BĂNG SỐ 100 - TỨ NIỆM XỨ

Vấn đạo tu PHÁP ĐỘC NHẤT trong TỨ VÔ LƯỢNG TÂM
[100B - Chánh Kiến]

Trưởng lão trả lời các tu sinh về pháp độc nhất (1 pháp) Từ, Bi, Hỷ, Xả; phân biệt cách tu pháp độc nhất với tu Tứ niệm xứ. Tứ niệm xứ là phải quan sát thân, còn Tứ vô lượng tâm thì không cần, "ngồi chơi".

-------------
Link archive: băng 100B, phút 34:20: https://archive.org/details/chonlac_mp3_02

Link youtube, phút 34:30: https://www.youtube.com/watch?v=laj3bNaB4iM&feature=youtu.be&t=34m30s
-------------

Tu sinh (TS): Kính thưa Trưởng lão, con xin hỏi, ví dụ như con hợp với đặc tướng nào của Tứ vô lượng tâm, thì đến giai đoạn nào con mới tu pháp để vô lậu … ?

Trưởng lão (TL): Nếu mà con tu ở trong 4 cái pháp của Tứ vô lượng tâm, 1 tâm Từ, Bi, Hỷ, Xả thì con cứ triển khai cái tâm đó càng lớn lên thì sẽ đi đến thanh tịnh cũng có đủ Tứ thần túc rồi con, chứ không phải đi qua Tứ niệm xứ này đâu. Nghĩa là nếu bây giờ con tu Tứ niệm xứ thì ở trên Tứ niệm xứ con phải tỉnh thức, định tỉnh trên Tứ niệm xứ. Còn cái này [1 pháp trong Tứ vô lượng tâm] thì con không định tỉnh trên Tứ niệm xứ đâu.

Nghĩa là nếu con tu tâm xả, các pháp khác xảy đến con xả hết. Không có pháp nào con không xả, thọ khổ cũng xả mà thọ lạc cũng xả. Mặc tình mày làm gì làm, tao xả hết thì cái người này tu tâm xả, cho nên nó không trên Tứ niệm xứ.

Còn tu tâm từ, tu tâm bi, lúc nào cũng khởi lòng thương yêu của mình. Ác pháp cũng thương, mà thiện pháp cũng thương, thương hết. Chứ bây giờ nó chửi tôi quá trời, tôi thương không được… thì không được !

TS: Kính thưa Trưởng lão, trong sách của Trưởng lão có đoạn muốn ôm pháp độc nhất thì khi nào tâm hết phóng dật mới ôm được thì như vậy là sao Trưởng lão ?

TL: À bây giờ, con muốn ôm một cái pháp trong Tứ vô lượng tâm đó, thì tâm con phải có một phần thanh tịnh, tức là con phải có sự nhiếp tâm. Chứ nếu tâm con không thanh tịnh, con ngồi đó tùm lum ra thì con khởi thương hoài, con thương không hết bởi nó đủ thứ hết. Còn bây giờ nó thanh tịnh được thì tức là nó có sự nhiếp tâm. Chẳng hạn bây giờ con ngồi con bảo tâm thanh thản an lạc vô sự, nhưng con không quan sát thân thọ,... Con bảo vậy, con ngồi đây, có niệm gì con xả chứ con không ở trên Tứ niệm xứ quan sát như Tứ niệm xứ, bởi Tứ niệm xứ là phải trên thân quán thân. Còn cái này mình không quan sát nhưng vẫn nhắc "tâm thanh thản an lạc vô sự", ngồi chơi. Cái này là tu tâm xả đó mấy con. À, tu tâm xả hoặc tu tâm Từ đó. Nhưng mà con không đủ sức thanh thản đó thì con tu không được đâu.

TS: Như vậy con không tác ý những câu như là: "cảm giác toàn thân…" ?

TL: Không, đâu có được. "Cảm giác toàn thân" là tu Tứ niệm xứ. Pháp nào ra pháp nấy đó. Cho nên ở đây Thầy có dạy mấy con mà, tu như người ngồi chơi mà, đó là tu tâm xả đó mấy con. Không có quan sát thân thọ tâm nó đâu. À bây giờ Thầy ngồi không, "thanh thản an lạc vô sự", ngồi chơi, còn không làm gì hết. Đó là người tu tâm xả đó. Mà có cái gì là xả đấy. Nghĩa là không chấp nhận cái gì hết mà có phương pháp xả. Chớ mấy con không có phương pháp xả, mấy con không biết xả đâu.

TS: Bạch Thầy, phương pháp xả như thế nào ?

TL: À, phương pháp xả giờ, cái thọ trên thân con đau. Bây giờ cái thân con buồn ngủ, con phải có phương pháp xả. Con ngồi đó mà gục tới gục lưu mà bảo con ngồi chơi thì ngồi chơi sao được. À bây giờ, nó buồn ngủ con phải đứng dậy con đi Kinh hành, bởi vì có pháp rồi. Bây giờ, thân đau con phải biết Định niệm hơi thở này, con mới xả: "An tịnh thân hành tôi biết tôi hít vô, An tịnh…". Đó là cái lối xả của người ta mà. Con phải nắm toàn diện mình, (nhưng) con không quan sát trên thân thọ tâm con đâu [pháp Xả]. Còn cái quan sát trên thân thọ tâm của con [tức Tứ niệm xứ], con định tỉnh thì nó đâu có niệm gì, có cái gì đâu mà con phải xả. Con hiểu không, nó có chướng ngại gì đâu mà xả. Bởi vì nó định tỉnh thì nó đã nhiếp phục tham ưu, cho nên nó đã quán thân trên thân để nhiếp phục tham ưu mà. Quán được nó thì nó nhiếp phục - nó không xả. Đây Thầy nói cho rõ để mà biết.

Còn cái người tu tâm xả, biết duy nhất một pháp là pháp xả. Bây giờ họ ngồi chơi này, họ nhắc tâm "thanh thản an lạc vô sự" này. Không có chướng ngại gì ngồi chơi, họ không ở trên thân đâu mà họ xả đó. À bây giờ người nào nói vào lỗ tai họ thì họ tác ý họ xả. Cái đó là tu tâm Xả.

Còn tu tâm Từ, thì ngồi đây chơi nhưng luôn lúc nào cũng tập tỉnh thức. Tỉnh thức toàn bộ, mọi thứ, không cái gì xảy ra ngoài sự tỉnh thức của họ. Họ bước đi là họ tỉnh thức, họ đưa tay là họ tỉnh thức. Họ cúi đầu là họ tỉnh thức, tu trong tất cả mọi hành động là tu tâm Từ. Nghĩa là nó không xúc chạm khổ đau của chúng sanh là tu tâm Từ. Nó tỉnh thức, nó tu tâm Từ cho nó nữa. Nếu nó không tỉnh thức, sơ sót là nó không Từ với nó, tức là nó không thương nó. Đó là tu tâm Từ. Khi nào Thầy dạy các con tu tâm Từ là Thầy dạy về chuyên nó.

Trong lớp này có nhiều người Thầy phải dạy họ tu tâm Xả. Về chuyên tu tâm Xả con, không phải tu Tứ niệm xứ. À bây giờ mấy con nhiếp không được, mà bị Tưởng không, mấy con làm sao tu được, ức chế mất.

TS: Thưa Thầy, Thầy nói con nên tu tâm Bi, nhưng mà con có đợi đề mục Thầy cho không?

TL: À, Thấy bảo con tu tâm Bi phải không. À nghĩa là lúc nào con cũng tìm mọi cách để mà, bởi vì từ cuộc sống của con từ lâu đến giờ, con hay giúp đỡ người. Thấy ai khổ sở, con sẵn sàng giúp mà không kể. Con hiểu chỗ đó không? Qua các bài viết của con, con thấy con là người rất là thương xót tất cả mọi người, thậm chí như loài vật. Thì do đó con tu tâm Bi, con khởi sự tu tâm Bi. Con thường nhắc: "tâm hãy thương yêu tất cả chúng sanh, thương xót tất cả chúng sanh", con nhắc như vậy. Mà hễ có điều gì, dù người ta chửi, dù người ta nói cái gì, con phải thương xót họ hết, đừng có buồn giận họ thì như vậy lúc nào con cũng ở trong tâm Bi. Chính tâm Bi con thực hiện lòng thương xót đó, con mới xả hết các ác pháp và thiện pháp. Con biết cách thực hiện? Mà con không biết cách, Thầy sẽ dạy. Thầy ghi rồi thì Thầy sẽ trực tiếp dạy con thực hiện cái pháp đó.

Chứ nếu không con không biết, cứ Bi Bi hoài đó, nó không Bi nổi. Đợi khi nào có con rắn nó bắt con nhái thì mới chạy ra Bi đó thì suốt ngày chờ cho con rắn nó cắn con nhái thì nó không có, làm sao Bi ? Phải không? Cho nên vì vậy Thầy sẽ dạy khi mà thực hiện tâm Bi nó phải như thế nào. Lúc mà nó không có sự đau khổ của chúng sanh thì mình phải thực hiện Bi ra làm sao? Đó là cái chuyên môn của người ta, người ta dạy cho mình. Chứ còn nếu không người ta dạy mình làm sao?

Còn dạy tâm Từ cũng vậy. Dạy tâm Từ là dạy tỉnh thức mình trên từng hành động, ý nghĩ của mình để nó Từ với mình và với mọi chúng sanh. Đó là tâm Từ.

Còn tâm Hỷ, không phải tâm Hỷ là cứ ngồi đó hỷ cười hề hề hoài. Không phải cái chuyện đó. Nó lại khác. Nếu người nào có duyên với tâm Hỷ, hoan hỉ trước các ác pháp, trước các thiện pháp thì Thầy sẽ dạy. Nó hoan hỉ không có nghĩa nó cười, mà nó tha thứ. Hoan hỉ là cái lòng tha thứ. Đó là tu tâm đó. Người nào mà dễ tha thứ người khác thì người ta tu tâm Hỷ. Thì mấy cái này Thầy dạy mấy con có cơ sở để mấy con đi vào sự giải thoát thật sự.

TS: Bạch Thầy cho con hỏi, mới đầu những người tu tâm Hỷ, người ta còn sơ cơ quá, tự người ta phải tập cười… ?

TL: Đó là cười gượng, cười méo miệng. Kêu là cố gắng cười, mà sự thật ra nó không có tha thứ người khác. Mình làm cho mình vui chứ nhiều khi mình không tha thứ. Bởi vì hoan hỷ là mình tha thứ những lỗi lầm của người khác, tức là tâm hoan hỉ. Mình không cười, mình không có cười mà mình lúc nào cũng có cái sự tha thứ những người khác, tha thứ những điều ác. Cho nên từ cái tha thứ đó là cái hoan hỷ. Chứ không phải mình tập cười, nhiều khi mình cười ở trong cái dục, con. Bữa nay ăn ngon quá, sướng quá. Bữa nay thấy gia đình mình sum họp, thấy nó vui quá… Nhiều người cứ nghĩ tập cười là hoan hỷ, cho nên họ cười cười, nhưng trong tâm họ ghê gớm lắm. Họ cười ở ngoài mặt chứ trong bụng họ ghê lắm. Sợ cái cười đó lắm. Không, Thầy nói thật mà. Thà là người đó giận dữ la lối mình một hơi rồi thôi, chứ mấy người họ giận mình họ để trong bụng, họ cười cười với mình, coi chừng có ngày chết với họ đó.

TS: Con hỏi có người vừa tập cười, nhưng họ vừa tập cái xả trong tâm của họ ấy nữa để họ kết hợp các cơ hoạt động như vậy, kích hoạt cho con người hoạt động khỏe khoắn.

TL: Vậy thì con nên tập xả, không nên tập cười. Nhưng cái xả có cái hoan hỷ trong đó con.

TS: Bạch Thầy, mỗi khi tập xả có cái gì đó chướng ngại con thấy con xả ra thì cơ thể nó bung ra, nó giãn ra, con thấy nó chuyển động ở trong cơ thể. Như vậy có gọi là Tưởng không?

TL: À, nó có phần Tưởng con. Nhưng nó đâu có gì. Nó có sự thay đổi của nó khi mình xả được một cái gì đó. Nó khiến cho cơ thể mình thoải mái dễ chịu. Cái đó nó không phải Tưởng đâu con. Bởi vì cái thoải mái dễ chịu là sau khi mình xả đó, tức là hoan hỷ đó, trạng thái vui đó. Chứ không phải mình cười đâu, nhưng nó thoải mái dễ chịu trong đó. Đó là do tâm Xả, người tu tâm Xả. Mà Xả được họ hoan hỷ lắm.

Ở đây là pháp độc nhất. Còn Thầy thấy mình tu Tứ niệm xứ nó có chỗ bám nó dễ. Còn mấy cái kia nó không có chỗ bám đâu, nó ngồi chơi. Nó không ôm pháp, còn cái này nó ôm pháp, nó quan sát 4 chỗ thân thọ tâm pháp của nó, nó dễ hơn. Cho nên cái người mà đặc biệt, cái tâm xả là cái người mà Thầy thấy nói ngắn gọn, làm bài ngắn gọn, không lý luận. Họ nói rất là thực tế, cụ thể là mấy người tu tâm Xả. Còn mấy người mà viết lý luận nây kia, nó rất hay thì mấy người này tu ở trên Tứ niệm xứ là hay nhất. Bởi vì cái nhìn, cái quan sát của họ nó rất kỹ. Còn cái người kia họ không quan sát kỹ nên họ luận không có được. Họ không có chịu quan sát nên thấy đó họ nói đó thôi. Nói theo cách thức đề tài thì họ nói qua cái xả của họ thôi. Cho nên nó ngắn gọn, nó đầy đủ ý nghĩa xả rồi thì người này họ tu tâm Xả hay lắm, bởi vì nó ngắn gọn. Có ác pháp đến, họ luận họ xả liền. Còn người lý luận, tri kiến họ đã xả rồi, cho nên họ vô Tứ niệm xứ họ im lắm, họ có lý luận sắc bén của họ cho nên ác pháp đập vô tri kiến của họ, vô không nổi. Họ lý luận. Ví dụ tác động vô cái ăn, họ lý luận liền tâm tham ăn ra liền, họ lý luận cái thằng kia không né tránh chỗ nào được, nện cái búa nào nghe bể sọ nó hết thằng tham ăn. Nó không tránh né lý luận được, bởi lý luận của họ sắc bén.

Biết cách thức để hợp với mọi người thì chúng ta sẽ tu có kết quả rất lớn. Cho nên tri kiến của các con mà dồi dào, lý luận hay thì mấy con sử dụng trong một pháp khác xả tâm. Còn cái người dở lý luận, cái hiểu biết của người ta ngắn gọn nhưng nó cũng xoáy vào được chỗ ly dục ly ác pháp thì người ta dùng cái đó mà xả tâm, tức là người ta tu tâm Xả.

Hầu như là tu tâm Từ, tâm Bi, nhất là tu tâm Từ thì tỉnh thức nó dễ rồi. Tu tâm Bi tâm Hỷ rất khó mấy con. Tu tâm Xả dễ mấy con, mọi chuyện mình cứ xả thôi, các pháp đều vô thường, buông hết đi, có ham gì, thì bấy nhiêu đó đủ rồi. Thì nội cái bài kệ của Thầy thôi thì mấy con cũng thấy xả rồi chứ gì: "chớ giữ làm chi có ích gì, thở ra chặng lại còn chi nữa". Nội bây nhiêu nghe cũng ngán rồi đó, cũng tự xả rồi. Thì đó, chỉ vài câu kệ thôi cũng thấy mình xả hết rồi, phải không mấy con?

-- HẾT BĂNG --