Hỏi: Quyển Đạo Đức Làm Người tập II, với đề mục Chân lí sống của loài người không phải là tôn giáo và triết lí, Thầy lý giải ba khái niệm:
Tôn giáo, triết học, chân lý. Chúng con cũng thu nhận được về cơ bản. Nhưng từ đó lại nảy sanh suy tưởng mới. Vậy Phật giáo có nằm trong phạm trù tôn giáo không? đức Phật không chỉ dạy có bốn chân lý mà còn nhiều bài thuyết pháp khác nữa. Lời Người dạy: Một Đấng Giác Ngộ Toàn Năng được coi là chân lý được không?
Đáp:
1- Phật giáo không nằm trong phạm trù tôn giáo, trên đầu không có Đấng Tối Thượng Toàn Năng, không có thế giới siêu hình. Khi tu chứng đạo xong, đức Phật đã tuyên bố:
“Thiên thượng, thiên hạ, duy ngã độc tôn”. Câu này có nghĩa là trên trời, dưới trời, con người là duy nhất.
2- Bốn chân lí của đạo Phật chỉ là bốn chân lí của loài người, chứ không phải là bốn chân lí của Phật giáo. Người nào hiểu bốn chân lí này của Phật giáo là hiểu sai. Vì con người có khổ, tập, diệt, đạo, chứ Phật giáo đâu có khổ, tập, diệt, đạo. Có đúng như vậy không các bạn?
Ngoài bốn chân lí Tứ Diệu Đế, các bài pháp khác không phải là chân lí, mà là trợ lí cho bốn chân lí này, nên kinh thường dạy các pháp khác là pháp trợ đạo (37 phẩm trợ đạo).
3- Đấng Giác Ngộ Toàn Năng không phải là chân lí, mà con người có thể giác ngộ Chân Lí Toàn Năng. Đây là lập trường cụ thể, xác thực của Phật giáo xin các bạn hiểu cho, chứ chúng tôi không có ý xuyên tạc các tôn giáo khác, vì mỗi tôn giáo đều có một nền tảng khác nhau. Do câu hỏi này buộc lòng chúng tôi xác định đúng nghĩa của Phật giáo.
(Trích Giáo án Tu Tập - tập 7)