờ giới mà dạy về giới đàn tăng, cách thức mà để quy y thì họ không có nói hết đầy đủ nhưng mà họ cũng bắt chước theo kiểu đó là bắt đầu dạy cho cái người quy y Tam bảo là phải nói lên Tam quy, rồi tam tiết rồi tam thệ đó. Thiệt ra thì cái chuyện mà tam thệ Thầy thấy...nghĩa là nó, sau này họ đặt ra chứ thật ra đã quy y Tam bảo là mình đã tin tưởng Phật pháp rồi thì mới quy y, mà còn phải thệ, thệ tức là không tin, bắt buộc người ta thề, thề quy y Phật rồi không có quy y tiên thần quỷ gì nữa hết, đó phải không, thề mình quy y pháp rồi thì không có đọc kinh sách của ngoại đạo nữa, phải không? Đó là những cái thề, nhưng mà ở trong cái chỗ quy y đó Thầy thấy chỗ thề nó không đúng cái tính cách của đạo Phật, vì đạo Phật không có bắt buộc ai thề, thấy nó đúng, thấy nó đem lại sự giải thoát cho chính mình, thấy nó đoạn dứt được sự đau khổ của đời người, thì mình tin tưởng mình theo nó là mình Tam quy, mình nói lên cái lời nói tha thiết từ thâm tâm của mình, mình nương vào đó để thực hiện những cái nó đem lại cái sự giải thoát cho mình.

Đó là cái đúng, chứ còn cái mà Tam quy rồi tam kết rồi, để kết cho người ta, để người ta sợ người ta đừng có đi qua tôn giáo khác đó, kéo cho người ta dính vô rồi bắt buộc người ta thề nữa, cho nên hầu hết các tôn giáo khác phải đưa tay lên thề. Phật giáo mình khôn hơn bắt buộc ông phải nói ra không quy y thiên thần quỷ vật nữa, thì cũng là cái hình thức thề thôi. Cho nên mấy ông thầy sau này họ không hiểu được cái lý giải thoát của đạo Phật, lý Giới luật của đạo Phật, lý thiện pháp của đạo Phật cho nên nó bày ra những điều này. Chứ ngày xưa ông Phật ông ấy, Thầy thấy người ta đến người ta quy y Tam bảo nghe cái dễ dàng, chỉ phát ra cái lời Tam quy thôi, chỉ nói lên thôi chứ còn không thấy ông Phật kết nữa, ông muốn vậy thì tôi chấp nhận cho ông thôi, nếu mà ông ráng ông tu được thì giải thoát cho ông, còn ông không ráng thì ông chịu chứ tôi, tự ông làm chứ tôi đâu có làm dùm ông được, tôi đâu có cứu ông được, cho nên tôi đâu có kiết, có trói ông trong này làm gì, nếu ông thấy được thì ông ráng, ông tu được thì giải thoát cho ông, còn tôi trói vô đây mà ông tu không được thì tôi cực khổ với ông hoài tôi chịu không được, phải không. Cho nên ông Phật hông có kết mà mình sau này mình kết, tức là mình kết cho ông dính vô đó.

Từ hôm nay, chúng ta bắt đầu quay về Tam bảo, tức là quay về thiện pháp, chỉ có thiện pháp của Phật mới là chỗ an toàn bảo bọc vững chắc cho chúng ta.

Tam bảo là gì? Ở đây Thầy sẽ..Tại sao gọi là Phật, Pháp, Tăng là Bảo, đó là những cái mà để trả lời cho chúng ta biết cái chỗ. Đây là điều rất quan trọng, một người muốn tin Phật trước tiên cần phải quy y Tam bảo, nhưng trước khi quy y cần phải hiểu rõ, cần phải hiểu rõ Tam bảo bằng không chẳng hiểu chỗ hay đẹp của Tam bảo thì không được gọi là chân chánh quy y. Nghĩa là mình chưa có hiểu nó mà mình quy y Tam bảo thì nó không có được gọi là chân chánh trong quy y Tam bảo. Cũng như thí dụ như bây giờ mình chưa nghe một cái bài pháp, chưa có hiểu cái bài pháp như thế nào rồi vội mình quy y thì cái đó là cái sai. Cho nên hầu hết những người mà xuất gia theo Phật cũng như là những người mà quy y làm cư sĩ đệ tử Phật đều là những người được nghe pháp rồi sau cái bài pháp đó mới xin quy y, xin thọ quy y, đó thì nó mới rõ ràng và xin xuất gia. Cũng như một ngoại đạo được nghe Phật thuyết giảng xong rồi trong thâm tâm ông ấy nó thanh tịnh liền tức khắc, nó thấy đúng rất đúng rồi, nó không còn thấy một cái nẻo nào khác hơn là cái nẻo của đức Phật giảng đây cho nên từ đó xin đức Phật xuất gia. Mà vị ngoại đạo đó xuất gia thì đức Phật nói à bây giờ phải 4 tháng chúng tăng mới xem xét coi như có thể những cái tà kiến mà từ đâu chấp ở trong các pháp của các ông coi các ông có bỏ không. Nếu bỏ thì chúng tôi mới chấp nhận mà nếu không bỏ thì thôi, thì cái vị ngoại đạo nói 4 năm chúng tôi cũng chịu nữa đừng nói chi là ba, bốn tháng.

Đó thì ở trong kinh nó hẳn hòi những cái bài kinh nó còn rất rõ ràng, cho nên sau khi được nghe pháp rồi thì mới có quy y, mới có xin xuất gia chứ còn chưa nghe pháp mà xuất gia thì chắc chắn đến đức Phật không cho đâu. Không bao giờ mà đức Phật cho một cái người mà chưa biết pháp Phật như thế nào, còn mình thấy người ta tập trung vô đông đông đến nghe thuyết giảng gì đó rồi cái ùn nhau xin quy y, quy y hết chứ chẳng hiểu Phật pháp là cái chỗ nào thiệt, chỗ nào khác chẳng biết hết, thấy người nào bu theo cái chỗ đó đông đảo thì mình vô đó mà làm theo, nghĩa là hướng theo đó thì cái đó là cái không đúng của Phật pháp.

Cũng như chúng ta muốn thi vào trường đại học để cầu học nếu chẳng biết tên của trường đại học ấy và trường ấy dạy môn học gì thì quả thật đáng buồn cười. Mình quy y Tam bảo mà mình chẳng biết Tam bảo ra sao hết thì cũng như là mình muốn ghi tên vô trường đại học đó mà chẳng biết trường đại học đó dạy luật hay dạy cái gì, mình chả biết, hoặc là dạy kiến trúc hoặc là dạy gì không biết. Thì như vậy mình ghi tên làm sao mình biết đâu mình học, cho nên mình phải rõ, rõ rồi mình mới ghi tên vô. Đó ở đây Thầy đem một cái ví dụ nó cụ thể như vậy để chúng ta biết. Và trường ấy dạy môn học gì thì quả thật đáng buồn cười, đáng buồn cười cho cái người đó. Nếu mà muốn vào đại học đó mà chẳng biết như vậy thì chẳng qua mình thấy quá là ngu si.

Hầu hết chúng ta phải xác định hầu hết ngày nay đệ tử của Tam bảo, lúc mà thọ quy y chưa hẳn đã hiểu qua đại ý của Tam bảo, nghĩa là bây giờ hầu hết là một cái số người mà đệ tử của Phật mà họ quy y, họ chưa có thấu hiểu được cái Tam bảo. Như nãy giờ Thầy dạy hầu hết là quý thầy chưa có hiểu Tam bảo, tưởng là Phật, Pháp, Tăng là ông Phật này, pháp của Phật rồi tăng chứ đâu hiểu nó là Giới luật, phải hông? Hầu hết là bây giờ Thầy vạch ra thì mới thấy nó là Giới luật, còn hồi nào tới giờ quý thầy tưởng là ông Phật, rồi chúng tăng rồi pháp của Phật dạy thôi chứ các thầy có hiểu đó là Giới luật không? Đó là những cái mà quý thầy và một số nhiều người hiện bây giờ gọi là tín đồ của Phật giáo họ chưa biết là ba cái này là Giới luật của Phật, có hông, Thầy nói như vậy có phải xét không?

Thậm chí như bây giờ chúng ta là những người tu sĩ đi, thọ Tỳ kheo rồi mà chúng ta đã biết ba cái đó là Giới luật chưa. Nếu mà Thầy không nói ra thì quý thầy nghĩ đó là ba ngôi Tam bảo, là cái nơi mà mình đã quy y là Phật, Pháp, Tăng mà thôi, là vì thấy ông Phật, thấy lời của Phật dạy, thấy chư tăng mà thôi chứ còn không có thấy. Thậm chí có nhiều người lại còn không hiểu nữa là chư tăng hiện giờ là mình quy y theo các tăng đó thì còn lệch nữa. Cái lỗi là ở các thầy truyền thọ quy y chưa chắc ắt hẳn đã khai ngộ rõ ràng về đại ý của Tam bảo. Nghĩa là cái lỗi thứ nhất là cái người mà truyền cái Tam quy cho họ đó, truyền cho họ thọ Tam quy họ mà không có khai ngộ cho người ta hiểu cái này. Họ cứ dựa vào lối kinh mà các Tổ nói giống như ông thần ngồi đó để chứng minh cho chúng ta để thọ quy y thôi chứ không có rõ ràng cái gì được hết.

Nói ra là một điều xấu hổ của Phật giáo, bây giờ hầu hết là quý thầy đều dựa vào giới đàn tăng mà làm lễ quy y và giải thích theo trong đó khiến cho người Phật tử hiểu một cách lờ mờ, hiểu thì phải hiểu cho rõ ràng còn không hiểu thì thôi, mà hiểu lờ mờ lờ mờ làm cho người ta chẳng biết gì hết cho nên càng ngày người ta quy y Phật pháp mà người ta biến ông Phật thành ông thần hết ráo à. Cho nên vì vậy mà thậm chí có những bậc tôn túc của chúng ta còn nói Tam bảo gia hộ nữa, thì đủ biết rằng từ ông thầy lớn đến người Phật tử mà quy y Tam bảo cũng vẫn thấy là Tam bảo gia hộ thì hông phải là ba cái ngôi này là thần sao?

Đó là những cái chúng ta thấy họ hiểu lệch lạc Phật pháp như vậy thì làm sao mà con đường của đạo Phật tu tới đâu. Hiểu không đúng làm sao tu cho đúng, hiểu đúng nó mới tu đúng chớ, còn hiểu không đúng làm sao tu cho đúng được. Tam bảo là Phật, Pháp, Tăng bởi vì từ Phật, Pháp, Tăng là ba giới thiện cao tuyệt nên thường sinh ra công đức vô lượng phước báu, phát huy diệu dụng vô tận, hưởng thọ vô cùng, lấy đó chẳng cạn, dùng đó chẳng hết, vô cực vô hạn, vô bến vô bờ. Thế gian cho vàng bạc châu báu, hột xoàn là có giá trị quý báu nhất, công dụng của nó rất lớn cho nhu cầu vật chất thế gian vì thế gọi là báu. Tức là thế gian cho vàng bạc châu báu là nó quý báu, nhưng mà ngược lại thì phước báu công đức diệu dụng của Phật, Pháp, Tăng tức là diệu dụng của ba cái giới này thì nó diệu dụng vô cùng tận, thì thông cả thế gian và xuất thế gian. Nghĩa là từ cái chỗ Phật, Pháp, Tăng này nó cả cái lộ trình thứ nhất và cả cái lộ trình thứ hai cho nên nó thông cả thế gian và xuất thế gian, thế gian là giới cư sĩ đó còn xuất thế gian là giới tu sĩ đó. Tức là từ ở trong ba cái giới này mà nó lưu xuất ra thế gian và xuất thế gian, phước báu vô lượng vô biên, vàng bạc của báu chỉ là một phước báu nhỏ của vật chất thế gian chẳng nhằm nhò gì với Tam bảo. Phước báu rộng lớn phủ trùm cả thế gian, xuất thế gian vì thế mới đáng gọi là Bảo, chữ Bảo ở đây đáng gọi là như vậy đó, chứ còn gọi là Bảo như cái kia thì bảo có chút xíu à.

Như Thầy đã nói ở trên, Tam bảo là pháp môn thiện nên khi đã quy y và nương pháp này thì phải được sự giáo hóa của nó khiến cho người sống bình an, an vui hạnh phúc ở nhân gian và làm cho con người ở nhân gian lìa khổ được vui, vì thế Tam bảo là báu vật quý nhất của loài người cho nên Tam bảo còn vượt hơn sự quý báu của các thứ quý báu tột đỉnh.

Đến đây Thầy xin dừng lại ở chỗ này để rồi chúng ta tiếp tục những cái bài bổ túc thêm cái phần…

Trước khi mà đi sâu vào Giới luật thì Thầy xin nhắc lại lời di chúc của Phật để bổ túc thêm cái phần giảng nãy giờ đó, để chúng ta thấy những lời di chúc của Phật để chúng ta thấy rõ. Bởi vì hồi nãy Thầy có nói là di chúc của Phật rất nhiều nhưng mà nó chưa đủ đâu cho nên Thầy bổ túc thêm phần này và bổ túc thêm cái phần nhập thai về cái vấn đề mà ly dục ly bất thiện pháp để cho các thầy thấy thấy được cái phần này thêm nữa. Bởi vì nếu mà không có bổ túc ngay chỗ này sau này chúng ta bỏ qua chỗ này thì làm cho quý thầy chưa thấy được chỗ ly dục ly bất thiện pháp của Phật là nó tuyệt diệu như thế nào. Cho nên trước khi đi sâu vào Giới luật thì Thầy xin nhắc lại những lời di chúc của đức Phật, đây là lời di chúc của Phật đây:

“Này các thầy Tỳ Kheo, các thầy hãy sống tự mình làm ngọn đèn cho chính mình, tự mình nương tựa mình, không nương tựa vào một ai khác, lấy chánh pháp làm ngọn đèn, lấy chánh pháp làm nơi nương tựa không nương tựa vào một ai khác.”

 Lời nhắc nhủ thứ hai của Phật:

“Này các thầy Tỳ kheo các thầy hãy lấy mình làm hòn đảo, làm chỗ ở vững chắc rồi các thầy hãy lấy Giới luật của ta làm rào tường, bao quanh bảo vệ. Hãy lấy Giới luật của ta làm khuôn phép khép mình trong khung vàng thước ngọc này, hãy lấy Giới luật của ta làm kỷ luật cho chính mình không hề vi phạm, tái phạm. Hãy lấy Giới luật của ta làm thầy chỉ đạo tu tập, đừng nương tựa vào ai, đừng lấy ai làm thầy, làm tổ của mình, mà phải chính mình. Lấy Giới luật của ta làm thầy, làm tổ cho chính mình.”

Đó là những cái lời của Phật mà Thầy thấy ở trong kinh ghi chép, Thầy đem ra đây để mà ghi lại cho nó rõ ràng. Hồi nãy Thầy chỉ trích ra một phần nhỏ để chứng minh cho cái chỗ mà thọ Tam quy đó, để thấy cái Giới luật của Phật ba ngôi Tam bảo nó quý báu như thế nào và Giới luật của Phật mà Phật đã chỉ định cho cái người mà làm thầy cho chúng ta sau này, nó như thế nào đó. Bây giờ thì qua cái lời dạy này nó rất là đầy đủ và cặn kẽ, quý thầy phải hiểu đó là những lời cuối cùng khi mà đức Phật nhập Niết Bàn, Ngài rất là lo cho chúng ta đời sau không có ông thầy mà nhắc đi nhắc lại những cái lời này để chúng ta nhớ mãi mà không quên để lấy cái ông thầy đúng cái ông thầy của chúng ta. Nhưng mà vì người sau họ làm lệch lạc mất đi. Chúng ta thấy giới bổn tức là Giới luật, mà thấy pháp mà Phật dạy tu hành là Phật, cho nên đó là những cái họ làm cho lệch, rồi bây giờ người ta bị lệch rồi người ta không biết Giới luật là những giới nào, mà giới pháp của Phật, giáo pháp của Phật là cái nào họ chẳng biết, cho nên bây giờ Thầy hợp lại để chúng ta thấy Giới luật là giáo pháp của Phật. Mà Giới luật thì nó có Giới hành cho nên nó không phải là rời ra gọi là giáo pháp mà là Giới hành, bởi vì Giới hành là cái hành động giới để chúng ta đạt được những cái giới mà đã nêu lên, để chúng ta đạt được những cái hạnh và cái đức, cái tuệ của cái Giới luật.

Thì hôm nay qua những cái lời di chúc của Phật như vậy, quý thầy đã nắm rõ và vững vàng trong các lời di chúc này nó nằm ở trong kinh Di Giáo hoặc là ở trong kinh Du Hành hoặc là kinh Niết Bàn. Những cái lời này nó còn nằm ở trong những cái bản kinh đó.

Bây giờ Thầy nhắc đến cái chỗ mà vì cái vấn đề tu tập giáo pháp thiện này là cái mục đích nó ly cái tâm ham muốn của chúng ta ra, chúng ta thấy nó lìa cái tâm ham muốn của mình ra, mà nó lìa các cái ác pháp ra, bởi vì pháp của Phật là thiện thì các ác pháp nó không được xâm nhập vào cho nên do cái nguyên nhân cái lòng ham muốn nó mới sinh ra ác pháp, mà cái lòng ham muốn không có thì ác pháp nó không có, cho nên phải ly dục, ly dục được thì ác pháp nó không còn có nữa, nó toàn thiện pháp, mà toàn thiện pháp thì nó là Phật, Pháp, Tăng.

Đó chúng ta trở về cái bản gốc của nó là Phật, Pháp, Tăng cho nên vì vậy mà chúng ta lấy cái chỗ ly dục ly bất thiện pháp này chúng ta mới biết được cái chỗ tái sanh luân hồi. Bởi vì mình không ly dục ly ác pháp thì nó luôn luôn tái sanh luôn hồi à, nó không làm sao mà nó thoát khỏi được, mà mình ly dục ly bất thiện pháp thì nó mới chấm dứt được cái tái sanh luân hồi. Nhưng bây giờ như thế nào để chúng ta biết nó có bốn cách nhập thai, nghĩa là chúng ta sanh ra nó có bốn cách nhập thai chứ không phải một cách, bởi vậy cho nên phân tích ra để chúng ta thấy rõ nè.

Một,người phàm phu nhập thai thì không biết mình nhập vào bụng mẹ, không biết mình trụ ở trong bụng mẹ và không biết mình ra khỏi bụng mẹ, đó là loại nhập thai thứ nhất. Đó cũng như bây giờ quý thầy biết quý thầy vô bụng mẹ quý thầy đâu có biết, mình vô mình cũng hông biết rồi mình nằm trong đó mình cũng chẳng biết, rồi mình đi ra mình cũng chẳng biết, họ đẻ ra thì họ đẻ còn mình chẳng biết gì hết, rồi bắt đầu tới chừng biết được thì mình khóc thét lên thì chắc chắn có thể nó ngộp thở làm sao nó chịu không nổi mình la lên cho thở cho được chứ còn hồi đó chắc chưa biết gì hết. Đó, lúc đó là lúc mê muội ngu si không có tỉnh, cho nên vì vậy mình ly được cái phần nào thì mình tỉnh cái phần đấy.

Đây bây giờ đức Phật nói cái phần thứ hai để cho người mà biết như thế nào gọi là như thế nào, lại nữa, có người tu chánh niệm tỉnh giác định, đó bây giờ chúng ta biết cái tu chánh niệm tỉnh giác định là tỉnh thức chứ gì, đó quý thầy thấy. Họ có đủ sức thức tỉnh khi chết đi họ biết mình nhập thai vào bụng mẹ, có sức tỉnh rồi bắt đầu chết đi biết mình nhập thai vào bụng mẹ. Thì cũng như mấy ông Lạt Ma, quý thầy nghe nói mấy ông mà chết đi mấy ông biết sanh vào nước này nước kia. Mấy đứa nhỏ mới sanh ra mà biết, đó là mới có tỉnh thức thôi, mới có tỉnh giác định thôi chứ mấy ông ấy có cái gì hay ho đâu để chứng minh cho chúng ta biết cái điều đó phải không. Họ có đủ sức tỉnh thức khi chết đi họ biết mình nhập thai vào bụng mẹ nhưng không biết mình an trú trong bụng mẹ và không biết mình ra khỏi bụng mẹ, đó là loại nhập thai thứ hai. Cho nên cái sức tỉnh thức đó nó làm cho mình cũng ly bớt dục rồi bởi vì người ta chửi mình cũng bớt giận, còn cái người mà chưa có tỉnh thức người ta chửi mình mình ăn thua đủ mình đâu có nhịn ai. Mình tỉnh thức thì mình biết nhịn rồi tức là mình có nhẫn rồi, tức là mình có ly rồi đó, ly bớt được tâm sân si phiền não của mình rồi, đó là ly một phần nhỏ của ly dục ly bất thiện pháp đó, cho nên nó mới có sự tỉnh đây, đó là loại thứ hai.

Loại thứ ba, người tu tập định vô lậu tâm tỉnh thức, tâm tỉnh thức rất cao và ngũ triền cái xả ly nên khi chết biết mình nhập thai vào bụng mẹ, khi mình chết rồi mình biết mình nhập vào chỗ nào. Đó là bắt đầu ông này đã được một phần tỉnh thức cao hơn cho nên mới xả được ngũ triền cái, lậu hoặc nó đã bớt. Người này tu cái định vô lậu hồi nãy cái người tu cái định tỉnh giác định, chánh niệm tỉnh giác định đó, còn bây giờ cái ông này hơn chút là ông tu cái định vô lậu cho nên cái tâm nhờ cái tỉnh giác định đó mà chánh niệm tỉnh giác định đó ông mới xả được cái lậu hoặc của ông ấy cho nên ngũ triền cái ông xả ly. Cho nên khi chết ông ấy nhập thai vào bụng mẹ ông biết, biết rất rõ, an trú trong bụng mẹ ông cũng biết nữa, nhưng không biết mình ra khỏi bụng mẹ. Khi mình sanh ra thì chắc bộ hồi đó quay đầu, điên đầu hết biết rồi, còn ông nằm ở trong ấy thì ông biết nhưng mà khi ông quay đầu để sanh ông ra đó, còn nếu mà không quay đầu thì đẻ ngược thì sao, còn khổ nữa. Cho nên khi mà quay đầu ra dốc ngược cái đầu ông ra đó ông điên cái đầu giờ ông hết biết, ông mê cũng như người chết mê man không biết gì nữa, thì chắc là lúc sanh ra chắc cũng mê man thì cái ông này mới có xả được cái triền cái chút ít cho nên vì vậy mà ông còn mê chứ chưa có biết hoàn toàn. Như vậy là ông mới xả ly ly dục ly bất thiện pháp ít ít thôi chứ chưa phải được nhiều cho nên vì vậy đó mà nó còn cái chỗ mà mê muội nó chưa có hết.

Thứ tư, có người ly dục ly bất thiện pháp khi thân hoại mạng chung biết mình nhập thai vào bụng mẹ, biết mình an trú trong bụng mẹ và biết mình ra khỏi bụng mẹ, đó là nhập thai thứ tư. Chỉ có ly dục ly bất thiện pháp không thì vô bụng mẹ an trú trong đó biết thì như vậy rõ ràng chúng ta đi vào con đường Tứ thiền chứ gì? Cho nên chúng ta muốn tái sanh khó không, quý thầy thấy không, bởi vì đầu tiên mà chúng ta đi vào Tứ thiền thì phải ly dục ly bất thiện pháp mới nhập Sơ thiền, đó phải không? Nhập Sơ thiền từ đó con đường chúng ta đi là hoàn toàn đi tới Tứ thiền là hoàn toàn là ly dục ly bất thiện pháp hết, toàn thiện sạch bóng cho nên cái người này phải nói bắt đầu từ cái Sơ thiền mà họ đi vào, họ đi vào cho nên vì vậy họ muốn thoát sanh chứ gì? Dễ quá, cái chuyện đó dễ quá, cho nên muốn làm chủ sanh tử nó quá dễ rồi đâu còn khó nữa, chỉ điều khiển nào đó. Ở trong đó mình dùng cái thiên nhãn minh của mình nhìn chứ gì chứ gì, coi cái nhà nào mà có duyên phước với mình thì mình đến mình độ cái gia đình đó luôn cả cha mẹ trong đó luôn hết, anh em dòng họ đó hết thì mình nhào vô đó bắt đầu mình tái sanh, vô đó mình nhập bụng người ta thì mình đi chứ ai mà...nghiệp ở đâu mà lôi mình, phải hông, mình ly hết dục rồi thì đâu có cái nghiệp nào mà lôi mình được, đâu có ác pháp nào lôi mình đâu, cho nên tự mình đi.Cho nên ở đây Phật nói có người ly dục ly bất thiện pháp khi mà thân hoại mạng chung biết mình nhập thai vào bụng mẹ. Biết mình ở đây Thầy nói biết chứ không phải đâu, mình nhập thai chứ không phải biết đâu, mình tự tại mình ở trong bụng mình nằm đó mình muốn nó ba năm là ba năm, mình muốn nó hai năm là hai năm, mình muốn một ngày nó ra nó cũng ra, phải không? Đó là cái tự tại của mình mà cho nên đâu phải là cái quyền lực của mình mình muốn điều khiển như thế nào, cho nên toàn bộ là khi sanh ra thì mình cũng biết mà khi nhập vào thì mình cũng biết, ở trong đó mình cũng biết rất tỉnh táo, bởi cái sự tỉnh táo quá cao. Cho nên chúng ta mới thấy Tứ thiền mà chúng ta ngồi đây mà như ngủ gục thì làm sao gọi Tứ thiền. Cho nên cái người mà nhập Tứ thiền là người ta hoàn toàn không có ngủ, ngày đêm người ta không ngủ, người ta nằm đặt niệm trước mặt người ta tỉnh thức. Mà người ta ngủ, ngủ mà không mê cho nên luôn luôn lúc nào cũng biết. Vì vậy mà khi nhập vào Tứ thiền rất là tỉnh, trời sét không nghe mà rất là tỉnh hẳn hoi đàng hoàng mà muốn nghe thì nghe mà không muốn nghe thì không nghe, đó là cái chỗ siêu việt của đạo Phật là như vậy.

Cho nên khi mà chúng ta tu hành mà chúng ta được đến cái chỗ này thì cái sự tự tại sinh tử chúng ta rất dễ. Và vì vậy chúng ta đọc qua bốn cái nơi mà đi tái sanh này chúng ta thấy rõ từ cái Tam bảo này mà nó lưu xuất ra cái thiện pháp, cho nên chúng ta từ ở trong ba cái pháp thiện này mà chúng ta ly dục, ly dục tức là chúng ta đi gần đến những cái thiện pháp càng ngày càng xa ác pháp rồi cho nên cái tâm dục mà càng ly thì cái ác pháp nó càng xa và đến khi mà toàn thiện thì tức là ly dục ly bất thiện pháp, cho nên tâm thanh tịnh từ đó chúng ta có phải ức chế tâm đâu, mà chúng ta đi vào Tứ thiền một cách rất là tự tại, vậy là chúng ta rất rõ ràng. Cũng như bây giờ quý thầy ngồi đây mà quý thầy hít thở với cái hơi thở bình thường của quý thầy mà bắt buộc cho nó đừng có nghe đừng có biết hơi thở để mà nhập Sơ thiền thì quý thầy có làm được không, đâu có được. Bởi vì tâm quý thầy còn dục này tâm quý thầy còn ác pháp này, làm sao mà thanh tịnh được cho nên hễ ngồi đây mà không vọng tưởng thì không biết hơi thở, nó không rời ra mà thở nhẹ nữa thì thở không được bởi vì thở có 3 giây mà làm sao thở nhẹ nữa được chứ không phải thở 10 giây 20 giây thì mình thở mình hông thấy hơn thở được, còn đằng này thở ra vô ra vô liên tục mà biểu nó đừng nghe làm sao nó đừng nghe vì vậy mà người ta nhập Sơ thiền người ta hông nghe.

Đó thì quý Thầy thấy cái phương cách và cái sự tu tập của đạo Phật nó hay là hay ở cái chỗ này, cho nên chúng ta tu sai là sai mà tu đúng là đúng à. Cái người tu sai là tu sai biết liền mà cái người tu đúng thì cũng biết liền, cho nên hiện giờ ví dụ như, bây giờ ví dụ như Thầy nói thí dụ như bây giờ ở đây như thầy Thiện Thuận này, thầy Minh Tông này mặc dù là Thầy biết rằng cái Sơ thiền chưa nhập được nhưng mà Thầy bảo rằng các ngài đang tập cái sức tỉnh thức đó, nghĩa là tập sao cho đừng ngủ, phải hông, mà khi không có ngủ thì si hết, mà si hết thì ngũ triền cái ly dục ly bất thiện pháp sạch thì tức là nhập Sơ thiền được, mà nhập Sơ thiền được thì Nhị thiền, Tam thiền, Tứ thiền quý thầy làm cái rẹt, phải hông? Cho nên chúng ta thấy coi vậy mà quý thầy đang phá cái si, đang tập cho mình tỉnh thức đó, hàng ngày các thầy đang nỗ lực để tu tập cái gì, phải hông? Các thầy phải hiểu chỗ đó, còn quý thầy bây giờ chưa chắc đã làm được như Minh Tông như Thiện Thuận đâu, phải hông? Vì mình chưa có đủ cái sức của mình để mình tập cái tỉnh thức đó được, mình nằm xuống mình hít thở vào ba bốn hơi thở thì nó đi tút lút rồi, mất tiêu còn người ta còn được một giờ, hai giờ người ta làm còn được 6-7 tiếng đồng hồ người ta nằm đó người ta biết hơi thở ra vô thì đó là sự tỉnh thức của người ta cho nên người ta phá được cái chiêm bao, mà phá được cái chiêm bao tức là người ta ly được 18 cái loại tưởng của người ta rồi chứ còn không khéo nó cứ lọt trong chiêm bao không, mà bây giờ người ta đã bị những cái trạng thái đó dẫn tới dẫn lui người ta vô cùng tận chứ đâu có phải, nhưng mà người ta đang rèn luyện để phá cái si, mà tham sân si, cái si nó rất quan trọng, mà si không có thì tham nó không có và sân nó hết cho nên ngũ triền cái nó quét ra hết. Các thầy phải hiểu chỗ đó, đó là cái mấu chốt đi vào để người ta ly dục ly bất thiện pháp.

Cho nên vì vậy nghe thì nói các thầy này chưa có ly dục ly bất thiện pháp, chưa có ly. Sự thật bây giờ họ chưa có ly bởi vì họ còn đang ở trong cái sức tỉnh chưa đủ, chứ mà họ tập riết một thời gian nữa thì họ đủ. Đó thì như vậy quý thầy thấy cái chỗ mà tu tập của đạo Phật nó quá rõ ràng và cụ thể chứ nó không phải mơ hồ đâu. Mà cái người tu nào chỗ nào đúng chỗ nào sai Thầy biết hết, cho nên Thầy xác định bây giờ như Minh Tông, như Thiện Thuận chưa nhập được Sơ thiền bởi vì các ngài thường là tu tập hơi thở từ hồi nào tới giờ chứ chưa có biết định vô lậu hoặc cái định chánh niệm tỉnh thức này.Nhưng mà chính cái chánh niệm tỉnh giác này nó giúp cho chúng ta cái sự tỉnh thức, nó làm cho chúng ta nằm ngủ mà nó không có bị mê tức là phá si mê chứ gì? Đó quý thầy thấy rõ không, mà bây giờ những người này họ đang tập để họ phá cái ngủ của họ, tức là họ phá cái si, họ phá niệm si được thì minh chứ gì do đó lậu hoặc tham sân si họ sẽ quét sạch hết. Hễ nó có cái đó thì nó hết, nó tỉnh rồi thì cái đó nó phải ra thôi, nó phải ly thôi chứ nó không còn ở trong tâm chúng ta được. Cho nên từ đó thì bây giờ chúng ta thấy nó cụ thể rõ ràng của đạo Phật chứ nó đâu có lỗi thời. Quý thầy tu nó đâu có mất đi chỗ nào hết, cũng như quý thầy tập luyện hơi thở nó đâu có mất đi chỗ nào đâu, nhưng mà phải biết cái chỗ nào mà chúng ta đang đi để mà phá cho được chứ không khéo rồi chúng ta không hiểu chúng ta tu riết rồi nó cũng lệch mất đi, đó những điều mà Thầy nói.

Ở đây hôm nay Thầy có thêm một cái đoạn này để chúng ta thấy được cái lộ trình của kinh nghiệm của các bậc Thánh tăng ngày xưa, từ các cái vị Thánh tăng từ ông A-Nan cho đến ông Xá Lợi Phất, ông Mục Kiền Liên mỗi vị đều có kinh nghiệm mà hôm nay Thầy trích ra một phần kinh nghiệm của ông A-Nan nói trước, bởi ông A-Nan là người đa văn mà ông chưa chứng đạo cho nên phải thấy cái chỗ tu của ông trước để mà lấy kinh nghiệm của ông, phải hông, rồi sau đó mình mới lấy kinh nghiệm của những bậc mà người ta đã tu xong, tu chứng quả A-la-hán mình mới được, mới tới, chứ còn mình lấy cái ông cao quá mình đem lại của mình rồi mình nhìn lại mình còn xa quá làm sao mình với cho được tới những cái nghiệm của ông này. Đó cho nên vì vậy mà Thầy biết cách sắp xếp cho từng bậc Thánh tăng đó cái người nào mà tu ở giai đoạn nào để cho nó phù hợp với mình.

Thì bắt đầu chúng ta sẽ bắt đầu từ các vị Thánh tăng nhất là ông A-Nan, ông này cuối cùng đức Phật chết rồi ông mới chứng đạo lận, cho nên ông ấy chẳng biết cái thứ gì mà nói về kinh nghiệm chứng đạo trước được mà ông chỉ biết nói cái kinh nghiệm của ông trong khi theo Phật mà thôi, vậy thì đầu tiên chúng ta theo Phật là phải như thế nào, phải giống ông A-Nan chứ sao, phải hông? Chứ đâu thể nào giống ông Mục Kiền Liên được.

Vậy thì bây giờ đây là cái câu chuyện ở trong rừng Gosinga.Đây là cái bài kinh trong bộ kinh trung bộ tập 1 trang 463 bài kinh số 32.Hôm nay tất cả những bài kinh mà Thầy bổ túc thêm cho cái giáo án này Thầy đều nói trang nói họ nói tên cho đầy đủ để sau khi đó quý thầy trích ra đọc cái bài kinh đó cho nó cụ thể và rõ ràng, phải hông? Cho nên khỏi cần phải đi tìm kiếm cho nó nhiều, còn Thầy giảng mà như trong đó Thầy không có nói kinh nào kinh nào dù đó hoàn toàn là những bài kinh của Phật hết chứ không phải là của Thầy nói ra, nhưng mà vì không có chỉ chỗ ở bài kinh nào, cuốn kinh nào thì các thầy đi tìm ra những cái chỗ đó thì quá khó, cho nên ở đây Thầy muốn vạch ra cái chỗ này để sau này quý thầy đi tìm lại những cái bài kinh đó. Bài kinh này nói lên những kinh nghiệm của các vị đại đệ tử của đức Phật. Xin quý thầy lắng nghe để rút tỉa kinh nghiệm của các ngài rồi tu tập cho chính mình.

Bây giờ tôn giả Xá Lợi Phất nói, này hiền giả A-Nan, ông hỏi ông A-Nan đó. Cái khu rừng Gosinga đêm nay trăng rằm sáng tỏ tuyệt đẹp, cây Ta-la trổ bông cùng khắp, như hương trời bay tỏa khắp nơi, này hiền giả A-Nan, hạng Tỳ kheo làm chói sáng khu rừng Gosinga này như thế nào?

Bây giờ cái ông Xá Lợi Phất ông cũng chơi cắc cớ là trong cái đêm đó trăng sáng mấy ông ngồi mà đem những cái chuyện đạo để mà họp nhau bàn bạc kinh nghiệm để mà tu tập đó, thì lúc bấy giờ ông Xá Lợi Phất mới hỏi ông A-Nan trước, vậy thì ông nghĩ như thế nào trong cái khu rừng mà đẹp như thế này, trăng sáng như thế này này, hương của bông cây Ta-la nó bay khắp cả phương trời chúng ta thấy ngào ngạt mùi hương, vậy thì người tu sĩ chúng ta làm sao cho cái khu rừng Gosinga này nó lại sáng chói lên nữa, nó đẹp lên nữa, cái sức tu hành của chúng ta làm sao cho nó đẹp hơn nữa. Thì bây giờ ông A-Nan ông đã trở lời.

Bây giờ quý thầy lắng nghe những cái kinh nghiệm mà đức Phật khéo sắp xếp cái bài kinh này cho hợp đường lối tu tập của đạo Phật bắt đầu phải tu cái gì trước, đó thì ông A-Nan trả lời tức là lấy kinh nghiệm. Chúng ta phải hiểu cái ý đó, vì có hiểu được như vậy chúng ta mới lắng nghe mới rút tỉa cái kinh nghiệm của ông A-Nan rồi đến những cái bậc kế đó, những cái bậc tu gần gần ông A-Nan đó, rồi những cái bậc tu xa hơn, những cái kinh nghiệm rất hay, những bài kinh này Thầy đọc Thầy thấy ông Phật cũng khéo sắp xếp những bài kinh này để mà chỉ cho chúng ta từ cái thấp cho đến cái cao, trong cái quá trình tu tập theo cái đạo Phật này.

Bắt đầu phải tu cái gì, đây ông A-Nan trả lời, ở đây này hiền giả Xá Lợi Phất, Tỳ kheo nghe nhiều, ông A-Nan bắt đầu ông nói. Bởi vì ông ấy là người nghe nhiều thành ra ông lấy kinh nghiệm của ông ấy, ông nghe nhiều ông nhắc chúng ta chứ gì. Tỳ kheo nghe nhiều giữ gìn những điều đã được nghe, nghĩa phải nhớ giữ gìn những cái điều mà Phật nói, nghe hết đừng có bỏ cái nào hết, ông A-Nan theo kinh nghiệm của ông ấy mà, bảo là mình phải nghe cho nhiều, Phật nói gì mình cũng nghe, đừng có không nghe, đừng có thiếu, đừng có bỏ mà nghe cho nhiều và giữ gìn những gì mình đã được nghe, chứ đừng có nghe rồi lỗ tai bên đây chui qua bên kia mất đó cho nên cái đó là cái không nên, tích trữ lại những điều đã được nghe.

Đó ông A-Nan đầu tiên ông khuyên mình đó, tức là ông ấy lấy kinh nghiệm của ông nói ra mà, nói ra như vậy thì chúng ta biết là muốn làm cho cái rừng Gosinga này nó sáng chói lên thì trước tiên chúng ta là vị Tỳ kheo phải nghe nhiều và giữ gìn những cái điều mà đã được nghe và tích tụ lại những cái điều đó, điều được nghe đó.Vậy ở đây ông A-Nan muốn bảo chúng ta nghe cái gì mà phải nghe nhiều, giữ những điều gì đã được nghe, tích tụ những điều gì đã được nghe, vậy nghe cái gì đây? Đó mình đặt ra câu hỏi ông ấy bảo mình nghe, mình phải giữ gìn mình nghe cái gì đây? Qúy thầy nghe ông A-Nan nói tiếp, những pháp...đó bây giờ ông A-Nan nói đây, đây là những cái bài kinh mà chứ đâu có phải, bởi vì ông bảo mình nghe nhiều thì nghe cái gì đây? Không lẽ mình nghe nào là Tứ thiền, nào là Tứ niệm xứ hoặc này kia, lung tung đủ thứ thì nghe cái đó có đúng không, cho nên ông bảo nghe cái kiểu mà ông bảo nghe đây là nghe cái gì, vì vậy đó cho nên mình phải biết nghe những cái pháp, chứ nếu mà không biết nghe thì biết cái gì đây, cho nên ông A-Nan ông nói tiếp. Những pháp Sơ thiện, trung thiện, hậu thiện- đó ông xác định cho mình nghe, nghe cái pháp gì, nghe pháp Sơ thiện, nghe cho kỹ nghe cho rõ ràng, rồi nghe cái pháp trung thiện, nghe cho kỹ nghe cho rõ ràng và hậu thiện cũng phải nghe cho kỹ, nghe cho rõ ràng. Nghe rồi thì phải giữ gìn, tích tụ, những cái điều nghe đó đừng có để quên. Đó thì ông biểu như vậy đó, văn nghĩa phải đầy đủ, nghĩa là nghe phải văn phải nghĩa phải đầy đủ, phạm hạnh phải được nói lên hoàn toàn thanh tịnh.Nghĩa là khi nghe rồi những cái phạm hạnh đó thì mình phải được nghe mà được nói lên những cái phạm hạnh đó được thanh tịnh như thế nào, làm sao cho nó được thanh tịnh ở trong những cái pháp này? Những cái pháp ấy quý vị phải được nghe nhiều, giữ gìn, giữ gìn lấy được lặp đi lặp lại nhiều lần lớn tiếng, ở trong này ông A-Nan bảo mình lặp đi lặp lại lớn tiếng, được ý tứ, duy trì, được tri kiến khéo quan sát.Nghĩa là nghe những cái pháp đó mình phải lặp đi lặp lại mà lặp lớn tiếng nữa, rồi phải ý tứ duy trì những cái tri kiến đó, những cái sự hiểu biết đó, rồi cũng phải khéo quan sát nó nữa. Vị ấy nói pháp cho bốn hội chúng,nghĩa là khi mà mình hiểu biết rồi như vậy đó thì mình đem ra mình lặp lại cho bốn hội chúng người ta nghe văn cú, chiêm dung lưu loát với mục đích khiến người hiểu biết đoạn trừ mọi tùy miên, à cái mục đích của ông đó khi mình nghe mình hiểu biết vậy rồi thì mình làm sao giúp cho người ta đoạn trừ mọi cái tùy miên. Như Thầy đã dạy cho quý thầy có bẩy cái tùy miên đó mà. Phải hông chứ không phải đây thùy miên đâu nghe, bẩy tùy miên đó chứ không phải là một, do vì vậy cái mục đích của ông A-Nan ở đây nghe nhiều hiểu nhiều ở trong cái pháp sơ thiện, trung thiện, hậu thiện tức là pháp thiện của Phật toàn thiện đó, lấy cái pháp thiện đó mà làm sao đoạn dứt bẩy cái tùy miên.

Đó là cái mục đích của ông A-Nan chứ ông không có nói thiền nói đạo gì hết, nghĩa là lấy cái pháp thiện đó mà đoạn dứt tùy miên, làm cho cái tâm mình nó đừng miên man ở trong đó, chứ đừng có nối tiếp. Ví dụ bây giờ mình ham ngủ tức là mình thùy miên rồi đó, phải hông, mình vọng tưởng gọi là trạo cửtùy miên đó,tùy miên nó liên tục nghĩ lăng xăng cái này cái kia, phải dứt cái đó đi; mà bây giờ sân tùy miên, sân mà nó cứ kéo dài ngày này qua ngày khác nó tùy miên đó, còn ham muốn cái gì đó không chịu dứt nó ra thì nó kéo làm sao cho đến khi mình mua sắm được cái đó gọi là tùy miên, nó lôi mình hoài đó, gọi là tùy miên. Chẳng hạn thèm cái đó cái bánh hay cái trái gì chưa ăn được mà cứ nhớ hoài đó gọi là tham tùy miên đó, đó nó kéo dài mình hoài đó, mình nghi người nào mà người ta ăn trộm hoài thì gọi là nghi tùy miên; còn cái ngã của mình ai đụng tới nò sừng ra đó, thì đó là ngã tùy miên làm cho bự ra đó, nó lôi mình hoài mà mình không chịu chấm dứt. Cho nên bây giờ mình học Sơ thiện, hậu thiện, trung thiện này mục đích của mình là để đoạn dứt những cái tùy miên này, đoạn dứt nó có hết không? Nó chưa có hết, ông A-Nan thì ông nói đoạn dứt như vậy là ngay lúc mình giận mình biết bây giờ nó tùy miên cái giận này, bây giờ đừng có giận nữa nè, hông có giận nữa nè, giận là nó tùy miên cho nên nó làm liên tục cái sự giận của mình ngày này qua ngày khác, cái mặt nó buồn buồn hoài là nó tùy miên ở trong đó chứ gì. Cho nên bây giờ vui lên không có được giận nữa, giận như vậy là tùy miên đó, phải đoạn dứt nó đi thì như vậy nó có hết giận không, chưa. Cái ông A-Nan nói cái kinh nghiệm của ông ấy, bây giờ mới có dứt sơ sơ, dứt tùy miên sơ sơ thôi. Đó quý thầy thấy ông A-Nan ông dạy chúng ta cách tu đơn giản không, đó đâu có khó gì, giận thôi bây giờ đừng giận nữa, giận khổ chứ làm gì, mình nói vậy nó cũng bớt giận chút chút, tức là nó bớt tùy miên chút đó đó là cái lối của ông A-Nan dạy. Như vậy nó cũng làm sáng chói được cái khu rừng Gosinga này, phải hông các con thấy nó bớt được cái đó nó làm sáng chói chứ gì tức là có giải thoát trong đó rồi.

Đến đây Thầy dừng lại để quý thầy suy ngẫm, đó bây giờ mình suy ngẫm cái giai đoạn đầu đi rồi ngày mai này mình sẽ học thêm được của cái người khác nữa, phải hông. Bắt đầu để mình suy ngẫm chứ, còn nếu mà Thầy đưa ra một lố kinh nghiệm bắt đầu quý thầy hông biết kinh nghiệm nào hết, bắt đầu mình dứt sơ sơ cho nó bớt tùy miên chút đi, đó là cái đầu tiên, mà cái đó phải nghe nhiều phải tích tụ cái sự nghe ở trong các pháp, pháp thiện, sơ thiện, hậu thiện, trung thiện.

Đó thì như vậy chúng ta thấy cái kết quả của sự tu tập chưa? Mà bây giờ Thầy nói nhiều quá tức là quý thầy sẽ mất đi và bây giờ tiếp tục là quý thầy, nếu mà quý thầy không có hỏi gì thì Thầy tiếp tục ở trong cái bài giảng, mà nếu quý thầy có hỏi thì chúng ta ngưng lại đây mấy phút để mà thưa hỏi những cái điều kinh nghiệm tu tập, bây giờ chấm dứt chút đi.

À, theo Thầy thiết nghĩ quý thầy nên viết ra, ví dụ như muốn hỏi Thầy kinh nghiệm tu hành nào đó để cho nó có lợi ích chung về sau đó thì quý thầy viết trong cái tờ giấy hỏi câu hỏi con bữa nay hay ngày mai, ngày mốt, hôm qua hôm kia gì đó con tu tập cái trường hợp con thấy vậy có đúng hay sai, hoặc con hiểu qua cái bài Thầy giảng vừa rồi đó con hiểu cái đó nó như thế nào thế nào có đúng hay là sai, vì vậy mà do đó nó làm sáng tỏ thêm cái giáo án của chúng ta hơn và cũng là lúc chúng ta đang có những cái phút mà gần bên Thầy để thưa hỏi những cái kinh nghiệm tu tập. Cho nên do đó mà ghi lại những cái lúc mà mình tập ở trong hơi thở ổn định hay hoặc là nhiếp tâm ở trong hơi thở để cho mình giúp cái tỉnh thức của mình, để cho nó phá được cái buồn ngủ, để cho nó phá được cái si mê, hoặc là tu những cái định vô lậu đặt cái niệm mà cái pháp hướng, để mà dùng cái pháp hướng để mà quét sạch những cái lậu hoặc của chúng ta, thì có nhiều người đặt sai mà cũng có nhiều người đúng. Những cái đặt sai đặt đúng này được Thầy minh xác lại để mà chỉ định cho nó đúng sai rồi cũng rút tỉa từ kinh nghiệm đó, quý thầy dễ dàng nhận ra được.

Đó quý thầy có thể lấy một cái tờ giấy hoặc là ghi lại trong cái tập giấy của mình, cũng là lưu lại những cái kỷ niệm tu hành của mình chứ gì. Do đó, quý thầy cứ để lại tập giấy sau cái buổi giảng này, quý thầy có hỏi gì đó thì quý thầy cứ để cái tập giấy lên đây thì Thầy sẽ lật ra cái trang đó Thầy sẽ thấy hỏi thưa gì thì Thầy sẽ trả lời, do đó chúng ta lại được thu vào băng và đồng thời cũng là cái kinh nghiệm sống để cho quý thầy tu tập, và cũng là cho người sau, nó có lợi ích cho mình và cho người sau.

Đó thì đến đây hôm nay Thầy sẽ thuyết giảng luôn, là vì nó chưa có chuẩn bị trong cái phần này, cho nên tiếp tục Thầy sẽ giảng cho quý thầy về cái phần, để mà hiểu rõ về cái phần Tam bảo hơn, để tiếp tục phần quy y Tam bảo.

Đến đây quý thầy đã hiểu rõ Tam bảo là quý báu như thế nào rồi, bây giờ chúng ta kê ra chủng loại Tam bảo, mình đã hiểu rõ Tam bảo ở cái phần đó nhưng mà chưa biết là cái chủng loại Tam bảo như thế nào nữa. Bởi vậy giảng thì phải giảng cho sạch chứ giảng không sạch hiểu lờ mờ thì sao, làm ông thầy mà giảng không hết như thế này thì thôi chẳng thà đừng có làm thầy, mà làm thầy thì phải làm cho chọn cái bổn phận của mình làm sao cho người ta hiểu cho hết cái Phật pháp. Cho nên đến đây thì quý thầy đã hiểu rõ Tam bảo là quý báu, mới có hiểu rõ nó là quý báu thôi chứ còn chưa có biết nó cái chủng loại nào Tam bảo được, cho nên ở đây tiếp tục Thầy sẽ giảng cho quý thầy hiểu rõ cái chủng loại của Tam bảo.

Xưa nay có nhiều cấp phân biệt từ ở trên đại thể mà nói, chẳng ngoài do sự bất đồng của sự tướng và lý thể, nay Thầy làm lại. Nghĩa là trong sự bất đồng của sự tướng và lý thể của nó do cái chủng loại của Tam bảo, cho nên vì thế mà Thầy phải làm lại cho nó rõ ràng ra để cho chúng ta thấy được cái chủng loại Tam bảo nào cho nó cụ thể hơn, cho các thầy sẽ nhận ra được, chớ còn nếu mà nói mà không rõ làm cho quý thầy chưa thấy cái sự tướng của Tam bảo và lý thể của Tam bảo như thế nào.

Mặt A.

Từ trên cái sự tướng thì nó phải có cái trụ trì Tam bảo và hóa tướng Tam bảo, chúng ta phải hiểu chỗ đó chứ không khéo nghe nói Tam bảo thì chúng ta cứ tưởng là cái ông Phật bằng xi măng này nó là Tam bảo, phải không? Hay là một đống kinh để trong tủ sách kia là Tam bảo hay hoặc là mấy ông Thầy mà đi khất thực ở ngoài đường kia là Tam bảo? Thì cái đó nó thuộc về Tam bảo gì, mình phải hiểu chứ, vì vậy bây giờ mình phải phân loại ra làm cho nó sáng tỏ ra chứ không khéo hỏi Tam bảo chúng ta nói trên chùa thờ mấy ông Phật đó là Phật bảo, còn cái tủ kinh sách đó là Pháp bảo và mấy ông tăng ngồi đây thọ trai đây là Tăng bảo thì cái đó thuộc về cái loại Tam bảo nào, nó cũng có cái loại Tam bảo đó chứ không phải không, cho nên nó còn nhiều loại lắm chứ đâu phải có hình thức đó không. Cho nên từ trên sự tướngcó trụ trì Tam bảo và hóa tướng Tam bảo, những cái danh từ này quý thầy chưa có nghe thì nghe nó lạ, đã nghe rồi thì nó không lạ lắm.

2 - Từ trên lý thể, hồi nãy nó là tướng đó, từ ở trên sự tướng thì nó có như vậy mà bây giờ từ ở trên lý thể thì thấy như thế nào? Hai, từ ở trên cái lý thể nó có nhất thể Tam bảo và lý thể Tam bảo. Cho nên hai phần nó rất rõ ràng mà, sự tướng rồi lý thể, cho nên nó phải thấy được cái chỗ này, mà nếu không hiểu thì quý thầy chẳng hiểu như thế nào hết.

Trước khi Thầy giải thích chủng loại Tam bảo, đầu tiên Thầy cần phải chỉ cho quý thầy biết hàm ý của Tam bảo. Cái hàm ý là nó bao gồm hết, phải biết cái hàm ý của nó, còn nếu mình không bao gồm hết cái Tam bảo thì mình đứng ở trên đó coi như mình phân tích ra nó rời rạc ra mất tiêu hết rồi. Cho nên vì vậy phải thấy được cái bao gồm của cái ý của cái Tam bảo ở trong đó rồi mới phân tính trên sự tướng, lý thể của nó mới được.

Phật là người giác ngộ, tự giác, giác tha, giác hạnh viên mãn. Còn Pháp là phép tắc là khuôn khổ khiến cho người ta hiểu được và có khả năng tu tập trau dồi dứt bỏ các pháp ác, tăng trưởng các pháp lành, đó là Pháp bảo. Còn hồi nãy là cái người giác ngộ, tự giác, giác tha, giác hạnh viên mãn đó là Phật bảo. Chúng ta phải hiểu nó bao hàm cái nghĩa của nó trong đó mà. Tăng là hòa hợp chúng, hòa hợp mọi sự, nơi cái lý chung với nhau, tức là nơi cái mục đích giải thoát chung nhau đó thì tăng là phải có cái sự hòa hợp, mà tăng không có sự hòa hợp thì nó không phải là cái mục đích chung của tăng. Vì vậy dù là bây giờ có hàng trăm tăng mà không hòa hợp thì đương nhiên không được xem là tăng, mà tăng mà có hòa hợp thì đương nhiên mới gọi là Tam bảo, còn tăng không hòa hợp thì đương nhiên là không được gọi Tam bảo.

Đó cũng như bây giờ quý thầy thấy các thầy chống đối nhau bằng pháp môn này pháp môn khác, ca ngợi nhau thì như vậy là tăng không hòa hợp. Mà tăng không hòa hợp tức là tăng chống trái nhau, mà tăng chống trái nhau thì không thể gọi là Tăng bảo. Cho nên bây giờ muốn chọn Tăng bảo thì phải chọn những vị tăng, Thánh tăng trong thời đức Phật nó mới có sự hòa hợp. Đó thì hôm nay nó bao hàm để chúng ta hiểu đươc cái nghĩa của Tam bảo nó rõ ràng như vậy.

Bây giờ về cái phần:

1 - Trụ trì Tam bảo, như hồi này mà Thầy nói cái phần một nó có về cái sự tướng của nó trụ trì Tam bảo. Vậy trụ trì Tam bảo là như thế nào, bây giờ chúng ta phải thấy đây, Thầy giải thích ra. Như dùng ngọc mà chạm, đá mà khắc, vàng mà đúc nấu, đất mà đắp, xi măng mà đắp lên, gỗ chạm, sơn dầu, mực hoa, mực họa, thêu trên vải, vẽ ở trên giấy,..hình tượng Phật ấy là Phật bảo, rõ ràng không? Bởi vì đó là cái trụ trì Tam bảo mà, phải không? Cho nên cái tượng Phật xi măng mình đây cũng là Tam bảo chớ, cũng là Phật bảo đó chớ. Rồi có người thì người ta làm bằng lò gốm người ta đúc ra, có người lấy gỗ mà khắc, có người lấy đá mà chạm, rồi có người lấy ngọc mà làm. Tất cả những cái hình ảnh mà trở thành cái hình ảnh của một con người mà ngồi thiền kiết già đó thì là hình ảnh của tượng Phật đó thì gọi là Phật bảo, Phật bảo đó gọi là trụ trì Phật bảo, hiểu không?

2 - Tam tạng kinh điểnhoặc là chứng thực về Phật giáo của chư đại đức xưa nay đấy là Pháp bảo, nghĩa là kinh điển của Phật như tam tạng kinh điển đó bây giờ cất ở trong tủ đó thì chúng ta gọi là trụ trì Tam bảo, đó là Pháp bảo trụ trì Tam bảo đó. Hiểu như vậy chúng ta mới hiểu rõ ràng mà, cái sự tướng của nó mà, nó đâu có trừu tượng đâu, nó rõ ràng.

3 - Tỳ Kheo, Tỳ Kheo ni cạo tóc mặc áo nhuộm ấy là Tăng bảo mà phải hòa hợp, còn nếu không hòa hợp thì nó không thành. Nó phải hòa hợp thì nó mới thành, nó không hòa hợp thì nó không thành. Tu sĩ gì mà cãi cọ còn hơn ngoài đời, tranh nhau còn hơn ngoài đời thì làm sao mà thành Tăng bảo làm sao mà trụ trì Tam bảo được.

Đó cho nên vì vậy nó phải có sự hòa hợp thì nó mới mình cạo tóc, cạo đầu nó có sự hòa hợp thì cái đó, mặc áo nhuộm thì cái đó mới gọi Tăng bảo, trụ trì Tăng bảo. Còn nếu mà mình tranh cãi nhau thì thôi thôi mấy ông này là cư sĩ trọc rồi chứ không phải là Tăng bảo nổi đâu, bởi vì mình cạo đầu mình mặc áo vậy mà mình cãi cọ nhau thì nó đâu gọi là Tăng bảo. Phật nói là mấy ông cư sĩ trọc, ngày xưa đức Phật nói những người mà cạo tóc cãi cọ tranh cãi không hòa hợp nhau thì được xem như là những người cư sĩ trọc. Chứ không phải Tăng bảo. Chúng ta phải biết rõ cái trụ trì Tam bảo là cái sự tướng của nó như vậy.

Sau khi đức Phật nhập diệt mọi người phải nương tựa vào một loại Tam bảo này để nối tiếp huệ mạng Phật bảo, tinh thần Phật giáo và truyền bá giáo nghĩa Phật giáo. Hình thức này gọi là trụ trì Tam bảo. Nghĩa là qua những cái hình thức đó, để mà nó còn cái hình thức đó người ta mới thấy được. Cũng như bây giờ nó có tượng này, có kinh này, nó có những cái vị tu sĩ nó có sự hòa hợp này, cho nên người ta mới thấy đó là ba Tam bảo.

Còn nếu mà bây giờ tu sĩ không có, hoàn toàn là cư sĩ, cũng như Thầy nghe nói trong thời nào đó khi mà chúng tăng nó không còn có nữa. Bởi vì cái xã hội mà lúc bấy giờ nó thay đổi đi, mấy ông Thầy không có dám tu nữa cho nên mấy ông Thầy để tóc hết hoàn toàn hết, thì lúc bấy giờ không có thấy ông tăng cho nên Tăng bảo mất tiêu luôn. Chùa thì có mấy ông từ, mấy ông cư sĩ ở giữ chùa thôi chứ hoàn toàn là không có ông thầy nữa. Mà hễ láng cháng có ông thầy thì bị mời đi ở tù hết cho nên do vì vậy mà không có ông nào dám tu hết cho nên Tăng bảo mất tiêu. Còn kinh sách thì lén lút dấu chỗ này, chỗ kia chứ còn để bậy bạ cũng bị đốt nữa. Cho nên nó cũng là trong một cái giai đoạn ví dụ như đời nhà Tùy là Phật giáo suy, thôi mấy ông tăng hoàn tục hết chứ không có ông nào dám để tóc hết, ờ không dám cạo đầu cho nên Tăng bảo mất. Rồi kinh sách trong lúc đó nhà Tùy đem đốt sạch hết không có để kinh sách Phật nữa cho nên Pháp bảo cũng tiêu luôn. Còn chùa mà những cái tượng Phật những cái chùa đó đều là xung công cho mấy cái ông mà Lão giáo làm miếu hết. Còn cái tượng của mình, tượng Phật đó thì đem đập bỏ hết, tượng gỗ thì đem đốt sạch cho nên Phật bảo cũng tiêu luôn. Gọi là trụ trì Tam bảo nó tiêu sạch hết, nó không còn gì. Trong cái đời nhà Tùy, Phật giáo nó suy đến cái mức độ đó thì chúng ta thấy trong những cái giai đoạn của cái giai đoạn thịnh suy của Phật giáo thì nó có cái lúc nó suy đến cái mức độ mà Tam bảo, trụ trì Tam bảo nó không còn có nữa. Chùa thì người ta lấy người ta làm miếu hết rồi nó không còn có cái chùa nữa. Đó là những cái lúc mà suy của Phật giáo.

Còn bây giờ cái phần hai là hóa tướng Tam bảo của cái sự tướng đó, hồi nãy là cái sự tướng kia chúng ta nói Phật, Pháp, Tăng là những cái tướng của nó như là hình tượng, như là kinh sách, như là chúng Tỳ Kheo, Tỳ Kheo ni cạo tóc, hành đúng cái hòa hợp với nhau, đó là cái trụ trì Tam bảo, còn bây giờ là hóa tướng Tam bảo.

1 - Phật Thích Ca Mâu Ni từ khi xuất gia tu hành thành chánh giác cho đến khi nhập diệt, đức Phật Thích Ca là Phật bảo. Đó bây giờ nó cũng là cái tướng đó nhưng mà ông Phật ông chết rồi, nhưng mà cái tướng của ông ấy nó phải vẫn còn chứ nó không thể nào mất được. Từ khi ông tu hành cho đến khi ông nhập diệt thì cái ông Thích Ca đó ông ấy là Phật bảo chứ không thể ông khác mà Phật bảo được, mà chỉ có ông ấy mà thôi. Cho nên không thể nói ông Phật Di Đà là Phật bảo hay là ông Phật Di Lặc là Phật bảo được mà chỉ có ông Phật Thích Ca mới gọi là Phật bảo. Cho nên không thể nào mà một cái tôn giáo mà có hai, ba ông giáo chủ ở trong đó được, cho nên bây giờ chúng ta chỉ biết có ông Thích Ca là Phật bảo thôi chứ không thể nào. Đây là hóa tướng Tam bảo. Phải hiểu như vậy.

Chứ nhiều người đem ông Phật Di Đà vô đây bảo nói ông Phật Di Đà cũng là Phật bảo điều đó là không đúng đâu, bởi vì ông Phật Di Đà ông có sáng lập cái tôn giáo Phật giáo đâu mà gọi là Phật bảo. Ông chỉ là một cái người mà được giới thiệu thôi để mà độ chúng sanh lên cõi Cực lạc thôi. Cho nên ông ấy đâu có phải Phật bảo. Cũng như ông Phật Di Lặc là đời sau cũng là do sự giới thiệu của ông Phật Thích Ca thôi chứ không thể nào nói ông ấy là Phật bảo được. Cho nên vì vậy chỉ có Phật Thích Ca là cái hóa tướng của ông là cái chỗ mà chúng ta nhận ra ông ấy là cái Phật bảo.

2 - Các thứ giáo pháp đương thời đức Phật dạy đệ tử như là Tam vô lậu học, Tứ thánh đế, Tứ niệm xứ, Tứ như ý túc, vv... ấy là Pháp bảo. Nghĩa là các pháp mà đức Phật dạy cho các đệ tử trong cái thời đức Phật mà bây giờ chúng ta đọc là Tứ diệu đế, Tứ niệm xứ, Tứ như ý túc đó thì đó là cái Pháp bảo.

3 - Đệ tử đức Phật Thích Ca đương thời là Tăng bảo, nghĩa là như ông Xá Lợi Phất, ông Mục Kiều Liên, ông La Hầu La, ông A Na Luật đó là những bậc Thánh tăng trong cái thời đó gọi là Tăng bảo. Chứ không phải là như hồi nãy trụ trì Tam bảo như mình đây đâu. Mà đây là hóa tướng Tam bảo nghĩa là tất cả những cái người đó họ đã ra đi hết rồi cho nên đó là hóa tướng mà. Nhưng mà cái hình ảnh cái tướng của họ nó vẫn còn ở trong thâm tâm của chúng ta, cho nên gọi là hóa tướng Tam bảo. Phải hiểu những cái lời mà Phật dạy ngày xưa bây giờ chép lại thành kinh sách chúng ta đọc ra như Tứ diệu đế hoặc Tứ niệm xứ rồi đó. Ngay hồi đó mà đức Phật thuyết giảng thì bây giờ coi như nó đã qua rồi, nó là hóa tướng Tam bảo của Pháp bảo. Chúng ta phải hiểu như vậy thì chúng ta mới biết được Tam bảo. Đây là hình tướng chỉ đức Phật đang trụ thế dạy đạo nên người ta gọi là hóa tướng Tam bảo.

Đó thì bắt đầu chúng ta đã hiểu được cái chỗ trụ trì Tam bảo, hóa tướng Tam bảo rồi thì bắt đầu chúng ta hiểu nhất thể Tam bảo. Nhất thể Tam bảo, cái phần thứ ba là nhất thể Tam bảo. Nhất thể Tam bảo là chỉ có một mà nó đủ trong đó là Tam bảo đó chúng ta phải hiểu. Cho nên khi mà một cái người cư sĩ họ đứng trước đức Phật họ xin quy y Tam bảo là nó đã đủ rồi. Đó bây giờ mới thấy cái nhất thể Tam bảo đây.

1 - Phật.

A - Trong Tam bảo Phật, Pháp, Tăng mỗi điều riêng có công đức của Tam bảo. Đời sống của Phật thường năng chiếu vì thế gọi là Phật bảo, đó là một phải không? Nghĩa là đức Phật luôn luôn giác chiếu chứ đâu có mê mờ, đâu có ham ngủ như chúng ta. Cho nên vì vậy mà gọi là Phật bảo.

B - Phật thường hay thuyết pháp tự tại đối với pháp cho nên có cái khả năng hủy trì vì thế gọi là Pháp bảo. Ông Phật ông nói pháp là Pháp bảo chứ gì cho nên nó có khả năng hủy trì nó làm cho người ta hiểu rõ ràng, nó làm cho người ta thấy được cái đường lối giải thoát rất là rõ ràng cho nên vì thế mới được gọi là Pháp bảo.

C - Phật không có tranh cãi hơn thua với ai vì thế gọi là Tăng bảo, cho nên ông Phật ông đâu có tranh đua. Cho nên có một ông Phật mà nó đã có đủ Tam bảo rồi phải không? Cho nên chúng ta quy 1 ông Phật mà chúng ta lại thọ quy y Tam bảo một cách rất là rõ ràng cụ thể, thì đó quý thầy thấy nhất thể Tam bảo, phải không có rõ chưa?

2 -

A - Bản thể của nó. Bản thể của nó có đầy cái tánh năng sanh chư Phật vì thế gọi là Phật bảo. Nghĩa là pháp nó, nếu mà nương vào pháp thì nó sanh ra chư Phật mà, cho nên bây giờ ông Phật là thiện chứ gì? Mà mình nương vào pháp, pháp thiện thì nó sanh ra lòng thiện. Mà lòng thiện là Phật chứ gì? Vì vậy gọi là Phật bảo. Cho nên nương vào Pháp mà thấy có Phật liền, phải không?

B - Bản thân của công năng hủy trì, nghĩa là ngay cái bản thân của pháp thì nó có công năng, nó làm cho người ta sáng tỏ ra, nó làm cho người ta hiểu rõ ra cho nên gọi là Pháp bảo. Bởi vì bản thân của pháp nó làm cho người ta hiểu rất rõ cái đường lối ác và thiện nó rất rõ. Cũng như các Thầy nói thập ác như thế nào và thập thiện như thế nào? Cho nên cái công năng hủy trì nó làm cho người ta sáng tỏ cái đó ra. Cho nên đó là Pháp bảo, đó thấy chưa? Tự nó, nó đã làm cho người ta sáng ra. Ờ bây giờ không sát sanh thì nó như thế nào? Mà sát sanh thì nó như thế nào? Cho nên người ta sáng ra người ta biết, sát sanh thì làm cho chết con vật này con vật khác. Còn không sát sanh thì con vật nó không chết. Do đó người ta thấy rõ ràng như vậy thì cái công năng nó sanh ra cái pháp, nó sanh ra chúng ta biết được thiện và ác như thế nào cho nên từ đó gọi là Pháp bảo.

C - Pháp pháp thì bình đẳng chẳng chướng ngại nhau vì thế gọi là Tăng bảo. Bởi vì nó không có chướng nhau, pháp thiện thì nó đâu có chướng, pháp ác thì nó rõ ràng. Pháp thiện thì nó đâu có chướng nhau, còn pháp thiện thì chướng nhau như thế nào? Pháp thiện mình tu thiền này mình chỉ trích thiền kia thì nó có thiện không, chỉ người ta mà thiện gì mà thiện phải không? Mình giữ giới như vầy mình chỉ giới người ta thì nó có thiện không? Đâu có thiện, cho nên nó thường nó không có bình đẳng như vậy cho nên không thể gọi là Tăng bảo. Mà nó không có chỉ trích ai, nó hòa hợp, ai làm sao kệ, nó không nói ai hết, thì đó mới gọi là Tăng bảo, phải không? Từ ở trong cái pháp chúng ta thấy cái pháp mà nó không có chỉ trích ai hết, nó không có khen chê ai hết, mà nó hòa hợp, ai làm gì thì làm nó chẳng cần tranh cãi với ai hết thì cái đó gọi là Tăng bảo của Pháp.

Hồi nãy thì các thầy thấy từ cái Phật bảo, từ cái nhất thể Tam bảo của Phật thì nó cũng đủ ba Phật, Pháp, Tăng. Rồi từ ở trong cái nhất thể của Pháp bảo nó có đủ Phật , Pháp, Tăng. Đó nó rõ ràng như vậy thì chúng ta mới biết là nhất thể Tam bảo.

Tăng:

A - Tăng thường quán chiếu là Phật bảo. Mình tu hành thì mình phải quán chiếu mình mới xả ly mình mới ly dục ly bất thiện pháp. Mình ngồi đây mà tâm giận hờn không có ly ra được thì có quán chiếu không? À mình chưa quán chiếu thì chắc chắn mình chưa gọi là Phật bảo được hết. Mà mình Tăng, mình quán chiếu mình ly tất cả những cái ham muốn của mình, mình ly những cái ác pháp ra thì cái đó là Phật bảo.

B - Tăng có cái dụng hủy trì là Pháp bảo. Nghĩa là mình có hành pháp, mình có trì pháp, mình có quán pháp đó. Tức là mình sử dụng nó đó để cho mình ly, mình lìa các cái triền cái, lìa cái lậu hoặc của mình. Mình lìa ra mình làm cho cái tâm mình trở về thành thiện pháp. Nó trở thành xa lìa cái dục đi, đó là cái mà mình làm cho nó mình tu tập như vậy đó mình hành động như vậy theo những cái tùy pháp hướng pháp đó, thì cái đó gọi là Pháp bảo.

Cho nên từ cái ông tăng mà sử dụng cái đó thì gọi là Pháp bảo. Còn mình không sử dụng mình để với cái tâm phiền não, cái tâm giận hờn, cái tâm ham muốn của mình hoài hoài thì cái đó không thể nào gọi là Pháp bảo.

C - Tăng có cái thể hòa hợp là Tăng bảo, mà khi mà mình biết như vậy thì mình như thế nào? Một vị tăng mà đã có nhẫn nhục tùy thuận bằng lòng thì nó là hòa hợp chứ gì? Mà đã biết tu tập để mà ly dục ly ác pháp thì nó là hòa hợp rồi. Mà hòa hợp thì tức là cái vị tăng đó sống luôn luôn lúc nào cũng nhẫn nhục tùy thuận bằng lòng. Không có bao giờ mà không có vui lòng trước mọi đối tượng nào hết, cho nên gọi là hòa hợp, mà hòa hợp gọi là Tăng bảo. Đó quý thầy thấy từ ở trong tăng mà nó có đủ cái bản chất của nó gọi là nhất thể Tam bảo, hoặc là nhất thể Tăng bảo ở trong đó.

4 - Lý thể Tam bảo.

Tam bảo là thiện pháp sẵn có trong tất cả chúng sanh, có chỗ nói Tam bảo là Phật tánh của chúng sanh. Thiệt ra thì Thầy thấy bây giờ một cái người chưa tu thì họ cũng có thiện pháp trong tâm họ chứ đâu phải có ác pháp không đâu, phải không? Do cái lòng ham muốn họ mới nảy sanh ra ác pháp, chứ họ có thiện pháp mà. Vì vậy chúng ta thấy mỗi con người chúng ta có thiện pháp mà vì cái lòng ham muốn đó mà chúng ta có ác pháp. Cho nên ở đây chúng ta không lấy cái bản tánh, cái Phật tánh mà chỉ cho là thiện pháp mà chúng ta thấy cái thiện pháp. Bởi vì chúng ta đang tu học ở trong thiện pháp của Phật, ba ngôi Tam bảo này toàn là thiện. Cho nên Tam bảo là thiện pháp sẵn có trong tất cả chúng sanh. Nghĩa là sẵn có bây giờ chúng ta chỉ trau dồi nó thôi, chúng ta tu tập để đem nó lại để dứt được cái ác pháp ra khỏi nó dính vô, cái thiện pháp của chúng ta đã sẵn có. Không phải ở ngoài mà đem vào. Nghĩa là trong tâm chúng ta có thiện pháp sẵn mà.

Cho nên cái ông Khổng Tử ông nói “Nhân chi sơ tính bổn thiện” đó mà. Người mà sinh ra là tính thiện. Nhưng mà sự thật ông nói đó là ông nói trong cái chỗ cạn của ông ấy thôi chứ sự thật ra chúng ta đã tích trữ bao nhiêu cái ác chúng ta mới sanh ra làm con người, mới thọ cái thân mới chịu quả khổ như thế này, chứ nếu mà không có ác làm sao chúng ta sanh ra con người làm gì. Nếu mà “Nhân chi sơ tính bổn thiện” thì ông sanh ra làm con người làm gì, phải không? Ông sanh ra cõi nào chứ ở đây, hoặc là ông ấy chấm dứt sanh tử luân hồi rồi. Cho nên cái ông Khổng Tử thì ông thấy sanh ra thằng nhỏ chưa có biết gì hết cứ khóc không đó. Ông ấy đâu có biết khóc là cái nhân quả ác của nó chứ còn gì. Nếu mà nó cười thì chắc là thiện rồi, mà thằng nhà nào sanh ra mà hổng khóc, phải không? Có ai mà sanh ra hổng khóc không? Quý Thầy có ai mà sanh ra không khóc?

Miệng cũng thét ra làm người ta giật mình, mà nó khóc vậy là mấy bà mụ mừng. Chớ mà nó không khóc kể như tiêu luôn, phải không, sanh ra mà không khóc kể như chết, còn khóc người ta mừng, còn nó không khóc thì móc miệng nó ra cho nó khóc, phải không, cho nên người nào sanh ra cũng khóc. Người ta nói, có cái nhà thơ nói, “Đã mang tiếng khóc ban đầu mà ra”, có không, hổng biết là cái ông nào Thầy quên tên ông ấy rồi... Đó thì các con thấy người ta hiểu một chút Phật giáo thôi mà người ta cũng xét qua cái đời sống của con người sinh ra thì người ta cũng biết được là, “Đã mang tiếng khóc ban đầu mà ra”. Không có người nào mà mang tiếng cười mà ra. Không biết ông Phật hồi ông sanh ra không biết thấy ông sanh ra người ta huyền thoại ông ấy đi liền mà. Không biết ông có khóc không chứ Thầy nói chắc chắn ông ấy có, chứ hồi Thầy ra chắc cũng khóc thấy mồ, thấy tổ.

Đó là cái sự thể nó như vậy thì chúng ta phải biết rằng nó, là chúng ta phải hiểu là trong mỗi con người chúng ta đều có thiện pháp. Là vì cái lòng ham muốn đó mà nó mới sanh ra ác pháp. Nó tạo ra nhân quả nó mới tạo ra cái khổ đau cho chúng ta trong cái ác pháp.

1 - Do sự trau dồi tu tập dứt trừ các ác pháp, chuyển mê mà thành ngộ gọi là Phật bảo. Đó thì bây giờ lý thể Tam bảo đó. Thì chúng ta thấy mình trau dồi mà dứt trừ các ác pháp, chuyển mê thành ngộ. Mình ngộ ra được cái chỗ mà thiện pháp nó hoàn toàn là nó không còn khổ nữa. Cho nên chuyển khổ thành vui, gọi là chuyển mê thành ngộ gọi là Phật bảo. Mà chuyển khổ thành vui gọi là Pháp bảo, mà chuyển họa thành phước gọi là Tăng bảo.

Đó quý thầy thấy không mình chuyển cái này thì thành cái kia, mà trong khi mình thọ tam quy có ba cái này thôi mà mình chuyển được mình thành Phật bảo. Mà chuyển được cái nọ thì mình thành Pháp bảo, chuyển được cái kia nữa mình thành Tăng bảo. Đó bây giờ Thầy lặp lại cho quý thầy thấy: “do sự trau dồi tu tập dứt trừ ác pháp mà chuyển mê thành ngộ gọi là Phật bảo, mà chuyển khổ thành vui gọi là Pháp bảo, mà chuyển họa thành phước gọi là Tăng bảo”.Đó nó có rõ ràng không?

Bởi vậy cái giáo pháp của Phật nó là thiện pháp mà mình biết chuyển nó tức là mình chuyển nhân quả. Mà chuyển được nhân quả thì đó là Phật, Pháp, Tăng rất rõ ràng cụ thể cho nên gọi là lý thể Tam bảo, có đúng không? Rất đúng chứ không có sai đâu. Thầy mà Thầy nói ra quý thầy cứ suy ngẫm đi, nó có cái lý của nó. Nếu mà chúng ta không biết cách như vậy, không hiểu như vậy thì chúng ta chưa biết cách tu. Mà chưa biết cách tu thì chúng ta cứ chổng khu mà đi tu cái loại thiền này hay tụng chú tụng thần chú chứ gì để cho nó thành Phật. Thiệt ra chúng ta chưa có hiểu gì Phật pháp hết thì dù chúng ta có tụng kinh ngàn bộ đi nữa, Thầy nghe có người tụng mấy ngàn bộ kinh Pháp Hoa mà đến bây giờ Thầy thấy còn khan tiếng chứ chưa có thành Phật. Nghe kinh Pháp Hoa tụng dễ lắm còn có nhiều người thôi niệm Phật cũng lần biết bao nhiêu xâu chuỗi, đứt biết bao nhiêu sợi dây chưa mà cũng chẳng thấy đến Cực lạc bao giờ hết. Mà hầu như là Thầy nói thật cho quý thầy thấy trong kinh mà dạy về niệm Phật người ta nói nhiều cái chuyện hay lắm. Có nhiều vị ở xứ này xứ kia, tỉnh nọ niệm Phật được đức Phật Di Đà rước lên Cực lạc rồi hay lắm. Nhưng mà nhìn chung thực tế trong cái cuộc sống của chúng ta Tịnh độ mà hưng thịnh thì hầu như là tất cả các bậc tôn túc của chúng ta đều tu Tịnh độ. Nhưng mà đến khi chết thì chúng ta thấy các bậc tôn túc của chúng ta như thế nào? Mê muội vô cùng không có sáng suốt nữa. Cho nên đến cái giờ phút nhiều khi để lại những cái sự đau khổ bán thân bất toại, nằm đó mà cả một, hai năm mới chết chứ không phải ít. Mà xâu chuỗi nào ông đó cũng bóng lưỡng hết bởi vì tối ngày đêm ở chỗ nào cũng niệm Phật để mau được sanh Cực lạc ai không muốn. Nhưng mà cuối cùng trước cái chết của họ, Thầy thấy cái địa ngục rất là đau khổ.

Đó bây giờ Thầy nhắc lại cho quý thầy như bây bây giờ sư trưởng ở Huê Lâm đó. Sư trưởng tức là hòa thượng của bên ni gọi là sư trưởng, bên tăng gọi hòa thượng còn bên ni gọi là sư trưởng đó. Cái chức vụ của ni lớn họ là hòa thượng đó. Thế mà sư trưởng bây giờ không còn biết gì hết nằm ở trên giường. Vừa rồi có một sư cô về cho biết là sư trưởng giao hết cái trách nhiệm rồi. Từ cái chỗ mà còn biết đi lo lắng, bây giờ mà nằm liệt rồi thời gian mà đi không được nữa. Lúc mà còn biết thì ngồi trên cái xe lăn mà đẩy đi nè, ngồi mà lăn như cái người mà hai cái chân đi không có được nữa. Đó không biết là tu tập như thế nào mà bây giờ khổ sở như đến đó, như là cái người mà tàn tật hai cái chân hết có đi được rồi, không có bước đi. Cho đến bây giờ là nằm im lìm không còn biết gì, đái ỉa không còn biết gì hoàn toàn chờ đến ngày chết thôi, mà giờ nó không chịu chết mà cứ nằm đó.

Đó là những cái vị mà tôn túc lớn nhất mà kinh sách các vị rất thông suốt chứ không phải không thông suốt đâu. Các vị viết kinh nào là kinh Bát Nhã rồi tất cả các loại kinh gọi là trí tuệ siêu việt, rồi cho đến khi những cái giới bổn bên ni người ta rành rọt lắm. Người ta làm những giảng sư người ta thuyết giảng cho bên ni mà, cho nên người ta mới làm bậc hòa thượng của ni chứ đâu phải ít. Thế mà bây giờ trong cái cảnh tượng đó chúng ta thấy quá khổ, quá khổ đau. Đau đớn là khi chúng ta xét thấy không có phải là chúng ta chê những vị đó đâu. Mà chúng ta nghĩ đến cái thân phận của mình, thấy những cái người đó mà chúng ta nghĩ thân phận của mình. Mình tu hành rồi mình cũng đi vào con đường đó, mình phải làm sao chứ, mình phải hiểu làm sao cho Phật pháp cho đúng chứ. Bởi vì những người đó họ đã tu tập như thế nào, mà họ đi lạc đường như thế nào bây giờ họ phải thọ lấy những cái quả khổ đó. Mà trong khi họ làm bao nhiêu cái sự việc để cho chúng ni toàn bộ là ni bộ đều tập trung dưới sư trưởng chứ đâu phải làm lợi ích cho một người đâu. Bao nhiêu ni đều là ngài lãnh đạo hết chứ đâu phải. Coi như là về giới ni, sư trưởng Huê Lâm là ngài lãnh đạo hết chứ không phải là tầm thường đâu. Cả trăm ni mà ngài kêu một tiếng là người ta tập hợp về tức khắc ở đâu cũng phải về. Mà bây giờ ngài phải khổ sở như vậy thì chúng ta biết được con đường của Phật pháp nếu mà sai một chút là chúng ta đã bị lạc đường. Lạc đường thì chúng ta rất khổ sở, cái phước thì chúng ta thấy chúng ta làm được mọi người khác thấy chúng ta làm như làm phước. Ngài mở tiệm cơm chay để lấy tiền đó nuôi chúng ăn học cho nên mới có những cái chúng mà thông suốt được giáo lý, mới có những chúng nữ mới thông suốt được giáo lý của Phật, mới có cử nhân, mới có tiến sĩ Phật học chứ. Thế mà bây giờ ngài tạo như vậy mà bây giờ ngài thọ cái khổ như vậy là cái nhân quả nào đây? Chúng ta phải suy xét cái điều đó, mà đạo Phật là đạo nhân quả mà. Ngài có làm gì cho cá nhân ngài đâu, ngài có đem về nuôi cha nuôi mẹ ngài đâu. Thế mà nuôi toàn cả những người tu hành mà bây giờ ngài phải khổ.

Còn chúng ta có làm gì lợi ích cho ai đâu mà bây giờ chúng ta lại thọ dụng của đàn na thí chủ như thế này, mà không giải quyết được thì chúng ta làm sao đây? Nó còn khổ hơn ngài gấp mấy nữa, phải không? Cho nên vì vậy mà chúng ta phải hiểu biết được cái lý tu hành sao mà cho nó đúng.

Đó, do cái lý thể thiện pháp mà xét, lý sự nhất như là Phật bảo, lý sự sổ quán là Pháp bảo, lý sự năng quán là Tăng bảo. Bây giờ do cái chỗ mà lý thể Tam bảo này thì chúng ta biết được những cái gì. Bởi vậy cho nên cái phần hai này chúng ta thấy rất rõ. Hồi nãy cái phần một là chúng ta trau dồi tu tập phải không? Còn cái phần hai này do cái lý thể thiện pháp mà xét. Đứng ở trên cái lý thiện pháp của Tam quy này chúng ta xét. Thì lý sự nhất như là Phật bảo, mà lý sự sổ quán tức là chúng ta tu quán thì tức là Pháp bảo. Mà lý sự năng quán thì tức là Tăng bảo.

Tam bảo tuy phân ra làm bốn loại nhưng gồm lại thì có hai thứ tính chất: sự và lý.Nghĩa là gồm nó làm bốn, chia nó ra làm bốn loại như vậy nhưng mà gồm lại thì nó chỉ có hai tính chất thôi, sự và lý mà thôi. Sự tướng Tam bảo là hiện thực cụ thể vì thế rất dễ hiểu, còn lý thể Tam bảo trừu tượng rất là khó hiểu nhưng chúng ta cũng dễ nhận. Ở đâu mà dục hết ác pháp hết tức là ly dục ly bất thiện pháp á, thì ở đó là lý thể Tam bảo, là Niết bàn. Cho nên vì vậy mà bây giờ chúng ta trở về ly dục ly bất thiện pháp chứ gì, đó là lý thể của Tam bảo chứ gì. Còn nếu mà chúng ta không ly dục ly bất thiện pháp thì đâu gọi là lý thể Tam bảo được, phải không? Còn sự tướng Tam bảo thì chúng ta ai cũng thấy rõ, tuy là nói bốn loại nhưng mà nó gồm lại thì nó có… (mất tiếng) (A 27:55).

Hôm nay tiếp tục cái bài giảng, thì vừa rồi khi mà Thầy dạy xong cái bài giảng thì cũng có một vài cái ý kiến. Do đó thì hôm nay trả lời cái ý kiến trước để cho nó thấu suốt cái bài giảng vừa rồi, rồi chúng ta sẽ tiếp tục đến cái bài giảng kế. Thì ở đây có một vị thầy hỏi Thầy:

“Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật!

Kính bạch Thầy hoan hỷ bố thí cho con thưa hỏi. Như buổi thuyết giảng hôm qua Thầy giảng về lý và sự quy y Tam bảo, có đoạn hóa tướng Tam bảo. Thưa Thầy, chỗ hóa tướng Tam bảo Thầy chỉ đức Phật giáo chủ bổn sư Thích Ca Mâu Ni hiện tại thuyết pháp độ sanh. Vậy trong kinh Di Đà đức giáo chủ Thích Ca Mâu Ni tại hội thuyết ở nước Xá Vệ trong vườn của trưởng giả Cấp Cô Độc. Kinh văn có đoạn Ngài bảo Trưởng lão Xá Lợi Phất từ đây sang phía tây trải qua hơn 10 vạn ức Phật độ có một thế giới tên gọi là Cực lạc, nước ấy có Phật hiệu là A Di Đà, hiện nay đang nói pháp. Thưa Thầy đức giáo chủ Thích Ca Ngài nói ra kinh này là ý chỉ giáo pháp gì và tại sao lại sinh ra pháp môn niệm Phật cầu vãng sanh về Cực lạc quốc? Cúi xin Thầy chỉ giáo cho con”.

Đó là cái câu hỏi.

Bởi vì Thầy giảng ở trong cái bài giảng thì Thầy biết rằng theo cái giáo lý của đức Phật thì một tôn giáo chỉ có một đức giáo chủ, chứ không thể có nhiều giáo chủ. Cho nên hầu hết chúng ta cũng nhìn thấy trên cái hành tinh chúng ta có nhiều tôn giáo nhưng mà mỗi tôn giáo đều có một đức giáo chủ chứ không có hai, ba giáo chủ. Do vì vậy thì đạo Phật chúng ta cũng biết rằng chỉ từ có đức Thích Ca mà thôi. Nhưng sau này mình phải xác định như thế này này, sau này người ta thêm thắt ra, rồi người ta ở trong cái tư tưởng nào mà người ta thêm thắt ra. Thí dụ như trong kinh Di Đà đó, thì đức Phật không phải là giới thiệu, có một cái đức Phật A Di Đà là một giáo chủ của cõi Tây Phương. Mà trong đó đức Phật còn giới thiệu bốn phương, rồi phương trên, phương dưới đều có những đức Phật làm giáo chủ mỗi phương hết. Rồi ở trong kinh văn Duy Ma Cật thì đức Phật, cũng chính đức Phật Thích Ca cũng giới thiệu ở trong kinh Duy Ma Cật thì có một nước Chúng Hương thì ở đó cũng có một cõi giới mà đức Phật ở cõi nước Chúng Hương đó cũng có Bồ tát cũng có Thanh văn, cũng có đủ hết người ta đến dự cái thuyết pháp ở trong cái buổi thuyết pháp của đức Phật Thích Ca. Do đó vì vậy mà đức Phật cũng giới thiệu cho chúng ta biết cái nước Chúng Hương đó. Như vậy chúng ta thấy những cái người mà sau này thêm vào người ta đứng ở trên cái lập trường nào, mà người ta thêm vào có nhiều cái giáo chủ của đạo Phật như vậy? Nhưng mà kẽ hở của người ta để cho chúng ta thấy rất rõ là vì người ta tưởng tượng có thể mỗi một cái quốc gia đó là một ông vua là một giáo chủ. Cũng như bây giờ trên hành tinh của chúng ta có nhiều nước chứ đâu phải có một nước, phải không? Nhưng mà mỗi nước thì có một ông vua, vì vậy cho nên cái người mà thành lập những cái pháp mà sau này đặt ra để mà gạnh ra thì họ đứng trên cái môi trường của vai trò mà phong kiến. Tức là cái thời vua chúa rồi đó, thành ra họ cứ nghĩ bây giờ mình đặt vậy thì cái tôn giáo có nhiều giáo chủ là cũng giống như trên hành tinh chúng ta có nhiều đất nước, có nhiều ông vua. Họ nghĩ vậy mà, bị ảnh hưởng như vậy đó mà họ không thấy kẽ hở.

Bởi vì tôn giáo nó chỉ có một ông giáo chủ đó, cái giáo lý, cái triết lý của nó chỉ có một không thể hai được, không thể hai, ba được. Bởi vì thí dụ bây giờ chúng ta đứng ở trên lập trường chúng ta nhìn này, cái tôn giáo mà hiện bây giờ chúng ta phải thấy như tôn giáo Cao Đài người ta đến người ta nghiên cứu về tôn giáo Cao Đài. Người ta tìm cái chân lý của nó không có, mà nó lấy Phật giáo rồi lấy Thiên giáo rồi lấy Khổng giáo, lấy Thiên Chúa giáo nó kết hợp lại nó thành ra một cái tôn giáo Cao Đài. Là một cái tôn giáo Cao Đài nó không có chân lý thật của nó. Không có chính của nó. Còn cái Thiên Chúa nó có của nó. Đó cho nên một cái tôn giáo ra đời nó phải có cái triết lý của nó ở trong đó, mà nó phải có pháp của nó ở trong đó, nó riêng biệt nó không giống ai, cho nên mới nói nó. Còn bây giờ chúng ta tổng hợp các tôn giáo lại chúng ta gọi là Thông Thiên Học đi. Thì Thông Thiên Học nó chỉ là kết hợp các tôn giáo lại để nó hòa hợp nhau thôi chứ nó làm sao mà nó có chân lý gì riêng của nó đâu mà gọi là Thông Thiên Học là cái giáo. Cho nên nó đâu có giáo chủ. Đó bằng chứng như vậy là các thầy thấy rằng cái vấn đề mà người ta gạnh vô, người ta gạnh vô thêm một cái phần nào đó.

Cho nên đọc qua cái sử của Phật giáo thì chúng ta thấy khi mà vua Bình Sa Vương bị vua A Xà Thế giam ở trong tù thì chỉ có mình ông ta thôi. Còn bà mẹ bà Vi Đề Hi thì không có bị bắt. Nhưng mà khi trong kinh Tịnh độ thì người ta gạnh cái câu chữ đó người ta nói ra là bà Vi Đề Hi và vua Bình Sa Vương bị vua A Xà Thế giam ở trong tù. Cho nên bà ở trong tù bà tha thiết bà cầu đức Phật Thích Ca cứu độ bà làm sao cho bà thoát ra cảnh khổ của vợ chồng như vậy. Lúc bấy giờ đức Phật mới thể hiện thần thông đến trong khám đường mới dạy bà cách thức niệm Phật, niệm Phật A Di Đà. Chứ không phải như ở trong kinh giới thiệu một cách đơn giản mà phải giới thiệu bằng cách có lịch sử đàng hoàng, nhưng mà sự thật lịch sử thì nó không phải vậy.

Cho nên do đó chúng ta thấy trong lịch sử viết rất rõ là khi mà vua Bình Sa Vương bị bỏ tù, bị nhốt rồi thì bà Vi Đề Hi bà mới đem thực phẩm đến bà nuôi vua Bình Sa Vương. Thì vua A Xà Thế mới cấm không cho bà đem thực phẩm nữa. Bà không biết làm sao mà vô thăm Bình Sa Vương, làm sao có gì ông này ăn mà sống được cho nên do đó bà mới thoa mật khắp cùng người của bà, rồi bà mới mặc áo vô thì bà mới xin đi thì coi như lính nó xét tay không mà đâu có gì. Nhưng mà trong người bà bà thoa mật. Nhưng mà vua A Xà Thế mới thấy sao cái thời gian bà này ra mà không có đem gì ăn mà ông này ông ấy không chết. Lẽ ra bỏ đói cho ông ấy chết mà sao ông không chết cho nên mới cho lính khám quả đúng là bà thoa mật ở trong người bà ấy cho nên vua Bình Sa Vương mới vô đó liếm từ cái mật đó mà sống. Cho nên ông ấy cấm luôn bà Vi Đề Hi tức là mẹ của ông cấm không cho vô thăm nữa. Thì khi mà cấm như vậy lúc bấy giờ bà Vi Đề Hi đâu có vô được.

Cho nên lúc bấy giờ vua A Xà Thế vừa sanh ra đứa con. Khi sanh ra đứa con thì ông thấy ông thương đứa con ông quá chừng, thương không thể nào mà tưởng tượng được. Ông mới chạy vô ông hỏi mẹ, khi mà mẹ sanh con vua Bình Sa Vương có… (mất tiếng) (A 35:23) Cách thức mà vua Bình Sa Vương thương vua A Xà Thế như thế nào? Đó, một hôm con bị cái mụn nhọt ở cái đầu ngón tay mà nó sưng nó nhức con khóc không có ai mà dỗ được cho nên cha con mới dỗ con. Nhưng mà ông biết làm sao không? Vì khi vua mà ngậm cái mụn nhọt ở trong miệng, mà ngậm ngón tay con ở trong miệng thì nhờ sức nóng từ miệng vua Bình Sa Vương thì con không có đau nhức, cho nên ông cứ ngậm hoài. Mà hễ lấy ra nó lạnh thì nó đau nhức con khóc, cho nên đến khi cứ ngậm như vậy cái mụn nhọt ở ngón tay con nó bể mủ mà ông cũng không dám lấy ra nữa phải đành nuốt máu mủ con.

Vua A Xà Thế nghe mẹ mình diễn tả cái tình thương của cha mình đến cái mức độ đó ông không còn đứng yên được nữa. Ông chạy vô khám mà mở cửa khám thả cha mình ra, nhưng mà không ngờ cha mình đã nhịn đói 3 đến 4 ngày chết rồi còn đâu, ông đã chết đói ở trong khám. Đó thì câu chuyện như vậy đó. Thế mà người ta dám đặt ra là bà Vi Đề Hi bị ở tù với ông Bình Sa Vương. Rồi từ đó bà Vi Đề Hi, đàn bà thì người ta nhát gan lắm người ta ở tù người ta sợ lắm cho nên người ta cứ cầu Phật thôi. Cho nên ông Phật cảm động được chỗ đó mới hiện đến, dạy bà niệm Phật Di Đà để cầu vãng sanh đến được cõi Cực lạc an ổn, nên mới có câu chuyện như vậy.

Các thầy thấy trong những chuyện mà dựa vào chuyện lịch sử mà ghi như vậy nó có đúng sử không, cho nên trong kinh Di Đà, tất cả những kinh như kinh Trực Chỉ, kinh Di Đà, rồi kinh Vô Lượng Quang, hầu như là người ta tu về pháp môn Tịnh độ thì nó rất nhiều chứ không phải. Bởi vì cái thời đại mà trước chúng ta, các bậc tôn túc của chúng ta, các bậc hòa thượng, như bây giờ chúng ta thấy như hòa thượng Thiện Hoa, hòa thượng Tuyết Tịnh rồi một số quý bậc hòa thượng lớn bây giờ hiện họ còn đang tu Tịnh độ đó. Cho nên trong cái sự tu Tịnh độ thì trong kinh nó nhắc như ở bên Trung Hoa thì nó nhắc có một cái ông này ở tỉnh kia, có một ông nọ ở cái làng nọ, ở xứ này kia, mọi người đều tu Tịnh độ, đến cái ngày Cực lạc tây phương thì có Phật Di Đà hoặc có triệu chứng này triệu chứng kia thì nghe rất hay. Những cái huyền thoại những câu chuyện chúng ta thấy tuyệt vời. Pháp môn Tịnh độ người ta tu chứng rất đông. Cho nên cái ngài khi mà ngài thiền sư Huệ Viễn đó Ngài lập Liên Trì Thư Xã, ngài sớ giải tất cả các loại kinh đại thừa Tịnh độ này hướng dẫn cho người ta. Ngài là một thiền sư có danh tiếng ngài thị tịch một cách tự tại. Khi mà vua mời ngài đến đăng đàn thuyết pháp thì ngài từ chối ba lần như vậy. Thì trong một hôm đó cái người đến mà mời ngài, cái vị sứ quan đến mời ngài thì ngày đó là ngày mời lần thứ ba, nếu mà kỳ này ngài không đến thuyết pháp cho vua, cho trong cung vua thì tôi sẽ bị cả gia đình bị tru di tam tộc đi. Xin ngài thương chúng tôi mà ngài đi dùm thì ngài hứa thôi được rồi ta sẽ đi. Nhưng ngài nguyện là ngài không có rời khỏi núi cho nên hôm đó Ngài họp chúng lại ngài hỏi ai đi với ta xuống được kinh đô? Thì trong chúng ai cũng nói con đi được 50 dặm con thì đi được 70 dặm, con đi 100 dặm, con đi 200 dặm.

Ông nói mấy ông đi với ta không được đâu. Vậy còn ai đi được với ta nữa không mới đi với ta xuống dưới. Thì có một chú thị giả nói con đi được thưa hòa thượng. Hỏi vậy chứ ông đi được bao nhiêu mà ông đòi đi theo ta, thì nói hòa thượng đi tới đâu con đi tới đó. Thì bắt đầu ông Huệ Viễn đó ông ngồi ông thị tịch, ông ngồi ông thị tịch chết thì chú thị giả đứng hầu bên cũng thị tịch luôn. Hai Thầy trò đứng chết, trời chúng ta nghe hay quá chứ gì, thầy trò sao mà chết tự tại quá. Đó là cái câu chuyện của ngài Huệ Viễn, nhưng mà ngài Huệ Viễn là một thiền sư tự tại như vậy mà không đem cái pháp môn tự tại dạy người ta, để thành lập cái Liên Trì Thư Xã dạy người ta. Cho nên ngài Vĩnh Minh Diên Thọ sau này xương minh ngài nói như thế này này: một người tu thiền mà tu Tịnh độ như cọp mọc sừng. Mười người đều đạt được mười người, còn người tu thiền mà không tu Tịnh độ mười người chưa đạt một người. Vậy là ngài Vĩnh Minh Diên Thọ xương minh cái Tịnh độ hết mức.

Nhưng sự thật chúng ta đọc trong kinh Tịnh độ chúng ta thấy có những cái mẩu chuyện mà người tu Tịnh độ chứng đạt rất là vi diệu. Nhưng mà nhìn thực tế thì chúng ta lại không thấy. Bởi vì thực tế là các bậc tôn túc thầy tổ của chúng ta đều là những người tu Tịnh độ hết rồi bắt đầu phật tử chúng ta ai cũng lần chuỗi hết. Cho nên hiện giờ mà quý thầy thấy, quý thầy mà ra ngồi, lên đàng mà ngồi ông nào cũng đeo xâu chuỗi dài tới cổ hết. Trời ơi trang trí Thầy nói ông thầy nào cũng đẹp hết à, phải không? Thầy nào cũng đeo chuỗi, chuỗi tay rồi chuỗi cổ, có nhiều người đeo hai, ba chuỗi chứ đâu phải một chuỗi. Ông thầy nào cũng có hết không phải là thầy Tịnh độ sao. Nhưng mà quý thầy thấy khi chết rồi quý thầy thấy sao, bằng chứng thực tế chúng ta phải nhìn chứ để chúng ta biết cái pháp môn đó có dẫn chúng ta đến chỗ nào không chứ. Nếu mà chúng ta cứ nghe cái chuyện nói láo vọng ngữ ở trong kinh sách mà đặt điều ra nói, nói ông ở chỗ này chỗ kia, như bây giờ Thầy ngồi đây Thầy nói có một ông ở xã Thạnh Phước, ông ở xã Trường Lưu hoặc ở huyện Gò Dầu có ông đó vậy. Nhưng mà đến đó hỏi không có ông đó, phải không. Nhưng ở đây Thầy đặt được, ờ ông đó ông tu Tịnh độ vậy vậy đó tới ngày vãng sanh trời ơi mùi thơm ngào ngạt hoa sen rất cùng, hoa trời đầy hết. Thầy nói ở trong bài thì Thầy viết thì như vậy nhưng mà thực tế lại cái chỗ đó hỏi có ông tên đó không? Không! Không ai biết tên ông đó hết, có phải là vọng ngữ không? Gạt người ta để xương minh cái Tịnh độ chứ gì. Thì cuối cùng chúng ta hình dung bao nhiêu người đã tu Tịnh độ, từ cư sĩ có nhiều người khi nghe cái Tịnh độ ai cũng được hết, vậy hết bởi vì pháp môn dễ niệm Phật là được vãng sanh. Cho nên bốn mươi tám lời nguyện của đức Phật như thế nào :

“Thiện nam tín nữ các người,

Chí thành tưởng Phật niệm mười tiếng ra

Ta không rước ở nước ta,

Thệ không làm Phật chắc đà không sai”.

Các con thấy ông Phật Di Đà nguyện rất lớn nhưng mà người ta niệm Phật đâu có mười tiếng, trời đất ơi cả lố, phải không các con thấy đếm không có hết, chuỗi này lần tới chuỗi kia ông nào cũng muốn sanh Cực lạc, chứ ai muốn ở thế gian, ở cái cõi trần này cực khổ gần chết. Cho nên nó có những cái pháp môn mà nhiều người phải niệm Phật phải la cho lớn để ức chế vọng tưởng vậy. Có nhiều người niệm Phật theo cái hơi thở, nhiều người phải đếm xuôi đếm ngược đủ loại đủ cách để mà ức chế vọng tưởng. Cuối cùng chẳng thấy ma nào mà có thể giải thoát sanh tử, không có làm chủ được sanh tử, mà không biết chết đi đọa ở đâu. Chứ còn Thầy thấy khi mà chết rồi các bậc hòa thượng thì mình còn dễ thấy bởi vì họ là những bậc Thầy mình mà. Họ đều là tu niệm Phật hết mà nhưng mà tới chừng đó họ bán thân họ nằm tới cái ngày chết họ mê muội luôn, họ chết hổng biết gì hết, không có tỉnh gì hết.

Đó, bằng chứng Thầy dẫn chứng trong cái bài kinh của Phật dạy chúng ta rõ ràng chúng ta tu Chánh niệm tỉnh thức thôi mà chúng ta chết đi chúng ta biết chúng ta được vào bào thai mẹ, phải không? Có một cái Chánh niệm tỉnh thức thôi chúng ta chỉ đi chúng ta nhìn ở dưới chân chúng ta đừng có đạp chết chúng sanh là cũng đã đủ tỉnh thức rồi là khi chết chúng ta đi vào lòng mẹ chúng ta biết. Tức là không phải nghiệp lực lôi chúng ta rồi, cho nên khi mà vào bào thai rồi chúng ta biết, chúng ta biết chúng ta đi vào bào thai. Tức là biết chúng ta sanh vào cái nhà nào, cái người đó là ai chúng ta biết được. Bởi vì cái sự tỉnh thức của chúng ta cho nên không có cái nghiệp, cận tử nghiệp nào lôi chúng ta được. Còn cái sức tỉnh thức chúng ta không có thì chúng ta phải mê. Mà bây giờ vì cái duyên nghiệp nào mà các người niệm Phật mà lại nằm mê man ở trên giường bệnh. Người mà bán thân khi chết họ mê man họ không biết.

Cho nên bây giờ Thầy có nhắc lại cho quý thầy thấy đó, thí dụ như bây giờ hiện sư trưởng không phải người của niệm Phật sao. Không phải các hòa thượng tôn túc Thầy không nhắc không kể tên ra cho quý thầy thấy, các bậc hòa thượng mà danh tiếng ở trong đất nước chứ không phải không đâu, những cái bậc đó đều danh tiếng. Cho nên hầu hết là những người đó đều là thông kinh sách hết mà họ tu Tịnh độ, cuối cùng họ trăn trở trên cái giường bệnh của họ rất là khổ sở.

Đó là tất cả những cái mà Thầy tổ của mình là những người mà đã hướng dẫn, Thầy nói Thầy và quý thầy hiện bây giờ mà biết được những bậc mà hòa thượng danh tiếng chứ còn mà những bậc nhỏ nhỏ chúng ta không biết được đâu, phải không. Không hiểu đâu nhưng mà những bậc hòa thượng danh tiếng, những người mà gọi là ai cũng biết tiếng, nhưng mà khi chết thì rất đau khổ. Họ là những người mà tin Cực lạc hết sức tin, niệm Phật hết sức niệm đó, đêm ngày niệm, hở ra chút nào ngồi ở trên pháp tọa chứ rảnh là ngồi lần chuỗi rồi không có để kẽ hở đó, họ đáp từ nói gì nói rồi ngồi không họ tụng. Họ đến cái chỗ mà họ thọ trai cũng vậy, họ ngồi ăn thì thôi chứ còn hở ra cái họ ngồi lần chuỗi rồi. Làm như cái thói quen của họ rồi, Thầy thấy quý hòa thượng vậy à, liên tục như vậy đến cuối cuộc đời của họ để lại cái hình ảnh đau khổ hết sức. Nhiều khi mổ xẻ từng lớp da của họ ở trong thân của họ, thì thấy qua những cái chuyện giải phẩu của bệnh viện, tan nát, "thiện nam tín nữ các người chí thành...

Mặt B.

Đau khổ mà chúng ta không sáng suốt. Con người chúng ta sao Vô Minh đến độ mà không nhìn thấy. Cứ đọc ở trong kinh sách như thế nào chúng ta tin như thế nấy.

Thứ nhất làm sao mà một tôn giáo lại có nhiều giáo chủ được. Dù đức Phật Thích Ca có nói vậy chúng ta cũng phải nghĩ rằng ông Phật Thích Ca chỉ là người khiêm nhượng mà thôi. Nếu mà đã có những bảy ông Phật quá khứ thì làm sao không có giáo pháp của đức Phật mà ông Phật Thích Ca phải đi tìm từng ông này đến ông kia, rồi phải bỏ đi tự mình đi phát triển ra một cái pháp tu hành. Các con nghĩ đức Phật nói ờ quá khứ có bảy vị Phật, phải không? Thế mà ông Phật phải đi tìm cái pháp để tu, nếu mà có bảy vị Phật tức là phải có cái giáo pháp chứ? Sao lại có bảy người tu được mà lại không có giáo pháp để lại cho đời sau. Tu nào là nhập phi tưởng, phi phi tưởng xứ định, không vô biên xứ, tu cái gì đủ thứ. Ông Phật khổ hạnh đến cái mức độ mà da bọc xương không còn gì hết, rờ da bụng đụng xương sống, rờ xương sống đụng da bụng, ngồi hết có nổi rồi. Ông Phật chỉ còn nằm dẹp xuống đó mà thở thoi thóp như mà sắp chết. Nếu mà không may mà gặp cái cô mà chăn dê ở đó vắt sữa mà đổ cho ông Phật thì ông cũng tiêu luôn rồi còn gì, còn gì tu. Vậy thì có giáo pháp mà tại sao lại không có giáo pháp của đức Phật mà có bảy đức Phật ở quá khứ, cái lý do gì không có? Mà ngoại đạo thì sáu cái giáo phái của tà giáo ngoại đạo, trong lúc đó lại bành trướng phát triển rất lớn. Còn kinh sách của Phật giáo bây giờ lại không có nữa, chỉ có 3 bộ kinh Vệ Đà chứ chưa có bộ Áo Thư nữa, thì quý thầy nghĩ như thế nào? Đâu phải đất nước Ấn Độ không có chữ nghĩa, mà có chữ nghĩa lại có những bộ kinh Vệ Đà lâu đời nhất ở trong đất nước đó, thế mà đức Phật ra đời đã có những kinh đó rồi. Thế mà sao lại không có kinh gì của bảy đức Phật này đã tu thành tựu được như vậy, đều là bậc chánh giác.

Vả lại cái nữa đức Phật trong kinh nói đồng thời trong một lượt của đức Phật. Trong một lượt đức Phật không có một bậc A-la-hán mà lưu xuất hai người một lượt, thì đồng thời đâu có được. Đó các thầy thấy không có được, bởi vì nếu mà đồng thời đức Phật có giới thiệu có một đức giáo chủ ở chỗ nào đó, thì ở đại Ta Bà này có một đức giáo chủ thì đồng thời một cái thời điểm trong cái không gian vũ trụ này đã có hai đức giáo chủ không thể có lưu xuất ra được một lần. Kinh xác định quá rõ ràng, bài kinh Nguyên Thủy rõ ràng, đức Phật xác định chỉ có một, chỉ có một mà thôi chứ không thể hai. Cũng như vua Chuyển Luân Vương, chỉ có một vua Chuyển Luân Vương trong cái thời đại đó chứ không có thể có nhiều ông vua Chuyển Luân Vương ở trong cái thế gian này được. Nghĩa là bây giờ ở trong cái thế giới mình nó, trên cái trái đất hành tinh nó có nhiều nước, phải không mà chỉ có một ông Chuyển Luân Vương ra đời thôi chứ nước khác không có ông Chuyển Luân Vương được. Nếu có hai ông Chuyển Luân Vương này ngang nhau nó đánh nhau chết hết còn gì, các con hiểu không? Bởi vì ông Chuyển Luân Vương này cũng có bảy cái báu thì ông kia cũng có bảy cái báu mà đồng thời ra một lượt thì hai ông này choảng nhau thì bà con mình nhăn răng méo miệng hết đâu còn.

Cho nên đức Phật nói đồng thời không có hai ông Chuyển Luân Vương được, mà đức Phật đã xưng mình, trong cái bài Ứng cúng, Chánh biến tri, Minh hạnh túc, Thiện thệ, Thế gian giải, Vô thượng sĩ, Điều ngự trượng phu, Thiên nhân sư Phật, làm Thầy trời và người. Người là ở trên hành tinh của chúng ta là nơi đâu có những cái sắc thân con người đều là Thầy của loài người. Mà chỗ nào cái thế giới vô hình Tam giới mà, cái thế giới vô hình, dù cõi trời hay cõi nào, vô hình ở đâu bất kỳ cõi nào cũng đều là Thầy hết. Vậy thì có một ông chứ sao lại có hai ông. Như vậy đời sau người ta không hiểu cái ý đó, cho nên người ta gạnh thêm. Gạnh thêm thứ nhất là lịch sử sai, thứ hai là gạnh thêm như trong kinh mà nhắc ra vậy là sai hết. Cho nên chúng ta là người có trí chứ đâu phải chúng ta ngu để mà người khác gạt chúng ta được. Chỉ có những người vô minh nói đâu nghe đó, làm thằng điên thằng khùng cuối cùng tu hành chẳng ra gì. Cuối cùng chết nhăn răng méo miệng, nằm đó mê mờ cũng như là không biết gì hết.

Đó thì bằng chứng Thầy thấy hiện tiền là trải qua cái đời của Thầy thôi chứ Thầy chưa nói các đời khác. Nhưng mà xét đến từ khi tất cả các đại đệ tử của Phật thị tịch hết rồi thì Phật giáo vắng bóng rồi. Người ta chia ra thành 20 bộ phái là tiêu rồi đó. Kể như là Phật giáo tiêu rồi đó không còn nữa. Đó bây giờ hiện chúng ta thấy trong cái vấn đề đó nó cụ thể và rất rõ ràng, cho nên chúng ta phải xét thấy được cái đường lối mà chúng ta hiện giờ tu hành. Tu hành làm sao mà chứng nghiệm được cái chúng ta làm chủ, làm sao mà chúng ta thức tỉnh được. Đó là những cái đặc biệt của Phật giáo.

Đó thì hôm nay Thầy giải thích như vậy để biết rằng, tất cả những cái này là những người sau người ta thêm bớt, người ta làm ra, người ta đặt ra nào nào Liên Trì Thư Xã, rồi người ta dạy đủ cách thức niệm Phật chứ không phải có một lối niệm Phật đâu, không phải niệm Phật thường đâu. Người ta niệm Phật thế này không được người ta đặt niệm Phật cách khác đủ mọi đủ loại.

Đó là một cái pháp môn mà nói về Tịnh độ đó, chúng ta đủ biết là nó như vậy rồi, còn tất cả các pháp môn khác họ đặt ra biết bao nhiêu thứ. Cũng như bây giờ nghe Phật dạy Định niệm hơi thở mà chẳng biết Định niệm hơi thở làm sao hết mà dám đặt ra hơi thở. Mà cái người dạy hơi thở cũng chẳng biết hơi thở là cái gì ở trong thân của chúng ta nữa, họ chỉ biết là hơi thở là cái mạng sống của con người thôi chứ còn họ chẳng biết cái hơi thở tu tập như thế nào đúng, như thế nào sai. Cho nên người ta mới đặt ra pháp An Ban, rồi người ta mới đặt ra pháp sổ, tùy, chỉ, quán, hoàn, tịnh. Rồi người ta thần thoại những cái chuyện vi diệu của một vị như ngài Thiên Thai, ngài còn nằm mộng ngài đi lên cái cõi núi Linh Thứu ngài dự cái pháp hội, pháp hoa của đức Phật, không phải là nằm mộng sao? Mà ông thầy nằm mộng làm sao vượt qua được Tam thiền, Nhị thiền chưa xong nữa thì thử hỏi như ngài Hư Vân hòa thượng ngài còn thấy ngài khi mà bị bắt giam ngài trong khám ngài bị hành hạ quá độ. Đêm đó ngài mê man ngài thấy ngài xuất hồn ngài đi lên ở trên trời Đâu Suất ngài gặp đức Phật đang thuyết giảng kinh ở trên đó. Ngài xin thôi cho ngài ở trên đó, ở thế gian này quá khổ. Đó là những cái hiện tượng chiêm bao của ngài chứ đâu phải là cái thực có như vậy đâu. Mà ngài Hư Vân hòa thượng các thầy nghe cái lịch sử tu hành của ngài dữ tợn lắm chứ đâu phải thường, thế mà ngài chẳng đi tới đâu hết.

Rồi các thầy thấy như các tổ, như Hoàng Bá còn mộng. Mộng thấy mẹ mình sinh lên cõi trời, còn ngài Nam Tuyền thấy thần nhân mách bảo. Tất cả những cái này đều hoàn toàn là còn mộng mị hết. Mà còn mộng mị thì Thầy nghĩ Nhị thiền chưa xong phải còn mộng mị chứ sao, đâu có làm sao mà dẹp cái thứ này được. Cho nên làm sao mà người ta phải phá được cái tỉnh thức đến cái mức độ người ta không ngủ. Mà người ta không ngủ mà thân người ta ngủ cho nên nó đâu có mỏi mệt. Vì tỉnh thức cho nên nó không có mộng được, còn không tỉnh thức thì phải ngủ quên thì phải mộng thôi. Do mộng thử hỏi cái sức độ của thiền sư tu đến cái mức độ nào mà còn mộng mà gọi mình là triệt ngộ, gọi là chánh đẳng chánh giác được, gọi là làm chủ sanh tử được. Đủ bấy nhiêu đó chúng ta cũng đủ biết rằng cái miệng lừa của họ họ lừa chúng ta nhiều quá rồi, gạt chúng ta tận cùng rồi.

Đem hết cuộc đời chúng ta đã không lợi ích cho bản thân mình mà không làm lợi ích cho người nào được hết. Tối ngày cứ ngồi liên miên ở trong thất tu hành riết cuối cùng không lợi ích cho ai hết rồi cuối cùng chẳng có đem lợi cho mình chút nào hết. Cuối cùng chết cũng nhăn răng méo miệng, người này bưng bít người kia, người kia bưng bít người nọ. Họ huyền thoại câu chuyện này huyền thoại câu chuyện kia để gạt người ta. Để rồi ngồi không đó mà tính tiền tính bạc, kinh doanh sự sống bằng mồ hôi nước mắt của kẻ khác. Phật giáo thì phải cho đúng Phật giáo, Phật giáo gì mà không ra đúng gì hết.

Bởi vậy càng nói Thầy càng thấy giữa Bắc Tông chúng ta cũng vậy, mà đến Nam Tông chúng ta cũng thế. Một cái đất nước mà gọi Phật giáo là quốc giáo của họ, thế mà dân tộc của họ tàn sát con người đến cái mức độ các thầy cũng thấy rõ chứ. Như dân tộc Cam-pu-chia bây giờ sao, nó diệt chủng gần như muốn hết không còn ai nữa. Nếu mà không có cái sự can thiệp của Việt Nam vào đó thì dân tộc nó còn gì? Rồi nó giết những kiều bào Việt Nam chúng ta ở trên đất nước nó, khi mà nó về nó giết, nó không gớm tay chút nào hết, mà mỗi người dân nước nó 18 tuổi là phải được người thanh niên phải được vào chùa để mà 3 năm tu tập trong đó.

Mà đạo Phật là đạo thiện pháp, nó là cái đạo Phật chân chính cái gốc của đạo Phật nó tự xưng là cái đạo Therevada tức là cái gốc của đạo Phật, thế mà cái gốc của đạo Phật nó ác như vậy đó. Nó học hỏi trong kinh Phật vậy như vậy đó, là thiện pháp là nhân quả, là giới luật như vậy. Bây giờ nó ra nó cầm rựa cầm súng nó bắn nó giết người ta như vậy thì thử hỏi Phật giáo như vậy là cái ông sải vua. Gọi là sải vua họ là những người điều khiển đạo đức cho một cái dân tộc đó mà họ điều khiển như vậy đó. Giết cả dân tộc nó như vậy giết cả mọi người thì thử hỏi cái đạo Phật đó là đạo gì? Chúng ta nhìn qua bên Thiên Chúa chúng ta thấy cái ngày mười bốn tháng bảy của đất nước của Pháp, Tin Lành nó giết Thiên Chúa sạch hết. Sáng ra người ta thấy kinh thành Pa-ri không có người đi. Cái ngày kỷ niệm đau đớn nhất tôn giáo ở bên Tây phương.

Còn bên đây chúng ta nhìn thấy cái đất nước Cam-pu-chia nó giết người chúng ta cũng thấy đau đớn cho Phật giáo. Nhìn như vậy, nhìn những trang sử đau đớn như vậy mà chúng ta thấy cái giáo pháp gọi là từ bi hỷ xả, từ bi hỷ xả của Phật ở chỗ đó được sao? Con kiến còn không dám giết, cọng cỏ không dám dẫm đạp cho nó héo. Thế mà cầm gươm, cầm súng mà giết người hàng loạt như vậy. Thấy những cái đống xương sọ người ta thấy kinh khủng rồi. Các thầy cứ nghĩ một cái đạo Phật mà dạy người ta như vậy có phải là chơn chánh không. Có phải hiểu không?

Cho nên Thầy nói thật sự ra tất cả những cái điều mà các thầy tại sao mà bên đó nguyên thủy mà ăn thịt chúng sanh, mà tu theo đạo Phật mà ngồi đó mà nuốt từng cái miếng thịt chúng sanh được. Cho nên cái hành động giết người nó phải được thôi.

Còn Phật giáo Bắc Tông chúng ta nhờ ảnh hưởng Bà La Môn chứ nếu mà nguyên gốc chắc cũng ních ba cái cục thịt cũng đầy miệng hết rồi. Nhờ ảnh hưởng Bà La Môn cho nên ăn chay vì thế nó cũng đỡ nó không đến nỗi giết người như vậy. Cho nên các thầy cứ nghĩ đi. Nếu mà dân tộc chúng ta như Cam-pu-chia mà cái Phật giáo nguyên gốc như vậy, chắc chắn là khi mà giải phóng xong mấy ông sĩ quan này chặt đầu hết, có không? Nó dẹp sạch hết chứ, nó róc hết, nó róc từ cả trứng nước chứ chưa chắc để. Nó giết hết cả dòng họ, nó tru di tam tộc hết. Hồi đó mấy ông biết không, mấy ông cầm súng của Mỹ, của Tây mấy ông bắn tôi biết bao nhiêu không? Bây giờ mấy ông cứ nhìn cái nghĩa trang coi biết bao nhiêu người của cách mạng chết không? Bây giờ mấy ông chả nhằm nhò gì các thứ mấy ông, phải không?

Việt Nam chúng ta không có cái tàn ác nhờ ảnh hưởng Phật giáo của Đại Thừa, biết ăn chay đó, biết niệm Phật Di Đà đó, nó đỡ. Hồi nãy Thầy chê là tại vì niệm Phật Di Đà nó không có đem đến giải thoát thật sự. Nhưng ít ra nó cũng còn có thiện hơn là những cái nước mà gọi là Phật giáo Nam Tông. Bằng chứng đó bây giờ lịch sử như vậy chúng ta không có thể nào mà chối cãi được. Phật giáo Nam Tông ảnh hưởng đó là tôn giáo đó phải chịu trách nhiệm, người mà lãnh đạo Phật giáo ở đó phải chịu trách nhiệm cái điều đó trước đức Phật. Đức Phật đâu có dạy mấy ông vậy, bây giờ mấy ông dạy người ta ăn thịt ăn cá để cho thấm nhuần trong thân tâm của mấy ông thịt cá. Để mấy ông cầm gươm cầm súng mấy ông giết người, có không? Mấy ông đừng có chối cãi được, một người dân một người thanh niên của nước mấy ông là quốc giáo bắt buộc người ta vào tu ở trong đó. Để đi ra làm cái chuyện tàn ác đó, thì đó là một cái lên án mấy ông là đúng chứ không có làm sao mấy ông chối cãi được hết.

Bây giờ Thầy sẽ nói thêm cái phần của cái bài giảng vừa rồi, vì sợ quý thầy có hiểu lầm qua cái ý của Thầy khi đó Thầy có so sánh ở chỗ này. Thầy nói Thầy sanh ra từ cái chỗ con người cũng khóc thét chứ đâu có cười được. Cũng  trong từ cái chỗ sanh ra của cha mẹ bẩn thỉu mà hôm nay Thầy làm được những cái điều mà cũng khó có người làm. Nhưng mà đối với đức Phật thì Thầy đâu có đủ đại thần lực, đại oai lực, đại minh lực được. Đối với đức Phật thì Thầy còn thua xa, đối với chúng Thánh tăng Thầy cũng còn xa, Thầy chỉ có một phần là làm chủ được cái sống chết của mình thôi. Nghĩa là bây giờ Thầy muốn sống hồi nào Thầy sống, Thầy muốn chết ngày nào Thầy chết, Thầy thấy có bao nhiêu đó Thầy đủ cái ước vọng của mình rồi. Bởi vì con đường mà tu hành theo đạo Phật trước cái sống chết mà mình không có ngại nó nữa rồi, thì mình thấy được cái chỗ giải thoát rồi. Và đồng thời mình xét qua cái tâm của mình, nó không còn tham đắm một thứ gì trên thế gian này từ cái ăn, cái mặc, cái chùa, cái tháp... Tất cả mọi cái mình đều xả bỏ được thì Thầy thấy đây là nó giải thoát rồi. Thầy không ham tới những cái thần thông, oai lực cũng như các bậc và Thầy cũng không có ước vọng mình là một bậc đạo sư và cũng không ước mình là một giáo chủ hoặc là ước mình là một người thừa kế đức Phật. Cho nên Thầy thấy được giải thoát là đủ rồi.

Cho nên so với đức Phật thì Thầy còn cách xa ngàn vạn dặm mà so với các vị đệ tử của đức Phật thì Thầy còn cách xa trăm ngàn thước chứ chưa có nhằm nhò gì đối với các bậc Thánh tăng. Cho nên đối với Thầy, Thầy chỉ có ước vọng nhìn các bậc tôn túc tu hành đến khi mà chết nhìn quá khổ, còn Thầy bây giờ chắc chắn là lúc nào chết cũng là tự tại rồi chứ không có đến khổ nữa thì ước vọng của Thầy đã viên mãn. Cho nên khi Thầy về thầy TT là mục đích của Thầy thứ nhất là gợi lên cái ý để làm cho những người, người ta bỏ hết cuộc đời người ta tu để cho thầy TT lấy cái chỗ đó đó mà khuyên Thầy nên thực hiện các sức thiền định làm chủ của mình coi cho những vị này người ta thấy. Để cho người ta có cái niềm tin rằng mình cũng có sức làm chủ như vậy.

Nhưng mà thầy TT Thầy không có hiểu cái điều đó cho nên thầy hỏi qua những cái công án, mà làm gì Thầy không hiểu công án. Thầy TT nói cái gì Thầy cũng biết ở trong bụng sao mà Thầy không hiểu. Cho nên lời nói để diễn tả cái hiểu của mình qua cái ý của người ta, nhưng mà hiểu hơn cái lời nói đó rồi thì có cái gì mà không hiểu, dù câu gì đi nữa làm sao những công án, làm sao mà gạt được những người mà tâm đã tịnh, người ta đã ly hết cái thế gian rồi, tâm nó tịnh thì người ta hiểu từ trong tâm ý chứ đâu phải người ta hiểu ở ngoài cái lời nói. Cho nên thầy TT hỏi gì Thầy trả lời cái nấy hết. Không có gì mà Thầy trả lời không đúng tâm của thầy TT. Nếu mà Thầy không hiểu tâm của thầy TT thì Thầy trả lời nó sẽ sai. Mà Thầy đã hiểu tâm thầy TT muốn nói câu đó là thầy TT muốn Thầy phải trả lời câu nào, cho nên đúng thì Thầy sẽ trả lời ngay câu đó thì đúng ý ông ta liền, có gì đâu.

Còn mấy thầy học hiểu như vậy là nắm được cái mấu chốt nào đó để mò mà trả lời may nó trúng không may thì thôi, phải không? Đó là các thầy nghĩ rằng mình ngộ được cái công án như vậy. Chứ còn Thầy hiểu trong tâm người ta mà trả lời chứ không phải trả lời bằng cách ở bên ngoài như vậy. Đó là Thầy thấy chuyện mà Thầy làm là Thầy muốn để gây lại cái niềm tin cho người ta biết đó là con đường tu để mà làm chủ sanh tử. Mục đích đó thôi và đồng thời khi đó có sự yêu cầu của hòa thượng thì Thầy ghi lại những kinh nghiệm tu hành của Thầy giao cho hòa thượng. Từ đó Thầy thị tịch luôn để cho chúng, bao nhiêu chúng lúc bấy giờ đông chứ không phải ít, bao nhiêu chúng nhìn thấy cái sự tự tại của Thầy để cho họ niềm tin họ biết cái pháp này làm được.

Từ đó thầy TT, thầy sẽ khai triển cái này thầy giúp cho người ta, tới bây giờ 17 năm biết bao nhiêu người làm chủ sanh tử không? Nếu mà họ đã được cái chân pháp rồi, họ tin tưởng được rồi thì bao nhiêu người đã làm chủ sanh tử. Còn tại sao mà Thầy không tự mình mở ra để cho người ta theo mình để làm chủ sanh tử? Làm sao được, cái kiến chấp của thiền tông của họ đầy ắp ở trong đầu, cho nên họ về đây Thầy dạy họ chứ họ không tu đâu, họ không tin đâu, họ tu theo kiểu họ. Hầu hết là người nào cũng vậy, suốt 17 năm trời Thầy đã thấy cái điều đó quá chừng, còn cái người quyết theo Thầy nghe cái lời Thầy tu thì quá ít. Nói độc cư họ chẳng độc cư gì hết. Họ nói thiền Đông Độ dạy tự tại đâu có chuyện khép ăn ngày một bữa cũng đâu có… Hoàn toàn nó rộng rãi quá mà cho nên 20 người trong thời gian rất ngắn chừng hai ba tháng là họ đi hết sạch, còn có 2 người à. Còn hai người là Mật Hạnh với Chân Tịnh chứ ai, còn bao nhiêu quét đi hết, họ đi bay hết, đó rồi Chân Tịnh sau này cũng bay luôn, ăn với ngủ, ngủ li bì không có chịu khắc phục, không chịu đi kinh hành lười biếng nằm riết rồi cũng phải đi thôi. Rồi sống như vậy độc cư không nói chuyện chịu không nổi, rồi đụng ai vô đây gặp mới gặp cũ gì cũng kéo nhau nói chuyện với nhau hết. Do đó làm sao tu hành được.

Các thầy thấy trong vấn đề làm sao mà nghe lời Thầy dạy, mà không nghe lời Thầy dạy thì làm sao mà Thầy dạy được. Cho nên vì vậy Thầy biết bây giờ đứng ra ngoài cái góc độ của hòa thượng không thể độ ai được, chỉ có hòa thượng nói người ta tin. Mà cái chứng nghiệm để cho người ta tin sâu hơn là Thầy phải chứng nghiệm, Thầy phải ra đi. Cái ra đi của Thầy để chứng minh rằng Thầy tự tại trong cái sự sống chết, để làm cho người ta tin sâu. Từ đó hòa thượng lấy kinh nghiệm đó mà dạy họ thì chắc chắn là bao nhiêu người cái kiến giải thiền Đông Độ họ quét sạch ra họ đâu có thèm tu, phải không? Họ đi vào con đường giới luật của Phật, từ đó người ta thực hiện được những cái sự giải thoát thật sự của đạo Phật, chừng đó là hòa thượng đã dựng lại Phật pháp. Thầy đâu có cần danh cần lợi mà ở đây Thầy dựng, nhưng bởi vì hòa thượng không chấp nhận nên Thầy mới 17 năm trời lận đận Thầy mới ở đây mà chịu nhận quý thầy thấy khổ hết sức chứ đâu phải, bao nhiêu lần cực khổ. Mở ra bốn vị về, công an nó bắt ra ngoài nó khám nó nhốt ngoài đó một ngày một đêm, đâu có phải chuyện dễ. Thầy cũng phải chạy đi lo, Thầy với ông thầy Châu chạy đi lo muốn chết mới ra được chứ đâu phải chuyện dễ đâu quí thầy tưởng, mà đều là mấy ông già lụm cụm không, chỉ có một chú Thiện Ngộ còn thanh niên, nó bắt nó nhốt trong cái xô, trời nắng mà ở trong nhà riết trời ơi, ông về ông ấy hoảng sợ luôn ông ấy không dám ở đây mà ông ấy trở về nhà ông, ở đây cô Út phải đưa đi, ông sợ quá sợ rồi, trời ơi vô trong đó ở truồng không có mặc quần áo gì hết. Nó như vậy các thầy biết gian khổ vất vả, gian khổ vất vả chứ không phải được như bây giờ đâu, đến đây nhà nước cho đăng ký, hồi đó giấy tờ cũng đàng hoàng đến đăng ký rồi bắt đầu mời ra, không phải chuyện dễ. Đó Thầy nói đó là lúc bấy giờ Thầy Diên Hải về đây đó, Thầy Diên Hải cũng bị nhốt chứ đừng có nói khỏi.

Đó là những cái mà Thầy thấy rất là gian khổ, mười bảy năm trời tìm ra một người đem cái chân pháp mình dạy không ai tin hết. Hễ dạy họ căn bản họ đòi cái gì đâu, họ đòi phải nhập định liền à! Thì thử hỏi dạy làm sao dạy không. Cái bước đầu không đi mà cái bước sau họ đi, dạy ăn ngày một bữa họ nói: Thầy cứ dạy ăn với ngủ không, không biết dạy gì hết. Trời đất ơi ăn ngủ còn chưa làm chủ biểu làm chủ cái gì bây giờ, Thầy chả biết cái gì nói nữa. Ăn ngày một bữa hổng được mà bây giờ còn muốn ăn cái bụng cho nhiều, cho đầy 3 bữa thì dục nó sinh ra ông nội Thầy muốn ngăn nó cũng hổng được nữa. Nó thấy con gái thì nó nhìn mê hết, nó bảo Thầy làm sao bây giờ? Bởi vì mình ăn ít, cái dục mình nó ít, lần lượt cái ngủ nó giảm bớt đi, cái ăn nó ảnh hưởng dữ lắm cho nên nó mới sanh ra ít dục. Từ đó mình mới khắc phục mình lần lần, cái thân này nó đòi hỏi, dữ lắm chứ đâu phải dễ.

Biết như vậy mà nói không ai nghe hết, khép họ vô ăn họ nói chóng mặt nhức đầu, ăn như này làm sao tu, sức khỏe đâu tu. Trời ơi họ tu cái gì, Thầy chả biết cái gì, người ta tu người ta còn cái bộ xương à, mà cái tinh thần của người ta lớn lên. Còn quý thầy ăn uống mập ra mà cái tinh thần của quý thầy như hột cát vậy đụng đâu là co đó. Cho nên nhìn qua 17 năm trời Thầy thấy cả một vấn đề mà độ người. Nếu mà phải người nào đến đây nghe lời Thầy hết thì 10 người 20 người họ đều đạt được hết, thì cái chuyện đó quá dễ rồi. Bởi vì Thầy biết cái kiến giải, cái kiến chấp ở trong đầu của họ. Họ mang nhiều cái pháp trong đó, người thì mang Tịnh độ, người thì mang pháp này pháp kia, phá cái đó không có được, vậy thì độ làm sao độ được.

Thầy nói như vậy thì quý thầy thấy cái nỗi khổ của Thầy ghê gớm lắm, nhưng mà muốn chấn hưng Phật pháp phải chịu khó ở lại mấy năm trời mới được, cho đến bây giờ Thầy thấy họ vén lên được một chút ít người ta đã thấy được con đường, dù sao đi nữa vẫn bị cái sự cô lập của những giáo phái khác chứ đâu phải không. Hai cuộn băng mà Thầy đưa ra gần đây nhất là Phật Môn Bảo Huấn với Trở Về Đạo Phật là gợi ý cho hòa thượng đó. Nghĩa là hai cuộn băng mặc dù Thầy không trao, nhưng mà gián tiếp trao cho Thầy Thông Luận, Thầy Thông Luận mới đưa về cho Thầy Nhật Quang, Thầy Nhật Quang mới đưa về hòa thượng. Do đó hòa thượng nghe hai cuộn băng đó hòa thượng chỉ nói như lời của Thầy Thông Giác về nói lại với Thầy là người dám ăn dám nói vậy phải có gì được đây.

Chỉ vậy thôi rồi luôn luôn bưng bít không bao giờ mà cho người nào nghe. Thậm chí như người ta nói. Người ta nói như thế này: nếu mà cho nghe hai cuộn băng này thì nó không có ích lợi gì cho quí thầy, nghĩa là Thầy nói sai mà, cho nên vì vậy nó đâu có ích lợi cho thầy, các con hiểu không? Cho nên đó là cái lý luận của họ, chứ nếu nghe hai cuộn băng này mà như ở trong cả cái miền nam này mà được phổ biến, như mà Chánh Trực mang về miền Bắc phổ biến á, thì bây giờ cái số người miền Bắc mà hôm nay còn ngồi đây được mà nghe được là được nghe những cái lời băng đó, lời băng của Thầy giảng. Chứ mà nếu không có nghe không có Chánh Trực mà làm điên làm khùng đem về ngoải mà phổ biến á, thì chắc chắn bây giờ không có người nào mà ngồi đây được. Bưng bít như mà ở miền Nam này bưng bít không có cho, bởi vì Thầy nói họ biết đúng là pháp họ không có thể mà phân tích được mà phê bình được lời dạy của Thầy. Nhưng họ vẫn bưng bít, họ vẫn không có cho người theo đó để mà tu tập, họ tìm mọi cách, Thầy biết rõ điều đó mà.

Cho nên Thầy muốn gợi ý là để không phải Thầy muốn đoạt cái quyền của mình để hướng dẫn đâu. Bởi vì trong cái số đồ chúng trong Các Chiếu không phải người nào cũng tu hết một lượt mà được đâu, nó còn tâm thương tâm ghét gia đình này kia. Thì những người đó để lần lượt hòa thượng hướng dẫn cho họ trên con đường pháp đó. Còn trong đó số ít, rất ít chọn những người mà người ta cắt đứt được gia đình người ta hết. Những người đó chọn đi vào một cái vị trí sâu hơn do hòa thượng điều khiển và Thầy chỉ âm thầm ở trong đó làm cái người hướng dẫn, thì có phải đào tạo những con người không? Nhưng mà hòa thượng không hiểu ý, Thầy đâu có về đó mà hàng ngày Thầy đi thuyết giảng thay hòa thượng rồi để cho hòa thượng làm thái thượng hoàng, ngồi ở đâu. Đâu có điều đó, hòa thượng còn có trách nhiệm dạy bao nhiêu cái thứ chúng, cũng như chúng cư sĩ, cũng như chúng tu sĩ mà đang ở trong cái bắt cá hai tay, thì hòa thượng sẽ giảng dạy các pháp của hòa thượng, rồi lần lượt giúp cho cái bàn tay của họ đừng có nắm hai tay mà đi vào đạo. Bởi vì hai tay rõ ràng Thầy nói hai tay rõ ràng, đạo là phải ăn một bữa, đạo không thể ăn ba bữa, mà cái người nào mà chấp hành được ăn một bữa thì mới khép vào cái chỗ tu hành sâu chứ. Còn người nào ăn ba bữa thì thôi cứ để họ ăn ba bữa, dạy họ những cái gì với cái tầm vóc, với cái khả năng của họ thì không phải quý sao? Thì không phải giữa Thầy trò hợp nhau mà xây dựng Phật pháp sao, đi vào đúng con đường của đạo Phật thì cái giới hạnh của người ta hiện ra, cuộc sống của tu sĩ ai là không quý trọng.

Thì Thầy thử hỏi trong cái đất nước này mà có được cái sự hợp nhau mà thầy trò hợp nhau bây giờ Phật giáo bao nhiêu cái thời gian mà chúng tu hành thì thử hỏi từ cái ngày mà Thầy về hòa thượng cách đây là 17 năm. Nếu mà cái ngày đó mà tới bây giờ hòa thượng đã đào tạo biết bao nhiêu người không? Với cái số người mà họ tin ở hòa thượng vì hòa thượng là những người thuyết giảng dạy về giáo lý họ từ xưa đến giờ, từ hồi mà hòa thượng Thiện Hoa. Thì bây giờ cái số người mà theo hòa thượng là những người đã học với hòa thượng. Còn Thầy có giảng dạy cho ai bao giờ đâu, cho nên làm sao họ biết Thầy được mà họ theo, mà họ có tin nổi Thầy không? Đó là cái đầu tiên mà Thầy về Thầy thị hiện để mà trợ giúp hòa thượng, nhưng hòa thượng không hiểu, hòa thượng bảo Thầy về Thầy đọc kinh sách đi, đọc hết đi rồi giúp hòa thượng, giúp hòa thượng bằng cách đi thuyết giảng như vậy sao. Cho nên Thầy đọc là đọc chứ không bao giờ đi thuyết giảng mà tìm người để mà dạy họ cho được để làm cho Phật pháp sáng tỏ.

Hôm nay vì cuối cùng Thầy thấy nó được cái duyên khó mà có thể hợp tác làm cho sáng tỏ Phật pháp, giúp cho người ta bớt cái thời gian để cho mọi người đạt được cái sự cứu cánh khỏi uổng cái cuộc đời của mọi người đang tu ở trên cái hoàn cảnh này. Nhưng mà cái duyên mà thôi, cho nên buộc lòng Thầy, cuối cùng ẩn bóng là Thầy soạn cái giáo án này ra, đường lối của đạo Phật như vậy đó, các ông tu sai là các ông phải bị. Thầy đập hết, từ Nam tông Bắc tông Thầy quét sạch hết, ai có nghe không nghe thì thôi, hoàn toàn Thầy là người không còn ở trong thế gian này nữa, coi như là ẩn bóng, coi như là Thầy đã thị tịch cho nên không còn ai gặp được Thầy khi mà giáo án Thầy ra đời.

Rồi ở đây thì các cư sĩ, các tu sĩ thấy đúng thì theo đó mà tu, thấy không đúng thì thôi không có ai ép buộc, bởi vì Thầy đâu có tu viện, đâu có chỗ nào để cho các thầy theo Thầy đâu, cho nên theo Thầy chẳng ai phạm cái gì hết, người ta biết bây giờ cái giáo án của Thầy viết ra như vậy rồi sai rồi đúng ai muốn luận sao thì mặc họ. Ai có duyên thì nghe được nó mà nỗ lực đúng từ cái bước đầu mà Thầy đã vạch ra thì họ sẽ đi đến nơi, lấy giới luật của Phật mà làm Thầy, nương vào đó mà tu hành. Cũng như Thầy chưa có ai dạy mà Thầy cũng nương vào giới luật, Thầy sống đúng giới hạnh thì từng đó tâm thanh tịnh Thầy cũng đạt Thiền định được đâu có gì khó khăn.

Đó hôm nay Thầy đã nói như vậy để rồi chúng ta sẽ biết rằng những cái sự mà Thầy nói ra đều có cái những ý nghĩa. Nhưng mà cái ý nghĩa đó nhiều khi người ta không hiểu. Người ta tưởng qua một cái góc độ nào kiến chấp đến mức độ, người ta phân tách những cái bài giảng của Thầy ra để mà phỉ báng Thầy hoặc là người ta làm cho lệch lạc con đường của Phật pháp sau này. Đó là cái nhân quả của họ, họ sẽ gánh chịu điều đó. Thầy hoàn toàn với cái tâm rất tốt, không chống trái ai, nói thẳng nói thật ai sai là bị thôi chứ còn không nói người nào.

Bởi vì nhìn chung Phật giáo hiện giờ chúng ta đã thấy đã lệch lạc, từ Nam Tông đến Bắc Tông chứ không phải riêng có quý thầy ở đây không. Mà cả thế giới hiện bây giờ người ta chịu ảnh hưởng với một cách lệch lạc như vậy đó. Cái bổn phận và vấn đề của Thầy đã thực hiện được. Những gì mà làm chủ được, những gì mà giới luật được mà Thầy làm chủ thì Thầy phơi bày ra trên cái trang giấy này để may ra người có hữu duyên người ta gặp được những cái bổn này, người ta theo đó người ta tu hành. Đừng có theo những cái người mà đã làm lệch lạc Phật pháp rồi uổng phí cuộc đời vô ích. Đến đây Thầy dừng lại cái trả lời qua những cái ý kiến của quý thầy và đồng thời chúng ta tiếp tục cái bài học.

Tín ngưỡng Phật giáo bắt đầu từ tín ngưỡng trụ trì Tam bảo. Mục đích của tín ngưỡng trụ trì Tam bảo là ly dục ly bất thiện pháp thể hiện lý thể Tam bảo. Đó thì quý thầy thấy cái chỗ mà ly dục ly bất thiện pháp nó là thực hiện cái sự giải thoát thật sự. Lìa ra những cái tâm tham muốn của mình, lìa ra những cái ác pháp mà mình đang đầy ắp trong đầu óc của mình. Đó cho nên cái tín ngưỡng Phật giáo nó bắt đầu từ đó, thế mà người ta lại không có ly cái lòng ham muốn. Không có ly cái ác pháp cho nên bàn tay người ta cầm súng cầm dao người ta giết người không gớm tay, đó là một cái không hiểu, không hiểu cái giáo lý của Phật pháp. Mà tín ngưỡng của Phật pháp nó bắt đầu từ chỗ tín ngưỡng trụ trì Tam bảo đó tức là thọ Tam quy đó nó xuất khởi ra. Mà xuất khởi ra cái thọ Tam quy đó là cái tín ngưỡng trụ trì Tam bảo đó là nó, mục đích của nó là ly dục ly bất thiện pháp. Chứ đâu phải là chúng ta biết ông Phật, Phật là Pháp Tăng để mà phù hộ, gia hộ chúng ta đâu. Mà chúng ta biết nó để chúng ta ly cái lòng ham muốn của chúng ta ra để mà diệt cái ác pháp trong tâm chúng ta thì làm sao có cầm gươm cầm súng giết người. Đó là chúng ta mới thấy rõ được cái lý thể của Tam bảo, cho nên ly dục ly bất thiện pháp là thể hiện lý thể Tam bảo.

Bởi vậy không có trụ trì Tam bảo thì cũng không làm sao ly dục ly bất thiện pháp được. Nghĩa là nếu mà chúng ta không thọ cái Tam quy này, không có trụ trì Tam bảo này thì cái hình ảnh đó làm sao mà chúng ta biết cách mà chúng ta ly dục ly bất thiện pháp. Nghĩa là nhìn ba ngôi Tam bảo là người ta biết là những cái bậc ly dục ly bất thiện pháp, do đó nương vào cái chỗ đó mà chúng ta ly dục ly bất thiện pháp nơi tâm của mình.

Đó thì như vậy nếu mà không có trụ trì Tam bảo thì làm sao có ly dục ly bất thiện pháp được để thể hiện lý thể Tam bảo. Mà không nhận thấy được chỗ ly dục ly bất thiện pháp là lý thể Tam bảo thì trụ trì Tam bảo cũng không làm sao an lập được, nếu mà mình ly dục ly bất thiện pháp không được thì bây giờ cái trụ trì Tam bảo bây giờ có chùa, có chiền có hình tướng, có kinh sách cả đống đi nữa mà không ly dục ly bất thiện pháp thì không thể nào an lập cái trụ trì Tam bảo được. Cho nên hình thức là bây giờ chùa chiền có mà người ta cầm súng cầm dao người ta giết được người. Đó là người ta không an lập được trụ trì Tam bảo cho nên bây giờ Thầy kết án những cái loại sư mà không hiểu Phật pháp, để làm cho Phật pháp suy đồi đến nỗi mà Phật pháp trở thành những ác pháp, giết người ta trong thế gian như thế này, xương máu đổ biết bao nhiêu. Mà đó là những nước mà gọi là lấy Phật giáo làm gốc đó, quốc giáo đó.

Thì chúng ta thấy vấn đề đó là vấn đề đau lòng cho Phật giáo chứ đâu phải là, Phật giáo ở tại đất nước đó gọi là quốc giáo đó lại làm Phật giáo suy đồi nhất. Hình thức thì chúng ta thấy quá là…, cái trụ trì Tam bảo quá rõ ràng nhưng mà cái lý thể Tam bảo thì chẳng có một cái gì hết. Chẳng có lý dục ly bất thiện pháp, cho nên cái hình ảnh Tam bảo ở chỗ đó thật là máu xương. Trong chùa gì mà thịt cá vô nghe tanh hết, thử hỏi cái mùi như vậy là cái mùi gì, mùi sát khí. Cho nên hòa thượng Huệ Hưng nói khi mà đi đến cái khu vực của quý sư Nam Tông, nghe cái sát khí nghe nó lạnh lùng. Vô trong cái chùa của mấy ông ấy nghe mùi thịt bò này, thịt heo này, thịt gà, thịt vịt này. Trời đất, mình ăn chay quen rồi vô đó mình chịu không có nổi, mà ngồi với mấy ông đó nghe cái mùi hôi của mấy ông nghe heo, nghe gà, nghe vịt ở trong đó. Thử hỏi một tu sĩ như vậy làm sao chứ mình ăn nó mình không có mùi hôi mình toát ra cái thứ đó? Ăn heo thì nó phải toát ra heo, mà ăn bò thì nó phải ra hôi bò chứ làm gì mà không có cái mùi đó được. Quý vị cứ đi quý vị ăn tỏi đi ngồi gần Thầy nghe cái mùi tỏi liền à, làm sao mồ hôi mấy vị không toát ra, thấm cái gì thì nó ra cái đấy chứ ở đâu làm sao trật được.

Cho nên tất cả những cái này đều là những cái trụ trì Tam bảo, nó thể hiện mà không đúng cách của nó, nó không ly dục ly ác pháp thì cái lý thể Tam bảo không bao giờ có, cho nên cái mùi hôi của họ là cái mùi hôi của phàm phu tục tử, cái mùi hôi bất tịnh.

Lý thể Tam bảo là quả của trụ trì Tam bảo, do thế trụ trì Tam bảo là nhân. Đó các thầy thấy lý thể Tam bảo là cái quả, mà cái quả thiện thì nó mới thực hiện cái trụ trì Tam bảo. Nó là cái nhân, mà cái nhân thiện thì nó mới có quả thiện, mà cái nhân ác thì nó có quả ác, ăn thịt chúng sanh thì nó là quả ác. Cho nên cái thể hiện trụ trì Tam bảo của họ như vậy cho nên cái lý thể Tam bảo của họ là phải giết hại chúng sanh, không có thể nào gọi là từ bi hỷ xả được. Cho nên người cư sĩ tại gia phải hiểu rõ điều này thì mới xin thọ Tam quy, thọ Tam quy tức là thọ ba giới đầu tiên của đạo Phật, phải hiểu, hiểu rồi mình mới thọ. Còn mình không hiểu mình thọ như mù mờ là mình chẳng biết gì hết. Nghe người ta có cái pháp danh cũng xin pháp danh, thì đó là cái điều mình chạy theo cái tên, ờ được cái tên đó là coi như mình là tín đồ của Phật rồi.

Nhưng mà sự thật nó đâu có như vậy đâu, cho nên chúng ta phải hiểu cho rõ như thế nào là trụ trì Tam bảo, như thế nào là lý thể Tam bảo. Mà hiểu được như vậy rồi chúng ta mới biết được lý thể Tam bảo là cái chính của cái nhân của trụ trì Tam bảo, là vì phải ly dục ly bất thiện pháp nó mới là cái lý chính của nó.

Ở đây quý thầy phải hiểu trong Tam bảo, Phật bảo là tôn quý nhất, Pháp bảo là cao hơn hết, nhưng địa vị Tăng bảo là trọng yếu hơn hết. Đó quý thầy thấy ở đây Thầy dùng những cái chữ để mà chỉ rõ, Phật bảo là tôn quý nhất, nhưng Pháp bảo là cao hơn hết, trái lại Tăng bảo là trọng yếu hơn hết. Nó trọng yếu hơn hết nếu mà dù là chúng ta tôn quý Phật bảo và Pháp bảo có cao hơn hết mà cái Tăng bảo nó không ra gì, thì tức là nó sẽ làm lệch lạc hết tất cả những cái Phật bảo và cái Pháp bảo hết.

Cho nên Tăng bảo coi vậy chứ trọng yếu lắm chứ không phải thường đâu. Một vị tăng mà giới luật không nghiêm chỉnh thì đạo Phật sẽ sa đọa, mà một vị tăng giới luật nghiêm chỉnh thì thiền đức sâu màu, trí tuệ tuyệt luân thì Phật giáo hưng thịnh. Dù là trong cái đất nước đó chỉ có một ông Thầy thôi cũng là Phật giáo hưng thịnh. Mà trong cái đất nước đó không có một bậc Thầy như vậy thì dù đất nước đó có hàng vạn ông Thầy đi nữa cũng vẫn là suy đồi.

Bởi vậy sau khi đức Phật nhập diệt, đạo tràng của Phật giáo phải do Tăng bảo trụ trì, nghĩa là đức Phật nhập rồi, bây giờ từ cái ngày đức Phật nhập rồi sau đó phải coi như là Tăng bảo giữ gìn cáigiềng mối đó cho nên Tăng bảo phải trụ trì ở trong cái đạo tràng đó. Kinh điển của Phật phải do Tăng bảo bảo tồn, chỉ có ông tăng mới bảo tồn được cái giáo lý này chứ không có ông tăng thì làm sao ai bảo tồn được giáo lý này, mà ông tăng bậy bạ thì họ đem đốt ba cái giáo lý thật đi, họ xen ba cái giáo lý tầm bậy vô đó thì chúng ta biết không, cho nên ông tăng giả là giáo lý cũng bị hư và Phật bảo nó bị méo mó hết. Ông Phật hồi nào cái mặt ra làm sao bây giờ nó làm mặt ông như ông búp bê vậy đó, như con búp bê vậy thì thử hỏi coi ông Phật như thế nào mà bây giờ vẽ ra như vậy đấy. Thì nó làm lệch lạc tất cả từ cái Pháp bảo, trụ trì Tam bảo nó vẽ trật hết, nó làm khác hết, nó không giống chút nào hết.

Rồi tới cái Pháp bảo thì nó không có bảo vệ, nó muốn như thế nào, nó chạy theo dục lạc như thế nào thì nó vẽ ra như thế, nó muốn ăn thịt chúng sanh thì nó vẽ ra cái nấy nó ăn, nó muốn uống rượu thì nó cũng vẽ ra nó uống rượu, nó muốn hút thuốc thì cũng vẽ ra hút thuốc, nó muốn làm sao thì nó vẽ ra Phật dạy vậy vậy đó. Nó vẽ ra nó cũng nói ông Phật nói vậy đấy, nó nói như thị ngã văn nhất thời Phật tại Xá Vệ quốc, hồi ở Xá Vệ quốc thì ông Phật ông cũng nói vậy, tôi bây giờ tôi cũng nói lại như vậy tôi có thêm bớt đâu.

Kinh điển của Phật phải do Tăng bảo bảo tồn, văn hóa của Phật giáo phải do Tăng bảo truyền bá, tín đồ của Phật giáo phải do Tăng bảo tiếp dẫn. Những người mà bây giờ vào tu thì phải do mấy ông tăng, chứ ông Phật bây giờ ông tịch rồi còn ai mà nói đâu, còn ai mà dẫn đâu, còn pháp thì nằm yên đó ai muốn thay thì thay. Do đó cho nên Tăng bảo nếu mà chơn chính, Tăng bảo mà đúng cách thì Phật pháp sẽ còn, mà Tăng bảo mà sai rồi thì Phật pháp sẽ mất.

Đó thì hôm nay Thầy giảng như vậy thì quý thầy phải thấy rõ được cái quan trọng của Tăng bảo chứ không phải là thường, ba ngôi Tam bảo Tăng bảo là quan trọng. Cho nên bây giờ chúng ta cứ dựa theo Thầy mình, ông Thầy bảo sao mình làm vậy, làm riết làm trật hết trơn hết trọi Phật pháp, đâu có thấy được đường sáng suốt của đạo Phật.

Lúc đức Phật còn tại thế Phật giáo lấy đức Phật làm trọng tâm. Nghĩa là lúc đức Phật còn sống người ta lấy đức Phật làm trọng tâm, cái gì sai gì đúng thì người ta cứ hỏi Phật. Thì Pháp cũng từ nơi miệng Phật mà lưu xuất ra, Tăng cũng từ nơi cái hành động của Phật mà hòa hợp mà người ta theo đó mà người ta nương vào đức Phật. Còn bây giờ chúng ta ông Phật mất rồi thì có Tăng là cái người mà đại diện từ cái hành động, từ cái lời nói, từ cái điều kiện mà của ông tăng làm ra người ta đều tin vào đó. Mà giờ ông tăng nói bậy nói bạ người ta cũng nghe, mà nói đúng người ta cũng nghe, mà ông tăng nói đúng bây giờ chúng ta thấy đúng không? Ông nào cũng nói trên trời dưới đất không à, mà sống thì sống y như thế gian, hưởng thụ thì hưởng thụ dục lạc của thế gian chứ có ông thầy nào gọi là sống đúng như Phật ngày xưa không?

Còn ngày nay nói tín ngưỡng của Phật giáo phải lấy Tăng bảo làm chỗ quy y cung kính Tam bảo, phải cung kính Tăng bảo. Nghĩa là bây giờ chúng ta lấy Tăng bảo làm chỗ quy y của chúng ta, chúng ta cung kính Tăng bảo, lấy Tăng bảo, bây giờ Thầy đọc lại chỗ này. Còn ngày nay nói tín ngưỡng của Phật giáo phải lấy Tăng bảo làm chỗ quy y, thì mình phải cung kính Tăng bảo. Mà bây giờ quý vị Tăng bảo của chúng ta có đáng cung kính không? Ông nào bây giờ làm sao mà chúng ta cung kính được, mà cái hình ảnh đó bây giờ chúng ta cung kính các Thánh tăng thời đức Phật thì mấy ông này nhập diệt mất rồi còn đâu mà cái gương cho chúng ta nữa? Chỉ là chúng ta đọc lại những cái mẩu chuyện của các ngài rồi chúng ta nương theo như vậy chứ thiệt ra nó không có cái hình ảnh sống động.

Còn cái vị tăng các thầy của chúng ta bây giờ là cái hình ảnh sống động, mà sống động phá giới, phạm giới làm sao mà chúng ta cung kính mấy ông đó được, mà bắt buộc chúng ta cứ đảnh lễ mấy ông hoài à. Đến lạy mấy ông đó mà mấy ông đó có sống hơn mình không? Ăn cũng ngày ba bữa, cũng ỉa đái cũng hôi thối như mình nè. Chứ ông có ỉa đái ra vàng bạc đâu mà bắt mình phải cung kính ổng hoài à. Mà ổng coi bộ sống sung sướng hơn mình, mình thì làm việc cực khổ hơn ổng. Ổng ngồi không ổng ăn mập bự ra vậy, còn mình thì ốm nho ốm nhắt, cực gần chết. Mỗi ngày mỗi tháng cũng dành dụm gia đình phải chèn xén cái ngân quỹ gia đình của mình để dành dụm đến cái ngày nào đó đi nghe thuyết pháp cúng ổng, cho ổng ngồi đó ổng thuyết pháp cho mình nghe mình biết được Phật pháp. Nhưng mà cái gương hạnh của ổng có xứng đáng cho mình đảnh lễ không? Cuối cùng mình cứ đảnh lễ hoài rốt cuộc cái đời của mình tới chừng đó nó cũng đọa địa ngục chứ đâu ổng có rước mình được. Chính ổng cũng đâu cứu được ổng cho đến cái ngày mà ổng sắp chết ông nhăn răng méo miệng ông chẳng làm sao được cái gì hết. Thì ổng không cứu ông được thì làm sao ông cứu mình được. Mình đảnh lễ mình nhờ ông sau khi mình có chết thì mình nhờ ổng cứu thế mà ông có cứu gì được đâu. Đó thì quý thầy thấy cái điều mà chúng ta lầm lạc, chúng ta lẫn lộn mà đến khi chúng ta chết đi chúng ta mới thấy cái sự lẫn lộn đó, mà thậm chí chúng ta vẫn chưa hiểu nữa, nó hướng đi cái hướng mà sai lệch như vậy cuối cùng đời sống của chúng ta chẳng ra gì hết. Uổng cái đời của chúng ta, bị người ta gạt mà không thấy.

Trong hàng ngũ tăng sĩ hẳn có rồng rắn lẫn lộn, rồng thì ít mà rắn thì nhiều, cho nên chúng ta quy y phải chọn rồng đừng chọn rắn, chúng ta muốn quy y ông thầy thì chúng ta phải chọn rồng, nhưng mà hầu như bây giờ rắn nó nhiều, mà rồng ở chung rắn cắn hết làm sao, phải không? Cho nên rồng nó phải chui trong rừng trong núi hoặc xuống biển ở chứ nó dám ở chung với mấy con rắn này sao? Nó cắn đầu hết, rắn thì nó có nọc độc, còn rồng thì nó đâu có nọc, phải không? Cho nên bây giờ mình kiếm tìm rồng mà mình đi quy y đâu có phải chuyện dễ đâu, không phải dễ đâu, rắn không à. Rồng đâu có ở chung với rắn được, đó là một cái điều mà thực tế như vậy, không có thể nào mà chúng ta lẫn lộn ở trong đó mà rồng rắn ở chung nhau được đâu, không có được.

Ví thử như quý thầy ăn ngày một bữa quý thầy qua chùa người ta quý thầy ở đi, họ cho ở chung á, cho nên rồng rắn đâu có ở chung với nhau được. Ông ăn kiểu đó Phật tử nhìn tôi bằng nửa con mắt rồi.

Có một câu kinh trong kinh Đại Thừa dạy Tỳ Kheo phá giới vẫn có đủ tư cách làm Thầy trời người. Trời ơi ở trong kinh Đại Thừa nó dạy câu này Thầy mới giật mình chứ, cái ông thầy Tỳ Kheo mà phá giới có đủ tư cách mà làm Thầy trời người? Trời ơi ai tin mà làm Thầy trời người đây? Bởi vì chỉ có trời người ngu si họ mới đảnh lễ mấy cái ông thầy đó chứ, còn ai mà đảnh lễ đâu mà làm Thầy trời người được?

Bởi vậy người ngu si thì cái miệng của ông Thầy phá giới họ nói nghe hay quá, cho nên họ ngồi hút thuốc vẫn còn nghe họ thuyết giảng chứ. Lẽ ra mà thấy ông Thầy phạm giới mà ngồi một hơi cái lấy điếu thuốc, kẹt hút thuốc rồi phà phà hai ba hơi bắt đầu cái thuyết giảng nữa, như vậy đó thì thôi đi về đi còn ngồi đó. Ông thầy như vậy còn ngồi nghe thuyết pháp thì Thầy chẳng biết ra làm sao hết. Hơi thì uống ly nước chanh, hơi thì uống một ly nước đường, hoặc là coca uống để giải lao rồi thuyết pháp. Thế mà chổng khu nhau ngồi cả đám mà nghe, quỷ nó ngồi nó thuyết pháp đó chứ cái gì, phạm giới phá giới đủ cách, mà ngu si mà ngồi đó mà lắng tai mà nghe. Bài kinh họ nói cái gì, họ nói cái kiểu ăn kiểu uống chứ nói cái gì, kiểu phá giới đó. Tỳ Kheo phá giới vẫn đủ tư cách làm Thầy trời người, nghe câu kinh này Thầy phát lạnh xương sống Thầy.

Như đức Phật mới có thể làm Thầy trời người được là có đủ 3 oai lực, còn nếu mà đủ có cái oai lực không thì chưa đủ. Tại sao mà đức Phật nói đại oai lực, đại thần lực, đại minh lực, đại oai lực là cái gì các thầy biết không? Là giới hạnh, oai nghi tế hạnh, chữ oai là oai nghi tế hạnh, một người tu sĩ mà oai nghi tế hạnh ra đường người ta đi người ta ngó xuống đất, không ngó qua ngó lại, cái bước đi của người ta nó nhẹ nhàng, nó thanh thoát, đó là cái oai nghi của người ta. Còn cái đại thần lực của người ta là cái gì, là thiền định của người ta, còn đại minh lực là cái trí tuệ của người ta. Cho nên đó là ba cái thần lực đó, ba cái đại oai lực đó nó mới xứng đáng làm Thầy trời người.

Còn ông này phá giới ở trong câu kinh nói, vị Tỳ Kheo mà phá giới vẫn đủ tư cách làm Thầy trời người, ở trong kinh nói rõ ràng như vậy. Thầy viết ra câu này rất rõ để cho quý thầy thấy mà. Họ nói như vậy đủ để làm Thầy trời người. Ông trời ông thấy ông thầy mà ăn phi thời ông đứng ở trên mây ông không dám xuống. Bởi vì ông trời ông đâu có ăn phi thời cái kiểu đó mà ông dám lại gần cái ông thầy ăn phi thời. Thì ông đứng ở trên chứ ông đâu dám. Nó bất tịnh cái mùi hôi của ông ấy nó xuất lên, gặp mấy ông thầy Nam Tông cái hơi thịt, hơi thịt heo thịt bò nó bay lên ông ở trên ấy ông còn ngột, bởi vì ông ấy đâu có ham cái thứ đó. Cho nên mấy ông trời đâu dám đến để mà mấy ông đó làm Thầy mấy ổng.

Đó thì Thầy nói như vậy các con biết rồi, khi thân của chúng ta không thanh tịnh là nó bốc ra cái mùi thúi chứ không có mùi gì thơm đâu. Bởi vì người phàm phu chúng ta cái lỗ mũi nó không có thính đâu, người ta trét dầu thơm vô trời ơi ông thầy này thơm quá, chứ không ngờ ông đem ba cái xà bông thơm ông giặt quần áo, có gì đâu. Còn cái thân của ổng ba ngày đau mà không đi tắm quý vị lại gần có chịu nổi không? Đâu có chịu nổi được cái mùi hôi đó.

Tam bảo là nền tảng của niềm tin sâu vào thiện pháp của Phật, đó thì hôm nay quý thầy thấy rằng Tam bảo là cái nền tảng của cái niềm tin làm cho chúng ta tin sâu vào thiện pháp của Phật để chúng ta trau dồi cái thân tâm của chúng ta. Do đó vì vậy Tam bảo là cái gương hạnh sống của người tu sĩ đạo Phật. Lấy Tam bảo là 3 cái giới đầu tiên, nó là cái gương hạnh sống của chúng ta tu theo đạo Phật. Cho nên từ đó chúng ta trau dồi tâm mình ở trong thiện pháp, nó mới từ cái gương hạnh đó chúng ta mới trau dồi cái thiện pháp, chúng ta mới ly dục ly bất thiện pháp được chứ. Bộ muốn nó ly thì nó ly sao, đâu phải chuyện dễ, bây giờ ăn ba bữa đâu phải cái chuyện nhào vô mà nuốt một bữa được sao, nó phải trau dồi, phải tập luyện, phải khắc phục mình, nhắc nhở như thế nào để khi nó đói, nó mệt lúc bấy giờ mình phải có pháp mình nhắc nhở nó mới không thấy đói thấy mệt chứ. Đó là sự trau dồi. Còn khi không mà nhảy ra ăn một bữa ông nào cũng lắc lưỡi le đầu hết chứ đâu có làm sao mà chịu nổi.

Cho nên sau khi bước lên nền tảng để vào cửa Phật thì cũng chẳng được rời bỏ nền tảng này. Nghĩa là bây giờ mình có tu tới đâu thì cái nền tảng Tam quy cũng không bao giờ mình rời bỏ được nó. Bởi vì nó là cuộc sống hàng ngày của tu sĩ, dù cho chúng ta có chứng đạo quả cao siêu thì nền tảng Tam quy này càng ngày càng rõ nét qua những oai nghi tế hạnh. Nghĩa là chúng ta có chứng đến cái mức độ nào có đủ ba cái oai lực đi nữa cái oai nghi tế hạnh này, hàng ngày nó phải rõ nét ở trong Tam quy, y như ba ngôi Tam bảo, nghĩa là lúc nào nó cũng phải thực hiện đúng y như là cái giới đầu tiên là Tam quy đó. Phải rõ nét ra cái hành động sống, cái cử chỉ, cái lời nói của chúng ta nó phải rõ nét ra, nó không có bao giờ mà lệch lạc được.

Tam quy là viên đá đầu tiên kiến trúc đạo nghiệp thiện, chúng ta thấy Tam quy là ba cái giới đầu tiên, nó là những viên đá mà nó xây dựng cái tòa nhà đạo nghiệp thiện của chúng ta, chớ nó đâu phải là cái gì khác hơn hết. Có thành tựu công trình kiến trúc vĩ đại thì viên đá này là viên đá đứng đầu trong các viên đá khác. Bây giờ cho tới 348 giới đi nữa thì đó là những viên đá khác để xây dựng những cái tòa nhà, những cái viên đá đầu tiên này để xây dựng những cái tòa nhà thiện pháp của chúng ta chứ đâu có cái pháp môn nào ngoài là giới luật này, ngoài là những cấp bậc tu hành giới luật này đâu.

Quy y Tam bảo có 5 bậc. Đó thì bây giờ lần lượt Thầy mới phân ra cho các thầy thấy là nó như thế nào chứ, nói suông suông không thì các thầy không rõ đâu. Cho nên quy y Tam bảo có 5 bậc.

Một là phiên tà Tam quy, nghĩa là đầu tiên tiến vào cửa Phật, cái một phiên tà Tam quy có nghĩ là đầu tiên mình bước vào cửa Phật đó. Đó là quy y Tam bảo đó gọi là phiên tà, thì quy y Tam bảo nó có cái bước đầu, rồi nó có tới nữa.

Hai là ngũ giới Tam quy,sau khi tin Phật thọ thêm ngũ giới, nghĩa là bây giờ đầu tiên là cái cửa cổng mà đi vào cái cửa nhà Phật thì nó là tam quy, cái danh từ của nó gọi là phiên tà Tam quy, theo trong kinh sách luật thì nó có những cái….

Hết băng 26.

Như là chúng ta thọ ngũ giới đó, thì ngũ giới nó nằm ở trong tam quy cho nên gọi là ngũ giới tam quy, các thầy hiểu chưa? Đó, còn phiên tà có nghĩa là bắt đầu, sự bắt đầu của chúng ta tức là bắt đầu tam quy. Cho nên đầu tiên tiến vào cửa Phật đó là cái danh từ của nó gọi để chúng ta thấy rằng chúng ta bắt đầu vào đạo Phật đó thì chúng ta phải bắt đầu tam quy, kế đó thì chúng ta phải ngũ giới tam quy, thì từ tam quy đó lưu xuất ra ngũ giới. Cho nên chúng ta phải thọ ngũ giới, đó là quy y ngũ giới. Sau khi tin thọ Phật thì chúng ta thọ thêm ngũ giới.

Ba, Bát giới tam quylà tức là thọ bát quan trai đó, các thầy thấy chưa, lẽ ra ở chỗ này thì chúng ta nên thêm cái chỗ này nó đúng bởi vì theo Thầy thấy là cái chỗ này cái bát giới quan trai đó là cái chỗ mà cái người cư sĩ người ta tập, tập theo cái hạnh của người tu sĩ. Cho nên người ta thọ một ngày đêm đó, các thầy nghe trong chùa mà hay dạy chúng ta thọ bát giới quan trai đó, thì đó là tập luyện để mà chúng ta bước qua cái giai đoạn thứ hai, cái lộ trình thứ hai.

Thì cái chỗ này theo trong kinh sách nói thì là thứ 3 thì Thầy thấy Thầy cũng viết ra đây để cho đúng nhưng mà Thầy sửa lại, Thầy thấy nó không đúng. Là vì ở trong cái vai trò, cái lộ trình của người cư sĩ đó thì nó phải thọ thập thiện tam quy nó mới đúng. Bởi vì thập thiện là mười cái pháp lành, mười cái pháp lành rồi mới có thể thọ bát quan trai mới đúng, thì nó như vậy mới đúng. Vậy cho nên quý thầy nên sửa lại, là cái thứ ba đó, là thọ thập thiện tam quy, là trau dồi thập thiện đó, bởi vì cái người cư sĩ phải là thọ thập thiện để mà trau dồi. Khi mà ngũ giới rồi thì tức là thập thiện, nó phải đúng chớ, rồi bắt đầu chúng ta mới thọ bát quan trai đó thì chúng ta phải tập dần để mà chúng ta bước vào lộ trình thứ hai, để mà trở thành người tu sĩ, thì thọ bát quan trai là một ngày một đêm là tập cái hạnh của Sa Di đó, cho nên nó mới có bát quan trai này.

Đó thì như vậy là thọ bát quan trai là bát quan trai tam quy đó là thứ tư. Còn thập thiện tam quy là thứ ba. Đó thì Thầy sửa lại, đổi lại cho nó đúng cái vị trí của nó.

Tới cái thứ năm là thập giới tam quy, đó là Sa Di, Sa Di ni đó, thọ mười giới đó, tức là cái thứ năm này bắt đầu qua cái lộ trình thứ hai của tu sĩ rồi đó, nghĩa là cái người xuất gia rồi đó, ly gia cắt ái rồi đó.

Thứ sáu thì cụ túc giới tam quy, từ tam quy đó mà sanh ra cụ túc giới cho nên Tỳ Kheo, Tỳ Kheo ni dâng thọ đại giới, bây giờ mà thọ đại giới là 250 giới, 348 giới đó là cụ túc giới tam quy. Đó là quy y tam bảo ở đây nó có sáu cái bậc chứ không phải năm bậc, mà nó có sáu cái bậc. Bởi vì thập thiện tam quy mà ở trong kinh sách giới thì nó chỉ có để năm thôi. Là nó năm bậc cho nên Thầy thấy thập thiện tam quy họ không có viết tức là họ đã bỏ. Họ đã bỏ trong cái vai trò của lộ trình của người cư sĩ thì cái đó là cái sai cho nên họ bỏ ra. Thập thiện tam quy nó rất là rõ ràng cái pháp thiện mà người tu sĩ cần phải thực hiện trong cái đời sống của họ, họ mới biết thiện biết ác mà họ sửa mình chứ. Còn nếu không biết thiện biết ác thì họ làm sao họ biết đâu mà họ sửa.

Đó, thì cho nên ở đây Thầy thêm một cái phần thập thiện tam quy là nó có sáu cái điều kiện mà quy y tam bảo, nó có sáu cái bậc như vậy, sáu cái bậc là sáu cấp bậc mà tu hành theo đó mà có thể phân chia ra cấp bậc mà chúng ta tu hành nó mới đúng.

Tại sao Thầy dám thêm, Thầy dám bớt là tại vì Thầy thấy cái lộ trình của giới kinh nó rõ ràng lắm. Cho nên Thầy nắm giới kinh mà Thầy biết đi cái chỗ nào đúng, cái chỗ nào sai. Còn cái giới bổn nó bỏ như vậy, nếu mà một người cầm giới bổn không thì chắc chắn là phải tin có năm thôi, có năm bậc chứ không thể nào mà nói sáu bậc được.Nhưng mà nằm trong giới bổn Thầy thấy rõ ràng là khi bước qua giới hạnh mà tu tập thì đức Phật dạy cái thập thiện này rất rõ. Về thân thì nó có 3 hành động này, rồi khẩu nó có 4 này, rồi ý nó có 3 tham sân si này thì đó là thập thiện rồi. Do đó mà trong cái giới kinh Phật nhắc tới nhắc lui cái thập thiện rất nhiều mà trong cái giới bổn thì làm như người ta quên đi, người ta bỏ cái thập thiện đi. Đó là người ta đã coi thường thập thiện, mà người ta sơ sót, người ta hông thấy. Cho nên ở đây Thầy dựa vào giới kinh mà Thầy thêm vào cái chỗ này chúng ta mới thấy rằng quy y Tam Bảo nó có sáu bậc chứ không phải nó có năm bậc như ở trong kinh giới nói. [05:00]

Tam quy chẳng những là căn bản của tất cả giới mà còn là căn bản của sự tu tập hàng ngày của tiền đồ Phật giáo. Tam quy là gốc sinh ra Phật pháp cho nên Phật giáo Nam Tông xem tam quy rất quan trọng, họ xướng tam quy bằng danh từ suông để hành trì. Họ xem cái sự tam quy đó quan trọng lắm, cho nên khi mà họ xướng lên để mà thọ tam quy đó, nó có cái vẻ trịnh trọng lắm. Nhưng mà đó là bằng những danh từ suông.

Và cũng xướng tam quy mê tín để khấn nguyện cho người, nghĩa là Thầy nói bên Nam Tông họ xướng cái tam quy đó nó có nhiều cách, nó xướng suông để làm cho cái vẻ long trọng của buổi lễ tam quy đó. Ở đây Thầy không có được nghiên cứu nhiều ở bên nước nó, Thầy không có dịp đi để mà xem thọ cái tam quy nó như thế nào. Nhưng mà dựa vào những kinh sách thì người ta nói đó thì Thầy chỉ dựa vào đó Thầy nói ra ở chỗ này để chúng ta thấy được là.. nói họ làm cái lễ thì nó nghiêm trang lắm nhưng mà họ xướng lên thì đó là cái danh từ suông thôi, bằng chứng là tại sao chúng ta biết là danh từ suông? Nếu mà một cái người nó có đi vào cái thâm tâm mà tam quy thì nó không có thể nào thực hiện cái ác pháp của nó mà cầm súng, cầm dao giết người như vậy. Đó là cái thứ nhất bằng chứng để chúng ta thấy cái hiện tại chứ không thể nào chúng ta dựa vào cái hình thức mà tôn trọng cái trang nghiêm đó mà cho rằng nó là thiện pháp đâu.

 

Cho nên qua cái hạnh ác của họ thì chúng ta chứng minh rằng cái thọ tam quy đó là cái hình thức, hình thức suông. Không có gieo được trong tâm hồn của họ một cái thiện pháp cho nên họ dám cầm súng, cầm dao, cầm rựa họ giết người một cách rất là tàn nhẫn.

Và cũng xướng tam quy mê tín để khấn nguyện cho người, nghĩa là xướng tam quy lên cũng như mình nói là tam quy gia hộ cho mình thế này thế khác, đó là cách thức của họ. Vì vậy mà ở Việt Nam Đại Thừa của chúng ta cũng vậy, khi nói tam quy là cứ nói tam quy gia hộ đó. Đó là cái lối dạy người mà khi thọ tam quy có hình thức mê tín trong đó, làm cho người ta mất cái thấy thiện pháp ở trong tam quy mà người ta thấy có cái vẻ trịnh trọng bằng cách này, bằng cách khác qua cái hình thức đó làm cho người ta hăng máu hơn chứ còn người ta không có thiện pháp được.

Vì thế tu sĩ Nam Tông hành tam quy bằng miệng lưỡi. Đời sống họ chẳng giống Phật chút nào, ăn uống phi thời, ăn thịt chúng sanh, dựa vào các bộ luật, phi luật của người đời sau nên không có giới lý rõ ràng, giới hành rõ ràng. Nghĩa là cái giới lý của họ nó không có rõ ràng, nó phá chỗ này nó chắp chỗ kia, nó không có rõ ràng. Giới hành cũng không có rõ ràng. Nghĩa là nó không có cái giới hành nữa, làm cho người tu thiền Nam Tông sinh ra các loại thiền ngớ ngẩn chẳng biết cách thức nhập định như thế này như thế khác. Tự kiến giải ra loại thiền Minh Sát Tuệ, đó thì quý thầy có đọc cái thiền Minh Sát Tuệ không? Phật dạy hít vô tôi biết tôi hít vô, thở ra tôi biết tôi thở ra. Ông ta dạy thở phình, xẹp, phình xẹp nếu mà cứ tập trung cái bụng mà phình lên xẹp xuống kiểu này ít bữa cái bụng nó thành cái trống chầu vậy nè, để cho mấy ông làng ông xã đánh rước thần, rồi tu chẳng tới đâu hết, rồi cái minh sát ra, minh sát là vô thường khổ vô ngã.

Đó là những cái mà không hiểu được cái đường lối của đạo Phật cho nên từ cái chỗ tu ức chế tâm bằng cách nương theo cái bụng lên xuống gọi là phình xẹp, phình xẹp đó, phình xẹp riết chắc là nó thành cái trống. Cho nên do những cái không hiểu Phật pháp rồi dựa vào những cái kiến giải quá tầm thường mà những cái bài kinh của Phật mà bên Nam Tông họ viết rất nhiều, kinh sách họ đâu có phải như mình đâu, bán đầy chợ, đầy búa hết, loại nào cũng có hết. Lấy định vô lậu và định niệm hơi thở câu hữu không đúng cách. Lấy Tứ niệm xứ làm thiền quán, thiền quán sai chẳng rõ trong tứ niệm xứ có ba tướng, nhân tướng, hành tướng và đặc tướng. Biến tứ niệm xứ thành loại thiền quán sai bét. Họ chẳng biết Tứ niệm xứ là niệm lực, mà còn niệm thì làm sao gọi là thiền. Vậy mà họ gọi Tứ niệm xứ là trái tim thiền định. Đó họ đặt cái tên của Tứ niệm xứ là trái tim thiền định, quý thầy nghĩ sao? Mà Tứ niệm xứ là còn niệm làm sao gọi là thiền định. Họ hiểu như thế nào? Người ngu, người ngu si không thấu rõ giới hành của Phật, biến giới hành thành pháp môn thiền định điên khùng cho nên không thể nhập được Bốn Thánh định của đạo Phật. Đó thì bằng chứng các thầy thấy có những vị thiền sư của Nam Tông họ tu, họ rút vô nhả ra, rồi rút vô nhả ra rồi họ nghe trời sét hoặc là đại địa này nó nổ bùng lên hết rồi bắt đầu họ chứng ngộ, chứng theo kiểu thiền tông đó. Tu thiền của phật giáo nguyên thủy mà họ chứng riết thành Thiền tông hết ráo. Đó thì những cái trạng thái và những cái bài pháp của họ qua những kinh nghiệm họ để lại, những cái lời tự thuật của họ, của những vị thiền sư này Thầy được đọc Thầy thấy toàn là thứ không hiểu Phật pháp kiến giải ra tu hành.

Phật dạy cái lộ trình thiền định như thế nào để đi đến đó? Họ không chịu ly dục ly bất thiện pháp, họ không chịu rời ăn thịt, ăn máu chúng sanh, mà họ làm sao họ ly được cái ác pháp được hông? Cho nên làm sai cái ác pháp ngay trong miệng họ. Họ nuôi cái tà mạng họ bằng xương máu chúng sanh, họ gọi là họ ly, ly cái gì mà Phật dạy ly dục ly bất thiện pháp là ác pháp chứ gì? Mà hàng ngày họ ăn những cái ác pháp thì làm sao họ ly, mà họ không ly thì làm sao có định được? Cho nên ba cái định này đều là ba cái định tưởng của họ, họ tưởng ra họ vẽ ra, họ dạy. Bây giờ kinh sách ở bên nước họ mang qua Việt Nam bán đầy chợ, thử hỏi quí thầy có tin không? Nào là Trái tim thiền định, nào là Thiền Minh Sát Tuệ, ở trong chùa nào của mình giờ cũng có hết chứ đừng nói. Bây giờ cư sĩ các con cũng có, coi như là các con cũng đọc nhạo hết mấy cái thứ đó rồi chứ không phải là không. Còn bao nhiêu thứ đặt ra nào là Thiền quán ba mươi mốt, ba mươi tám ngày gì nội tu ba bốn bốn mốt ngày là nhập định, trời ơi thiền gì mà nhập mau dữ vậy, nói sao mà nói vọng ngữ đến mức cái độ Thầy không ngỡ được. Phật pháp gì mà có chuyện dạy kỳ vậy, nội cái ly dục ly bất thiện pháp nhập cái sơ thiền không đã gần chết người ta rồi. Hở hở ra chút thì nó ham muốn cái này, hở hở ra chút thì nó sanh ra ác pháp nó giận hờn thương ghét đủ thứ ở trong này, biểu ly có bao nhiêu đó mà ly không được còn ở đó mà nhiếp tâm thiền định cái gì.

Đó thì nói cho hết để cho quý thầy thấy được con đường Phật pháp bây giờ nó lộn xộn, nó ngầu xà ngầu hết nó đầu chẳng ra đuôi, đuôi chẳng ra đầu.

Che dấu sự vô minh họ bảo đời mạt pháp không ai nhập định được, họ không nhập ra được định là do ly dục ly ác pháp mà tâm có định. Vì thế mọi pháp hành thiền định của họ toàn là thứ ức chế tâm và nén tâm cho nên tu hành chẳng đi đến đâu. Rất uổng phí đời tu hành rồi đây sẽ sa địa ngục cả đám để trả nợ máu xương của chúng sanh. Luật nhân quả không tha từ một ông nào. Phước hết thì họa đến, sanh thiên còn phải đọa xuống địa ngục huống là các ông.

Đó thì ở đây Thầy nói như vậy để cho quý thầy biết rằng Phật giáo bây giờ nó không có cái lối mà chúng ta hiểu biết với các ông thầy này đâu, bên Nam Tông cũng như là bên Bắc Tông của chúng ta chẳng ai mà có thể nói là... Thầy không phải hơn ai hết nhưng mà phải dựa vào trong kinh sách của Phật Nguyên Thủy hẳn hòi gốc nói ra chứ Thầy không có hơn ai hết. Nhưng mà Thầy nói là Thầy nói qua cái chỗ mà Thầy đã có cái kinh nghiệm biết được cái chỗ đó. Từ mười năm ở trong giữ gìn giới hạnh nghiêm túc cho đến ngày hôm nay được chút chút đỉnh thiền định làm chủ được cái sống chết của mình Thầy mới dám nói lời này. Nếu không được vậy chẳng dám nói ai hết, vì mình nói như vậy mình có biết mình có đúng hay sai? Mình có làm được không, đây mình sa xuống địa ngục sao? Nói người ta mai mốt mình ngáp gió, mình nằm đó mình lăn lộn trên cái giường bệnh chúng nó cười mình đó, còn bây giờ mình làm được mình dám nói. Mình dám nói để rồi mai mốt mình có chết đi thì người ta cũng nói ở ông thầy này ông ấy nói được chứ ông cũng làm được đây, người ta còn tin chút mình nói đúng. Còn không khéo mình nói ho dữ đi rồi đến chừng đó nhăn răng méo miệng há họng người ta chở vào nhà thương mổ xẻ từng tấm da lúc bấy giờ người ta cười đó. Phải biết cái chỗ nói mình nói chứ, mình nói mình phải làm sao cho được mình mới dám nói chứ. Nói mà nó mạnh thế này mà làm không được chúng còn xé xác mình nữa, ông nói giỏi bao nhiêu ông thầy vô nhà thương. Ông nói giỏi bây giờ ông làm đi coi coi, tôi đập ông đó chớ, phải hông? Đó là cái hẳn nhiên bởi vì nhân nào thì phải quả nấy à, mà mình nói mình làm được chẳng sợ ông nào hết.

Sau khi chúng ta đã có khái niệm, à bây giờ đây về phần một quy y Tam bảo như thế nào, Thầy đặt thành cái đề mục của nó, sau khi chúng ta đã khái niệm hiểu biết về quy y tam bảo rồi thì phải nên quy y tam bảo. Nghĩa là mình đã hiểu được khái niệm của quy y tam bảo rồi, như Thầy đã nói quý thầy đã hiểu rồi thì bắt đầu bây giờ quý thầy mới quy y tam bảo, nghĩa là khi bây giờ quý thầy đã quy y tam bảo rồi. Nghĩa là quý thầy đã có những vị thầy quy y tam bảo rồi, nhưng bây giờ quý thầy thấy rằng quý thầy theo ông thầy đó quy y tam bảo không đúng cách, quý thầy có thể xin quy y tam bảo lại, chớ không có lỗi lầm gì hết bởi vì cái ông thầy đó không có đủ cái sức đại diện mà quy y tam bảo cho quý thầy đâu. Người ta không có dẫn quý thầy đi vào thiện pháp mà người ta dẫn quý thầy đi vào ác pháp, qua cái hành động sống của họ tức là họ sẽ dẫn quý thầy vào ác pháp.

Cho nên chúng ta từ giã mấy ông thầy đó đi, đi tìm những cái bậc nào mà có đủ thanh tịnh nghiêm túc như tam bảo để đứng ra làm cái lễ cho chúng ta quy y thì chúng ta hãy chọn những bậc thầy đó mà làm thầy của mình. Thầy nói đây không có nghĩa là quý thầy xúm lại quy y với Thầy đâu, Thầy ẩn bóng rồi đừng có mong mà tìm Thầy nữa. Bởi vì nếu mà Thầy nói ra mà để cho quý thầy tập trung về mà Thầy quy y làm đệ tử của Thầy tức là Thầy còn danh còn lợi đó. Cho nên Thầy đề nghị khi mà Thầy nói ra tất cả những cái này rồi thì quý thầy khó mà tìm Thầy, gặp Thầy quy y Thầy đâu.

Để nghi lễ quy y tam bảo lúc Đức Phật còn tại thế. Lúc mà Phật còn tại thế thì người quy y tam bảo nó không có dùng cái nghi lễ, nghĩa là trong kinh nó diễn tả cái này rất rõ ràng, nghĩa là không phải dùng cái lễ gì hết. Như người đệ tử đầu tiên quy y tam bảo với đức Phật Thích Ca là cha của Da Du Dà, ông chỉ ở trước đức Phật nói lên, phát lên ba lần như thế này: “Con nay quy y Phật, quy y pháp, quy y tăng cúi xin Thế tôn nhận con làm Ưu Bà Tắc”. Đó là ông nói ba lần như vậy, ông quỳ xuống trước đức Phật ông nói ba lần vậy xin đức Thế Tôn nhận con làm Ưu Bà Tắc vì đức Thế Tôn là nhất thể tam bảo cho nên ông đứng trước đức thế tôn mà xin quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng.

Khi mà nói lên là sau khi ông được nghe một cái bài pháp chứ không phải đơn giản đâu, cái bài pháp đó nó làm cho ông thấm thía được cái cuộc đời của ông, ông thấy chỉ có ba ngôi tam bảo là thiện pháp, đem cái đời sống ông giải thoát mà thôi, từ đó nó ngộ được cái lý sâu sắc cái bài pháp đó. Cho nên thường thường chúng ta đọc kinh hầu hết là người ta những người cư sĩ đó họ chưa có cắt lìa được, họ chưa có xuất gia được thì họ xin là làm Ưu Bà Tắc hay Ưu Bà Di -Ưu Bà Tắc là nam, Ưu Bà Di là nữ. Cho nên đây là cái ông này, ông là Ưu Bà Tắc tức là nam, còn cái người nữ mà xin Phật làm cư sĩ nữ thì gọi là Ưu Bà Di, đó, Thầy phân biệt, bởi vì hai chúng cư sĩ mà, chúng nam chúng nữ đó.

Cho nên vì vậy ông này ông đứng lên quỳ xuống đức Phật ổng xin ổng là cái lời nói như vậy là cái lời nói nó phát ra gọi là Tam quy. Còn ông Phật thì ông làm thinh ông chấp nhận thôi chứ ông không nói gì hết, tức là tam kết chứ không phải như bây giờ, a tốt lắm như vậy là quý lắm, đó là mình kết người ta chứ gì, rồi bắt người ta thệ đừng có quy y quỷ vật thiên thần nữa, đó là bắt người ta thệ. Ông Phật hồi đó không bắt ai thệ, bắt người ta thệ tức là ghép người ta không có dám rời, người ta tu hành một thời gian người ta không thấy được người ta cứ rời chứ, ép buộc người ta vào cái đạo của mình là đạo thiện pháp mà. Có lợi ích thì người ta đến, còn người ta thấy không lợi ích, người ta muốn ở ác pháp thì người ta cứ về. Chứ căn cớ gì mà bắt người ta thề, buộc chân người ta cứ theo mình hoài, mà người ta theo mình người ta làm không được phải làm khổ cho người ta thêm không?

Đó cho nên đạo Phật không có cái mà thề ở trong đó, còn cái tôn giáo khác thì họ có bắt thề. Đức Phật làm thinh biết là đức Phật đã nhận lời chớ còn mình đây mấy ông thầy mình sao. Thiện hỷ làm tốt lắm được vậy tốt lắm, nói một lời khi mà phát lên nói tốt như vậy là kết họ đó, cho họ dính vô đó, gọi là tốt.

Từ đó họ được xem là thọ quy y tam bảo, thọ quy y tam bảo rồi. Nghĩa là sau cái lời đó rồi thì cuối cùng cái người cư sĩ đó họ là đệ tử của Phật rồi, họ không còn là đệ tử của ngoại đạo nữa, từ đó họ đến với tịnh xá, đến với đức Phật chứ không bao giờ họ đến cái nơi của ngoại đạo đâu.

Tại sao lúc bấy giờ chưa có đủ tam quy thì làm sao có quy y được, Phật có một mình và pháp chưa thuyết. Nghĩa là lúc bấy giờ có một đệ từ đầu tiên là cái ông là cha của Da Du Dà đó, chỉ có mình ông đó là người đầu tiên mà làm đệ tử cư sĩ của Phật, chứ không phải 5 anh em Kiều Trần Như đâu. Quý thầy nói 5 anh em Kiều Trần Như là tu sĩ còn cái ông cư sĩ, mà không phải có một ông này đâu còn hai người nữa là những cư sĩ mà đệ tử của Phật đầu tiên đó. Thì bây giờ Phật chỉ có một mình à, Pháp thì chưa thuyết chưa có nói, bởi vì đức Phật chuyển pháp luân lần đầu tiên là dạy cho năm anh em Kiều Trần Như chứ đâu có dạy ai đâu. Các thầy hiểu bởi vì đó là cái pháp đầu tiên Phật nói ra với năm anh em Kiều Trần Như còn cái ông cư sĩ này có nói pháp cho ông nghe chưa đâu, phải hông? Nhưng mà qua oai nghi tế hạnh, rồi qua những cái điều kiện hoàn cảnh của ông ta, ông hỏi thì Phật thuyết pháp cho ông ta nghe nó đúng cái hoàn cảnh ông ta mới thấu hiểu được cái giáo lý của đạo Phật. Thì tức là đức Phật phải có thuyết pháp nhưng đâu phải là cái bài pháp đó là cái bài đầu tiên. Bởi vì bài pháp đầu tiên phải nói là Tứ Diệu Đế rồi, thì những cái này là những cái duyên mà người ta gặp hỏi thôi. Rồi ông ta hỏi bây giờ con tu vậy đó, sai hay là đúng, phải hông? Hoặc là con nghe kinh đó vậy vậy như thế nào? Phật mới giải thích chứ không phải là đem pháp giảng để dạy cho người ta hiểu đó là cái tà, cái chánh kiến thôi.

Đó thì như vậy thì các thầy thấy đó là không phải cái bài pháp đầu tiên đâu, cái bài pháp đầu tiên là thuyết giảng cho 5 anh em Kiều Trần Như. Cho nên đây là chỉ nhắc lại, nhưng mà ông này ông ấy lại nhận ra được cái lời của Phật dạy quá là tuyệt, đúng, đúng là cái môi trường của ông là như vậy sai quá sai rồi. Cho nên ông thấy là chỉ có đức Phật là người hướng dẫn ông đúng chánh pháp, mặc dù ông chưa hiểu cái chánh pháp đó ra sao hết nhưng mà nói nghe hợp lý, nghe đúng cho nên từ đó ông mới xin làm đệ tử cư sĩ của Phật.

Phật có một mình chưa thuyết pháp làm sao có Pháp bảo, tăng chưa độ làm sao có tăng bảo thế mà đức Phật nhận quy y người. Lúc nãy Thầy có dạy nhất thể tam bảo quý thầy có nhớ không? Từ trong Phật có đủ ba ngôi tam bảo:

- Một, Phật có cái khả năng giác chiếu nên gọi là Phật bảo.

- Hai, Phật thuyết pháp tự tại vô ngại cho nên có cái khả năng hủy trì vì thế gọi là pháp bảo.

- Ba, Phật không có hý luận tranh luận vì thế gọi là tăng bảo. Do vậy từ một đức Phật có đủ ba ngôi tam bảo.

Như vậy từ một Đức Phật có đủ ba ngôi tam bảo như vậy, Da Du Dà quy y tam bảo mà không thiếu một bảo nào nên đã thành quy y tam bảo, còn thiếu thì chẳng thành.

Đó bây giờ thí dụ có một mình Phật à, mà quy y có Phật không thì ba ngôi kia làm sao đủ, thì ba ngôi kia không đủ thì làm sao gọi thành tam bảo được. Đó mà ở đây mọi nhất thể tam bảo chúng ta thấy ông Phật là đủ hết rồi. Cho nên khi mà vị cư sĩ này đã quy y Phật là thành quy y tam bảo không có còn thiếu nữa.

Tăng già đầu tiên của đức Phật là khi đã độ được 5 anh em Kiều Trần Như thì hóa tướng tam bảo mới đầy đủ. Bây giờ cái này là hóa tướng tam bảo đây, còn hồi đó là nhất thể tam bảo đó. Còn hóa tướng tam bảo thì bắt đầu có 5 anh em Kiều Trần Như mới có được 6 người đức Phật nữa mới là 6 người. Cho nên tăng bảo là 5 người đó, đó thì chúng ta thấy nó có cái giáo đoàn nó có một cái tăng già rồi đó. Thì bắt đầu từ 5 anh em Kiều Trần Như, còn trước khi chưa độ 5 anh em Kiều Trần Như thì quy y tam bảo thì chỉ là chỗ nhất thể tam bảo, đó, còn sau này có rồi thì gọi là hóa tướng tam bảo.

Các con thấy các danh từ như vậy mình phải hiểu chứ còn nếu Phật pháp mà không hiểu như vậy lúc người ta hỏi nhất thể tam bảo, hóa tướng tam bảo lúc bấy giờ mình nghe mình không biết cái gì hết. Nhất thể tam bảo thì biết là chỉ có một mình ông Phật thôi, mà hóa tướng tam bảo thì biết là có ông Phật với 5 anh em Kiều Trần Như và sau này chúng càng đông thì đó là hóa tướng tam bảo hết.

Cho nên được xem là thọ tam quy rồi, sau đó đức Phật còn truyền tam quy cho 2 người lái buôn và Lâm Vương  rồi đến 5 anh em Kiều Trần Như là chỗ nhất thể tam bảo. Nghĩa là ông Phật ông đã cho một cái vị cư sĩ cha của Da Du Dà làm cư sĩ quy y tam bảo và đến đó một vị lái buôn và một vị Lâm Vương đó là 3 cái người đệ tử đầu tiên cư sĩ đó. Đó là 3 cái vị đầu tiên rồi sau đó mới độ 5 anh em Kiều Trần Như là độ những người tu sĩ.

Bây giờ trong khi mà độ như vậy cho quy y 3 vị đầu tiên cư sĩ đó gọi là nhất thể tam bảo và đồng thời đức Phật mà độ cho 5 anh em Kiều Trần Như thì cũng gọi là nhất thể tam bảo vì lúc bấy giờ đức Phật đâu có tam bảo. Mà 3 cái người này cũng phải, từ bắt đầu mà muốn thành tu sĩ thì cũng phải quy y tam bảo rồi ngũ giới, rồi thập giới, thập thiện rồi cho đến 250 giới. Cho nên những người này mà được thành tu sĩ tỳ kheo thì nó cũng phải trải qua các cấp bậc đó, chứ không phải là bây giờ có đức Phật rồi cái thọ 250 giới liền không phải đâu. Mà lúc bấy giờ các thầy có thấy kinh bổn ra đời chưa? Chưa có mà, 13 năm sau mới có kinh bổn ra chứ đâu phải.

Khi mà chúng Tỳ Kheo đã phạm pháp, đã phạm giới còn chúng bấy giờ người ta không có phạm pháp, người ta không có phạm giới luật, rất thanh tịnh, ăn ngày một bữa là một bữa. Còn chúng sau này ăn lộn xộn, một ngày một bữa không ăn còn đi kiếm để dành, để...để ăn thêm. Như vậy Phật phải chế ra để ngăn cản mấy ông đó, đó là sau 13 năm chứ không phải là khi mà 5 anh em Kiều Trần Như là đã có chế giới đâu. Cho nên giới bổn sau này nó không có cái giá trị mà giới kinh thì lúc bấy giờ là pháp bảo của Phật là giới kinh. Cho nên nó có từ ngay trong cái thời đức Phật, nó lưu xuất từ cái miệng ông Phật, nó lưu xuất từ cái tâm tự tại vô ngại của Phật mà nói pháp ra thì pháp bảo là giới kinh. Cho nên giới bổn nó ra đời sau 13 năm nó mới ra đời.

Nghe trong kinh tạng Nikaya câu nói quy y tam bảo thật là rất đơn giản và đầy đủ ý nghĩa, đây trong kinh Nikaya thường thường là các vị mà xin để mà quy y tam bảo thì các vị nói như thế này: “Nay chúng con xin quy y tôn giả Gotama, quy y pháp và quy y chúng Tỳ Kheo tăng. Mong tôn giả nhận chúng con từ nay trở đi cho đến mạng chung chúng con trọn đời quy ngưỡng”. Đó thì lời nói này trong kinh, trong kinh Nikaya thì cái lời nói này rất là nhiều. Đây là một câu nữa: “Nay con xin quy y thế tôn, quy y pháp, quy y chúng Tỳ Kheo tăng mong thế tôn nhận con làm cư sĩ, từ nay cho đến mạng chung con trọn đời quy ngưỡng”. Bắt đầu quỳ xuống trước mặt, khi mà nghe bài thuyết pháp xong rồi ngộ được cái lý của đạo Phật rồi bắt đầu những người này mới quỳ xuống mới trước Phật, xin đức Phật cho mình được trọn đời cho đến ngày mà mạng chung mình đều quy ngưỡng theo tam bảo.

Đó là câu trong kinh dạy quy y tam bảo rất là tự nhiên đơn giản chứ không giống như cuội ở trong cái giới đàn tăng đó. Ở trong giới đàn tăng nó dạy chúng ta theo các tổ mà đặt ra giới đàn tăng rồi đó, để làm những cái lễ quy y chúng ta cách cuội lắm. À bây giờ Thầy nhắc câu đó bắt các con phải nói trở lại, nhắc lại cũng như mà mấy ông đánh võ vậy đó, ở ngoài mình thấy mấy ông đánh ngon lắm chứ sự thật mấy ông cuội để cho mình xem thấy đòn nào ngon. Chứ còn đánh thật mấy ông chắc dập mặt hết đó, phải hông các con? Đó là cái cuội. Vì vậy mà cái sự quy y theo Phật, Pháp, Tăng này Thầy thấy làm cái kiểu trong giới đàn tăng Thầy đọc nghiên cứu Thầy thấy cái lối cuội. Ông thầy đọc rồi bắt đầu, mấy con có quy y không, Thầy không biết có không chứ còn Thầy thấy rõ ràng là mấy ông nói trước mấy con nói sau cứ lặp lại, lặp lại. Ít ra mình muốn nói nó mình phải nói từ tâm nguyện mình chứ mình bắt chước nhại lại của người ta thì cái tâm nguyện của mình lúc bấy giờ sao? Ráng lo mà nhớ cái lời ông ta nói là hết sức rồi còn đâu mà cái tâm của mình như thế nào gọi là quy y?

Các con phải biết nếu mình không nhớ được thì ít ra mình cũng phải soạn cái câu nào đó để mình hướng đến tam bảo quy y mình phải học thuộc lòng, từ đó mình thuộc lòng rồi tâm của mình nó duyên theo hình ảnh của đức Phật, Tam bảo đó mà mình nói lên cái lời nói của mình. Tốt nhất là mình để tự nhiên của mình lưu xuất ra chứ mình học câu cũng không hay nữa. Thầy nói thật sự hông hay, còn cái này cuội theo mấy lão ngồi đó mà nhắc chừng cũng như mình nhắc tuồng hát vậy đó. Thiệt ra thì rõ ràng là nhắc tuồng hát để rồi các người quy y đó nhắc theo chứ có làm gì, chứ không phải là nhắc tuồng hát sao.

Đó thì Thầy thấy nó từ cái chỗ hình thức dẫn đến nó sai nó sai làm sao mà nói lên cái tâm thành quy y của người nó đâu phải là cái việc cuội như vậy. Cái chuyện mà làm giả như vậy được, nói hết để cho thấy được cái trò bịp bợm người ta, gạt gẫm người ta nó đủ cách, nó không còn cái hình thức thiêng liêng của cái tôn giáo người ta đến đó. Mà người ta cứ ngỡ rằng, cái người mà làm đó người ta cứ ngỡ rằng đó là mình làm đúng chứ người ta đâu có thấy được cái sai. Người ta làm sao người ta gợi được cái ý của người đó đó, cái người mà muốn mà quy y tam bảo người ta hiểu được cái tam bảo như thế nào để từ cái thâm tâm người ta, người ta quỳ trước tượng Phật, người ta quỳ trước tam bảo mà người ta phát lên cái lời nói tận đáy lòng của người ta. Để người ta quy ngưỡng để đem lại cái sự hạnh phúc, cái sự an vui, cái sự giải thoát cho họ từ cái chỗ mà trôi lăn ở trong sanh từ đau khổ này mà người ta chấm dứt được cái sinh tử đó, người ta mới có cái sự tha thiết đó chứ.

Nói như vậy 3 lần tức là chánh thọ tam quy, tam quy giới, nói 3 lần như vậy đó gọi là chánh thọ tam quy giới. Sau là tam kết, tức là cái ông thầy hướng khải đó gọi là tam kết là được một vị thầy chấp nhận lời xin quy y đó. Chỗ trọng yếu của quy y là nói lên 3 lần chánh thọ tam quy, nhận lấy giới thể vô tát của tam quy, cái giới thể của tam quy gọi là giới thể vô tát tức là cái hạnh sống của tam quy đó. Cũng ở chỗ chánh thọ này tuy đơn giản nhưng sự quy y như vậy trong một bầu không khí trang nghiêm, vắng lặng và trang trọng thì tạo cho người quy y tam bảo cảm giác như có một sự thiêng liêng, thâm u, huyền diệu biết bao. Cái lời nói trong cái sự trang nghiêm vắng vẻ đó, cái lời nói đó chừng 1,2 người quy y người ta nói lên cái lời nói từ tận đáy lòng. Nó làm cho cái cảnh giới lúc bấy giờ nó thiêng liêng vô cùng nó huyền diệu vô cùng, nó làm cho người ta siêng vào cái thiện pháp rất là thấm nhuần ở trong cái tâm hồn, từ đó quy y rồi về người ta không dám giết hại chúng sanh, người ta không còn muốn ăn thịt chúng sanh.

Còn hầu hết bây giờ cư sĩ quy y tam bảo rồi về ba cái thịt nuốt sạch, ông nào cũng vậy, thịt nó ngon mà, nó bổ mà, nó mập mà còn ăn ba cái rau cải nó khô nó héo hết. Cho nên quy y rồi ở trong quy y đã nương theo Phật rồi mà về mà nuốt thịt được thì Thầy thấy không có còn cái chỗ nào mà Thầy chê được cái chỗ đó hết. Ba cái tượng trưng, ba cái chỗ mà thiện pháp cao đỉnh nhất mà giờ cúi đầu, to tiếng nói lên những cái giọng là quy y tam bảo rồi, thế mà về vợ con đem phở cái lên làních, hông có tha tô nào hết, còn thêm nhiều tô nữa chứ, bữa nay bà nó nhà nấu sao ngon quá, cho tôi tô nữa. Có hông? Thầy nói đâu có trật, nấu dở dở thì ăn vài miếng thịt chơi thôi, dẹp, phải hông? Ăn thịt thôi chứ đâu có phải lật ở dưới mà ăn giá đỗ đâu? Đâu có thèm bởi vì nó dở, chỉ nuốt ba cái miếng thịt nó ngon. Quy y tam bảo mà còn thấy cái chỗ đó thì thiện pháp ở chỗ nào. Thật sự ra họ không thấy Phật pháp là thiện pháp cho nên Thầy quét cho ba cái ông mà theo Phật giáo mà làm cái điều ác.

Câu nói tuy đơn giản ngắn ngủi nhưng lời nói quy y rõ ràng mạch lạc, nói ra lời nào chữ nào cũng phải nhấn mạnh rõ ràng tự tâm hồn tha thiết hướng về người cha lành muôn mầu tuyệt đối chẳng được lôi thôi. Nghĩa là lúc bấy giờ mình nói lên những lời nói đó tận đáy lòng của mình, phải rõ ràng mạch lạc, lời nào ra lời nấy cho hẳn hoi. Bởi vì đó là đấng cha lành của mình, ba ngôi tam bảo là đấng cha lành của mình, trong 3 cõi mà, đâu có phải một cõi đâu, Cho nên mình hướng về đó là hướng về cả cái tâm hồn của mình.

Đại sư Hoằng Nhất nói: dù người xuất gia hay tại gia lúc thọ tam quy, trọng yếu nhất là có 2 điểm, thứ nhất là người thọ tam quy phải chú ý đến nghĩa của quy y tam bảo, thứ hai là ngay cái lúc thọ quy y, vị thầy chịu trách nhiệm quy y phải giảng nói rõ văn ngôn phải đơn giản để cho người nghe dễ hiểu, dễ nhận nếu không được vậy thì quyết chẳng đắc tam quy hoặc cách xa nghe không rõ cũng chẳng đắc tam quy, hoặc tuy nghe hiểu, biết nhưng trong đó có 2, 3 chỗ nghi mà không chịu hỏi thưa giải nghi thì cũng chẳng đắc tam quy. Đó thì ở đây ngài Hoằng Nhất ngài là một giới sư cho nên ngài nêu ra khi mà thọ tam quy, mà cái người mà đứng ra mà làm lễ tam quy mà không giải nghĩa cho cái người mà thọ tam quy hiểu thì cái lỗi đó là lỗi của ông thầy đó. Rồi mà giảng làm sao cho người ta nhận hiểu cho được rõ ràng, nếu mà người ta ngồi xa quá người ta không nghe thì người ta cũng không đắc tam quy đâu, mà nghe mà có chỗ nghi nghi ở trong đó thì cũng chẳng đắc tam quy đâu. Đó, cho nên vì vậy đó, khi mà mình muốn nghe cái gì đó mà vì cái thọ buổi  lễ tam quy khi ông thầy giảng cho mình hiểu để lát nữa mình phát tâm lên mình nói lời nói quy y tam bảo cho nó tận ở trong lòng của mình thì mình phải rõ thật rõ. Có nhiều người quy y cả ngàn người hoặc cả trăm người ngồi đầy cái giảng đường này, đầy cái nơi này, mà rồi lúc bấy giờ đó, họ ngồi ở dưới đó, dường như họ không nghe họ ngủ nữa. Tới chừng đó biểu quy y họ cũng quỳ lên họ cũng nói, nói tầm ruồng tầm đế, ông thầy nói sao họ nói vậy, chứ hồi nãy không biết ông thầy ông ấy nói cái gì mà quy y tam bảo. Tới chừng ra rồi hỏi ông quy y tam bảo rồi ông biết hồi nãy ông thầy nói gì không? Trời đất ơi! tôi có biết đâu nhất thể tam bảo như thế nào, mà trụ trì tam bảo như thế nào tôi chẳng biết hết á.

Bây giờ quý thầy đã quy y rồi Thầy hỏi nhất thể tam bảo hoặc là trụ trì tam bảo, mà nếu mà Thầy không giảng ra, Thầy hỏi quý thầy có hiểu không, có biết sao mà trả lời không? Mà người nào cũng quy y rồi đó. Bởi vì nếu mà không có Thầy vạch ra cho rõ thì coi như là quý thầy có quy y tam bảo cũng chẳng biết quy y tam bảo là cái thứ gì nữa chứ đừng nói, nó hông biết là nhân duyên như thế nào nữa.

Tam quy rất là đơn giản, song muốn thật sự đắc cái thể của tam quy cũng chẳng phải dễ dàng đâu, cho nên vì vậy mà quý thầy thọ tam quy rồi có ông nào mà đắc tam quy đâu. Thầy nói về cũng vẫn ăn thịt cá thì có đắc ở chỗ nào được đâu còn đắc tam quy rồi thì mình phải giống ông Phật chứ, chứ làm sao mà…Cũng như mà các con nghe một câu chuyện của ông Visakha chứ gì ông đến ông nghe ông Phật thuyết rồi, về cái bà vợ.. mỗi lần thì ông đến nhà, bà vợ đưa tay cái ông chồng nắm, hai vợ chồng mới dẫn đi lên, bữa nay nghe Phật không biết nói làm sao không biết, ông về bà vợ đưa tay ông không thèm nắm tay bà ấy nữa. Ơi trời cái kiểu đó, bà sao tức tối ông này ông ấy nghe Phật nói sao bây giờ ông đối xử với mình kỳ vậy ta hay hoặc là có cái bà cư sĩ cũng vô ngồi nghe Phật rồi ông nhiễm rồi bây giờ ông về ông không thèm mà nắm tay mình nữa cho nên bà nghi ngờ vậy. Cho nên khi đó ông ấy đi trước bà đi sau, mà mỗi lần thì nắm tay nhau đi song song mà hôm nay hổng được ông đi xa xa bà ấy chứ bà ấy mà đi ráng ráng lại gần thì ông ráng ông đi xa hơn không dám lại gần bà nữa, thấy ông này kỳ cục cho nên đến cái phòng khách rồi thì bắt đầu ông ấy ngồi lên ghế kia, bà ấy ngồi ghế bên đây chứ mọi lần 2 người ngồi chung cái ghế, nay ngồi riêng ra, rồi bà mới hỏi sao nay ông sao kỳ quá vậy, nay tui thấy ông không giống như mọi lần vậy, có ai không, có bà nào không? Bà nổi ghen trước cái đã, như vậy lẽ đương nhiên đàn bà là phải vậy thôi, có người nào mới làm vậy chứ không có sao mà kỳ vậy. Cho nên bà mới hỏi ông ấy, đâu có tôi nghe Phật thuyết pháp tôi thấy đây là cái nhân sinh tử, thôi bà đi nghe Phật thuyết pháp đi rồi bà biết chứ bây giờ tôi nói bà cũng không tin tôi đâu, bà sợ tôi có cô nào cư sĩ cũng vô nghe Phật rồi tôi nhiễm bà ta rồi về bà ghen tuông bậy bạ thì hổng được, thôi bà cứ đến nghe Phật rồi bà mới biết lòng tôi chứ giờ tôi giãi bầy bà cũng không tin tôi đâu.

Bởi vì người ta nghe Phật thì có nam có nữ nhiều, mà bây giờ đi có mình tôi không có bà nên giờ về bà nghi như vậy cũng phải, mà tôi làm vậy là đúng lời Phật dạy rồi, bởi vì tôi biết đó là sanh tử nhưng giờ tôi nói bà hông nghe đâu thôi bà cứ đi. Bà ta bà sửa soạn xe cộ bà đến bà nghe Phật thuyết pháp, sau khi nghe ông Phật thuyết pháp rồi bà về mà xin ông chồng cho bà xuất gia đi, bà đi tu, ông bằng lòng ông ở nhà ông nuôi con phải hông? Còn bà đi tu. Cho nên sau này Thầy sẽ nói lại cái chỗ mà ông Visakha là chồng bàDhammadinna khi mà bà tu chứng rồi mà ông về ông hỏi pháp ông chất vấn bà dữ lắm chứ không phải không đâu, để coi bà thâm hiểu như thế nào, đi tu theo Phật như thế nào bàDhammadinna bà trả lời rất là tuyệt diệu. Thầy nói những cái bài đó Thầy sẽ đọc, lẽ ra bữa nay mà nó đủ thì giờ Thầy sẽ đọc cái bài đó cho các con nghe gương hạnh của người xưa người ta tu kinh lắm.

Cho nên phải hiểu những cái gì mà chúng ta phải hiểu, cho nên nói mình đắc mà tam quy đó, thì chắc chắn Thầy nhìn hết cư sĩ mà thọ tam quy rồi, chưa nói là ngũ giới đâu, Thầy nói nội tam quy thôi thì chưa có ai mà đắc tam quy hết. Nghĩa là hầu như là nói là nói một lẽ thôi cũng là tam quy,cũng là cái cáilòng thái (khoái?), người nào thọ tam quy ngũ giới cũng cái  lòng thái (khoái?)rồi. Trời! đẹp đẽ lắm chớ.

Do vì vậy đó, thì sau này các con sẽ được học cái bài mà của bà vợ của ông Visakha bà nói pháp cho đến cuối cùng thì ông cũng chưa có đủ cái niềm tin ở chỗ bà cho nên ông mới đến gặp đức Phật, hỏi đức Phật bà đã giải thích như vậy có đúng hay không? Đức Phật nói ta cũng cỡ giải thích như là bàDhammadinnavậy thôi chứ không hơn, nghĩa là ta chỉ giảng như vậy thôi cũng như là bà. Cho nên trong cái giới ni bà là đệ nhất trí tuệ, đức Phật đã khen ngợi bà là đệ nhất trí tuệ, cho nên những cái bà giảng hầu như là đức Phật không có cho là sai cái chỗ nào hết, không có sai chỗ nào, có nhiều cái đức Phật không giảng mà bà giảng ra được. Cho nên tất cả những cái thiền định, từ cái nhập diệt thọ tưởng định các con sẽ nghe bà giải thích về nhập diệt thọ tưởng định rất kỹ, rất là hay, rất là tuyệt, cách thức mà dùng cái định nào, dùng cái gì để mà tu tập thiền định bà giải thích rất hay, rất rõ.

Do đó trong những buổi giảng Thầy thêm những cái bài đó để sau này khi mà giảng về cái giới hành thì nó dễ hơn, nó ngắn hơn mà chúng ta đã chuẩn bị cho chúng ta có những cái bài học nó cụ thể rồi. Sau khi dạy qua cái giới hành thì Thầy rất dễ dạy cho quý thầy hiểu. Bởi vì cái trục mà Thầy sẽ nhắm vào là Thầy sẽ lấy Bát Chánh Đạo mà dạy tất cả 37 phẩm trợ đạo quay xung quanh ở trên bát chánh đạo, tám cái ngõ mà đi đến giải thoát, cho nên vì vậy mà Thầy trang bị cho quý thầy ở trong khi mà học giới bổn này hoặc là học những cái điều kiện khác Thầy trang bị cho những cái bảng tin để quý Thầy chuẩn bị cho tinh thần mình có sự hiểu biết, chứ đến đó mà Thầy giảng mà nếu không trang bị, đem những cái bài kinh kia vô nữa thì nó quá nhiều, nó làm cho loãng đi. Còn bây giờ thỉnh thoảng xen vô trong những cái giới bổn này là chúng ta có những cái gợi về thiền định cũng làm cho chúng ta thích thú trong khi nghe, nó cũng như thay đổi, nói hoàn toàn giới không, nó khô lắm cho nên đem những cái giới hành vô để xen vô những cái kinh nghiệm của các vị tu hành làm chúng ta có thay đổi cái không khí nó tốt hơn. Chứ còn nói điều 1, điều 2, điều 3, điều 4, điều 5 nói riết chúng ta thấy cũng chán lắm, cho nên Thầy khéo léo để làm cho tâm lý của các con phấn khởi trên bước đường tu tập.

Thầy xin đọc lại chỗ này, quy y tam bảo rất đơn giản xong muốn thật sự đắc giới thể của tam bảo cũng không phải là chuyện dễ. Bởi nhìn chung mọi người Phật tử ai cũng đều quy y tam bảo nhưng hầu hết không có người đắc tam bảo. Nếu như tự biết không đắc tam bảo thì chẳng ngại gì thỉnh một vị minh sư, hoặc là thỉnh thầy khác thọ quy y một lần nữa, trong nghi thức thọ quy y, đại quy mô của tập thể mấy chục người hoặc mấy trăm người, mấy ngàn người là chẳng thể tin cậy được, chỉ là gieo trồng căn lành cho họ mà thôi.

Nghĩa là quy y đông nó không có cái sự thiêng liêng mà nó có sự vui nhộn ở trong đó thôi, nghĩa là thấy người ta quy y là bắt chước đó thôi, cho nên gieo cái nhân đó thôi chứ còn không có đắc cái tam bảo được. Cho nên vì vậy mà cái số người lượng mà đông mà quy y tam bảo bây giờ về họ bán phở họ vẫn bán phở, họ bán cháo lòng thì họ vẫn bán cháo lòng. Họ làm cái gì thì vẫn cái nấy, nhà họ thì ăn thịt thì họ vẫn ăn thịt như thường, mà họ vẫn quy y tam bảo họ vẫn thọ ngũ giới rồi, nhưng mà họ nói rằng tôi thọ ngũ giới là tôi không cầm giao tôi giết thôi. Nghĩa là tôi ra ngoài chợ họ mần (làm) gà, mần thịt, mần cá thì tôi mua về tôi ăn thôi chứ không sao. Nhưng mà quy y tam bảo nó không phải như ngũ giới. Mà ngũ giới đó là cái bước thứ hai của chúng ta để tu tập họ còn cái lý luận ở trong cái gián tiếp sát sanh. Mình không mua không ăn làm gì người ta giết, chính mình mua mình ăn người ta mới giết chứ, cũng như quý thầy nói ăn không nghe, không thấy, không nghi mà chính mình ăn người ta mới giết cho mình ăn chứ, chứ mắc mớ gì người ta đem thịt cá cho mình ăn. Mình ăn chay thì ai mà cho, một lần, hai lần người ta hông biết người ta cho thôi. Còn ngày xưa có người nói đức Phật đi khất thực, thì người ta nấu ăn cái gì thì người ta cho mình ăn cái nấy, mình nói mình ăn chay làm sao giờ. Thì là lẽ đương nhiên ông Phật ông hông cãi rồi, ông hông nói tôi ăn chay rồi nhưng mà ai cho ông, thì ông có ăn hay là không ăn là cái quyền của ông ấy chớ cái người đó có ép ông ấy được sao? Cho nên bây giờ có bỏ ông ấy đầy bát thịt đi nữa ông ấy cũng mang về nhưng có ăn hay không ăn là quyền của ông ấy. Trước mắt ông thấy những cái thịt chúng sanh vậy ông ấy ăn được sao, là một cái người tu sĩ đạo Phật tâm từ người ta đâu có đơn giản được, cho nên người ta không ăn thì người ta phải bỏ ở dưới đất đi chớ. Bởi vì cái đó là cái lòng của người cư sĩ họ cúng dường mình thì mình nhận chứ nhưng mà mình không ăn là vì lòng từ của mình chứ, còn đằng này mình thèm khát mình nuốt hết thì tức là mình có phải là cái lòng từ đâu, cho nên mình nhai mình nuốt hết, càng ngày nó càng nghiền ra nó muốn ăn, cho nên bữa nào mà người ta hông có thịt cá cho mình về mà ăn nuốt không vô.

Cần thọ tam quy vốn chỉ cần thỉnh cầu một vị thầy thanh tịnh giới hạnh quy y ở trước Phật 3 lần, mỗi lần nói lên với tâm thành tha thiết tam quy tam kết là được.

Trong tam quy chánh phạm có tám mục, ở trong cái quy y tam bảo đó thì cái chánh phạm hạnh của nó thì nó chia làm tám mục.

Mộtlà người thọ quy y phải dâng cúng hoa quả đèn đuốc, đây là cái nghi thức thầy nhắc ra để cho quý thầy biết khi mà mình muốn thọ quy y thì mình phải làm cho nó đúng cái cách của nó, một là người thọ quy y phải dâng cúng hoa quả, đèn đuốc chỉnh tề rồi đến đảnh lễ một vị thầy thanh tịnh giới hạnh lên tòa quy y. Nghĩa là lên cái chỗ ngồi mà để làm cái lễ mà thọ quy y cho mình, đó là cái thứ nhất.

Cái thứ hai, vị thầy thỉnh mười phương tam bảo chứng minh thọ quy y, trong cái buổi đó thì cái vị thầy đó, cái cách thức của họ đó, cái nghi lễ của họ đó, thì cái vị thầy đó phải thắp hương rồi hoàn nguyện mười phương để chứng minh cho mình cái ngày hôm nay mình đại diện mình quy y tam bảo, đó là cách thứ hai. Nghĩa là cách thứ nhất là cái người thọ quy y phải sắm sửa đầy đủ rồi thỉnh cái vị thầy đó, vị thầy đó chấp nhận rồi thì vị thầy đó đến mặc y áo đàng hoàng. Mình đại diện cho Phật đâu có phải mặc cái đồ lè phè lên đó được, phải nghiêm chỉnh đàng hoàng rồi bắt đầu mới thắp cây thắp hương, mới quỳ xuống mới đảnh lễ trước cái tam bảo đó, rồi mình mới thỉnh chư Phật mười phương ba đời chứng minh cho hôm nay là mình đại diện cho Phật, Pháp, Tăng để mà thọ quy y cho cái người đệ tử tên gì đó, đó là cái giai đoạn thứ hai.

Thứ balà vị thầy khai thị ý nghĩa của tam quy, đó sau khi mà thắp hương thỉnh chư Phật chứng minh rồi thì bắt đầu mình lên thượng tòa thì bắt đầu mình khai thị ý nghĩa của tam quy cho cái đệ tử mình ngồi nghe, nghe cho rõ, đó là cái giai đoạn thứ ba. Bởi vì mình làm một cái lễ nào đó nó cũng phải có từng tiết mục của nó ở trong những cái lễ đó, mà nếu không nắm được cái này thì mình làm sao mình làm cái lễ quy y ra được, cái gì trước cái gì sau. Cho nên trong giới đàn tăng nó dạy chúng ta, nhiều khi mà cái người chưa có bao giờ mà đứng ra làm một cái chủ lễ một cái gì đó thì đọc ở trong giới đàn tăng nhiều khi chúng ta chưa biết đâu, chúng ta phải có trực tiếp sống coi quý thầy họ làm cái nghi lễ như thế nào, thế nào thì lúc bấy giờ có thấy rồi, có trực tiếp thấy người ta tổ chức một cái lễ giới đàn tăng đi, cái gì làm trước cái gì làm sau, người nào làm gì gì chúng ta có trực tiếp sống trong đó rồi thì chúng ta mới đọc giới đàn chúng ta mới hiểu.

Đọc rồi mới hiểu thì Thầy thấy viết sách nó quá vụng, Thầy chê ngay liền giới đàn tăng này viết, một cái người mà thọ lãnh cái trách nhiệm mà đứng ra mà làm cái vị hòa thượng đường đầu để mà lãnh đạo cái chỗ  thọ cái cuộc giới đó, họ chưa có làm một lần nào, chưa có được mà trực tiếp thấy lần nào, thì họ chới với đọc trong sách họ không làm được. Còn trái lại khi mà Thầy viết kinh sách ra á cái người đọc kinh sách họ biết từng cái tiết mục, tiết mục đó phải làm cái gì, ai làm cái đó người đó làm sao, rồi cách trả lời như thế nào ở chỗ đó thì cái người đó phải tùy tiện thông minh của mình mà trả lời cho nó hợp với cái chỗ đó. Viết ra một cuốn sách như vậy nó mới có giá trị của giới đàn tăng, còn viết ra quyển sách người ta...

Nói chung là đây là những người Trung Hoa họ viết ra rồi hòa thượng của mình dịch trở lại, chứ còn Việt Nam của mình các vị hòa thượng không có ai mà dám mà đặt ra cái này hết, chỉ có nói Thầy đặt thôi, nghĩa là chỉ có Thầy có thể nói nói là Thầy đặt giới đàn tăng ra được, là vì Thầy đi từng tiết mục. Một cái người mà cầm cái bổn mục của Thầy ra họ chưa bao giờ mà làm cái lễ nào hết họ cầm đó họ làm cái lễ được, họ biết rằng cái gì làm trước cái gì làm sau. Bởi vì qua kinh nghiệm bản thân của Thầy từng ở trong những cái tổ chức, những cái giới đàn, những cái lễ này kia trong cái các pháp yết ma Thầy đã nắm rất vững trong cái vấn đề này, cho nên Thầy rất thông suốt về vấn đề này, cho nên Thầy dám đặt ra những cái bảng mà giới đàn tăng. Cái người mà chưa từng biết gì hết, bây giờ Thầy nói như Minh Tông này hoặc Mật Hạnh này, hoặc mấy con này chưa có từng biết và thọ giới gì hết, nhưng mà cầm cuốn sách Thầy ra là các con biết tổ chức cái giới liền, phải làm cái gì, phải trang nghiêm thế nào, trong cái đạo tràng đó phải làm sao, làm sao, cái gì trước cái gì sau, cái người nào ngồi đâu, vị trí nào, tam sư thất chúng ở vị trí nào Thầy vẽ ra cái bản đồ hết, các con coi theo đó mà có thể sắp xếp người ta, ngay đó là tổ chức cái giới đàn rất là nghiêm chỉnh, chứ không phải là đọc ở trong đó chúng ta chẳng biết tổ chức làm sao hết.

Đó là những cái mà người viết sách nó không có cái kinh nghiệm mà qua cái chỗ mà dựa vào cái người này đến người kia nó có cái trừu tượng, nó khó có thể mà chúng ta vạch ra được, tự mình làm ra một cái lễ được.

Bốn,người thọ quy y nguyện sám hối những lỗi lầm trước để ba nghiệp thanh tịnh nhận được giới thể tam quy không tạp, không uế. Đó, thì các thầy thấy đó, khi mà mình chưa có quy y là cái thân của mình là ăn thịt chúng sanh, là giết, là hại, là có những ác pháp, là tham là sân là si, nó đủ cách là nhiễm của thế gian rất nhiều rồi. Mà khi mà nghe được cái lời dạy của cái vị thầy mà người ta giảng khai thị cho mình hiểu rồi thì ngay đó thì cái người mà quy y tam bảo là họ quỳ xuống trước thầy đó mà người ta xin quy y liền. Còn cái này có quy y đâu, họ có sám hối không, quỳ xuống sám hối điều gì? Nghe cái bài người ta giảng rồi biết tất cả những cái lỗi lầm của mình từ hồi nào tới giờ mình chưa biết Phật pháp rồi cho nên mình có những cái lỗi lầm ở trong những cái ác pháp đó, cho nên ngay liền đó thì sau khi cái lời khai thị của vị thầy mà đứng ra quy y rồi, thì cái người mà thọ quy y đó đâu có phải chờ tới quy y rồi mới là nói lên đâu mà ngay đó là biết mình đã có lỗi rồi, có lỗi từ những cái thời gian đã qua rồi. Cho nên bây giờ đứng lên xin sám hối để cho thân tâm mình thanh tịnh, để cho mình nhận ba cái pháp thanh tịnh vào, còn tâm mình chưa có sám hối nó chưa có thanh tịnh này, mình chưa có thấy được cái lỗi lầm của mình, nhận thêm ba cái pháp thiện vào làm sao nhét vô được, thiện với ác nó kỵ nhau chứ làm sao hai cái nó ở chung nhau được một nhà, thử hỏi coi ông chồng thì dữ như cọp, bà vợ thì hiền như ông bụt thì thử hỏi vợ chồng người đó ở được hông? Phải hông đâu có làm sao mà sống chung với nhau được, một người hiền một người dữ không làm sao sống chung với nhau được hết, nó phải là hai người nó phải như nhau mới sống chung với nhau được. Cho nên vì vậy mà tâm chúng ta đang ở trong tâm ác này mà bây giờ nhét vô pháp thiện có vô nổi không cho nên có người nào mà đắc tam quy đâu. Đó, vì vậy đó khi mà cái người mà biết quy y thì cái phần thứ tư này cái người quy y phải quỳ ngay trước bậc thầy đó và quỳ trước tam bảo xin sám hối những lỗi lầm từ đây con sẽ hoàn toàn cố gắng là con giữ gìn không được vi phạm nữa, và con xin để mà con đem ba cái pháp thiện này vào trong thân tâm của con. Đó mình hứa phải như vậy, từ đó mình mới thọ tam quy nó mới có được chứ, còn tâm chưa thanh tịnh gì hết thọ đại, nhét vô làm sao nhét vô nổi, nhét vô thì cái ông thiện ông bung ra ông nhảy lên, trời ơi ông ác đẩy tôi chạy thấy mồ tôi làm sao mà tôi ở đó được, cho nên làm sao đắc tam quy. Quý thầy phải hiểu bởi vì đây là cái nói của Thầy là phải nói hết, nói để cho quý thầy biết nhét chỗ nào mà nhét cho được, mà nhét không được thì đừng có nhét, nhét bậy thì nó càng khổ cho mình thêm.

Năm, thọ tam quy, tam kết và tam thệ, cái phần thứ năm này là trong giới đàn kinh có dạy rõ tam quy, tam kết và tam thệ nhưng mà ở đây Thầy thấy cần thiết là chúng ta quy y thọ tam quy và cái sự chấp nhận của vị thầy đó đại diện cho ba ngôi tam bảo đó là đủ, tam kết, tam quy là đủ, còn tam thệ thì đó là để giành cho cái phần tôn giáo của người khác chứ không phải Phật giáo. Đó cái tam kết thì chúng ta bỏ, chúng ta được thì chúng ta cứ ở theo Phật mà chúng ta tu thì được phước báu, mà không được thì chúng ta muốn quy thiên thần quỷ vật gì cũng được, nghĩa là chúng ta muốn làm ác thì chúng ta muốn quy y ở đâu cũng được chứ có gì đâu mà bắt buộc người ta phải ở với mình mà người ta phải khổ, cho nên Phật không có bắt buộc một tín đồ nào hết, được thì anh cứ ở tu để giải thoát cho anh, mà không được thì anh cứ ra chứ chúng tôi không có ép cho nên không có tam thệ.

Sau đó rồi, khi mà quy y rồi thì cái vị thầy đó, tức là cái vị thầy mà đứng ra đó, cái phần thứ 6 này vị thầy đó có lời khuyến chuất nói rõ cái phần mà, cái sự mà nương theo tam bảo này nó đem lại cái kết quả gì cho cái đời sống của người ta thọ tam quy, nghĩa là phải giải rõ, ở đây Thầy viết như thế này: vị thầy khuyến chuất nói công đức tam quy thù thắng và người thọ tam quy phải vâng làm và thực hành cho đúng để được kết quả hữu ích khi bước vào cổng nhà Phật. Đó là cái lời viết ngắn ngọn như vậy nhưng mà chúng ta phải biết rằng khi mà cái vị thầy đó khuyến chuất nói được khi mà chúng ta thực hiện cái hành sống của chúng ta đối với ba ngôi tam bảo này sẽ đem đến cái hạnh phúc gia đình của anh như thế nào và những người xung quanh của anh như thế nào, nó sẽ được sự giải thoát an vui như thế nào, nó đem lại cái cuộc sống của anh như thế nào trong cái đời sống của anh hiện tại chứ không phải đợi ngày mai đâu.

Nghĩa là quy y tam bảo rồi, ngày nay anh về bắt đầu vợ con phải sửa soạn đồ chay hết, nghĩa là có thay đổi rồi đó, phải hông? Các con thấy không thiện pháp liền tức khắc trong nhà, còn mình quy y rồi về bữa nào cũng như bữa nào cũng thịt bằm đầy thớt, chảo nào cũng ngập lút hết thịt cá hết thì quy y đó có nghĩa lý gì, cho nên ông thầy của mình phải khuyến khích cho cái người đệ tử của mình quy y, phải thấy được điều này, cho nên cái người quy y mà cư sĩ về rồi thì người đó hoàn toàn ăn chay. Bởi vì cái ăn chay này nó chưa phải là ăn chay trên ăn chay đâu. Còn cái người tu sĩ chúng ta phải có tâm từ bi viên mãn khắp chúng sanh, cho nên ăn chay nó trên ăn chay nữa, cái này ăn chay là mới có ăn chay sơ sơ thôi đó, nghĩa là tránh những hình ảnh đau xót mà mình nhét vào trong cái tà mạng của mình. Đó là những người cư sĩ.

Cho nên hầu hết những người theo Thầy, mà là cư sĩ, đến mà Thầy chịu, Thầy mà chấp nhận Thầy quy y rồi thì về ăn chay chứ nếu mà về ăn mặn đừng có nói là đắc tam quy đâu, Thầy chẳng có chấp nhận mấy cái thằng đệ tử đó đâu. Nó phải đúng là đúng, theo đạo Phật đúng là đúng mà không đúng là thôi, còn bây giờ mình thấy mình chưa có thọ tam quy được, mình còn thích thịt thì thôi, thì ở ngoài đó đi đừng có vô đây mà làm cho Phật pháp người ta suy đồi đi, để cho người ta có được người nào nó quý người đấy, người nào mà gọi cư sĩ đệ tử của Phật người ta cũng vẫn thấy thanh tịnh. Còn mình vô mà mình quy y có hình thức rồi mình cũng ăn thịt ăn cá rồi mình cũng chửi mắng la hét rầm rộ tùm lung tà la thì thử hỏi Phật pháp còn cái gì nữa, đạo Phật nó suy là suy do mấy ông đó.

Bảy,khi mà thọ tam quy và được khuyến cáo rồi thì cái người thọ quy y đó phải đảnh lễ thầy tỏ lòng tri ân, đó là cái mục thứ bảy. Bây giờ Thầy vạch ra cho quý thầy thấy từng mục từng mục để cho chúng ta làm thì các thầy bây giờ chưa bao giờ thấy đi nữa nhưng mà nghe Thầy vạch ra từng mục như vậy các thầy dễ quá mà đâu có gì khó đâu, Thầy dạy quá rõ ràng rồi.

Tám,người thọ tam quy hứa khả vâng lời dạy, bây giờ mình quỳ xuống mình đảnh lễ thầy để tri ân thầy đã đứng ra mà thọ quy y cho mình rồi và bắt đầu cái phần thứ tám mình phải nói cái lời hứa của mình mà qua thầy đã dạy cho nên mình sẽ không bao giờ đối với tam quy Phật, Pháp, Tăng không dám biếng trễ, nghĩa là cái hành động Phật pháp như thế nào thanh tịnh như thế nào, mình cố gắng mình khắc phục cho được ba cái thiện pháp này.

Đến đây là thọ tam quy đã xong, nghĩa là sau khi mình hứa khả cố gắng về khắc phục đời sống của mình cho đúng cái người đệ tử của Phật, đệ tử cư sĩ của Phật, mình phải làm cho đời sống của mình phải đúng như những cái lời mà Phật dạy trong kinh thì nó đem đến cái thiện pháp, nó đem đến cái sự an lành cho cái gia đình đó, thực tế cụ thể chứ không còn đi ở tù đâu. Thầy nói mình thọ tam quy rồi mà mình còn ăn hối lộ thì mình ở tù chứ làm sao, mình thọ tam quy rồi mình còn gian xảo mình bán vàng mình còn bớt này kia mình cân đo thiếu người ta mai mốt công an đến nó coi cân mình cân non nó bắt mình phải hông, bỏ tù mình sao, nó phạt mình thì sao. Đã quy y rồi, hỏi ra ông là gì, nói tui quy y tam bảo rồi, tôi quy y thọ giới rồi, tôi có pháp danh đàng hoàng rồi mà làm ăn như vậy đó có phải làm nhà nước họ cười cho, ông đệ tử của Phật gì mà gian xảo quá.

Đó là những cái mà cái giới cư sĩ mà không thấy được cái điều của mình đã làm sáng tỏ Phật pháp hay làm suy đồi Phật pháp, mà hầu hết là cư sĩ, đâu có nói là tu sĩ bây giờ nói tu sĩ là chúng ta đã thấy làm cho Phật pháp suy rồi mà giới cư sĩ có làm không, có chứ sao hông làm. Mấy ông ở tù mà nói là Phật tử, rõ ràng hỏi ra mấy ông cũng gian xảo đủ cách mánh khóe các ông làm ra tiền ra bạc bằng cách này bằng cách khác, mấy ông ở tù thì không phải là cái đó là mấy ông đã hạ Phật pháp xuống sao? Phật dạy các ông làm điều lành tại sao các ông làm gian xảo như vậy, Phật dạy các ông không có ăn giết hại chúng sanh mà các ông về bữa nào cũng dẫn nhau đi nhà hàng ăn tôm tươi nữa, chứ đừng có nói, ăn cá tươi nữa, bắt lên rồi bỏ con cá còn lăn lộn vậy bỏ trong chảo còn nhảy múa tùm lum mấy ông ngồi đó gắp mà ngon, không phải sao? Thầy nói mấy ông Phật tử chứ ai vô đó, thấy vô nhà hàng thấy mặt là biết liền.

Đến đây là thọ tam quy đã xong, theo đạo Phật không có nghĩa là thọ tam quy suông mà phải có hành tam quy giới, nghĩa là đâu có phải mình thọ tam quy suông đâu, mà mình thọ phải có hành nó, mình hành nó tức là mình sống đó. Bây giờ quý thầy hành như thế nào, thậm chí có nhiều người bây giờ cả quy y rồi, cả bây giờ Phật pháp 7-8 năm, 10-20 năm rồi mà vẫn có thấy thay đổi gì đâu, mà nói là đệ tử Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di của Phật, có vọng ngữ không?

Có 4 điều kiện mà quý thầy phải hành thì xin nhắc lại, Thầy xin nhắc lại 4 cái điều kiện mà người cư sĩ phải chấp nhận phải hành nó, đó là Thầy xin nhắc lại, ở đây là nhắc lại chứ còn cái này là quý thầy đã nhớ rồi chứ không phải không đâu.

Một là thông hiểu những gì chưa thông hiểu, đầu tiên quý thầy cần phải hiểu Phật pháp thêm, không phải quy y tam bảo rồi về có bao nhiêu đó là mấy vị đủ đâu, bởi vì còn phải tìm hiểu thêm nữa, cho nên các vị phải thông hiểu những gì chưa thông hiểu.

Hai là trau dồi những gì chưa trau dồi.Bây giờ quý vị về quý vị thay đổi cuộc sống của quý vị này, ăn chay này, nhỏ nhẹ trong gia đình này, không chửi mắng nhau, rồi có nghiện rượu nghiện thuốc thì bỏ dần hết do đó là quý vị đã trau dồi được một phần đó, nhưng mà còn những cái cần trau dồi nữa đâu phải có bao nhiêu đấy đủ. Cho nên nó còn tiếp tục ở trên con đường để đi đến đem lại hạnh phúc an vui cho quý vị rất nhiều nữa, thì quý vị cần phải trau dồi những gì chưa trau dồi.

Ba, tu tập những gì chưa tu tập, nghĩa là những cái gì mình đã biết mình tu tập nó chưa đủ đâu nó còn phải tu tập nữa chứ đâu phải tới đó mình thỏa mãn rồi, bây giờ hạnh phúc gia đình mình ngon quá rồi tiền bạc cũng dư ăn dư để rồi, thôi bây giờ nhiêu đó đủ đạo Phật đâu có dạy chúng ta thỏa mãn, toại nguyện ngay nửa đường đâu, phải đi tới nữa chứ, đó cho nên vì vậy đó chúng ta phải biết.

Thứ tư là dứt bỏ những gì chưa dứt bỏ.

Ba giới đầu tiên này quý vị cứ theo 4 điều kiện trên đây mà tu tập, theo 4 điều kiện trên đây mà tu tập, mà hàng ngày quý vị sống đúng giới hạnh của tam quy, chắc chắn quý vị sẽ có một đời sống hạnh phúc an vui và yên ổn nhất, thiết thực hiện tại không có thời gian.

Đến phần giới hành, Thầy sẽ chỉ dạy tu tập 3 giới đầu tiên này, từ 3 giới đầu tiên này chúng sanh ra ngũ giới, ngũ giới là gì, ngũ giới là năm giới cấm còn gọi là năm thiện pháp. Kế đến cũng từ ba giới đầu tiên này sinh ra thập thiện, thập thiện là gì, là mười điều lành còn gọi là 10 giới cấm. Kế đến nữa từ ba giới đầu tiên này sanh ra bát quan trai giới, bát quan trai giới là gì, là tám cửa ải phải vượt qua mới thanh tịnh được thân tâm còn gọi là tám giới cấm, còn gọi là tám thiện pháp. Những giới cấm này đều là của hàng cư sĩ tu tập trau dồi những thiện pháp mà thôi. Muốn thành tựu những pháp thiện này người cư sĩ phải lấy giới hành trau dồi tứ vô lượng tâm, tứ chánh cần. Phải lấy giới định tu tập Thánh phòng hộ sáu căn, Chánh niệm tỉnh thức định, Vô lậu định. Đó là những cái mà cái người cư sĩ cần phải tu tập trong những định đó đó, để thực hiện cách giới hạnh đó từ thọ Bát quan trai cho đến tất cả ba cái thọ giới Tam quy đều là phải tu những cái định, cái định chánh niệm, cái định phòng hộ sáu căn, cái định vô lậu thì nó mới thực hiện được những cái pháp thiện đó.

Thì đó là những cái điều kiện trong cái lộ trình của người cư sĩ, cư sĩ phải tu tập những cái pháp đó.

Phải lấy giới pháp thực hành, pháp quán, tùy pháp, hướng pháp, tịnh pháp. Nghĩa là lúc bấy giờ đó thì cái vị cư sĩ phải học phải biết cho rõ các pháp hành như thế nào, các giới pháp như thế nào, để mà thực hành, thì thực hành nó có quán pháp, tùy pháp, hướng pháp và tịnh pháp. Đó nó làm cho chúng ta được thanh tịnh tâm gọi là tịnh pháp, cho nên đó là khi mà tịnh tâm thì đó là ly dục ly bất thiện pháp.

Giới luật trong Phật giáo trên đại thể gồm có hai loại khác nhau, đó, mình phải thấy giới luật của Phật giáo nó chia làm hai loại nó có khác nhau chứ nó không giống nhau, một là Tiệm Thứ giới, hai là Đốn Lập  giới. Đó những cái danh từ này nếu mà không được Thầy giải thích Thầy không nói rõ, thì nghe thì quý thầy khó mà hiểu, còn ở đây Thầy dạy giới là phải dạy hết, hết sức dạy của mình để làm cho quý thầy hiểu biết cho nó rõ ràng.

Tiệm Thứ giớichỉ cho tam quy ngũ giới, Bát quan trai giới, Thập thiện giới là giới tại gia hay là giới của người cư sĩ, còn gọi là pháp lành của người cư sĩ. Đó thì Tiệm Thứ giới đó là những giới mình lần lượt mình tu tập dần dần, dần dần đó gọi là Tiệm Thứ giới, mà những cái giới  này nó thuộc về, nó như là tam giới đó, tam quy đó, tam quy giới đó, ngũ giới đó, bát quan trai giới đó, thập thiện giới đó, là những cái pháp mà của người cư sĩ đang hành ở tại gia. Đó thì như vậy là cái người cư sĩ đã trang bị cho họ những cái giới hành của họ, những cái giới lý và giới hành của họ, là đầu tiên thì chúng ta gọi những cái giới đó là Tiệm Thứ giới, nó có cái tên gọi là Tiệm Thứ giới.

Không thọ ngũ giới, bát quan trai giới, thập thiện giới thì sẽ không thọ được thâp giới Sa Di, nghĩa là cái người mà không có thọ cái Tiệm giới này thì không có bao giờ mà có thể đi qua cái lộ trình thứ hai mà thọ thập giới Sa Di được, nó khó như vậy đó. Sa Di, Sa Di ni không thọ thập giới Sa Di, Sa Di ni sẽ không thọ được Tỳ Kheo giới, Tỳ Kheo ni giới, nghĩa là cái người mà muốn thọ Tỳ Kheo và Tỳ Kheo ni mà không thọ Sa Di thì không bao giờ mà có thể thọ Tỳ Kheo, Tỳ Kheo ni giới được. Trong quá trình từ Sa Di tiến vào Tỳ Kheo ni phải thọ giới pháp của Thức Xoa Ma Na. Đôi bên Tỳ Kheo ni, Sa Di ni với Tỳ Kheo ni đó thì nó còn một cái đoạn nữa là để mà thử thách ở bên ni là họ phải thọ Thức Xoa Ma Na.

Do vì cần phải tuần tự tiến lên từng cấp thiện pháp này cho nên gọi là Tiệm Thứ giới, nghĩa là tất cả những cái giới mà như vậy đó, của cái lộ trình của thứ hai của tu sĩ đó thì nó được gọi là Tiệm Thứ giới chứ chưa phải là Đốn Lập giới.

Đó thì chúng ta thấy cái Tiệm Thứ giới đó bên cái lộ trình cư sĩ thì nó có những giới gì mà bên tu sĩ thì nó có những giới gì cho nên gọi là Tiệm Thứ giới.

Hai chúng tại gia cộng thêm năm chúng xuất gia thành ra bảy chúng đệ tử Phật đều lấy Tiệm Thứ giới để được danh phận theo thứ tự, nghĩa là lấy Tiệm Thứ giới đó mà chia ra làm bảy cái chúng đệ tử theo cấp bậc của giới luật.

Đốn Lập giớichỉ là bát giới và bồ tát giới của kinh Phạm Võng và kinh An Lạc, hai thứ giới này là giới biệt giải thoát, giới biệt giải thoát ở ngoài thất chúng giới, tức là ở ngoài bảy cái giới Tiệm, Tiệm giới ở trên, cho nên cái Đốn giới này nó có cái quan trọng gì không?

Đốn giới này không phải từ tam quy giới lưu xuất ra, đó, mình nghiên cứu về kinh sách đó, mình mới thấy rằng cái Đốn giới này nó không có phải từ trong tam quy lưu xuất ra, cho nên mới nói Đốn giới là do các Tổ chúng ta đặt ra, làm ra. Cho nên Thánh Nghiêm có xác định, cái ông mà giới sư Thánh Nghiêm này ông có xác định cho chúng ta thấy được cái điều mà Đốn giới này nó không phải ở từ tam quy lưu xuất ra mà nó từ ở nơi những người khác mà lưu xuất ra. Giới này và giới kia tuy đồng là Phật giới nhưng không thọ tam quy ngũ giới cũng có thể thọ ngay Bồ Tát giới và bát giới, đó thì ông xác định cái câu ông nói để chúng ta thấy rõ, thì cái giới này với giới kia thì nó có giống nhau nhưng mà nó cũng có những cái khác nhau chứ không phải giống nhau hết đâu nhưng nó không phải từ ở tam quy, nghĩa là cái người mà không có thọ tam quy, thì thọ Bồ Tát giới hoặc là thọ bát giới đều được, đó, do đó thì chúng ta biết ngoài tam quy nó còn có những giới khác rồi thì tức là nó của ai?

Bởi vì tam quy là Phật pháp, mà Phật, Pháp, Tăng từ đó nó mới lưu xuất ra các giới thế mà không cần thọ tam quy mà bây giờ thọ bồ tát giới là vẫn như thường, thì ông là một cái vị mà luật sư, ông Thánh Nghiêm là một vị luật sư, ông nghiên cứu rất là kỹ lưỡng trong các bộ luật cho nên ông xác định đó là một cái điều mà chúng ta phải thấy rằng trong các bộ giới luật Bồ tát giới hay là bát giới thì nó đều là ngoài cái Phật, Pháp, Tăng ra nó có những cái giới đó. Đó là một thứ giới do các Tổ chế ra để bịt mồm bịt miệng người khác, để phá giới luật của đạo Phật mà chẳng ai dám nói. Vì thế chúng ta phải biết tất cả giới đều do tam quy mà có, tam quy là mẹ sanh ra các giới hay nói cách khác tam quy là nơi sanh ra các pháp lành, còn Bồ Tát giới thì không nơi tam quy sanh ra mà nơi các Tổ sanh ra, nên gọi là không thọ tam quy mà thọ Bồ Tát giới vẫn được. Đó là một bằng chứng Bồ Tát giới không phải là giới luật của Phật. Đó, xác định cho rõ những cái vị trí đó chúng ta mới biết Bồ Tát giới không phải là giới luật của Phật, nó không phải từ tam quy mà ra, bởi vì muốn thọ cái nào đi nữa thì nó cũng phải từ tam quy, thọ tam quy rồi mới thọ ngũ giới chứ, còn cái này chưa thọ tam quy mà đã thọ ngũ giới thì tức là ngũ giới đó ngoài tam quy rồi. Cũng như Bồ Tát giới nó ngoài tam quy mà nó có, tức là của tổ mình đẻ chứ không phải Phật đẻ rồi.

Đó thì chúng ta khi mà nghiên cứu kinh giới vậy đó, chúng ta mới biết hồi nào tới giờ nghe mà thọ Bồ Tát giới thì khoái lắm. Trời ơi! Mình chưa gì hết vô thọ Bồ Tát giới làm việc từ thiện rồi. Các thầy biết thọ Bồ Tát giới để làm gì không? Để mình đi đến chùa mình cúng dường cho nhiều quý thầy chứ gì, làm công quả đầy đặn, coi như làm công mà khỏi tốn tiền chứ gì, chùa bây giờ sắp sửa xây cất đây quý Phật tử mà thọ Bồ Tát giới phải vô đó mà đẩy đất, phải vô đó mà khiêng gạch, phải vô đó trộn hồ mà làm, đó là được phước lớn á, không phải là người thọ bồ bát giới là phải đi làm vậy không, đó là cái điều kiện mà người ta chế ra để mà người ta lợi dụng lấy công sức của người khác, lợi dụng cái mồ hôi nước mắt của người khác mà khỏi tốn tiền, khỏi trả công. Cho nên có nhiều chùa biết bao nhiêu mà nói công quả, họ cất vĩ đại lắm như tòa thánh Tây Ninh biết bao nhiêu công sức của người ta bỏ vô công quả hông, làm như vậy có lợi ích chứ, Bồ Tát giới của mấy ông mà, mấy ông thọ rồi mấy ông không làm thì làm sao có lợi ích.

Đó là những cái điều mà người ta đặt ra người ta lấy công sức của kẻ khác, hoặc là lấy tiền bạc của kẻ khác đóng góp vô. Bồ Tát giới phải biết bố thí, phải biết cúng dường chứ, đó là cái hẳn nhiên, đó là những cái điều mà đọc lại trong kinh Phạm Võng bồ tát giới thì chúng ta thấy cái điều đó rất rõ.

Nội dung của ngũ giới, bây giờ Thầy nói về cái nội dung của ngũ giới nhắc lại để chúng ta, ai thì chắc cũng biết rồi nhưng mà ở đây thì mình phải nói cho nó hết chứ không khéo nói ngũ giới không thì ở trong cái lời giảng của Thầy nó không có nói ra ngũ giới như thế nào hết thì tức là chúng ta ngầm biết nhưng mà chúng ta phải nói ra.

- Nội dung của ngũ giới:một là không sát sanh, hai không trộm cắp, ba không tà dâm, bốn không vọng ngữ, năm không uống rượu.

- Nội dung của thập thiện:một không sát sanh, hai không trộm cắp, ba không tà dâm, bốn không vọng ngữ, năm không nói lưỡi hai chiều, sáu không nói thêu dệt, bảy không nói lời hung ác, tám không tham, chín không sân, mười không si.

- Nội dung của bát quan trai giới:một không sát sanh, hai không trộm cắp, ba không dâm dục, à ở đây bát quan trai giới các thầy thấy ở trên kia ngũ giới thì không tà dâm, mà bát quan trai giới là không dâm dục, nghĩa là cái ngày mà thọ bát quan trai giới mà tâm tư ý nghĩ mà còn nhớ vợ nhớ con thì không được. Đó là cái vấn đề đó là không dâm dục hoàn toàn là phải trong sạch đó, nó khác hơn là cái ngũ giới rồi, cho nên cái chỗ này là vấn đề quan trọng của cái vai trò mà chúng ta tập để mà chúng ta đi qua cái lộ trình thứ hai của người tu sĩ là cấm đứt dâm. Bốn là không vọng ngữ, năm là không uống rượu, sáu là không đeo tràng hoa hương thơm, không xoa dầu thơm, không ca múa và biểu diễn các bộ môn nghệ thuật, không có đến xem, bảy không ngồi giường nằm cao rộng lớn, tám là không ăn phi thời.

Đó là cái thọ bát quan trai,nó kết hợp như vậy để mà chúng ta tập luyện để bước sang qua một vị Sa Di, một vị đầu tiên của đệ tử xuất gia của Phật đó là tập luyện cho cái người cư sĩ như vậy.

Về phần bát quan trai có tám điều giới nhưng kỳ thật là 9 điều giới trước của thập giới Sa Di, nghĩa là trong bát quan trai chứ sự thật ra nó là 9 giới của Sa Di chứ không phải là tám đâu, trừ điều thứ mười chẳng cất giữ tiền bạc của báu. Hoàn toàn đều giống Sa Di giới chỉ đem hai điều giới sáu và bảy hợp lại của Sa Di giới thành một điều giới thứ sáu. Chỗ khác biệt nhất giữa bát quan trai giới và Sa Di thập giới là chỉ chỗ thọ trì một ngày một đêm trong sáu ngày trai chẳng giống như Sa Di giới phải thọ trì suốt đời. Nghĩa là chỗ khác biệt của thọ bát quan trai với Sa Di thì thứ nhất cái khác biệt là cái giới thứ chín, là cái giới thứ mười là không cất giữ tiền bạc đó và hai cái giới nó hợp lại nó thành một cái đó là chỗ khác biệt của Sa Di giới còn hoàn toàn thì nó giống Sa Di giới hết.

Cho nên cái thọ, cái người mà thọ bát quan trai đó thì họ thọ có một ngày, một ngày một đêm còn cái người Sa Di thì thọ trì suốt đời, rồi cứ tháng nào chúng ta cũng thọ trong một ngày, hai ngày thọ bát quan trai hoặc 6 ngày tùy theo ngày trai giới đó mà chúng ta thọ, cho nên nó có khác hơn là cái người mà Sa Di họ thọ suốt đời giới của họ, họ không có rời cái giới của họ, còn cái kia thì bữa nay chúng ta tu tập như vậy, luyện tập vậy ngày mai chúng ta về cái đời sống nó khác nó không giống như đời sống của thọ bát quan trai nữa. Vì thọ Sa Di giới là người cư sĩ đã bước vào lộ trình thứ hai của đạo Phật, nghĩa là cái người mà thọ Sa Di giới đó là cái người cư sĩ đã tu tập thọ bát quan trai giới, đã có cái kết quả đã có cái hướng đi vào cái lộ trình thứ hai, người Sa Di giới là cái người đã tập luyện thuần thục ở thọ bát quan trai, là cái người cư sĩ đã thọ bát quan trai thuần thục. Lộ trình này đi đến quả vị giải thoát cao nhất của nó là Alahan, nghĩa là bắt đầu từ cái chú Sa Di này đi đến cái quả vị cao nhất của chú là chú sẽ đạt được quả vị Alahan.

Bát quan trai giới là phương pháp tập sự của cư sĩ để tiến vào lộ trình thứ hai vượt sanh thoát tử. Bộ phận chủ yếu của sinh tử là ở tại hai nguồn gốc đại họa là dâm dục và ăn uống. Đó bây giờ Thầy xác định cho quý thầy thấy có ăn uống mới có dâm dục, không ăn uống chừng một ngày hay ngày mấy người đói mệt lả mấy người đòi dâm dục được không, đòi dâm dục sao được cái thân nó đi hết muốn nổi, nó mệt thở cầm canh rồi làm sao, chỉ có ăn nuốt vô cho nó mập ra rồi nó mới sanh thôi chứ, cho nên dâm dục và ăn uống nó là hai cái thằng nó kết hợp nhau nó hại cái đời của quý vị trôi lăn trong sanh tử luân hồi. Cho nên ở đây người ta cứ nói Thầy dạy cứ ăn uống không à không có dạy gì hết.

Sắc dục, ẩm thực là nguyên nhân căn bản khiến chúng sanh thành chúng sanh. Đó quý thầy thấy chúng ta thành chúng sanh mãi mãi là do cái ăn với cái sắc dục chứ không phải cái gì hết, ẩm thực thì nó bổ túc cho sắc dục, ăn nhiều thì nó sắc dục nhiều, mà ăn ít thì sắc dục ít chứ không có gì. Ăn uống là trợ duyên tăng thượng của sanh tử, dâm dục là nguyên nhân căn bản của sanh tử. Ăn uống thì chúng ta nó trợ duyên cho cái sự dâm dục chứ gì, cho nên nó trợ duyên cho sanh tử, dâm dục là nguyên nhân căn bản của sanh tử. Cho nên khi chúng ta đã hiểu biết được vậy chúng ta nhìn thấy ăn uống là chúng ta phát ghê nó rồi, rồi chúng ta thấy sự dâm dục mà nó đòi hỏi là chúng ta thấy nó cũng sợ hãi rồi. Cho nên thấy phụ nữ cũng như là thấy rắn, thấy cọp vậy thôi. Còn quý thầy thấy phụ nữ mà cứ ngó hoài rớt con mắt mà hông hay, cái điều đó là cái điều ta hại lớn, tu theo đạo Phật mà cái kiểu đó mà đi ra đường thì Thầy thấy xe đụng có ngày cũng chết.

Tất cả chúng sanh đều do chẳng đoạn dâm dục vì thế chẳng lìa sinh tử, tất cả chúng sanh đều do tham luyến các khoái lạc dâm dục thành trợ duyên cho sự sinh tử con cháu sau này khổ đau, đẻ ra con cháu đứa nào khỏi khổ đâu, tự thân cũng bị sợi dây sanh tử trói buộc. Chúng sanh có dâm dục là bẩm sinh, cha mẹ sanh ra là có dâm dục rồi nhưng mà đã biết nó là con đường sanh tử thì chừa nó đi, nghe nói bẩm sanh dâm dục thì mê miết theo à, càng ngày càng khuếch trương càng tăng trưởng cho lớn ra nữa, một vợ hông đủ, ba bốn vợ còn thêm nữa, thì đó là những cái sai, tăng trưởng cho dữ thành ra khổ nhiều.

Sự giao tiếp hai tánh nam nữ hình thành sự dâm dục phải sau khi được no ấm, nghĩa là cái sự giao tiếp giữa hai cái tính dâm dục là no ấm mới sanh ra, còn nếu mà đói khát thì làm sao sanh ra được. No ấm thuộc về ăn mặc, ăn so với mặc còn trọng yếu hơn. Bởi vì cái ăn có thể mình no được còn cái mặc coi vậy chứ ở trần riết nó cũng quen rồi, lạnh lạnh chứ nó không thấy lạnh đâu, còn mấy người cứ hở hở ra cũng mặc áo ấm thì nó cũng quen rồi, nghe hơi lạnh lạnh cái là đóng áo ấm vô, thì đó là nói ăn với mặc rồi, còn về cái người mà người ta ở trần hoài, cái ông nông dân mà họ trùng trục mà họ không thấy lạnh tức là họ quen da với lạnh rồi cho nên họ không cần mặc áo ấm. Mình không mặc thì nó cũng không chết, có mặc mà không có ăn thì lại chết, nghĩa là bây giờ nó lạnh vậy chứ nó không chết đâu, nhưng mà có thể nói rằng nó lạnh quá thì nó sanh bệnh của mình rồi nó cũng chết, nhưng mà nói rằng không có mặc thì nó không chết liền đâu, nhưng mà không có ăn thì phải chết liền.

Vì thế dâm là căn bản của sanh tử, ăn là trợ duyên sanh tử, nếu vượt ra ngoài dâm dục và ăn uống là liễu sanh thoát tử.Nghĩa là mình vượt ra được cái ăn uống và cái dâm dục, cho nên các thầy thấy khi mà mình tịnh chỉ hơi thở này, các hành ngưng này, lúc bấy giờ mình ngồi 7-8 ngày có ăn uống không? Thì mình, tức là mình vượt ra ăn uống rồi thì còn gì dâm dục nữa, dâm cái gì nổi, ngồi như gộc cây mà còn gì dâm cho nên đó là những cái mà mình đã thấy được cái sự làm chủ của mình rồi, cho nên liễu sanh thoát tử ngay chỗ đó chứ còn chỗ nào nữa mà gọi là liễu sanh thoát tử. Trong tam giới cõi trời phi tưởng phi phi tưởng của vô sắc giới không còn có niệm dâm, nghĩa là trong cái cảnh giới mà phi tưởng phi phi tưởng thì nó không có cảnh dâm nhưng cũng chẳng lìa tưởng thực, lúc bấy giờ mấy ông cũng còn khoái ăn à, cái ăn này coi bộ độc hơn, Thầy nói dâm dục mà người ta tu đến tưởng xứ phi tưởng phi phi tưởng lìa được dâm dục mà cái ăn lìa không nổi, các con thấy không mà nhập Tứ thiền là chúng ta lìa cái ăn được, không thèm ăn nữa.

Đó là các con thấy cái chỗ mà đức Phật dạy chúng ta rất rõ ràng để mà chúng ta thấy được cái chỗ làm chủ của mình. Dù là cõi trời nào chứ cũng cũng khoái ăn à, họ không khoái dục chứ họ khoái ăn cho nên họ gọi là vô sắc dục mà, họ không có dục nữa, vô sắc, vô dục nhưng cũng chẳng lìa tưởng thực do thế vẫn không ra khỏi sanh tử. Còn ăn đó là còn sanh tử đó. Cho nên cái người mà nhập tứ thiền rồi họ tịnh chỉ hết nó làm cho không còn đói khát nữa từ đó nó hết ăn rồi cho nên nó lìa sanh tử rồi, còn cái người mà chưa nhập tứ thiền, tam thiền cũng còn ít nữa thì chắc chắn là còn sanh tử.

Vì vượt qua sanh tử nên phải giới không dâm là ức chế dâm dục nó phải thọ trai giới rất là kỹ lưỡng, đối với dâm thì chúng ta muốn vượt qua sanh tử thì đối với dâm là chúng ta phải cố gắng mà vượt qua. Sinh hoạt lộ trình xuất gia xuất thế bắt đầu thực hiện từ giới dâm và trì trai, đó thì bắt đầu qua cái giới bổn các thầy thấy giới dâm là đầu tiên Thầy đã giảng rồi đó, giảng cái giới bổn khi mà bước qua Thầy có giảng, thì nó là giới dâm rồi đó, đó thì bắt đầu mà cái con đường mà thực hiện để làm chủ sanh tử để chấm dứt cái sự luân hồi thì ngay đó là giới dâm đầu tiên đó trước, chứ đâu có nói giới sát, Sa Di thì nói sát mà các vị mà thọ cụ túc giới, thọ 250 giới các vị Tỳ Kheo đó thì cái giới dâm là làm đầu.

Dâm dục do ăn uống đầu đủ mới nổi dậy, đó ở đây Thầy xác định cái điều đó quá rõ ràng cụ thể mà. Chính vì thế trì trai là giới điều thứ tám không ăn uống phi thời, mà không ăn uống phi thời đức Phật còn dạy chúng ta ăn ít ít thôi chứ đừng ăn nhiều, ăn nhiều rồi nó cũng sanh ra nữa, mình sợ nó đói rồi mình ăn cho lung mà không ngờ là nó sinh dục. Bây giờ quý thầy mới  thấy ăn ngày một bữa rất là quan trọng cho con đường tu hành theo đạo Phật. Đó bây giờ quý thầy thấy dạy chỗ này quý thầy thấy cái sự ăn một bữa là rất là quan trọng cho sự tu tập của chúng ta, mà người ta không thấy quan trọng cho nên người ta thấy ăn ngày ba bữa hoặc thế này thế khác, cho nên tu sĩ mình bây giờ có ai mà chịu ăn một bữa không, họ đâu có thấy nó quan trọng, họ đâu có muốn liễu sanh thoát tử, họ muốn nó sanh tử luôn luôn ở trong này, cho nên chúng ta cứ làm Bồ Tát hạnh cứ luôn luôn sanh tử trong này đi để làm thầy dạy người ta hoài phải khỏe không, đời nào mình cũng làm ông lớn hết không phải sướng sao, nhưng mà chắc được không? Điều đó thì còn để nhân quả nó trả lời cho quý thầy.

Nghe sự giải thích bát quan trai giới như thế này quý vị sẽ không hài lòng chỉ vì tám giới mà chỉ có giải thích hai giới dâm và ăn. Ở đây quý thầy thấy bát quan trai giới mà Thầy giải thích có hai giới đó mà nó nhiều quá nhiều, còn bao nhiêu thì không giải thích, thì quý thầy thấy Thầy dạy như vậy là thiếu khuyết quá nhiều. Ở đây quý thầy phải hiểu mục đích của thọ bát quan trai giới là bắt đầu sự tu tập chấm dứt sanh tử luân hồi, cho nên hai giới này rất quan trọng vì thế phải giải thích cho rõ ràng, 5 giới đầu của Bát quan trai bất đồng với ngũ giới là ở chỗ giới không tà dâm và giới không dâm. Đó là chỗ phân biệt chúng ta thấy ngũ giới nó khác với bát quan trai giới là chỗ cái kia là không tà dâm nhưng mà còn dâm được, dâm với vợ chứ không có thể dâm loạn với người khác được, đó còn ở đây hoàn toàn là bước qua trai giới rồi thì người cư sĩ này không còn dâm, đó là chỗ sai khác của hai cái giới này.

Giới thứ 6 và giới thứ 7 là những giới hành gián tiếp đến dâm, tại sao mà nói nó là những cái giới thứ 6 thứ 7 nó là gián tiếp đến dâm để chúng ta sẽ thấy những hành động đó đều là môi giới phóng túng dâm dục cho nên phải biết. Bây giờ mình trang sức là làm gì, thoa son đánh phấn rồi này kia, chải tóc rồi cho đẹp thì không phải gợi lên người ta dâm sao, đó không phải cái đó nó là cái gián tiếp để gợi ra cái dâm dục của người ta sao. Cho nên cái ông thầy mà đi ra còn vuốt vuốt cái đầu mình coi cạo nó có còn cái cọng tóc nào có sót không thì cũng đều là  sửa soạn cho cái hình thức của mình mặc dù cái đầu cạo trọc có đẹp đẽ gì đâu mà vẫn sợ nó còn ló ló mấy cái cọng tóc dài dài ra người ta coi nó xấu đi. Đó cũng là hình thức để mà giao tiếp trên cái sự môi giới của dâm chứ không phải gì, sợ mấy cô kia coi cái đầu ông thầy này trọc mà coi nó chưa sạch, nó lam nham như cóc gặm đó. Cho nên những cái hình ảnh mà chúng ta soi gương này kia điều đó là còn trong cái hình ảnh của những cái giới mà có thể nói rằng nó còn tạo lên trong cái gián tiếp của dâm, muốn làm đẹp đó, đó là những cái hẳn nhiên rồi.

Vì vậy mà những hành động đó đều là môi giới, phóng túng dâm dục cho nên phải biết các điều giới vẫn thuộc về phạm vi dâm, nghĩa là các cái giới đó đều là phạm vi dâm hết, ca hát cất giọng lên ca hết để làm cho mấy cô nghe khoái chơi, ông thầy mà tụng cất giọng ông lên cái...sướng cái gì đó. Trời ơi! mấy cô khóc ngất hết, tới chừng ông thầy về cái nhớ cái tiếng ông thầy mà tụng bữa đó, mấy cô nhớ mãi muôn đời thì ông thầy khoái lắm chứ có gì đâu. Đó là cái kiểu mà ca hát, Thầy nói đây ca hát trong cái mấy ông thầy mà tụng đám đó, ông thầy nào mà có tiếng ca giọng lên một cái là Thầy nói mấy cô rơi nước mắt hết, kêu là gì ..gì mà..cái gì mà sanh.. Thầy quên rồi…. thuyết minh sanh, ờ mấy ông thầy thuyết minh sanh, trời ơi!  nói lên cái, cất giọng lên một cái là mấy bà rơi nước mắt hết. Gì kêu cái gì ông cha mồ tổ gì đó cho nó dậy đó làm sao người ta động tâm, động ý được, mà cái giọng của mấy ông lại hay nữa. Đó là những cái điều kiện mà như vậy thì quý thầy thấy rõ ràng mấy ông thầy tụng kinh mà sám đồ hay, mấy ông tụng thu băng để làm gì?

 

Đó là cái hình thức giao tiếp của cái sự mà với cái dâm chứ gì làm cho mấy cô cảm động được cái lời tụng kinh của mấy ông. Ông thầy tụng kinh hay quá, bữa nào mình ra chùa mình xem coi mặt ông sao, thấy đẹp cái rồi thôi dính vào. Vậy thì làm sao tu hành được! Các thầy thấy trong cái chỗ đó, từ cái chỗ mà mình đem cái âm thanh có giọng cao, giọng thấp giọng trầm bổng của mình để tụng kinh để gây cái quyến rũ người ta thì tức là ngay đó người ta đã biết cái tâm dâm mình nó hết chưa? Chưa hết, ở đây giới luật có chỉ rõ để mà chúng ta thấy được cái bộ mặt dâm nó ở chỗ nào mà chứ đâu phải là giấu chúng ta được đâu. Thấy cái hành động là biết được cái tâm dâm nó ở mức độ nào.

Bởi vậy quý thầy phải hiểu bát quan trai giới là giới trừ dâm dục và tiết chế ăn uống. Bát quan trai giới là một giới hạnh trong tam quy mà ra, ở đây người cư sĩ chỉ sống có một ngày một đêm, còn người tu sĩ thì phải hằng sống lấy đó làm cuộc sống hàng ngày của mình, đời sống của người xuất gia mặc y hoại sắc. Cho nên người tại gia cư sĩ khi thọ bát quan trai thì cũng phải ăn mặc thô xấu chứ không phải, thọ bát quan trai thì hầu hết mấy cô thoa son đánh phấn trời ơi!, thọ bát quan trai cái kiểu đó thì thầy nói thôi hết rồi, đã là gợi cái, đây là tám cái giới để mà diệt cái tâm dâm của chúng ta để mà hoàn toàn chúng ta sống trong một ngày một đêm, để mà thực hiện được cái con đường sinh tử. Thế mà đi vô thọ bát quan trai Thầy thấy hầu hết mấy bà cũng đi thọ bát quan trai đó, son phấn lòe loẹt, mặc áo thiếu điều muốn bànhh ngực ra cho người ta xem, cũng là thọ bát quan trai. Lẽ ra thì chúng ta phải mặc đồ thô đồ xấu, những cái quần áo rách ở nhà mà  nhét vào lỗ cống đó lấy ra mặc, mang đi thọ bát quan trai thì mới đúng cái nghĩa, ông Phật ngày xưa ông còn lượm vải thây ma ngoài đồng, ông kết lại thành một cái y ông vấn, ông Ca Diếp ông đắc cái y đó lắm cho nên khi đức Phật được cái người khác cúng dường là ông quỳ xuống ông xin đức Phật cho ông ấy cái y đó tức khắc liền, ông sẽ luôn luôn mặc mãi trong đời ông. Thì thọ bát quan trai là cái hình ảnh phá cái dâm dục, phá cái con đường sanh tử, thì cái hình ảnh mặc y tốt đẹp là cái hình ảnh gì, là cái môi giới dâm dục chứ gì.

Đó thì hôm nay Thầy dạy hết cho quý thầy thấy biết được từng cái chi tiết tâm lý của con người nó như thế nào, cho nên cái bản chất của người nữ là bản chất dâm dục chứ gì, cho nên sanh ra là họ sửa soạn rồi, còn mấy cậu con trai mà hay nổi tiếng coi mặt coi mày nặn mụn đó cũng là cái hình ảnh dâm dục chứ gì, chứ còn hông dâm dục thì ai làm đẹp làm gì?. Do chạy theo cái kiểu dâm dục đó mà nó thực hiện qua cái sự trang điểm mặt mày quần áo đi thì ngó tới ngó lui coi áo quần mình nó nếp không, có ly thẳng không, nhăn nheo sợ chúng nói cái thằng này nó bù xù như cái thằng khùng, như cái thằng bợm thì ai mà thương được, đó là những cái hình thức mà chúng ta tạo ra cái cảnh giới để mà dâm dục.

 

Đời sống của người xuất gia mặc y hoại sắc cho nên người tại gia cư sĩ khi thọ bát quan trai đều nên mặc y phục mộc mạc, thô không trang điểm như giới thứ 6 và thứ 7 đã dạy, đó là hạnh sống giải thoát của người cư sĩ, của người tu sĩ đạo Phật.

Trong thời đức Phật còn tại thế có một bà quyền uy, có tiền của địa vị lớn lao trong xã hội, bà tên là Tỳ Xá Khư Mẫu. Có một lần bà đi đến bái kiến đức Phật. Khi đến gần cửa tịnh xá Kỳ Viên bà mới nhớ ra những đồ trang sức trên thân đều là những vòng hoa Anh Lạc chiếu sáng ngời, bà biết rằng đi bái kiến đức Phật như thế này không nên, nhưng trở về nhà thì đường xa mà cởi đồ trang sức thì bất tiện. Cho nên trở về nhà thì nó xa quá đi đến cửa tịnh xá Kỳ Viên rồi mà bây giờ trở về nhà bà cũng như đây mà ra chợ Trảng Bàng vậy đó thì bà thấy nó xa quá mà bây giờ làm sao đây, đeo đồ này giờ mình quên rồi, mình bỏ ở nhà hết đi, lỡ đeo rồi bây giờ làm sao đây, để bà cư xử như thế nào để bà mới diện kiến đức Phật được chứ. Bà đeo như thế này vô ông Phật ông quở một cái từ đây về sau chắc bà không dám gặp mặt ông Phật nữa. Nhưng trở về nhà cởi đồ trang sức thì bất tiện do thế bà tùy tiện cởi vòng hoa Anh Lạc bỏ dưới gốc cây trong tịnh xá, mộc mạc không trang sức đi bái kiến đức Phật. Đó thì như vậy trong khi bà bỏ đó rồi khi trở về bà lại quên đi bà đi về luôn, phải là bà lại gốc cây bà lấy ra thì cũng được, bà quên đi. Cái câu chuyện đó nó rõ ràng lắm, bà quên đi, rồi do đó thì cái ông Anan ông thấy ông lượm ông đem vô giao cho đức Phật thì trong khi đó bà trở lại tịnh xá bà sai cái người đầy tớ của bà trở lại gốc cây đó lượm mà không thấy cho nên ông Anan biết được cho nên vì vậy ông Anan đi nói với Phật đem trả cái đó, thì bà mới đem cái đó bà cúng dường cho đức Phật để xây dựng thêm những cái gì cho tu tập bà không có nhận cái đó trở về, coi như đây là cái của cúng dường đi.

Đó thì các con thấy trong khi đó người ta đến với đức Phật là người ta phải có một cái sự như vậy, mộc mạc như vậy đồ trang sức người ta dẹp hết người ta mới dám đến, đến mà gặp Phật. Còn bây giờ hầu hết Phật tử con thấy họ đến đây họ nghe Thầy thuyết pháp sao? Trời đất ơi! Thầy nói thôi khỏi nói rồi, Thầy hông còn nói chỗ nào nữa hết, mà Thầy đến các chỗ khác cũng vậy nhất là của người phụ nữ, nam thì nó ít hơn chút, phụ nữ thì quá tệ, Thầy nói thiệt, các con khỏi nói, mặc quần áo thì khỏi nói cũng hết chỗ chê, còn mà sửa sang thì cũng không có chỗ nào mà nói được hết. Đó là đi yết kiến những bậc tu hành mà như vậy, cho nên thường thường mấy cô mà đến nghe một hơi là Thầy nạt, Thầy nạt liền, đến cái chỗ này không phải là chỗ thoa son đánh phấn đâu, không phải là chỗ mà dạ hội đâu, không phải là cái chỗ đám cưới đâu, ở đây là cái chỗ nghe Phật pháp tu hành, xả ba cái thứ đó xuống đi, dẹp ba cái thứ đó đi ra rửa mặt đi.

Đến đây là chúng ta đã hoàn chỉnh lộ trình thứ nhất trong giới luật của đạo Phật, hay nói cách khác là chúng ta đã tu tập đúng cách thiện pháp của đạo Phật.

Đến đây là lộ trình thứ hai của người xuất gia nghĩa là cái lộ trình thứ nhất chúng ta hoàn chỉnh rồi đó, cái giới luật mà lộ trình thứ nhất chúng ta đã hoàn chỉnh.

Bây giờ cái lộ trình thứ hai là lộ trình xuất gia, xuất gia là cái mục đích là chúng ta đi tìm con đường giải thoát, nghĩa là phải lìa cái cuộc đời chứ không phải là xuất gia với cái danh từ suông đâu, hầu hết là bây giờ chúng ta xuất gia với danh từ suông đó cho nên không có lìa cái sự giải thoát.

Xuất gia là gì? Xuất gia là ra khỏi nhà, xuất là ra khỏi, gia là nhà, của cải, tài sản, anh em chị em vợ chồng con cái cha mẹ... Nghĩa là giải thích hai cái chữ xuất gia để chúng ta thấy rõ, chữ xuất là ra khỏi, chữ gia là nhà của cải, tài sản, anh em, chị em vợ chồng con cái cha mẹ,... Xuất gia nghĩa là từ bỏ tài sản nhỏ, tài sản lớn, từ bỏ bà con quyến thuộc nhỏ, từ bỏ bà con quyến thuộc lớn sống không gia đình, không nhà cửa chỉ còn ba y một bát mới gọi là xuất gia, chứ không phải xuất gia theo kiểu mình như bây giờ đâu. Như Thầy bây giờ cũng chưa chắc gọi là xuất gia, chùa gì mà dữ tợn như thế này thì còn gì mà xuất gia, xuất gia là bỏ hết không có cái chùa gì mới gọi là xuất gia chứ. Thầy còn có được Tu Viện Chơn Như làm sao gọi là xuất gia, còn cái nhà rõ ràng mà, rồi còn cái này cái kia cái nọ. Bây giờ ai dám nói cái này là của quý vị đâu, có ai mà dám lấy cái máy này mà của Phật tử đem đến cho Thầy mượn quý vị có dám lấy xài không, chỉ có Thầy dám xài thôi, họ giao cho Thầy, Thầy dám xài chứ quý vị dám xài không? Có ai mà dám rinh cái máy Thầy đem lại thất chơi không? Mà như vậy đâu phải của quý thầy, mà Thầy dám đem chỗ này chỗ kia được thì tức là của Thầy chứ còn của ai. Nói bằng cách của Phật tử chứ thật sự mình sử dụng là của mình rồi, như vậy là Thầy có phải là xuất gia không, chưa, chưa xuất gia đâu, còn dính mắc cả đống, bàn ghế này, tủ bàn ông Phật còn ngồi trên bàn của Thầy hết chứ của ai vô đó vì vậy là Thầy cũng chưa hẳn là xuất gia đâu, chừng nào mà thầy ba y một bát mà ẩn bóng nay chỗ này, mai chỗ kia mới gọi là Thầy chân thật xuất gia đó. Cho nên cái hình ảnh đó là cái hình ảnh Thầy sắp sửa bước đi để cho mình thực hiện là cái người xuất gia, chứ đừng có nói xuất gia mà nghe cái kiểu mà danh từ đó thì không có đúng đâu. Đó thì cho nó đúng cái chỗ mà chúng ta còn ba y một bát nó mới gọi là xuất gia.